D - Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Bełchatowie

Sygn. akt I Ns 618/15
POSTANOWIENIE
Dnia 28 grudnia 2016 roku
Sąd Rejonowy w Bełchatowie I Wydział Cywilny w składzie:
Przewodniczący: Sędzia SR P. M.
Protokolant: Gabriela Cichocka
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 grudnia 2016 roku w B.
sprawy z wniosku M. O.
z udziałem D. O.
o podział majątku dorobkowego
I. ustala, że w skład wspólności majątkowej małżeńskiej M. i D. małżonków O., która ustała z dniem 11 marca 2015
roku na skutek wyroku Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 17 lutego 2015 roku wydanego w sprawie
I C 42/15, wchodziły:
1) odrębna własność lokalu mieszkalnego o pow. 60,09 m2, oznaczonego numerem (...)w budynku nr (...) przy ulicy
(...) w B., dla którego w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie urządzona jest księga wieczysta KW Nr (...) oraz związany z
nim stosowny udział we współwłasności części wspólnych budynku i urządzeń, które nie służą do wyłącznego użytku
właścicieli poszczególnych lokali;
2) samochód osobowy marki H. (...), nr rej. (...), nr identyfikacyjny (...), rok prod. 1998,
3) ruchomości:
a) stół rozkładany z 6 krzesłami,
b) kanapa rozkładana,
c) lodówka z zamrażarką,
d) pralka automatyczna,
e) materac na łóżko,
f) komoda drewniana na buty z lustrem;
II. dokonuje podziału majątku dorobkowego M. i D. małżonków O. w ten sposób, że:
1) na wyłączną własność D. O. przyznaje:
a) odrębną własność lokalu mieszkalnego opisanego w punkcie I1),
b) ruchomości opisane w punktach I3)a) – I3)f),
2) na wyłączną własność M. O. przyznaje samochód marki H. (...) opisany w punkcie I2);
III. zasądza od D. O. na rzecz M. O. kwotę 26.025,- zł (dwadzieścia sześć tysięcy dwadzieścia pięć złotych) tytułem
dopłaty wyrównującej udziały w majątku wspólnym płatną w terminie 3 (trzech) miesięcy od dnia uprawomocnienia
się orzeczenia z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminowi płatności;
IV. ustala, iż każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.
Sygn. akt I Ns 618/15
UZASADNIENIE
We wniosku złożonym w dniu 29-07-2015 r. M. O. wniosła
o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i uczestnika D. O. wchodzą:
• lokal mieszkalny o powierzchni 60,09 m2 w B. przy ul. (...) bl.(...), dla którego jest prowadzona księga wieczysta
nr (...) o wartości 155 000 zł,
• samochód H. (...) rok produkcji 1998 nr rej. (...) o wartości 3 500 zł,
• samochód A. (...) rok produkcji 1999 o wartości 18 000 zł
oraz dokonanie podziału majątku wspólnego w ten sposób, że uczestniczce przyznać lokal mieszkalny i samochód H.
(...), a uczestnikowi przyznać samochód A. (...) i obciążyć wnioskodawczynię spłatą na rzecz uczestnika dla wyrównania
wartości udziałów.
Uczestnik D. O. przyłączył się do wniosku co do zasady (k. 17) wskazując jednak, że samochód A. (...) należy do jego
majątku osobistego (został kupiony za 19 000 zł za pieniądze wypłacone z rachunku bankowego w (...) SA (...)-10-2012
r.) oraz podnosząc, że na zakup lokalu zostały przeznaczone pieniądze w kwocie 103 000 zł, które stanowiły jego
majątek odrębny. Podał, że do majątku wspólnego wchodzą jeszcze ruchomości (meble, pralka, lodówka, telewizor)
o wartości 5 400 zł oraz wniósł o przyznanie na jego rzecz lokalu i ruchomości ze spłatą na rzecz wnioskodawczyni i
rozliczeniem nakładów z jego majątku osobistego na majątek wspólny.
W piśmie złożonym w dniu 22-12-2015 r. (k. 113) wnioskodawczyni podniosła, że strony kupiły lokal za fundusze
objęte wspólnością ustawową, co wskazano w treści aktu, tj.
z pieniędzy z czepkowego, oszczędności i kredytu. Podała, że poza pracą w szkole jako nauczyciel prowadziła
działalność gospodarczą w zakresie nauki języka angielskiego,
a uczestnik poza zatrudnieniem miał dochód z handlu samochodami.
