Cyfrowa telewizja naziemna – co warto o niej wiedzieć?

Cyfrowa telewizja naziemna – co warto o niej wiedzieć?

Cyfrowa telewizja naziemna – co warto o niej wiedzieć?
Drodzy Konsumenci,
W nadchodzących miesiącach nadawanie sygnału telewizyjnego w Polsce zmieni się z
analogowego na cyfrowe. W związku z tymi zmianami Federacja Konsumentów
przygotowała dla Państwa krótki poradnik, zawierający najważniejsze informacje o
nadchodzących zmianach i o tym, jak do tych zmian się przygotować. Zapoznanie się z ulotką
może też ustrzec Państwa przed niepotrzebnymi wydatkami lub nieuczciwymi sprzedawcami,
którzy przy okazji cyfryzacji próbują wprowadzać w błąd konsumentów.
Kogo dotyczą te zmiany?
Cyfryzacja telewizji naziemnej dotyczy tych abonentów, którzy korzystają z naziemnych
anten telewizyjnych. Mogą to być anteny pokojowe, zewnętrzne montowane na elewacjach
budynków lub balkonach albo też zbiorcze anteny umieszczane na dachach budynków
wielorodzinnych. Telewizją naziemną jest też sygnał odbierany przez anteny przenośne i
mobilne (np. w przyczepach kempingowych).
Nie są natomiast telewizją naziemną sygnały odbierane za pomocą anten satelitarnych, TV
kablowej oraz IPTV, czyli odbiór oparty na protokole IP (Internet). Abonenci korzystający z
satelitarnych platform cyfrowych lub kablówki nie muszą martwić się o cyfryzację, ponieważ
proces ten dotyczy wyłącznie telewizji naziemnej.
Czym jest cyfryzacja telewizji naziemnej?
Cyfryzacja telewizji naziemnej to, najkrócej rzecz ujmując, zastąpienie nadawania
analogowego nowoczesną techniką cyfrową. Proces ten składa się z kilku prowadzonych
równolegle działań, których efektem będzie wdrożenie nadawania w standardzie DVB-T
(Digital Video Broadcasting – Terrestrial). Jest to standard międzynarodowy, przyjęty przez
Regionalną Konferencję Radiokomunikacyjną, której członkiem jest również Polska. Drugim
efektem cyfryzacji będzie wyłączenie nadajników analogowych, używanych obecnie przez
telewizję naziemną. Uwolnione częstotliwości będą wykorzystane w przyszłości, m.in. do
nadawania kolejnych programów telewizji naziemnej lub Internetu.
Czym różni się nadawanie cyfrowe od analogowego?
W uproszczeniu można powiedzieć, że różnica polega na sposobie kodowania, kompresji i
przesyłania obrazu, dźwięku i innych sygnałów. W technice analogowej każdy program
1
telewizyjny zajmuje jedną częstotliwość telewizyjną. Zamiast takiego jednego programu w
technologii cyfrowej nadawany będzie tzw. multipleks – zestaw kilku programów, a także
innych usług, takich jak VoD (wideo na życzenie). W najbliższych latach będą trzy takie
multipleksy, zawierające w sumie 17 programów telewizyjnych. Ich nadawanie w kolejnych
częściach kraju już się rozpoczęło (od 2009 r.). Dzięki tym zmianom technologicznym przy
użyciu anten naziemnych dostępnych będzie znacznie więcej programów telewizyjnych, bez
potrzeby korzystania z płatnej telewizji kablowej lub satelitarnej. Dostępne będą także usługi
dodatkowe – zdalne wypożyczalnie video i muzyki przy użyciu telewizora, telegazeta nowej
jakości, ale także ścieżki dźwiękowe w różnych językach dla danego programu telewizyjnego,
napisy do oryginalnych wersji językowych w filmach, nałożony na obraz lektor języka
migowego i wiele innych funkcjonalności.
Jak cyfryzacja wpłynie na jakość odbioru?
