funkcjonowanie społeczeństwa definicje - E-SGH
Transkrypt
funkcjonowanie społeczeństwa definicje - E-SGH
Zmiana społeczna • KLASYCZNE TEORIE ROZWOJU SPOŁECZNEGO: – MARKSIZM I EWOLUCJONIZM • TYPY SPOŁECZEŃSTW: – SPOŁECZEŃSTWA NOWOCZESNE – SPOŁECZEŃSTWA PONOWOCZESNE • TEORIE MODERNIZACJI • TEORIE KONWERGENCJI • TEORIE ZALEŻNOŚCI FUNKCJONOWANIE SPOŁECZEŃSTWA • DYNAMIKA „W SYSTEMIE” – SOCJALIZACJA – KONTROLA SPOŁECZNA – INSTYTUCJONALIZACJA • DYNAMIKA „SYSTEMU” – ZMIANA SPOŁECZNA – ROZWÓJ – POSTĘP DEFINICJE • ZMIANA SPOŁECZNA – „STAN W JEDNYM MOMENCIE W STOSUNKU DO STANU W INNYM MOMENCIE CZASU” • ROZWÓJ – KIERUNEK POZYTYWNY – POCZĄTEK ZMIAN MA CHARAKTER WEWNĘTRZNY (ENDOGENNY) • POSTĘP – ZBLIŻANIE DO STANU IDEALNEGO (WARTOŚCIOWANIE) 1 SOCJOLOGIA WSPÓŁCZESNA • ODEJŚCIE OD POJMOWANIA ZMIANY JAKO PROCESU SAMOISTEGO ROZWOJU , NIEODWRACALNEGO I KONIECZNEGO • PODKREŚLANIE ZNACZENIA DZIAŁALNOŚCI CZŁOWIEKA I NIEPRZEWIDYWALNOŚCI BIEGU WYDARZEŃ • NIEOKREŚONOŚĆ PRZYSZŁOŚCI, OTWARTEJ NA RÓŻNE MOŻLIWOŚCI (B.SZACKA) MARKSIZM • RODZAJ SIŁ WYTWÓRCZYCH • SPOSÓB PRODUKCJI (POZIOM MATERIALNYCH SIŁ WYTWÓRCZYCH) – STOSUNKI PRODUKCJI (np. formy własności) – BAZA ( żródło dynamiki społecznej) – NADBUDOWA (ustrój prawno-polityczny, charakter kultury symbolicznej) EWOLUCJONIZM (H.Spencer) • Prawa rządzące ewolucją społeczeństw, są tymi samymi, które rządzą ewolucją w świecie przyrody • Orientacja przyszłościowa (droga, jaką ludzkość przechodzi w kierunku nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego) 2 Społeczeństwa tradycyjne i nowoczesne (Max Weber) Charakter własności Organizacja pracy i produkcji Charakter siły roboczej Charakter rynku ekonomicznego Charakter obowiązujących praw Dominujące motywacje Koncepcja K.Kumara, (łączy wątki podkreślane przez Webera i Parsonsa z koncepcjami innych badaczy) Nowoczesności jest tworzona przez pięć zasad. Zasadę indywidualizmu Zasadę dyferencjacji Racjonalność Ekonomizm Ekspansywność Osobowość nowoczesna Potrzeba nowych doświadczeń, otwartość na innowację i zmianę Świadomość wielości opinii i poglądów, gotowość wypowiadania i uzasadniania własnych opinii i tolerancja dla opinii odmiennych Perspektywna orientacja wobec czasu, zogniskowana na przyszłości, a nie na przeszłości Poczucie mocy podmiotowej, tj. przekonanie, że problemy można rozwiązywać pod warunkiem, że podejmie się odpowiednie działania 3 Osobowość nowoczesna Planowanie przyszłych działań - angażowanie wyobraźni w celu planowania przyszłości Zaufanie do istniejącego porządku społecznego, wiara w prawidłowość, przewidywalność i kalkulowalność życia społecznego Zasada merytokratyczna, która polega na domaganiu się nierównego wynagradzania dla nierównych zasług Przywiązywanie wagi do edukacji i ciągłego doskonalenia się Szanowanie godności innych Przykład: medykalizacja życia • „Stawanie się „faktem” medycznym, czegoś wcześniej „niemedycznego” (nieśmiałość, otyłość, ciąża