W toku postępowania strony doszły do porozumienia co do składu i wartości majątku wspólnego (k. 117 i 120) w ten
sposób, że poza mieszkaniem o wartości 155 000 zł do majątku wchodzą:
1. samochód H. (...) rok produkcji 1998 nr rej. (...) o wartości 2 700 zł,
2. komoda i witryna o wartości 500 zł,
3. telewizor o wartości 500 zł,
4. stół rozkładany i 6 krzeseł o wartości 800 zł,
5. kanapa rozkładana o wartości 200 zł,
6. lodówka z zamrażarką o wartości 350 zł,
7. pralka automatyczna o wartości 350 zł,
8. komoda drewniana na buty o wartości 50 zł.
Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:
Wyrokiem z 17-02-2015 r. sygn. I C 42/15 Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. rozwiązał przez rozwód związek małżeński
D. O. i M. O. zawarty 15-08-2009 r.
(dowód: wyrok k. 4)
Wnioskodawczynię i uczestnika postępowania przez okres trwania małżeństwa obowiązywał ustrój wspólności
majątkowej małżeńskiej.
(okoliczność niesporna)
Do majątku wspólnego byłych małżonków wchodzą:
1. lokal mieszkalny o powierzchni 60,09 m2 w B. przy ul. (...) bl.(...), dla którego jest prowadzona księga wieczysta
nr (...)
o wartości 155 000 zł,
2. samochód H. (...) rok produkcji 1998 nr rej. (...) o wartości 2 700 zł,
3. komoda i witryna o wartości 500 zł,
4. telewizor o wartości 500 zł,
5. stół rozkładany i 6 krzeseł o wartości 800 zł,
6. kanapa rozkładana o wartości 200 zł,
7. lodówka z zamrażarką o wartości 350 zł,
8. pralka automatyczna o wartości 350 zł,
9. komoda drewniana na buty o wartości 50 zł.
(okoliczności niesporne)
D. O. nabył na podstawie testamentu spadek po babci J. O., zmarłej 19-10-2003 r. W skład spadku wchodziło
mieszkanie w Ł.. D. O. sprzedał to mieszkanie (...) r. M. C. za cenę 150 000 zł. Kwotę 10 000 zł tytułem zadatku
otrzymał 12-06-2012 r., część ceny w kwocie 40 000 zł otrzymał 04-07-2012 r., a pozostałą część w kwocie 100 000
zł 17-07-2012 r.
(dowód: postanowienie Sądu Rejonowego dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi sygn. II Ns 763/04 z 01-07-2004 r. o
stwierdzeniu nabycia spadku k. 18, akt notarialny k. 19-22, wyciąg
z rachunku bankowego k. 23, okoliczności niesporne)
D. O. i M. O. w dniu 05-10-2012 r. kupili od R. B. lokal mieszkalny o powierzchni 60,09 m2 w B. przy ul. (...) bl.(...)
dla którego jest prowadzona księga wieczysta nr (...), za cenę 153 000 zł. Lokal został kupującym wydany przed
sporządzeniem aktu notarialnego. Kwota 103 000 zł została sprzedającemu zapłacona – wedle treści aktu notarialnego
obejmującego umowę sprzedaży – przed podpisaniem aktu notarialnego. Reszta ceny w kwocie 50 000 zł miała być
zapłacona kredytu udzielonego przez (...) Bank SA. Strony otrzymały taki kredyt i zapłaciły resztę ceny.
(dowód: akt notarialny k. 24 i n., okoliczności niesporne)
D. O. 02-07-2012 r. otworzył rachunek w banku (...) SA, na który 04-07-2012 r. wpłynęło 40 000 zł, a 17-07-2012
r. 100 000 od M. C. tytułem ceny za mieszkanie. Z rachunku wypłacono: 2 razy po 5 000 zł 30-07-2012 r., 10 000 zł
28-08-2012 r., 25 000 11-09-2012 r., 30 000 zł i 14 000 zł 14-09-2012 r., 18 000 zł 04-10-2012 r., przelano 13 000 zł
R. B. tytułem opłaty za mieszkanie, wypłacono 19 923 zł 30-10-2012 r. (po tym na rachunku pozostało 60,16 zł).
(dowód: wyciąg z rachunku k. 23, okoliczności niesporne)
M. O. w 2009 r. osiągnęła z działalności gospodarczej dochód wynoszący 6 007,77 zł, w 2010 r. 21 703 zł, w 2011 r. 20
276 zł, w 2012 r. 9 936,37 zł. Poza tym udzielała też płatnych korepetycji z języka angielskiego.