W nadawaniu cyfrowym możliwe jest uzyskanie znacząco lepszej jakości obrazu i dźwięku.
Jest tak dlatego, że sygnał cyfrowy jest mniej podatny na zakłócenia, szumy itp. Używanym
przy transmisji cyfrowej formatem obrazu jest MPEG4 (znany dobrze z Internetu), który
zapewnia bardzo dobrą jakość przy jednoczesnym wysokim stopniu kompresji. Oznacza to, że
wysoką jakość powinniśmy uzyskiwać w sposób bardziej płynny, a nadajniki telewizyjne
emitują „lżejszy” sygnał zawierający więcej danych. Sygnał cyfrowy daje ponadto możliwość
transmisji w jakości HD (High Definition), dostępnej dotychczas jedynie dla abonentów
kablówek i platform satelitarnych.
Kiedy spodziewać się zmian?
Proces ten już się rozpoczął – kolejne nadajniki cyfrowe są uruchamiane w różnych miejscach
naszego kraju. Proces ten trwał będzie do 1.10.2012 r. dla pierwszego multipleksu, do końca
2013 r. dla drugiego, a dla trzeciego nawet dłużej.
Również stopniowo w kolejnych częściach kraju, wyłączane będą nadajniki analogowe, z
których korzystamy obecnie. Terminy wyłączania nadawania analogowego układają się
różnie, ale są zsynchronizowane z włączaniem nadawania cyfrowego. Pierwsze wyłączenia
nastąpią w listopadzie 2012 r., cały proces zakończy się w lipcu 2013 r. Te terminy są ważne
dla konsumentów – tyle właśnie mamy czasu na sprawdzenie, czy nasz odbiornik umożliwia
nam odbiór cyfrowy i ewentualnie na dostosowanie go lub zakup nowego.
2
Szczegółowe informacje z podziałem terytorialnym na poziomie gminy znaleźć można na
stronach internetowych prowadzonych przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji.
http://cyfryzacja.gov.pl/Mapa,zasiegu,30.html
Informacje o terminach wyłączenia nadawania analogowego w danym mieście można
uzyskać również w oddziałach Federacji Konsumentów.
Czy mam sprzęt właściwy do odbioru telewizji cyfrowej?
Powyższe pytanie zadaje sobie większość konsumentów, zwłaszcza posiadających nieco
starsze odbiorniki i anteny. Wątpliwości te zwiększają dodatkowo reklamy sprzętu RTV,
nawołujące konsumentów do zakupów nowych telewizorów, przystosowanych do odbioru
telewizji cyfrowej. Czy rzeczywiście konsumenci staną przed koniecznością wymiany
telewizorów lub zakupu dodatkowych urządzeń? Nie zawsze, choć często niestety tak.
Poniższe informacje pomogą Państwu sprawdzić odbiornik i podjąć dalsze decyzje, jeśli
okaże się on niedostosowany do cyfrowego sygnału.
Odbiorniki telewizyjne
Pierwsza grupa telewizorów to te, które są fabrycznie w pełni dostosowane do odbioru
telewizji cyfrowej. Takie odbiorniki:
• posiadają wbudowany tuner cyfrowy DVB-T (iDTV)
• obsługują format MPEG4 (H.264/AVC).
Jeżeli decydujemy się na zakup nowego telewizora (niezależnie od przyczyny), to poza
wszystkimi jego parametrami i cechami użytkowymi należy sprawdzić przed zakupem
również powyższe cechy.
Druga grupa telewizorów to te, które nie umożliwiają odbioru telewizji cyfrowej, ale za
pomocą zewnętrznych urządzeń można je do tego dostosować. Jest to rozwiązanie znacząco
tańsze od wymiany całego telewizora, więc warto je rozważyć.
Dostosowanie analogowego odbiornika do sygnału cyfrowego polega zazwyczaj na
podłączeniu dekodera cyfrowego, zwanego również tunerem, przystawką lub urządzeniem
STB. Urządzenia takie można zakupić w cenie od 200 zł. Kilka słów o przystawkach STB
znajdą Państwo dalej.
