1 I. Funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego i tworzenie grup

I. Funkcjonowanie Zespołu Interdyscyplinarnego i tworzenie grup roboczych :
1. Czy przewodniczący Zespołu Interdyscyplinarnego może powoływać grupy robocze?
TAK - ale wyłącznie w sytuacji jeśli każdy członek zespołu interdyscyplinarnego indywidualnie upoważni
przewodniczącego do działania w swoim imieniu w zakresie tworzenia grup roboczych i upoważnienia takie
zostaną przewodniczącemu udzielone przez wszystkich członków zespołu oraz będą mieć charakter imienny.
Uzasadnienie:
Tryb powołania grup roboczych określony został w art. 9a ust. 10 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, zgodnie z którym organem uprawnionym do powołania grupy
roboczej jest zespół interdyscyplinarny. Biorąc jednak pod uwagę, że zespół interdyscyplinarny spotyka się nie
rzadziej niż raz na trzy miesiące, a potrzeba dokonywania aktu powołania grup roboczych w indywidualnych
przypadkach jest dużo częstsza, proces ten byłby utrudniony, a czas potrzebny do powołania grupy roboczej
przez zespół mógłby się w sposób znaczny wydłużyć. Powstała zatem potrzeba takiego umocowania
przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego, aby mógł on samodzielną czynnością dokonywać powołania
grup roboczych. Mając na uwadze treść art. 95 §1 oraz art. 96 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks
Cywilny (tekst jednolity: Dz.U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm.), można dokonać czynności prawnej przez
przedstawiciela, a umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na oświadczeniu
reprezentowanego.
2. Czy funkcja "zastępcy przewodniczącego" musi być określona w uchwale Rady Miejskiej?
Rekomendujemy taki sposób uregulowania tej kwestii, gdyż, to rada gminy, zgodnie z art. 9a
ust. 15 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, powinna określić szczegółowe warunki
funkcjonowania zespołu interdyscyplinarnego, mając przede wszystkim na względzie jego systematyczną,
niczym niezakłóconą pracę. Rekomenduje się zawarcie w uchwałach rad gmin zapisów dotyczących
zapewnienia niezakłóconej pracy zespołów interdyscyplinarnych w sytuacji nieobecności przewodniczącego,
poprzez powołanie funkcji jego zastępcy lub wiceprzewodniczącego.
3. Czy Przewodniczący Zespołu może wyznaczyć swojego zastępcę, który również otrzyma pisemne
upoważnienie od każdego członka Zespołu Interdyscyplinarnego do powoływania grup roboczych
(w przypadku nieobecności Przewodniczącego)? Czy takie upoważnienie może otrzymać dwóch
członków Zespołu?
NIE - gdyż zastępcę lub zastępców przewodniczącego winien wybrać kolegialnie zespół
interdyscyplinarny, a gdy już zostaną wybrani - powinni, podobnie jak przewodniczący zespołu, otrzymać od
wszystkich członków zespołu interdyscyplinarnego pisemne imienne upoważnienia do działania w ich imieniu,
w czasie nieobecności przewodniczącego zespołu, w zakresie tworzenia grup roboczych.
4. Czy zapraszać na posiedzenie grupy roboczej lub Zespołu Interdyscyplinarnego członka, który jest na
urlopie lub jest na zwolnieniu lekarskim L4?
NIE – jeśli termin posiedzenia wyznaczony został w okresie kiedy członek zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej jest na urlopie lub zwolnieniu lekarskim z powodu choroby,
gdyż zgodnie art. 9a ust. 13 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie, członkowie zespołu interdyscyplinarnego oraz grup roboczych wykonują zadania w ramach
obowiązków służbowych lub zawodowych, a urlop oraz zwolnienie lekarskie stanowi przerwę w wykonywaniu
tych obowiązków.
II. Realizacja procedury „Niebieskie Karty”
1. Czy wszczynać procedurę „Niebieskie Karty” w sytuacji zgłoszeń anonimowych?
TAK - ale tylko po sprawdzeniu tj. w sytuacji, gdy w wyniku rozeznania sprawy przez pracownika
socjalnego ośrodka pomocy społecznej potwierdzą się zgłoszone anonimowo informacje
o występowaniu przemocy w rodzinie.
Zgodnie z art. 9d ust. 4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie „wszczęcie
procedury następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta” w przypadku powzięcia, w toku
prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec członków
rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem
przemocy w rodzinie”.
1
2.
Czy jeżeli ofiara przemocy zgłosiła już na Policji wniosek o możliwości popełnienia przestępstwa
z art. 207 KK to pracownik socjalny ma obowiązek wypełnienia formularza „Niebieska Karta-A"?
TAK – Ustawodawca wskazał w art. 9d ust.4 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie tylko jedną przesłankę wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”, określając ją jako „powzięcie
podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie". Podejrzenie to może powstać w toku wykonywanych czynności
służbowych lub zawodowych, a także w wyniku zgłoszenia dokonanego przez członka rodziny lub świadka
przemocy. Procedura „Niebieskie Karty” ma charakter interwencyjny, a jej wszczęcie następuje niezależnie od
dokonanego przez osobę doznającą przemocy zgłoszenia na Policji wniosku o możliwości popełnienia
przestępstwa.
3. Co robić, gdy rodzic zgłasza przemoc ze strony małoletniego dziecka?
Rekomendujemy w takiej sytuacji wszczęcie procedury „Niebieskie Karty”. Jest to wynik consensusu
pomiędzy działaniami Policji w tym względzie a potrzebą ochrony i pomocy pozostałym członkom rodziny.
Pamiętać należy w pracy z rodziną, że podczas rozmów z małoletnim musi towarzyszyć mu rodzic lub opiekun
prawny lub faktyczny oraz że dziecka, bez względu na kontekst w jakim występuje w procedurze, nie
zaprasza się na posiedzenie zespołu lub grupy roboczej.
Agresja dziecka ma najczęściej podłoże w niewydolności opiekuńczo-wychowawczej jego rodziców lub
opiekunów i należy podjąć wówczas działania zmierzające do poprawy ich kompetencji poprzez pracę
z rodziną, w tym w ramach poradnictwa psychologicznego i pedagogicznego oraz poprzez pracę socjalną
i ewentualną pomoc asystenta rodziny. Ponadto należy skierować rodzinę z dzieckiem do poradni
psychologiczno-pedagogicznej oraz zwrócić się do sądu o wgląd w sytuację rodzinną dziecka, który ją zbada
i - jeśli potwierdzona zostanie niewydolność wychowawcza rodziny - podejmie odpowiednie kroki, w tym ma
możliwość oddania rodziny pod nadzór kuratora.
4. Czy Zespół Interdyscyplinarny ma przesyłać kserokopię formularza „Niebieskie Karty” do
przewodniczącego Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i dzielnicowym?
TAK – ale tylko jeśli są członkami zespołu interdyscyplinarnego lub grup roboczych.
5. Czy trzeba przeprowadzać wywiady środowiskowe w rodzinach, w których realizowana jest procedura
„Niebieskie Karty”?
NIE – nie ma takiego obowiązku, gdyż dokumentacja dotycząca występowania przemocy w rodzinie została
ściśle określona w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta".
Niemniej jednak, zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie, zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie są realizowane przez organy
administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego między innymi na zasadach określonych
w przepisach ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, a więc wywiad środowiskowy może
zostać przeprowadzony przez pracownika socjalnego jeśli wymaga tego sytuacja rodziny. Jednocześnie,
zgodnie z § 11 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta", zadaniem pracowników jednostek
organizacyjnych pomocy społecznej jest diagnozowanie sytuacji i potrzeb osoby, co do której istnieje
podejrzenie, że może być dotknięta przemocą. Udokumentowanie informacji zebranych przez pracownika
socjalnego może odbyć się w drodze sporządzenia wywiadu środowiskowego.
Podobnie, do dokumentacji rodziny może również zostać włączony wywiad środowiskowy sporządzony przez
pracownika socjalnego w związku z wypełnianiem przez niego zadań wynikających z ustawy o pomocy
społecznej.
Jeśli wywiad zostaje przeprowadzony przed spotkaniem zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej, na
którym omawiana będzie sprawa danej rodziny, wówczas zebrane podczas wywiadu informacje będą
przydatne w konstruowaniu planu pomocy dla rodziny oraz określenia najpilniejszych potrzeb osoby oznającej
przemocy.
