Lupa czy mikroskop - Sekcja Testów Specjalistycznych RTG

Lupa czy mikroskop - Sekcja Testów Specjalistycznych RTG

dwumiesięcznik
nowy
gabinet
www.nowygabinet.pl
stomatologiczny
magazyn branżowy
wyposażenie
materiały
prawo
nr 5(32) 2007 r.
ISSN 1644-4892
Lupa czy mikroskop
Zarządzanie
jakością RTG
Masy
silikonowe
Odpady
medyczne
numerze
gabinet W
6 Technika
nowy
stomatologiczny
Wydawca:
Wydawnictwo SPS
www.spsmedia.pl
Adres redakcji:
Modzelewskiego 67/4
02-679 Warszawa
Tel. 22 8 444 942
Fax. 22 398 78 85
[email protected]
www.nowygabinet.pl
tel. 888 040 666
Redaktor naczelny:
Piotr Szymański
[email protected]
Tel. 22 8 444 942
Redaktor
merytoryczny:
lek. dent. Anna
Leśniewska
Doctor&Life
Wojciech Walczuk
[email protected]
Redakcja i korekta:
Halina Szostkiewicz
Reklama:
Małgorzata Szymańska
[email protected]
Tel. 604 37 29 21
Łukasz Sitek
[email protected]
Tel. 22 8 444 942
Fax. 22 398 78 85
Opisy najnowszych urządzeń oraz wiadomości
z rynku.
12 Grand Prix Cede 2007
Szczegółowy opis czterech produktów, które na tegorocznych targach Cede zostały wyróżnione nagrodami Grand Prix w poszczególnych kategoriach.
18 Lupa czy mikroskop
Pole zabiegowe, na
którym pracuje dentysta,
jest bardzo małe. Lekarze chcieliby oglądać
je w powiększeniu. Do
dyspozycji mają dwa
urządzenia – lupy stomatologiczne lub mikroskop.
Które z nich jest lepsze? Dyskusja na ten temat nigdy
nie doprowadzi do zgody. Dla części lekarzy lepsze są
lupy, dla innych mikroskop.
24 Zarządzanie odpadami
Rozporządzenie ministra zdrowia wprowadza
obowiązek opracowania procedury postępowania z
odpadami medycznymi oraz instrukcji postępowania
z odpadami medycznymi. Ponadto wprowadza ujednolicone wymagania odnoszące się do szczegółowych
sposobów postępowania z odpadami, powstającymi
we wszystkich podmiotach świadczących usługi
medyczne. Ustalono podział odpadów medycznych
mając przede wszystkim na uwadze specyfikę zagrożeń, jakie mogą one stwarzać. Określono również
sposób i warunki zbierania poszczególnych rodzajów
odpadów medycznych.
28 Masy silikonowe
Około 30% wycisków wykonuje się z materiałów
zwanych silikonami. Nazwa ta odnosi się do związków
organicznych zawierających w swoim składzie atomy
węgla, wodoru, tlenu i krzemu. Dużo jest publikacji
dotyczących procesu wiązania, pobierania wycisków,
przechowywania i ich dezynfekcji. Wciąż lekarze
popełniają proste błędy, które wpływają na jakość
wycisku. Przyczyny tych błędów są różne: od braku
podstawowych wiadomości na temat mas wyciskowych, poprzez niewłaściwe ich użycie, przechowywanie w nieodpowiednich warunkach aż po złe odlanie
modelu.
34 RTG cyfrowe
Zuważyłem, że coraz liczniejsza grupa lekarzy stomatologów w Polsce decyduje się na zakup aparatów
rentgenowskich, wyposażonych w obrazowanie
cyfrowe lub unowocześnia swoje aparaty, rezygnując
z tradycyjnych błon i odczynników rentgenowskich. W
całej Europie odchodzi się od radiologii klasycznej na
rzecz nowocześniejszych metod. Nie jest to jedynie
przejściowa moda na „cyfrówki”.
38 Testowanie RTG
Dla zwiększenia bezpieczeństwa stosowania promieniowania jonizującego, oprócz doskonalenia aparatury,
zaostrzane jest prawo. Podstawowym polskim aktem
prawnym określającym zasady „działalności w zakresie
pokojowego wykorzystania energii atomowej” jest ustawa z dnia 29 listopada 2000 roku Prawo atomowe (Dz. U.
z 2004 r. Nr 161, poz.1689 i Nr 173, poz. 1808). Ustawa
ta doczekała się już dwóch nowelizacji, mających na celu
pełne dostosowanie jej do przepisów Unii Europejskiej.
Skład i łamanie:
Daniel Nowakowski
fot. na okładce:
Piotr Szymański
Wydawnictwo dostępne
wyłącznie w prenumeracie.
Cena za kolejnych
12 numerów 90 zł (w
tym VAT). Redakcja nie
odpowiada za treść materiałów reklamowych oraz
ma prawo odmówienia
ich publikacji bez podania
przyczyny. Redakcja
zastrzega sobie prawo do
zmian tytułów i skracania
nadesłanych artykułów.
Reprodukcja lub przedruk
wyłącznie za pisemną
zgodą Wydawcy.
Od
Redaktora
Nakład:
5000 egz.
Piotr Szymański
Redaktor Naczelny
Lupa czy mikroskop oraz przepisy prawne dotyczące RTG – te dwa tematy zdominowały
najnowsze wydanie Nowego Gabinetu Stomatologicznego. Coraz więcej lekarzy inwestuje w sprzęt, umożliwiający lepszy ogląd pola
zabiegowego. Dostępne są dwa instrumenty – lupy lub mikroskop. Który z nich jest lepszy. Zależy to oczywiście od wielu czynników, ale przede wszystkim od upodobania
lekarza. My staramy się pomóc w wyborze.
Drugi anonsowany temat to RTG. Od prawie roku jak bumerang powraca temat zarządzenia jakością w radiografii. I choć od
1 stycznia tego roku wszystkie gabinety korzystające z aparatów rentgenowskich powinny taki system wdrożyć, to niewiele
uczyniło to. Na szczęście jednostki kontrolujące, też nie wiedzą jak temat „ugryźć”. Nie
mniej, lepiej taki system wdrożyć niż czekać na kontrolę i ewentualne konsekwencje. Jak to zrobić, ile i jakich trzeba wy-
pełnić dokumentów, ile to kosztuje i kto
może nam w tym pomóc – oto zestaw pytań, z którymi najczęściej się stykamy.
Ministerstwo Zdrowia przygotowało nam również nowelizację rozporządzenia dotyczącą odpadów medycznych. Opisujemy szczegółowo nowe regulacje w tym zakresie.
Grand Prix Cede – to najważniejsze nagrody przyznawane co rocznie przez organizatorów targów w Łodzi (choć za rok spotkamy się już w Poznaniu). Statuetką z targów
Cede z dumą się obnoszą nagrodzeni wystawcy. I nic dziwnego, bo na tych targach
prezentowane są wszystkie nowości, jakie trafiły na nasz rynek w ostatnich miesiącach. Konkurencja jest olbrzymia, a zwycięstwo niezwykle cieszy. Dlatego wszystkie
nagrodzone produkty szczegółowo opisaliśmy w Nowym Gabinecie Stomatologicznym.
Zapraszam do lektury.
0CSB[PXBOJF%
UPXJŢDFKOJƒEJBHOPTUZLB
+FEOBFLTQP[ZDKB
oXT[ZTULJFQPUS[FCOF[EKŢDJB
5PNPHSBG,PNQVUFSPXZ%75o("-*-&04QPTJBEBQPUŢƒOZQPUFODKB’EJBHOPTUZD[OZQP[XBMBKŕDZ
OBUSØKXZNJBSPXŕSFLPOTUSVLDKŢLPNQVUFSPXŕPCT[BSVPXZNJBSBDIYYDN8XZOJLV
KFEOFHP TLBOV PUS[ZNVKF TJŢ LPNQMFU XT[ZTULJDI NPƒMJXZDI [EKŢŗ TUPTPXBOZDI X TUPNBUPMPHJJ
JDIJSVSHJJUXBS[PD[BT[LJUPNPHSBmBQBOUPNPHSBmBDFGBMPNFUSJBQS[FLSPKFQPXJŢLT[FOJB
(BMJMFPTUPOJFUZMLPEJBHOPTUZLBUPSØXOJFƒT[BCMPOZDIJSVSHJD[OFJQMBOPXBOJFJNQMBOUØX
6B696GHe#od#d#
LVghoVlV!iZa#%''-'+")("-&0@Vidl^XZ!iZa#/%(',(%"'-"-*0HoXoZX^c!iZa#/%.&)+."*(")(
lll#VbVYVg#ea!Z"bV^a/VbVYVg5VbVYVg#ea
technika
Nagrodzony
mikroskop
Seliga
www.nowygabinet.pl
W ofertę firmy Seliga
Microscope na stałe wpisał
się mikroskop Optilion
PICO. Skonstruowany
został z przeznaczeniem do
pracy stomatologicznej, choć
można go używać w wielu
działach medycyny.
- Jest to ergonomiczne
urządzenie o dość ciekawej, a jednocześnie prostej
konstrukcji. Ma niewielkie
gabaryty. Właśnie dlatego
polecamy ten mikroskop do
niedużych gabinetów – tłumaczy Cyprian Seliga, jeden
z właścicieli firmy.
Optilion PICO jest interesującą propozycją dla lekarzy,
którzy chcą zainwestować w
mikroskop niezbyt duże kwoty i otrzymać produkt, który
sprawi, że będzie się im
pracowało wygodniej. Zalety
mikroskopu Optilion PICO
to: ergonomia pracy, dobry
wgląd w pole zabiegowe,
możliwość wprowadzenia
zastosowań multimedialnych
oraz prestiż gabinetu.
Dodatkową zaletą mikroskopu Optilion PICO są bardzo
atrakcyjne cenowo dodatkowe akcesoria. Optilion
PICO to jeden z najtańszych
mikroskopów na rynku.
Nie bez znaczenia dla
użytkowników jest fakt, że
mikroskop ten otrzymał III
nagrodę w konkursie XII
targów Stomatologicznych
Expodent 2007 w Toruniu w
kategorii „urządzenia stomatologiczne”. (PR)
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Za rok CeDe w Poznaniu
W sobotę, 15 września zakończyła się XVII
Środkowoeuropejska Wystawa Produktów
Stomatologicznych CEDE 2007. Była to
ostatnia edycja tych największych na polskim rynku targów, które odbyły się w Łodzi. Za rok organizatorzy zapraszają do
Poznania, gdzie na wystawców i zwiedzających czekają nowe hale wystawiennicze.
Tegoroczna wystawa zajęła ponad 13 tysięcy metrów kw. Na ponad trzystu stoiskach swoje oferty dla stomatologów,
techników dentystycznych i asystentek, zaprezentowało ponad 500 firm.
Na wielu stoiskach odbywały się wykłady, pokazy, wiele firm organizowało również kursy i warsztaty dla lekarzy. Wystawę odwiedziło 13500 gości.
Tradycyjnie wystawie towarzyszył Zjazd Zespołów Stomatologicznych, w którym udział
wzięło 1180 lekarzy i techników dentystycznych. Duże zainteresowanie wzbudziły sesje interaktywne: periodontologia oraz endodoncja. Bardzo pozytywne
opinie zebrały również wykłady Dr Gurela oraz Dr Unterbrinka w sesji stomatologii
odtwórczej. Również tradycyjnie, na długo
przed CEDE, zabrakło miejsca na kursach Dr Stoška (Estetyka kompozytowa zębów przednich licówki-diastemy oraz Włókno szklane w stomatologii estetycznej).
CeDe
6
Ponad 800 gości bawiło się na Bankiecie w Pałacu Izaaka Poznańskiego, podczas którego zostały wręczone statuetki
Grand Prix CEDE 2007. Szerzej o nagrodzonych produktach piszemy w dalszej części Nowego Gabinetu Stomatologicznego.
Kolejna, osiemnasta edycja wystawy CEDE
odbędzie się w Poznaniu, w zmodernizowanych, nowoczesnych halach należących do MTP. Organizatorem Wystawy
CEDE w dalszym ciągu pozostanie Exactus, zmieni się tylko miejsce wystawy, na
znacznie bardziej komfortowe, tak dla wystawców jak i przede wszystkim dla zwiedzających. Zapraszamy do Poznania w
dniach 25-27 września 2008 roku. (PS)
Tytanowe lupy
Amerykańska fitma Seiler słynie przede
wszystkim z produkcji mikroskopów, ale
produkuje również lupy zabiegowe. Ich dystrybucją na terenie Polski zajmuje się firma
Maxident. Ceny najtańszych dostępnych w
Polsce modeli zaczynają się od 1750 zł.
Lupy firmy Seiler są bardzo lekkie. Aby
zmniejszyć ich wagę, oprawki zostały wykonane w 100% z Tytanu. Lupa o powiększeniu 3,5 x waży 52 g, a o powiększeniu
2,0 x tylko 42 g. Lupy te pozwalają zachować ergonomiczną pozycję pracy dzięki ergonomicznej konstrukcji,
która maksymalnie zmniejsza kąt pochylenia głowy. Ponadto lupy mają podwójną regulację - przesuw pionowy i
poziomy. Przesuw pionowy zapewnia najlepszą pozycję podczas pracy i prawidłowe ustawienie lup do linii wzroku.
Przesuw poziomy pozwala na re-
gulację zbieżności obrazu. Dodatkowo istnieje możliwość zakupu światła diodowego, montowanego na lupie. Lupy Seiler
mają bardzo dużą głębię ostrości (od 6
do 12 cm) w zależności od modelu i szerokie pole operacyjne (od 6 do 12 cm).
Firma Maxident oferuje lupy o 3 powiększeniach 2.5x 3.0x i 3.5x. Z uwagi na fakt, że
każdy lekarz pracuje w innej odległości od
pacjenta, każda lupa dostępna jest w następujących ogniskowych: 34 cm, 42 cm,
50 cm, 55 cm (odległość robocza). (PR)
Seiler
8
technika
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
MyRay
Obrotowy rentgen
Firma MyRay zaprezentowała aparat RTG z głowicą wysokiej częstotliwości o nazwie RXDC. Jest
to urządzenie wykonane w technologii HyperSphere, pozwalającej na obrót głowicy w 3 płaszczyznach z blokadą elektromagnetyczną.
Aparat ma dwie strefy z czujnikami dotykowymi. Dotknięcie jednego z nich
odblokowuje głowicę. Operator może
swobodnie i precyzyjnie ustawić głowice RTG w dowolnym położeniu. Po
puszczeniu głowicy, włącza się blokada elektromagnetyczna, która do końca
ekspozycji utrzymuje głowicę
w ostatnim położeniu. Głowica umieszczona jest na łączniku kulowym, który umożliwia ustawienie jej w dowolnym położeniu, nawet pionowym.
Kształt obudowy nie tylko umożliwia szybkie ustawienie głowicy, lecz został tak zaprojektowany,
aby nie niszczyć paznokci operatora, a najczęściej operatorki.
RXDC wyposażony jest w 8” tubus zintegrowany z korpusem głowicy. Można
też zastosować 4”, przedłużkę zwiększającą długość tubusa do 12”. Jej
podłączenie powoduje automatyczne przeliczenie czasów naświetlania.
RXDC – zdaniem konstruktorów - jest
wszechstronnym aparatem RTG, dającym możliwości precyzyjnej diagnostyki. Zastosowano napięcie głowicy (60 kV) szczególnie dogodne do
wykonywania cyfrowych zdjęć RTG
oraz najmniejszą z możliwych ogniskową (0,4 mm). To gwarantuje do-
brą ostrość zdjęć. Ponadto znacznie redukuje dawkę
promieniowania w porównaniu z tradycyjnymi aparatami. Prąd lampy zmienia się
w zakresie 3 mA- 7 mA.
Konstruktorom udało się prawie całkowicie wyeliminować
najbardziej szkodliwe promieniowanie (tzw. miękkie) a
dzięki 12”, prostokątnemu tubusowi zminimalizowano rozmiar naświetlanej powierzchni oraz uzyskano
równoległość wiązki promieni. Powoduje to lepszą jakość zdjęć oraz
mniejszą szkodliwość dla pacjenta.