Część telewizorów (podobnie jak starsze dekodery) posiada wprawdzie wbudowany tuner
cyfrowy, ale obsługuje jedynie format MPEG2 (starszy format kodowania obrazu). W takich
3
przypadkach wystarczające do dostosowania odbiornika będzie zamontowanie modułu CI,
konwertującego sygnał telewizyjny z MPEG4 do MPEG2. Stracimy w ten sposób nieco na
jakości obrazu, ale jest to rozwiązanie tańsze niż zakup całego dekodera. Koszt modułu CI to
ok. 150 zł.
Przystawki STB (zwane zamiennie dekoderami lub tunerami)
Przystawki to niewielkie urządzenia, łatwe w podłączeniu i nie wymagające fachowej wiedzy
technicznej. Ich działanie polega na przetworzeniu sygnału cyfrowego (który otrzymujemy z
anteny) na sygnał analogowy (do którego przystosowany jest nasz telewizor).
Kabel antenowy podłączamy do przystawki, a następnie łączymy dekoder z telewizorem przy
użyciu odpowiedniego kabla: HDMI, SCART (Eurozłącze) lub AV. Wybór kabla będzie
zależał od posiadanych wejść w telewizorze i przystawki, którą zakupimy. Większość
telewizorów, nawet tych starszych, posiada przynajmniej łącze SCART. Warto sprawdzić,
jakie wejścia mamy w telewizorze przed zakupem przystawki.
Jeśli decydujemy się na zakup przystawki, pamiętajmy o kryterium obsługiwania MPEG4 –
bez tego formatu nie będziemy mogli korzystać z cyfrowej telewizji, a zakup dodatkowo
modułu CI jest raczej nieopłacalny.
Dostępne na rynku przystawki posiadają czasami wbudowane dodatkowe funkcje i
możliwości. Te podstawowe zamieniają jedynie sygnał na analogowy. Te bardziej
zaawansowane umożliwiają nagrywanie programów, podłączenie zewnętrznego dysku przez
USB, a nawet posiadają spore wewnętrzne dyski twarde. Niektóre z oferowanych przystawek
posiadają podwójny moduł dekodujący, co umożliwia jednoczesne oglądanie jednego
programu TV i nagrywanie innego programu w tym samym czasie. Dodatkowe możliwości
oczywiście przekładają się na cenę urządzenia, ale warto o nich wiedzieć przed podjęciem
decyzji o zakupie.
Moduł CI (Common Interface)
Moduł ten jest najtańszym rozwiązaniem, jeśli nasz telewizor posiada wewnętrzny dekoder
DVB-T, ale nie obsługuje MPEG4. Ten podzespół rozkodowuje sygnał i przekształca go w
MPEG2, z którym poradzi sobie nasz telewizor. Do skorzystania z takiego rozwiązania
konieczne jest, aby odbiornik miał wejście CI. Jeśli go nie posiada, trzeba będzie niestety
zakupić przystawkę DVB-T obsługującą MPEG4.
4
Uwaga: nie wszystkie moduły CI pracują ze wszystkimi telewizorami. Przed dokonaniem
zakupu takiego modułu należy sprawdzić (np. u sprzedawcy), jakie moduły są przez
producenta naszego telewizora wskazane jako kompatybilne.
Trzecia grupa telewizorów to odbiorniki starszych generacji, które nie są przystosowane
ani do odbioru cyfrowej telewizji, ani nie będą współpracowały z tunerami cyfrowymi –
choćby z powodu braku odpowiednich wejść / gniazd, niezbędnych do połączenia kablem
telewizora z tunerem. Takich odbiorników nie spotyka się już w sprzedaży, ale są one jeszcze
używane w wielu domach. W takim przypadku konieczna będzie niestety wymiana
telewizora.