6. Czy należy wszczynać procedurę „Niebieskie Karty”, gdy przemoc zgłasza osoba chora psychicznie?
7. Jak prowadzić procedurę "Niebieskie Karty" w sytuacji, gdy została wszczęta w rodzinie, gdzie osoba
podejrzana o stosowanie przemocy lub jej doznawanie jest ubezwłasnowolniona lub chora
psychicznie? Jakie podejmować działania? Jakie instytucje poinformować? Czy prowadzić procedurę,
czy zamknąć, a jeśli zamknąć to na jakiej podstawie?
TAK – należy wówczas wszczynać procedurę „Niebieskie Karty”, gdyż pomocą w formie realizacji
procedury powinno się obejmować wszystkie rodziny, w których dochodzi do przemocy, bez względu
na stan zdrowia osoby stosującej przemoc czy osoby doznającej przemocy.
Sytuacja, gdy przemoc zgłasza osoba chora psychicznie nie wyklucza możliwości, że faktycznie jej ze strony
najbliższych doznaje, gdyż przyjmuje się że choroba oraz niepełnosprawność stanowi dodatkowy czynnik
ryzyka wystąpienia krzywdzenia ze strony najbliższych.
2
Z kolei założenie „Niebieskiej Karty” w przypadku, gdy sprawca jest chory psychicznie, nie tylko zapewni
pomoc rodzinie dotkniętej przemocą, lecz także pomoże udokumentować zachowania sprawcy świadczące
o tym, czy stwarza zagrożenie dla otoczenia, co umożliwi jego ewentualne przymusowe leczenie
psychiatryczne.
Ponadto niezwykle istotne jest w przypadku prowadzenia procedury wobec rodzin, w których ofiarami
lub sprawcami przemocy są osoby chore psychicznie i niepełnosprawne, podjęcie działań zmierzających do
zapewnienia im samym lub członkom ich rodziny bezpieczeństwa i przerwanie przemocy. Konieczne jest
zatem zdiagnozowanie potrzeb rodziny i udzielenie jej wsparcia w opiece nad osobą chorą, a w przypadkach
drastycznych, gdy zagrożone jest zdrowie i życie członków rodziny lub osoby chorej - podjęcie kroków
mających na celu jej przymusową hospitalizację. Ważne jest również staranne monitorowanie sytuacji rodziny
poprzez wizyty w środowisku. Podkreślić przy tym należy, że działania pomocowe mogą być tu wielotorowe
i skierowane zarówno na odciążenie zdrowych członków rodziny w opiece nad osobą chorą jak i na
zapewnienie wsparcia i pomocy samej osobie chorej, przy czym w rodzinach takich, gdzie przemoc
współwystępuje z innymi problemami, szczególnie cenna jest możliwość pracy interdyscyplinarnej, łączącej
kompetencje wielu specjalistów jaką daje procedura „Niebieskie Karty”.
Zamkniecie procedury „Niebieskie Karty” winno natomiast nastąpić, gdy zespół lub grupa robocza uzna,
że spełniona została któraś z przesłanek § 18 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011
roku w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”.
8. Co robić w sytuacji, gdy rodzina, w której wszczęto procedurę z „Niebieskie Karty” jest nieznana
ośrodkowi pomocy społecznej i po wszczęciu procedury nie chce mieć nic wspólnego z członkami
grupy roboczej, w tym nie reaguje na pisemne zaproszenia, wezwanie, nie odbiera telefonów i nie
wpuszcza do domu, co skutkuje tym, że grupa nie może zebrać informacji na temat rodziny. Czy jest to
powód do zamknięcia procedury, pomimo, że nie zdiagnozowano problemu w rodzinie?
9. Co w sytuacji, gdy spisano „Niebieską Kartę”, a osoba podejrzana o stosowanie przemocy i osoba
dotknięta przemocą nie zgłaszają się na spotkania grupy roboczej? Czy monitorować środowisko?
Czy kierować sprawę do Prokuratury? Jakie należy podjąć czynności?
10. Co w przypadku, jeżeli osoba dotknięta przemocą w rodzinie nie wyraża zgody na współpracę (nie
zgłasza się na posiedzenia grup roboczych, nie wpuszcza do domu pracownika socjalnego ani
dzielnicowego, nie odbiera telefonów)?
Należy ponawiać zaproszenia oraz wezwania na posiedzenia zespołu interdyscyplinarnego lub grupy
roboczej, a także podjąć inne kroki prowadzące do kontaktu z rodziną np. wizyty w miejscu zamieszkania.
Celem jest rozmowa z osobami uwikłanymi w przemoc, bo tylko tak mogą się one dowiedzieć, na czym
polegają działania związane z procedurą i co będzie się dalej działo w ich sprawie. Pamiętać przy tym należy,
aby w czasie wizyt w środowisku rozmowy takie były prowadzane oddzielnie z osobą doznającą przemocy
i osobno z jej sprawcą, tak aby zapewnić osobie doznającej przemocy poczucie bezpieczeństwa i poufność
wypowiedzi.
W toku działań zmierzających do ustalenia sytuacji w rodzinie należy również zbadać, czy inne służby, poza
ośrodkiem pomocy społecznej, wiedzą coś o sytuacji rodziny, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji dzieci
w rodzinie. Zespół interdyscyplinarny lub grupa robocza może wówczas, w oparciu o zbierane od tych
instytucji informacje, monitorować sytuację rodziny. Wówczas działania poszczególnych przedstawicieli
zespołu lub grupy roboczej powinny być ukierunkowane na:
próby dokonania diagnozy sytuacji osoby/rodziny w oparciu o wymieniane między sobą informacje;
próby wejścia w środowisko, nawiązania kontaktu i motywowania do współpracy;
minimalizowanie skutków występowania przemocy w rodzinie i dbanie o bezpieczeństwo osoby
doświadczającej przemocy, w szczególności dzieci (ochrona ich interesów i potrzeb),
skoncentrowanie się na dzieciach w danej rodzinie, które nie mogą być zostawione bez opieki i pomocy.
W sytuacji, gdy w rodzinie są dzieci, a zespół lub grupa robocza nie ma możliwości zbadania ich sytuacji,
zasadne jest wystąpienie do sądu z wnioskiem o wgląd w sytuację rodziny, gdyż sąd ma dużo większe
możliwości w zakresie badania sytuacji rodziny niż zespół interdyscyplinarny i grupy robocze.
Jeśli chodzi o zgłoszenie sprawy do prokuratury, pamiętać należy, że w art. 12 ustawy o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie jest mowa o obowiązku zgłaszania organom ścigania podejrzenia o popełnieniu
ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie, a w Kodeksie karnym nie ma zapisu
o przestępstwie przemocy w rodzinie. Wobec powyższego zachowania osób stosujących przemoc mogą
wypełniać znamiona wielu różnych przestępstw, ale nie zawsze będą to przestępstwa ścigane z urzędu.
Dlatego każdą sytuację winno się w toku pracy zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej indywidualnie
przeanalizować, pod kątem czy będące w jej posiadaniu informacje stanowią podstawę do złożenia
zawiadomienia do organów ścigania. Obowiązek ten dotyczy wyłącznie przestępstw ściganych z urzędu.
3
11. Czy prowadzić procedurę "Niebieskie Karty", czy ją zakończyć w sytuacji, gdy zaproszona na
spotkanie grupy roboczej ofiara oświadcza, że w jej rodzinie przemoc nie występuje?
Procedurę należy kontynuować.
W sytuacji, gdy osoba doznająca przemocy wnioskuje o zakończenie procedury „Niebieskiej Karty” należy
szczegółowo zbadać okoliczności takiego wniosku. Czasami zdarza się, że osoba doznająca przemocy chce
wycofać np. zgłoszenie o popełnieniu przestępstwa pod wpływem presji ze strony sprawcy przemocy. Osoba
taka często jest zastraszana, szantażowana i zmuszana do wycofania wszelkich swoich wcześniejszych
zgłoszeń. Jej oświadczenie o braku przemocy może być również efektem fazy „miodowego miesiąca”, kiedy to
sytuacja w rodzinie chwilowo się poprawia i wywołuje nadzieje osoby dotkniętej przemocą, że będzie to
sytuacja trwała.
