Arkusz

1
KONKURS Z JĘZYKA POLSKIEGO
DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM
WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO
W ROKU SZKOLNYM 2011/2012
ETAP WOJEWÓDZKI
Instrukcja dla ucznia
1. Zanim przystąpisz do pracy, upewnij się, czy wszystkie
strony testu są czytelne. Ewentualną nieczytelność lub brak
strony zgłoś komisji.
kod ucznia
………………………….
2. Test składa się z zadań otwartych i zamkniętych.
W zadaniach zamkniętych tylko 1 odpowiedź jest właściwa –
trzeba ją zaznaczyć, przekreślając znakiem X odpowiednią
literę lub/i cyfrę.
3. Jeżeli przy wyborze pomylisz się, błędną odpowiedź otocz
kółkiem i zaznacz inną.
4. W zadaniach otwartych odpowiadaj własnymi słowami.
5. Zadania rozwiązuj długopisem. Nie używaj ołówka ani
korektora.
6. Pamiętaj, że w zadaniach krótkiej odpowiedzi błąd
językowy dyskwalifikuje przyznanie punktu.
7. Brudnopis nie będzie sprawdzany – jest tylko do Twojej
dyspozycji; możesz umieszczać tam swoje notatki.
Powodzenia!
27.02.2012
godz. 10.00
czas: 90 minut
2
Przeczytaj uważnie poniższy fragment artykułu pt. „Podziemny świat” i wykonaj
związane z nim zadania.
Choć polska premiera filmu "W ciemności"1 odbędzie się 3 stycznia, nieznana dotąd
historia tak zwanych "Żydów Sochy" od dawna robi w Polsce furorę.
Agnieszka Holland z początku nie chciała podjąć się ekranizacji scenariusza filmu
"W ciemności", dramatu ukazującego autentyczną historię polskich Żydów, którzy uciekli
przed nazistami, ukrywając się w kanałach. Reżyserka nakręciła już dwa filmy o Holokauście
– "Gorzkie żniwa" z 1985 oraz "Europa, Europa" z 1990 roku, oba nominowane do Oskara
– i nie miała ochoty wracać do tego przygnębiającego tematu.
– To było dla mnie bardzo trudne i bolesne żyć co najmniej dwa lata w świecie, który
bez dwóch zdań odciska piętno na ciele i na duszy – tłumaczyła 63-letnia Holland podczas
niedawnej wizyty w Nowym Jorku, gdzie promowała swój najnowszy obraz. – Jako
filmowiec byłam też świadoma, że trudno przedstawić tę rzeczywistość w nowatorski,
oryginalny sposób. Mowa o dziedzictwie wysoko budżetowych, anglojęzycznych produkcji
słynnych reżyserów, zwłaszcza "Listy Schindlera" i "Pianisty", które wyznaczyły nowy
schemat kinowych opowieści o Holokauście.
Jednak David Shamoon, kanadyjski szef agencji reklamowej, który napisał scenariusz
(jest to jego pierwszy zekranizowany projekt) i przedstawił go Holland, był innego zdania.
Zafascynowany historią, którą przeczytał prawie dziesięć lat temu w gazecie z Toronto, uznał,
że pewien jej nietypowy szczegół zaintryguje także Holland: otóż Żydów ukrywał 2
w kanałach pod ulicami Lwowa polski robotnik, Leopold Socha, katolik o antysemickich
poglądach, drobny złodziejaszek z kryminalną przeszłością.
– Ten facet nie był bohaterem, ale umiał zachować się przyzwoicie, co dla mnie jest
prawdziwym wyznacznikiem heroizmu – mówi 64-letni Shamoon, Żyd, który urodził się
w Indiach (jego rodzina uciekła w 1941 roku z Iraku do Indii), wyjechał na studia do USA,
a następnie zamieszkał w Kanadzie. – To trudna decyzja, często sprzeczna z intuicją, a mimo
to ludzie tak postępują. Wszyscy chcemy wierzyć, że umielibyśmy się zachować. Ale czy
gdybym ja był na jego miejscu, na pewno zrobiłbym to samo?
