docnr 2/2008 (64) PDF
download 
Reklamacja Transkrypt
nr 2/2008 (64) PDF
Słuch K W A R TA L N I K I N F O R M A C Y J N O - P O P U L A R N O - N A U K O W Y D L A L E K A R Z Y ISSN 1232-8634 Wydawca: GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o. CZERWIEC Nr 2/2008 (64) SPIS TREŚCI 1 Prof. zw. dr hab. Tadeusz Gałkowski O niektórych zastosowaniach psychopatologii rozwojowej w rehabilitacji 5 Agnieszka Nowicka-Kubala Otwarcie Policealnej Szkoły Audiologii Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach k/Warszawy 6 Joanna Kamińska Podwójne kolejki 8 CIEKAWE INFORMACJE Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem Chronimy dziecięcy słuch Wielu muzyków cierpi na pogorszenie słuchu Badania screeningowe słuchu noworodków Inwestycje w badania nad hałasem W Anglii inwestuje się za mało w badania nad utratą słuchu Nieznośny hałas samolotowy w pobliżu lotnisk 12 15 lat istnienia „Słuchu” Wykaz piśmiennictwa, cz. II 15 ABC AUDIOPROTETYKA Pętla indukcyjna Ponadprogowe testy słuchowe REDAKCJA dr Bogdan Hoffmann mgr Grzegorz Lorens Konsultant medyczny: prof. zw. dr hab. n. med. Bożydar Latkowski Sekretarz redakcji: Katarzyna Karasińska Siedziba: 90-146 Łódź ul. Narutowicza 130 tel. (0-42) 616 26 70 fax. (0-42) 616 26 51 e-mail:[email protected] www.geers.com.pl Redakcja pozwala na przedruki materiałów pod warunkiem podania źródła Nakład 7000 egz. DTP i druk: 101 studio DTP - Firma Tęgi www.101studio.com.pl Prof. zw. dr hab. Tadeusz Gałkowski Polski Komitet Audiofonologii O niektórych zastosowaniach psychopatologii rozwojowej w rehabilitacji* Wprowadzenie Aby plany związane z oddziaływaniami rehabilitacyjnymi u dzieci z uszkodzeniem słuchu miały solidne podstawy i nie łączyły się z tak częstymi niepowodzeniami, warto sięgnąć do danych, jakich dostarcza aktualna wiedza na temat rozwoju i jego dysfunkcji. Niekiedy nasze oczekiwania wybiegają ponad realne możliwości dziecka, lub przeciwnie, zaniżamy poziom wymagań wobec niego i zarówno w jednym, jak i drugim przypadku narażamy się na niepotrzebną stratę czasu i bezowocne wysiłki profesjonalistów, jak i rodziców. Postępy dokonujące się w ostatnich latach w dziedzinie psychopatologii rozwojowej, w biologii molekularnej, genetyce i neuronauce, zasługują na uwagę. Nie mniejsze znaczenie mają podejmowane w niektórych krajach, a zwłaszcza w USA dokonania o charakterze aplikacyjnym, do jakich nale- Słuch żą rozbudowane systemy diagnostyczno-rehabilitacyjne. Wydaje się, że warto poważnie potraktować potrzebę dokonania istotnych reform i uzupełnień także w polskich programach znajdujących zastosowanie u dzieci z uszkodzeniem słuchu. Wykorzystywanie modeli wczesnej interwencji z udziałem środowiska rodzinnego Przedstawiony poniżej, jedynie w skrótowym zarysie, przykład jednego z wielu modeli wczesnej interwencji, stosowanych w USA, przeznaczony jest dla dzieci w wieku od 0 do lat 6, przejawiających zaburzenia sensoryczne i towarzyszące im inne dysfunkcje. Z nieznacznymi zmianami program ten kwalifikuje się do wykorzystania u dzieci z uszkodzonym słuchem. Istotną jego cechą jest to, że ma być realizowany we współpracy partnerskiej z rodzicami. Program ten, nazwany INSITE, nawiązuje do koncepcji wybitnego psychologa szwajcarskiego J. Piageta, który w swych publikacjach podkreślał znaczenie stymulowania aktywności poznawczej małego dziecka, poprzedzonego wnikliwą obserwacją reakcji zmysłowo-ruchowych. Piaget opisywał dość wyraźnie wyodrębnione stadia rozwojowe, a osiąganie każdego z nich przez dziecko jest możliwe po opanowaniu zdolności odnoszących się do wcześniejszego etapu. Nawiązując do tych założeń autorzy programu INSITE zawarli w nim bardzo ważną zasadę stopniowania trudności w zadaniach, jakie ma dziecko podejmować z udziałem odpowiednio przygotowanych do współpracy z nim osób dorosłych (profesjonalisty i rodziców). Dokładna ocena za pomocą dość szczegółowo opracowanej metody (Skali Rozwojowej dla Niemowląt i Małych Dzieci INSITE, 2007), stwarza podstawy do tego, by uchwycić optymalny poziom funkcjonowania poznawczego i psychoruchowego dziecka i nie obciążać go niepotrzebnymi wysiłkami. Rejestrowanie uzyskiwanych postępów oraz powiązanie ich oceny ze stopniem trudności zadań jakie ma dziecko wykonywać, oparte jest na bogatym doświadczeniu uzyskanym przez wielospecjalistyczny zespół twórców tego programu. Zastosowanie tego rodzaju postępowania diagnostyczno-rehabilitacyjnego wymaga od osób realizujących odpowiedniego przeszkolenia i stałego uzupełniania swych umiejętności. Proces rehabilitacji jest wspaniałą 2 okazją do prześledzenia przebiegu uczenia się, charakterystycznego dla danego okresu rozwoju dynamiki. Można go uchwycić dzięki zastosowaniu m.in. nowej techniki opartej na tzw. siatkach stanu przestrzeni (Space State Grids), pozwalającej dokonywać cennych porównań wykorzystujących koncepcję systemów dynamicznych do analizy interakcji z dzieckiem podczas wczesnej interwencji (Hollenstein, T., 2007). Problematyka oceny tych interakcji dla potrzeb programów optymalizujących złożony i niejednokrotnie związany z pewnym ryzykiem proces tworzenia się przywiązania dziecka do matki, to szczególnie doniosły społecznie obszar poszukiwań badawczych. Dlatego odpowiednie metody analizy oraz dokładnej rejestracji tych zachowań, które mogą sprzyjać bezpiecznemu przywiązaniu, powinny być starannie dobierane i poddawane właśnie tego typu ewaluacji, jaka jest możliwa przy wykorzystaniu podejścia opartego na systemach dynamicznych. Warto pogratulować Towarzystwu Pomocy Głuchoniewidomym inicjatywy dotyczącej adaptacji i udostępnienia polskiemu odbiorcy programu INSITE, który zaczął już skutecznie spełniać swe zadanie w odniesieniu do dzieci pozbawionych jednocześnie wzroku i słuchu. Neurohormonalne i psychoimmunologiczne korelaty dysfunkcji rozwojowych (w programach wczesnej interwencji i rehabilitacji) Dla przeprowadzania we właściwy sposób postępowania diagnostycznego i rehabilitacyjnego, olbrzymie znaczenie ma wykorzystywanie w stosowanych metodach tych zasad i zaleceń, jakich dostarczają wyniki nowych badań. W świetle odkryć z zakresu neuronauki ujawniają się coraz wyraźniej powiązania między aktywnością poznawczą a reakcjami emocjonalnymi, jak również wpływy i znaczenie wcześniej oddziaływujących na organizm czynników uszkadzających. Okazuje się np. że przeżycia emocjonalne, a także wrodzone mechanizmy związane z tworzeniem się więzi emocjonalnej matki z dzieckiem, mają swoje mózgowe korelaty. Obserwacje z zakresu neonatologii i teratologii ujawniają, że w przypadku wczesnych uszkodzeń powodujących poważne (rozległe lub wybiórcze) dysfunkcje rozwojowe, Rok założenia 1951 mamy do czynienia ze zjawiskami