Wstępne założenia budowy Laboratorium Badawczo Rozwojowego

Wstępne założenia budowy Laboratorium Badawczo Rozwojowego Klastra
Spożywczego Południowej Wielkopolski Stowarzyszenie w Kaliszu.
Wspieranie rozwoju klastrów i ich promocja to jeden z głównych instrumentów polityki
proinnowacyjnej na świecie. Doświadczenia międzynarodowe wskazują, że efektywne
wsparcie inicjatyw klastrowych przez sektor publiczny prowadzi do wzrostu
konkurencyjności przedsiębiorstw skupionych w klastrach, przyczynia się do dyfuzji i
transferu wiedzy oraz zacieśnienia współpracy między biznesem a sektorem badawczorozwojowym. Zasadniczym celem wspierania klastrów i ich promocja która prowadzi do
podniesienia poziomu konkurencyjności gospodarki na szczeblu lokalnym, regionalnym i
narodowym, poprzez wzrost innowacyjności przedsiębiorstw i poprawę ich pozycji
konkurencyjnej. Dlatego też połączenie wszystkich firm skupionych wokół klastra do
wzajemnej promocji umożliwia osiągnięcie większego efektu marketingowego. Wsparcie
tworzenia rozwoju i promocji klastra często brane jest też pod uwagę jako element
realizowanej w Polsce polityki spójności.
Klaster Południowej Wielkopolski został założony w wrześniu 2009 r. Założyciele Klastra to
firmy produkujące produkty żywnościowe, maszyny, hurtownicy, uczelnie wyższe. Region w
obszarze którym zlokalizowany jest Klaster to południowa Wielkopolska. Klaster Spożywczy
Południowej Wielkopolski to stowarzyszenie firm o różnym profilu produktowym,
charakterystyce działalności jak również skali działalności. W naszym regionie dominującą
rolę odgrywają firmy sektora spożywczego które posiadają doświadczenie rynkowe w
zakresie sprzedaży jak również posiadają produkty które mają silne marki produktowe o
dużym udziale rynkowym. Aczkolwiek obecne trendy rynkowe wskazują, że możliwość
szybkiego i dynamicznego rozwoju to umiejętność tworzenia innowacji produktowych które
pozwalają uzyskać dużą skalę wzrostu przy jednoczesnym wysokim wskaźniku rentowności z
projektu.
Czym jest innowacja:
Def. 1. Innowacja to wdrożenie nowego lub znacząco udoskonalonego produktu (wyrobu lub
usługi) lub procesu, nowej metody marketingowej lub nowej metody organizacyjnej w
praktyce gospodarczej, organizacji miejsca pracy lub stosunkach z otoczeniem.
Def. 2. Zwięzła definicja innowacji to udana produkcja, asymilacja i wykorzystanie nowości
w dziedzinie ekonomicznej i społecznej natomiast definicja rozszerzona opisuje innowacje
jako: odnowienie i rozszerzenie wachlarza produktów i usług oraz związanych z nimi
rynkami, ustanowienie nowych metod produkcji, zaopatrywania i dystrybucji, wprowadzenie
zmian w zarządzaniu, organizacji pracy i warunków pracy oraz umiejętności pracowników.
Oczywiście istnieje szereg ścieżek prowadzących do wdrożeń innowacyjnych.
1
Klaster spożywczy od samego początku stawiał na rozwój sfery badawczo rozwojowej a jego
głównym celem było stworzenie Centrum Badawczo Rozwojowego. Motywacją do realizacji
tego projektu są następujące przesłanki:
1. Pogłębiająca się globalizacja na świecie determinuje szereg zachowań które zmuszają
firmy do silnego konkurowania nie tylko na rynku międzynarodowych ale również i
lokalnych.
2. Firmy zrzeszone w Klastrze są w większości firmami małymi i średnimi. Chcąc
rozwijać się na większą skalę zmuszone są do poszukiwania powiązań kooperacyjny
które umożliwią im taką działalność. Klaster Spożywczy jest tą platformą, aczkolwiek
do chwili obecnej nie posiadamy żadnego centrum badawczego które umożliwiałoby
realizację tego działania.
3. Klaster ma silne powiązania i doświadczenia z ośrodkami badawczymi i uczelniami
wyższymi naszego regionu które umożliwiają realizacje działań badawczych i
projektowych na rzecz poszukiwania konceptów produktowych i opracowywania ich
w celu wdrażania rynkowego z sukcesem.
