193/2/B/2012 POSTANOWIENIE z dnia 10 kwietnia 2012 r. Sygn. akt

193/2/B/2012
POSTANOWIENIE
z dnia 10 kwietnia 2012 r.
Sygn. akt Ts 183/10
Trybunał Konstytucyjny w składzie:
Andrzej Rzepliński,
po wstępnym rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym skargi konstytucyjnej spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością „DAMARK Konsultant” w sprawie zgodności:
art. 78 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.) z art. 2 i art. 45
ust. 1 w zw. z art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej,
p o s t a n a w i a:
1) podjąć zawieszone postępowanie,
2) odmówić nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej.
UZASADNIENIE
W skardze konstytucyjnej wniesionej do Trybunału Konstytucyjnego 28 lipca 2010 r.
spółka z ograniczoną odpowiedzialnością „DAMARK Konsultant” (dalej: skarżąca) domaga
się zbadania zgodności art. 78 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.; dalej: u.g.n.) z art. 2 i art. 45 w
zw. z art. 32 ust. 1 Konstytucji – w zakresie, w jakim z zaskarżonego przepisu wynika, że
ciężar dowodu, iż istnieją przesłanki do aktualizacji opłaty z tytułu użytkowania wieczystego,
spoczywa na właściwym organie jedynie w postępowaniu przed samorządowym kolegium
odwoławczym, a przed sądem powszechnym obowiązują zasady ogólne rozkładu ciężaru
dowodu.
W świetle zaskarżonego przepisu wniosek użytkownika wieczystego o ustalenie, że
aktualizacja opłaty rocznej z tytułu przysługującego mu prawa jest nieuzasadniona albo
uzasadniona w innej wysokości, składa się przeciwko właściwemu organowi administracji
publicznej, który zaktualizował opłatę, a ciężar dowodu, że istnieją przesłanki do aktualizacji
opłaty, spoczywa na tym organie.
Skarżąca twierdzi, że kwestionowany przepis jest nieprecyzyjny, co narusza zasadę
przyzwoitej legislacji (art. 2 Konstytucji). W jej przekonaniu przepis ten naruszył
przysługujące jej prawo do sądu i powiązane z nim prawo do równego traktowania (art. 45
ust. 1 w zw. z art. 32 ust. 1 Konstytucji). Po pierwsze, zdaniem skarżącej przyjęcie, że w
postępowaniu sądowym toczącym się na podstawie wniesionego sprzeciwu od orzeczenia
Samorządowego Kolegium Odwoławczego użytkownik wieczysty ma wykazać, iż brak było
podstaw do wypowiedzenia opłaty rocznej, uprzywilejowuje organ względem użytkownika.
Po drugie, w ocenie skarżącej taki rozkład ciężaru dowodu w postępowaniu sądowym
uniemożliwia realizację prawa do obrony przed arbitralnym postępowaniem organu
administracji publicznej.
Skargę konstytucyjną skarżąca wniosła w związku z następującym stanem
faktycznym. Z dniem 8 listopada 2005 r. skarżąca nabyła prawo użytkowania wieczystego
nieruchomości położonej w Gdańsku przy ul. Podwale Przedmiejskie 1, składającej się z
działki nr 143/16 obszaru 2,3458 ha oraz stanowiących odrębne nieruchomości budynków
położonych na tej działce. W piśmie z 25 października 2006 r. Prezydent Miasta Gdańska
wypowiedział skarżącej ze skutkiem od 1 stycznia 2007 r. dotychczasową opłatę roczną z
kwoty 2 885,33 zł (przy przyjęciu wartości nieruchomości równej 961 778,00 zł i stawki
procentowej w wysokości 0,3%) na kwotę 278 681,04 zł (przy przyjęciu wartości
nieruchomości równej 9 289 368,00 zł i stawki procentowej w wysokości 3%). Jako
uzasadnienie wypowiedzenia dotychczasowej opłaty rocznej za użytkowanie wieczyste
Prezydent Miasta Gdańska wskazał trwałą zmianę sposobu korzystania z nieruchomości,
prowadzącą do zmiany celu, na jaki nieruchomość została oddana w użytkowanie wieczyste.