i poród, starość, zmarszczki..) • ..”kultura terapeutyczna to kultura indywidualizmu, która przekonuje człowieka, że to jego cechy i zachowania stanowią główną przyczynę dotykających go problemów. Przeniesienie odpowiedzialności na jednostki, wprowadza je w stan niepewności i zagubienia, rzucając w ramiona terapeutów, psychiatrów, psychologów, dietetyków, trenerów oraz lekarzy” (Bauman, Giddens, Beck, Jacyno) • Przekształcanie obywateli w konsumentów0. • „Multiplikacja chorób” Przykład: medykalizacja życia • T.Parsons, medycyna, jako instytucja społeczna o funkcjach kontrolnych, choroba – to poddawana kontroli dewiacja społeczna (dewiacyjna rola społeczna) • R.Merton, badając system kształcenia studentów medycyny, stworzył model socjalizacji do roli profesjonalnej • E.Friedson, choroba jako forma społecznie konstruowanej dewiacji ( umożliwiło to ekspansję medycyny na niezmedykalizowane sfery życia) • Współcześnie: od „terapeutycznej tyranii” do całościowego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego (WHO) 4 Mechanizmy • Ekspertyza i terapia - droga do szczęścia i realizacji przy wsparciu ekspertów i terapeutów, ponieważ pracujemy nad swoimi emocjami i psychiką; - rola poradników w różnych dziedzinach życia; - rozwiązywanie problemów, typu: rozpad związku czy trudności w znalezieniu pracy, nie zależą od systemu, ale od jednostki; • Świat zewnętrzny i wewnętrzny • „Osiągnięcie szczęścia nie jest już wiązane z przekształcaniem świata społecznego, ale realizuje się przez samokontrolę świata wewnętrznego.” „>>ja<< staje się przedmiotem niezmordowanej pracy” Jacyno idea „pracy nad sobą” wykazuje związki z fascynacją Zachodu religiami Wschodu (buddyzm) Społeczeństwa ponowoczesne Schematy interpretacyjne : ewolucyjny Przyjmuje się w nim, że „przyszłość już była”; Założenie o linearnej ciągłości dziejów. Przykłady: koncepcja społeczeństwa postindustrialnego, D.Bella czy A.Touraine’a. P.Drucker - społeczeństwo oparte o wiedzę, inni społeczeństwo informacyjne… Społeczeństwa ponowoczesne Schematy interpretacyjne cykliczny Nostalgiczna idea powrotu do utraconej przeszłości. Narastająca świadomość istnienia różnych negatywnych aspektów i konsekwencji nowoczesności New Age, wiara w odbudowanie utraconych więzi rodzinnych, wspólnot lokalnych, czy religijnych. 5 RUCH PRECESYJNY NEW AGE DEF. „ NIEFORMALNY, WIELOPOSTACIOWY I WIELPWYMIAROWY, ALTERNATYWNY RUCH KULTUROWY, KTÓRY NARODZIŁ SIĘ W USA W LATACH 60tych” Wiąże się z wiarą w nadejście epoki Wodnika pod koniec 2012 roku i końcem Chrześcijaństwa (Ery Ryb) Jednym ze znaków rozpoznawczych New Age jest panteizm tj wiara, że Bóg jest we wszystkim i wszystko jest Bogiem. Ruch ten zaleca min. medytacje, afirmacje, jogę, reikiD 6 Społeczeństwa ponowoczesne Schematy interpretacyjne : dialektyczny Przyszłość, to nie kontynuacja teraźniejszości czy odwrót ku przeszłości, a budowanie