Bezprzewodowy panel sterujący pozwala zaprogramować aparat w dowolnym punkcie gabinetu. Nie ma
żadnych elementów mocowanych na
ścianie oraz plączących się przewodów. Aparat jest łatwy w obsłudze,
a poręczny panel sterujący pozwala na intuicyjne programowanie procesu naświetlania. RXDC automatycznie określa właściwe naświetlanie
po określeniu żądanego zakresu.
Lekkie, ale solidne, aluminiowe ramię z systemem wyważającym eliminuje ryzyko wibracji głowicy podczas naświetlania.
Sprzedażą produktów MyRay na
polskim rynku zajmuje się firma Stern Weber Polska. (PS)
Laser diodowy KaVo GENTLEray
www.nowygabinet.pl
Na targach stomatologicznych IDS
2007 KaVo zaprezentowało nowy laser diodowy GENTLEray 980. Jest
on przeznaczony do chirurgii tkanek
miękkich, dezynfekcji tkanek w periodontologii i endodoncji oraz do zabiegów przyspieszonego wybielania. Długość fali światła lasera - 980
nm (stąd jego nazwa) została dobrana tak, aby zapewnić minimalną absorpcję energii w wodzie,
a maksymalną w hemoglobinie i melaninie. Laser dostępny jest w
dwóch wersjach: Classic oraz Premium.
GENTLEray 980 Classsic
ma moc 6 Watt, może
być łatwo przerobiony
na wersję Premium, któ-
o
KaV
ra dysponuje wyższą mocą (7 Watt
moc ciągła - 12 Watt moc chwilowa)
oraz możliwością mikropulsacji lasera
o częstotliwości do 20 000 Hz.
Wersja Premium jest wyposażona
dodatkowo w zintegrowaną pompę
perystaltyczną, która w trakcie zabiegu zapewnia chłodzenie z użyciem
soli fizjologicznej. Strumień płynu pomaga również w usuwaniu resztek
tkanek z kieszonek dziąsłowych po
zabiegach SRP w trakcie
sterylizacji tkanek laserem. Praca laserem skraca czas trwania zabiegu oraz przyspiesza gojenie tkanek po leczeniu. (PS)
technika 9
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Seiler w Polsce
Od kilku miesięcy mikroskopy amerykańskiej firmy Seiler są dostępne w
Polsce. Ich importem zajmuje się firma Maxident. Informacja ta z pewnością ucieszy wielu mikroskopowiczów,
którzy zamierzali sprowadzić te urządzenia bezpośrednio z USA, ale koszty transportu i późniejszego ewentualnego serwisu nieco ich odstraszały.
Mikroskopy Seiler należą do najnowocześniejszych i najlepszych mikroskopów na rynku stomatologicznym. Charakteryzują się świetną
optyką, wyjątkową precyzją oraz,
jak to bywa z amerykańskimi produktami, prostotą w użyciu.
Maxident oferuje dwie wersje. Mniejsza - model 202/402 odróżnia się
od swojego „większego brata” mniejszą skalą powiększeń. Model ten posiada 3-stopniową skalę powiększeń
x5, x8, x13. Cena najtańszej wersji mikroskopu Seiler Revelation wynosi 31 950 zł brutto, natomiast uboższego modelu 202/402 - 15 000 zł.
Oba modele dostępne są w wersji
ściennej, sufitowej oraz jezdnej. Ruch
obrotowy głowicy optycznej w płaszczyźnie czołowej obserwatora jest moż-
liwy w zakresie od -45 do +45 stopni, natomiast w płaszczyźnie
poprzecznej od -75 do
+75. Umożliwia to wybór różnych pozycji pracy.
Duża, bo aż pięciostopniowa
skala powiększenia (w droższej wersji): x3, x5, x8, x13, x20 daje lekarzowi swobodę pracy i możliwość dostosowania powiększenia do wykonywanego
zabiegu. Co ważne, soczewki są tak dobrane, aby zmieniając powiększenie z
najmniejszego do największego nie trzeba było dokonywać korekty ostrości.
Częścią wyposażenia mikroskopu są
specjalne osłony oczu, które chronią
przed światłem bocznym, zapewniając
odpowiednią ciemnię dla obserwacji.
System oświetlenia, tzw. generator światła zimnego, składa się z dwóch lamp
halogenowych o wysokiej wydajności 15 V - 150 W, który pozwala rozprzestrzenić wiązkę światła w obszarze
pracy o średnicy aż 70 mm. Natężenie światła można oczywiście zmieniać.
Regulowany okular oraz odległości źrenic od 42 do 83 mm służą dopasowaniu ostrości widzenia do każdych
oczu. Zastosowane w mikroskopie fil-
Seiler
try: niebieski fioletowy i pomarańczowy pozwalają na używanie mikroskopu nie tylko w endodoncji, ale również
w stomatologii zachowawczej, periodontologii i chirurgii stomatologicznej.
Dodatkowo istnieje możliwość zamontowania toru wizyjnego z aparatem cyfrowym, monokularu lub kamery
CCD, co zapewnia pełną dokumentację i prezentację zabiegu. (PR)
Nowości TPC Advanced
dowę. Charakteryzują się bardzo krótkim czasem polimeryzacji
5-10 s. Posiadają trzy tryby pracy: szybki, narastający z tzw. miękkim startem oraz pulsacyjny. Natężenie oświetlenia wynosi 1250
mW/cm2, a zakres długości emitowanych fal to 430-490 nm.
Kamery wewnątrzustne AdvanceCAM mają czujnik Sony o rozdzielczości 1,3 Mega pikseli. Kamera wyposażona jest w system
automatycznej regulacji oświetlenia za pomocą sześciu ultra jasnych diod LED. Posiada również
autofokus działający w zakresie
5 - 30 mm. Kamera dostępna jest w dwóch wersjach
– z możliwością podłączenia bezpośrednio do
komputera przez port
USB oraz w wersji ze
tzw. stacją dokującą.
Advance Cam
Umożliwiają one zapamiętanie do
112 zdjęć. Można dokupić dodatkową
stację dokującą z czytnikiem kart SD,
która praktycznie pozwala na zapisanie bardzo dużej ilości zdjęć, zależnej od zastosowanej karty pamięci.
Dostępna jest także wersja bezprzewodowa, w której obraz przesyłany
jest do monitora poprzez fale radiowe. Do każdej kamery dodawane
jest darmowe oprogramowanie TPC
Soft Image. Umożliwia ono archiwizację na dysku z kartą pacjenta.
Piaskarki Prophy EZ Jet o eronomicznym kształcie są mocowane
na rękawie typu Midwest. W zestawie 2 dysze do sterylizacji,
opakowanie piasku oraz 3 kolorowe osłony pojemnika na
piasek. Zdaniem użytkowników praca taką piaskarką
jest szybka i dokładna. (PS)
www.nowygabinet.pl
Firma Promedus podczas targów
CEDE 2007 wprowadziła do sprzedaży produkty amerykańskiej firmy TPC Advanced Technology.
Firma ta specjalizuje się w produkcji lamp diodowych, kamer wewnątrzustnych oraz piaskarek.
Lampy diodowe dostępne są w wersji bezprzewowodowej TPC LED 55
oraz w wersji do wbudowania w unit
TPC LED 55B. Są to produkty posiadające metalową ergonomiczną obu-
10
technika
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Mata wejściowa do gabinetu
www.nowygabinet.pl
Odmłodzone
Getinge
Od kilku lat firma Amadar
oferuje autoklawy szwedzkiej
firmy Getinge. Wielokrotnie
już o nich pisaliśmy. Teraz
jest jednak szczególna okazja. Autoklawy te doczekały
się nowych wersji. Całkowicie zmieniono obudowę autoklawów. Jest ona obecnie
koloru jasno szarego, o lżejszej niż dotychczas stylistyce.
Nowe modele otrzymały
nazwy K5+ i K7+. Właśnie
„plus” wskazuje, że mamy
do czynienia z nową wersją
urządzenia.
Jednak zmiany dotyczą nie
tylko obudowy. Nowe autoklawy zostały przeprogramowane. Uzyskały nowy cykl o
nazwie „Dental Special”. Jest
to cykl klasy S dla opakowanych końcówek stomatologicznych. 10 końcówek
sterylizuje się w 15 minut,
łącznie z czasem suszenia.
W ten sposób firma Getinge
wprowadziła produkt, który
może konkurować z najszybszymi autoklawami do
końcówek, a przecież modele
serii K są urządzeniami do
sterylizacji dużych wsadów.
Zrezygnowano także z
drukarki na rzecz „paluszka” USB. Autoklaw został
wyposażony w złącze USB,
do którego można podłączyć
pamięć komputerową i
zapisać parametry cykli. W
razie potrzeby można dane
wydrukować bezpośrednio z
komputera. (PS)
Amadar
ne. Zakres działania substancji Proxel LV
obejmuje: bakterie, grzyby i drożdże. Produkt wykazuje dużą tolerancję na zmiany temperatury otoczenia i na zgniatanie. Mata nie jest toksyczna i żrąca.
Jest przyjazna dla środowiska naturalnego. Ponadto jest trwała i efektywna w
zakresie pH 4-12. Nie zawiera halogenów i formaldehydu. Lekarz może wybrać matę w dwóch kolorach: niebieskim
i zielonym. Produkt posiada CE. (PR)
Chłoną wilgoć
Amerykańska firma Equadent, która zadebiutowała na polskim rynku na tegorocznych targach CeDe, zaprezentowała kilka znaczących nowości. Jedną z nich są
tzw. pampersy policzkowe o nazwie NeoDrys. Wkładka ta magazynuje wilgoć, zapewniając suchość pola operacyjnego.
Jedna wkładka wystarcza aż na 20 min.
Dostępne są dwa rodzaje wkładek.
Większe (w kolorze niebieskim) przeznaczone są do przestrzeni policzkowej, a mniejsze (żółte) - pod język.
Wkładki wykonane są ze specjalnego materiału, który przy wkręceniu się wier-
Equadent
ar
A ma d
Włoska firma Sogeva, która od wielu lat
jest znana na polskim rynku jako producent materiałów jednorazowych dla stomatologii, przygotowała produkt do dezynfekcji obuwia pacjentów wchodzących
do gabinetu. Jest to wielowarstwowa
mata antybakteryjna, którą należy umieścić za progiem gabinetu. W znacznym
stopniu ogranicza ilość mikroorganizmów
wnoszonych przez pacjentów na podeszwach butów i oczywiście ilość tych „zabieranych” przez pacjentów do domu.
Mata składa się z 30 warstw, które w miarę zużycia należy energicznym ruchem usuwać po jednej. Stopień zużycia warstwy
jest bardzo łatwo ocenić, ponieważ mata
działa jak lepik. Kiedy przestaje się lepić, a
na powierzchni widzimy liczne ślady butów,
to znaczy, że trzeba daną warstwę usunąć.
Do produkcji maty użyto substancji o nazwie Proxel LV, której głównym składnikiem jest 1,2- benzizotiazol-3-on (BIT).
Działa on antybakteryjnie i antystatycz-
tła nie traci włókien, tak jak zwykłe gaziki. Wiertło po prostu prześlizgnie się
po wkładce niepowodując jej uszkodzenia. Giętkie obrzeża wkładek nie ranią błony śluzowej policzka. Strona kolorowa wkładki przykleja się do błony
śluzowej, dzięki czemu przez cały czas
trwania zabiegu pozostaje w tym samym miejscu. Aby ją bezboleśnie usunąć, należy użyć sprayu wodnego.
Zaleca się używania jej w procedurach: silanizacji, wypełnienia, cementowania, pobierania wycisków, preparacji protetycznej
zęba, laseroterapii, fluoryzacji, ortodoncji, wybielania. Przy niektórych zabiegach
wkładka Neo-Drys zastępuje koferdam.
Firma oferuje również wkładkę o nazwie
Tongue’n Cheek. Wyglądem przypomina nieco wałek ligniny. Jej zastosowanie jest dokładnie takie samo jak ligniny, z tą różnicą, że ma znacznie lepsze
właściwości absorpcji wilgoci. Jest w stanie wchłonąć ośmiokrotnie więcej wilgoci niż popularny wałeczek! Nie trzeba
wymieniać wkładek podczas całej wizyty pacjenta. Podobnie jak w przypadku wkładki Neo-Drys, nie wkręca się w
nią wiertło, a ponadto można użyć wałka do zwiększenia retrakcji. (PR)
12
targi
Grand Prix
CEDE 2007
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Grand Prix CEDE 2007 w kategorii „Materiały”
GC Fuji TRIAGE
www.nowygabinet.pl
GC Fuji TRIAGE to glasjonomer
o wysokim poziomie uwalniania
fluoru, stosowany do wypełniania
bruzd i ochrony powierzchni korzenia, a także do zapobiegania nadwrażliwości. Może być używany też
jako tymczasowe wypełnienie, na
przykład w trakcie leczenia endodontycznego. Jest nieprzepuszczalny dla promieni RTG.
Właściwości i korzyści:
stosowany, gdy nie można uzyskać idealnej suchości, zapewnia
ochronę świeżo wyrzniętych trzonowców częściowo pokrytych kapturem dziąsłowym
samoutwardzalny, konwencjonalny cement glasjonomerowy, bez dodatków żywic
łączy się chemicznie z tkankami
zęba, bez konieczności trawienia i
stosowania systemu łączącego
niezbyt gęsta konsystencja ułatwia aplikację
dostępny w odcieniu białym i różowym
utwardzenie materiału w kolorze
różowym można w razie potrzeby
przyspieszyć (wiązanie „na żądanie”) światłem widzialnym lampy
polimeryzacyjnej w celu ochrony
wypełnienia przed odwodnieniem
przezierny różowy odcień, który
pozwala na łatwą kontrolę w czasie
kolejnych wizyt
bardzo wysoki poziom uwalniania fluoru
Wskazania:
zabezpieczanie bruzd
zapobieganie i kontrola nadwrażliwości
ochrona powierzchni korzenia
tymczasowe wypełnienia w leczeniu endodontycznym.
Opakowania
GC Fuji TRIAGE proszek/płyn
002490
Pink (różowy), zestaw 1-1 (15 g proszek, 10 g płyn, 6 g Dentin
Conditioner i akcesoria)
002491
White (biały), zestaw 1-1 (15 g proszek, 10 g płyn, 6 g Dentin
Conditioner i akcesoria)
GC Fuji TRIAGE kapsułki (objętość materiału zmieszanego w kapsułce 0.13 ml)
002495
Pink (różowy), 50 kapsułek
002496
White (biały), 50 kapsułek
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Grand Prix
CEDE 2007
targi 13
Grand Prix CEDE 2007 w kategorii „Materiały Pomocnicze,
Preparaty i Urządzenia Profilaktyczne”
Kontakty okluzyjne są wielkości
główki od szpilki i dlatego trzeba
je dokładnie uwidocznić. Przy suchych powierzchniach, jak np. na
modelu w artykulatorze, nie ma
problemów z uzyskaniem ostrych
konturów przy zastosowaniu bardzo
cienkiej folii. Jednak, gdy powierzchnie są zwilżone przez ślinę, odbicie
folii, szczególnie na powierzchniach
porcelanowych lub metalowych, jest
prawie niewidoczne. Wielu stomatologów przyjmuje w takiej sytuacji, że
przedwczesne punkty kontaktu nie
występują, ponieważ nic nie widać.
A nie zawsze jest to prawdą.
Warstwa barwiąca na wszystkich
foliach okluzyjnych oraz na niektórych kalkach artykulacyjnych składa się z wosku, oleju i pigmentu, a
więc z hydrofobowej mieszaniny,
która nie wiąże się ze śliną, składającą się głównie z wody. Dlatego do produktów firmy Bausch
dodawany jest jeszcze emulgator,
który zapewnia folii przyczepność
na wilgotnej powierzchni. Grubość
warstwy barwnika na folii nie może
być jednak większa niż 6µ, ponieważ może się oddzielić od nośnika. Wymagania dla tej warstwy są
więc bardzo duże. Musi ona mieć
bardzo dużą zdolność krycia,
aby użytkownik mógł zobaczyć
również najmniejsze punkty kontaktu. Stężenie barwnika folii jest
niewielkie w porównaniu z kalkami artykulacyjno-okluzyjnymi.
