PRAWDA BOŻEGO NARODZENIA ZAWARTA W ZWYCZAJACH

Scenariusz katechezy do klasy IV –V szkoły podstawowej
TEMAT: PRAWDA BOŻEGO NARODZENIA ZAWARTA W ZWYCZAJACH
WIGILIJNYCH.
Cel ogólny: Dzielenie się radością Bożego Narodzenia i odszukanie powiązań tradycji wigilijnych z
treścią Bożego Narodzenia.
Cele szczegółowe: Uczeń:
• tworzy atmosferę wzajemnej życzliwości;
• przypomina o największym darze Bożej miłości, jakim jest przyjście Jezusa na ziemię;
• dostrzega dary duchowe;
• utrwala tradycje wigilijne;
• dzieli się opłatkiem i składa życzeń.
Metody i formy pracy: przedstawienie, śpiew kolęd, czytanie Pisma Świętego, ćwiczenia praktyczne,
zabawy ruchowe.
Pomoce i środki dydaktyczne: pokład muzyczny do zabawy „Iskierka radości”; list króla Kacpra; kartki
i mazaki do wpisania prezentów ; kartki z napisami do gry „Memory”; Pismo Święte; gitara; prezenty
dla wszystkich uczestników; do przedstawienia: sianko, świeca, zapałki, biały obrusek, choinka,
ozdoby, talerze, opłatki, elementy szopki z postaciami
Czynności katechety, czynności uczniów, przebieg katechezy
Metody
i formy pracy
I. Powitanie zebranych, zaproszenie do zajęcia miejsc. Wyjaśnienie celu naszego spotkania
II. Zabawa integracyjna – „Iskierka radości” (uczniowie stają w kole, w czasie trwania muzyki
przekazują sobie w sposób widoczny gestem iskierkę radości. Osoba, która ją dostała przekazuje dalej a
sama zakłada ręce, by widać było, że już miała iskierkę. Zabawa trwa do wyczerpania osób w kole).
III. Jakie zwyczaje znam? Zabawa w „Memory”( uczniowie wymieniają znane im zwyczaje następnie
wylosowują kartki z nazwami tworząc pary. Pary siadają w kole z dala od siebie. 2 osoby wcześniej
wychodzą z sali. Ich zadaniem po powrocie jest odnalezienie par. Wskazana osoba wypowiada swoją
nazwę. Gracz wybiera do momentu wskazania par, jeśli wybierze dwie osoby różne kolejka przechodzi
na przeciwnika. Pary to: sianko, biały obrus, opłatek, choinka, prezenty, gwiazda, wigilia, żłóbek, kolęda,
królowie, pasterze, aniołowie)
IV. Śpiew kolęd przy akompaniamencie gitary w trakcie całego spotkania.
V. Przygotujmy prezent Jezusowi. (wybrany uczeń odczytuje tekst listu Kacpra. Grupa zostaje
podzielona na 5 grup. Zadaniem uczniów jest wypisanie na wcześniej przygotowanych kartkach darów
dla Jezusa. Warunkiem jest jednak by był to dar, którego nie można kupić w żadnym sklepie np. miłość
matki do swego dziecka, uśmiech szczęścia z bdb oceny itp. Kartki zawieszamy na dużej kartce
symbolizującej paczkę, i pozostawiamy w klasie, by utrwalić te treści na innych spotkaniach).
VI. Zabawa „Iskierka radości” w odwrotnej kolejności /za pierwszym razem na siedząco przekazujemy
iskierkę do osoby siedzącej obok siebie, w jedną i drugą stronę; następnie prosimy, by uczestnicy
zapamiętali, od kogo dostali iskierkę. Musi ona wrócić w odwrotnej kolejności.
VII. Przedstawienie o zwyczajach świątecznych (tekst na końcu scenariusza).
VIII. Dzielenie się opłatkiem ze wszystkimi i składanie życzeń
IX. Dokończ zdanie „Lubię Boże Narodzenie, bo…” (uczniowie w kole podają sobie zwinięty łańcuch i
dokańczają zadnie).