4. Wzrost innowacyjności firm lokalnych ma silne przełożenie na rozwój całego regionu
Wielkopolski. Potwierdzeniem tej tezy są badania mówiące o implikacji
innowacyjności i jej wpływ na PKB.
Innowacyjność przedsiębiorstw buduje innowacyjność gospodarki, która przyczynia sie do jej
konkurencyjności, a w efekcie do wzrostu Produktu Krajowego Brutto (PKB).
Jednocześnie
2
np. poziom nakładów na B+R, silnie warunkujący innowacyjność przedsiębiorstw, jest
zdeterminowany przez ogólny poziom bogactwa danego kraju, odzwierciedlony we
wskaźniku PKB.
Mamy wiec do czynienia z wzajemnym sprzężeniem czynników warunkujących wzrost
gospodarczy ze wskaźnikami makroekonomicznymi, które zarazem warunkują możliwości
państwa w zakresie skutecznego wpływania na czynniki wzrostu. Innowacyjność jest jednym
z kluczowych czynników przyczyniających sie do wzrostu dobrobytu ekonomicznego krajów.
Wykres nr 1 wskazuje na dodatnia korelacje pomiędzy wskaźnikiem Summary innovation
index3 a PKB per capita w odniesieniu do roku 2002 (źródło: Opracowanie Ministerstwa
Gospodarki).
5. W chwili obecnej Polska posiada wciąż niski wskaźniki innowacyjności w odniesieniu
do innych krajów UE. Co również jest motywacją by region Wielkopolski implikował
bezpośredni wpływ na rzecz Polski.
3
Wskaźnik innowacyjności gospodarki, mierzony w skali od 0 do 1, jest miarą obejmującą 29
różnych kryteriów dotyczących zarówno edukacji, jak i przedsiębiorstw oraz
makroekonomicznych skutków dokonywanych inwestycji 29 kryteriów obejmuje wskaźnik
innowacyjności. Za mocne strony Polski Komisja Europejska uznała zasoby ludzkie, czyli
dostępność wysoko kwalifikowanej kadry, inwestycje firm w innowacje, a także gospodarcze
skutki innowacji dla eksportu, zatrudnienia i sprzedaży. Słabo wypadły takie komponenty
wskaźnika innowacyjności, jak: współpraca między samymi przedsiębiorstwami w dziedzinie
innowacji oraz związki między nimi a sektorem publicznym (źródło: Rzeczpospolita).
Sektor badawczo-rozwojowy (sektor B+R, R&D) jest tworzony przez instytucje i osoby
zajmujące się działaniami na rzecz zwiększenia zasobów wiedzy, jak również znalezienia
nowych zastosowań. Rezultatem są różnego rodzaju innowacje – produktowe, procesowe czy
technologiczne, kluczowe dla szybkiego rozwoju gospodarczego.
Podstawowym celem kaliskiego klastra spożywczego jest podnoszenie konkurencyjności jego
uczestników poprzez innowacyjne wdrażanie nowych produktów, innowacyjnych technologii
oraz nowych rozwiązań marketingowych i informatycznych. Swoje ambitne zadania, klaster
zamierza realizować w projektowanym Centrum Rozwojowym, we współpracy z ośrodkami
naukowo – badawczymi z Poznania.
Główne założenia do projektu:
Budowa ośrodka badawczo-rozwojowego do świadczenia usług na rzecz członków Klastra
jak również na rzecz innych podmiotów regionu.
Główne zadania do realizacji:
1. Prowadzenie badań w zakresie różnych konceptów produktowych, opracowanie
receptur, procesów produkcyjnych oraz opakowań dla wszystkich produktów i branż
4
portfela Klastrowego. W chwili obecnej w większość członków klastra nie posiada
odpowiednich zasobów ludzkich jak również aparatury umożliwiające realizację tego
zadania.
2. Opracowywanie konceptów marketingowych, przeprowadzania badań rynkowych –
czyli pełną komercjalizację – Patrz załącznik nr. 1.
3. Ocenę jakościową produktów i wszystkich komponentów wchodzących w skład
produktów czy półproduktów. Badania fizyko-chemiczne, organoleptyczne,
mikrobiologiczne – Patrz załącznik nr. 2. W tym celu również powstało by
laboratorium zaawansowanych technologii informatycznych wykorzystujących
komputerową analizę obrazu i sztuczną inteligencję która wspomagałaby owe procesy.