Kalka artykulacyjna 200µ firmy Brausch ma dziesięciokrotnie
większe stężenie barwnika od
klasycznych kalek, co powoduje
o wiele lepsze odbicie barwnika, również na wilgotnych powierzchniach okluzyjnych.
Dlaczego nie ograniczamy się
tylko do ultra cienkich środków kontroli? Kalki artykulacyjne Bauscha z
progresywnym odcieniem barwnika mogą przenosić bardzo dużą
ilość barwnika na punkty kontaktu,
ze względu na jego duże stężenie.
Do kalki tej dodaje się specjalny
środek adhezyjny - Transculase R.
Powoduje on równomierne przyklejanie pigmentu na powierzchni.
Dzięki gąbczastej strukturze kalki
fliselinowej cząstki barwnika oraz
środka adhezyjnego wyciskane są
pod wpływem nacisku.
Mocno odciśnięte punkty kontaktu (większa siła zgryzu) zabarwiają
się intensywnie. Prawidłowe punkty kontaktu (lekka lub normalna
siła zgryzu) są odpowiednio mniej
intensywne. Przedwczesne punkty
kontaktu można łatwo rozpoznać
po ciemnej barwie, prawidłowe po
jaśniejszej barwie.
Dzięki czułej na docisk kalce artykulacyjnej Bausch 200µ uzyskuje
się dokładny relief powierzchni żującej, szczególnie przy założeniu
dwustronnej równowagi okluzji.
Metodą tą można uzyskać optymalny rozkład sił.
U pacjentów z dolegliwościami
w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego można w ten sposób
stwierdzić, która strona jest bardziej obciążona przy zagryzaniu.
Badanie to może być pożyteczne
przy kontroli reliefu powierzchni
żującej. W tym celu najlepiej jest
zastosować kalkę podkowiastą.
Przy zakładaniu implantów bardzo
ważny jest rozkład nacisku wywołanego przez mięśnie żuchwy. Dlatego, szczególnie przy implantach,
zaleca się dokładne sprawdzenie
rozkładu. Przy selektywnym szlifowaniu należy zwrócić uwagę na
to, aby zeszlifować jedynie ciemno
zabarwione punkty kontaktu.
Bardzo często punkty kontaktu
o dużej powierzchni interpretuje
się jako rozmazane punkty kontaktowe. Jeżeli dokładniej przyjrzymy się ciemno zabarwionym
punktom zauważymy, że mają
charakterystyczny kształt. W
środku kontaktu okluzyjnego
zobaczymy niewielką jaśniejszą
powierzchnię, która otoczona
jest ciemną obwódką. Jaśniejsza powierzchnia przedstawia
właściwy kontakt okluzyjny.
Kombinacja kalki Bauscha
200µ z folią okluzyjną 8µ, szczególnie przy trudnych do kontroli powierzchniach okluzyjnych
takich, jak złoto lub porcelana
daje wyraźne efekty. Pierwszą
kontrolę przeprowadza się grubą niebieską kalką artykulacyj(PR)
ną z serii 200µ. www.nowygabinet.pl
BK-01 Papier Artykulacyjny
14
targi
Grand Prix
CEDE 2007
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Grand Prix CEDE 2007 w kategorii „Sprzęt Stomatologiczny”
www.nowygabinet.pl
KaVo ESTETICA E80
Firma Kavo w tym roku święciła
triumfy na targach Cede. Jej najnowszy unit zdobył jedną z czterech
głównych nagród – Grand Prix. Co
takiego szczególnego jest w tym
produkcie?
Fotel dla pacjenta w unicie Estetica E80 zawieszony jest na bloku
spluwaczki. Nowością jest zastosowanie systemu, który umożliwia
przesuwanie fotela także w płaszczyźnie poziomej, oddalając go od
bloku spluwaczki w osi. To rozwiązanie zwiększa zakres regulacji wysokości fotela (dla E80 jest to 35 – 90
(100) cm), umożliwia lepszy dostęp
do pacjenta i daje więcej miejsca na
nogi.
Lekarz kupując unit może wybrać rodzaj kształtu oparcia fotela
pacjenta. E80 oferuje oparcia typu
„Comfort” i „Progress”. Zagłówek
może być wyposażony w hamulec
ruchu (mechaniczny lub pneumatyczny) oraz system ustawiania zagłówka (ręczny lub elektryczny).
Najważniejszymi
parametrami
lampy zabiegowej są natężenie
światła i możliwość jego regulacji
(płynna lub skokowa) oraz sposób
jej włączania. W E80 można ją włączyć z pulpitu lekarza i asysty, jak
również automatycznie przy zmianie zaprogramowanych pozycji
fotela (np. lampa wyłącza się automatycznie przy wybraniu pozycji
„spluwaczkowej”).
Pozycję stolika lekarza reguluje się pneumatycznie, co ułatwia
pozycjonowanie go. Ponadto stolik
lekarza można rozbudować o nowe
moduły. W najnowszym unicie KaVo
można zastosować 6 klasycznych
rękawów do instrumentów, zarówno
powietrznych jak i elektrycznych,
mikrosilnik elektryczny z funkcją
Endo, zintegrowany system mikrosilnika chirurgiczno – implantolo-
gicznego ze światłem, skaler piezoelektryczny ze światłem, diodową
lampę polimeryzacyjną, moduł do
elektrochirurgii, przeglądarkę RTG,
łyżkę do wycisków typu „hydrokoloid” czy kamerę wewnątrzustną.
W czasie zabiegu lekarz ma zajęte ręce, a więc im więcej czynności można wykonać za pomocą
sterownika nożnego, tym lepiej.
Dlatego inżynierowie projektując
E80 położyli nacisk na rozszerzenie funkcji sterownika nożnego.
W nowym unicie są to: regulacja prędkości obrotowej ruchami
dźwigni sterownika w prawo i w
lewo, regulacja kierunku obrotów
(sterowanie silnikiem Endo), wybór kroków programu (mikrosilniki
chirurgiczno – implantologiczne),
włączenie i wyłączenie sprayu i
przedmuchu, sterowanie ruchami
fotela i jego pozycjami automatycznymi, obsługa kamery wewnątrzustnej (stop klatka).
Część instrumentów, które zazwyczaj umieszczane są na panelu
lekarza, przeniesiono na stronę asystentki. Obecnie lekarz coraz więcej
zadań powierza asyście. Dlatego
takie urządzenia jak lampa do polimeryzacji, kamera wewnątrzustna
oraz łyżka do wycisków mogą znajdować się w pobliżu rękawów ślinociągu i ssaka a także strzykawko
– dmuchawki, którymi zazwyczaj
operuje asystentka.
W KaVo E80 zastosowano systemy
zapewniające
zautomatyzowanie
procesów utrzymania higieny. Jednym z nich jest zintegrowany system podawania płynu dezynfekującego do wody biegnącej do sprayu
w instrumentach oraz do kubka pacjenta. Przepłukiwanie separatora i
wewnętrznych przewodów układu
ślinociąg-ssak odbywa się automatycznie i zapobiega gromadzeniu
się osadów wewnątrz systemu. Ponadto zastosowano w pełni automatyczne odkażanie systemu ssącego
wraz z rękawami ślinociągu i ssaka
oraz systemem filtrów wejściowych.
System ten automatycznie dozuje
środek dezynfekujący Dekaseptol,
zapewniając bezpieczeństwo obsługi i minimalizując czas potrzebny do wykonania dezynfekcji. (PS)
16
targi
Grand Prix
CEDE 2007
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Grand Prix CEDE 2007 w kategorii „Sprzęt Stomatologiczny”
Famed Gryf EG US-05
Unit stomatologiczny zaprojektowany i wyprodukowany przez
żywiecką fabrykę Famed otrzymał
nagrodę Grand Prix na targach
CeDe 2007. Unit Gryf EG /US-05/.
Po raz pierwszy został zaprezentowany właśnie na targach w Łodzi.
– Nowy unit powstał przy ściślej
współpracy inżynierów i lekarzy stomatologów. Pulpit z rękawami „od
góry” można wyposażyć w 5 narzędzi. Mikroprocesorowy panel dotykowy umożliwia bardzo precyzyjne
sterowanie wszystkimi funkcjami
zestawu. Fotel ma pamięć pozycji
wyjściowej „0”, ratunkowej – Trendelenburga, 3 dowolnych ustawień
oraz pamięć pozycji „spluwania” i
powrotu do ostatniego ustawienia
–zalety unitu wymienia Greta Wiecha, menager firmy Famed.
Misa spluwaczki
Obrotowa misa spluwaczki jest
niezwykle wygodna dla pacjenta.
Możliwość jej obrotu nad jego nogi
eliminuje napięcia mięśniowe pleców. Misa spluwaczki wykonana
jest z porcelany i wyjmowana przez
personel bez użycia narzędzi.
Ekran dotykowy
Projektanci Gryfa jako pierwsi w
Polsce zastosowali odmienny od
standardowego sposób sterowania
funkcjami zestawu stomatologicznego. Klawiatura na stoliku lekarza
zastąpiona została ekranem dotykowym sterującym pracą całego
zestawu stomatologicznego.
Pamięć pracy lekarzy
Unit Gryf to jedyny polski unit,
który pozwala na zaprogramo-
wanie indywidualnych ustawień
pracy kilkudziesięciu lekarzy. Ta
wyjątkowa funkcja ułatwia pracę
stomatologów w dużych klinikach
lub pracujących na zmiany i tym
samym skraca czas potrzebny kolejnym lekarzom na przygotowanie
unitu do pracy.
wek
(system odkażania wody)
Jako absolutną nowość na rodzimym rynku firma oferuje system
zabezpieczający przed skażeniem
wody miejskiej. System ten spełnia
wymogi normy europejskiej EN
1717. Jest to 100% zabezpieczenie
przed skażeniem wody miejskiej
bakteriami od pacjenta, jak również zapobiega przedostaniu się
bakterii wraz z wodą dostarczaną
do unitu.
Charakterystyczne cechy, wyróżniające unit Gryf:
otel podwieszany
F
na bloku spluwaczki
Podstawę unitu stanowi blok
spluwaczki, do którego przymocowany jest fotel pacjenta. Jest to ergonomiczne rozwiązanie dla każdego
stylu pracy lekarza, jak również
daje wyjątkowo dużo miejsca dla
nóg całego zespołu lekarskiego.
www.nowygabinet.pl
Obciążenie fotela
Fotel zaprojektowany został z
myślą zarówno o najmłodszych pacjentach, dorosłych o dużym wzroście oraz o osobach poruszających
się na wózku inwalidzkim. Siedzisko porusza się w zakresie 350–850
mm mierząc od podłogi gabinetu,
co ułatwia pacjentom siadanie oraz
pozwala lekarzowi pracować w najwygodniejszym dla niego ustawieniu. Ruchy fotela są płynne nawet
przy obciążeniu 250 kg.
Famed
18
w gabinecie
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Chcę lepiej widzieć, co mam wybrać?
Lupa czy mikro
Pole zabiegowe, na którym pracuje dentysta,
jest bardzo małe. Lekarze
chcieliby oglądać je w
powiększeniu. Do dyspozycji mają dwa urządzenia
– lupy stomatologiczne lub
mikroskop. Które z nich
jest lepsze? Dyskusja na
ten temat nigdy nie doprowadzi do zgody. Dla części lekarzy lepsze są lupy,
dla innych mikroskop.
Zanim wybierzemy lupę lub mikroskop, musimy odpowiedzieć na
kilka pytań, albowiem do niektórych zabiegów lepsze są lupy, do
innych mikroskop.
www.nowygabinet.pl
o czego lupa,
D
a do czego mikroskop
Mikroskop jest niezbędny do
zdiagnozowania: pionowego pęknięcia korony i korzenia zęba, odnalezienia dodatkowego kanału
lub jego rozwidlenia, lokalizacji
ujść kanałów w przypadku obliteracji komory zęba, udrożnienia zobliterowanego lub wypełnionego
cementem kanału, zdiagnozowania
obliteracji i odróżnienia jej od stopnia w kanale, leczenia perforacji
wewnątrzkanałowej i wreszcie do
usunięcia złamanego narzędzia ze
światła kanału. Próby posłużenia
się cudownymi i drogimi urządzeniami do wyciągania złamanych
narzędzi bez mikroskopu z reguły skazane są na porażkę, bardzo
często w postaci perforacji – tłumaczy Paweł Ocios, lekarz od kilku lat
pracujący przy mikroskopie.
Mikroskopu używa się zatem
głównie do endodoncji, a lupy idealnie nadają się do opracowywania
ubytków przydziąsłowych, zdejmowania kamienia i w protetyce przy
szlifowaniu czy kontroli wycisku.
Oczywiście można używać lup do
zabiegów endodontycznych, ale
nie zapewniają one takich powiększeń, jak mikroskop.
Zatem pierwsze pytanie: jaką
pracę wykonują Państwo w swoim
gabinecie. Czy przeważa endodoncja, czy raczej jest ona „uprawiana”
sporadycznie. Oczywiście należy
wziąć po uwagę fakt, że jeśli już zainstalujemy mikroskop, to siłą rze-
czy będziemy chętniej wykonywać
zabiegi endodontyczne.
rzygotowanie
P
gabinetu i pacjenta
Równie ważnym pytaniem jest
możliwość przeprowadzenia pewnych zmian w urządzeniu naszego
gabinetu. W przypadku lup nie ma
problemu. Ich zastosowanie nie
wymaga żadnej przebudowy. Może
w gabinecie 19
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
jedynie warto założyć mocniejszą
lampę zabiegową w unicie lub zastosować lupy z dodatkowym światłem
(niestety, lupy te będą cięższe i do
pracy z dodatkowym obciążeniem
na głowie trzeba się przyzwyczaić).
Wprowadzenie do praktyki mikroskopu wymaga w gabinecie
większych zmian. Przede wszystkim należy pracować z asystą na
4 ręce, a niektórzy pracują nawet
us
Pl
z dwiema asystentkami na 6 rąk.
Asystentka potrzebna jest do podawania narzędzi. Spoglądanie
poza mikroskop w trakcie pracy
jest bardzo męczące, wymusza
bowiem częstą akomodację oka.
Przekazywanie narzędzi przez
asystę powinno się odbywać bez
kontroli wzrokowej lekarza. Drugim zadaniem asysty jest kontrola
jamy ustnej pacjenta poza obszarem widzenia lekarza i odciąganie
ssakiem gromadzącej się wody
i śliny. Unit musi być wyposażony
w wydajny ssak.
Pacjenta pod mikroskopem leczy się w pozycji leżącej, więc unit
stomatologiczny musi być do tego
przystosowany. Unit powinien być
wyposażony w panel asysty, na którym znajduje się ssak, dmuchawka
trzyfunkcyjna oraz ewentualnie
lampa polimeryzacyjna. Przy leczeniu endodontycznym z użyciem
mikroskopu (jak i przy każdym
leczeniu endodontycznym) nieodzowny jest koferdam.
Zatem lekarz, który pracuje w pojedynkę, nie wykorzysta zalet mikroskopu. Musi zatrudnić dodatkową osobę, najlepiej już doświadczą.
Ponadto unit musi być wyposażony
w naprawdę dobry ślinociąg.
Pacjentowi,
leczonemu
pod
mikroskopem w pozycji leżącej,
należy założyć okulary ochronne.
Chronią one go przed odłamkami zębów bądź wypełnień spadającymi w czasie pracy turbiną,
kroplami wody i niezręcznie przechwyconymi narzędziami (co podczas pracy może się zdarzyć) lub
kapiącą ze strzykawki kroplą roztworu do przepłukiwania kanałów.
Zakroplenie chloranu do oka może
uszkodzić rogówkę i wymaga niezwłocznej wizyty u okulisty.
Oczywiście ochrona oczu lekarza
jest zbędna, jednak lekarz leczący
tr
Ul
a
leżącego pacjenta powinien mieć
na twarzy maskę chirurgiczną,
żeby nie dmuchać wydychanym
powietrzem pacjentowi w nos.
Powiększenie
Największą różnicą pomiędzy
lupami i mikroskopem jest stopień
powiększenia pola zabiegowego.
Lupy zapewniają powiększenie od
2 do 6 razy, z tym że lekarze pracują w zazwyczaj przy tych najmniejszych powiększeniach: 2x – 3x.