ekwifinalności i multifinalności. Pierwsze z nich odnosi się do sytuacji, gdy różnorodne czynniki np. zatrucie dziecka nikotyną wskutek nałogowego palenia przez matkę w pierwszej połowie ciąży, choroby infekcyjne, przyjmowanie antybiotyków, czy wreszcie konflikt serologiczny, mogą doprowadzać do tego samego efektu, jakim jest uszkodzenie narządu słuchu. Drugie zjawisko odnosi się do sytuacji, gdy jeden czynnik (np. określony rodzaj infekcji), może uszkadzać zarówno centralny układ nerwowy, jak i narząd wzroku i jeszcze doprowadzać do poważnych ograniczeń w rozwoju narządu ruchu. W psychopatologii rozwojowej duży nacisk kładzie się na możliwie poprawnie stosowaną i mającą praktyczne znaczenie klasyfikację i nazewnictwo odnoszące się do rozmaitych zaburzeń. Jest to szczególnie ważne ze względu na potrzeby praktyki. Jednoznaczność terminologii przy stwierdzanych rozpoznaniach, określanie stopnia nasilenia zaburzeń, wreszcie ocena efektów i kosztów realizowania poszczególnych programów rehabilitacji, usługi w zakresie poradnictwa, orzecznictwa i świadczeń społecznych, muszą spełniać standardy dające możliwość porównywania potrzeb, możliwości i uzyskiwanych efektów. Jeśli chodzi o systematycznie zorganizowaną specjalistyczną pomoc dla osób z uszkodzonym słuchem, zalecenia w tym zakresie dla krajów Wspólnoty Europejskiej przygotowuje Międzynarodowe Biuro Audiofonologii (BIAP), którego Polska jest członkiem. Opracowane przez BIAP rekomendacje dotyczące środków porozumiewania się, dwujęzyczności w wychowaniu i kształceniu głuchych, klasyfikacji ubytków słuchu, czy też zasad integracji szkolnej, są systematycznie przekazywane poszczególnym krajom z zaleceniami dla praktycznego wdrażania ich w życie. W ostatnich latach zaobserwować można podejmowanie wysiłków zmierzających do uchwycenia tych uwarunkowań, które leżą u podłoża niepowodzeń w procesie rehabilitacji dzieci z poważnymi ograniczeniami rozwojowymi, a wśród nich dzieci i młodzieży z uszkodzeniami słuchu. Niektóre z nich mimo dość wczesnego objęcia ich programami oddziaływań rehabilitacyjnych, nie uzyskują oczekiwanych efektów. Sytuacja taka dotyczy zresztą wszystkich innych przypadków wad wrodzonych i wcześnie nabytych, a zaangażowane wysiłki i koszty niewspółmierne z osiąganymi rezultatami, zmuszają do poważnego zajęcia się uwarunkowaniami takiego stanu rzeczy. W przypadku wczesnych szkodliwych doświadczeń jakie bywają udziałem dzieci głuchych, możemy (podobnie jak w odniesieniu do innych uszkodzeń wrodzonych lub nabytych) oceniać zdolność tzw. rezyliencji, czyli odzyskiwania utraconych lub ograniczonych w swym rozwoju funkcji. Jest to biologicznie i psychologicznie uwarunkowana cecha, w której komponenty neurohormonalne i psychoimmunologiczne nakładają się na siebie tworząc konstelacje zróżnicowanych wpływów. Psychopatologia rozwojowa zajmując się tą problematyką dysponuje już pewnymi interesującymi danymi, wskazującymi na bliskie powiązania rezyliencji z plastycznością neuronalną. Aby móc uchwycić ewentualne uwarunkowania biologiczne, a wśród nich wpływy genetyczne oraz osobnicze cechy mające związek z rezylientnym funkcjonowaniem, warto w programach postępowania diagnostycznego uwzględnić zbieranie (za pomocą ustrukturowanego i pogłębionego wywiadu) tych informacji, które mogą się okazać istotne i mieć znaczenie dla oceny i prognozy przebiegu rehabilitacji. Polski Komitet Audiofonologii oraz Krajowe Towarzystwo Autyzmu opublikowało na łamach swych czasopism obszerne studium przygotowane przez psychopatologów amerykańskich na temat biologicznych składników rezyliencji (W. J. Curtis i D. Cicchetti, 2003), gdzie znaleźć można wiele informacji użytecznych dla programów wczesnej interwencji. Interesujące są wyniki badań eksperymentalnych przeprowadzanych na małpach w celu określenia udziału pewnych struktur mózgowych w regulowaniu zachowań społecznych. Dość mało znany układ funkcjonalny kory oczodołowo-czołowej prawdopodobnie ma swój istotny udział w rozwoju tego typu zachowań zarówno u małp jak i u ludzi. Zdaniem J. Bachevalier i K. A. Loveland (2003) wyniki prowadzonych w tej dziedzinie badań i analiz pozwalają sformułować wnioski istotne dla programów wczesnej interwencji. Można stwierdzić, że środkowa część płata skroniowego jest bardzo podatna na ujemne oddziaływania szkodliwych czynników we wczesnym okresie dojrzewania znajdujących się w niej struktur. Są one wraz z korą mózgową oczodołowo-czołową i jądrem migdałowatym odpowiedzialne za tworzenie się u dziecka zdolności regulowania reakcji społeczno-poznawczych i społeczno-emocjonalnych. Z kolei trzy struktury neurohormonalne, do których należy przysadka mózgowa (P), podwzgórze (H) i ko- 3 Słuch ra nadnerczy (A), tworzą oś mającą swój istotny udział w reakcjach organizmu na intensywny, przedłużający się stres. Zaburzenia zachowania przejawiające się wzmożoną agresją, nadpobudliwością, reakcjami aspołecznymi, mogą mieć swoje uwarunkowania w rozregulowaniu osi HPA. W takim przypadku dochodzi do nadmiernego wydzielania kortizolu. Ma to miejsce u dzieci także wówczas, gdy przedłużającej się rozłące z matką nie towarzyszą żadne procedury wyrównujące jej brak, czyli oddziaływania zastępcze. Ma to miejsce np. przy przedłużającym się pobycie na oddziałach szpitalnych lub w sytuacjach stałego stosowania przez rodziców przymusu, a zwłaszcza przemocy wobec dziecka (D. Cicchetti, 2003). W ostatnich latach coraz większe zainteresowanie budzi rola tzw. cytokin będących nośnikami ważnych, z punktu widzenia psychoimmunologii, informacji wyzwalających reakcje obronne. Są to molekuły protein działające jako międzykomórkowe przekaźniki o wadze od 8 do 30 KiloDaltonów (kDa), a ich źródłem są białe ciałka krwi, a zwłaszcza monocyty i macrofagi. Okazuje się, że w sposób właściwy zaprogramowane oddziaływania rehabilitacyjne (m.in. te, które mamy obecnie wprowadzać u małych dzieci głuchych w ramach wczesnej interwencji), mogą w sposób znaczący równoważyć ujemne działania cytokin, zagrażających zdrowiu oraz mogą sprzyjać rezyliencji (chodzi tu m.in. o powodujące stany zapalne interleukiny 1-Beta). Piszą o tych możliwościach D. A. Granger i współpracownicy (2003), a ten kierunek poszukiwań badawczych jest szczególnie cenny ze względu na cele i oczekiwania związane z programami wczesnej stymulacji i zapewnienia dziecku warunków sprzyjających optymalnemu rozwojowi. W roku 2002 został wprowadzony w życie Powszechny Program Przesiewowy Badań Słuchu u Noworodków, który ocenił stan słuchu u wszystkich prawie noworodków w Polsce, wykrywając najpierw uszkodzenia słuchu u około 4,5% spośród około 300. tys. dzieci. Koordynatorem tego programu została dr med. Marzanna