X. Nauka refrenu pastorałki „W grudniowe noce”. /Nauczyciel wykonuje zwrotki uczniowie śpiewają
refren/
XI. Zabawa na spostrzegawczość, „Czego brakuje w szopce?” (na oczach uczniów układa się elementy
szopki i postacie. Przez minutę wszyscy przyglądają się im. Następnie wyprasza się z klasy 1 osobę i
zabiera jeden element. Wracający musi zgadnąć, z jakiego miejsca zabrano element – 1pkt, i co zabrano
– 1pkt).
XII. Ewaluacja (uczniowie przyklejają kartkę z Memory na choince w zależności od tego jak oceniają te
zajęcia. Choinka jest przyklejona na ławce z taśmy papierowej. Robiona jest na oczach uczniów a oni
próbują zgadnąć, co ten kształt znaczy. Im wyżej zawieszona kartka tym ciekawsze to były zajęcia).
XIII. Rozdanie prezentów dla wszystkich uczestników (nalepki z motywem Bożego Narodzenia).
XIV. Zakończenie zajęć, podziękowanie za udział i zaangażowanie.
zabawy
integracyjne
śpiew kolęd
praca z tekstem
przedstawienie
niedokończone
zdanie
ćwiczenia
praktyczne
ewaluacja
podziękowanie
Opr. Małgorzata Kasperowicz
Załącznik nr 1
List Kacpra:
Drogi przyjacielu!
Poznałem niedawno sekret, jak odnaleźć nowo narodzonego Jezusa. Każdy, kto chce Go zobaczyć powinien mieć ze sobą jakiś piękny
dar. Ja mam ze sobą złoto, mój towarzysz Melchior – kadzidło zaś Baltazar – mirrę. A Ty, co zamierzasz podarować Jezusowi?
Pamiętaj, że nie mając daru nie znajdziesz drogi do stajenki. Podaruj Mu coś czego nie można nigdzie kupić.
KACPER
Załącznik nr 2
Tekst przedstawienia (propozycje z Internetu):
• Chodźcie dzieci, pomożecie nam ubierać choinkę, bo już niedługo wieczór.
• (dzieci podchodzą, zakładają bombki)
• A w ogóle, to skąd się wzięła choinka w Boże Narodzenie? Przecież w Betlejem nie ma drzew iglastych. W telewizji widziałem, że są
tam palmy!
• Masz rację: w Ziemi Świętej nie ma choinek, a mimo to choinka jest ściśle związana z Bożym Narodzeniem i jest jego symbolem:
zauważcie, że choinkę ubieramy w dniu, w którym wspominamy pierwszych rodziców: Adama i Ewę, ich życie w raju, ale też i ich
pierwszy grzech.
• Wigilia przypomina nam jednak przede wszystkim o narodzinach Jezusa w Betlejem i o tym, że przyszedł nas odkupić, czyli dać nowe
życie. Choinka jest zielona mimo zimy
• I dlatego nazywana jest „drzewkiem życia” – jej zielone igły dają nam nadzieję na nowe życie. Bombki i ozdoby , jakie wieszamy na
niej, to symbole Bożej łaskawości i hojności.
• A dlaczego obdarowujemy się w tym dniu prezentami? Mama mówiła, że każdy powinien przygotować wszystkim uczestnikom
Wigilii choćby maleńki podarunek.
• Jaka powinna być najważniejsza cecha chrześcijanina?
• Chrześcijanin, to człowiek, który rozwija w sobie miłość!
• No właśnie. Nie muszę wam chyba przypominać, że pełnią miłości jest sam Bóg. W przeddzień, więc Jego narodzin powinniśmy
bardzo konkretnie okazać sobie wzajemnie miłość.
• Miłość ma triumfować nie tylko teraz, ale w całym roku i w całym naszym życiu.
• Musimy przygotować stół wigilijny. Już wkrótce zabłyśnie pierwsza gwiazda.
• Wojtku - podaj, proszę, siano, bo najpierw musimy je rozsypać. (podając siano)
• Dlaczego taki zwyczaj? Tyle sprzątania miałyście, a teraz znów zrobi się bałagan.
