Oceniając – informuję, motywuję, pomagam, Konferencja

Oceniając – informuję, motywuję, pomagam
Konferencja metodyczna
dla nauczycieli języka polskiego
w gimnazjach i szkołach ponadgimnazjalnych
poprzedzająca nowy rok szkolny 2015/2016
Opracowanie i prowadzenie:
dr Anna Kondracka-Zielińska
27 sierpnia 2015
1
Oceniając – informuję, motywuję, pomagam
Program:
• Kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny
2015/2016. Zmiany w prawie oświatowym w zakresie
oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz
przeprowadzania egzaminów (Janusz Korzeniowski).
• Oferta szkoleń ZCDN-u na nowy rok szkolny.
• Propozycje dla polonistów – Opera na Zamku, SNaP.
• Jak motywować ucznia do nauki języka polskiego? Refleksja
nad wynikami egzaminów zewnętrznych (Anna Kondracka-Zielińska).
Propozycje dla polonistów
1. Refleksje pomaturalne: analiza plakatu i reklamy –
ikonicznych tekstów kultury (4 godz.); przykładowe ćwiczenia
do pracy z tekstami kultury, ćwiczenia w interpretacji
wymienionych tekstów.
2. Planowanie pracy nauczyciela polonisty (4 godz.); propozycja
ćwiczeń dostosowanych do określonych czynności
maturalnych, mówienie i dialog nie tylko na maturze,
planowanie, autorefleksja i organizacja warsztatu pracy
polonisty.
3
Podstawowe kierunki realizacji polityki
oświatowej państwa 2015/2016
• Wzmocnienie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, szczególnie
dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi.
• Podniesienie jakości kształcenia w szkołach
ponadgimnazjalnych (dostosowanie kształcenia zawodowego do
potrzeb rynku pracy).
• Rozwijanie kompetencji czytelniczych, upowszechnianie
czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży.
• Edukacja matematyczna i przyrodnicza w kształceniu ogólnym.
(MEN, 23 lipca 2015 – strona ZCDN)
Kierunki realizacji zadań z zakresu nadzoru
W zakresie kontroli:
• Zgodność zatrudniania nauczycieli z wymaganymi
kwalifikacjami (szkoły publiczne i niepubliczne).
• Zgodność z przepisami prawa przeprowadzania egzaminów
klasyfikacyjnych (sz. ponadgimnazjalne).
• Zgodność z przepisami prawa wydawania orzeczeń i opinii
(poradnie psychologiczno-pedagogiczne).
• Zgodność funkcjonowania placówek niepublicznych
z przepisami rozporządzenia MEN z dn. 12.05.2011 (zasady
działania, wysokość czesnego).
Kierunki realizacji zadań z zakresu nadzoru
W zakresie ewaluacji:
• Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności
określone w podstawie programowej.
• Szkoła wspomaga rozwój z uwzględnieniem
indywidualnej sytuacji uczniów.
• Szkoła w organizacji procesów edukacyjnych
uwzględnia wnioski z analizy egzaminów
zewnętrznych.
W roku szkolnym 2015/2016
monitorowanie będzie obejmowało
realizację zadań z zakresu doradztwa
edukacyjno-zawodowego
w gimnazjum
i szkole ponadgimnazjalnej.
www.iwspo.pl/aktualności-oswiatowe
• Zmiany w zakresie organizowania kształcenia dla dzieci
i młodzieży niepełnosprawnych i niedostosowanych
społecznie… (rozp. z dn. 24 lipca)
• Rozp. w sprawie trybu i sposobu realizacji zadań przez
administratora bezp. info (30 maja)
• Projekt zmian w sprawie szczegółowych kwalifikacji
nauczycieli…
• W zakresie wychowania fizycznego
• W zakresie ewaluacji pracy szkoły
• O systemie sprawdz. i egzaminów zewn. (20 lutego)
Rozporządzenie w sprawie oceniania,
klasyfikowania i promowania uczniów
• Zmiany polegają na wprowadzeniu możliwości zwolnienia uczniów
z wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych, a nie na zwolnieniu z tych
zajęć w ogóle (podstawa: opinia lekarza i określony termin);
• Określenie funkcji, jakie spełnia ocenianie bieżące (wprowadzenie w art. 44i
ust. 4), możliwość ustalania ocen bieżących w formie opisowej na każdym
etapie edukacyjnym (od kl. 4). Ocenianie bieżące informuje o poziomie
osiągnięć edukacyjnych ucznia, jego zaangażowaniu w zdobywaniu
umiejętności oraz pokonywaniu trudności.
• Monitorowanie pracy ma pomóc w uczeniu się.
• Na egzaminie klasyfikacyjnym rodzice ucznia mogą być obecni
w charakterze obserwatorów.