Pamiętać należy, że § 18 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” jasno określa sytuacje, w których może dojść do
zakończenia procedury, a żadna z wymienionych w nim przesłanek nie uwzględnia wniosku któregoś
z uczestników procedury jako podstawy do jej zamknięcia.
12. Co robić, gdy ofiara nie współpracuje z grupą roboczą tj. chce, żeby wszystko zrobiło się za nią
i nie zgłasza się, nie wywiązuje się ze zobowiązań?
Prowadzenie procedury nie jest uzależnione od zgody osoby doznającej przemocy. Przyjęto takie
rozwiązanie z uwagi na często spotykaną postawę osób doznających przemocy polegającą na wycofywaniu
się ze współpracy z instytucjami odpowiedzialnymi za przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Może się
okazać, że osoba doznająca przemocy w rodzinie nie zechce przyjąć zaproszenia i nie spotka się z członkami
zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej. Nie jest to jednak powodem do zawieszenia działań na rzecz
przeciwdziałania przemocy w danej rodzinie. W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku
w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” w § 8 ust. 5, wskazano że
niestawiennictwo osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie
wstrzymuje prac zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej. W tych sytuacjach należy w taki sposób
ukształtować plan pomocy, aby cyklicznie nawiązywać z osobą doznającą przemocy kontakt np. w jej miejscu
zamieszkania - jeśli nie chce przyjść na posiedzenia grupy roboczej i poświęcić czas na motywowanie jej do
do działania, przede wszystkim poprzez dokładne informowanie, jak przebiega procedura „Niebieskie Karty”
i jakie może przynieść ofierze przemocy realne korzyści.
Realizując zaplanowane wobec rodziny działania pamiętać także należy, że o ile zasadnym jest czynienie
starań w zakresie skłonienia ofiary przemocy do uczestnictwa w konstruowaniu planu pomocy i podejmowaniu
zobowiązań do wykonania określonych kroków np. zgłoszenia się po pomoc prawną, udziału w terapii
psychologicznej itp. to brak jest możliwości odmowy udzielenia wsparcia osobie, która ze zobowiązań się nie
wywiąże. Jednym z charakterystycznych zachowań osób doznających przemocy jest bowiem wycofywanie się
z podejmowania wcześniej ustalonych działań. Pamiętać należy, że zarówno cykle przemocy, jak i postawa
sprawcy, mają decydujący wpływ na zachowanie osoby doznającej przemocy.
Podsumowując, podstawowymi środkami zmotywowania osoby doznającej przemocy do aktywnego
udziału w procesie wychodzenia z przemocy są systematyczne cykliczne próby nawiązania z nią kontaktu
oraz zapewnienie rodzinie bezpieczeństwa poprzez monitorowanie środowiska np. wizyty pracownika
socjalnego czy dzielnicowego połączone z jak najszerszym informowaniem o celach procedury i możliwych do
podjęcia w jej ramach działaniach.
13. Czy wszczynać procedurę „Niebieskie Karty” w rodzinie wielopokoleniowej mieszkającej osobno osobne wejścia do domu i osobne budżety?
TAK - jeśli zdarzenia będące podstawą do podjęcia działań interwencyjnych w ramach procedury
noszą znamiona przemocy w rodzinie, zgodnie z jej definicją zawartą w art. 2 ustawy
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Brak wspólnego zamieszkiwania nie uzasadnia odmowy wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”.
Pamiętać należy, że zgodnie z powołaną powyżej definicją ustawową, przemoc w rodzinie dotyczy tylko osób
najbliższych w rozumieniu art. 115 §11 Kodeksu karnego oraz innych osób wspólnie zamieszkujących lub
gospodarujących. Tak więc, aby mówić o sytuacji przemocy w rodzinie sprawca i ofiara mogą, ale nie muszą
ze sobą zamieszkiwać.
14. Co z procedurą „Niebieskie Karty” w przypadku, gdy osoba dotknięta przemocą wraz z osobą, wobec
której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc zmienia miejsce zamieszkania na inną gminę?
W sytuacji zmiany miejsca zamieszkania lub pobytu rodziny dotkniętej przemocą, należy zastosować przepis
art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, który wskazuje, iż właściwość
miejscową gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie i przekazać
dokumentację dotyczącą prowadzonej procedury do zespołu interdyscyplinarnego w gminie, gdzie
zamieszkała rodzina. Zastosowanie w tym przypadku przepisów ustawy o pomocy społecznej wynika z art. 6
ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, który wskazuje, że organy
4
administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego wykonują zadania w zakresie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie na zasadach określonych w przepisach m.in. ustawy o pomocy społecznej.
15. Jak działać w sytuacji, gdy wszczęto procedurę „Niebieskie Karty” w rodzinie, w której mąż zgłosił, że
żona stosuje przemoc wobec niego i dzieci oraz że wyprowadziła się wraz z dziećmi i mieszka obecnie
w innej miejscowości (poza terenem gminy). Czy Zespół Interdyscyplinarny powinien przekazać
wypełniony formularz ,,Niebieska Karta-A” do Zespołu Interdyscyplinarnego znajdującego się na
terenie, na którym przebywa wraz dziećmi osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje
przemoc w rodzinie? Czy wobec męża, który zgłosił, że również jest osobą doznającą przemocy
Zespół ma podejmować działania, gdy ten nie mieszka już z osobą podejrzaną o stosowanie
przemocy?
W sytuacji wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”, w chwili zmiany miejsca zamieszkania lub pobytu osoby
dotkniętej przemocą w rodzinie lub osoby stosującej przemoc w rodzinie, należy zastosować przepis art. 101
ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, który wskazuje, iż właściwość miejscową
gminy ustala się według miejsca zamieszkania osoby ubiegającej się o świadczenie.
W związku z powyższym, jeżeli została wszczęta procedura „Niebieskie Karty” i wypełniona „Niebieska
Karta-A”, która została przekazana do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego, a następnie osoba
dotknięta przemocą w rodzinie zmieniła miejsce zamieszkania, to przewodniczący zespołu
interdyscyplinarnego powinien przekazać formularz „Niebieskiej Karty – A” do przewodniczącego zespołu
interdyscyplinarnego funkcjonującego na terenie gminy, do której przeprowadziła się osoba dotknięta
przemocą w rodzinie.
Taka sama procedura przekazywania informacji pomiędzy gminami powinna zostać zachowana w sytuacji
zmiany miejsca zamieszkania osoby stosującej przemoc w rodzinie. W związku z powyższym, może zdarzyć
się sytuacja, że osobą dotkniętą przemocą w rodzinie oraz osobą stosującą przemoc w rodzinie będą
zajmowały się dwa odrębne zespoły interdyscyplinarne/grupy robocze. Należy wskazać, że wszystkie
działania na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie zarówno skierowane na ofiary przemocy, jak i na
osoby stosujące przemoc w rodzinie powinny być realizowane w oparciu o zasadę współpracy.
16. Czy konieczne jest wypełnienie formularza ,,Niebieska Karta-C i D” w przypadku gdy ofiara lub
sprawca przemocy nie stawią się na posiedzenie grupy roboczej?
Zgodnie z §8 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, na posiedzeniu członkowie zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej w obecności zaproszonej osoby, co do której istnieje podejrzenie, że
jest dotknięta przemocą w rodzinie, dokonują analizy sytuacji rodziny i wypełniają formularz „Niebieska
Karta-C”. Pamiętać jednak również należy, że zgodnie z § 8 ust. 5 rozporządzenia, niestawiennictwo osoby,
co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie wstrzymuje to prac zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej. Oznacza to, że formularz „Niebieska Karta-C” wypełnić można pod
nieobecność osoby doznającej przemocy, szczególnie w zakresie wyznaczenia dla poszczególnych instytucji
działań w ramach planu pomocy rodzinie. Nie zwalnia to jednak również zespołu lub grupy roboczej
z konieczności ponawiania zaproszeń osoby doznającej przemocy na kolejne spotkania.
