zebranie zespołu koordynacyjnego

PROTOKÓŁ Z ZEBRANIA ZESPOŁU KOORDYNACYJNEGO NUKAT,
BIBLIOTEKA UNIWERSYTECKA W WARSZAWIE, 27.05.2004 r.
I. Uczestnicy spotkania
Według listy obecności.
II. Omawiane sprawy według przesłanego drogą elektroniczną porządku zebrania
Spotkaniu przewodniczyła Joanna Pasztaleniec-Jarzyńska, zastępca dyrektora Biblioteki Narodowej
w Warszawie.
Porządek zebrania został uzupełniony o informację dotyczącą stanu przygotowania Biblioteki Narodowej do
współpracy z NUKAT, przygotowaną przez Joannę Pasztaleniec-Jarzyńską i Jadwigę Sadowską.
1. Dyskusja nad udostępnionym pocztą elektroniczną sprawozdaniem z realizacji zadania „Budowa
Narodowego Uniwersalnego Katalogu Centralnego NUKAT” w 2003 r., przygotowanym przez kierownika
Centrum NUKAT Marię Burchard:
- zwrócenie uwagi na nierównomierny stopień aktywnej współpracy w NUKAT. Część bibliotek mimo
podpisania „Porozumienia o współpracy w zakresie katalogowania w NUKAT” uczestniczy w projekcie
biernie, tylko pobierając dane. Maria Burchard przypomniała, że nie wszystkie biblioteki muszą aktywnie
budować katalog centralny, istnieje możliwość pobierania danych (podpisanie „Porozumienia
o pobieraniu danych z Narodowego Uniwersalnego Katalogu Centralnego NUKAT).
Ewa Lankosz zaapelowała w imieniu Zespołu Koordynacyjnego do tych bibliotek, które mimo zgłoszenia
aktywnego współtworzenia katalogu centralnego nie uczestniczą we współkatalogowaniu w oczekiwanym
stopniu. Przypomniano jednocześnie, że ideą budowania katalogu centralnego jest współkatalogowanie
z pełnym zaangażowaniem wszystkich bibliotek uczestniczących w projekcie.
Maria Burchard zapowiedziała cykliczny przegląd statystyk katalogowania oraz ewentualne ograniczenie
przydzielonej bibliotekom liczby licencji klienta systemu Virtua (udostępnianego nieodpłatnie bibliotekom
współkatalogującym przez Centrum NUKAT) proporcjonalnie do udziału we współkatalogowaniu. Oczekuje
się, aby jedno stanowisko służyło w bibliotece do opracowania średnio 5 rekordów bibliograficznych
dziennie.
Henryk Hollender zgłosił propozycję wykreślania z listy „Porozumienia o współpracy w zakresie
katalogowania w Narodowym Uniwersalnym Katalogu Centralnym NUKAT ...” tych bibliotek, które nie
uczestniczą w budowaniu NUKAT, tym samym łamiąc postanowienia punktu 1.5 podpisanego porozumienia.
Ewa Lankosz zaproponowała także sformułowanie pisma zachęcającego i przedstawiającego pozytywne
strony takiej metody pracy do dyrektorów tych bibliotek, które nie współpracują aktywnie, z jednoczesnym
wskazaniem punktu w podpisanym „Porozumieniu o współpracy w zakresie katalogowania...”, który
umożliwia rozwiązanie umowy. Do napisania pisma została zobligowana M. Burchard.
Zespół Koordynacyjny wyraził zgodę na jednorazowe w ciągu roku sprawozdanie z działalności Narodowego
Uniwersalnego Katalogu Centralnego NUKAT przygotowywane przez kierownika Centrum NUKAT.
- do współkatalogowania w 2003 r. przystąpiło 7 nowych bibliotek wykorzystujących różne
oprogramowania. Do końca maja 2004 r. zostało przeszkolonych 8 bibliotek.