Radziszewska-Konopka z Centrum Zdrowia Dziecka. Została też powołana w celu nadzoru naukowego i organizacyjnego kilkunastoosobowa Rada Programowa, której przewodniczy kierownik Kliniki Otolaryngologicznej AM w Warszawie – prof. Kazimierz Niemczyk. Z udziałem Polskiego Komitetu Audiofonologii wyłonionych zostało 16 koordynatorów wojewódzkich, którzy w poszczególnych regionach odpowiadają za program wczesnej interwencji obejmujący 4 pomocą psychologiczną i logopedyczną te dzieci, które z powodu wykrytych u nich wad słuchu są poddane oddziaływaniom rehabilitacyjnym w bliskim współdziałaniu ze środowiskiem rodzinnym. Program ten można było zrealizować dzięki pomocy finansowej Fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy Jerzego Owsiaka. Wczesna interwencja jest w krajach Wspólnoty Europejskiej realizowana wobec niemowląt i małych dzieci niepełnosprawnych oraz zagrożonych dysfunkcjami rozwojowymi, jako program międzyresortowy wymagający współpracy ministerstw zdrowia, edukacji i opieki społecznej. W Polsce inicjatywa takiego programu wyszła z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich – prof. Andrzeja Zolla, do którego trafiały skargi rodziców, nie znajdujących pomocy dla swych małych dzieci, a wśród nich także z rozpoznaną głuchotą. Polski Związek Głuchych wyraził gotowość przyjmowania w swoich ośrodkach poradnianych dzieci, u których wykryto głuchotę w ramach przesiewowym badań słuchu. Oddziaływania w ramach wczesnej interwencji stanowią 4. poziom referencyjny i obejmują program realizowany w wielospecjalistycznych zespołach, w skład których poza odpowiednio przeszkolonymi logopedami, pedagogami, audiologami, protetykami i rehabilitantami ruchowymi wchodzą psycholodzy. W trakcie kolejnych serii szkoleń organizowanych przez Polski Komitet Audiofonologii w latach 2002 i 2003 z udziałem specjalistów z Belgii, przygotowano do programu wczesnej interwencji polskich profesjonalistów, którzy m.in. mogli uzyskać przygotowanie do stosowania w swej pracy metody werbotonalnej (opracowanej przed 50 laty przez P. Guberinę z Zagrzebia). Podczas 39 dorocznej konwencji Międzynarodowego Biura Audiofonologii, jaka miała miejsce w Krakowie (w dniach 29 kwietnia – 2 maja 2004 r.) wspólnie z dr med. Marzanną Radziszewską-Konopką zapoznaliśmy zebranych tam specjalistów z różnych krajów, z rozmaitymi perspektywami, osiągnięciami, a także trudnościami związanymi z realizacją tego programu. Nawiązano też kontakt za pośrednictwem Polskiego Związku Niewidomych ze Stanowym Uniwersytetem Utah (USA), gdzie został przygotowany i opublikowany liczący ponad 1200 stron druku program diagnostyczno-rehabilitacyjny, który po odpowiedniej modyfikacji można byłoby upowszechnić w Polsce. n * Dokończenie artykułu w następnym numerze Słuchu Rok założenia 1951 Agnieszka Nowicka-Kubala Otwarcie Policealnej Szkoły Audiologii Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach k/Warszawy Na mównicy doc. dr hab. med. Krzysztof Kochanek, za stołem prezydialnym od lewej: mgr Jolanta Purzycka, dr inż. Lech Śliwa, prezes zarządu GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o. Grzegorz Lorens oraz dr inż. Paweł Rajchert przedstawiciel firmy Forte – Nowoczesne Protezowanie s. c. 24 listopada 2007 r. nastąpiło uroczyste otwarcie nowej Policealnej Szkoły Audiologii w Instytucie Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach k/Warszawy. Szkoła będzie korzystać z bogatego doświadczenia i wysokich kwalifikacji pracowników naukowych IFPS oraz ośrodków naukowych współpracujących z Instytutem, dzięki czemu ma ona szanse zapewnić wysoki poziom wiedzy i umiejętności swoim absolwentom. Szkoła została utworzona dzięki inicjatywie dyrektora Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu prof. dr hab. med. Henryk Skarżyńskiego. Funkcję kierownika szkoły powierzono Pani mgr Jolancie Purzyckiej, pedagogowi o wielkim doświadczeniu, wieloletniemu dyrektorowi jednego z liceów warszawskich. Uroczystość otwarcia poprowadził sekretarz naukowy Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu doc. dr hab. med. Krzysztof Kochanek, który reprezentował przebywającego za granicą dyrektora Instytutu. Doc. Kochanek odczytał list prof. Henryka Skarżyńskiego skierowany z okazji tej uroczystości do kadry nauczycielskiej i słuchaczy szkoły. Wśród obecnych byli, obok dyrektora szkoły, m.in. dr inż. Lech Śliwa z Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz przedstawiciel firmy Geers Akustyka Słuchu Sp. z o.o. – prezes zarządu Grzegorz Lorens oraz firmy Forte – Nowoczesne Protezowanie s. c. – dr inż. Paweł Rajchert. Protetyka słuchu jest dziedziną usług medycznych dynamicznie rozwijającą się w Polsce, jednak wciąż brakuje placówek kształcących specjalistów w tej branży. Cieszy więc fakt, że tak prestiżowa jednostka naukowa zdecydowała się na otwarcie szkoły, która wkrótce otrzyma uprawnienia państwowej szkoły policealnej. Słuchacze szkoły będą zdobywać wiedzę z anatomii i fizjologii narządu słuchu, psychoakustyki, psychologii osób niedosłyszących, poznają również wiele technicznych aspektów doboru nowoczesnych pomocy słuchowych – także m.in. implantów ślimakowych i implantów ucha środkowego. Szkoła realizuje pełny program kształcenia dla protetyków słuchu, przewidziany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej dla szkół policealnych tego typu. Słuchacze szkoły mają okazję skorzystać z różnych form i metod kształcenia. Zajęcia prowadzone są w formie dwudniowych zjazdów szkoleniowych, a po- 5 Słuch nadto słuchacze mają stały dostęp do platformy edukacyjnej Instytutu, gdzie korzystają z elektronicznych narzędzi kształcenia na odległość za pośrednictwem Internetu. Powstanie szkoły protetyków nastąpiło dzięki zaangażowaniu i wsparciu firm Geers Akustyka Słuchu Sp. z o. o. oraz Forte – Nowoczesne Protezowanie s. c., których pracownicy będą pierwszymi adeptami Policealnej Szkoły Audiologii. Jesteśmy przekonani, że współpraca z Instytutem Fizjologii i Patologii Słuchu, zwłaszcza w dziedzinie kształcenia w zawodzie protetyka słuchu, będzie miała stały charakter, a wiedza zdobyta przez absolwentów szkoły będzie na najwyższym poziomie. Istnieją bowiem realne szanse i warunki, by w najbliższych latach rozszerzyć zakres kształcenia na poziom studiów licencjackich. n Widok sali obrad APARATY SŁUCHOWE Joanna Kamińska, Podwójne kolejki* Już od ponad roku poruszamy na łamach Kwartalnika problemy osób niedosłyszących. Przedstawiamy różne paradoksy prawne, które nie pozwalają im na normalne funkcjonowanie. Pisaliśmy już o nierównym traktowaniu osób niedosłyszących aktywnych i nieaktywnych zawodowo oraz o ogromnych dysproporcjach pomiędzy oddziałami NFZ w kwestii dotyczącej realizacji zleceń na aparaty słuchowe. Tym razem chcieliśmy zwrócić uwagę na jeszcze inne problemy proceduralne, z którymi stykają się osoby niedosłyszące. Są one związane z kwestią dofinansowania zakupu aparatu słuchowego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. O soby niedosłyszące, które spełniają określone wymogi socjalne mogą starać się o dofinansowane zakupu aparatu ze środków PFRON-u. Pieniądze pochodzące z tej instytucji rozprowadzane są za pośrednictwem Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie (PCPR) oraz Miejskich Ośrodków Pomocy Społecznej (MOPS). Jednak z powodu zróżnicowanej interpretacji przepisów wytworzyły się dwie grupy PCPR i MOPS, które przyjęły dwie różne procedury dofinansowania. 