/…/ Z grupy ocalonych osób, które wyszły w lecie 1944 roku z kanałów Lwowa, dziś żyje
już tylko 76-letnia Krystyna Chiger. Wyemigrowała ona z Polski do Izraela w 1957 roku, a w
1968 roku wyjechała do Stanów, gdzie prowadziła praktykę stomatologiczną na Manhattanie.
Obecnie jest na emeryturze i mieszka na Long Island z mężem Marianem, również ocalonym
z getta w Polsce. Chiger przyznaje, że zawsze unikała oglądania filmów o Holokauście,
"ponieważ wywołują u mnie zbyt silne emocje". Była jednak ciekawa, jak przedstawiono
na ekranie jej własne doświadczenia. Kiedy zobaczyła "W ciemności" we wrześniu
na międzynarodowym festiwalu filmowym w Toronto, była pod wielkim wrażeniem kunsztu
Holland. – Film był tak realistyczny, że miałam wrażenie, jakbym wróciła do kanałów, znów
poczułam ten zapach – opowiada. – Powiedziałam Agnieszce, że jej film nie przypomina
hollywoodzkiej ekranizacji, z czego bardzo się cieszę – stwierdziła Chiger w wywiadzie
przeprowadzonym w listopadzie w jej domu. "Uważam, że poradziła sobie świetnie, pokazała
ludzkie dobro, zło, i to, jak się przeplatały. Pokazała egoizm i dobroć. Tak naprawdę było".
To samo podkreślają autorzy pierwszych recenzji "W ciemności", który uznawany jest
za mocnego kandydata do nominacji do Oscara dla nieanglojęzycznego filmu.
Autor: Larry Rohter, New York Times, 30.12.2011 (www.film.onet.pl)
1
24.01.2012 podano do wiadomości, że film Agnieszki Holland „W ciemności” został nominowany do nagrody
filmowej „Oskar” decyzją Amerykańskiej Akademii Wiedzy i Sztuki Filmowej (przyp. autora arkusza)
2
najpierw w celach zarobkowych, potem nastąpiła zmiana postawy bohatera (przyp. autora arkusza)
3
Zadania nr 1 – 5 odwołują się do tekstu pt. „Podziemny świat”.
Zadanie 1.
Dokończ umieszczone pod tabelą zdanie, dobierając najpierw jedną z możliwości spośród
A lub B, potem jedną spośród 1 lub 2, lub 3.
A. zatytułowany jest „Podziemny 1. ponieważ
opowiada o losach mieszkańców
świat”
przedwojennego Lwowa.
B. porusza problem
polskich Żydów
zagłady 2. ponieważ
A. Holland.
nawiązuje
do
miejsca
akcji
filmu
3. ponieważ opiera się na zeznaniach 76-letniej
Żydówki, Krystyny Chiger.
Artykuł Larry`ego Rohtera …………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2.
Reżyser filmu pt. „W ciemności”:
A. zachwycony jest swoją odwagą twórczą,
B. przystępował do pracy pełen niepokoju,
C. nakręcił film według swojego scenariusza,
D. niewiele wiedział o skutkach Holocaustu,
E. bliski był wersji twórców z Hollywood.
Zadanie 3.
Zdecyduj o prawdziwości podanych stwierdzeń wyłącznie na podstawie informacji
zawartych w przywołanym artykule. Zaznacz znakiem X odpowiednią literę: „P” – prawda,
„F” – fałsz.
A. Scenarzysta filmu A. Holland nie oparł fabuły wyłącznie na fikcji.
P F
B. Filmy: „Pianista” i „Lista Schindlera” zarobiły wiele milionów dolarów.
P F
C. David Shampoon jest drugim żyjącym świadkiem wydarzeń filmowych.
P F
D. W dniu opublikowania artykułu autor nie wiedział o nominacji do „Oskara” filmu P F
Agnieszki Holland.