2. Sprawozdanie finansowe:
- Dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie E. Kobierska-Maciuszko poinformowała o bardzo
dramatycznej sytuacji finansowej Centrum NUKAT. W bieżącym roku Centrum NUKAT nie otrzymało
dotychczas dotacji w ramach Funduszu SPUB. Władze ICM poinformowały kierownika Centrum NUKAT,
że nie wpłynęła dotacja SPUB na dalsze prowadzenie programu Biblioteki Wirtualnej Nauki, tym samym
nie ma pieniędzy na działalność NUKAT, który jest częścią tego programu. Dotacja, być może, zostanie
przyznana w listopadzie 2004 r. Praca Centrum NUKAT jest kredytowana przez Uniwersytet Warszawski
pod zastaw kwoty pozostałej jeszcze z funduszu A.W. Mellona.
Wszyscy uczestnicy zebrania wyrazili zaniepokojenie sytuacją finansową Centrum. Jednogłośnie obiecali
poparcie dyrekcji BUW i kierownik Centrum NUKAT w staraniach o pieniądze konieczne do dalszej
działalności katalogu centralnego.
E. Lankosz zgłosi problem braku funduszy na działalność Centrum NUKAT Radzie Wykonawczej
Dyrektorów Bibliotek Szkół Wyższych.
A. Nikisch zgłosił do rozważenia pobieranie opłat od tych bibliotek, które kopiują dane z katalogu
centralnego, o ile sytuacja finansowa Centrum nie ulegnie poprawie. Podkreślono, że jest to rozwiązanie
ostateczne i wszyscy uczestnicy przeciwni są pobieraniu tego typu opłat.
Zespół Koordynacyjny, mimo wcześniejszej zgody na jednorazowe w ciągu roku sprawozdanie z działalności
NUKAT, ze względu na niepokojącą sytuację finansową ośrodka prosi o przygotowanie informacji kierownika
Centrum NUKAT o stanie finansów z końcem września 2004 r.
M. Burchard, kierownik Centrum NUKAT, prosiła o rozważenie możliwości dodatkowego finansowania pracy
administratorów Centrum NUKAT w przypadku realizowania przez biblioteki współkatalogujące
rekatalogowania w ramach dodatkowych funduszy. Zespół Centrum jest już maksymalnie obciążony
wpływem bieżącym realizowanym w ramach pracy etatowej bibliotek i nie jest możliwe wydatne zwiększenie
dziennego limitu rekordów do zatwierdzania w ramach godzin pracy. Wobec obawy Wojciecha
Sachwanowicza o sprawne i bieżące zatwierdzanie wszystkich typów rekordów, których pula zwiększy się po
podjęciu współpracy przez Bibliotekę Narodową, kierownik Centrum poinformowała, że został złożony
wniosek o dodatkowe 3 etaty, jednak w obecnej sytuacji finansowej, kiedy brakuje pieniędzy na
wynagrodzenia dla już zatrudnionych, istnieje mała szansa na jego pozytywną realizację.
- w styczniu 2003 r. zamknięty został kontrakt z firmą VTLS. Niewykorzystana kwota kontraktu została za
zgodą firmy zaliczona na poczet opłaty maintenance
- zamknięcie grantu z Funduszu A.W. Mellona nastąpi za zgodą Fundacji do końca czerwca 2005 r.
Pozostałe jeszcze fundusze zostały częściowo wykorzystane na podniesienie licencji oprogramowania
Virtua (z 256 do 384 jednoczesnych użytkowników) i zakup 24 nowych komputerów (wymiana
komputerów z 1998 r.)
3. Inne prace:
• migracja bibliotek grupy VTLS
Centrum NUKAT zaproponowało bibliotekom użytkującym system VTLS pomoc w automatycznym
skopiowaniu danych wprowadzonych do katalogu NUKAT w okresie zamknięcia systemu lokalnego
biblioteki, przygotowało także narzędzia do przeprowadzenia tej akcji. Z usługi skorzystało 9 bibliotek.