W endodoncji zastosowanie znajdują lupy o powiększeniu 3,5 – 4x,
ale są one znacząco cięższe. Powiększenie 6x nie ma zastosowania
w stomatologii, bo wymaga bardzo
ustabilizowanej pozycji głowy, co
jest trudne do osiągnięcia z powodu
ruchów całych kończyn górnych,
bez możliwości ustabilizowania tułowia z podparciem w łokciach.
Mikroskop zapewnia większy
zakres powiększeń od 3x do 25x, a
nawet do 40x. Zmiana powiększenia może być regulowana skokowo
(3-stopniowo lub 5-stopniowo) lub
w sposób ciągły w całym zakresie powiększeń. Decydując się na
większe powiększenia należy się
liczyć z odpowiednio mniejszym
obszarem widzenia – polem pracy
i mniejszą głębią ostrości. Dlatego
przy mikroskopie lekarzowi nieodzowna jest pomoc asystentki.
Oświetlenie
Mikroskop posiada własne źródło światła, którego strumień kierowany jest zgodnie z osią układu optycznego na obserwowany
przedmiot. Nie ma obszarów zacienionych. Używając lup lekarz korzysta ze światła unitu lub specjalnej
lampy czołowej zamontowanej przy
lupach. Ale wówczas kąt padania
światła jest inny niż kąt widzenia
lekarza (strumień światła oświetla
www.nowygabinet.pl
Piotr Szymański
oskop
20
w gabinecie
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Pole widzenia
FM
tom
dla S
uk t y
Pr o d
atolo
gii
IDS
www.nowygabinet.pl
Jest to obszar, w którym widzimy ostro
w nominalnej odległości pracy lupy. W przypadku mikroskopu pole widzenia zawęża się
tylko do małego wycinka pola zabiegowego,
dlatego nieodzowna jest praca z asystentką, która
kontroluje całą jamę ustną pacjenta, Producenci
lup proponują coraz lepsze rozwiązania techniczne. Pole widzenia dla lup 2x jest kołem o
średnicy od 9 do 25 cm, a dla lup 6x już tylko
ok. 4-5 cm. Czym większe powiększenie,
tym pole widzenia mniejsze.
Mikroskop musi być osadzony na stabilnym statywie.
pole pracy pod kątem względem
osi wzrokowej). Niemniej całkowicie bezcieniowe oświetlenie uniemożliwia ocenę głębokości.
Większość producentów lup
proponuje dodatkowe oświetlenie
pola pracy za pomocą specjalnej
lampki, umieszczonej pomiędzy
soczewkami lupy. Oświetlenie to
powinno być zgodne z płaszczyzną osi wzrokowych, dzięki czemu
może oświetlać małe wgłębienia
prawie „bezcieniowo”. Decydując
się na dodatkową lampkę do lup
należy wybrać taką, która emituje
światło o podobnym natężeniu,
barwie i temperaturze, co światło lampy naszego unitu. Światło
unitu, światło oświetlenia gabinetu i światło z lampki powinny
być w miarę jednolite. Najlepiej,
gdy są zbliżone do jasności światła dziennego. Przy korzystaniu
z oświetlenia zamontowanego z
lupami można wyłączyć światło
unitu, które jest za mocne w stosunku do jasności oświetlenia dodatkowego.
Tych problemów nie ma w pracy
z mikroskopem. Podczas zabiegu
używamy tylko jednego silnego
źródła światła – tego z mikroskopu. Najczęściej stosuje się blok
oświetlenia zawieszony na statywie i podający światło światłowodem do głowicy mikroskopu, skąd
układem luster kierowane jest
przez obiektyw na obserwowany
obiekt. Ten system oddala od pacjenta i lekarza źródło światła - żarówkę halogenową, która wydziela
w czasie pracy ciepło, więc musi
być chłodzona wentylatorem, który
lekko hałasuje, co może być uciążliwe w pracy.
W mikroskopach najczęściej stosowane są żarówki halogenowe o
mocy 100-150 W oraz żarówki metalohalogenowe dające światło o
zimniejszej barwie (bardziej białe).
Jasność w polu zabiegowym zależy też od jakości i stanu światłowodu, a także od jasności układu
optycznego mikroskopu, więc moc
żarówki nie powinna być tu jedynym kryterium wyboru. Mikroskop
stomatologiczny powinien być też
zaopatrzony w żółty filtr optyczny,
który zapobiegnie wiązaniu materiałów
światłoutwardzalnych
wyłączny przedstawiciel firmy SEILER
Maxident sp. j.
ul. Dembego 8/23
02-796 Warszawa
tel. +48 22 405 93 23
fax +48 22 408 71 64
[email protected]
www.maxident.pl
22
w gabinecie
w świetle oświetlającym pole zabiegowe. W żółte filtry wyposażone
są lepsze modele lamp stosowanych przy lupach.
gniskowa obiektywu
O
i głębia ostrości
nr 5/2007
lup za każdym razem patrzymy na
niego z innej odległości. Dlatego
ważna jest głębia ostrości. „Ogniskowa” lup waha się w granicach
od 25 cm do 45 cm. Odległość
pracy dla 80-90% lekarzy wynosi
35 cm. Kupując dla siebie lupę wybierzmy taką, która zapewnia odpowiednią dla nas odległość pracy. Odległość robocza jest bardzo
ważnym parametrem, który decyduje o ergonomicznej postawie
przy pracy. Najlepiej zmierzyć ją
w gabinecie podczas pracy. Lupy
do tego pomiaru nie są potrzebne.
Głębia ostrości jest to zakres odległości pracy, w której użytkownik
o przeciętnej zdolności akomodacyjnej i przy dobrym oświetleniu
będzie widział ostry obraz.
Ten parametr bywa nazywany
także głębokością pola widzenia.
Czyli, jeśli głębia ostrości lup wynosi 8 cm, a ich odległość pracy
34 cm, to powinniśmy dobrze widzieć pole zabiegowe zarówno w
odległości 38, jak i 30 cm. Lupy
o powiększeniu 2x zapewniają głębię rzędu 8 do 29 cm, lupy 4x już tylko 4-8 cm. Natomiast przy określonym powiększeniu, im większa jest
odległość pracy danej lupy, tym
głębia ostrości jest także większa.
Dlatego początkującym zaleca się
Piotr Szymański
www.nowygabinet.pl
Ogniskowa obiektywu mikroskopu wyrażona jest w milimetrach i określa, w jakiej odległości
od obiektywu powinien być obserwowany obiekt, aby jego obraz
w mikroskopie był ostry.
Większość mikroskopów na rynku oferuje wartości 200 mm lub
250 mm, ale można zamówić też
300 mm lub 350 mm. Aby zmienić
ogniskową, należałoby wymienić
soczewkę obiektywu, więc warto
od razu wybrać dla siebie optymalną. Osoby wysokie powinny wybierać dla siebie mikroskopy z dłuższą
ogniskową. Większa ogniskowa zapewnia większe odległości między
twarzą pacjenta a mikroskopem.
Przydaje się często w pierwszych
tygodniach pracy, gdy przekazywanie narzędzi nie zawsze przebiega sprawnie.
Dokładnie ten sam parametr
odgrywa rolę w lupach, ale inne
są jego skutki. W przypadku mikroskopu odległość lekarza od pacjenta jest zawsze stała. Używając
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
Większość mikroskopów ma ogniskową o długość od 200 do 250 mm
zwykle lupy o mniejszym powiększeniu, gdyż ich głębia ostrości jest
stosunkowo duża, a przy tym mają
odpowiednio duże pole pracy.
Statyw mikroskopu
Mikroskop zajmuje w gabinecie
sporo miejsca. Głównie dlatego, że
musi być osadzony na stabilnym
statywie. Jak sprawdzić, czy nasz
mikroskop ma dobry statyw?
Po przemieszczeniu głowicy
powinna ona drgać jak najkrócej,
a najlepiej wcale. Jak to zbadać?
Trzeba wybrać duże powiększenie
i ustawić ostrość na jakiś obiekt,
po czym lekko poruszyć głowicą
- będziemy mieli wtedy drgnięcie
obrazu. Im szybciej przestanie się
on poruszać w polu widzenia, tym
lepszy statyw. Innym kryterium,
którym można się kierować, jest
liczba pokręteł na statywie. Przy
każdym przegubie powinno być
przynajmniej jedno, którym można
regulować opór, jaki stawia statyw
przy przemieszczaniu mikroskopu
w danej płaszczyźnie. Niektóre firmy proponują systemy balansowania ramienia i głowicy, zalety takich
rozwiązań widoczne są szczególnie, gdy do mikroskopu podłączamy tor wizyjny czy przystawkę do
robienia zdjęć.
W końcu musimy jeszcze zdecydować, którą wersję statywu
wybrać. Większość producentów
oferuje wersję jezdną, montowaną
do ściany i do sufitu.
Najwygodniejsza jest wersja sufitowa. Po skończonym zabiegu
mikroskop wędruje do góry i nie
przeszkadza. Sufit musi być dość
wysoko (260 cm), żeby po złożeniu
mikroskopu personel nie zawadzał
o niego głową. Uwaga! Niektóre
firmy żądają wysokiej dopłaty za
dostosowanie statywu do wysokości naszego gabinetu.
Wersja ścienna ma podobne zalety, ale fotel musi stać stosunkowo blisko ściany. Ponadto trzeba
tak zaprojektować mocowanie,
żeby nie przeszkadzało w pracy
asystentce. W obu rozwiązaniach
sufit lub ściana powinny być wykonane z solidnego materiału (beton/cegła). Wersja jezdna zajmuje
najwięcej miejsca w gabinecie i z
tego powodu czasem nie jest odpo-
technika 23
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
FM Produkty dla Stomatologii
Rolę statywu
w przypadku
lup spełnia
szyja lekarza.
Dlatego lupy
powinny być
jak najlżejsze.
Rolę statywu w przypadku lup
spełnia szyja lekarza. Dlatego
lupy powinny być jak najlżejsze.
Najprostszym sposobem jest montowanie samych lup za pomocą
specjalnego klipsa do okularów
używanych przez lekarza. Ten
sposób, choć wygodny, ma jedną
zasadniczą wadę. Rozpoczynając
pracę należy za każdym razem poświęcić czas na właściwe ustawienie osi optycznych lup. Praktycznie
niemożliwe jest przyczepienie klipsa z soczewkami dokładnie w tym
samym miejscu, co poprzedniego
dnia. Z tego powodu zaleca się
zamontowanie na stałe klipsa do
okularów, które będą stosowane
tylko do pracy. Ponadto do okularów trzeba zamocować specjalną
tasiemkę, która przytrzymuje okulary, aby nie zsunęły się z głowy,
a także nieco zmniejszy ucisk lup
na nasadę nosa.
Lepszym rozwiązaniem jest kupienie lup zamontowanych na stałe
na ramce okularowej. Nie ma problemu z codziennym montażem,
Największą różnicą
pomiędzy lupami i mikroskopem jest stopień powiększenia
pola zabiegowego. Lupy
zapewniają powiększenie
od 2 do 6 razy, z tym że
lekarze pracują w zazwyczaj
przy tych najmniejszych
powiększeniach: 2x -3x.
datkowe pół kilograma na głowie,
przez kilka godzin dziennie, może
doprowadzić do dużych przeciążeń mięśni szyi.
Istnieją natomiast liczne zalety
tego rozwiązania. Podstawową
jest możliwość odsunięcia lupy z
linii wzroku i przywrócenia do poprzedniej pozycji jednym ruchem
w górę lub w dół. W przypadku
tańszych lup, montowanych na
ramkach typu okularowego jest to
niemożliwe.
Lupy okularowe mogą być przystawione bliżej oczu, niż gdy są zamontowane na ramce okularowej.
To z kolei powiększa pole widzenia. Opaska lub czepiec mogą być
używane z własnymi okularami
optycznymi, ale takie użytkowanie
jest trudniejsze z powodu konieczności zgodnego ustawienia osi
wzrokowych w linii z osiami szkieł
okularowych i osiami optycznymi
soczewek lup, zamontowanych na
czepcu ruchomym wobec lup.
Zarówno opaska, jak i czepiec, są
tak uformowane, że można je dopasować do każdego rodzaju głowy.
Odpowiednie gąbki i wyściółki zapewniają dość komfortową pracę.
Piotr Szymański
www.nowygabinet.pl
Statyw lup to szyja lekarza
po prostu zdejmuje się swoje okulary, zakłada te z lupami i można
pracować. Dla osób, które nie mają
wady wzroku, przewidziano okulary ze szkłami zerowymi. Okulary
takie mają specjalnie dostosowane
zauszniki tak, aby nie zsuwały się
z nosa. Na liście akcesoriów znajdują się też specjalne osłonki boczne,
które zapewniają ochronę oczu oraz
podnoszą nieco komfort pracy eliminując światło padające z boku na
oko lekarza. Jeżeli dentysta pracuje
z pacjentem leżącym, trzeba zabezpieczyć lupę przed zsunięciem się
z głowy i upadkiem na podłogę.
Pełne ramki okularowe dają możliwość odsunięcia lupy z linii wzroku i przywrócenia do poprzedniej
pozycji jednym ruchem w górę lub
w dół, co jest bardzo użyteczne.
Lekarze, którzy nie chcą używać
okularów, mogą zamontować lupy
na lekkiej opasce czołowej lub tzw.
czepcu. Ten sposób mocowania
ma kilka zalet, ale i wad. Do wad
należy waga urządzenia, w zależności od firmy od 150 nawet do 500
gram (gdy na czepcu jest światłowód i lampa), nie licząc wagi
samych lup. O ile tę pierwszą wartość można zaakceptować, to do-
FM Produkty dla Stomatologii
wiednia, ponadto sprawia kłopot
przy sprzątaniu podłogi.
24
prawo
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Rozporządzenie ministra zdrowia wprowadza
obowiązek opracowania
procedury postępowania
z odpadami medycznymi
oraz instrukcji postępowania z odpadami medycznymi.
www.nowygabinet.pl
Ponadto wprowadza ujednolicone wymagania odnoszące się do
szczegółowych sposobów postępowania z odpadami, powstającymi
we wszystkich podmiotach świadczących usługi medyczne. Ustalono podział odpadów medycznych
mając przede wszystkim na uwadze
specyfikę zagrożeń, jakie mogą one
stwarzać. Określono również sposób
i warunki zbierania poszczególnych
rodzajów odpadów medycznych.
W projekcie rozporządzenia przyjęto zasadę segregacji odpadów
„u źródła” ich powstawania, z zastosowaniem jednolitego kodu kolorów.
Przyjęto zasadę, iż odpady zakaźne
gromadzi się w workach koloru czerwonego, odpady specjalne w workach koloru żółtego (kolor najczęściej
kojarzony z niebezpieczeństwem)
oraz pozostałe odpady w workach
koloru niebieskiego. (Klasyfikacja
odpadów w ramce obok tekstu.)
Ponadto w rozporządzeniu określono
warunki magazynowania odpadów
i wymagania, jakie powinno spełniać pomieszczenie przeznaczone
do tego celu. Czas magazynowania
i temperatura, określona w rozporządzeniu, ograniczają rozwój drobnoustrojów i procesów gnilnych.
- Wymagania i zasady postępowania
określone w niniejszym rozporządzeniu mają na celu zminimalizowanie
ryzyka ekspozycji zawodowej wśród
personelu medycznego oraz narażenia pacjentów i odwiedzających na
kontakt z materiałem niebezpiecznym – czytamy w ministerialnym komentarzu do nowego rozporządzenia.
Gdzie gromadzić odpady
Wedle rozporządzenia odpady niebezpieczne, z wyjątkiem
odpadów o ostrych końcach i krawędziach, należy zbierać do pojemników lub jednorazowych worków z folii polietylenowej. Worki
te powinny być: nieprzeźroczyste,
wytrzymałe oraz odporne na działa-
Od połowy września obowiązuje nowe rozporządzenie w sprawie utylizacji
Zarządzanie
nie wilgoci i środków chemicznych.
