na miarę Dachówka
Transkrypt
na miarę Dachówka
Temat miesiąca Temat miesiąca Na dachach wielopołaciowych układa się dachówki profilowane, jednak jeśli dach jest rozbudowany licznymi lukarnami, takie pokrycie może sprawić, że będzie wyglądał zbyt ciężko – wtedy lepiej wybrać dachówki płaskie. Efekt p r z e s t r z e n n e j powierzchni pokrycia można uzyskać, wybierając dachów- fot. BRAAS ki profilowane: zakładkowe Dachówka Braas Grecka. Czerwony kolor podkreśli tradycyjny charakter zabudowań zagrody, a uniwersalny kształt pozwoli połączyć wszystkie budynki w harmonijną całość zbudowaną na bazie polime- rowo-akrylowych komponentów, która przez nadanie da- Bogaty wybór dachówek pozwala dzisiaj na stworzenie wyszukanego, wyróżniającego się pokrycia. Jednak dach na wsi powinien pasować nie tylko do funkcji czy stylu budynku, ale także miejscowych tradycji architektonicznych D obierając dachówkę do zabudowań zagrody, trzeba pamiętać, że nie każda będzie odpowiednia do stylu i kształtu dachów wszystkich budynków. O tym, jak dachówka będzie wyglądała na dachu, decyduje też jego kąt nachylenia. Powinniśmy też pamiętać, że nasza zagroda jest częścią krajobrazu oraz uczestniczy w budowaniu wizerunku całej miejscowości. W zgodzie ze stylem domu Wielość kolorów i kształtów dachówek zadowoli zarówno zwolenników tradycyjnych rozwiązań, jak i osoby sięgające po nowoczesne wzorce. Tradycyjny styl architektury podkreślą nie tylko histo- Budowlano-remontowy poradnik rolnika wrzesień 2008 ryczne kształty dachówki, takie jak karpiówka czy mnich-mniszka, ale też nawiązujące do nich nowoczesne dachówki zakładkowe. Kolorem, który od wieków kojarzy się z tradycyjnym budownictwem, jest ceglana czerwień. Jednak do tradycyjnej architektury pasują również stonowane szlachetne kolory współcześnie pro- dukowanych dachówek, takie jak ciemnoczerwony, kasztanowy, brązowy. Dom na wsi nie musi kojarzyć się jedynie z dachem pokrytym dachówkami z typowymi dla stylu rustykalnego przebarwieniami. Dzisiaj modne i praktyczne są pokrycia o jednolitej barwie. Warto sięgnąć po nowoczesne da- chówki cementowe z powłoką nych dla zabudowań gospodarczych dachach pulpitowych o małym kącie nachylenia. W harmonii z dachem Dachy dwuspadowe i czterospadowe z dużymi połaciami stwarzają duże możliwości wykorzystania różnorodnych kształtów dachówek. Pokrycie z profilowanych dachówek nada prostej formie dachu bardziej wyrazisty charakter, z płaskich będzie stonowane i spokojne. Dachówka Braas Tegalit. Prostokątne elementy tworzą płaską powierzchnię pokrycia, nadając nowoczesny styl tradycyjnej bryle fot. BRAAS fot. H. Jankowska Dachówka na miarę chówce połysku wzmacnia jej barwę. Zastosowanie takich dachówek to doskonały sposób na połączenie tradycji i nowoczesności – dzięki temu modny, jednolity kolor i delikatny połysk łączy się od dawna znanymi kształtami dachówek. Dla zwolenników dachów nowoczesnych najlepszym rozwiązaniem jest zastosowanie dachówki o nietypowym kształcie. Taki warunek spełniają nowoczesne płaskie dachówki prostokątne (ceramiczne i cementowe) lub w kształcie rombu (ceramiczne). Umożliwiają one ułożenie modnego, płaskiego pokrycia. Grafitowe i ciemnoszare tonacje dachówek unowocześnią wygląd zagrody. Prostokątne dachówki cementowe dostępne są także w kolorze ceglanym – to również dobra propozycja na budynki na wsi. Tradycyjnym ceglastym kolorem i płaską powierzchnią pokrycie nawiązuje do znanej od dawna karpiówki, a jednocześnie łatwo je dopasować do dachów o prostych kształtach. Dodatkową zaletą płaskich dachówek są zamki boczne, które zapewnią szczelniejsze pokrycie niż tradycyjne karpiówki. Dachówki płaskie sprawdzą się nawet na charakterystycz- o różnych kształtach i nazwach handlowych, oraz tradycyjne esówki z pojedynczą lub podwójną falą. Wśród zakładkowych są dachówki z wyrazistą falą typu holenderki (esówki), z wyżłobieniami w kształcie rynienek typu marsylka czy z zaokrągloną falą przypominające tradycyjne dachówki mnich-mniszka. Wśród dachówek ceramicznych są także historyczne wzory typu mnich-mniszka, w których wzór grzbietu powstaje po połączeniu dwóch