opinia MSW - Departament Dialogu i Partnerstwa Społecznego

"b b p
1>P-
MINISTERSTWO PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ
DEPARTAMENT
DIALOGU I PARTNERSTWA SPOŁECZNEGO
Minister
Spraw Wewnętrznych
Osta
■pjy^u:
2015 -10- 2 0
-1 8 5 -
D P -III-0 2 3 2 -6 1 7 /2 0 1 S /B S
W a rsz a w a ,
iL. « k ........4 U L 3 .1 & 1 ...
Ministerstwo Pracy i Pc^ityk: Społecznej
pijt-o Ministra
[~
......
2015 -10- 19 -221L iz ...
Pan
Władysław Kosiniak - Kamysz
M inister Pracy i Polityki Społecznej
W
U t ^ t
o
Odpowiadając na pismo nr DDP-I.4352.1.2015.MKG z dnia 15 września 2015 r. w sprawie uzgodnienia
projektu założeń do projektu ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów,
uprzejmie przedstawiam , co następuje:
1.
W załozeniu 11.3 Założenia szczegółowe w rozdziale 1 - przepisy ogólne na str. 19 w zakresie
dotyczącym m etod projekcyjnych przy obecnym brzmieniu możliwe będzie zaliczenie do tych m etod również
narządzi
pozbawionych
jakiejkolwiek
diagnozowanie, opiniowanie,
znormalizowane
narzędzia,
wartości
orzekanie
które
naukowej.
pow inno
posiadają
Podejmowanie
być oparte
wartość
decyzji
przede wszystkim
naukową.
Powinny
one
przez
psychologów,
o wystandaryzowane,
stanowić
trzon
metod
diagnostycznych. Oczywiście każdy psycholog samodzielnie podejm uje decyzję, za którą odpowiada i może
-£
stosować dodatkow e, uzupełniające nie w pełni zweryfikowane metody, ale nigdy nie pow inny one s ta n o w if3" " ^ " ^ !
głównych podstaw diagnozy, opiniowania i orzekania.
2.
w arunków
W ątpliw ości budzi propozycja zapisu w rozdziale 2 projektu założeń (str. 21), dotycząca
niezbędnych do tego, aby wpisać osobę na listę psychologów. Jednym z tych warunków
są „ukończone w Rzeczpospolitej Polskiej jednolite studia magisterskie albo studia pierwszego i studia drugiego
stopnia -
na kierunku studiów związanych z kształceniem w zakresie psychologii, lub...". Proponowane
brzmienie przepisu jest nieprecyzyjne, otw iera drogę do wykonywania usług psychologicznych przez osoby
niemające
rzetelnej,
i niepublicznych
pogłębionej
wiedzy
psychologicznej.
Aktualnie
większość
uczelni
państwowych
proponuje kierunki studiów (pierwszego i/lu b drugiego stopnia), które można uznać
za „związane z kształceniem w zakresie psychologii".
Jednak szczegółowa analiza program ów nauczania
wskazuje na to , że zawierają one ograniczony fragm ent wiedzy psychologicznej i kształcą raczej pewną
określoną um iejętność, a nie uczą rzetelnej wiedzy psychologicznej. Zapis proponowany w rozdziale 2 założeń
do projektu pozostaje w sprzeczności z treściami zawartymi w rozdziale 1, w którym wskazuje się na wagę
właściwego w ykonywania zawodu psychologa,
nazywając go
„zawodem zaufania publicznego". Wiedza
i umiejętności, wymagane przy w ykonywaniu wym ienionych usług, powinny być przekazywane i weryfikowane
w ramach jednolitych studiów magisterskich na kierunku psychologia. Proponowany zapis otw iera drogę
do w ykonywania zawodu psychologa osobom, które być może będą posiadały umiejętności pracy z ludźmi
w określonych okolicznościach, obszarach ich funkcjonowania lub znajomość zastosowania określonej techniki
oddziaływania,
jednak
pozbawione
będą
szerszej
i
rzetelnej
wiedzy
na
te m a t
psychologicznego
(emocjonalnego, poznawczego) funkcjonowania człowieka, co może prowadzić w najlepszym wypadku
do ograniczonej skuteczności ich działań, w gorszym - do nadużyć i szkody klienta (wynikającej choćby
z niedostatecznych umiejętności w zakresie diagnozy psychologicznej). W związku z tym zasadnym jest,
aby na listę psychologów mogły być wpisane osoby po ukończeniu w Rzeczypospolitej Polskiej jednolitych
studiów magisterskich na kierunku psychologia.