W odniesieniu do sprawcy przemocy §8 ust. 6 rozporządzenia stanowi: „Członkowie zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej wypełniają formularz "Niebieska Karta - D" w obecności osoby
wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie.” Informacji zawartych w formularzu
“Niebieska Karta-D” może udzielić jedynie osoba, która została wskazana przez osobę doznającą przemocy
jako jej sprawca, zatem wypełnianie druku pod nieobecność tej osoby jest bezcelowe. Pamiętać także
należy, że w odróżnieniu od formularza „Niebieska Karta-C”, w przypadku formularza „Niebieska Karta-D”
w rozporządzeniu w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” nie
wskazano, że jego sporządzenie musi dokonać się na posiedzeniu Zespołu lub grupy, możliwe jest zatem
jego wypełnienie np. w miejscu zamieszkania sprawcy. Jeśli natomiast formularz nie zostaje wypełniony,
gdyż w żaden sposób nie można ustalić z taką osobą terminu spotkania, należy fakt ten udokumentować
np. potwierdzeniem wysłania wezwania, notatką służbową, protokołem czy innym dokumentem mogącym
stanowić dowód w sprawie.
17. Czy w sytuacji, gdy na spotkania grupy roboczej zapraszani są świadkowie stosowanej przemocy
należy spisać formularz „Niebieska Karta-C”, czy wystarczy sporządzić na tę okoliczność protokół?
Spotkania ze świadkami przemocy nie dokumentujemy na formularzu „Niebieska Karta-C”, gdyż
zgodnie z zapisem §8 ust. 2 Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, formularz ten służy udokumentowaniu
spotkania z osobą doznającą przemocy.
Jednakże, zgodnie z zapisami rozporządzenia (§10 ust.1) wszystkie działania prowadzone w ramach
procedury „Niebieskie Karty” muszą być dokumentowane, z tym że rozporządzenie nie precyzuje, w jaki
5
sposób. Pozostawiona została w ten sposób dowolność członkom zespołu lub grupy roboczej, co do formy
dokumentu (notatka, protokół).
18. Co w sytuacji, gdy osoba podejrzana o stosowanie przemocy pomimo kilkukrotnych wezwań nie
zgłasza się na spotkanie grupy roboczej? Jakie są możliwości mobilizowania sprawcy przemocy, jeśli
ten się nie zgłasza na posiedzenia grupy roboczej?
Należy podjąć dodatkowe działania zmierzające do zatrzymania przemocy w rodzinie.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie ani rozporządzenie Rady Ministrów
z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska
Karta” nie przewiduje, jakie kroki można podjąć w przypadku, gdy osoba, która jest podejrzewana
o stosowanie przemocy, nie przychodzi na grupę roboczą. Należy jednakże pamiętać o możliwości realizacji
innych działań przewidzianych w w/w przepisie, jak np. przeprowadzenie rozmowy przez funkcjonariusza
Policji (§13 pkt 4 rozporządzenia) czy systematyczne wizyty funkcjonariusza Policji w miejscu zamieszkania
rodziny (§13 pkt 6 rozporządzenia). Jednocześnie funkcjonariusz Policji, będący członkiem grupy roboczej,
może przekazać informacje o konsekwencjach popełnianych czynów, motywować do udziału w programach
oddziaływań korekcyjno-edukacyjnych, przeprowadzić rozmowę pod kątem nadużywania alkoholu, środków
odurzających, substancji psychotropowych lub leków oraz przekazać informacje o koniecznych do
zrealizowania działaniach w celu zaprzestania stosowania przemocy w rodzinie (§17 ust. 3 rozporządzenia).
Rozmowę taką może przeprowadzić również pracownik socjalny (§11 pkt 5 rozporządzenia) lub członek
GKRPA (§12 rozporządzenia)
Ponadto, jeżeli osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, nadużywa alkoholu,
członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej kierują tę osobę do gminnej komisji
rozwiązywania problemów alkoholowych (§17 ust. 4 rozporządzenia).
W każdej sytuacji należy także, poza pracą z osobą lub osobami doznającymi przemocy, rozważyć, czy
istnieje konieczność zawiadomienia organów ścigania o podejrzeniu stosowania przemocy oraz, jeśli
w rodzinie są dzieci – zwrócić się do sądu o wgląd w ich sytuację.
19. Jak postąpić w sytuacji, gdy Zespół Interdyscyplinarny skierował zawiadomienie o popełnieniu
przestępstwa do Prokuratury (na podstawie art.190 §1 oraz 207 § Kodeksu Karnego), a Prokuratura
umorzyła postępowanie tj. czy w tej sytuacji Zespół Interdyscyplinarny nadal powinien prowadzić
działania w ramach procedury „Niebieskie Karty”?
20. Co robić jeśli sprawa dotycząca znęcania się w Prokuraturze została zakończona, ponieważ nie
znaleziono znamion przestępstwa, a mimo to ofiara twierdzi, że doznaje przemocy psychicznej?
Należy prowadzić procedurę do czasu stwierdzenia wystąpienia jednej z przesłanek do jej zakończenia
wymienionej w (§ 18 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie
procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta".
Rozporządzenie odnoszące się do procedury „Niebieskie Karty” wprost wskazuje, w jakich przypadkach
następuje zakończenie działań zespołu interdyscyplinarnego/grupy roboczej. Zgodnie z § 18 ust. 1
rozporządzenia zakończenie procedury następuje w przypadku ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego
przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu
indywidualnego planu pomocy albo rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań. To do zadań
członków zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej należy ocena, czy dana sprawa kwalifikuje się do
zakończenia procedury „Niebieskie Karty” i czy spełnia przesłanki zawarte w rozporządzeniu.
Jedynie jeżeli umorzenie przez prokuraturę postępowania przygotowawczego jest kompatybilne
z przesłankami zawartymi w rozporządzeniu, a zespół interdyscyplinarny lub grupa robocza uznają, że
zasadne jest zakończenie procedury - to sporządzony zostaje stosowny protokół o zakończeniu procedury
“Niebieskie Karty”, podpisany przez Przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego.
21. Czy w przypadku, gdy spisany został formularz „Niebieska Karta-A” i powołano grupę roboczą,
a pojawia się informacja, że przemocy doznaje także inny członek rodziny i zostaje spisany dla niego
nowy formularz „Niebieska Karta-A”, należy powołać nową grupę roboczą?
Nie, nie ma potrzeby powoływania nowej grupy roboczej, gdyż zgodnie z brzmieniem art. 9d ust.1 ustawy
z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, podejmowanie interwencji w środowisku
wobec rodziny dotkniętej przemocą odbywa się w oparciu o procedurę „Niebieskie Karty”, a ustawodawca użył
przy tym liczby pojedynczej, a więc mamy jedną procedurę wobec jednej rodziny, której chcemy udzielić
pomocy. Również praca grupy roboczej polega na opracowaniu i realizacji, zgodnie z zapisem art. 9b ust. 3
pkt 1 powołanej powyżej ustawy, indywidualnego planu pomocy rodzinie jako całości, a nie osobno
poszczególnym jej członkom.
6
22. Czy w czasie trwania procedury i działań grupy roboczej, po każdym spisaniu kolejnego formularza
„Niebieska Karta-A” z uwagi na nowe akty przemocy, należy za każdym razem wypełnić nowy
formularz „Niebieska Karta-C”, czy wystarczy uzupełnić w niezbędnym zakresie już spisany druk?
Można formularz” Niebieska Karta-C”, uzupełnić w zakresie niezbędnym do udokumentowania
nowych zdarzeń oraz dokonanych nowych ustaleń z osobą doznającą przemocy.
Na podstawie § 8 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, na posiedzeniu członkowie zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej w obecności zaproszonej osoby, co do której istnieje podejrzenie, że
jest dotknięta przemocą w rodzinie, dokonują analizy sytuacji rodziny i wypełniają formularz „Niebieska
Karta-C”. W związku z powyższym, analogicznie należy postąpić w przypadku zaistnienia sytuacji podejrzenia
ponownego dopuszczenia się stosowania przemocy w rodzinie i uzupełnić w zakresie niezbędnym do
udokumentowania w nowego zdarzenia formularz „Niebieska Karta-C”, w miarę możliwości w obecności
osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Obecność osoby doznającej przemocy w rodzinie jest ważnym
aspektem w całej procedurze, gdyż prawdopodobnie wraz z uzupełnieniem formularza „Niebieskiej Karty-C”
o niezbędne informacje o przebiegu zdarzenia, zaistnieje również konieczność weryfikacji indywidualnego
planu pomocy. Niemniej jednak, uwzględniając § 8 ust. 5 w/w. rozporządzenia, w przypadku niestawiennictwa
się osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, nie wstrzymuje to prac
zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej. Dlatego też, niestawiennictwo osoby doznającej przemocy
w rodzinie, nie zwalnia członków zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej z uzupełnienia formularza
„Niebieskiej Karty-C” i podjęcia stosownych działań, w sytuacji jeżeli powzięli informację o przypadku
ponownego użycia przemocy.