4. Badania na rzecz wykorzystywania technologii produkcji linii produktów
spożywczych ograniczających zachorowalność na choroby cywilizacyjne, w tym na
choroby sercowo-naczyniowe, otyłość, cukrzycę i anemię. Wzbogaci to ofertę
rynkową i eksportową polskiego przemysłu spożywczego i zwiększy jego
międzynarodową konkurencyjność.
5. Badania w zakresie ograniczenia zużycia energii w procesach produkcyjnych.
6. Prowadzenie badań i ekspertyz w zakresie wykorzystywanych technologii do realizacji
innowacji produktowych ponieważ posiadamy firmy produkujące urządzenia i linie
technologiczne dla przemysłu spożywczego. Tak więc opracowane i przebadane
koncepty byłby realizowane w ramach naszych stowarzyszonych członków patrz
załącznik nr 3.
7. Współpraca z uczelniami regionu w celu kształcenia studentów jako przyszłościowej
kadry na rzecz firm klastrowych czy też firm z regionu.
Opracował:
Dr. inż. Krzysztof Koszela
Załącznik nr. 1.
5
Komercjalizacja produktu we współczesnej, nowoczesnej gospodarce to nie tylko
wprowadzenie produktu i zapewnienie wzrostu jego sprzedaży; to przede wszystkim
strategiczne spojrzenie na jego miejsce w portfelu produktów oraz zdyskontowanie jego
aktualnego i przyszłego potencjału zaspakajania potrzeb i oczekiwań konsumentów na
konkurencyjnym i innowacyjnym rynku, uwzględnienie charakteru innowacji, uwarunkowań
wewnętrznych i zewnętrznych wprowadzającego produkt, wybór elastycznych rozwiązań
rynkowych oraz permanentne jego rozwijanie. W rzeczywistości stawia to przed
przedsiębiorstwami branży żywnościowej wymogi związane z poszukiwaniem nowych źródeł
pozyskania surowców, nowych wartościowych technologii, wskazania nowych wartości
konsumenckich, wykreowania nowych opakowań (materiał + design + znakowanie = nowa
wartościowa propozycja), wykorzystanie efektywnych narzędzi komunikacji i form
zróżnicowanych sprzedaży. Zatem w przypadku żywności jako grupy produktów
zaspakajającej podstawowe potrzeby, komercjalizacja nowego produktu mimo względnie
dobrego rozpoznania potrzeb konsumentów w zakresie tej kategorii potrzeb nie wydaje się
prosta i łatwa ze względu na wysoki poziom konkurencyjności oferty uczestników tego rynku
oraz znalezienia pozycji rynkowej dla przedstawianej ‘nowości’. Komercjalizacja jako proces
wymaga zespołowego, zintegrowanego i systemowego podejścia ‘interesariuszy’ produktu do
tego procesu; którego zadaniem będzie zbudowanie procesu obejmującego wszystkie
wymienione wyżej elementy i zapewniającego w końcowym efekcie wyznaczone korzyści
ekonomiczne oraz uzyskanie satysfakcjonującej pozycji rynkowej.
Komercjalizacja jako proces w większości przedstawianych modeli rozwoju nowego produktu
koncentruje się na:
• działaniach związanych z budowaniem modelu biznesowego technologii lub produktu,
• kształtowaniu procesu sprzedaży i jej wdrożeniu rynkowym,
• procesie, w którym zidentyfikowane wartości konsumenckie są wytwarzane i
sprzedawane lub wykorzystywane dla osiągnięcia zdefiniowanych wcześniej korzyści.
Działania te nie w pełni oddają istotę tego procesu na konkurencyjnych, zglobalizowanych
rynkach żywnościowych.