6 Podwójne kolejkowanie Większość PCPR i MOPS przyjmuje wniosek o refundacji aparatu dopiero po dokonaniu dofinansowania ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia. A zatem osoba niepełnosprawna musi stać w dwóch kolejkach, jedna po drugiej. Najpierw po dofinansowanie z NFZ i po dokonaniu płatności z tej instytucji (nawet po roku oczekiwania) i w drugiej, po refundacje z PCPR albo MOPS. W skrajnych wypadkach okres oczekiwania wydłuża się do dwóch lat. Rok założenia 1951 Pozostałe PCPR-y i MOPS-y rozpoczynają rozpatrywanie wniosków na podstawie zaświadczenia o przyjęciu „zlecenia na zaopatrzenie” do kolejki na realizację w NFZ. Przyjęcie zlecenia do kolejki oznacza bowiem, że pacjent jest osobą uprawnioną do refundacji z punktu widzenia prawa. Takie postępowanie znacznie skraca czas oczekiwania na zaopatrzenie w aparat słuchowy. Obydwie procedury (dofinansowanie z NFZ i PFRON) przebiegają bowiem równolegle. tym została zawarta prośba o uporządkowanie, uproszczenie i ujednolicenie procedur regulujących zasady dofinansowania ze środków PFRON do zakupu aparatów słuchowych. Według Janiny Bojdy – Prezes MSOON – uporządkowanie zasad dofinansowania skróci czas oczekiwania osób niepełnosprawnych, ułatwi im normalne funkcjonowanie w społeczeństwie oraz ograniczy ryzyko konieczności dopłaty pewnej sumy. O swojej historii oczekiwania na refundację aparatu słuchowego opowiada Pani Danuta z Łodzi (l. 76 ): Fakturowanie Jednak kolejki to nie wszystko. Osoby niedosłyszące ubiegające się o refundację aparatu ze środków PFRON, napotykają na jeszcze jeden problem. Wynika on ze specyficznych zasad fakturowania. PCPR-y i MOPS-y wymagają do rozpatrzenia wniosku przedstawienia faktury za zakup aparatu. Tu również wytworzyły się dwie grupy ośrodków, w których funkcjonują różne procedury fakturowania. Większość PCPR i MOPS przed rozpoczęciem procedury rozpatrywania wniosku o refundacji wymaga przedstawienia fiskalnej faktury zakupu towaru. Aby spełnione zostały wymogi prawa podatkowego świadczeniodawca zmuszony jest do natychmiastowego wydania aparatu słuchowego pacjentowi. Przeciętny okres rozpatrywania wniosku wynosi kilka miesięcy (średnio ok. 6). Osoba niedosłysząca w tym czasie już używa tego aparatu. W przypadku odmowy refundacji, co zdarza się stosunkowo często (ok. 20% wszystkich składanych wniosków), ryzyko pokrycia kwoty refundacji w wysokości 1.609 zł, z punktu widzenia prawa, w całości spoczywa na osobie niedosłyszącej. Druga grupa PCPR i MOPS rozpoczyna procedurę rozpatrywania wniosków na podstawie kosztorysów lub faktur niefiskalnych. Dopiero po podjęciu decyzji o przyznaniu refundacji pacjent musi dostarczyć fakturę fiskalną. Taka praktyka powoduje, że ani osoba niedosłysząca ani świadczeniodawca nie ponoszą ryzyka negatywnych skutków odmowy refundacji. Zachowana jest przy tym zgodność z prawem całej procedury. Apel MSOON Małopolski Sejmik Organizacji Osób Niepełnosprawnych wystosował w tej sprawie apel do Ministra Pracy i Polityki Społecznej, któremu podlega PFRON. W apelu O refundacji aparatu słuchowego zaczęłam się starać już półtora roku temu. W maju 2006 złożyłam wniosek o przyznanie orzeczenia o niepełnosprawności. Na komisję wezwano mnie po pięciu miesiącach – w październiku ubiegłego roku. Po kilku tygodniach oczekiwania w kolejce do lekarza laryngologa otrzymałam wniosek na wydanie aparatu słuchowego. W marcu 2007 złożyłam wniosek o refundację aparatu do Narodowego Funduszu Zdrowia. W Funduszu powiedzieli mi, że na dofinansowanie będę musiała czekać dziewięć miesięcy. Cóż miałam robić? Trzeba było czekać. Dofinansowanie w wysokości 560 zł otrzymałam trochę wcześniej – po ośmiu miesiącach. Złożyłam również wniosek o refundację aparatu w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej. Tam czas oczekiwania był znacznie krótszy – po kilku tygodniach dostałam refundację w kwocie 1560 zł. Do aparatu – po refundacji z NFZ i MOPS musiałam jeszcze dopłacić z własnej kieszeni 488 zł. Po przyznaniu refundacji udałam się do jednego z punktów protetycznych w Łodzi i tutaj od razu wydano mi aparat. Był to koniec listopada tego roku. Od początku rozpoczęcia starań o refundację aparatu upłynęło półtora roku. To stanowczo za długi czas. Ja już wcześniej miałam aparat, od ośmiu lat. Ale ktoś, kto dopiero pierwszy raz stara się o refundację musi przez ten czas radzić sobie bez aparatu. A to naprawdę jest ciężkie. Ja w tym czasie używałam jeszcze starego, zużytego aparatu, ale słyszałam dużo gorzej niż teraz, gdy mam nowy. Kiedy po raz pierwszy kupowałam aparat, osiem lat temu, czekałam na refundację ok. jednego miesiąca. Nie wiem co się teraz porobiło, ale to jest straszne, żeby osoba niedosłysząca musiała tak długo czekać. n *Przedrukowano za zgodą Redakcji Kwartalnika NTM: 18 Kwartalnik NTM 23/2007 7 Słuch Ciekawe informacje Polska, kwiecień 2008 Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem Uroczystość zorganizowana przez Ligę Niedosłyszących (League for the Hard of Hearing). Jej celem jest zwrócenie uwagi na powszechne występowanie hałasu w życiu ludzi, jego wpływu na zdrowie i zwiększanie świadomości występowania tego szkodliwego zjawiska. W Polsce obchody zapoczątkowało w roku 2000 Towarzystwo Higieny Akustycznej. W roku 2008 już po raz dziewiąty FABRYKA CISZY, firma konsultingowa z zakresu akustyki w architekturze, organizuje działania edukacyjne związane z promocją świadomości i znaczenia hałasu w środowisku życia człowieka oraz sposobów zmniejszenia jego wpływu poprzez odpowiednie działania. Szeroką akcję edukacyjną wspierają branżowe wydawnictwa oraz portale internetowe. Tegorocznym hasłem przewodnim jest AKUSTYKA BIUR. Źródła: http://www.cisza.akustyka.pl/?aku=1209015185b4c1a622320147f25e9 251c4bcf3d0ecb67603a007036f3a3455fb201f24e9b3dsp?page=8197 http://pl.wikipedia.org/wiki/Międzynarodowy_Dzień_Świadomości_Zagrożenia_ Hałasem Niemcy Chronimy dziecięcy słuch Szczególnie ważny dla prawidłowego rozwoju mowy dziecka jest