23. Czy Zespół Interdyscyplinarny ma prawo przesyłania do Sądu Rejonowego lub Okręgowego
dokumentacji związanej z prowadzeniem procedury „Niebieskie Karty”?
TAK - zarówno w procedurze karnej jak i cywilnej są specjalne przepisy zawierające wskazanie kto, kiedy, co
ma przekazać.
24. Jaką przyjąć formę prowadzenia procedury „Niebieskie Karty”, gdy do Przewodniczącego Zespołu
Interdyscyplinarnego wpłynęły dwie nawzajem wykluczające się informacje - na jednym formularzu
„Niebieska Karta-A” sprawcą jest żona na drugim sprawcą przemocy jest mąż?
Należy podjąć działania diagnozujące, pod kątem czy i z czyjej strony dochodzi do przemocy.
Założenie dwóch przeciwstawnych wobec siebie „Niebieskich Kart” zwykle oznacza, że w rodzinie dochodzi
do konfliktu, a nie przemocy.
W sytuacji stwierdzenia, że mamy w rodzinie do czynienia z konfliktem, a nie przemocą należy zakończyć
procedurę poprzez podjęcie przez zespół interdyscyplinarny lub grupę roboczą rozstrzygnięcia o braku
zasadności podejmowania dalszych działań.
25. Jak postąpić w sytuacji, gdy decyzją grupy roboczej zamknięto procedurę „Niebieskie Karty”
(podejrzenie stosowania przemocy przez męża wobec żony) z uwagi na to, iż w opinii grupy, sytuacja
między małżonkami ma charakter konfliktu i „Niebieska Karta” służyła do uzyskania większych
korzyści majątkowych w rozprawie rozwodowej. Grupa robocza uzasadniła swoją decyzję dwukrotnym
umorzeniem sprawy w prokuraturze, a dodatkowy czynnik zakończenia procedury stanowił fakt, iż
pokrzywdzona wyprowadziła się z domu i zamieszkała wspólnie z konkubentem. Po upływie kilku
miesięcy pokrzywdzona ponownie zgłosiła się celem ponownego wszczęcia procedury, a jako
uzasadnienie podała, że mąż stosuje wobec niej oraz konkubenta przemoc podczas przekazywania
dzieci. W tym samym czasie jej mąż zgłosił się na Policję również domagając się spisania „Niebieskiej
Karty”, gdyż żona stosuje wobec niego przemoc, gdy przyjeżdża do domu, a formularz został spisany
przez dzielnicowego. Jak należy prowadzić te procedury? Czy w tej sytuacji istnieje uzasadnienie,
żeby skierować sprawę do Prokuratury? Co może stanowić powód zakończenia obu procedur? Jakie
w tym wypadku podać uzasadnienie?
Brak wspólnego zamieszkiwania nie uzasadnia odmowy wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”.
Należy jednakże podkreślić, że w sytuacjach, o których mowa w pytaniu, należy być bardziej uważnym
w rozróżnianiu sytuacji, gdy dochodzi do przemocy w rodzinie od sytuacji, gdy mamy do czynienia
z konfliktem pomiędzy tymi osobami.
W przypadku obu wszczętych procedur należy podjąć działania wyznaczone przepisami rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury „Niebieskie Karty" oraz wzorów
formularzy „Niebieska Karta", zmierzające do zdiagnozowania, czy przemoc rzeczywiście ma miejsce.
7
W sytuacji stwierdzenia, że sytuacja ma charakter konfliktu – obie procedury należy zakończyć na podstawie
§ 18 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia tj. w wyniku rozstrzygnięcia o braku zasadności dalszych działań.
Biorąc pod uwagę, że świadkami zgłaszanej przez dorosłych przemocy są dzieci, rozważyć należy
powiadomienie o zaistniałej sytuacji sądu rodzinnego.
26. Jak postąpić w sytuacji, gdy Policja spisała „Niebieska Kartę” w rodzinie, gdzie ofiarą przemocy jest
córka, a osobą podejrzaną o jej stosowanie jest ojciec, a córka nie zgłasza się na spotkania grupy
roboczej, natomiast ojciec wraz ze swym pełnomocnikiem notarialnym (siostrą) przychodzi na
wezwanie przedstawiając środki dowodowe, że sprawca przemocy jest córka (zaświadczenie lekarskie
z okresu sprzed spisania „Niebieskiej Karty”, obdukcja z okresu po spisaniu formularza). Ponadto
podejrzany o stosowanie przemocy ojciec cierpi na problemy otępienne, współpraca jest z nim
utrudniona. Ojciec i jego pełnomocnik podają także, że główną przyczyną zaistniałej sytuacji jest
konflikt wynikający z podziału majątku. Uważają, że córka chce przejąć cały majątek. Jakie podjąć
dalsze działania?
Podejmować działania diagnozujące w celu stwierdzenia, czy rzeczywiście mamy do czynienia
z przemocą i kto jest jej sprawcą.
Jeśli potwierdzi się występowanie przemocy ze strony jednego z członków rodziny, istotne jest podejmowanie
działań w ramach indywidualnego planu pomocy zmierzających do zapewnienia członkom rodziny
bezpieczeństwa i przerwania przemocy.
W sytuacji stwierdzenia konfliktu procedurę należy zakończyć na podstawie § 18 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy
„Niebieska Karta” tj. w wyniku rozstrzygnięcia o braku zasadności dalszych działań.
III. Osoby uzależnione – rola Gminnych Komisji Rozwiązywania
Alkoholowych w realizacji procedury „Niebieskie Karty”:
Problemów
1. Jeśli w pracach Zespołu Interdyscyplinarnego oraz grup roboczych bierze udział przedstawiciel
Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i kiedy wymagane są działania Komisji
wobec któregoś z członków rodziny, przekazuje informacje do GKRPA, która podejmuje dalsze
działania zgodnie ze swoimi kompetencjami, to czy do podjęcia tych działań członek Komisji powinien
otrzymać od Zespołu wniosek lub inny dokument, czy też powinien we własnym zakresie sporządzać
notatki w trakcie udziału w posiedzeniu Zespołu, które następnie wykorzysta, aby np. zaprosić daną
osobę na spotkanie z GKRPA ?
Zgodnie z § 17 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, jeżeli osoba, wobec której istnieje podejrzenie,
że stosuje przemoc w rodzinie, nadużywa alkoholu, członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy
roboczej kierują tę osobę do gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych. Skierowanie do
GKRPA będzie decyzją podejmowaną przez zespół interdyscyplinarny bądź grupę roboczą - a więc w obu
tych wypadkach powinny to być decyzje kolegialne, a nie wyłączna inicjatywa przedstawiciela GKRPA.
W uzgodnieniu z przedstawicielem GKRPA wchodzącym w skład zespołu interdyscyplinarnego
lub grupy roboczej należy ustalić najwłaściwszą formę zwrócenia się do gminnej komisji w celu
podjęcia działań mających na celu rozpatrzenie sprawy osoby stosującej przemoc w rodzinie, wobec
której realizowana jest procedura „Niebieskie Karty”. Ponadto, należy również zwrócić uwagę, że
w formularzu „Niebieska Karta-D” wypełnianym przez członków zespołu interdyscyplinarnego lub grupy
roboczej zostały zawarte pytania oraz realizacja konkretnych działań w stosunku do osoby stosującej przemoc
w rodzinie, która nadużywa alkoholu. W formularzu tym w pkt XIV znajduje się również miejsce dotyczące
zobowiązań, jakie podjęła osoba, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie, w którym
można dokonać z nią uzgodnień mających na celu obowiązek stawienia się na posiedzenie Gminnej Komisji
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
8
2. Gdzie grupa robocza ma kierować osoby podejrzane o zażywanie substancji psychoaktywnych,
środków odurzających, dopalaczy, jeśli zgodnie z przepisami do Gminnej Komisji Rozwiązywania
Problemów Alkoholowych można skierować jedynie osoby, wobec których istnieje podejrzenie
nadużywania alkoholu?