Wyniki matur w naszym województwie
Łącznie (stara&nowa):
• egzaminu nie zdało 30% (najgorzej w kraju…).
• Około 11 tys. zdających – ponad 2300 nie zdało
matury z jednego przedmiotu (ok. 900 osób nie zdało
z więcej niż jednego – brak możliwości poprawki).
• Najlepiej w Małopolsce (77%). Mazowsze – 75%.
• Średnia matury w kraju – 74%.
Wyniki procentowe
Nowa (80% zdało, 15% prawo do poprawki):
Polski 98%; matematyka 82%; angielski 97%.
Stara (64% zdało; 25% prawo do poprawki):
Polski 98%; matematyka 70%; angielski 90%.
W całej Polsce maturę pisało łącznie 275 568 tys.:
175 tys.+99 tys.
Na podstawie raportu CKE (dyr. Marcin Smolik)
Refleksje pomaturalne
Matura ustna:
www.dzienniklodzki.pl ; http://maturkazpolskiego.blogspot.com;
www.dziennikzachodni.pl
1. Przykłady: Co znaczy wolność dla człowieka. Odwołać się do fragm. III cz.
Dziadów A. Mickiewicza (scena więzienna); Perswazja w tekstach. Miłość do
ojczyzny. Odnosząc się do tekstu Piotra Skargi, „Kazanie miłości ku ojczyźnie”)
[zapis autentyczny] – pytania zbierane przez maturzystów mogą się różnić od
treści oryginalnej.
2. Uwagi wobec egzaminu: CKE przygotowała ponad 250 zagadnień, 18 na
dany dzień, poranne wracały, mało czasu na czynności „okołoegzaminacyjne”…
3. Uwagi wobec uczniów: nie wykorzystywano w pełni czasu, pobieżnie
przedstawiano zamieszczone teksty, nieznajomość lektur, źle przywołane
przykłady…
12
Refleksje pomaturalne
Matura pisemna (PP):
• Zamiast Herberta, Szymborskiej, Mickiewicza – amerykańska
poetka kontrowersyjna.
• Jeden temat z klasyki (Lalka) + wiersz (wybór, pole do popisu
w interpretacji, nie ma tematu patriotycznego).
• Nie sprawdza wiedzy szkolnej – dlatego może być coś, czego
nie było na lekcji…
• Nauczyciele uczą wg Rozp. MEN-u, a CKE eksperymentuje.
• Trudności: z tezami, testami (lektury, zagadnienia językowe),
argumentacja, treść lektur, przywołane przykłady,
bagatelizowanie błędów rzeczowych, nieumiejętność pisania
streszczeń, strukturalne zero za interpretacje…
Refleksje pomaturalne
Matura pisemna (PR):
• Problemy ze słownictwem (wyszukanym,
specjalistycznym);
• Trudności z argumentacją (eseje, rozprawki);
• Nieumiejętność porównywania poezji;
• Maturzyści wybierają rozszerzony polski zamiast
innych (w ich mniemaniu trudniejszych) przedmiotów.
Dyrektor CKE…..
Równy dostęp do edukacji nie polega na tym, że wszyscy
mają mieć maturę i wstęp na studia. Maturę powinni
mieć ci, którzy na nią zasługują…..
Przyczyny porażki: brak motywacji, determinacji.
(GW, 7 lipca 2014)
Motywacja do uczenia się?
Znaczenie nauki dla drugiego człowieka,
przypisywana nauce wartość, motyw + akcja
długoterminowe zaangażowanie się w proces uczenia się.
Uwaga!!!
Jest „wyuczalna” – można ją wychować, wykreować
(rola domu) – ambicja.
16
Co ogranicza naszych uczniów?
• Lenistwo i brak wiary w swoje możliwości.
• Brak chęci działania, jasno sprecyzowanych celów,
systematycznych działań nauczycieli.
• Brak naszej i uczniów konsekwencji, wytrwałości.
• Brak spojrzenia perspektywicznego (nie widać sensu, więc po
co się uczyć, nie przyda się…).
• Nudne lekcje, trudny materiał.
• Obawa przed porażką i śmiesznością.
• Niesprawiedliwe ocenianie.
• Negatywne nastawienie wobec przedmiotu/nauczyciela.
Ocenianie sumujące, charakterystyczne dla egzaminów
po poszczególnych etapach kształcenia, nie ma na celu
wspierania ucznia, lecz ustalenie, jakie umiejętności
i w jakim stopniu uczeń opanował. Ocenianie to realizuje
przede wszystkim funkcję informującą, często również
selektywną.
Ocenianie wspierające (kształtujące) to
podstawowy typ oceniania szkolnego, cechujący
się przyjęciem zasady, że ocena szkolna
to wynik uczenia się
wraz z komentarzem przeznaczonym dla ucznia.
