Wykaz zadań badawczych 2014x

Wykaz zadań badawczych realizowanych w Instytucie Edukacji Szkolnej
nazwa zadania Jakość pomocy psychopedagogicznej w edukacji wczesnoszkolnej na terenie
województwa świętokrzyskiego (2014-2016)
• kierownik i współautorzy dr hab. prof. UJK Mirosław Babiarz, dr Ewa Szumilas,
dr Katarzyna Przystanek, dr Agata Jopkiewicz
• cel realizacji zadania Celem projektu jest rozwinięcie u nauczycieli i innych specjalistów,
zatrudnionych w szkołach podstawowych, kompetencji niezbędnych do udzielania efektywnej
i wielozakresowej pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom ze specjalnymi potrzebami
edukacyjnymi. Zakładana grupa badawcza obejmować będzie 250 uczniów ze SPE i 100
nauczycieli z terenu województwa świętokrzyskiego. Podstawą podjętej problematyki jest
niska efektywność pomocy psychologiczno-pedagogicznej oferowanej w dotychczasowej
formie, na co wskazują ogólnokrajowe raporty: „Badanie umiejętności podstawowych uczniów
trzeciej klasy szkoły podstawowej” oraz „ Sześciolatki w Polsce”.Gromadzenie materiału
badawczego pod nadzorem zespołu badawczego:
- badanie wiedzy i umiejętności szkolnych uczniów objętych zajęciami specjalistycznymi
/terapeutycznymi
- analiza dokumentów (dzienniki zajęć specjalistycznych np. zajęć korekcyjnokompensacyjnych, dydaktyczno –wyrównawczych, logopedycznych itp.)
- zbieranie danych za pomocą wywiadu z nauczycielami, specjalistami z zakresu terapii
psychologiczno-pedagogicznej
Porządkowanie zebranego materiału empirycznego z I etapu badań:
- stworzenie bazy danych
- kodowanie wyników badań
- statystyczne opracowanie wyników badań
- opracowanie graficzne wyników badań
- przeprowadzenie analizy wyników
- wnioski z badań
- opracowanie nowych procedur dotyczących jakości kształcenia uczniów ze specjalnymi
potrzebami edukacyjnymi (SPE)
● planowane efekty naukowe i praktyczne efekty praktyczne: Zgromadzenie materiału I etapu
badań Statystyczne opracowanie wyników badań etapu I, wnioski do II etapu
efekty naukowe: Opublikowanie rozdziału w monografii, Opublikowanie serii artykułów
naukowych,
Udział
w
konferencjach
naukowych
krajowych,
zagranicznych
i międzynarodowych z referatem lub komunikatem)
nazwa zadania Aktywność i sprawność fizyczna dzieci i młodzieży szkolnej jej uwarunkowania
(2014-2016)
• kierownik i współautorzy prof. zw. dr hab. Andrzej Jopkiewicz, dr Monika Zaręba,
dr Agnieszka Przychodni
• cel realizacji zadania zakończenie badań w zakresie oceny aktywności i sprawności
fizycznej dzieci i młodzieży,
- uporządkowanie materiału badawczego,
1
- utworzenie bazy danych,
- przeprowadzenie obliczeń statystycznych,
- graficzne opracowanie wyników badań.
● planowane efekty naukowe i praktyczne - popularyzacja wyników badań, poprzez udział
w sympozjach i konferencjach naukowych o zasięgu krajowym i międzynarodowym,
- przygotowanie publikacji w czasopismach i recenzowanych pracach zwartych,
- opracowanie monografii.
nazwa zadania Zdrowie poznawcze jako wskaźnik osiągnięć szkolnych dzieci i młodzieży (20142016)
• kierownik i współautorzy prof. zw. dr hab. Andrzej Jopkiewicz, dr Agata Jopkiewicz,
dr Magdalena Lelonek
• cel realizacji zadania Przeprowadzenie zoptymalizowanego kilkumiesięcznego treningu
ruchowego dla każdej grupy wiekowej, prowadzonego przez specjalistów aktywności
ruchowej. Zebranie i wstępne opracowanie materiału badawczego z I etapu badań. Zamknięcie
I etapu badań. Opracowanie statystyczne materiału badawczego, Przystąpienie do II etapu
badań. Powtórne badanie poziomu różnych procesów poznawczych w każdej grupie wiekowej.