E. Nominowane są do „Oskara” nie tylko filmy z angielskiego obszaru językowego.
P F
4
Zadanie 4.
Odpowiedz jednym, bezbłędnym zdaniem na pytanie: co w postawie Leopolda Sochy
scenarzysta filmu uznał za „nietypowy szczegół”?
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 5.
Dobierz w logiczne pary (jedno z kolumny I i jedno z kolumny II) podane niżej zapisy,
odnoszące się do Leopolda Sochy. Wypisz je pod tabelą wg wzoru: F - 6
KOLUMNA I
KOLUMNA II
A. Lwowiak
1. świadomość trudów życia, codziennego znoju
B. katolik
2. szybkość decyzji, ryzyko, bezkompromisowość
C. robotnik
3. orientacja w zabudowie miasta
D. kryminalista
4. współodczuwanie, zdolność empatii
E. mężczyzna
5. znajomość półświatka, spryt, cwaniactwo
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6.
Odwołując się do wiedzy z zakresu składni zdania złożonego, wyjaśnij zasadność użycia
przecinków w tym konkretnym przykładzie:
Film był tak realistyczny, że miałam wrażenie, jakbym wróciła do kanałów, znów poczułam
ten zapach.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 7.
W podanym przykładzie rozpoznaj tezę, argumentację i wnioskowanie. Numery wybranych
zdań wpisz w odpowiednie miejsca.
(1)Film Agnieszki Holland pt. „W ciemności” decyzją Amerykańskiej Akademii Filmowej
otrzymał nominację do „Oskara”. (2)I słusznie: to piękny obraz solidarności międzyludzkiej
oraz wzruszająca epicka opowieść o człowieku „czasów pogardy”. (3)Z jednej strony film
promuje A. Holland i Polskę, z drugiej – jest ważnym głosem w dyskusji o Holokauście.
(4)Taki sukces świadczy o tym, że warto wierzyć w siebie i w drugiego człowieka, ale też nie
wolno unikać trudnych rozmów na trudne tematy.
5
Teza:
…………………………………………………………………………………………….……..
Argumentacja:
…………………………………………………………………………………………………...
Wnioskowanie:
……………………………………………………………………………………...……………
.
Przeczytaj uważnie poniższy wiersz i wykonaj związane z nim zadania nr 8 - 10.
Zbigniew Herbert „Wojna”
Pochód stalowych kogutów.
Chłopcy malowani wapnem.
Aluminiowe opiłki burzą domy.
Wyrzucają ogłuszające kule w powietrze całkiem czerwone.
Nikt nie uleci w niebo.
Ziemia przyciąga ciało i ołów.
Zadanie 8.
Poddaj analizie 1. wers utworu:
A. nazwij zastosowany środek stylistyczny …………………………………………………………………………………………
B. podaj ukryty jego sens …………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………….
C. określ funkcję, jaką pełni w wierszu …………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
Zadanie 9.
Odpowiedz „T” (tak) lub „N” (nie). Podane wypowiedzenie Pochód stalowych kogutów:
A. jest zdaniem bezpodmiotowym
B. zawiera w sobie przydawkę rzeczowną
C. jest równoważnikiem zdania pojedynczego
D. składa się wyłącznie z wyrazów pochodnych
T
T
T
T
N
N
N
N
6
Zadanie 10.
Przekształć podaną konstrukcję strony czynnej w konstrukcję strony biernej. Przekształcone
zdanie uzupełnij o brakujące dopełnienie, zgodnie z kontekstem wiersza:
Wyrzucają ogłuszające kule w powietrze całkiem czerwone.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 11.
Nazwij intencje nadawcy podanych wypowiedzi:
A. Wiersz „Wojna” jest bezkompromisowym i zimnym opisem okrucieństwa, jakie niesie
ze sobą każda wojna. Komunikat jest jasny: konflikt zbrojny jest bezsensem. To rozpaczliwie
wołanie: „człowieku, opamiętaj się”.