dobry słuch (niezaburzone słyszenie). Rodzice powinni zatem szczególnie zwracać uwagę na słuch ich dzieci – jakby nie było nie mają one jeszcze rozwiniętej szczególnej wrażliwości na stopień natężenia dźwięków. Co można uczynić dla ochrony dziecięcego słuchu: • wyciszyć radio, wieżę stereo, telewizję, a szczególnie słuchawki 8 • zrezygnować ze stale rozbrzmiewającej w tle muzyki – wprowadzić okresy ciszy • na koncertach albo w kinie baczyć na to, by były chronione uszy dziecka, a także by nie stało w pobliżu głośników • przy zakupie zabawek zwracać uwagę na wydawane przez nie natężenie dźwięków. Aparaty (np. walkman) powinny być zaopatrzone w ograniczniki natężenia dźwięków i tylko takie należy kupować. Należy zrezygnować z kupowania hałaśliwych zabawek (np. hałaśliwych pistoletów) • w przypadku zapalenia ucha środkowego albo kiedy mamy poczucie, że ze słuchem dziecka jest coś nie w porządku, należy bezwzględnie skontaktować się z lekarzem laryngologiem (otolaryngologiem). Źródło: http://www.forumbesserhoeren.de/Menschen/Kinder-Praevention.html Rok założenia 1951 Niemcy Wielu muzyków cierpi na pogorszenie słuchu Muzyk jest zagrożony niebezpieczeństwem uszkodzenia słuchu. Hałas niskich rytmów bębnów, głośne dźwięki gitar w muzyce rockowej – zdobywają fanów takiej muzyki, ale nie są jednak przyjazne dla słuchu. Utratę słuchu mogą także spowodować skrzypce, flety piccolo wykorzystywane w orkiestrze symfonicznej. M Foto: http://www.stagelights.info/picts/rock/mar07/rock0307-020.jpg uzykowi, który gra każdego dnia od 4 do 8 godzin prób i występów grozi niebezpieczeństwo uszkodzenia słuchu. Pogorszenie sprawności słuchu najczęściej wiąże się z pracą w przemyśle, na lotnisku itp. W istocie są to najczęściej badane miejsca z uwagi na przyczyny utraty słuchu. W jednym z artykułów w „The Hearing Review” (luty 1999) lekarz laryngolog Ken Einhorn odnotował, że u 52% członków klasycznych orkiestr i do 30% muzyków rockowych i muzyków pop stwierdza się utratę słuchu spowodowanego przez muzykę – określane mianem Music Induced Hearing Loss, wskrócie „MIHL”. Jeżeli analizuje się poziom hałasu „produkowany” przez muzyków zawodowych lub muzyków hobbystów nie należy się dziwić, że muzyka może uszkadzać słuch. Poziom ciśnienia akustycznego dużej orkiestry może osiągać do 112dB, w przypadku muzyki rockowej z uży- Foto: http://www.clermontphilharmonic.com/history.html ciem wzmacniaczy nawet do 130 dB – jest to natężenie dźwięku, które jest niedopuszczalne w przemyśle. Dla muzyka może to nieść ze sobą pustoszące wręcz konsekwencje. Typowa jest początkowo utrata słuchu w pasmach wysokich. Osoba taka nie słyszy równie dobrze tonów wysokich co tonów niskich i zaczyna mieć trudności we współpracy z pozostałymi członkami orkiestry. Muzycy z utratą tonów wysokich usiłują częstokroć wyrównywać swój problem poprzez głośniejsze granie tonów wysokich, co jednak z artystycznego punktu widzenia nie jest dobre. U wielu muzyków ich pogorszony słuch staje się prawdziwym problemem. Reagują nadwrażliwością, cierpią na podwyższone ciśnienie krwi, bóle głowy i zmęczenie. Niektóre tony i instrumenty muzyczne odbierają coraz bardziej jako sprawiające ból i głośne – stan, który często prowadzi do stałego szumu w uszach. Innym objawem jest niezdolność uchwycenia zmian tonacji. Stan ten określa się jako „displacusis” i stanowi problem szczególnie dla śpiewaków, gdyż muszą kontrolować swój głos i utrzymywać tonację. Niektórzy śpiewacy uszkadzają sobie nawet głos. Wynika to z tego, że aby móc siebie samego słyszeć, śpiewają głośniej niż jest to konieczne. „MIHL“ nie jest uleczalne, jednak nowoczesne aparaty słuchowe są coraz bardziej akceptowane przez muzyków. Źródło: http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=1662 9 Słuch Niemcy Badania screeningowe słuchu noworodków Jedna minuta poświęcona jednemu uchu – jest szansą na całe życie Od dwu do pięciu na 1000 noworodków urodzonych w Niemczech cierpi na zaburzenie słuchu. T aki wynik otrzymał hamburski zespół zajmujący się badaniami screeningowymi niemowląt (Hamburger Arbeitskreis für Hörscreening bei Neugeborenen e.V. – H.A.H.N.). Zespół ten przeprowadził badania screeningowqe słuchu wśród 998 noworodków (test słuchowy z pomocą przenośnej aparatury). Badania jednego ucha trwały wprawdzie jedynie jedną minutę, ale dla nowo narodzonego dziecka z problemami słuchowymi to szansa na prowadzenie normalnego życia. Screenig słuchu jest bezbolesny i może zostać przeprowadzony u każdego noworodka. Koszty badania wynoszą 18 €. Przeprowadzone badania screeningowe były tak skuteczne, że Hamburg, jako pierwszy kraj związkowy Niemiec, wsparł ten program w 14 klinikach i przekazał wyposażenie techniczne. W międzyczasie coraz więcej klinik położniczych w Niemczech oferuje badania screeningowe słuchu. H.A.H.N. jest od wielu lat zaangażowany we wprowadzenie powszechnych, pokrywających całe Niemcy, badań screeningowych. Jedynie tą drogą możliwe jest odpowiednio wczesne i powszechne rozpoznanie i zaopatrzenie dziecka np. przez dopasowanie aparatów słuchowych i rozwój percepcji słuchowej. Wczesne zaopatrzenie w aparaty słuchowe jest u dzieci szczególnie ważne – bowiem podstawy rozwoju percepcji słuchowej i rozwoju mowy dokonują się w pierwszych dwu latach życia dziecka. Mimo tego w Niemczech niedosłuch u dzieci jest wykrywany często dopiero w 18 miesiącu życia. Problemy z uszkodzeniem słuchu średniego stopnia wykrywane są w czwartym roku życia, lekkie zaburzenia słuchu dopiero po wstąpieniu do szkoły. Tym samym zabiera się dzieciom szansę na poprawę jakości życia. Z tego względu ważne jest by dzieci z problemem słuchu tak wcześnie, jak to możliwe otrzymały aparat słuchowy. Przemysł produkujący aparaty słuchowe w ostatnich latach opracował tak znakomite aparaty, że dzieci z uszkodzonym słuchem częstokroć mogą uczęszczać do masowej szkoły dla słyszących. Źródło: http://www.forumbesserhoeren.de/Menschen/Kinder-Hoerscreening.html Szwecja 2008 Inwestycje w badania nad hałasem Kiedy już wydaje się, że przynajmniej część problemów wynikających z hałasu mamy poza sobą, pojawiają się nowe. Niezbędna jest zatem dodatkowa wiedza w tym względzie. Obciążenie hałasem w miejscu pracy powinno znaleźć się w centrum uwagi, w celu zapobiegania uszkodzeniom słuchu i chorobom. W Szwecji, w ciągu trzech lat, zostanie zainwestowanych 30 milionów koron w badania nad hałasem w miejscu pracy. Sumę tę przeznaczyła na badania spółka ubezpieczeniowa AFA Försäkring. Celem tej inwestycji jest zmniejszenie szkód, a także zapobieganie powstawania chorób przewlekłych spowo- 10 dowanych hałasem w miejscu pracy, jak też przeprowadzenie badań nad hałasem i słuchem. Problemy związane z hałasem