Powinny mieć możliwość jednokrotnego zamknięcia. Należy je umieścić na stelażach lub w sztywnych
pojemnikach w taki sposób, aby ich
krawędź górna, wywinięta na szerokość około 20 cm, nie uległa skażeniu. Zbiorniki na śmiecie mogą
być wypełnione nie więcej niż do
2/3 ich objętości. Wszystkie pojemniki na odpady należy wymieniać na
nowe, nie rzadziej niż raz dziennie
Odpady medyczne o ostrych końcach i krawędziach należy zbie-
rać do sztywnych jednorazowych
pojemników, odpornych na działanie wilgoci, przekłucie bądź przecięcie. Pojemniki te powinny stać
w miejscach powstawania odpadów, czyli w gabinecie. Podobnie
jak w przypadku worków nie należy
ich zapełniać powyżej 2/3 objętości,
a na nowe wymieniać nie rzadziej
niż co 48 godzin.
Niedopuszczalne jest otwieranie
raz zamkniętych pojemników lub
worków jednorazowego użycia.
W przypadku uszkodzenia worka
prawo 25
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Klasyfikacja odpadów
odpadów medycznych
odpadami
lub pojemnika należy go w całości
umieścić w innym większym nieuszkodzonym worku lub pojemniku.
Odpady z trzeciej grupy (zbierane
do worków niebieskich) mogą być
umieszczane w pojemnikach wielokrotnego użycia.
Każdy pojemnik i każdy worek
jednorazowego użycia powinny
posiadać: widoczne oznakowanie,
świadczące o rodzaju odpadów w
nich przechowywanych; widoczne oznakowanie, świadczące o
miejscu pochodzenia odpadów;
datę zamknięcia oraz informacje
pozwalające zidentyfikować osobę
zamykającą pojemnik lub worek.
Magazynowanie
Jeśli nie możemy codziennie
pozbywać się odpadów, możemy je magazynować. Jednak do
tego celu musimy mieć specjalne pomieszczenie. Pomieszczenie to powinno spełniać szereg
warunków, m.in. ściany i podłogi
powinny być wykonane z materiałów gładkich, łatwozmywalnych
i umożliwiających dezynfekcję,
być zabezpieczone przed dostępem owadów, gryzoni oraz innych
zwierząt, posiadać wydzielone
boksy w zależności od rodzajów
magazynowanych odpadów. Takie
pomieszczenie może służyć tylko do magazynowania odpadów.
Nie może jednocześnie spełniać
innych funkcji. A w najbliższym
sąsiedztwie powinna znajdować
się umywalka z ciepłą i zimną
wodą, wyposażona w dozowniki z
mydłem i środkiem do dezynfekcji
rąk oraz ręczniki jednorazowego
użytku lub suszarkę do rąk.
Czas magazynowania odpadów
zakaźnych w tak przystosowanym
pomieszczeniu nie może przekraczać 48 godzin w temperaturze
wyższej niż 100°C. W temperaturze
poniżej 100°C zakaźne odpady medyczne mogą być magazynowane
www.nowygabinet.pl
rysował Piotr Wilczyński
Odpady zakaźne (czerwone worki)
– odpady o kodach: 18 01 02*, 18
01 03*, 18 01 80* i 18 01 82.
Są to odpady niebezpieczne, które
zawierają żywe mikroorganizmy lub
ich toksyny, o których wiadomo lub
co do których istnieją wiarygodne
podstawy do przyjęcia, że wywołują choroby zakaźne u ludzi lub
innych żywych organizmów;
Odpady specjalne (żółte worki)
– odpady o kodach: o kodach 18
01 06*, 18 01 08* i 18 01 10*.
Są to odpady niebezpieczne, które
zawierają substancje chemiczne, o
których wiadomo lub co do których
istnieją wiarygodne podstawy do
sądzenia, że wywołują choroby niezakaźne u ludzi lub innych żywych
organizmów albo mogą być źródłem
skażenia środowiska.
Odpady pozostałe – odpady o
kodach: 18 01 01, 18 01 04, 18
01 07, 18 01 09 i 18 01 81. Są to
odpady medyczne nieposiadające
właściwości niebezpiecznych.
26
prawo
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
18
Odpady medyczne i weterynaryjne
18 01
Odpady z diagnozowania, leczenia i profilaktyki medycznej
18 01 01
Narzędzia chirurgiczne i zabiegowe oraz ich resztki (z wyłączeniem w pozycji:
18 01 03)
18 01 02*
Części ciała i organy oraz pojemnik na krew i konserwanty służące do jej przechowywania (z wyłączeniem w pozycji: 18 01 03)
18 01 03*
Inne odpady, które zawierają żywe drobnoustroje chorobotwórcze lub ich toksyny oraz
inne formy zdolne do przeniesienia materiału genetycznego, o których wiadomo lub
co do których istnieją wiarygodne podstawy do sądzenia, że wywołują choroby u ludzi
i zwierząt (np. zainfekowane pieluchomajtki, podpaski, podkłady), z wyłączeniem w
pozycji: 18 01 80 i 18 01 82
18 01 04
Inne odpady niż wymienione w pozycji: 18 01 03
18 01 06*
Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, zawierające substancje niebezpieczne
18 01 07
Chemikalia, w tym odczynniki chemiczne, inne niż wymienione w pozycji: 18 01 06
18 01 08*
Leki cytotoksyczne i cytostatyczne
18 01 09
Leki inne niż wymienione w pozycji: 18 01 08
18 01 10*
Odpady amalgamatu dentystycznego
18 01 80*
Zużyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie o właściwościach zakaźnych
18 01 81
Zużyte kąpiele lecznicze aktywne biologicznie inne niż wymienione w pozycji:
18 01 80
18 01 82*
Pozostałości z żywienia pacjentów oddziałów zakaźnych
www.nowygabinet.pl
tak długo, jak pozwalają na to ich
właściwości, ale nie dłużej niż 14
dni. Do transportu wewnętrznego
odpadów zakaźnych można używać
jedynie specjalnych zamykanych
wózków, które po każdym użyciu
należy zdezynfekować i umyć. Dezynfekcje wózków transportowych
można wykonywać w kolejnym
pomieszczeniu specjalnie do tego
przygotowanym. W tym pomieszczeniu musi być zawór ze złączką
do węża i spust podłogowy.
Oczywiście
rozporządzenie
wprowadza konieczność posiadania procedury postępowania
z odpadami medycznymi. Wedle
niej na każdym stanowisku pracy
powinna się znaleźć instrukcja dotycząca zasad selektywnego zbie-
Dürr Dental
Kody odpadów:
Rozporządzenie wprowadza konieczność posiadania procedury postępowania z odpadami medycznymi.
rania odpadów na danym stanowisku pracy.
Taką instrukcję powinien opracować właściciel gabinetu i wypisać w niej wszelkie zasady postępowania z odpadami. Instrukcję
można napisać odręcznie lub
na
komputerze,
wydrukować
i powiesić (najlepiej zafoliowaną)
(PS)
w gabinecie.
28
w gabinecie
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Właściwości, dezynfekcja, przechowywanie
Masy silikono
Około 30% wycisków
wykonuje się z materiałów
zwanych silikonami. Nazwa
ta odnosi się do związków
organicznych zawierających
w swoim składzie atomy
węgla, wodoru, tlenu i
krzemu.
Dużo jest publikacji dotyczących procesu wiązania, pobierania
wycisków, przechowywania i ich
dezynfekcji. Wciąż lekarze popełniają proste błędy, które wpływają
na jakość wycisku. Przyczyny tych
błędów są różne: od braku podstawowych wiadomości na temat mas
wyciskowych, poprzez niewłaściwe
ich użycie, przechowywanie w nieodpowiednich warunkach aż po złe
odlanie modelu.
Ze względu na typ reakcji wiązania występują dwa typy materiałów
silikonowych używanych w stomatologii. Pierwszy to materiały silikonowe typu C (kondensacyjne) oraz
typu A – addycyjne.
www.nowygabinet.pl
Silikony typu C
Podczas
reakcji
wydzielają
produkt uboczny, którym jest najczęściej alkohol etylowy (patrz
rycina 1). Przykładem silikonu kondensacyjnego są silikony sanitarne
pachnące octem, które pod wpływem wody z powietrza ulegają hydrolizie wydzielając kwas octowy
i jednocześnie utwardzają się. Silikony te do związania potrzebują bardzo
mało katalizatora, około 3-4% w stosunku do masy bazowej.
Zwiększając ilość katalizatora
można efektywnie wpływać na czas
wiązania masy.
Na szybkość wiązania masy silikonowej wpływa podniesienie temperatury masy, czy dodanie niewielkiej ilości wody, to wszystko. Bardzo
istotne podczas pracy z silikonami
kondensacyjnymi jest przestrzeganie ilości użytego katalizatora. Jeśli
użyjemy go zbyt dużo, spowoduje
on zwiększenie odległości pomiędzy łańcuchami polimeru wewnątrz
masy i masa lekko spęcznieje.
Przełożeniem klinicznymi takiego
zjawiska jest np. za krótka korona.
Należy więc, dokładanie przestrzegać ilości masy bazowej i katalizatora, zalecanych przez producenta,
używając miarek i podkładek od
tego samego producenta, co masy
wyciskowej.
Ponadto ważne jest dokładne zakręcanie pojemnika z katalizatorem
po jego użyciu. Silikon pozostawiony w niezamkniętym pojemniku ule-
ga rozkładowi pod wpływem wody
z powietrza. Pierwszym tego objawem jest tworzenie się ,,korka” na
wylocie tubki, który utrudnia dozowanie nowej porcji katalizatora. Zaś
rozłożony utwardzacz nie sieciuje
już masy bazowej.
Jeśli długo przechowuje się silikony kondensacyjne w podwyższonej
temperaturze, może zdarzyć się, że
po otwarciu z katalizatora wydostanie
się niewielka ilość oleju, którą należy
oddzielić od reszty pasty katalizatora i
wyrzucić. Użycie jej bowiem zaburza
proces wiązania masy. Analogicznie
zdarzyć się to może również w masie
bazowej, zwłaszcza bardzo płynnej
konsystencji. Również należy oddzielić wydzielony olej i używać masy o
w gabinecie 29
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
owe
IDS
Silikony typu A
niezmienionej konsystencji. Oczywiście nie używamy materiałów, których termin ważności upłynął.
Podczas pracy z silikonami kondensacyjnymi dobrze jest używać
rękawiczek, gdyż katalizator posiada
właściwości drażniące. Należy zwrócić szczególną uwagę, aby masa nie
zabrudziła odzieży, gdyż plam z silikonów i katalizatora praktycznie nie
można usunąć.
Materiał ten nie jest obojętny biologicznie, nie należy więc używać go
jako materiału na szyny zgryzowe.
Niska cena, dobre odwzorowanie
detali, brak substancji, które hamują
polimeryzację i odporność na rozerwanie są zaletami silikonów kondensacyjnych. Do wad należy zali-
Proces wiązania silikonów typu A
zachodzi poprzez pękanie wiązań
podwójnych (patrz rycina 2), czyli
analogicznie jak w przypadku utwardzania materiałów kompozytowych.
Proporcje mieszania masy bazowej i katalizatora wynoszą 1 do 1.
Wyjątek stanowią silikony addycyjne
mieszane automatycznie w urządzeniach typu ,,Pentamix”, gdzie proporcja ta wynosi 1:5.
W składzie masy bazowej występuje polimer silikonowy, który zawiera wiązania podwójne C=C (węgiel - węgiel). W masie katalizatora
występuje zaś polimer silikonowy z
grupami S i H. Aby ułatwić reakcję
polimeryzacji, do katalizatora dodaje
się kwasu chloroplatynowego. Zawartość tego związku platyny wynosi około 2 ppm, co daje wyobrażenie,
jak łatwo jest dezaktywować taką
masę za pomocą lateksu zawierającego siarkę lub nici refrakcyjnych
nasączanych adrenaliną.
Proces wiązania masy addycyjnej
można przyspieszyć tylko poprzez
podniesienie temperatury. Zwiększenie ilości katalizatora nie przyspieszy
czasu wiązania.
Gdy materiał jest mieszany ręcznie,
także należy przestrzegać odpowiedniej ilości masy bazowej i katalizatora.
Nie należy używać tej samej łyżeczki do pobierania masy bazowej i katalizatora, gdyż może się to
skończyć częściowym związaniem
masy i powstaniem grudek. Jeśli
do masy bazowej używamy żółtej
łyżeczki a do katalizatora białej, to
niech tak pozostanie.
W przypadku materiałów mieszanych mechanicznie, za pomocą
pistoletu – „dispensera” – przed
założeniem końcówki mieszającej
należy sprawdzić drożność obydwu
rurek (rycina 3), czy masa bazowa
i katalizator wypływają równomiernie. Dopiero potem założyć końcówkę mieszającą. Po pierwszym użyciu
końcówki mieszającej pozostawiamy ją na naboju, będzie służyć za
korek. Nie zakładamy na powrót zatyczki, gdyż może zdarzyć się, że założymy ją odwrotnie i masa bazowa
zostanie zatkana korkiem, który miał
styczność z katalizatorem. Spowoduje to oczywiście związanie masy
wewnątrz naboju.
Silikony typ C – wady i zalety
Zalety:
Wady:
Wysoka precyzja
Hydrofobowość
Wysoka elastyczność
Stabilność
wymiarów do 24h
Wysoka odporność
na rozciąganie
Niski koszt
Brak zjawiska
‘wypacania” oraz
inhibicji różnymi
substancjami
Nieobojętne
biologicznie
Silikony typu A
Zalety:
Wady:
Wysoka precyzja
Wysoki koszt
Wysoka
elastyczność
Wysoka odporność
na rozciąganie
Obojętne
biologicznie
Stabilność
wymiarów
Infibicja lateksem
www.nowygabinet.pl
czyć nieobojętność biologiczną, brak
hydrofilności oraz konieczność wykonania modelu w przeciągu 48 godzin
od momentu pobrania wycisku.
Silikony kondensacyjne są stosowane przy wykonywaniu pojedynczych koron, wkładów i nakładów
oraz mostów 3 punktowych.
30
w gabinecie
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
Ryc 1. Polimeryzacja
Kondensacyjna
Polimeryzacja kondensacyjna (ryc. 1)
Ppolimer silikonowy
Polimer
silikonowy.
Czynnik
sieciujący
(Tetra
etoksy silan).
Czynnik sieciujący
(Tetra etoksy
silan)
Uwalnianie
alkoholu
etylowego
jako
Uwalnianie
alkoholu etylowego
jako produktu
ubocznego tej reakcji
produktu ubocznego tej reakcji.
Ryc 2. REAKCJA
POLIMERYZACJI
Reakcja polimeryzacji
silikonów
addycyjnych
SILIKONÓW ADDYCYJNYCH
(ryc. 2)
Składnik
zawierający
grupy Si-H
Grupami
www.nowygabinet.pl
Skáadnik zawierający
grupy
Si-H Grupami
Skáadnik zawierajmy
Składnik
grupy winylowe
zawierający grupy
winylowe
Ppolimeryzacja przy wspóáudziale
katalizatora platynowego
Polimeryzacja przy współudziale katalizatora
platynowego
Do zalet materiałów silikonowych
typu A należą: biozgodność, stabilność wymiarów (ewentualne zmiany
są na poziomie poniżej 0,1%), większa
hydrofilność niż materiałów silikonowych typu C. Istniej więc możliwość
wykonania modelu gipsowego po
dowolnie długim czasie od momentu
pobrania wycisku.
Do wad silikonów kondensacyjnych należy zaliczyć wysoką cenę
oraz inhibicję lateksem i adrenaliną.
Silikony A są stosowane do wykonywania wycisków pod korony, wkłady
i nakłady, mosty wielopunktowe oraz
prace implantologiczne.
obieranie wycisków masami
P
silikonowymi
Zanim przystąpimy do pobrania
wycisku, konieczne jest dobranie
odpowiedniej wielkości łyżki wyciskowej, która powinna być większa o
około 2 mm od najszerszego miejsca
pola protetycznego. Krawędzie łyżki
powinny być wzmocnione tak, aby
masa nie oderwała się od łyżki podczas uwalniana wycisku z jamy ustnej. Kolejną ważną sprawą jest stabilność łyżki wyciskowej. Nie może się
ona odkształcać. Powoduje to przekłamanie na pobranym wycisku.
Jeśli masa na jakimś obszarze
oddzieli się od łyżki, wycisk należy
powtórzyć.