Podsumowując – przed podjęciem decyzji i wydaniem pieniędzy warto sprawdzić, jakim
odbiornikiem dysponujemy i w zależności od tych ustaleń poczynić dalsze kroki. Pośpiech
oraz agresywna reklama nie są dobrymi doradcami. Nadawanie cyfrowej telewizji
(przynajmniej jednego z mulitipleksów) rozpocznie się zanim wyłączony zostanie sygnał
analogowy, więc możliwe będzie sprawdzenie, czy nasz stary, ale sprawny telewizor przyda
nam się jeszcze. Zachęcamy też do sprawdzenia jego parametrów w instrukcji obsługi lub na
stronach internetowych producenta.
Znakomita większość sprzedawanych obecnie telewizorów jest dostosowana do odbioru
cyfrowego. Ale uwaga: zgodnie z obowiązującymi przepisami sprzedaż telewizorów
niedostosowanych do odbioru telewizji cyfrowej jest dozwolona. Sprzedawca ma obowiązek
poinformować kupującego o tym, że dany odbiornik nie jest do niej dostosowany. W praktyce
informacja ta często nie jest udzielana albo znajduje się w instrukcji obsługi telewizora, na
odległej stronie i niewielkim drukiem.
Anteny
Anteny używane dotąd do odbioru telewizji analogowej będą nam równie dobrze służyć do
odbioru telewizji cyfrowej. Jeżeli obecna jakość obrazu i dźwięku jest dobra, to
prawdopodobnie nie ma potrzeby wymieniać anteny.
Odtwarzacze wideo i nagrywarki DVD
Zmiana sposobu nadawania na cyfrowy nie wpłynie na urządzenia podłączone do telewizora,
takie jak magnetowidy i nagrywarki DVD. Ich podłączenie pozostanie takie samo, jeśli tylko
(w przypadku podłączenia przystawki DVB-T) nadal będziemy mieć odpowiednie wejścia
(np. Eurozłącze). Jeśli posiadane urządzenia nie mają wbudowanego tunera cyfrowego, to do
5
nagrywania treści z innego programu telewizyjnego niż aktualnie oglądany będziemy
potrzebować odpowiedniej przystawki STB, pozwalającej na obsługę dwóch urządzeń naraz.
Uwaga na nieuczciwych sprzedawców!
Choć proces cyfryzacji dopiero się zaczyna, Federacja Konsumentów już zanotowała
przypadki nieuczciwych zachowań ze strony sprzedawców lub usługodawców. Oto kilka
typowych przykładów, które pozwolą Państwu ustrzec się przed nierzetelnymi firmami:
• promocje obejmujące telewizory, sprzedawane po bardzo atrakcyjnych cenach – po
sprawdzeniu okazuje się, że odbiornik nie jest przystosowany do odbioru cyfrowego, a
sprzedawca nie informował o tym, pomimo takiego obowiązku wynikającego wprost z
przepisów prawa;
• telewizory posiadające DVB-T, ale nie odtwarzające MPEG4 – jak wyżej, bez
informacji dla klienta, konieczne okazuje się dokupienie modułu CI;
• promocyjne ceny przystawek STB, które nie obsługują MPEG4 – problem
analogiczny jak wyżej;
• handlowcy wmawiający klientom, że muszą wymienić telewizor na nowy, oferujący
jednocześnie sfinansowanie zakupu kredytem o wysokim oprocentowaniu;
• handlowcy nakłaniający klientów do zawierania umów z dostawcami telewizji
satelitarnej lub kablowej, twierdzący, że „zwykła” telewizja zostanie lada dzień
wyłączona (jest to oczywiście nieprawdą).
Jeśli zetknęli się Państwo z takimi lub podobnymi praktykami, prosimy o poinformowanie o
tym najbliższego oddziału Federacji Konsumentów. Mamy nadzieję, że ulotka pomoże
Państwu wejść w cyfrową erę telewizji w sposób bezpieczny, świadomy i bez ponoszenia
zbędnych kosztów.
6