Stworzenie bazy danych.
planowane efekty naukowe i praktyczne Podczas realizacji projektu w 2015 roku
przeprowadzona będzie identyfikacja zależności pomiędzy czynnikami stanowiącymi bodźce
stymulujące „zdrowie poznawcze”, a więc aktywnością i sprawnością ruchową oraz innymi
modyfikatorami (takimi jak płcią, wiekiem, dietą, trybem życia itp.) a wybranymi funkcjami
poznawczymi oraz określenie siły relacji zachodzących między zmiennymi. W ramach projektu
realizowane będą badania o charakterze opisowym, wyjaśniającym związki pomiędzy
zmiennymi. Identyfikacja „zdrowia poznawczego” i związanych z nim czynników - aktywności
i sprawności ruchowej oraz innych zmiennych mediujących - będzie próbą zrozumienia tego
zjawiska, jego pomiaru i opisu, odkryciu zależności między konkretnymi aspektami w obrębie
badanej rzeczywistości.
nazwa zadania Literacka i językowa edukacja dzieci wczesnoszkolnych – nurty, konwencje, tematy
(2014-2016)
• kierownik i współautorzy dr hab. prof. UJK Marek Kątny, dr Agnieszka Miernik,
dr Anna Wileczek, dr Agnieszka Szplit, dr Grzegorz Trębicki
•
cel realizacji zadania cel realizacji zadania:
-przygotowanie materiału analitycznego do opracowania monograficznego;
-przygotowanie analizy i opisu elementów językowego i tekstowego obrazu świata
nastolatków w kontekście uwarunkowań kultury ponowoczesnej;
-stworzenia narzędzia do analizy archetypów w narracjach baśniowych;
• planowane efekty naukowe i praktyczne:
- artykuły naukowe podejmujące problem dominant w twórczości (w tym tematyki
sportowej) Adama Bahdaja;
2
- artykuły naukowe podejmujące kwestie struktury młodomowy jako specyficznego kodu
młodości, jej uwarunkowań socjokulturowych i rekonstrukcji młodzieńczej waloryzacji
postrzeganej rzeczywistości;
- publikacje na temat psychoanalizy baśni, archetypicznych aspektów podróży do wnętrza
siebie, inteligencji emocjonalnej itp.
nazwa zadania Edukacja wobec cyfrowej rzeczywistości (2014-2016)
• kierownik i współautorzy dr hab. prof. UJK Sławomir Koziej, mgr Izabela Jaros,
mgr Krzysztof Kupczewski, dr Anna Śliwińska, dr Anna Stawecka
• cel realizacji zadania Podjęte w ramach projektu wieloletniego badania, dotyczą określenia
w jakim stopniu i zakresie technologia komunikacyjno - informacyjna może być
wykorzystywana do wspomagania kształcenia dzieci, młodzieży i studentów. Głównie badania
koncentrować się będą wokół następujących zadań:
a) stwierdzenia dostępności młodzieży szkolnej i studentów do środków technologii
komunikacyjno - informacyjnej,
b) określenia zakresu edukacyjnego wykorzystywania technologii komunikacyjno - informacyjnej
przez uczniów i studentów w kształceniu pozaszkolnym i w systemie kształcenia na odległość,
c) określenia zakresu edukacyjnego wykorzystywania technologii komunikacyjno – informacyjnej
do nauki języków obcych, szczególnie na poziomie edukacji wczesnoszkolnej i przedszkolnej.
d) przedstawienia zagrożeń związanych z wykorzystywaniem komputerów i Internetu przez
młodzież oraz określenia faktycznego stanu zagrożenia dziewcząt i chłopców negatywnym
zjawiskiem uzależnienia od Internetu.
e) zdiagnozowanie możliwości oraz ograniczeń wykorzystania nowoczesnych technologii w
edukacji ze szczególnym uwzględnieniem etapu wczesnoszkolnego,
f) unowocześnienie uniwersyteckiego procesu kształcenia przyszłych nauczycieli,
g) dostosowanie programu kształcenia nauczycieli do wymogów edukacji XXI wieku.