Używane łyżki wyciskowe, jeśli
mają być używane wielokrotnie, muszą nadawać się do zdezynfekowania w autoklawie. Najlepiej sprawują się łyżki ze stali kwasoodpornej,
niemalowane, gdyż po kilkakrotnej
sterylizacji nawet najlepsza farba za-
nr 5/2007
czyna z nich odchodzić. Pęknięcia
zaś stanowią bardzo dobre miejsce
kolonizacji drobnoustrojów.
Łyżki perforowane nadają się do
masy bazowej bardziej twardej, bowiem nadmiar masy może zostać
usunięty na zewnątrz przez otwory w
łyżce i nie będzie uciskał nadmiernie śluzówki.
Do mas bazowych bardziej miękkich, które powinny być stosowane
u pacjentów z grubą warstwą miękkich tkanek w jamie ustnej, należy
stosować pełne łyżki wyciskowe.
Użycie kleju do łyżek
Kolejną bardzo ważną sprawą jest
używanie właściwego kleju do łyżek wyciskowych, zapobiegającego
odklejeniu się masy od powierzchni łyżki. Przede wszystkim należy
sprawdzić, czy dany klej jest odpowiedni dla naszej masy wyciskowej.
Często zdarza się, że klej wysycha,
żeby go powtórnie użyć, można do
niego dodać benzynę oczyszczoną,
w celu rozrzedzenia.
Ta sama benzyna służy do
oczyszczenia łyżki z resztek kleju po
usunięciu masy wyciskowej i wykonaniu modelu.
Powierzchnię łyżki należy przesmarować cienką warstwą kleju i
zaczekać około 2-3 minut, aby z jej
powierzchni odparował rozpuszczalnik. Dopiero wówczas nakładamy
masę bazową. Jeśli tego nie uczynimy, to odparowujący rozpuszczalnik
z kleju może zaburzyć przyleganie
masy do łyżki.
miejętne otwarcie kieszonki
U
przydziąsłowej
Dobrze pobrany wycisk powinien odzwierciedlać nam kieszonkę
przydziąsłową na całej jej głębokości. Aby to zrobić, konieczne jest
stosowanie nici retrakcyjnych, co
najmniej dwóch grubości. Pierwszą
z nich - węższą - umieszczamy na
dnie kieszonki, zaś drugą - grubszą
- układamy wyżej. Nici powinny zawierać środki obkurczające, mające
za zadanie zmniejszenie krwawienia. Nie otrzymamy dokładnego
wycisku, jeśli jego pobranie rozpoczniemy, gdy w obszarze pracy
pozostaje krew lub woda. Wycisk
należy pobrać dopiero po ustaniu
krwawienia i usunięciu pierwszej
w gabinecie 31
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
łaściwe
W
wymieszanie masy
Aby masa mogła związać w odpowiednim czasie zalecanym przez
producenta, należy przestrzegać
temperatury masy. Powszechnie
wiadomo, że masa o temperaturze
10°C będzie wiązać prawie dwa
razy dłużej niż masa w temperaturze
pokojowej. A w temperaturze 37°C
czas wiązania będzie wynosił tylko
30 sekund. Jeśli w ciepły dzień chcemy przedłużyć czas wiązania masy,
należy ją lekko ochłodzić.
Masę bazową i katalizator mieszamy przez około 35-45 sekund, tak,
aby miała w całej swojej objętości
jednakowy kolor. Niedopuszczalne
jest rozpoczęcie pobierania wycisku, jeśli masa ma smugi jaśniejsze
i ciemniejsze. Źle wymieszana masa
nie zwiąże prawidłowo.
Podczas pracy silikonami addycyjnymi nie należy używać rękawiczek
lateksowych.
Masę rozkładamy warstwą jednakowej grubości na całej powierzchni
łyżki wyciskowej.
Masę korekcyjną, jeśli jest w tubce, wyciskamy na podkładkę kartonową z odpowiednią podziałką a
obok dodajemy odpowiednią ilość
katalizatora.
Następnie mieszamy energicznie
w jednym miejscu przez 15 sekund
masę bazową z katalizatorem. Po
tym czasie, aby odpowietrzyć masę,
całość rozcieramy cienką warstwą
po całej podkładce (tak jak masło
na chlebie). Część tego materiału
umieszczamy w strzykawce i obstrzykujemy nią kieszonki. Drugą
część rozkładamy cienką warstwą
na masie bazowej.
W przypadku masy korekcyjnej
w naboju, na początku sprawdzamy
drożności obydwu wylotów kartusza. Potem, po nałożeniu końcówki
mieszającej, część masy delikatnie
Najczęstsze błędy
W wycisku mogą pojawić się różnego typu niedokładności, czyli błędy. Mogły one powstać na różnych etapach przygotowania masy, pobrania wycisku oraz jego uwalniania.
Błąd
Przyczyna jego powstania
Masa odkleja się od łyżki wyciskowej
Niezastosowanie kleju do łyżek
Nie odparował rozpuszczalnik z kleju
Zły kształt łyżki, brak obrzeża
Zaciągnięcia w masie silikonowej
Materiał umieszczony w ustach, kiedy zaczął
wiązać
Zbyt mała ilość katalizatora i wycisk wyjęty
przed czasem całkowitego związania masy
Brak odtworzenia detali przez masę wyciskową
Zanieczyszczenia krwią lub śliną w okolicy
granicy preparacji
Złe zalożenie nici retrakcyjnej
Wycisk pobrany materiałem po czasie jego pracy
Odwarstwienie się masy korekcyjnej od masy
bazowej
Pobranie wycisku masą korekcyjną po czasie
pracy
Zanieczyszczenie powierzchni masy bazowej w
technice dwuwarstwowej dwuczasowej
Używanie masy bazowej od innego producenta a
masy korekcyjnej od drugiego wytwórcy
Używanie na masę bazową silikonów C, a na
korekcyjną silikonów A
Nierówności na granicy prepracji lub rozerwanie
materiału
Zamknięte pęcherzyki powietrza
Zanieczyszczenia krwią lub śliną
Zła retrakcja
Zanieczyszczenie lateksem (silikony A) lub
solami żelaza (polietery)
Długi czas wiązania materiału
Zbyt wczesne wyjęcie materiału przed całkowitym jego związaniem
Złe rozprowadzenie masy korekcyjnej
Złe wymieszanie materiałów
Złe proporcje pomiędzy masą bazową a
katalizatorem
Powietrze w kartuszu
Zamknięcie powietrza podczas ostrzykiwania
kieszonki
Zaciągnięcia w materiale od strony dojęzykowej
Nie do końca związana masa bazowa
Złe rozporowadzenie masy korekcyjnej
Zbyt mało materiału
Widoczna łyżka wyciskowa
Nałożenie masy korekcyjnej przed całkowitym
związaniem masy bazowej
Niestabilne łyżki plastikowe (odkształcenie się łyżki)
Zbyt mała łyżka wyciskowa
Przesunięcie się łyżki podczas pobierania wycisku
Niezgodność pomiędzy wyciskiem a modelem
gipsowym
Pęcherzyki gazu na powierzchni modelu
gipsowego
Kropelki wody obecne w wycisku
Zamknięte duże pecherzyki powietrza
Kontakt zębów z łyżką wyciskową powoduje, że
gips może wypłynąć poza łyżkę wyciskową
www.nowygabinet.pl
grubszej nitki, pozostawiając jednocześnie drugą na dnie kieszonki.
W przypadku pobierania wycisku
dwuwarstwowego, dwuczasowego,
zostawiamy tę drugą nić podczas
pobierania wycisku masą bazową.
Kiedy kieszonka jest już szeroko
otwarta, przed samym pobraniem
wycisku, masą korekcyjną usuwamy drugą nić.
w gabinecie
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Zbigniew Raszewski
32
Sprawdzanie, czy masa wypływa
równomiernie ze zbionika bazy i
katalizatora.
Stabilna łyżka wyciskowa, (wzmocnione
krawędzie, większa o 2 mm od zarysu
szczęki czy żuchwy pacjenta
rozprowadzamy po powierzchni
masy bazowej, zakładamy „oral
tips” i za ich pomocą obstrzykujemy kieszonki. Końcówkę staramy
się mieć cały czas pod powierzchnią masy, aby zamknąć w niej pęcherzyki powietrza.
W następnej kolejności wprowadzamy torem prostym łyżkę wraz
z masą bazową do jamy ustnej. Na
początku dociskając lekko masę
na zębach trzonowych, zaś potem
na siekaczach.
Staramy się nie przesuwać masy
wraz z łyżką po powierzchni zębów,
aby na jej powierzchni nie powstały zaciągnięcia. Łyżka wraz z masą
powinna pozostać nieporuszona
podczas całego okresu wiązania
masy, to jest około 1,5 minuty.
Po czasie wiązania odczekujemy jeszcze około 1 minuty
i uwalniamy wycisk z jamy ustnej
jednym zdecydowanym ruchem.
Ruchy na bok lub szarpanie mogą
bowiem spowodować rozerwanie
masy lub odklejenie się od powierzchni łyżki. Związanie masy
można
najprościej
stwierdzić
sprawdzając, czy jest ona twarda
na wylocie ze strzykawki lub końcówce ,,oral tips”.
Technika wycisku
Techniki wycisku dzielimy na
jednowarstwowe i wielowarstwowe. Wielowarstwowe możemy zaś
podzielić na dwuwarstwowe jednoczasowe i dwuwarstwowe dwuczasowe.
www.nowygabinet.pl
Schemat pobrania wycisku dwuczasowego
dwuwarstwowego
W technice jednoczasowej dwuwarstwowej na początku mieszamy
pierwszą warstwę, rozkładamy ją na
łyżce a następnie ostrzykujemy kieszonkę masą korekcyjną i dociskamy do masy korekcyjnej masę bazową wraz z łyżką (patrz rycina).
W technice dwuczasowej dwuwarstwowej na początku pobieramy wycisk masą bazową. Czekamy
aż masa zwiąże, uwalniamy wycisk
i za pomocą ostrego narzędzia
wycinamy przestrzenie między
zębowe i kanały odprowadzające
nadmiar masy (patrz rycina). Następnie nakładamy drugą warstwę
na powierzchnię masy bazowej
i obstrzykujemy kieszonki.
Aby nie wycinać przestrzeni
między zębowych i zarazem mieć
miejsce na masę korekcyjną, możemy powierzchnię zębów pokryć
delikatnie folią aluminiową i pobrać
wycisk wraz z tą folią. Po związaniu
masy wyciągamy folię i mamy miejsce na masę korekcyjną.
rzechowywanie
P
i dezynfekcja mas
silikonowych
Z wycisków wykonanych silikonami kondensacyjnymi model trzeba
zrobić przed upływem 24 godzin. W
przypadku silikonów addycyjnych
czas wykonania modelu nie jest
ograniczony.
Przed dezynfekcją wycisk płuczemy pod strumieniem bieżącej wody
Każdy wycisk przed odlaniem
modelu należy poddać procesowi
dezynfekcji. Najlepiej przez zanurzenie wycisku w roztworze środka
dezynfekcyjnego. Czas dezynfekcji
powinien wynosić około 15 minut,
zawsze należy kierować się ulotką
informacyjną preparatu dezynfekcyjnego. W przypadku silikonów
można stosować preparaty na bazie
alkoholu, których nie można używać
do wycisków alginatowych.
Po dezynfekcji wycisk powtórnie
przemywamy wodą. Przy każdym
wycisku należy umieścić informację, czy został zdezynfekowany i jakim środkiem!!!
Wykonanie modelu
Do wykonania modelu należy
używać gipsów odpowiedniej klasy
(trzeciej i czwartej). Można stosować
w gabinecie 33
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Zbigniew Raszewski
Literatura
Definicje – sieciowanie i zjawisko wypacania
IDS
środki do zmniejszania napięcia powierzchniowego. Powierzchnię wycisku spryskujemy delikatnie cienką
warstwą takiego środka a następnie
wykonujemy model.
Masa wyciskowa podczas uwalniania z jamy ustnej ulega odkształceniu (rozciąganie, zgniatanie) i potrzebuje czasu, aby powrócić do swoich
wymiarów pierwotnych (w 99%). Tak
więc model może być odlany najwcześniej po 15 minutach od momentu uwolnienia z jamy ustnej.
Sieciowanie to tworzenie przestrzennej
trówymiarowej struktury polimeru w
masie bazowej i katalizatorze występują
tylko łańcuchy polimeru, czyli struktura
linowa. Jest to więc materiał o konsystencji płynącej. Kiedy zbudujemy sieć
przestrzenną w wyniku reakcji wiązań
podwójnych C=C z grupami S i H, materiał będzie miał konsystencję stałą.
Zjawisko wypacania. Masa bazowa i katalizator składają się z mieszaniny polimerów silikonowych, oleju silikonowego oraz wypełniaczy (np. ziemia okrzemkowa). Kiedy materiał jest przechowywany za długo lub w złych warunkach,
następuje wypacanie (migracja) z materiału oleju silikonowego.
1. A
l-Bakri IA, Hussey D, Al-Omari WM The dimensional accuracy
of four impression techniques with the use of addition silicone
impression materials.J Clin Dent. 2007;18(2):29-33.
2. Martin N, Martin MV, Jedynakiewicz NM. The dimensional
stability of dental impression materials following immersion in
disinfecting solutions.
Dent Mater. 2007 Jun;23(6):760-8.
3. Ahmad S, Tredwin CJ, Nesbit M, Moles DREffect of immersion
disinfection with Perform-ID on alginate, an alginate alternative,
an addition-cured silicone and resultant type III gypsum casts.
Br Dent. J. 2007 Jan 13;202(1)
4. Butta R, Tredwin CJ, Nesbit M, Moles DR.Type IV gypsum compatibility with five addition-reaction silicone impression materials. J
Prosthet Dent. 2005 Jun;93(6):540-4.
5. Jagger DC, Al Jabra O, Harrison A, Vowles RW, McNally L.The
effect of a range of disinfectants on the dimensional accuracy of
some impression materials.
Eur J Prosthodont Restor Dent. 2004 Dec;12(4):154-60
6. Lu H, Nguyen B, Powers JM.Mechanical properties of 3 hydrophilic addition silicone and polyether elastomeric impression
materials.
J Prosthet Dent. 2004 Aug;92(2):151-4.
7. Rodrigues Filho LE, Muench A, Francci C, Luebke AK, Traina
AA.The influence of handling on the elasticity of addition silicone
putties.
Pesqui Odontol Bras. 2003 Jul-Sep;17(3):254-60. Epub 2003
Dec 16.
8. Johnson GH, Lepe X, Aw TC.The effect of surface moisture on
detail reproduction of elastomeric impressions. J Prosthet Dent.
2003 Oct;90(4):354-64.
www.nowygabinet.pl
REKLAMA
RTG
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Planmeca
34
Cyfrowe obrazowanie bezpośrednie i pośrednie w radiologii
RTG cyfrowe
www.nowygabinet.pl
Zauważyłem, że coraz liczniejsza grupa lekarzy stomatologów w Polsce decyduje się na
zakup aparatów rentgenowskich wyposażonych w obrazowanie cyfrowe lub unowocześnia swoje aparaty, rezygnując z tradycyjnych błon i odczynników rentgenowskich. W
całej Europie odchodzi się od radiologii klasycznej na rzecz nowocześniejszych metod.
Nie jest to jedynie przejściowa moda na „cyfrówki”.
Przechodzenie na radiologię cyfrową jest uzasadnione z kilku powodów. Obrazy powstałe techniką
cyfrową pozwalają na uzyskanie
większej liczby informacji, dzięki
wykorzystaniu specjalistycznego
oprogramowania oraz poprawiają
bezpieczeństwo pacjenta i lekarza,
ponieważ krótszy jest czas ekspozycji na promieniowanie jonizujące.
Ograniczają koszty eksploatacji, nie
używa się bowiem materiałów radiologicznych, co równoważy większe
jednorazowe nakłady finansowe na
zakupienie aparatury. Oszczędzają też lekarzowi czas potrzebny na
uzyskanie wyniku badania oraz
podnoszą w oczach pacjenta atrakcyjność gabinetu, postrzeganego
jako nowoczesnego.
Coraz więcej lekarzy decyduje się
na inwestycje w rentgen cyfrowy i
staje przed dylematem – który system
obrazowania cyfrowego wybrać?