(dowód: (...) k. 36 na odwrocie, k. 58 na odwrocie, k. 85, k. 99 na odwrocie, zeznanie PIT/B k. 136)
Od 2011 r. do 2012 r. M. O. była zatrudniona w szkole jako nauczyciel.
(okoliczności niesporne)
D. O. był zatrudniony na stacji paliw i z tego tytułu otrzymywał wynagrodzenie netto wynoszące: w 2010 r. 984,15 zł,
w 2011 r. 1 032,34 zł, w 2012 r. 1 111,86 zł. Ponadto dorabiał na stacji nieoficjalnie i osiągał z tego tytułu dochód około
1 500 zł miesięcznie. Okazjonalnie uzyskiwał dochód z handlu sprowadzonymi samochodami.
(dowód: zeznania wnioskodawczyni k. 141 w związku z k. 103, zeznania uczestnika k. 142 w związku z k. 104,
zaświadczenie pracodawcy k. 129)
W 2010 r. dochód brutto stron wyniósł 35 839,04 zł, w 2011 r. 42 792,71 zł, a w 2012 r. 55 860,11 zł
(dowód: zaświadczenie Naczelnika Urzędu Skarbowego B. k. 128, zeznanie PIT-36 k. 130-131)
Strony zamieszkały w lokalu w B. przy ul. (...) bl. (...) w sierpniu 2012 r., przed podpisaniem aktu notarialnego, plącąc
sprzedawcy 10 000 zł na poczet ceny
i od czasu zamieszkania kilkukrotnie płacili sprzedawcy gotówką na poczet ceny, łącznie 103 000 zł.
(dowód: zeznania wnioskodawczyni k. 141 w związku z k. 103, akt notarialny k. 25 na odwrocie, zeznania uczestnika
k. 142 w związku z k. 104, zeznania świadka R. B. k. 114-115)
Sąd w ustaleniach faktycznych oparł się na treści powołanych wyżej dokumentów oraz na zeznaniach uczestników i
świadka. Okoliczności mające znaczenie dla rozstrzygnięcia były niesporne poza kwestia tego, czy pieniądze w kwocie
103 000 zł na zakup mieszkania
w B. pochodziły z oszczędności stron, czy ze sprzedaży przez uczestnika odziedziczonego mieszkania.
Wnioskodawczyni w informacyjnych wyjaśnieniach podała, że strony trzymały w domu w gotówce 100 000 zł, w
tym 30 000 z czepkowego i 70 000 zł oszczędności. Wskazała, że oszczędności miała już przed zawarciem związku
małżeńskiego, a następnie zostały poczynione z dochodów z pracy stron i działalności gospodarczej wnioskodawczyni
oraz dodatkowych dochodów uczestnika. Analiza danych wynikających
z zeznań podatkowych, (...) i zaświadczeń o zarobkach prowadzi do wniosku, że dochody stron nie były wysokie.
Zgromadzenie oszczędności w deklarowanej wysokości byłoby trudne, zależy od poziomu życia stron w tym
czasie. Wnioskodawczyni potwierdzając zeznania oświadczyła, że nie pamięta kwot oszczędności podawanych w
informacyjnych wyjaśnieniach, co w pewnym stopniu podważa wiarygodność jej zeznań. Chodzi przecież
o znaczne kwoty, które miały być zgromadzone w dłuższym czasie. Nieprzekonujące są zeznania wnioskodawczyni,
że pieniądze w kwocie 100 000 zł strony trzymały w domu. Byłoby to zachowanie ryzykowne, zwłaszcza że chodziło
o oszczędności całego właściwie życia i przeznaczone na mieszkanie. Uczestnik spodziewając się wpłaty tytułem
ceny ze sprzedaży odziedziczonego mieszkania założył rachunek bankowy. Mało zatem prawdopodobne, że co do
wcześniejszych oszczędności godziłby się na ich trzymanie
w domu. Co do kwoty przelanej z rachunku uczestnika na rachunek sprzedawcy mieszkania
w B. wnioskodawczyni przyznała, że w tej części mieszkanie zostało sfinansowane z majątku osobistego uczestnika.