Skarżąca wniosła 22 listopada 2006 r. do Samorządowego Kolegium Odwoławczego
w Gdańsku o ustalenie, że aktualizacja opłaty rocznej jest nieuzasadniona albo jest
uzasadniona w innej wysokości. Samorządowe Kolegium Odwoławcze oddaliło 18 kwietnia
2007 r. wniosek skarżącej jako nieuzasadniony. Skarżąca złożyła 30 kwietnia 2007 r.
sprzeciw od orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Gdańsku do Sądu
Okręgowego w Gdańsku, który w wyroku z 7 grudnia 2009 r. (sygn. akt I C 538/07) ustalił, że
opłata roczna z tytułu przysługującego skarżącej użytkowania wieczystego nieruchomości
gruntowej począwszy od 1 stycznia 2007 r. wynosi 200 637,00 zł przy przyjęciu wartości
nieruchomości równej 6 687 900,00 zł i wysokości stawki procentowej równej 3%. Skarżąca
zaskarżyła ten wyrok, składając apelację do Sądu Apelacyjnego w Gdańsku, który następnie
wydał wyrok o oddaleniu apelacji (sygn. akt I ACa 156/10 i I ACz 181/10).
Zarządzeniem z 23 listopada 2010 r. Trybunał Konstytucyjny wezwał skarżącą do
usunięcia braków formalnych skargi. Skarżąca nadesłała 31 stycznia 2011 r. pismo wraz z
załącznikami w celu uzupełnienia braków formalnych skargi i jednocześnie oświadczyła, że
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku została wniesiona skarga kasacyjna do Sądu
Najwyższego (sygn. akt IV CSK 427/10).
Trybunał Konstytucyjny ustalił z urzędu, że Sąd Najwyższy wyrokiem z 7 kwietnia
2011 r. (sygn. akt IV CSK 427/10) uchylił w części zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego w
Gdańsku z 24 marca 2010 r. (sygn. akt II ACa 156/10) i przekazał sprawę do ponownego
rozpoznania.
Skarżąca wiąże naruszenie przysługujących jej konstytucyjnych praw z uchylonym
wyrokiem sądu apelacyjnego.
Trybunał Konstytucyjny zważył, co następuje:
1. Skarga konstytucyjna jest kwalifikowanym środkiem ochrony wolności lub praw,
który musi spełniać szereg przesłanek warunkujących jego dopuszczalność. Zasadniczo
zostały one uregulowane w art. 79 ust. 1 Konstytucji oraz uszczegółowione w art. 46-48
ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze
zm.; dalej: ustawa o TK).
1.1. Zgodnie z przywołanymi regulacjami skarga, poza realizacją wymagań
stawianych pismu procesowemu, powinna zawierać: dokładne określenie ustawy lub innego
aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł
ostatecznie o wolnościach lub prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji i w
stosunku do którego skarżący domaga się stwierdzenia niezgodności z Konstytucją;
wskazanie, jakie konstytucyjne wolności lub prawa i w jaki sposób – zdaniem skarżącego –
zostały naruszone; uzasadnienie skargi, z podaniem dokładnego opisu stanu faktycznego.
1.2. Ponadto, przedmiotem skargi może być wyłącznie przepis stanowiący podstawę
ostatecznego rozstrzygnięcia wydanego wobec skarżącego. Zarzuty skargi muszą zaś
2
uprawdopodabniać niekonstytucyjność kwestionowanej regulacji, co oznacza konieczność
wywiedzenia z zaskarżonych przepisów określonej normy, powołanie właściwych wzorców
konstytucyjnych, zawierających podmiotowe prawa przysługujące osobom fizycznym, i –
przez porównanie treści płynących z obu regulacji – wykazanie ich wzajemnej sprzeczności.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego rozpatrywana skarga konstytucyjna nie spełnia
powyższych wymagań.
2. Skarżąca wiąże naruszenie wskazanych w skardze konstytucyjnych praw
podmiotowych z wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 24 marca 2010 r. (sygn. akt II
ACa 156/10). Orzeczenie to zostało jednak uchylone przez Sąd Najwyższy wyrokiem z 7
kwietnia 2011 r. (sygn. akt IV CSK 427/10) w części, w której sąd apelacyjny orzekał na
podstawie zaskarżonego przepisu.
2.1. W tym stanie rzeczy Trybunał stwierdza, że skarżąca nie przedstawiła orzeczenia,
na podstawie którego sąd orzekł ostatecznie o jej wolnościach lub prawach. Prawomocny
wyrok sądu apelacyjnego, z którym skarżąca wiąże naruszenie swoich praw, utracił bowiem
walor ostateczności.
Okoliczność powyższa stanowi, zgodnie z art. 79 ust. 1 Konstytucji w zw. z art. 47
ust. 1 pkt 1 ustawy o TK, podstawę odmowy nadania rozpatrywanej skardze dalszego biegu.
Z tych względów Trybunał Konstytucyjny postanowił jak w sentencji.
3