Radiografia bezpośrednia
Najbardziej bodajże znanym
systemem cyfrowym jest tzw. radiowizjografia. Słowo to stało się
synonimem określenia radiografii
bezpośredniej przy wykorzystaniu
wewnątrzustnego rejestratora obrazu, podłączonego bezpośrednio
RTG 35
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
do komputera i jest tak naprawdę
przez lekarzy nadużywane. Radiowizjografia to nazwa zastrzeżona
przez firmę Kodak dla ich systemów cyfrowych, które zostały
wprowadzone jako jedne z pierwszych urządzeń tego typu na rynek.
Co prawda firma Kodak sprzedała
cześć medyczną swojego interesu i
już za rok zniknie ze świata stomatologicznego (umowa zakłada, że
nowy właściciel może posługiwać
się marką Kodak do 2008 roku).
Urządzenia będą produkowane nadal, ale pod inną nazwą.
Otóż obrazowanie w tym systemie
odbywa się najczęściej przy użyciu
detektora typu CCD, który składa
się z czystego krzemu, zawierającego obszar aktywny. Dzięki jego
półprzewodnikowej
strukturze,
padające na czujnik promieniowanie jonizujące powoduje powstanie
ładunku elektrycznego, który może
być odczytany elektronicznie, tworząc sygnał analogowy z napięciem proporcjonalnym do energii
ładunków, zgromadzonych w poszczególnych pikselach jego dwuwymiarowej tablicy elementów.
System ten pozwala na natychmiastowe uzyskanie obrazu na ekranie
komputera i jego dalszą obróbkę w
programie radiologicznym.
Niewątpliwą zaletą systemu jest
oszczędność czasu oraz łatwość
wykonania zdjęcia. System świetnie
sprawdza się w endodoncji, implantacji oraz przy wkładach korzeniowych
i dopasowaniach protetycznych.
Jednakże system posiada też liczne wady i ograniczenia. Czujnik jest
zazwyczaj gruby i małych rozmiarów, co ogranicza możliwość jego
zastosowania u części pacjentów.
Jest też dla pacjenta niewygodny,
twardy i ogranicza swobodę poprzez wychodzący z urządzenia
kabel. Kabel przesądza też o ustawieniu jednostki odczytującej w niewielkiej odległości od pacjenta.
Radiografia pośrednia
Najczęściej
wykorzystywanym
w radiografii pośredniej nośnikiem
obrazu jest światłoczuły luminofor
(PSP). Zbudowany na bazie fluorohalogenków baru, wykorzystuje zjawisko absorpcji promieniowania jonizującego, gdzie dochodzi do efektu
wzbudzenia elektronów spułapkowanych w luminoforze. Podczas
naświetlania laserem rubinowym,
w jednostce odczytującej elektrony
zostają uwolnione, powodując emisję
promieniowania świetlnego w procesie fotoluminescencji. Powielacz
fotoelektronowy rejestruje powstały
obraz i digitalizuje otrzymane dane.
Systemy pośrednie są stosunkowo nowe na rynku. Ich zaletą jest
znacznie lepsza czułość niż przy
czujnikach typu CCD, gdyż posiadają one znacznie większą powierzchnię aktywną. Dostępne są w postaci
cienkich płytek fosforowych o różnej
wielkości, co znacznie zwiększa
możliwości ich zastosowania. Są
wygodniejsze dla pacjenta, gdyż
nie są podłączone poprzez kabel
do jednostki rejestrującej. Nowsze
wersje PSP są ponadto elastyczne
i wyginają się, prawie tak samo jak
filmy radiologiczne, dopasowując
do jamy ustnej pacjenta.
Wadą systemu PSP jest konieczność umieszczenia płytki w jednostce odczytującej po wykonaniu
ekspozycji na kilkanaście sekund,
aby otrzymać obraz na ekranie
komputera oraz konieczność naświetlenia płytki w celu jej skasowania przed ponownym użyciem.
Porównanie systemów
Pomimo, że jakość obrazowania
przemawia na korzyść czujników
PSP, nie należy jeszcze przekreślać
czujnika typu CCD. Producenci
opracowują coraz lepsze ich wersje i jakość obrazowania tą metodą
stale się poprawia. Stosuje się nowe
metody powlekania oraz zapewnia
im większą czułość poprzez zwiększenie kwantowej wydajności detekcji. Stosuje się też lepsze scyntylatory oraz światłowody, by uniknąć
powstawania „strat”.
Producenci systemów radiografii bezpośredniej nie zapomnieli
też o wygodzie użytkowników. Aby
wyeliminować niewygodne kable,
obraz przesyłany może być drogą
radiową, choć znacznie podwyższa to koszt zakupu systemu. Ostatnio pojawiły się także elastyczne
czujniki CCD, jednakże ich cena
jest na razie niezwykle wysoka.
Wielką zaletą radiografii pośredniej jest różnorodność dostępnych
www.nowygabinet.pl
Dürr Dental
nr 5/2007
RTG
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
wielkości płytek obrazowych. Przy
wykorzystaniu jednego skanera do
płytek używać możemy, w zależności od modelu, nawet do 8 wielkości czujników. Daje to lekarzowi
duże pole manewru oraz pozwala
stosować je w szerszej grupie pacjentów. Elastyczne czujniki są też
lepiej przez pacjenta tolerowane
i łatwiejsze do ułożenia w jamie
ustnej. Czujnik PSP musimy jednak
niestety sami wsunąć do jednostki odczytującej i poczekać około
kilkunastu sekund na wynik. Aby
płytka nadawała się powtórnie do
użycia, musimy ją jeszcze wykasować za pomocą naświetlenia silnym światłem w reseterze. Na rynku pojawiły się ostatnio jednostki
w pełni automatyczne, odczytująco-czyszczące i nie ma potrzeby wykonywania tych czynności
osobno.
Cena systemu radiografii bezpośredniej jest niższa niż radiografii pośredniej. Jednakże,
szukając oszczędności przy
zakupie sprzętu, należy
rozważyć jeszcze kwestię
wymiany zużytych części. Najdroższą częścią w
systemie bezpośrednim
jest sam czujnik CCD. Jest
to jednocześnie część cały
czas używana i pracująca.
Ewentualne zniszczenie lub
uszkodzenie czujnika przez
pacjenta pociąga za sobą
wysokie
koszty.
Pomimo, że
jakość obrazowania
przemawia na
korzyść czujników
PSP, nie należy
jeszcze przekreślać
czujnika typu CCD.
Producenci
opracowują coraz
lepsze ich wersje i
jakość obrazowania
tą metodą stale się
poprawia.
Diagora
36
Pomimo ostrożności, zdarza się
czasem, że pacjent zagryzie czujnik i uszkodzi go. Może też upaść
na podłogę. Zdarzają się przypadki jego rozdeptania lub rzucenia
o ścianę przez dziecko lub osoby
upośledzone.
Czujniki PSP są bardziej podatne
na uszkodzenia, gdyż są elastyczne,
cienkie i przy tym zużywają się podczas przenoszenia przez systemy
transportowe jednostek odczytujących. Żywotność takiej płytki określana jest średnio na tysiąc ekspozycji.
Płytka taka jest jednakże bardzo tania. Ceny, w zależności od wielkości
płytki, wahają się od kilkudziesięciu
do kilkuset złotych, co w porównaniu
z ceną czujnika CCD o wartości kilku – kilkunastu tysięcy złotych wydaje się kosztem znikomym.
Diagora
www.nowygabinet.pl
Który system wybrać?
Najlepiej zacząć od analizy swoich potrzeb. Jeżeli przyjmujemy
niewielu pacjentów, pracujemy
sami, mamy niewielkie potrzeby
diagnostyczne, można przyjąć, że
system bezpośredni - wystarczy.
Przy odpowiednio rzadkim i ostrożnym obchodzeniu się z czujnikiem
powinien służyć nam długo. Jeżeli nie jesteśmy zbyt wymagający
a pacjenci nie potrzebują specjali-
stycznej oceny, jakość obrazowania powinna zadowolić.
W przypadku dużej liczby pacjentów i szerokich potrzeb diagnostycznych, lepszym rozwiązaniem wydaje się system pośredni.
Przy zwiększonej liczbie ekspozycji wzrasta prawdopodobieństwo
uszkodzenia czujnika i łatwo można zastąpić go kolejnym. Korzystając z kilku wielkości rejestratorów
obrazu, mamy szersze możliwości
diagnostyczne.
W podjęciu decyzji o wyborze
systemu pomocne może być też
wcześniejsze skorzystanie z możliwości pobrania z internetu wersji
demonstracyjnej oprogramowania
radiologicznego i zapoznania się z
jego możliwościami. Nieważne bowiem, jaką metodą otrzymamy obraz radiologiczny, skoro każdy z nich
musimy opracować na komputerze.
Wszystkie programy radiologiczne
oferują obecnie podobne funkcje
diagnostyczne. Jednakże indywidualne preferencje użytkownika mogą
zaważyć na jego wyborze. Przykładowe wersje demo oprogramowania można pobrać bezpłatnie przez
Internet ze stron www.soredex.com
(Digora), www.duerr.de (DBSWIN),
www.kodakdental.com (KDS).
Marcin Pasierbiński
• DLACZEGO PONAD 2100 LEKARZY W POLSCE WYBRA¸O UNIT STERN WEBER?
• NOWOCZESNA FABRYKA STERN WEBER Z PONAD 50-LETNIÅ
TRADYCJÅ W MIEJSCOWOÂCI IMOLA POD BOLONIÅ
• STARANNY DOBÓR MATERIA¸ÓW O NAJWY˚SZEJ WYTRZYMA¸OÂCI
• WYSOKOWYKWALIFIKOWANA KADRA IN˚YNIERSKA
• WIELOKROTNA KONTROLA JAKOÂCI
• stern weber polska
to specjalistyczna firma,
dla której
priorytetem jest
satysfakcja klienta
• wszystkie nasze dzia∏ania
(negocjacje
z dostawcami sprz´tu, minimalizowanie
kosztu spedycji)
sà ukierunkowane
na obni˝enie ceny dla
odbiorcy finalnego przy
zachowaniu najwy˝szej
jakoÊci sprz´tu i obs∏ugi
• NIEZAWODNY UNIT
• bezpieczeƒstwo u˝ytkowania gwarantuje regularnie szkolony serwis centralny
i 30 punktów serwisu lokalnego oraz magazyn cz´Êci zamiennych
(natychmiastowa 100% dost´pnoÊç cz´Êci do sprzedawanych unitów)
• specjalny program finansowania zakupu stern kredyt
(w ramach wspó∏pracy z siemens finance) to minimum formalnoÊci i niskie koszty
• lista referencyjna obejmujàca ponad 2100 sprzedanych unitów
jest naszà najlepszà rekomendacjà
STERN WEBER POLSKA • ul. Wiktorska 18; 02-587 Warszawa • tel./fax 022 845 08 88; 022 845 66 19; 022 845 21 94;
tel. 0-601 217 700 • [email protected] www.sternweber.pl
38
RTG
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Testowa
Dental Holding
www.nowygabinet.pl
Testy specjalistyczne aparatów rentgenowskich stosowanych w celach medycznych
Dla zwiększenia bezpieczeństwa stosowania promieniowania jonizującego, oprócz doskonalenia aparatury, zaostrzane jest prawo. Podstawowym polskim aktem prawnym określającym zasady „działalności w zakresie pokojowego wykorzystania energii atomowej”
jest ustawa z dnia 29 listopada 2000 roku Prawo atomowe (Dz. U. z 2004 r. Nr 161,
poz.1689 i Nr 173, poz. 1808). Ustawa ta doczekała się już dwóch nowelizacji, mających na celu pełne dostosowanie jej do przepisów Unii Europejskiej.
RTG 39
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
nie RTG
ystem Zarządzenia
S
Jakością RTG
Zgodnie z polskim prawem gwarancją bezpieczeństwa radiacyjnego jest wprowadzenie i utrzymanie
Systemu Zarządzania Jakością. Związana jest z tym
konieczność sporządzenia księgi jakości oraz dokumentacji opisującej: procedury postępowania diagnostycznego, standardy opisów wyników badań, sposób
przeprowadzania testów kontroli wewnętrznej i klinicznych audytów wewnętrznych oraz ich wyników,
jak również prowadzenie dokumentacji o okresowych
przeglądach systemu zarządzania jakością, kwalifikacjach i szkoleniach personelu. Ogólne i szczególne
wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością
zawiera załącznik nr 5 do rozporządzenia z dnia 25
sierpnia 2005 r.
Zarządzanie Jakością wiąże się z badaniem i oceną całego procesu obrazowania, w którym jednym z
najistotniejszych elementów wymagających kontroli
jest aparat RTG, dlatego też jego integralną częścią
jest system kontroli jakości. Głównym celem jest dopuszczenie do użytkowania wyłącznie zestawów RTG
mających zadawalające wyniki testów akceptacyjnych
i okresowych.
REKLAMA
www.nowygabinet.pl
W odniesieniu do diagnostyki medycznej najistotniejsze zmiany przyniosła Dyrektywa 96/29/Euratom.
Zapisano w niej podstawowe normy bezpieczeństwa
w zakresie ochrony zdrowia pracowników i ogółu
społeczeństwa przed zagrożeniami wynikającymi
z promieniowania jonizującego. Z kolei Dyrektywa
97/43/Euratom poświęcona jest sprawie ochrony
zdrowia osób fizycznych przed promieniowaniem jonizującym w zastosowaniach medycznych. Nakazuje
ona państwom członkowskim UE podejmowanie niezbędnych kroków w celu zapewnienia i utrzymania na
odpowiednim poziomie jakości aparatury medycznej,
wykorzystującej lub generującej promieniowanie jonizujące.
Efektem wprowadzonych zmian było wydanie przez
Ministra Zdrowia szeregu rozporządzeń regulujących
zasady pracy z promieniowaniem jonizującym do celów diagnostycznych.
Jedną z podstawowych zasad bezpiecznej pracy z
promieniowaniem jonizującym jest systematyczne
wykonywane pomiaru dawek indywidualnych, jakie
otrzymują pracownicy, a następnie porównanie ich
do wartości granicznych. Rozporządzenia określają
również zasady i metody dobrej praktyki medycznej,
zmierzającej do ograniczenia dawek promieniowania
jonizującego dla pacjentów. Są to: obowiązek wykonywania badań na podstawie pisemnego skierowania
zawierającego uzasadnienie (nie dotyczy zdjęć stomatologicznych punktowych); obowiązek rejestrowania
parametrów fizycznych ekspozycji; wymagania dotyczące szkoleń personelu w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta; wytyczne dotyczące narażenia na
promieniowanie jonizujące w diagnostyce dzieci; kobiet w ciąży i okresie karmienia; zasady zapobiegania
nieszczęśliwym wypadkom i postępowania w razie
ich wystąpienia oraz konieczność stosowania osłon
osobistych i filtracji wiązki.
40
RTG
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
www.nowygabinet.pl
Aby gabinet rentgenowski mógł działać legalnie,
powinna w nim znaleźć się
odpowiednia dokumentacja
zawierająca:
ezwolenie na uruchomienie
Z
i stosowanie aparatów RTG
znajdujących się w pracowni.
P rojekt pracowni lub gabinetu
wraz z opisem i projektem
osłon stałych oraz wentylacji,
zatwierdzony przez państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego.
D okumentację techniczną
dotyczącą budowy, działania
i obsługi aparatów RTG.
Instrukcję obsługi i świadectwa wzorcowania aparatury
dozymetrycznej, jeżeli jest
taka w wyposażeniu.
P rotokoły pomiarów dozymetrycznych.
P rotokoły pokontrolne.
D okumenty programu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony
radiologicznej.
K opię instrukcji ochrony
radiologicznej z datą i podpisami pracowników.
Z apisy dotyczące wewnętrznych testów kontroli parametrów technicznych aparatu
oraz obróbki błony (testy
podstawowe).
D okumenty spełnienia testów
akceptacyjnych dla nowo
instalowanych urządzeń RTG.
D okumenty spełnienia corocznych testów specjalistycznych
urządzeń RTG.
Ewidencję osób zatrudnionych,
z podziałem na kategorie
narażenia.
Ewidencję dawek otrzymanych
przez pracowników.