Badania realizowane są metodą sondażu diagnostycznego, głównie przy wykorzystaniu
kwestionariuszy ankiet. W roku 2015 przewidziano przeprowadzenie badań pilotażowych, ich
opracowanie i przeanalizowanie, oraz przeprowadzenie badań właściwych.
● planowane efekty naukowe i praktyczne Wyniki badań pilotażowych oraz ich analizy
zaprezentowane zostaną na konferencjach naukowych oraz omówione i opublikowane w postaci
artykułów naukowych.
nazwa zadania Działalność polskich organizacji społecznych pomagających dzieciom w latach
1914-1939;
•
•
•
kierownik i współautorzy dr hab. prof. UJK Małgorzata Przeniosło
cel realizacji zadania Zgromadzenie materiałów potrzebnych do opracowania zagadnienia,
zarówno poprzez kwerendę biblioteczną (Biblioteka Narodowa, Biblioteka UW i UJ, biblioteki
Wilna), jak i archiwalną (Archiwum Akt Nowych w Warszawie, AN Kraków, AP Kielce,
archiwa w Wilnie)
planowane efekty naukowe i praktyczne Przeprowadzenie badań pozwoli na wielowątkowe
rozpoznanie problemu, ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia, jakie otrzymywały dzieci
3
najbardziej potrzebujące pomocy. W ramach projektu zostanie przygotowana praca zwarta,
a także szereg mniejszych tekstów.
nazwa zadania Funkcje i role współczesnego nauczyciela w kontekście wyzwań edukacyjnych
(2014-2016)
•
•
•
kierownik i współautorzy dr hab. prof. UJK Jolanta Szempruch, dr Joanna Smyła, dr Renata
Zaborek, dr Zuzanna Zbróg
cel realizacji zadania Realizacja projektu ma na celu ukazanie zmieniających się funkcji i ról
współczesnego nauczyciela w związku z przemianami dokonującymi się w rzeczywistości
społecznej i ekonomicznej, a szczególnie w rodzinie, szkole, relacjach społecznych,
ekonomicznych i na rynku pracy. Badania mają na celu szczegółową analizę funkcji
nauczyciela i wynikających z nich zadań, których realizacja wiąże się z właściwym pełnieniem
ról zawodowych i społecznych. Ważnym aspektem zmian uczyniono funkcjonowanie
nauczyciela wobec zmian technologicznych i informatycznych oraz tworzącego się
społeczeństwa wiedzy. Istotne zatem jest doskonalenie warsztatu pracy nauczyciela
poprzedzone badaniem stopnia przygotowania kadry pedagogicznej do korzystania z dóbr
technologii informacyjno-komunikacyjnej. Ponadto ważnym elementem przyjętej procedury
badawczej jest diagnoza i monitoring praktycznych umiejętności nauczycieli w posługiwaniu
się i stosowaniu rozwiązań IT w realizowanym procesie edukacyjnym/nauczaniu
przedmiotowym/. Zmiany w technologii implikują także potrzebę modyfikacji procesu
kształcenia, w którym eksponowane są nowe role i funkcje nauczyciela. Ważnym aspektem
zmian edukacyjnych jest przygotowanie uczniów (zarówno chłopców jak i dziewcząt) do
sprawnego funkcjonowania na rynku pracy oraz zapobieganie stereotypowemu postrzeganiu
pełnionych ról społecznych. Kwestie te znajdują również odzwierciedlenie w podejmowanych
badaniach.
planowane efekty naukowe i praktyczne Badania posłużą poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie:
Jacy nauczyciele potrzebni są współczesnej edukacji, by umieli kompetentnie przygotować
uczniów, osoby dorosłe i seniorów do odpowiedzialnego życia, pracy i funkcjonowania
w trudno przewidywalnej, nieprzejrzystej przyszłości? Na tej podstawie określone zostaną
potrzeby zmian w funkcjonowaniu nauczyciela w nowych realiach społecznych, a także zmiany
w jego kształceniu i doskonaleniu zawodowym. Ponadto będzie przeprowadzona analiza i ocena
stanu rzeczywistych kompetencji nauczycielskich w zakresie stosowania różnego rodzaju
programów użytkowych w procesie edukacyjnym. Przewidywanym efektem przeprowadzonych
badań będzie również informacja o poziomie edukacyjnego przygotowania młodych ludzi do
umiejętności samodzielnego, odpowiedzialnego i sprawnego funkcjonowania w zmieniającym
się świecie w relacjach społecznych, rodzinnych i zawodowych. W efekcie badań zostaną
opracowane wnioski odnoszące się do zmian w zawodzie nauczyciela i specyfiki jego pracy.