zmiany o charakterze jakościowym. Do tego nurtu zaliczyć możemy prace F.Fukuyamy, a także postmodernistów; Z.Baumana, Baudrillarda, czy Lyotarda. „Zaprzeczają oni w nich istnieniu w ogóle jakichkolwiek prawidłowości historycznych i społecznych, które dałoby się ująć w prawa. Ogłaszają pełną dominację przedmiotów i dóbr konsumpcyjnych nad ludźmi, całkowitą zatratę podmiotowości, wyparcie stosunków międzyludzkich przez symulację, zastąpienie kultury domeną hiperrzeczywistości w której panuje spektakl i w efekcie chaos wrażeń”. KONSUMERYZM Ekonomiczne potrzeby kapitalizmu przesunęły się z produkcji na konsumpcję (kredyty konsumenckie, rozwój agencji reklamowych, marketingu,) Świat składa się z ekranów mediów i wytworów kultury popularnej: telewizji, telewizji kablowej, video, komputera, gier, reklam, parków tematycznych, centrów handlowych, fikcyjnego kapitału i kredytu, które wszystkie są częścią postmodernistycznej kultury popularnej NOWE ZAJĘCIA KLASY ŚREDNIEJ Wzrastające znaczenie konsumpcji i mediów spowodowały powstanie nowych zawodów (lub zmieniło rolę i charakter starych), zainteresowanych namawianiem ludzi do częstszej i bardziej różnorodnej konsumpcji; pracownicy społeczni, terapeuci, nauczyciele, wykładowcy Określają oni wzory smaku i gustu dla reszty społeczeństwa, wywierając wpływ na style życia, wartości i ideologie innych ludzi Grupy te dążą do uzyskanie władzy kulturowej, co prowadzi je ku postmodernizmowi 7 EROZJA TOŻSAMOŚCI ZBIOROWYCH I PRYWATNYCH TRADYCYJNE PODSTAWY TOŻSAMOŚCI: KLASA SPOŁECZNA, RODZINA, SPOŁECZNOŚCI LOKALNE, SĄSIEDZKIE, RELIGIA, PAŃSTWO NARODOWE – SĄ W PROCESIE ZAŁAMYWANIA SIĘ W REZULTACIE ZMIAN SPOŁECZNYCH NIE POJAWIAJĄ SIĘ ŻADNE PORÓWNYWALNE FORMY, KTÓRE MOGŁYBY ZAJĄC MIEJSCE TRADYCYJNYCH PODSTAW TOŻSAMOŚCI KONSUMERYZM SPRZYJA SKRAJNEMU INDYWIDUALIZMOWI, KTÓRY NISZCZY MOŻLIWOŚCI ISTNIENIA MOCNYCH I STABILNYCH TOŻSAMOŚCI PONIEWAŻ ANI TELEWIZJA ANI KONSUMERYZM NIE TWORZĄ AUTENTYCZNYCH PODSTAW TOŻSAMOŚCI I PRZEKONAŃ, KULTURA POPULARNA I MEDIA SŁUŻĄ JAKO JEDYNE RAMY ODNIESIENIA DOSTĘPNE DLA KONSTRUKCJI TOŻSAMOŚCI, ZARÓWNO ZBIOROWYCH JAK I OSOBISTYCH 8 Późna nowoczesność (A.Giddens, S.Lash, U.Beck) Można ją scharakteryzować przy pomocy czterech cech : 1. Nową formę zaufania, która wyraża się w dominującej obecności w naszym życiu licznych abstrakcyjnych systemów (komunikacyjnych, rynków finansowych, korporacji transnarodowych, organizacji międzynarodowych, środków masowego przekazu, itp.) Jest to nowy kontekst w którym toczy się nasze życie. 2. Pojawienie się nowych form ryzyka, będących ceną postępu cywilizacyjnego i technicznego. Oprócz AIDS, Sears, Czarnobyla, zaliczyć do nich można modę na sporty ekstremalne czy pojawienie się giełdy. To nowe ryzyko przekracza dotychczasowe granice, podlega uniwersalizacji i intensyfikacji. Zjawiskom tym towarzyszy zwiększona percepcja i świadomość istniejących zagrożeń. 