Osobę, która jeszcze nie ukończyła 18 lat, można skierować na przymusową terapię, jeśli tak zadecyduje sąd
rodzinny. Zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii (tekst jednolity:
Dz.U. z 2012 r., poz. 124 z późn. zm.), na wniosek przedstawiciela ustawowego, krewnych w linii prostej,
rodzeństwa lub faktycznego opiekuna albo z urzędu sąd rodzinny może skierować niepełnoletnią osobę
uzależnioną na przymusowe leczenie i rehabilitację.
W odniesieniu do osób pełnoletnich, zgodnie z art.25 powołanej powyżej ustawy, podjęcie leczenia,
rehabilitacji lub reintegracji osób uzależnionych jest dobrowolne, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej.
Grupa robocza nie może zatem sama zmusić osoby pełnoletniej do podjęcia terapii ani przebadania się pod
kątem tego uzależnienia. Można natomiast motywować i kierować osobę uzależnioną do placówek leczenia
uzależnień. Ponadto pomocne w pracy z rodziną, w której występuje ten problem byłoby powołanie do grupy
roboczej terapeuty uzależnień, który mógłby uczestniczyć w rozmowach interwencyjno-motywujących
z osobą uzależnioną oraz pomóc w skonstruowaniu planu pomocy dla rodziny.
3. Co należy zrobić w przypadku rodziny, dla której prowadzona jest procedura „Niebieskie Karty”, gdzie
sprawca przemocy nadużywa alkoholu, jednocześnie wszczęte przeciwko niemu postępowanie
umorzone przez Prokuraturę, a on nie podejmuje leczenia?. Co można jeszcze zrobić, żeby zmusić
sprawcę do jakichkolwiek działań i pomóc rodzinie, poza tym, że rodzinę odwiedza pracownik
socjalny, dzielnicowy oraz asystent rodziny?
Sprawy, w których diagnozuje się problem alkoholowy powinny być rozpoznawane przez gminne komisje
rozwiązywania problemów alkoholowych, a w grupie roboczej (jeżeli zostanie taka utworzona w przypadku
konkretnej rodziny) powinien brać udział przedstawiciel GKRPA.
Komisja powinna wezwać sprawcę przemocy na tzw. rozmowę ostrzegawczą, poinformować
o konsekwencjach stosowania przemocy i zobowiązać do podjęcia terapii odwykowej pod rygorem
skierowania sprawy do sądu. Jeśli sprawca nie podejmie wówczas terapii odwykowej, Komisja ma
uprawnienia do skierowania sprawy do sądu rejonowego właściwego według miejsca zamieszkania lub pobytu
osoby, której postępowanie dotyczy, a sąd może zobowiązać osobę uzależnioną od alkoholu do leczenia
odwykowego oraz może powołać kuratora sądowego czuwającego nad wykonaniem zobowiązania.
IV. Procedura „Niebieskie Karty” gdy ofiarami przemocy są dzieci:
1. Jak prowadzić procedurę „Niebieskie Karty”, gdy istnieje podejrzenie przemocy wobec dziecka przez
jednego z rodziców, który nie zamieszkuje wspólnie z dzieckiem i z drugim z rodziców? Czy
informować Zespół Interdyscyplinarny w miejscu zamieszkania osoby podejrzanej o stosowanie
przemocy i prosić o podjęcie wobec niej działań? Ponadto, czy i w jaki sposób informować
prokuraturę i sąd o tym, że podczas kontaktów z jednym z rodziców, dziecko może doznawać
krzywdy? Czy można wnosić o zawieszenie kontaktów rodzica z dzieckiem na podstawie podejrzenia
przemocy wobec dziecka?
2. Jak
postępować
w
sytuacji,
gdy
do
Zespołu
Interdyscyplinarnego
docierają
informacje
o nadużywaniu władzy rodzicielskiej przez jednego z rodziców po rozwodzie tj. dziecko jest
nastawiane przeciwko drugiemu rodzicowi, wychowywane we wrogości do niego i pozostałych
członków jego rodziny oraz są mu ograniczane kontakty z tym rodzicem? Czy wszczynać procedurę
„Niebieskie Karty” i czy informować sąd, prokuraturę o powziętych informacjach?
W trakcie rozwodu często zdarza się, że rodzic czynnie angażuje dziecko w potępianie i krytykowanie
drugiego rodzica (zazwyczaj tego, który nie mieszka w domu). Dzieci, które są świadkami konfliktów rodziców
lub są przez nich wciągane w walkę między sobą, bardzo często doświadczają przemocy psychicznej.
Zachowania dorosłych sprawiają, że dziecko cierpi psychicznie, co prowadzi do zniszczenia pozytywnego
obrazu siebie. Jeśli w konflikt pomiędzy rodzicami uwikłane jest dziecko, któremu np. jeden
z rodziców uniemożliwia kontakty z drugim rodzicem to taka sytuacja stanowi krzywdzenie dziecka i wówczas
ze względu na jego dobro należy wszcząć procedurę „Niebieskie Karty”. Celem indywidualnego planu pomocy
rodzinie winno być wówczas doprowadzenie do sytuacji, w której dorośli rozwiązywać będą swoje konflikty
9
bez udziału dziecka, np. poprzez wskazanie im możliwości skorzystania z mediacji,
a w efekcie dziecku nie będzie ograniczane prawo do kontaktu z rodzicem, z którym dziecko nie mieszka.
Ponieważ dziecko nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych i nie może w swoim imieniu
skutecznie podejmować takich czynności, nie może zatem zgłosić Policji, prokuraturze czy sądowi
rodzinnemu, że jest krzywdzone. W tej sytuacji na dorosłych, którzy mają kontakt z dziećmi z racji
wykonywanego zawodu, spoczywa szczególny obowiązek reagowania w przypadku podejrzenia, że dziecko
doświadcza przemocy. Tak więc, gdy ofiarą przemocy jest dziecko, należy zawiadomić o podejrzeniu organa
ścigania oraz pamiętać o obowiązku poinformowania sądu rodzinnego o sytuacji rodziny, a jeśli wyznaczony
zostanie jej kurator - o włączeniu go do prac zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej.
Jeśli przemoc stosuje wobec dziecka rodzic zamieszkujący osobno w innej gminie, przewodniczący zespołu
interdyscyplinarnego powinien przekazać formularz „Niebieskiej Karty-A” do przewodniczącego zespołu
interdyscyplinarnego funkcjonującego na terenie tamtej gminy. W związku z powyższym, osobą dotkniętą
przemocą w rodzinie oraz osobą stosującą przemoc w rodzinie będą zajmowały się dwa odrębne zespoły
interdyscyplinarne/grupy robocze, przy czym wszystkie działania na rzecz przeciwdziałania przemocy
w rodzinie zarówno skierowane na ofiary przemocy, jak i na osoby stosujące przemoc w rodzinie, powinny być
realizowane w oparciu o zasadę współpracy.
3. Co robić w sytuacji, gdy przemoc rodziców zgłasza pracownikom szkoły dziecko?
Pracownicy oświaty, jako jednego z pięciu podmiotów wskazanych w ustawie o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie, mają obowiązek wszczęcia procedury „Niebieskie Karty” w przypadku
powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania
przemocy w rodzinie. Pracownicy ci są zobowiązani do wszczęcia procedury poprzez sporządzenie
formularza „Niebieska Karta-A”.
W sytuacji gdy to rodzice, opiekun prawny lub faktyczny są podejrzani o stosowanie przemocy wobec dziecka,
te czynności przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej (w rozumieniu art. 115 § 11
Kodeksu karnego) i w miarę możliwości również w obecności psychologa. Obecność psychologa nie jest
warunkiem niezbędnym w sytuacji, gdyż często zdarza się, że takiej osoby nie ma w zasobach kadrowych
danej placówki czy miejscowości. Jeżeli takiej osoby nie ma, nie jest pracownikowi oświaty znana lub też nie
zna sytuacji rodzinnej dziecka, może wypełnić formularz „Niebieska Karta-A” w obecności tzw. opiekuna
faktycznego, czyli osoby, która w danym momencie sprawuje nad dzieckiem opiekę.
Ponadto podmiot wszczynający procedurę powinien wystąpić do sądu z wnioskiem o wgląd w sytuację
dziecka oraz zawiadomić organa ścigania. Jeśli nie dopełnił tego obowiązku, z wnioskiem do sądu oraz
powiadomieniem organów ścigania winien wystąpić zespół interdyscyplinarny lub grupa robocza zajmująca
się sprawą.