elementów: wklęsłego i wypukłego. Pokrycie o płaskiej powierzchni można wykonać, wykorzystując dachówki zakładkowe w kształcie prostokąta lub rombu oraz tradycyjne karpiówki w kształcie łuski, gotyckie i prostokątne. Na dachu wielopołaciowym, gdzie materiał jest docinany w koszach, jak Budowlano-remontowy poradnik rolnika wrzesień 2008 Temat miesiąca krawędzi dachu, takich jak kosze oraz grzbiety. Układanie dachówki w koszach i narożach ułatwią dachówki połówkowe. Warto wiedzieć! Pod jakim kątem zarówno cementowe, jak i ceramiczne układa się najczęściej na dachach o kącie nachylenia od 10° do 90°. Na dachach o kącie nachylenia 10°-22° dachówki profilowane trzeba układać na dodatkowych warstwach zapewniających szczelność pokrycia. Na dachach o nachyleniu większym niż 65° każdą dachówkę trzeba zamocować osobno. 10 Wykonanie pokrycia na dachu mansardowym umożliwią specjalne dachówki mansardowe służące do krycia wypukłych załamań na dachu. Produkowane są jako dachówki mansardowe całe, mansardowe szczytowe lewe i prawe oraz mansardowe połówkowe. Do krycia wklęsłych załamań dachów występujących na przykład w tzw. dachu polskim lub innych kształtach fot. A. Szandomirski Zgrane dachy W czasach, gdy sięgano po materiały z najbliższej okolicy, najczęściej łączono dachówę wykonaną z miejscowej gliny z kamieniem. Dziś ta tradycja odżywa również w budynkach zagrodowych adaptowanych do nowych potrzeb Wyzwaniem przy układaniu pokrycia są również miejsca styku połaci z oknami połaciowymi oraz elementami wystającymi ponad dach, takimi jak kominy, ścianki lukarn. Gdy lewe krawędzie dachówki stykają się z nimi, warto zastosować dachówki Im bardziej skomplikowany dach, tym prostszy zamykające. W duchu miejsca Dachówka jest zrośnięta z krajobrazem niektórych regionów. Silne są tradycje krycia dachówką zarówno budynków mieszkalnych, jak i innych zabudowań zagrody w byłym zaborze pruskim: na Pomorzu Zachodnim, Ma- powinien być kształt dachówki Budowlano-remontowy poradnik rolnika wrzesień 2008 kryta nalotem wygląda szlachetnie. Jeżeli stare pokrycia ceramiczne przetrwały niechlubny czas wymiany na blachę i eternit, do dziś zdobią i wyróżniają krajobraz tamtych wsi i miasteczek. Najczęściej kryją budynki z prostymi dwuspadowymi dachami, do których budowy i wykończenia użyto innych naturalnych materiałów: kamienia, cegły, drewna. Dachówka jest bar- Budynki gospodarcze najczęściej mają prostą bryłę, za którą podąża kształt dachu – najczęściej są to dachy dwuspadowe lub czterospadowe. Dachy obór, chlewni, garaży i magazynów mają zwykle spore powierzchnie połaci i to one decydują o wizerunku zagrody. Błędem jest krycie zabudowań gospodarczych materiałem najtańszym, małoestetycznym i nietrwałym. Jeśli zdecydujemy się na dachówkę, zagroda zyska prestiżowy wygląd i pokrycia dachów na lata. Ze względu na gospodarczy charakter zabudowań, w których architektura jest dzo trwała, dlatego nawet je- śli stare pokrycie jest zniszczone lub ma ubytki, warto je zachować. Dawniej naj- częściej stosowano dachówki zakładkowe lub karpiówki – w starym pokryciu ubytki bez problemu można uzupełnić nowymi elementami. podporządkowana funkcji, oraz duże powierzchnie połaci dachu, najlepiej wybrać łatwą do ułożenia dachówkę zakładkową. Duża tolerancja na zamkach pozwala ułożyć je luźniej i dopasować pokrycie do pracującej więźby. Zamki zapewniają większą szczelność pokrycia i umożliwiają niewielkie rozsunięcie lub zsunięcie dachówek w trakcie układania, a także takie umieszczenie ich na połaci, aby jak najmniej materiału trzeba było docinać. Średnio przyjmuje się, że na pokrycie jednego m2 wystarczy 10 sztuk dachówek cementowych lub 13 sztuk dachówek ceramicznych. Również wznoszenie nowych budynków na tych terenach zobowiązuje do zachowania tradycji, a w niektórych gminach przekłada się na plany zagospodarowania przestrzennego, gdzie określa się kolor pokrycia i spadek dachu. zurach, Warmii, na Śląsku i w Wielkopolsce. Czerwo- ne dachy często są czytelną informacją o dawnych granicach zaborów i świadectwem trwałości tego materiału oraz jego nieprzemijającego uroku. Dachówka