Wyniki badań przedstawione zostaną w dwóch monografiach: 1. Joanna Smyła, Między
pragnieniem a koniecznością. Uwarunkowania funkcjonowania młodych kobiet w rodzinie
i pracy, 2. Renata Zaborek, Selekcja szkolna młodzieży gimnazjalnej oraz serii artykułów
naukowych. Opracowane zostaną również i sprawdzone w badaniach pilotażowych narzędzia
badawcze do badania funkcji i ról współczesnego nauczyciela. Rozpoczęte zostaną również
badania nauczycieli. Sposobem przekazu i upowszechniania wyników badań będą również
referaty prezentowane na konferencjach naukowych.
nazwa zadania Dojrzałość szkolna dzieci urodzonych przedwcześnie i jej uwarunkowania
w kontekście modyfikatorów biomedycznych i zasobów psychospołecznych rodziny (2014-2016)
•
kierownik i współautorzy dr Monika Zaręba, dr Agnieszka Przychodni, dr Magdalena Lelonek
4
•
cel realizacji zadania Celem projektu jest ocena różnic w poziomie dojrzałości szkolnej dzieci
urodzonych przedwcześnie i o czasie w kontekście uwarunkowań biomedycznych i zasobów
psychospołecznych rodziny.
Realizacja projektu badawczego przyczyni się przede wszystkim do rozwoju pedagogiki. Wzbogaci
dorobek naukowy wielu kierunków pedagogicznych tj. pedagogiki opiekuńczo –
wychowawczej, przedszkolnej i wczesnoszkolnej.
● planowane efekty naukowe i praktyczne Zdobycie wiedzy w zakresie poziomu dojrzałości
szkolnej dzieci przedwcześnie urodzonych w kontekście uwarunkowań rodzinnych
i modyfikatorów biomedycznych umożliwi opracowanie bardziej efektywnych form pomocy
i terapii nie tylko dla dzieci przedwcześnie urodzonych ale także dla ich rodzin w okresie
przedszkolnym
nazwa zadania Szkoła-nauczyciel-uczeń w kulturze neoliberalnej
• kierownik i współautorzy dr Agnieszka Szplit, dr Małgorzata Blicharska-Krawczyk,
dr Justyna Miko-Giedyk, dr Zuzanna Zbróg
• cel realizacji zadania: Celem projektu jest opis, wyjaśnienie i interpretacja społecznej
praktyki edukacyjnej w dobie późnej nowoczesności. Podstawowym zadaniem na rok 2015
jest dokonanie przeglądu literatury i przygotowanie metodyki badań, w tym zdefiniowanie
grupy badawczej, określenie metody badawczej i technik, oraz planowanie zakresu analizy
statystycznej. Planuje się również przeprowadzenie badań pilotażowych w wybranych
zakresach badawczych, z uwzględnieniem zainteresowań i doświadczenia członków
zespołu.
• planowane efekty naukowe i praktyczne W projekcie zakłada się, że efektem naukowym
prowadzonych badań będzie porównanie zaobserwowanych tendencji edukacyjnych
z trendami europejskimi w określonym zakresie badawczym.
Efekt praktyczny stanowić będzie rozpoczęta współpraca zagraniczna, rozwijana w dalszych
latach w zakresie badawczym i transferu wiedzy oraz adaptacji dobrych praktyk
i doświadczeń do sytuacji polskiej.
Ponadto, członkowie zespołu będą brać udział w konferencjach naukowych, polskich
i zagranicznych, co jest jedna z kategorii oceny indywidualnej dorobku naukowego
nauczycieli akademickich. Dodatkowo planuje się opublikowanie artykułów naukowych
z badanej tematyki.
5