…………………………………………………………………………………………………..
B. Utwór „Wojna” jest wierszem białym, z wersami o różnej długości. Każdy wers jest
osobnym wypowiedzeniem: dwa pierwsze to równoważniki zdania, pozostałe są zdaniami.
…………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 12.
Jakie inne znane Ci utwory literackie podejmują problematykę II wojny światowej? Podaj
3 takie utwory wg schematu: imię i nazwisko autora oraz tytuł w pełnym brzmieniu:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadania nr 13 – 16 związane są z poniższym wierszem.
Zbigniew Herbert „Przesłanie Pana Cogito3” fragmenty
/…/ bądź odważny gdy rozum zawodzi bądź odważny
w ostatecznym rachunku jedynie to się liczy
a Gniew twój bezsilny niech będzie jak morze
ilekroć usłyszysz głos poniżonych i bitych
/…/ strzeż się jednak dumy niepotrzebnej
oglądaj w lustrze swą błazeńską twarz
powtarzaj: zostałem powołany - czyż nie było lepszych
strzeż się oschłości serca kochaj źródło zaranne
ptaka o nieznanym imieniu dąb zimowy
światło na murze splendor nieba
one nie potrzebują twojego ciepłego oddechu
są po to aby mówić: nikt cię nie pocieszy
3
cogito (czyt. `kogito`)– 1.os.,lp., czasu teraźniejszego od czasownika łacińskiego „cogitare” - myśleć,
rozważać, wyobrażać sobie, planować, mieć coś na celu; tu: Pan Cogito to imię bohatera cyklu wierszy
Z. Herberta (przyp. autora arkusza)
7
czuwaj - kiedy światło w górach daje znak - wstań i idź
dopóki krew obraca w piersi twoją ciemną gwiazdę
powtarzaj stare zaklęcia ludzkości bajki i legendy
bo tak zdobędziesz dobro którego nie zdobędziesz
powtarzaj wielkie słowa powtarzaj je z uporem
jak ci co szli przez pustynie i ginęli w piasku
a nagrodzą cię za to tym co mają pod ręką
chłostą śmiechu zabójstwem na śmietniku
idź bo tylko tak będziesz przyjęty do grona zimnych czaszek
do grona twoich przodków: Gilgamesza Hektora Rolanda
obrońców królestwa bez kresu i miasta popiołów
Bądź wierny idź
Zadanie 13.
Wypisz z wiersza „Przesłanie Pana Cogito” takie 2 fragmenty, które mogą być
wyodrębnione jako zdania. W każdym z nich czasownik musi być w innym trybie. Nazwij ten
tryb.
przykład 1. - …………………………………………………………………………………….
nazwa trybu: …………………………………………………………………………………….
przykład 2. - …………………………………………………………………………………….
nazwa trybu: ……………………………………………………………………………………
Zadanie 14.
Scharakteryzuj w 2 – 3 zdaniach postawę osoby mówiącej w wierszu, odwołując się
do dominującego trybu czasownika w jej wypowiedzi.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 15.
Wskaż co najmniej 3 różne źródła kultury pojawiające się w wypowiedzi osoby mówiącej.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 16.
Biorąc pod uwagę kontekst wiersza oraz swoją wiedzę o Rolandzie, uzasadnij, dlaczego
osoba mówiąca przywołuje tę postać.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
8
Zadanie 17.
Bohater wiersza Zbigniewa Herberta pt. „Przesłanie Pana Cogito” mówi: strzeż się jednak
dumy niepotrzebnej. Napisz rozprawkę, w której rozwiniesz tę myśl. W argumentacji odwołaj
się do cytowanego utworu, do innego (spoza arkusza) utworu literackiego oraz do własnych
doświadczeń.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
9
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
10
Brudnopis
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………