w przemyśle i tym, jak one powstają, stają teraz w centrum zainteresowania. Także i w innych kierunkach zawodowych hałas daje się szczególnie we znaki. Należą do nich przemysł muzyczny, a także gastronomia. Także i tam notuje się alarmująco wysokie liczby zachorowań i rosnące problemy związane z hałasem. Hałas szkodzi nie tylko słuchowi, jest także psychicznym obciążeniem dla tych wszystkich osób, które zmuszone są do pracy w takich warunkach. Źródła: Auris, 5. październik 2007 http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=8437 Rok założenia 1951 Przeprowadzanie badań nad niedosłuchem jest opłacalne i to zarówno w gospodarce jak i w życiu społecznym. Jak dotąd, społeczeństwo brytyjskie, jak też przemysł farmaceutyczny inwestują bardzo niewiele w badanie tego problemu. U trata słuchu kosztuje Wielką Brytanię biliony funtów (utrata dochodów), jednak z tego jedynie mniej niż jedna tysięczna jest inwestowana w badania nad jego utratą. Te dane zostały opublikowane w cenionym czasopiśmie medycznym „The Lancet”. Według Brytyjskiego Królewskiego Narodowego Instytutu Głuchych i Niedosłyszących (RNID), dziewięć milionów Brytyjczyków niedosłyszy i rokrocznie koszty w postaci utraty dochodów, jakie ponosi państwo, wynoszą 13.5 bilionów GBP. Jak dotąd jedynie 16.5 milionów przeznaczono na badania nad opracowaniem lepszych metod leczenia. Jak stwierdza RNID, straty finansowe powstałe w wyniku utraty słuchu mogą zostać ograniczone jedynie w wyniku prowadzonych badań nad metodami leczenia i zapobiegania utracie słuchu. Potrzeba uzyskiwania wyników badań rośnie wskutek zwiększającej się liczby osób niedosłyszących, w rezultacie narastającego obciążenia hałasem w życiu codziennym oraz wzrastającej liczby ludzi starych. Niewykorzystany potencjał rynku Dalej stwierdza się, iż badania nad niedosłuchem mogą się także przyczynić do uzyskiwania wyższych zysków w prywatnych przedsiębiorstwach. Podkreśla się także, że niewykorzystane są możliwości rynkowe z uwagi na pomoc medyczną, jak też urządzenia dla osób z uszkodzonym słuchem. Potrzeba pomocy lekarskiej i środków wspomagających słyszenie dla osób z obniżoną sprawnością słuchu jest w ogromnej mierze jeszcze niezaspokojona. Na przykład jedynie jedna czwarta osób z niedosłuchem korzysta z aparatu słuchowego. Ponadto rozwijanie badań dotyczących utraty słuchu przyczyniać się będzie do korzystnego wpływu na stosunki międzyludzkie, gdyż jakość życia tych osób ulegnie poprawie, jak też możliwość kształcenia się, uzyskiwania pracy i integracji społecznej. Anglia 2008 W Anglii inwestuje się za mało w badania nad utratą słuchu Hiszpania, kwiecień 2008 Nieznośny hałas samolotowy w pobliżu lotnisk W wyniku stale rosnącej liczby lądujących i startujących samolotów mieszkańcy południowej części Walencji (Hiszpania) są wystawieni na obciążenie znacznym hałasem. Ten ogromny hałas może prowadzić do uszkodzenia słuchu. Źródła: RNID, 14. listopad 2007; The Lancet, vol. 360, nr. 9601, 2007 http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=8450 L ecące nad tymi terenami samoloty przekraczają zalecane maksymalne granice obciążenia hałasem. Na przykład podczas lądowania mieszkańcy są wystawieni na obciążenie hałasem o wartości do 90 dB. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia WHO hałas nie powinien w ciągu dnia przekraczać 65 decybeli, zaś w nocy 35 decybeli. Sytuacja ta wywołuje skargi na niewystarczającą ochronę przed hałasem – „Jesteśmy nie tylko zainteresowani by zachowane zostały dyrektywy dotyczące natężenia hałasu, musimy także ustalić czy linie ruchu lotniczego gwarantują bezpieczeństwo mieszkańcom” – stwierdza Isidro Snchis z ministerstwa zdrowia. 11 Słuch Wzrost ruchu lotniczego o 16% doprowadził do tego, że część mieszkańców zaczęła się skarżyć na powstałą sytuację i domaga się ograniczenia obciążenia hałasem. Z tego względu władze miasta opracowują mapy hałasu, w celu ustalenia dokładnych obciążeń hałasem w różnych strefach Walencji. Wychodzi się tu z założenia, że stałe oddziaływanie hałasu przyczynia się do powstawania niedosłuchu, bóli głowy, chorób serca i bezsenności. Źródła: www.lasprovincias.es http://www.german.hear-it.org/page.dsp?page=8447 Foto: http://www.airplane-blog.com/uploaded_images/Airport_03-714006.jpg 15 lat istnienia „Słuchu” – ciąg dalszy wykazu opublikowanych artykułów, część II Zebrał Bogdan Hoffmann Prof. dr hab. Tadeusz Gałkowski Dr Anna Furmann – O niektórych zastosowaniach psychopatologii rozwojowej w rehabilitacji, nr 2 (64), 2008 – Dopasowanie aparatów słuchowych a audiometria tonalna, nr podwójny nr 4 (13); 1(14) 1995/96 Prof. dr hab. Edward Hojan Dr n. hum. Bogdan Hoffmann – Pierwsi polscy protetycy słuchu, nr podwójny nr 4 (13); 1 (14) 1995/96 – 15 lat istnienia „Słuchu”, nr 3 (61), 2007 Dr n. hum. Zdzisław M. Kurkowski Dr inż. Grażyna Demenko, Dr Anna Furmann – Audiometria mowy a dopasowanie aparatów słuchowych, nr 1 (18), 1997 – Audiometria mowy a dopasowanie aparatów słuchowych, nr 4 (19), 1997 – Głuchota jednostronna – problem lingwistyczny, psychologiczny i pedagogiczny, nr 1 (30), 2000 Dr n. med. Ewa Niebudek-Bogusz – Problemy relacji pacjent – lekarz, nr 1 (47), 2004 Dr Maria Dupczyńska Dr med. Sławomir Piotrowski – Wpływ wsparcia społecznego na korzystanie z aparatu słuchowego. Sprawozdanie z badań, nr 3 (28), 1999 – Niektóre aspekty ototoksyczności aminoglikozydów, nr 3 (28), 1999/nr 4 (29) 1999 12 Rok założenia 1951 Dr med. Hanna Siedlecka Mgr Katarzyna Karasińska – Sprawozdanie z I Ogólnopolskiej Konferencji Fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy p.t. „Badania przesiewowe słuchu u noworodków w Polsce i na świecie”, nr 2 (48), 2004 – 15-lecie działalności firmy GEERS w Polsce, nr 2 (60), 2007 Dr med. Hanna Siedlecka, Dr n. hum. Jadwiga Smoleńska – – – – Zespół Waardenburga – przegląd literatury, nr 4 (9), 1994 Zespół Waardenburga – analiza przypadków, nr 3 (16), 1996 Zespół USHERA, nr 3 (24), 1998 Usprawnianie wrażliwości słuchowej, nr 1 (34), 2001 Dr n. hum. Jadwiga Smoleńska – Spojrzenie psychologa na problem wczesnej wykrywalności i wczesnej rewalidacji dziecka z wadą słuchu, nr 3 (28), 1999 – Przeżycia rodziców związane z wiadomością o uszkodzonym słuchu dziecka, nr 2 (31), 2000 – Jeszcze o Centrum GERRIT–VON–ASCH dla dzieci z uszkodzonym słuchem w Christchurch w Nowej Zelandii, nr 3 (45), 2003 – wspólnie z mgr Bożenną Odowską-Szlachcic Zastosowanie terapii integracji sensorycznej, jako oddziaływania korekcyjnego, w odniesieniu do dziecka z zespołem ADHD oraz z uszkodzonym słuchem, nr 4 (50), 2004 Dr n. med. Marcin Szymański Mgr inż. Leszek Konert – Informacje techniczne o aparatach słuchowych oferowanych w ośrodkach GEERS, nr 3 (8), 