3. Nieprzejrzystość płynność i niepewność sytuacji społecznych, w jakich ludziom przychodzi działać, prowadzi do nieprzewidywalności i niepożądanych efektów dotyczących podejmowanych działań. 4. Skrajny relatywizm, będący rezultatem ogromnego zróżnicowania wartości i interesów pomiędzy jednostkami i grupami, prowadzi do utraty dotychczas istniejących prostych drogowskazów i schematów, które okazują się być mało przydatne do oceny działań i nowych sytuacji społecznych. 9 STRATEGIE DZIAŁANIA Pojawiającym się zagrożeniom towarzyszą strategie, jakie ludzie przyjmują wobec nasilonego ryzyka i niepewności, tj.: 1. Pragmatyczna akceptacja życia takiego jakim jest, skupienie się na rozwiązywaniu własnych życiowych problemów (strategia ta przejawia się to w stwierdzeniu : „mam dość swoich zmartwień”) 2. Konsekwentny optymizm i wiara w to, że zagrożenia i niepewności da się uniknąć i pokonać dzięki opatrzności, dobremu losowi, nauce i technice („zawsze znajdzie się jakieś wyjście”). STRATEGIE DZIAŁANIA 3. Cyniczny pesymizm, godzący się z nieuchronnością zagrożeń, przejawia się on w dążeniu do korzystania z hedonistycznych przyjemności 4. Radykalna walka ze źródłami zagrożeń, poprzez mobilizację opinii, organizowanie kampanii propagandowych, tworzenie ruchów społecznych - dobrym przykładem tego sposobu działań, mogą być ruchy antyglobalistyczne. MODERNIZACJA • Proces zmian prowadzący do powstania nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego ( upowszechnianie umiejętności czytania i pisania, rozwój oświaty, systemów komunikacji, opieki medycznej, poszerzanie uczestnictwa obywateli w życiu politycznymD.) • Zmiany w sposobie patrzenia na świat, systemach wartości, które towarzyszą rozwojowi społeczeństwa przemysłowego, kształtowanie się osobowości człowieka nowoczesnegoD) 10 KONWERGENCJA „ZBIEŻNOŚĆ” wg. Kopalińskiego W miarę postępującego uprzemysłowienia wszystkie kraje w sposób konieczny będą upodabniać się do siebie, także pod względem ustroju politycznego „Pierwszy” i „drugi” świat różnią się nie jakościowo odmiennymi ustrojami, ale odmiennym usytuowaniem na tej samej linii rozwojowej, prowadzącej do rozwiniętego społeczeństwa przemysłowego (B.Szacka) KONCEPCJE ZALEŻNOŚĆI CENTRUM – KRAJE BOGATE, WYSOKO UPRZEMYSŁOWIONE, SĄ STOSUNKOWO NIEZALEŻNE, STABILNE POLITYCZNE, O USTROJACH DEMOKRATYCZNYCH PERYFERIE – KRAJE KIEDYŚ ZALICZANE DO „TRZECIEGO ŚWIATA”. NIE SĄ KONKURENCYJNE NA RYNKACH ŚWIATOWYCH. SĄ MAŁO STABILNE POLITYCZNE I DALEKIE OD DEMOKRACJI PÓŁPERYFERIA – SYTUUJĄ SIĘ POMIĘDZY CENTRUM I PERYFERIAMI. RUCHY SPOŁECZNE „ZBIOROWE DĄŻENIA LUDZI DO REALIZACJI OKREŚLONEGO CELU” (J.SZCZEPAŃSKI) REFORMATORSKIE REWOLUCYJNE EKSPRESYWNE (POSTAWY, WARTOŚCI) „STARE” – PODŁOŻE EKONOMICZNOPOLITYCZNE np. związki zawodowe – „NOWE”- PODŁOŻE KULTUROWE, np. ruchy feministyczne i ekologiczne – – – – 11 DZIĘKUJĘ I DO ZOBACZENIA NA EGZAMINIE ! 12