3.
W założeniu 11.3 Założenia szczegółowe w rozdziale 2 - Prawo wykonywania zawodu psychologa
na str. 24-26 zostały wskazane szczegółowe dane, które zostaną umieszczone w rejestrach psychologów.
Do identyfikacji osoby wystarczy imię i nazwisko oraz nr PESEL. Nie ma potrzeby zbierania danych o imionach
rodziców, nazwisku rodow ym oraz dacie i miejscu urodzenia. Proponuje się rezygnację z gromadzenia danych
z pkt 19 (na te m a t miejsca pracy/pracodawcy), pkt 23 (inform acje o emeryturze), pkt 24 (nr telefonu
komórkowego, a także adresu zamieszkania, skoro w pkt 25 podawany jest adres korespondencyjny). Zakres
gromadzenia danych jest istotny ze względu na możliwość udostępnienia tych danych przez Krajową Radę
Psychologów. Zgodnie z założeniem Krajowa Rada Psychologów będzie udostępniać informacje zawarte
w Centralnym Rejestrze Psychologów, o których mowa w pkt 1, 19-20 i 26 w ramach inform acji publicznej,
w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2014 r. poz. 782
z późn. zm.). Przepis ten nie powinien być stosowany do psychologów zatrudnionych w organach i służbach
powołanych do ochrony państwa i porządku publicznego, w szczególności jeżeli chodzi o pkt 19 (nazwa, adres
miejsca pracy (...), ponieważ upubliczniona informacja na ten tem at może zagrazać ich bezpieczeństwu. W tym
samym rozdziale wśród warunków, jakie musi spełnić osoba, aby uzyskać wpis na listę psychologów
jest zawarty zapis „posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie zawodu psychologa". Proponuje się
rozważyć wskazanie chorób, dysfunkcji i zaburzeń,
które
będą uniem ożliwiały wykonywanie
zawodu
psychologa.
4.
W ątpliw ości budzi sposób określenia wysokości rocznej składki członkowskiej (rozdział 3).
Wydaje się, że określenie maksymalnej składki na poziomie jednej czwartej przeciętnego wynagrodzenia
w gospodarce narodow ej może być mało adekwatne do wysokości wynagrodzeń dużej grupy psychologów,
w szczególności zatrudnionych w sektorze budżetowym
Proponuje się także, aby w ustawie była jasno
określona częstotliwość opłacania składek. Rozwiązanie proponowane w założeniach polegające na ustaleniu
potencjalnie tak wysokiej składki członkowskiej i z nieokreśloną częstotliwością może w praktyce uniemożliwiać
pewnej grupie psychologów wykonywanie zawodu. Ponadto brak jest propozycji rozwiązań dotyczących
płacenia składek przez psychologów czasowo bezrobotnych lub przebywających na emeryturze, a należących
do samorządu zawodowego psychologów.
5.
W założeniu 11.3 Założenia szczegółowe, w rozdziale 3 • Zasady wykonywania zawodu
psychologa (str. 34), określono, że podjęcie i wykonywanie świadczeń psychologicznych pow inno następować
za zgodą klienta, a psycholog będzie zobowiązany do poinform owania klienta o celu i zakresie planowanych
świadczeń psychologicznych oraz o ich wyniku. Niejasne jest w jakiej form ie będzie udzielana zgoda
na świadczenia (pisemna, ustna). Ponadto zauważyć należy, że w przypadku gdy psycholog uczestniczy
w działaniach związanych z prowadzonym i postępowaniam i karnymi, inform ow anie o wyniku może zaszkodzić
prowadzonem u postępowaniu karnemu.
6.