Po wpłynięciu formularza „Niebieska Karta-A” z placówki oświatowej, przewodniczący zespołu
interdyscyplinarnego przekazuje kartę pozostałym członkom i wspólnie decydują, w jaki sposób dalej
pracować nad sprawą rodziny dotkniętej przemocą. Pamiętać należy, że choć postępowanie dotyczy dziecka,
procedura jest prowadzona w sprawie całej rodziny. Celem działań jest zatrzymanie przemocy w rodzinie
poprzez stworzenie indywidualnego planu pomocy dla niej. W tym kontekście niezwykle ważny jest więc dobór
członków grupy roboczej, gdyż powinny to być osoby mające styczność z dzieckiem oraz osoby, które mogą
z poziomu grupy monitorować sytuację dziecka w jego miejscu zamieszkania/pobytu. Niewątpliwie członkiem
takiej grupy powinien być dzielnicowy, pracownik ośrodka pomocy społecznej, gdyż osoby te mogą regularnie
monitorować sytuację dziecka w miejscu zamieszkania. Ważnym członkiem grupy jest psycholog/pedagog
szkolny, który, jeśli nie ma „niekrzywdzących” osób bliskich w otoczeniu dziecka, reprezentuje je w trakcie
procedury, może z nim na bieżąco rozmawiać i oceniać skuteczność pracy grupy. Ważnym członkiem grupy
roboczej może być kurator, jeżeli został powołany przez sąd do nadzoru nad wykonywaniem władzy
rodzicielskiej przez rodziców. W pracach grupy mogą uczestniczyć również przedstawiciele organizacji
społecznych (szczególnie tych, które w ramach działań statutowych niosą pomoc dziecku). W ramach pracy
grupy rodzinie należy udzielić interdyscyplinarnej pomocy i wsparcia, w tym w zakresie nabycia przez nią
umiejętności stosowania metod wychowawczych bez przemocy.
4. Co robić w toku realizacji procedury „Niebieskie Karty” w przypadku, gdy rodzice nie wyrażają zgody
na kontakt członków grupy roboczej ze szkołą, czy brać pod uwagę ich brak zgody, gdy wiadomo, że
przedstawiciel oświaty mógłby dużo wnieść do diagnozy rodziny?
NIE – nie należy brać pod uwagę braku zgody rodziców i dalej realizować procedurę pozyskując
informację od przedstawiciela oświaty, przy czym winien on stać się członkiem grupy roboczej.
5. Jak działać w sytuacji, gdy dzieci uczęszczają do szkół poza granicami gminy, czy jest możliwość
powołania
do
grupy
roboczej
przedstawiciela
takiej
jednostki
oświatowej
pomimo,
że
wójt/burmistrz/prezydent nie ma z nią zawartego porozumienia o współpracy? Czy jest podstawa
prawna do uzyskania przez grupę roboczą informacji o dziecku od takiej jednostki oświatowej?
Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie nie wprowadza właściwości miejscowej w tym sensie, że
można powołać do grupy roboczej przedstawicieli oświaty, ochrony zdrowia itd. z każdej gminy, niekoniecznie
10
tej, w której jest prowadzona procedura „Niebieskie Karty”. A zatem podstawa prawna jest taka sama jak
w przypadku gdyby dzieci chodziły do szkoły w tej samej gminie (tj. w przypadku zawarcia porozumienia
o współpracy art. 9a ust.8 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie oraz
w przypadku powołania przedstawiciela oświaty do grupy roboczej art. 9a ust.11 pkt 4 ww. ustawy).
6. Jak postępować w sytuacji, gdy szkoła zgłasza, że ojciec niepełnosprawny w stopniu znacznym,
z którym kontakt jest utrudniony wykazywał zachowania przemocowe w stosunku do nieletniej córki
i było to jednorazowe zdarzenie. Czy wszczynać i prowadzić procedurę „Niebieskie Karty” pomimo
stanu zdrowia ojca, czy wystarczy poinformowanie go przez pracownika socjalnego o grożących
konsekwencjach w przypadku stosowania zachowań przemocowych wobec dziecka?
Na podstawie art. 9d ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
szkoła jako placówka oświatowa ma obowiązek wszczynania procedury ‘Niebieskie Karty”.
Tym samym jeśli pracownik oświaty w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, poweźmie
podejrzenia stosowania przemocy wobec członków rodziny lub w wyniku zgłoszenia dokonanego przez
członka rodziny lub przez osobę będącą świadkiem przemocy w rodzinie - winien wszcząć procedurę
„Niebieskie Karty" przez wypełnienie formularza „Niebieska Karta-A".
Zgodnie z art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie – przez
przemoc w rodzinie należy rozumieć jednorazowe albo powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie
(...).
Stan zdrowia ojca nie ma tutaj znaczenia, gdyż pomocą w formie realizacji procedury powinno się obejmować
wszystkie rodziny, w których dochodzi do przemocy, bez względu na stan zdrowia osoby stosującej przemoc
czy osoby doznającej przemocy.
7. Jakie są zasady odbierania dzieci w sytuacji stwierdzenia zagrożenia ich zdrowia i życia w związku
z przemocą w rodzinie, jak wygląda procedura odbioru i przewozu dzieci, kto ma finansować przewóz
dzieci z domu do placówki lub najbliższej rodziny?
Jednym z wprowadzonych od 1 sierpnia 2010 roku przepisów jest regulacja, której celem jest bardziej
skuteczna ochrona dzieci przed krzywdzeniem - przepis art. 12a ustawy o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie w nowym brzmieniu, zgodnie z którym w razie bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia
dziecka w związku z przemocą w rodzinie, pracownik socjalny wspólnie z policjantem i pracownikiem ochrony
zdrowia może zabrać z rodziny dziecko i umieścić je w bezpiecznym dla niego miejscu.
Zapewnienie bezpieczeństwa dziecku polega m. in. na przewiezieniu go również do innych członków
najbliższej rodziny, niezamieszkujących z dzieckiem, np. babci lub cioci. Oznacza to, że w sytuacjach
ekstremalnych dziecko dodatkowo nie przeżywa traumy związanej z umieszczeniem go w obcym środowisku.
Ponadto wspólna decyzja przedstawicieli trzech służb pozwala w sposób profesjonalny i obiektywny
ocenić stopień zagrożenia życia i zdrowia dziecka, a w związku z tym ustalić konieczność i sposób
zapewnienia mu bezpieczeństwa.
Zgodnie z ww. art. 12a ust.1 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, pracownicy socjalni mają
prawo odebrać dziecko z rodziny w czasie wykonywania swoich obowiązków służbowych,
tj. w godzinach pracy oraz zgodnie z warunkami określonymi w umowie o pracę wynikającymi
z Kodeksu pracy.
Natomiast może zaistnieć sytuacja, że pracodawca, chcąc rozszerzyć swoją ofertę, będzie chciał
zorganizować np. w ośrodku pomocy społecznej możliwość skorzystania z pomocy pracownika socjalnego
w ramach wyznaczonych dyżurów w celu zintensyfikowania współpracy z innymi grupami zawodowymi
działającymi na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie.
W takim przypadku pracodawca musi zadbać, aby zatrudnieni pracownicy socjalni, wykonujący powyższe
zadania, mieli te kwestie uregulowane w ramach umów o pracę. Ponadto regulacje w tym zakresie powinny
być określone w regulaminie ośrodka.
Wskazać należy, iż zadnia dotyczące przeciwdziałania przemocy w rodzinie są w większości zadaniami
własnymi samorządów lokalnych. W związku z powyższym to wójt/burmistrz/prezydent miasta jest
w pełni odpowiedzialny za stan ich realizacji i sposób organizacji pracy w tym zakresie.
Należy zaznaczyć, iż przepis art. 12a nie przenosi kompetencji policjanta na pracownika socjalnego
i powinien mieć zastosowanie tylko w takich szczególnych sytuacjach, kiedy pracownik socjalny,
wykonując czynności służbowe, np. przeprowadzając rodzinny wywiad środowiskowy, jest świadkiem
sytuacji zagrażającej życiu lub zdrowiu dziecka, np. opiekunowie są niezdolni do opieki nad dzieckiem
z uwagi na nietrzeźwość lub wykazują agresję w stosunku do dziecka albo też opiekunów dziecka po
prostu w mieszkaniu nie ma. W takich sytuacjach istnieje obawa, że brak interwencji spowoduje
nieodwracalne w konsekwencji skutki, które mogą doprowadzić do tragedii.