( K. Stróżyński, Ocenianie szkolne dzisiaj)
18
Motywacja zewnętrzna i wewnętrzna
• Możliwość uzyskania dobrej oceny (zewn.): opinia
rodziców, nauczycieli, równolatków, chęć uniknięcia
porażki, niepewność co do efektu końcowego.
• Zainteresowanie materiałem (wewn.): ciekawość,
przyjemność odkrywania nowych zjawisk,
pokonywanie własnych trudności, radość z osiągania
sukcesów, przyjemność działania, gdy przekraczamy
własne ograniczenia.
Wpływ na motywację mają…
• Wiara w swoje możliwości.
• Odwaga w działaniu.
• Umiejętność rozwiązywania problemów i radzenia sobie
z porażkami.
• Ambicja.
• Jasno określone cele.
• Potrzeby i marzenia.
• Otwartość na nowości.
• Systematyczność i wytrwałość.
• Odnoszone sukcesy, bycie docenionym/zauważonym.
Wskazówki dla rodziców – jak motywować
własne dziecko?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Własny przykład (np.: rodzice czytają książki).
Dostrzeganie sukcesów i stosowanie pochwał.
Racjonalne wymagania.
Właściwa organizacja czasu dziecka.
Pomoc dziecku.
Interesowanie się jego problemami.
Mądre karanie i nagradzanie.
Współpraca ze szkołą.
Miłość i akceptacja.
Jak może motywować nauczyciel?
• Różnie na różnych lekcjach: wiedza naukowa i naturalne
zjawiska, wiedza społeczna/historyczna a współczesność,
literatura a życiowe doświadczenia.
• Zastosowanie matematyki w codziennym życiu.
• Odwołanie do rzeczy ważnych dla młodego człowieka.
• Poszerzanie wiedzy własnej i szkolnej (nie tylko podstawa
i podręcznik, pasja).
• Rozbudzanie zainteresowań i wzbogacanie doświadczeń ucznia.
• Metody aktywizujące, różnorodność źródeł, tekstów kultury.
Motywowanie na lekcji
•
•
•
•
•
•
Zdobywanie wiedzy ważniejsze niż sama ocena.
Błędy są naturalne (Errare humanum est).
Przywołanie własnych błędów (poczucie humoru).
Nie wyśmiewać i nie dopuszczać do wyśmiewania.
Wspólne poprawianie błędów.
Mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi (Janusz
Korczak).
• Nie nudzić, bycie przygotowanym, dotrzymywanie przyrzeczeń.
• Szacunek dla ucznia, każdy jest w czymś dobry.
Najlepiej trafi do ucznia…
Wykład – 5%
Czytanie – 10%
Pomoce audiowizualne – 20%
Prezentacja graficzna – 30%
Dyskusja – do 50%
Działania praktyczne – 70%
Uczenie innych – 90%
Korzyści z motywowania
•
•
•
•
Dla nauczyciela
Dla szkoły
Dla rodziców
Dla uczniów
Kompetencje specjalistyczne, dydaktyczne,
psychologiczne
•
•
•
•
Planowanie (podstawa programowa).
Logiczna konstrukcja lekcji (utrwalenie, wyjaśnienie).
Sprecyzowane cele, możliwe do osiągnięcia.
Uwzględnienie cyklu uczenia (doświadczenie,
refleksja, obserwacja, uogólnianie, wnioski).
• Dobór technik zachęcających do aktywności (praca
w grupach).
• Wygląd sali, ustawienie ławek.
• Pomoc urządzeń audiowizualnych.
Unikać… Doceniać…
U:
• Nadmiernych kar (zniechęcenie – po co się starać?).
• Nadmiernych pochwał (zanik zainteresowania nauką).
D:
• Efekt końcowy.
• Wysiłki, wytrwałość podczas wykonywania zadania (np.:
ciekawe argumenty w rozprawce, mnie błędów niż zwykle…).
• Motywować uczniów może jedynie nauczyciel zmotywowany.
Stowarzyszenie Nauczycieli Polonistów –
oddział Szczecin
• Strona internetowa www.snapszczecin.blogspot.com
• Organizujemy: konferencje, konkursy recytatorski
(10 edycji) i literacki (7 edycji).
• Współpraca z: ZCDN-em, wydawnictwami
oświatowymi, ZLP, teatrami szczecińskimi i Operą na
Zamku.
• Zorganizowałyśmy: nauczycielskie zaduszki (3 razy),
wycieczki na Ukrainę i Białoruś.
28
SNaP
• Najbliższe spotkanie:
8 września 2015, godz. 17.00
• Miejsce:
SP nr 48, ul. Czorsztyńska 35, Szczecin, s. 36, II piętro
www.snapszczecin.blogspot.com
Emal: [email protected]
Zapraszamy nowe osoby, zainteresowane działaniem!!!
Dziękuję za uwagę!!!