Niesporne było, potwierdzone też przez świadka, że strony płaciły sprzedawcy za mieszkanie od sierpnia 2012 r. w
kilkukrotnych wpłatach w gotówce. Odzwierciedlają to wypłaty dokonywane przez uczestnika z jego rachunku, na
którym miał pieniądze ze sprzedaży odziedziczonego mieszkania. Przesądza to definitywnie
o wiarygodności wersji podawanej przez uczestnika: że kwota 103 000 zł zapłacona na poczet ceny mieszkania przed
aktem notarialnym pochodziła ze sprzedaży odziedziczonego przez niego mieszkania. Świadek R. B. ponadto zeznał, że
strony w trakcie rozmów dotyczących kupienia od niego mieszkania wspominały, że będą miały pieniądze ze sprzedaży
mieszkania w Ł.. Zeznania uczestnika są wiarygodne także wedle doświadczenia życiowego: skoro małżonkowie mieli
kupić mieszkanie, a uczestnik akurat sprzedał mieszkanie w innym mieście, to zwyczajnym i zrozumiałym byłoby
przeznaczenie pieniędzy ze sprzedaży na zakup wspólnego mieszkania, które jest pewną lokatą kapitału. Ustaleniom
takim nie stoi na przeszkodzie zawarcie w akcie notarialnym wzmianki, że strony kupują mieszkanie za fundusze
objęte wspólnością ustawową. Z zeznań uczestnika wynika, że nie przywiązywał wagi do tego zapisu, był on zawarty już
w projekcie aktu, a poza tym dość powszechne jest niezwracanie przez małżonków uwagi na tego typu zastrzeżenia w
czasie, gdy planują wspólne pożycie, kupują mieszkanie dla zakładanej rodziny i nie przewidują, że będą się rozwodzić
i dzielić majątek. Niewiarygodne są zeznania M. O., że nie wiedziała o koncie męża z tak znaczną kwotą pieniędzy
oraz że uczestnik sprzedał mieszkanie w Ł. nawet nie rozmawiając o tym z żoną, czego wytłumaczeniem miałoby być
to, że od stycznia 2012 r. między małżonkami się nie układało (uczestnik temu zaprzeczył). Doświadczenie życiowe
wskazuje, że w takich okolicznościach, gdyby rzeczywiście stosunki między małżonkami układały się źle, strony nie
decydowałyby się na kupienie wspólnego mieszkania. Poza tym gdyby strony dysponowały oszczędnościami
w kwocie 100 000 zł, jak twierdzi wnioskodawczyni, i dodatkowo uczestnik miał jeszcze 150 000 zł wolnych środków,
to nielogiczne byłoby branie przez małżonków jeszcze kredytu na 50 000 zł.
Sąd Rejonowy ocenił i zważył, co następuje.
Wniosek zasługuje na uwzględnienie w części.
Uczestnicy nie zawierali umowy majątkowej małżeńskiej, w związku z czym – zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego – między małżonkami z mocy ustawy istniał ustrój wspólności majątkowej (wspólności ustawowej)
obejmującej przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich
(majątek wspólny). Przy tym stosownie do art. 33 pkt 1, 2 i 10 Kodeksu rodzinnego
i opiekuńczego, przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej oraz przedmioty majątkowe
nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę należą do majątku osobistego każdego z małżonków; to samo dotyczy
przedmiotów majątkowych nabytych
w zamian za składniki majątku osobistego
Udziały obojga małżonków w majątku wspólnym są równe (art. 43 § 1 Kodeksu).