1994 – Informacje o nowoczesnych urządzeniach technicznych dla osób niesłyszących, oferowanych w ośrodkach GEERS, nr 4 (9), 1994 – Koncepcja super-kompresji (SC) w aparatach słuchowych Phonak, nr 3 (16), 1996 – Koncepcja super-kompresji (SC) w aparatach słuchowych Phonak, nr 4 (17), 1996 – Koncepcja super-kompresji (SC) w aparatach słuchowych Phonak, nr 1 (18), 1997 Lek. med. Piotr Kotyło – Mikromechanika ślimaka i jej zaburzenia w uszkodzeniach słuchu – problem protetyki słuchu, nr 2 (44), 2003 Mgr Jacek Latanowicz – Postęp technologiczny w dziedzinie aparatów słuchowych, nr 2 (40), 2002 Mgr Aleksandra Lipińska – Kilka uwag logopedy w kwestii wczesnej wykrywalności i wczesnej interwencji w przypadku dziecka z wadą słuchu, nr 2 (31), 2000 – Zastosowanie aparatów słuchowych u chorych z wszczepem ślimakowym, nr 4(62), 2007 Mgr Grzegorz Lorens Dr n. med. Grzegorz W. Woźnicki – Problemy wczesnego rozpoznawania upośledzenia słuchu u noworodków i małych dzieci w Stanach Zjednoczonych, nr 3 (32), 2000 Mgr Krzysztof Galik – Opinia na temat praktycznej użyteczności bezprzewodowego zestawu nadawczo-odbiorczego firmy Sennheiser, nr 1 (10), 1995 – Kwestia środków budżetowych przeznaczonych na zakup protez słuchu, nr 3 (20), 1997 – Rynek aparatów słuchowych w Polsce w Niemczech, nr 4 (21), 1997 – Krótki raport z działalności firmy GEERS Akustyka Słuchu Sp. z o.o. w roku 2000, nr 1 (34), 2001 – Sytuacja osób niedosłyszących w Polsce po wejściu do Unii Europejskiej, nr 2 (48), 2004 – Rozwój systemu zaopatrzenia w aparaty słuchowe w Polsce, nr 4 (58), 2006 13 Słuch Mgr Kinga Marszałek Józef Góralczyk – Rozstrzygnięcie konkursu „Postępy w diagnostyce i rehabilitacji uszkodzeń słuchu”, nr 2 (48), 2004 – Nowoczesna koncepcja doboru aparatów słuchowych z wykorzystaniem dźwięków naturalnych, nr 4 (54), 2005 – Co dalej z rozporządzeniami, nr 1 (59), 2007 Lek. med. Monika Morawska-Kochman – „HYPERACUSIS”. Niedoceniony problem nadwrażliwości słuchowej, nr 3 (45), 2003 Mgr Jolanta Piechowska, Lek. med. Witold Szcześniak – Szumy uszne – nowe metody leczenia w Polsce, nr 1 (59), 2007 Lek. med. Piotr Pasternak – Niedosłuch niemowlęcy – problemy diagnostyczne i aparatownia słuchu, nr 4 (46), 2003 Radosław Kowalski – Urządzenia wspomagające słyszenie – Infraport SET 250 Mono, nr 2 (31), 2000 – System sygnalizacji świetlnej „LISA”, nr 1 (34), 2001 – Przedstawiamy kolejną grupę akcesoriów dla osób niedosłyszących, nr 3 (36), 2001 – Firma GEERS rozpoczęła w Polsce produkcję aparatów cyfrowych firmy SONIC INNOVATIONS, nr 2 (40), 2002 – Sprawozdanie z 47. Kongresu UHA – Lipsk 2002–10– –19, nr 1 (43), 2003 – Sprawozdanie z Międzynarodowego Kongresu Protetyków Słuchu (UHA) w Norymberdze, nr 4 (46), 2003 – Sprawozdanie z Międzynarodowego Kongresu Protetyków Słuchu (UHA) w Norymberdze, nr 1(47), 2004 – Sprawozdanie z targów audioprotetycznych w Norymberdze 2005 r., nr 1(55), 2006 – Targi Frankfurt 2006, nr 4 (58), 2006 Mgr inż. Tomasz Poremski – Zastosowanie badań psychoakustycznych u osób z uszkodzeniami słuchu, nr 1 (59), 2007 – Wpływ uszkodzeń ślimakowych na percepcję słuchową ocenianą metodami psychoakustycznymi, nr 3 (61), 2007 – Kongres EUHA, Norymberga 17–19 października 2007, nr 1 (63), 2008 Mgr Tomasz Przybyła – Wzmacniacz serii „SEQUEL”, nr 4 (21), 1997 – Wzmacniacz serii „SEQUEL”, nr 1 (22), 1998 – „ARIES” – cyfrowy aparat słuchowy firmy Starkey, nr 1 (30), 2000 – GENESIS – Cyfrowe aparaty słuchowe TRZECIEJ GENERACJI, nr 4 (42), 2002 Mgr Piotr Szymański – Rodzaje aparatów poprawiających słyszenie, ich praktyczna przydatność oraz zalety i wady, nr 4 (50), 2004 – Indywidualne ochronniki słuchu, nr 2 (52), 2005 14 Krzysztof Kubiak – Przegląd aparatów cyfrowych firmy SIEMENS, nr 1 (43), 2003 Piotr Sznajder – Wkładki wewnątrzuszne, ich produkcja i podstawowe dane akustyczne, nr 3 (41), 2002 – Wkładki wewnątrzuszne, ich produkcja i podstawowe dane akustyczne, nr 4 (42), 2002 – Wkładki wewnątrzuszne, ich produkcja i podstawowe dane akustyczne, nr 1 (43), 2003 n Rok założenia 1951 ABC audioprotetyka* Pętla indukcyjna Ponadprogowe testy słuchowe Aparaty słuchowe zauszne z reguły są wyposażone w cewkę indukcyjną, która jest potocznie nazywana przez użytkowników aparatów cewką telefoniczną. Dzisiaj możliwe jest jej dołączenie jako dodatkowego wyposażenia do ÷ aparatu wewnątrzusznego. Dawniej oczywiste było prowadzenie rozmowy telefonicznej (słyszenie osoby telefonującej) za pośrednictwem cewki telefonicznej. Dzisiaj jednak nie jest to zwykle możliwe, z uwagi na silne osłabienie pola elektromagnetycznego słuchawki telefonicznej*. Są jednak produkowane specjalne słuchawki telefoniczne wyposażone dodatkowo w cewkę indukcyjną, które za jej pomocą umożliwiają telefonowanie. Jeżeli włączona jest cewka indukcyjna aparatu słuchowego, zastępuje ona mikrofon, który zostaje wyłączony (pozycja T na przełączniku aparatu słuchowego). Możliwy jest także równoczesny odbiór poprzez indukcję i mikrofon (pozycja MT przełącznika M-MT-T-O). Wówczas możliwe jest odbieranie pola elektromagnetycznego z cewki indukcyjnej, a uzyskane w ten sposób zmienne napięcia (zawarte w nich sygnały w postaci wahań napięcia), zostają tak samo wzmacniane, jak te odbierane przez mikrofon. Jeżeli w słuchawce telefonicznej, w pomieszczeniu lub w pobliżu głowy znajduje się pętla indukcyjna, która takie pole wytwarza, wtedy można wszystko słyszeć, poprzez aparat słuchowy, który odbiera pola elektromagnetyczne wytworzone poprzez pętlę indukcyjną. Wszystkie pozostałe szumy, które zwykle są odbierane przez mikrofon i często zakłócają to, co chcemy słyszeć, pozostają niewzmocnione i w znacznej mierze nie są słyszane. Pętla indukcyjna musi być podłączona do wzmacniacza, który wzmacnia sygnały z mikrofonu, radia, telewizora itd. Pętle indukcyjne występują w różnych postaciach. W warunkach domowych, w celu odbierania radia czy telewizji, mogą to być poduszki indukcyjne lub pętle na szyje. W kościele i w sali wykładowej, albo w teatrze często są to wybrane miejsca znajdujące się w zasięgu pętli indukcyjnej. W szkołach dla dzieci niedosłyszących pętle indukcyjne podłączane są do aparatury klasowej, jeżeli dzieci mają słyszeć wyłącznie nauczyciela, który mówi do mikrofonu. (B) W ÷ audiometrii tonalnej z reguły określa się progi słuchowe, które ukazują jak znaczne jest uszkodzenie słuchu. Korzystając z pomocy różnych testów słuchowych można przeprowadzić dalsze diagnostyczne rozróżnienia. Ponieważ w tych testach stosuje się tony i szumy, które są głośniejsze niż próg słuchu, określa się je mianem nadprogowych. Ściśle mówiąc, także audiometria tonalna należy do audiometrii nadprogowej, jako że sygnały są głośniejsze niż próg słuchu. W