O rzeczenia lekarskie o braku
przeciwwskazań dla pracy
pracowników na określonym
stanowisku.
P rogramy szkolenia i dokumenty potwierdzające jego
realizację.
Zbiór przepisów prawnych
dotyczących zasad ochrony
radiologicznej i zasad stosowania źródeł promieniowania
jonizującego.
J eżeli aparat RTG jest stosowany bez uruchamiania
pracowni rentgenowskiej, to
dokumenty te powinny być
dostępne u inspektora ochrony
radiologicznej.
Testy akceptacyjne
Mają na celu sprawdzenie, czy
aparat rentgenowski wykazuje parametry zgodne ze specyfikacją
techniczną producenta. Wykonuje
się je po instalacji lub istotnej naprawie urządzenia radiologicznego. Szczegółowy zakres testów akceptacyjnych przedstawia norma
PN-EN 61223-3-4. Testy te powinny
być wykonywane przez dostawcę,
tuż po zamontowaniu urządzenia w
gabinecie.
Testy okresowe
Wśród
testów
okresowych
wyróżniamy dwa rodzaje: testy
podstawowe oraz testy specjalistyczne. Testy podstawowe przeprowadzane są przez odpowiednio przeszkolonych pracowników
pracowni radiologicznej, mogą je
więc wykonywać sami lekarze, po
odbyciu kursu. Test podstawowy
zawiera:
Pomiar szerokości wiązki na
wyjściu tubusu lampy, wykonywany raz na miesiąc,
Ocenę osiowości wiązki pierwotnej (0-1,5), wykonywaną raz
na miesiąc;
Ocenę powtarzalności ekspozycji, wykonywaną raz na miesiąc;
Ocenę
rozdzielczości
przestrzennej, wykonywaną raz na
6 miesięcy;
Ocenę stałości procesu wywoływania, wykonywaną raz na miesiąc
(dla obrazowania kliszowego):
Dla aparatów pantomograficznych:
Ocenę czystości i równomierności oświetlenia negatoskopu,
wykonywaną codziennie;
Ocenę warunków przechowywania błon, wykonywaną raz na
tydzień.
esty
T
szczelności kaset
Aparaty stomatologiczne wykorzystujące
cyfrowe
metody
rejestracji obrazu podlegają takim samym testom jak pozostałe
urządzenia. Wytyczne dotyczące
zakresów tolerancji badanych parametrów zawiera Załącznik nr 6
do Rozporządzenia.
Testy specjalistyczne są skomplikowanymi pomiarami parame-
trów fizycznych, wykonywanymi
przy użyciu znacznie bardziej
wyspecjalizowanej aparatury pomiarowej niż w przypadku testów
podstawowych. Dla aparatów stomatologicznych w skład takiego
testu wchodzą:
Pomiary mające na celu sprawdzenie dokładności i powtarzalności wartości wysokiego napięcia w radiografii istotne znaczenie ma
dobór optymalnej energii promieniowania dla określonego typu
tkanek, która zapewni najlepszy
obraz przy najniższej dawce. Energia promieniowania determinowana jest poprzez wartość ustawionego wysokiego napięcia. Oznacza
to, że każda nieoczekiwana zmiana jego wartości może spowodować pogorszenie kontrastu obrazu
lub wzrost dawki.
Szereg pomiarów mających na
celu sprawdzenie dokładności
oraz powtarzalności ustawienia
czasu ekspozycji - czas ekspozycji jest czynnikiem, który przy
ustalonej wartości wysokiego napięcia i natężenia prądu decyduje
o prawidłowym zaczernieniu filmu, a tym samym o jakości otrzymanego obrazu.
Szereg pomiarów mających na
celu określenie warstwy półchłonnej HVL - pomiar ten ma na celu
określenie, czy twardość (energia)
promieniowania rentgenowskiego
jest wystarczająca do zminimalizowania dawki pochłanianej przez
pacjenta.
Pomiar wydajności lampy rentgenowskiej w odległości 1m od
ogniska lampy oraz jej powtarzalności - wydajność lampy RTG
spada wraz z upływem czasu, jej
odpowiednia wartość oraz stałość
w czasie zapewnia dobrą jakość i
powtarzalność
wykonywanych
badań rentgenodiagnostycznych.
Ocena filtracji całkowitej lampy
RTG – odpowiednia filtracja zapewnia eliminację niskoenergetycznej, łatwo pochłanianej w tkance części widma promieniowania
emitowanego z lampy rentgenowskiej, a tym samym zmniejszenie
otrzymanej przez pacjenta dawki
oraz poprawę jakości obrazu.
Pomiar odległości ogniska lampy od skóry.
RTG 41
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
W 1895 r. niemiecki fizyk Wilhelm C. Röntgen odkrył nowy typ promieniowania, które
sam nazwał promieniowaniem X (ponieważ „X” oznacza niewiadomą). Nazwa promieniowanie X jest używana w większości krajów, jednak m.in. w Polsce i Niemczech
nazywane jest promieniowaniem rentgenowskim (promieniowaniem Röntgena lub
Roentgena). Promieniowanie to jest nieocenionym narzędziem diagnostycznym. Po wieloletnich badaniach stwierdzono jednak, że promieniowanie to jest również czynnikiem
szkodliwym dla organizmów żywych.
Obecnie jednym z głównych problemów ochrony radiologicznej jest przeciwdziałanie niepotrzebnej ekspozycji na promieniowanie jonizujące. Do dnia dzisiejszego udoskonala się
aparaty rentgenowskie tak, aby ich stosowanie było jak najbezpieczniejsze dla pacjentów
oraz osób obsługujących aparaty, a zdjęcia nimi wykonywane miały jak najlepszą jakość.
Nowoczesne aparaty rentgenowskie pozwalają w czasie zaledwie 0,2 sek. na otrzymanie
identycznej jakości obrazu, jaki uzyskał Röntgen przy czasie naświetlania 20 min.
Sprawdzenie warunków oceny
zdjęć (przy aparatach pantomograficznych).
Ocena procesu wywoływania.
Testy specjalistyczne powinno
się wykonywać raz na 12 miesięcy.
Do ich przeprowadzania uprawnione są laboratoria posiadające
upoważnienia, wydane przez Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego a od 01.01.2011 r.
jedynie akredytację na zgodność
z normą PN-EN-ISO 17025 w zakresie wykonywania testów specjalistycznych.
Pomieszczenia RTG
W Rozporządzeniu z dnia 21 sierpnia 2006 r znajdują się wytyczne
dotyczące zapewnienia właściwej
ochrony radiologicznej. Obejmują
one wymogi techniczne dla pracowni i aparatów rentgenowskich
oraz wymogi dla warunków pracy
w pracowni rentgenowskiej, zapewniające bezpieczeństwo pracownikom, pacjentom i osobom trzecim
(sąsiadom, przechodniom poruszającym się pod oknami gabinetu).
Zgodnie z wymogami rozporządzenia pomieszczenie, w którym
znajduje się aparat RTG, powinno
mieć co najmniej 8 m2 powierzchni i 2,5 m wysokości. Na każdy następny aparat należy przeznaczyć
kolejne 4 m2. Dopuszczalne jest
jednak zmniejszenie powierzchni o 5%. Wentylacja gabinetu ma
zapewniać 1,5-krotną wymianę
powietrza w ciągu godziny. Konstrukcja ścian, stropów, okien,
drzwi oraz pozostałych urządzeń
ochronnych ma pozwalać na ograniczenie dawek otrzymanych przez
pracowników gabinetu do 6 mSv/
rok, przez pracowników pozosta-
REKLAMA
ferujemy przygotowanie
O
i prowadzenie dokumentacji
Wykonywanie testów podstawowych
Nadzór Inspektora Ochrony
Radiologicznej
Audyty wewnętrzne.
Rentgen Stomatologiczny
www.rentgenstomatologiczny.pl
ul. Świętoduska 12
20-082 Lublin
tel. 081-5323141
tel. 0502-16-44-78
www.nowygabinet.pl
Zarządzanie
jakością
w radiologii
RTG
Nowy Gabinet
Stomatologiczny
nr 5/2007
Piotr Szymański
42
Akty prawne regulujące zasady pracy aparatami RTG
www.nowygabinet.pl
rawo atomowe (Dz. U. z 2004 r. Nr 161, poz.1689 i Nr 173, poz.
P
1808) ustawa z dnia 29 listopada 2000 roku;
D yrektywa 96/29/Euratom;
D yrektywa 97/43/Euratom;
R ozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2005 r. „w
sprawie dawek granicznych promieniowania jonizującego”;
R ozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 sierpnia 2005 r. „w
sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej” (Dz. U. Z 2005
r. Nr 194, poz. 1625);
R ozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. „w
sprawie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami
radiologicznymi” (Dz. U. z 2006 r. Nr 180 poz. 1325).
łych pomieszczeń pracowni do 3
mSv/rok oraz przez osoby z ogółu
ludności spoza pracowni do 0,5
mSv/rok. Jeżeli gabinet znajduje
się w budynku mieszkalnym, osoby nie związane z gabinetem (czyli
np. sąsiedzi) nie mogą otrzymać
dawek przekraczających 0,1 mSv/
rok. Dla porównania statystyczny
Polak otrzymuje dawkę od naturalnego (ziemskiego i kosmicznego)
zewnętrznego
promieniowania
przenikliwego równą 0,8 mSv a typowa dawka przy prześwietleniu
klatki piersiowej wynosi 0,1 mSv.
Miejsce, z którego wyzwalana jest
ekspozycja, może zostać wydzielone
w gabinecie przy użyciu osłon stałych bądź znajdować się w sąsiednim pomieszczeniu, korytarzu przeznaczonym tylko dla pracowników.
Każda pracownia rentgenowska
powinna opracować i wdrożyć pro-
gram bezpieczeństwa jądrowego
i ochrony radiologicznej, którego
wytyczne znajdują się w Załączniku nr 2 do Rozporządzenia. W gabinecie rentgenowskim, w zależności od potrzeb, powinien znaleźć
się parawan ochronny, komplet
filtrów lub osłon dostarczonych
przez producenta aparatu oraz fartuchy i kołnierze z gumy ołowianej
stanowiące środki ochrony indywidualnej zarówno dla pacjentów, jak
i personelu. Wewnątrz gabinetu, w
widocznym miejscu, należy umieścić instrukcję ochrony radiologicznej określoną w Załączniku nr
3 i opracowaną zgodnie z Załącznikiem nr 2 do Rozporządzenia.
Drzwi do pracowni RTG mają być
oznakowane tablicą informacyjną,
której wzór przedstawia Załącznik
nr 1 do Rozporządzenia. Ponadto w
widocznym miejscu powinna zna-
leźć się informacja o konieczności
powiadomienia rejestratorki i operatora aparatu RTG przed wykonaniem badania o tym, że pacjentka
jest w ciąży.
Aparat rentgenowski powinien
posiadać sygnalizacje świetlną
lub dźwiękową towarzyszącą wykonaniu ekspozycji, widoczną lub
słyszalną dla operatora. Długość
przewodu z urządzeniem do sterowania aparatem ma umożliwiać
schronienie się za osłoną oraz wykonanie ekspozycji z odległości co
najmniej 2 m od ogniska lampy. Na
kołpaku aparatu powinna znajdować się informacja o filtracji okienka lampy rentgenowskiej oraz jej
obudowy. Konstrukcja aparatu ma
zapewniać odpowiednią odległość
ogniska lampy od powierzchni ciała pacjenta. W przypadku zdjęć wewnątrzustnych odległość ta wynosi
co najmniej 10 cm dla napięć do 60
kV oraz co najmniej 20 cm dla wyższych wartości napięcia. Dla aparatów do zdjęć panoramicznych
odległość graniczna to 15 cm.
W gabinetach stomatologicznych
dozwolone jest instalowanie każdego rodzaju wywoływarek błon
rentgenowskich, pod warunkiem
spełnienia wymagań producenta
zwłaszcza w zakresie wentylacji.
Oceny i opisu zdjęć panoramicznych należy dokonywać przy użyciu
negatoskopu umieszczonego z dala
od źródeł światła i w pomieszczeniu
z możliwością zaciemnienia okna.
Regulacji prawnej została również poddana kwestia wprowadzenia nadzoru w zakresie ochrony radiologicznej pacjenta. Ma on
być wykonywany przez organy
Państwowej Inspekcji Sanitarnej,
które w ramach programu PHARE
zostały wyposażone w odpowiedni
sprzęt do przeprowadzania kontroli parametrów technicznych aparatury rentgenowskiej.
Anna Cepiga, Maciej Schramm,
Monika Puchalska i Maciej Budzanowski
Instytut Fizyki Jądrowej
im. Henryka Niewodniczańskiego
Polskiej Akademii Nauk
Akredytowane Laboratorium
Dozymetrii Indywidualnej
i Środowiskowej (LADIS)
http://rtg.ifj.edu.pl/
Sk
lok
or
aln
zy
st
a
Wi j z a
yc ęc
h k ej ktua
on info lny
su rm
lta ac ch o
ntó ji u fe
rt!
w
VO
CO
!
Uniwersalny + Pewny
Futurabond DC
Prościej już nie można!
Pierwszy Êwiat∏o- i chemoutwardzalny samowytrawiajàcy
system wià˝àcy dost´pny in SingleDose.
Po prostu ścisnąć!
Po prostu zastosować!
Do bezpoÊrednich i poÊrednich wype∏nieƒ wszystkimi
Êwiat∏o-, podwójnie- i chemoutwardzalnymi kompozytami.
Idealny do zastosowania przy wype∏nieniach kana∏u
korzeniowego
VOCO Service w Polsce:
R. Kwiatkowski (Warszawa) tel.: 0-602 77 11 96
M. Zasępa (Łódź)
tel.: 0-601 94 02 03
R. Szczepankiewicz (Kraków) tel.: 0-602 39 91 37
J. Stychańska (Poznań)
M. Kwiatkowski (Szczecin)
A. Kubik (Gdańsk)
tel.: 0-603 68 22 19
tel.: 0-608 22 49 12
tel.: 0-695 59 21 69
P.O. Box 767 · 27457 Cuxhaven · Germany · Tel. +49 (47 21) 719-0 · Fax +49 (47 21) 719-140 · www.voco.com
Zmieƒ na innowacyjnà technologi´
ªCZ%àSS%FOUBM1-
;BLBŗPOF SFT[ULJ NJB[HJ J CBLUFSJF QBUPHFOOF NPŗOB UFSB[ X ’BUXZ TQPTØC VTVOľĿ TUPTVKľD OPXZ TZTUFN
3JOT&OEPQS[ZEBUOZQPED[BTLBOB’PXFHPMFD[FOJB[ņCØX;BTUPTPXBOJFPQJTZXBOFHPVS[ľE[FOJB[BQFX
OJBXZTPLJTUPQJFŌTLVUFD[OPŐDJUBLŗFXQS[ZQBELVTLPNQMJLPXBOZDIVXBSVOLPXBŌBOBUPNJD[OZDIUBLJDIKBL
[BLS[ZXJPOFJXľTLJFLBOB’ZLPS[FOJPXFJVNPŗMJXJBEPTUņQEPBQFYV5FDIOPMPHJBIZESPEZOBNJD[OFHP
Q’VLBOJB VNPŗMJXJB BQMJLBDKņ ŐSPELB Q’VD[ľDFHP EP OBKNOJFKT[ZDI LBOB’ØX PSB[ XJFS[DIP’LB
LBOB’V DP QP[XBMB [BQPCJFD [BLBŗFOJPN XUØSOZN +FEOPD[FŐOJF TZTUFN EPLPOVKF EF[ZOGFLDKJ
OBKH’ņCT[ZDI XBSTUX LBOB’V LPS[FOJPXFHP QS[Z [BDIPXBOJV XZTPLJFHP QP[JPNV CF[QJFD[FŌTUXB 5FSB[
NPŗFT[TBNTJņPUZNQS[FLPOBĿTLPOUBLUVKTJņ[OBNJMVC[KFEOZN[OBT[ZDIEZTUSZCVUPSØX#BSUPT[4ZXVMB
VM.JņE[ZHXJF[EOB1-(EBŌTL5FMJOGP!EVFSSQM
POSTĘP ZACZYNA SIĘ OD IDEI. WWW.DUERR.PL