Na podstawie art. 45 § 1 Kodeksu, każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki
i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych
na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego
majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia
potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności. W myśl art. 45 § 2, zwrotu
dokonuje się przy podziale majątku wspólnego. Art. 45 § 3 stanowi, że przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w
wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego. Stosownie do art. 46, w sprawach
nieunormowanych
w artykułach poprzedzających od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również
do podziału tego majątku, stosuje się odpowiednio przepisy
o wspólności majątku spadkowego i o dziale spadku. Na podstawie art. 1035 Kodeksu cywilnego, jeżeli spadek
przypada kilku spadkobiercom, do wspólności majątku spadkowego oraz do działu spadku stosuje się odpowiednio
przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych z zachowaniem przepisów tytułu VIII księgi czwartej Kodeksu
cywilnego. Zgodnie z art. 1037 § 1 Kodeksu cywilnego, dział spadku może nastąpić bądź na mocy umowy między
wszystkimi spadkobiercami, bądź na mocy orzeczenia sądu na żądanie któregokolwiek ze spadkobierców. Jak stanowi
art. 212 § 1 Kodeksu cywilnego (do którego m. in. odsyła powołany wyżej art. 1035), jeżeli zniesienie współwłasności
następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne.
Rzecz, która nie daje się podzielić, może być przyznana stosownie do okoliczności jednemu ze współwłaścicieli z
obowiązkiem spłaty pozostałych albo sprzedana stosownie do przepisów kodeksu postępowania cywilnego (art. 212 §
2). Jeżeli ustalone zostały dopłaty lub spłaty, sąd oznaczy termin i sposób ich uiszczenia, wysokość i termin uiszczenia
odsetek (§ 3).
Zgodnie z art. 567 § 1 kpc, w postępowaniu o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami sąd rozstrzyga także o tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego na rzecz
majątku osobistego lub odwrotnie podlegają zwrotowi. Jak stanowi art. 567 § 3, do postępowania o podział majątku
wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w
sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku. Stosownie do art.
684 kpc, skład i wartość spadku ulegającego podziałowi ustala sąd.
W myśl art. 687 w związku z art. 567 § 3 kpc, podział majątku wspólnego powinien nastąpić przede wszystkim
na zgodny wniosek stron. Stosownie do art. 622 § 2 kpc (znajdującego zastosowanie odpowiednio do podziału
majątku wspólnego na podstawie art. 567 § 3 i 688 kpc), gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do
sposobu zniesienia współwłasności, sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli projekt podziału
nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób
uprawnionych.
Nie jest sporne, że do majątku wspólnego wchodzą mieszkanie w B.
i ruchomości stanowiące jego wyposażenie (meble, lodówka, pralka, telewizor) oraz samochód H. (...), co do którego
strony były zgodne, że ma przypaść wnioskodawczyni. Samochód ten Sąd przyznał zatem na wyłączną własność
wnioskodawczyni stosownie do art. 622 § 2 kpc. Niesporna była wartość składników majątku. Strony zgadzały się też
co do tego, aby ruchomości będące wyposażeniem mieszkania przyznać tej osobie, której przypadnie mieszkanie. Jak
wskazano już wyżej, pieniądze w kwocie 103 000 zł na zakup wspólnego mieszkania pochodziły z majątku osobistego
uczestnika. Stanowi to większość wartości mieszkania podlegającego podziałowi (wartość tego mieszkania wynosi 155
000 zł). W tych okolicznościach zasadne będzie przyznanie mieszkania i ruchomości będących jego wyposażeniem
na wyłączną własność D. O. z obowiązkiem spłaty M. O.. Wartość majątku podlegającego podziałowi wynosi łącznie
160 450 zł. M. O. otrzymała w ramach podziału samochód w wartości 2 700 zł. Co do zasady powinna otrzymać dla
wyrównania wartości jej udziału spłatę w kwocie 77 525 zł. Ponieważ jednak uczestnik zgłosił uzasadnione roszczenie
o zwrot nakładów z majątku osobistego (103 000 zł, a połowa przypadająca na udział wnioskodawczyni: 51 500 zł),
to ostatecznie przypadająca jej spłata wynosi 26 025 zł.
W oparciu o art. 212 § 3 Sąd rozłożył zasądzoną należność na 3 raty miesięczne uznając, że sytuacja majątkowa D. O.
uzasadnia taką decyzję i pozwoli uczestnikowi w ramach jego możliwości spełnić zasądzone świadczenie, a nie naruszy
słusznego interesu wnioskodawczyni i nie będzie dla niej krzywdząca.
O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 kpc.