pięknie się starzeje – nawet obtłuczona i po- fot. S. Rejmer fot. M Bykowski Kiedyś uzyskanie szczelnego pokrycia wymuszało duży spadek dachu. Dlatego dawne domy i zabudowania gospodarcze miały strome dachy. Dzisiaj nowoczesne dachówki dzięki tolerancji na zamkach umożliwiają tworzenie szczelnego pokrycia nawet na dachach o mniejszym kącie nachylenia. Dachówki Do zadań specjalnych Wnikliwym okiem Dzięki powtarzaniu przez producentów dachówek tradycyjnych wzorów można dopasować pokrycie nowego budynku do już istniejących Dachówka Braas Tegalit. Dwuspadowe dachy mają długą tradycję w kryciu domów wiejskich. Gdy są rozbudowane facjatami i małymi lukarnami, warto pokryć je płaską dachówką Budowlano-remontowy poradnik rolnika wrzesień 2008 fot. BRAAS również na prostym dachu wzbogaconym lukarnami, ważnym kryterium wyboru materiału jest także wygląd połaci wzdłuż skośnych fot. BRAAS Ładne i szczelne wykończenie licznych grzbietów i kalenic na dachu wielopołaciowym umożliwią elementy systemowe – gąsiory i trójniki dachu z załamanym okapem można zamówić dachówki kątowe dostępne jako kątowe całe, kątowe szczytowe lewe i prawe oraz kątowe połówkowe. Dachówki mansardowe i kątowe są wykonywane na zamówienie pod konkretny kąt załamania połaci zmierzony na budowie. Ich zastosowanie pozwala uniknąć obróbek blacharskich. Ułatwieniem wykończenia dachów dwuspadowych są również dachówki szczytowe do wykończenia bocznych krawędzi dachu dostępne jako prawe i lewe. Stosując je, unikniemy konieczności montowania wiatrownic oraz obróbek z blachy. Specjalne dachówki przeznaczone są do krycia dachów pulpitowych – kalenicowe umożliwiające wykończenie kalenicy oraz kalenicowo-szczytowe ułatwiające połączenie krawędzi pulpitowej ze szczytami dachu. 11 Temat miesiąca Warto wiedzieć! Wybierając pokrycie na nowe domy w takich miejscach, warto stosować dachów- ki w kształcie i kolorze mających tradycje na tym terenie. wersalizm dachówki pozwalał przekroczyć granice regionów – dachówka była natu- ralnym pokryciem w większości miast. Dzisiaj takie pokrycie będzie dobrym wyborem w każdym miejscu. Anna Wojciechowska Hanna Jankowska Czysty dach, kolor na lata Przełomem w produkcji dachówek cementowych jest zastosowanie nowoczesnej trójwarstwowej technologii Cisar, która polega na dołożeniu dodatkowej warstwy wygładzającej. Warstwa nośna, którą tworzy barwiony w masie beton, zapewnia dużą wytrzymałość pokrycia, wygładzająca drobnoziarnista sprawia, że dachówka jest bardziej gładka, co zwiększa jej odporność na zabrudzenia, porastanie mchem i mrozoodporność oraz chroni pokrycie przed działaniem kwaśnych deszczy, wierzchnia uszlachetniająca – podwójna akrylowa powłoka Lumino chroni przed fot. BRAAS Na Warmii i Mazurach stosowano głównie dachówkę holenderkę, bardzo rzadko karpiówkę. Zachowując tradycje architektoniczne danego regionu, budujemy nie tylko wizerunek swojej zagrody, ale też siłę miejsca. Rozumieją to już mieszkańcy gmin atrakcyjnych turystycznie, którzy w spójnej architekturze widzą nie tylko wartość kulturową, ale także handlową. Uni- działaniem czynnikow atmosferycznych i promieni UV, dzięki czemu dach ma intensywny i bardzo trwały kolor oraz szlachetny połysk. pomysłów na powiązanie dachu z regionem Mazury Dwuspadowy dach wzbogacony lukarnami o typowym dla miejsca zwieńczeniu. Dachówka jest elementem dodatkowo wiążącym z regionem. Budowlano-remontowy poradnik rolnika Żuławy i Pomorze Dachówka tworzyła tu naturalne pokrycie na domach o konstrukcji szachulcowo-ryglowej. Dziś taki dom może być wizytówką regionu. wrzesień 2008 fot. BRAAS fot. A. Szandomirski Korzystano tu z dachówki pochodzącej z miejscowych złóż gliny i wypalanej w lokalnych cegielniach. Dziś również podnosi prestiż domów na tych terenach. fot. BRAAS fot. BRAAS fot. BRAAS Pomorze Gdańskie 12 Mazowsze Dachówka była tu materiałem zalecanym – w XIX wieku rząd pruski zakazał krycia dachów łatwo palną strzechą. Dziś domy kryje się również dachówką rozbiórkową. Śląsk i Kaszuby Dachówka była tu nieodłącznym towarzyszem cegły – kontynuowanie tradycji architektonicznych jest wartością takich miejsc.