• integracja kartotek wzorcowych
Centrum NUKAT opracowało i wdrożyło nowe ustalenia dotyczące zasad tworzenia, kopiowania
i stosowania w opracowaniu przedmiotowym haseł korporatywnych, osobowych i tytułowych. Prace te
zostały podjęte w związku z koniecznością uporządkowania CKHW, w tym słownictwa jhp KABA,
i ujednolicenia zasad tworzenia rekordów dla osób, instytucji, imprez, tytułów zarówno na potrzeby
opracowania formalnego jak i przedmiotowego. Mają też związek z ewentualną perspektywą wdrożenia
w katalogu NUKAT Functional Requirements for Bibliographic Records. Maria Burchard wyjaśniła
nieporozumienia dotyczące prac nad integracją kartotek wzorcowych. Prosiła o autonomię i swobodę
w podejmowaniu decyzji dotyczących obsady stanowisk w Centrum NUKAT, przypominając, że są to
zadania kierownika Centrum NUKAT realizowane w porozumieniu z dyrekcją BUW.
Maria Burchard poinformowała także o zamiarze zorganizowania przez Centrum NUKAT późną jesienią
konferencji nt. katalogu centralnego NUKAT i perspektyw jego rozwoju w kontekście dotyczącej języka
haseł przedmiotowych KABA. Ramowy plan konferencji zostanie przedstawiony do połowy lipca na
domowej stronie NUKAT.
• transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie
Od 1 stycznia 2004 w katalogu centralnym stosowane są nowe zasady transliteracji znaków cyrylickich
na znaki łacińskie. Kierownik Centrum NUKAT zwróciła uwagę, że do dnia 27.05.2004 tylko 7 bibliotek
na 46 bibliotek współpracujących na swoich stronach domowych zamieściło informację o tej zmianie.
•
Centrum NUKAT przygotowuje udostępnienie na stronie domowej list określników swobodnych
jhp KABA. Termin opublikowania list przewidywany jest na początek lipca 2004 ∗ .
• współpraca z Biblioteką Narodową
Od października 2003 r. przedstawiciele Biblioteki Narodowej i Centrum NUKAT odbywali cykliczne
spotkania, podczas których ustalono najważniejsze różnice w katalogowaniu oraz ustalono wspólne
zasady postępowania w opracowywaniu dokumentów zwartych.
• prace nad wdrożeniem jhp MeSH
Na pytanie kierownika Centrum NUKAT dotyczące stanu zaawansowania prac nad wdrożeniem jhp
MeSH w katalogu centralnym, Katarzyna Sokołowska poinformowała, że w chwili obecnej są one
wstrzymane ze względu na nieprawidłowe kodowanie litery „ź” w bazie poznańskiej. Katarzyna
Sokołowska poinformowała, że w chwili obecnej są one wstrzymane ze względu na nieprawidłowe
kodowanie litery „ź” w bazie poznańskiej i nieobecność w pracy informatyka tego ośrodka.
•
kopiowanie rekordów narzędziami Chameleona (tzw. „sklepik” NUKAT)
Odpowiadając na pytanie Marii Wrocławskiej dotyczące terminu uruchomienia tej usługi Maria Burchard
wyjaśniła, że kopiowanie danych narzędziami Chameleona zostało już rozpoznane, jednakże są
problemy z prawidłowym kodowaniem znaków. Na Spotkaniu Polskiej Grupy Użytkowników VTLS ten
∗
Lista dostępna na stronie Hwww.nukat.edu.plH od 1 lipca 2004 r.
2
problem zostanie przedstawiony i przedstawiciele Centrum NUKAT będą naciskać na jak najszybsze
rozwiązanie tego problemu.
Kierownik Centrum NUKAT podkreśliła raz jeszcze, że nieprawdziwe są rozpowszechniane
w środowisku bibliotekarskim informacje o tym, że za tę usługę pobierane są opłaty.
Informacje dotyczące stanu przygotowania Biblioteki Narodowej do współpracy z NUKAT, zostały
przedstawione przez Joannę Pasztaleniec-Jarzyńską i Jadwigę Sadowską:
Joanna Pasztaleniec-Jarzyńska poinformowała, że Biblioteka Narodowa przyłączy się do
współkatalogowania we wrześniu 2004 r., katalogowane będą jedynie książki. Rozpoczęcie katalogowania
innych typów dokumentów zostanie podjęte w późniejszym terminie. W końcu czerwca dwie osoby z BN,
odpowiedzialne za współpracę, doprecyzują warunki wprowadzania danych.