• Sianko na stole wigilijnym ma nam przypominać, że Pan Jezus, gdy się narodził, złożony został do żłobu wyścielonego sianem.
• Myślę, że było Mu niewygodnie. Pamiętam, w jakim miękkim beciku leżał nasz cioteczny brat Marcin, gdy się urodził.
• Owszem, było Mu niewygodnie, ale dzięki temu stajnia betlejemska i całe ziemskie ubóstwo dostąpiły chwały nieba.
• Dlaczego na Wigilię koniecznie musi być biały obrus? Teraz przecież jest tyle kolorowych obrusów, a na białym znać wszystkie plamy
i trudno jest go prać.
• Ale skąd się wzięła taka tradycja?
• Nie wiem, być może stąd, że kolor biały kojarzy się z czystością, radością, niebem... Całe stworzenie w ten dzień się raduje...
Niektórzy twierdzą, że zwierzęta w noc wigilijną mówią ludzkim głosem...
• Marcin, proszę, pomóż mi postawić nakrycia.( podaje nakrycia)
• Czy pamiętacie o dodatkowym miejscu?
• A dlaczego w tym dniu trzeba stawiać dodatkowe nakrycie? Na stole jest i tak bardzo mało miejsca. To nieekonomiczne.
• Kochani, przypominam wam, że dzisiaj musicie być dla siebie szczególnie mili – czekamy przecież na przyjście Pana Jezusa. W
wieczór wigilijny w każdym polskim domu stawia się dodatkowe nakrycie dla niespodziewanego gościa. Nikt w ten wieczór nie
powinien być sam. Powinniśmy pamiętać o naszych samotnych sąsiadach i znajomych. Ten wieczór, to czas okazywania sobie wzajemnej
miłości i życzliwości.
• W ten sposób możemy wynagrodzić Panu Jezusowi to, że nie miał miejsca w gospodzie.
(Mama okłada na talerzyku opłatki)
• Skąd się wziął zwyczaj łamania opłatkiem?
• To bardzo stary zwyczaj. Sięga on początków chrześcijaństwa i wywodzi się stąd, że wtedy po każdej Eucharystii roznoszono
błogosławiony chleb tym, którzy nie mogli na niej być – zwłaszcza chorym.
• A gdzie produkują opłatki? Nigdzie w sklepie ich nie spotkałem, a bardzo je lubię.
• Paweł, musisz się opanować. Opłatek ma wielkie symboliczne znaczenie i nie kupisz go w żadnym sklepie. Od dawna istnieje zwyczaj
wypiekania opłatków w niektórych klasztorach. Za opłatki się nie płaci, ale daje ofiarę. I ważne jest, aby otrzymać je z parafii, do której
się należy. W ten sposób w wieczór wigilijny opłatek łączy wszystkie rodziny w naszej parafii.
• Ten opłatek jest taki kruchy i taki mały. Jak Pan Jezus, który leżał w żłóbku...
• No, to mamy już wszystko gotowe.
• To na co czekamy? Siadajmy! Jestem już taki głodny, a z kuchni dochodzą takie zapachy!...
• Jeszcze nie możemy rozpocząć Wigilii. Musimy czekać na pierwszą gwiazdkę.
• Zapomniałam, dlaczego właśnie dzisiaj mamy czekać na pierwszą gwiazdkę?
• To przecież proste: gwiazda betlejemska prowadziła mędrców ze Wschodu – aż do szopy. Pastuszkowie ujrzeli mocno świecącą
gwiazdę. W starożytności wierzono, że gdy rodzi się nowy człowiek – na niebie zapala się nowa gwiazda, a im znaczniejszy on ma być,
tym gwiazda świeci jaśniej. Tradycja mówi, że gwiazda betlejemska świeciła najjaśniej na niebie.
• Jest! Jest gwiazda!
(zapala świecę)
• Rozpoczynajmy, więc nasza Wigilię.
• Światło Chrystusa!
WSZYSCY: Bogu niech będą dzięki!
• Czyta Ewangelię: Łk 2,1-14