W założeniu 11.3 Założenia szczegółowe, w rozdziale 3 - Zasady wykonywania zawodu
psychologa (str. 35) wskazano, że wprowadzony zostanie obowiązek prowadzenia indywidualnej dokumentacji
psychologicznej klienta, złożonej z dokum entów psychologicznych, którą psycholog powinien przechowywać
przez okres 5 lat. Po upływ ie tego okresu dokumentacja psychologiczna będzie podlegać zniszczeniu w sposób
uniem ożliwiający
identyfikację
psychologicznych jest to
klienta,
którego
dotyczyła.
odpow iedni przepis, jednak w
W
przypadku
przypadku
indywidualnych
psychologów
praktyk
świadczących usługi
dla instytucji (np
związanych z ochroną państwa) w kwestiach długości przechowywania dokumentacji
psychologicznej pow inny być wzięte pod uwagę indywidualne przepisy aktualnie obowiązujące w danej
instytucji z uwzględnieniem celu oraz sytuacji, w której dokumentacja została sporządzona
7.
Ponadto w arto zauważyć, że nie wskazano w założeniach górnej stawki wynagrodzenia
opiekunów psychologów pracujących na stażach po rozpoczęciu pracy w zawodzie. Projektodawca nie podaje
kryteriów
jakim i
ma
kierować
się podm iot
przyznający to
wynagrodzenie. Tym
samym
wprowadza
się uznaniowość tej stawki. W arto pamiętać, że wynagrodzenia dla opiekunów maja pochodzić ze składek
członków samorządów.
8.
W ątpliw ości budzi kwestia wprowadzenia obowiązku ubezpieczenia od odpowiedzialności
cywilnej, w szczególności w kontekście kosztów tego ubezpieczenia, w szczególności to, czy będzie je ponosił
sam psycholog bez względu na miejsce zatrudnienia, czy pracodawca. Ponadto wydaje się, ze ubezpieczenie
od odpowiedzialności cyw ilnej powinno mieć charakter dobrow olny i nie dotyczyć wszystkich psychologów
wykonujących zawód.
9.
W projekcie założeń w ramach obowiązku samokształcenia i doskonalenia zawodowego
zaproponowano w prowadzenie punktów przyznawanych psychologom zależnie od fo rm y i częstotliwości tego
doskonalenia. Nie wskazano jednak konsekwencji braku uzyskania wymaganej liczby punktów w sytuacji
m.in. nieuczestniczenia w organizowanych szkoleniach. W arto zauważyć, że katalog przyczyn skreślenia z listy
psychologów, przedstawiony w projekcie, nie uwzględnienia sytuacji, o której mowa wyżej.
10
opinia".
W ątpliwości budzi również brak dookreślenia używanego w projekcie pojęcia „nieposzlakowana
Zasadnym
nieposzlakowanej
wydaje
opinii
się
w
także
uwzględnienie
przypadku
konsekwencji
psychologa
posiadającego
ewentualnej
prawo
zmiany
w
zakresie
wykonywania
zawodu
(tj. czy np. skazanie prawom ocnym wyrokiem naraża psychologa na utratę prawa wykonywania zawodu).
11.
zawodowej
Nie są jasne przyczyny wprowadzenia braku możliwości zwolnienia psychologa z tajem nicy
przez
swojego
klienta. Takie ograniczenie skutkować będzie
brakiem
możliwości wglądu
do dokum entacji. Ponadto może to rodzić inne problemy, m.in. w zakresie obrony obwinionego psychologa
w trakcie postępowania prowadzonego przed Komisją Odpowiedzialności Zawodowej.
12.
W
projekcie
założeń
nie
przewidziano
trybu
odwoławczego
od
wydanych
opinii
psychologicznych i orzeczeń, poza tym i które są przewidziane w odrębnych ustawach
13.
prowadzących
Przedm iotowy projekt bardziej ukierunkowany jest na psychologów biznesu oraz psychologów
indywidualne
praktyki
psychologiczne
(diagnostyczno-terapeutyczne)
i
nie
uwzględnia
w wystarczającym stopniu specyfiki pracy psychologów zatrudnionych w instytucjach związanych z ochroną
bezpieczeństwa i porządku publicznego, np. takich jak Policja i Straż Graniczna.
S P R A W W fi^ £ T R Z N Y C 2 1
w 2- rtow*STACHAŃCZYK
S e k r o t a r 2 S ta n u