Jadwiga Sadowska przedstawiła stan przygotowania BN do współpracy:
- historia spotkań grup roboczych pracujących nad ujednoliceniem zasad katalogowania dokumentów,
- zdefiniowanie podstawowych różnic w katalogowaniu między BN i Centrum NUKAT
1) formułowanie tytułu ujednoliconego serii,
2) stosowanie w NUKAT w haśle korporatywnym polskiej wersji nazwy Kościół Katolicki,
zamiast Ecclesia Catholica (zgodnie z PN-N-01230:2001)
3) stosowanie w NUKAT PN-83/N-01201 Transliteracja znaków cyrylickich na znaki łacińskie
zamiast PN-ISO 9:2000
4) stosowanie kodów krajów i języków w rekordzie bibliograficznym
- cykliczne spotkania przedstawicieli BN i NUKAT w okresie listopad 2003 - kwiecień 2004,
rozbieżności dotyczące zagadnień 1-3 zostały usunięte, pozostało do uzgodnienia
stosowanie kodów krajów i języków w rekordzie bibliograficznym. BN stosuje
zaktualizowaną narodową normę. NUKAT stosuje kody krajów i języków zgodnie z MARC
Code List for Countries i MARC Code List for Languages, które są integralną częścią
formatu MARC 21, stosowanego w katalogu centralnym. Dla BN stosowanie kodów
USMARC jest odstępstwem od zasady zgodności pracy z obowiązującymi normami.
Biblioteka Narodowa prosi kierownika Centrum NUKAT o pisemne uzasadnienie
konieczności stosowania kodów MARC, a nie kodów przewidzianych przez polską normę
w katalogu centralnym.
Biblioteka Narodowa zgłosiła propozycję stworzenia grupy fachowców-praktyków, która zajmowałaby się
przygotowywaniem materiałów metodycznych dla całego środowiska bibliotekarskiego. W jej skład
wchodziliby pracownicy Biblioteki Narodowej, Centrum NUKAT i bibliotek współtworzących katalog centralny.
Istnieje konieczność precyzyjnego określenia kompetencji tej grupy roboczej.
Nad ujednoliceniem zasad katalogowania druków ciągłych pracuje grupa robocza składająca się
z przedstawicieli BN, NUKAT i BUW, usunięcie różnic w opracowaniu tego typu dokumentów będzie
kolejnym krokiem do pełnej współpracy BN i NUKAT.
Joanna Pasztaleniec-Jarzyńska uprzedziła, że nie wszystkie modyfikacje dokonywane w rekordach
bibliograficznych będą pobierane przez BN, jest to związane ze specyfiką bibliografii narodowej. Maria
Burchard wskazując na możliwość wyodrębnienia rekordów utworzonych przez BN, uznała, że mogą być
one specjalnie chronione i ewentualne modyfikacje będą poddawane większej uwadze, bądź też
wprowadzane za zgodą autora rekordu.
Krótka informacja Wojciecha Sachwanowicza o KaRo
Na zebraniu nie omówiono punktu 2 proponowanego porządku zebrania, czyli składu, zadań i regulaminu
działania Zespołu Koordynacyjnego NUKAT. Prowadząca obrady zaproponowała, aby na jesiennym
(październik?) spotkaniu Zespołu Koordynacyjnego NUKAT wrócić do sprawy finansowania Centrum NUKAT
oraz skupić się na sprawie ujętej w punkcie 2 porządku zebrania.
III. Wolne wnioski
Henryk Hollender zwrócił uwagę na to, że rekordy utworzone dla dokumentów elektronicznych znajdujące
się w katalogu centralnym zawierają nieaktualne URL.
Wojciech Sachwanowicz sygnalizował rozbieżności w opracowaniu dokumentów elektronicznych.
Maria Burchard poinformowała o projekcie zorganizowania warsztatów w katalogowaniu dokumentów
elektronicznych przez Bibliotekę Jagiellońską.
Protokół przygotowała: Maria Gajowniczek-Woźniak
3