audiometrii, ponadprogowe testy słuchowe służą przeważnie do ustalenia miejsca uszkodzenia słuchu, w szczególności w odniesieniu zaburzeń typu zmysłowo-nerwowego. Chodzi tu o stwierdzenie, czy uszkodzone są komórki rzęsate (jak w przypadku zagrażającego ÷ hałasu powodującego uszkodzenie słuchu, uszkodzeń toksycznych, ÷ nagłego osłabienia słuchu i wiele innych), czy nerw słuchowy (jak np. w przypadku ÷ nerwiaka nerwu słuchowego). Do najważniejszych zasad należą: 1. stwierdzenie ÷ wyrównania głośności (recruitment) oraz 2. stwierdzenie zjawiska ÷ chorobowego zmęczenia nerwu słuchowego. Do najważniejszych ponadprogowych testów słuchowych, dla wykazania recruitmentu, należy określenie zakresu dynamiki za pomocą ÷ progu nieprzyjemnego słyszenia, test SISI (SISI = short increment sensivity index) oraz ustalenie ÷ poziomu różnicowania głośności. Do najważniejszych testów stwierdzających chorobowe ÷ zmęczenie słuchowe należą test Langenbecka i test Carhart’a. (P) n Piśmiennictwo: Peter Plath, Das Hörorgan und seine Funktion (5 Auflage). Édition Marhold, Berlin 1992. *Uwaga red.: Wynika to z tego, że w obecnie produkowanych telefonach stacjonarnych i komórkowych nie wykorzystuje się słuchawek z cewką indukcyjną. *Żródło: Peter Plath (red.) Lexikon der Hörschäden, Édition Harmsen, 1993. 15 ADRESY ODDZIAŁOW ZAJMUJĄCYCH SIĘ DOPASOWYWANIEM I SPRZEDAŻĄ APARATÓW SŁUCHOWYCH Białystok Bielsko-Biała Bochnia Brzeg Bydgoszcz Bytom Cieszyn Cz´stochowa Chorzów Chrzanów Chrzanów Dàbrowa Górnicza Elblàg Gdaƒsk Gdaƒsk Gdynia Gliwice Gorzów Wlkp. Grudziàdz Jastrz´bie Zdrój Jelenia Góra Kalisz Katowice K´trzyn Kielce Kłodzko Ko∏o Konin Koszalin Kozienice Kraków Kraków Kraków Kraków Kraków Kraków Kwidzyn Le˝ajsk Lidzbark Warm. Limanowa Lublin Lublin ¸ódê ¸ódê ¸ódê Malbork Mielec MyÊlenice Nowy Sàcz Olsztyn Olkusz Opole Ostróda ul. Stołeczna 25, /085/ 742 43 57 pl. WolnoÊci 1, /033/ 822 06 45 ul. Kazimierza Wielkiego 13, /014/ 612 35 40 ul. Mleczna 3 ul. Gimnazjalna 8, /052/ 321 47 80 ul. Chrobrego 5, /032/ 282 65 19 ul. Bielska 37, /033/ 858 23 34 al. KoÊciuszki 14 A, /034/ 368 10 98 ul. Dàbrowskiego 52, /032/ 241 30 35 ul. Broniewskiego 16 C, /032/ 623 14 24 ul. Sokoła 19, /032/ 623 00 38 ul. Królowej Jadwigi 23, /032/ 262 85 23 ul. Stary Rynek 48 A, /055/ 232 41 21 ul. Bora Komorowskiego 43, /058/ 346 11 44 ul. Stàgiewna 1, /058/ 305 41 40 ul. Zygmunta Augusta 6/50, /058/ 620 98 09 ul. Dubois 2, /032/ 230 84 29 ul. W∏. ¸okietka 31, /095/ 720 32 62 ul. Wybickiego 5, /056/ 462 18 29 ul. 1 Maja 25, /032/ 476 40 85 ul. 1 Maja 55, /075/ 752 20 58 ul. Złota 1, /062/ 767 28 93 ul. Wojewódzka 50, /032/ 255 50 12 ul. Daszyƒskiego 31, /089/ 751 07 25 ul. Paderewskiego 33, /041/ 345 43 02 ul. Łàkowa 5, /078/ 203 95 57 ul. Toruƒska 28, /063/ 272 40 45 al. 1 Maja 12/18, /063/ 242 33 41 ul. Dworcowa 12, /094/ 342 32 55 ul. Sienkiewicza 28, /048/ 614 52 10 ul. Dietla 46, /012/ 429 14 20 al. S∏owackiego 58, /012/ 633 09 39 ul. Âw. Marka 11, /012/ 423 12 65 os. Bohaterów WrzeÊnia 1 B, /012/ 645 70 12 os. Handlowe 8, /012/ 643 78 24 ul. Kalwaryjska 60, /012/ 656 71 61 ul. Piłsudskiego 48 ul. LeÊna 22, /017/ 242 67 89 ul. 11 listopada 15 (przychodnia), /089/ 767 00 07 ul. Krótka 6, /018/ 337 10 10 ul. Gł´boka 10 paw. 13, /081/ 538 24 35 ul. Kowalska 4, /081/ 532 26 54 ul. Piotrkowska 289, /042/ 682 81 92 ul. Wi´ckowskiego 6, /042/ 630 32 44 ul. Rzgowska 281/289, /042/ 645 76 20 ul. Kotarbiƒskiego 10, /055/ 272 45 25 ul. ˚eromskiego 17, /017/ 585 43 23 ul. Słowackiego 37 E, /012/ 272 19 19 ul. Hoffmanowej 3, /018/ 443 54 74 ul. KoÊciuszki 13, /089/ 534 56 45 ul. Króla K. Wielkiego 48, /032/ 641 16 96 ul. Wł. Reymonta 45/3, /077/ 454 23 42 ul. Chrobrego 1 A, /089/ 646 36 21 Ostrów Wlkp. ul. Kolejowa 26, /062/ 736 14 89 Ostrzeszów ul. Piekary 9, /062/ 730 09 62 OÊwi´cim ul. Dàbrowskiego 13 A, /033/ 842 38 67 OÊwi´cim ul. Wysokie Brzegi 4, /033/ 844 83 79 Pabianice ul. Reymonta 2, /042/ 212 11 99 Piotrków Tryb. ul. KoÊcielna 5, /044/ 646 00 27 Płock ul. Jachowicza 44, /024/ 264 45 46 Poznaƒ ul. Głogowska 87, /061/ 866 59 28 Poznaƒ ul. Półwiejska 30, /061/ 853 48 68 Poznaƒ ul. Prusa 1, /061/ 843 50 93 Poznaƒ os. Rzeczypospolitej 6, /061/ 877 10 26 Poznaƒ os. Marysieƒki 25, /061/ 823 42 11 PrzemyÊl ul. Plac na Bramie 10, /016/ 675 11 24 Racibórz ul. Browarna 16/ 2, /032/ 418 15 44 Radom ul. Wyszyƒskiego 15, /048/ 363 30 62 Rybnik ul. Staszica 1 A, /032/ 423 30 30 Rzeszów ul. 3 Maja 20, /017/ 853 88 48 Rzeszów ul. Batorego 18/9, /017/ 862 00 53 Sanok ul. KoÊciuszki 31, /013/ 463 04 20 Sieradz ul. Saraƒska 6 F, /043/ 822 30 58 Sosnowiec ul. Modrzejowska 20, /032/ 269 47 80 Strzy˝ów ul. Słowackiego 26 A, /017/ 276 50 50 Suwa∏ki ul. Noniewicza 93, /087/ 565 00 37 ÂwinoujÊcie ul. Dàbrowskiego 1 D, /091/ 321 27 76 Stargard Sz. ul. Słowackiego 2, /091/ 578 08 98 Starogard Gd. os. Kopernika 21, /058/ 563 30 95 Szczecin al. Wyzwolenia 5, /091/ 433 93 47 Szczecin ul. Bolesława Âmiałego 22, /091/ 484 11 89 Tarnów ul. Goldhammera 7/2, /014/ 621 75 98 Tczew ul. Wojska Polskiego 5, /058/ 532 08 09 Tomaszów Maz. ul. Jana Pawła II 6, /044/ 724 34 56 Toruƒ ul. Szczytna 8, /056/ 621 08 62 Turek ul. ¸àkowa 4 A, /063/ 278 00 01 Tychy ul. Czarnieckiego 6, /032/ 217 66 08 Wałbrzych ul. Konopnickiej 10, /074/ 842 50 19 Warszawa ul. Ho˝a 40, /022/ 629 18 24 Warszawa al. KEN 103, /022/ 644 31 37 Warszawa ul. Ceg∏owska 80, (pok. 216, 230), /022/ 864 37 90 Warszawa ul. Grochowska 14 E, /022/ 612 54 28 Warszawa ul. Senatorska 22, /022/ 826 12 03 Warszawa ul. Rakowiecka 2 B, /022/ 646 08 83 Warszawa ul. Targowa 37, /022/ 619 39 90 Warszawa al. Jana Pawła II 61, /022/ 636 92 92 Wieluƒ ul. Sieradzka 56, /043/ 843 09 44 Włocławek ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 22 A, /054/ 232 32 76 Wroc∏aw ul. Âw. Antoniego 21, /071/ 343 31 69 Wrocław ul. Piłsudskiego 67, /071/ 781 54 10 WrzeÊnia ul. Fabryczna 11, /061/ 436 51 79 Zabrze ul. Goethego 30, /032/ 370 16 51 ZamoÊç ul. Staszica 35, /084/ 638 45 68 Zduƒska Wola ul. ¸aska 43, /043/ 824 79 05 ˚ywiec os. M∏odych 1, /033/ 867 46 08 W NIEMCZECH – ponad 200 oddziałów; adres do korespondencji: Ursula Schuster, GEERS International GmbH, Otto-Hahn-Straße 35, D-44227 Dortmund, tel.: +49.231.97 60-221, fax: +49.231.97 60-225, e-mail: [email protected] NA WĘGRZECH – 15 oddziałów; adres do korespondencji: GEERS Hallókészülék Kft., H-1107 Budapest, Mázsa u. 9. tel.: +36.1.433-0460, fax: +36.1.433-5132, e-mail: [email protected], więcej informacji: www.geers.hu W ROSJI – 4 oddziały (2 w Moskwie, 2 w St. Petersburgu), więcej informacji: www.geers.ru W SZWAJCARII – 28 oddziałów; adres do korespondencji: Hodlerstrasse 2, CH-9006 St. Gallen, tel.: +41.71.245 77 33, fax: +41.71.245 77 35