Komercjalizacja produktu we współczesnej gospodarce to nie tylko wprowadzenie produktu i
zapewnienie wzrostu jego sprzedaży; to przede wszystkim strategiczne spojrzenie na jego
miejsce w portfelu produktów oraz zdyskontowanie jego aktualnego i przyszłego potencjału
zaspakajania potrzeb i oczekiwań konsumentów na konkurencyjnym rynku, uwzględnienie
charakteru innowacji, uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych wprowadzającego
produkt, wybór elastycznych rozwiązań rynkowych oraz permanentne jego rozwijanie. W
rzeczywistości stawia to przed przedsiębiorstwami branży żywnościowej wymogi związane z
poszukiwaniem nowych źródeł pozyskania surowców, nowych wartościowych technologii,
wskazania nowych wartości konsumenckich, wykreowania nowych opakowań
Komercjalizacja innowacji produktowej na rynku żywności to proces koncentrujacy się na:
• wprowadzeniu do portfela produktowego podmiotu z uwzględnieniem aspektów
prawnych, technologii, ekologii, certyfikacji, znakowania/etykietowania oraz opakowania;
6
•
testowaniu rynku jako weryfikacja proponowanej strategii produktu (szerzej
marketingowej);
• ocenę testowania i prognozowanie sprzedaży w przewidywanym cyklu życia;
• strategię wprowadzenia produktu z uwzględnieniem rozwiązań organizacyjnych,
technologicznych i logistycznych;
• plan marketingowy z możliwie szczegółowym zakresem rozwiązań operacyjnych
wynikających ze strategii wprowadzenia na rynek.
Realizacja tego procesu, w szczególności zakresu działań, ich przebiegu oraz uzyskanych
efektów uzależniona jest od bardzo zróżnicowanej grupy czynników takich jak: potencjał
marketingowy przedsiębiorstwa (dopasowanie produktu wprowadzanego do potrzeb i
oczekiwań oraz jego konkurencyjność, wybór segmentów i technik pozycjonowania, ustalenie
odpowiedniego poziomu cen, wybór narzędzi i kanałów komunikacyjnych, ocena i wybór
kanałów dystrybucji, elastyczność w planowaniu marketingowym), planowanie i analiza
finansowa przedsięwzięcia, elastyczne zarządzanie produkcją oraz współpraca zespołu
wdrażającego innowację produktową.
Załącznik nr. 2.
7
Fizyko-chemiczne:
Zawartość wody
Zawartość popiołu nierozpuszczalnego w 10% roztworze HCl
Zawartość soli
Zawartość zanieczyszczeń, szkodników i ich pozostałości
Zawartość zanieczyszczeń ferromagnetycznych
Zawartość metali szkodliwych dla zdrowia
Zawartość niedozwolonych barwników
Ochratoksyna A
Aflatoksyny
•
B1
•
Suma (B1,B2,G1,G2)
Zawartość GMO
Zawartość alergenów
Napromieniowanie żywności promieniowaniem jonizującym
Astowość papryk (wartość ASTA)
Pozostałości pestycydów
Ostrość kapsaicyny np. papryki
Zawartość kurkuminy np. w kurkumie
Zawartość piperyny np. pieprz
Zawartość kumaryny np. cynamon
Wartość odżywcza:
wartość energetyczna,
białko,
cukry,
tłuszcz w tym kwasy tłuszczowe nasycone,
8
sól
kwasy tłuszczowe jednonienasycone,
kwasy tłuszczowe wielonienasycone,
alkohole wielowodorotlenowe,
skrobia,
błonnik,
witaminy i składniki mineralne obecne w żywności w znaczącej ilości.
Zawartość tłuszczu np. wiórki kokosowe
Włókno surowe np. herbaty
Zawartość kofeiny np. herbaty
Zawartość olejków eterycznych
Mikrobiologiczne:
Sensoryczne:
- pracownia badań sensorycznych
Opakowania:
- pozostałość tlenu w atmosferze ochronnej
- przenikanie
Załącznik nr. 3
1. Zestawy urządzeń do produkcji pomadek mlecznych.
9
2. Zestawy urządzeń do produkcji masy bezcukrowej.
3. Zestawy urządzeń do produkcji do obtaczania lukrem lub czekoladą.
4. Zestawy urządzeń do produkcji soków, dżemów, pulp, marmolad.
5. Zestawy urządzeń potrzebnych wyposażenia w/w linii w media.
6. Zestawy urządzeń w linii obróbki owoców jagodowych.
7. Zestawy urządzeń w linii obróbki okopowych.
8. Zestawy urządzeń w linii do kapusty kwaszonej.
9. Zestawy urządzeń w linii obróbki truskawek, wiśni.
10. Zestawy urządzeń w linii obróbki sałaty.
10