Odnosząc się do kwestii związanych z przewozem dzieci należy zważyć na fakt, że pracownik socjalny
decyzję o odebraniu dziecka będzie podejmował wspólnie z policją oraz pracownikiem ochrony
11
zdrowia. Zatem należy mniemać, iż jedna ze wskazanych ustawowo służb będzie dysponowała
samochodem wykorzystywanym do celów służbowych.
Kwestie techniczne należy więc rozstrzygnąć przy współpracy i wspólnym podejmowaniu decyzji
pomiędzy trzema służbami działającymi na rzecz przeciwdziałania przemocy w rodzinie
uczestniczącymi w zdarzeniu.
Przepisy nie regulują wprost sposobu doprowadzenia dziecka. Należy jednak przyjąć za zasadę, że za
kompleksowe zabezpieczenie sytuacji dziecka, odpowiadają trzy służby biorące udział w procedurze
odbierania dziecka z rodziny.
Niemniej jednak, jeżeli po uzgodnieniu z pozostałymi służbami, obowiązku przewiezienia dziecka
podejmie się pracownik socjalny, to obowiązek ten spoczywa na samorządzie gminnym lub
powiatowym jako organie odpowiedzialnym za realizację wszystkich zadań z zakresu przeciwdziałania
przemocy w rodzinie.
W takim przypadku to samorząd gminny lub powiatowy będzie zobowiązany do zorganizowania
dowiezienia dziecka do określonego miejsca w celu zabezpieczenia jego sytuacji lub do pokrycia
kosztów zorganizowania transportu.
Należy także mieć na uwadze, że na żądanie pracownika socjalnego Policja jest zobowiązana do
udzielenia mu pomocy przy czynnościach związanych z odebraniem dziecka (art. 12a ustawy
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie w związku z art. 598 K.p.c.). Pomoc udzielona przez Policję
może więc polegać na dowiezieniu dziecka do odpowiedniej placówki lub do dalszej rodziny.
Osobne uregulowania dotyczą przekazania dziecka z rodziny do pieczy zastępczej. Ustawa z dnia 9 czerwca
2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887, z późn. zm.) reguluje
kwestie bezpośrednio związane ze wspieraniem rodziny i pieczą zastępczą, nieuregulowane w innych
przepisach. Postępowanie związane z wykonaniem postanowienia sądu w zakresie przekazania dziecka
odpowiednio do wskazanej formy pieczy zastępczej zostało określone w przepisach kodeksu postępowania
cywilnego.
Obowiązek przekazania dziecka do pieczy zastępczej spoczywa przede wszystkim na jego rodzicach.
W sytuacji gdy jest to niemożliwe, zgodnie z przepisem art. 598 K.p.c., jeżeli zobowiązany do oddania osoby
podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką nie zastosuje się do postanowienia, o którym
mowa w art. 598, sąd, na wniosek uprawnionego, zleci kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie tej
osoby. Z przepisu tego wynika, że tylko kurator na zlecenie sądu może przymusowo odebrać dziecko
rodzicom. Dalej, art. 598 K.p.c. wskazuje, że przy odebraniu dziecka pozostającego pod opieką rodziny
powinna asystować, poza kuratorem, również osoba, której należy przekazać dziecko. Osobą taką może być
np. pracownik socjalny z PCPR lub pracownik pedagogiczny placówki, w której dziecko będzie
umieszczone. Za umieszczenie dziecka w całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej lub rodzinie
zastępczej odpowiedzialny jest powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed
umieszczeniem w systemie opieki. Powiat wydaje skierowanie do placówki na podstawie postanowienia sądu.
Realizacja orzeczeń sądowych to wykonanie treści orzeczenia, które w sytuacji umieszczenia dziecka
w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub rodzinie zastępczej, obejmuje wydanie skierowania i wszystkie
czynności związane z umieszczeniem dziecka w placówce lub rodzinie zastępczej. Przepisy nie regulują
wprost kwestii technicznych zlecenia doprowadzenia dziecka. Należy jednak przyjąć, iż sąd może zwrócić się
do powiatu również o udzielenie pomocy w zorganizowaniu dowiezienia dziecka do placówki, np. o pokrycie
kosztów lub zorganizowanie transportu. Dlatego też w budżecie powiatu powinny być zabezpieczone środki
na takie wydatki.
Należy przy tym podkreślić, że pracownik placówki opiekuńczo-wychowawczej lub powiatowego
centrum pomocy rodzinie nie ma uprawnień odbierania dziecka od rodziców. Jego rolą jest przyjęcie
dziecka od kuratora i otoczenie go fachową opieką.
Podobnie sprawa wygląda przy przekazaniu dzieci do rodzinnej pieczy zastępczej. Przy odebraniu dziecka
nie może asystować osoba pełniąca rolę rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.
W zadaniach powiatu, wyszczególnionych w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy
zastępczej, ustawodawca nie wskazał odbierania dzieci od rodziców.
Przy doborze osób, które mogą uczestniczyć przy przymusowym odebraniu dziecka, należy
uwzględnić, jaką rolę osoby te będą odgrywały dalej w życiu dziecka i jego rodziny. Nie mogą być one
kojarzone z traumatycznymi przeżyciami odebrania dziecka rodzicom.
Dodatkowo wątpliwości interpretacyjne dotyczące tej procedury wyjaśnione zostały na stronie
Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej pod adresem www.mpips.gov.pl – w zakładce: Przeciwdziałanie
przemocy w rodzinie, Najczęściej zadawane pytania w związku z ustawą o przeciwdziałaniu przemocy
w rodzinie.
12
V. Zakończenie procedury „Niebieskie Karty”:
1. Jak długo należy prowadzić procedurę „Niebieskie Karty”?
Nie ma określonego przepisami czasu przez jaki powinna być prowadzona procedura „Niebieskie Karty”.
Ustawodawca udzielił odpowiedzi na pytania: „jak długo prowadzić procedurę „Niebieskie Karty””, jak długo
grupa robocza ma pracować z rodziną w której jest przemoc?” w § 18 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska
Karta”, wskazując przesłanki do zakończenia procedury. Pierwszą z nich jest stwierdzenie przez zespół lub
grupę roboczą, iż brakuje zasadności podejmowania działań tym zakresie (np. w rodzinie nie ma przemocy,
a stwierdzone zostanie, że małżonkowie są skonfliktowanie sobą w związku z prowadzoną sprawą
rozwodową). Drugą przesłanką jest ustanie przemocy w rodzinie i uzasadnione przypuszczenie
o zaprzestaniu dalszego jej stosowania oraz zrealizowanie indywidualnego planu pomocy.
2. Kto zamyka procedurę „Niebieskie Karty”, Zespół Interdyscyplinarny czy grupa robocza?
Intencją ustawodawcy było aby decyzja o zakończeniu procedury była wspólnie podejmowana przez
przedstawicieli zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej prowadzących indywidualny przypadek
rodziny oraz przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego.
Niemniej jednak pamiętać należy także, że jeśli przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego nie zgodzi się
z decyzją grupy lub zespołu to może odmówić podpisu pod protokołem zakończenia i odesłać go grupie lub
zespołowi z zaleceniami do dalszej pracy w ramach procedury.
3. Czy należy zamknąć procedurę „Niebieskie Karty” w sytuacji, gdy osoba podejrzana o stosowanie
przemocy odbywa karę pozbawienia wolności? Czy ma znaczenie okres odbywania kary
np. 3 miesiące, 1 rok, dłużej, gdy po odbyciu kary osoba ta wraca w swoje środowisko?
Zgodnie z § 18 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta", zakończenie procedury „Niebieskie Karty"
następuje w sytuacji ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego
stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy albo w wyniku
rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań.
To członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego lub grupy roboczej dokonują oceny, czy dana sprawa
kwalifikuje się do zakończenia procedury „Niebieskie Karty" i czy spełnia przesłanki zawarte
w rozporządzeniu.
Jeżeli w sytuacji przebywania sprawcy w zakładzie karnym zespół lub grupa robocza chce zamknąć
procedurę to kluczowe jest udzielenie sobie przez nią odpowiedzi na pytanie, czy nadal dochodzi do
przemocy. Przemoc może być bowiem nadal przez sprawcę stosowana, pomimo jego nieobecności w miejscu
zamieszkania np. poprzez nękanie telefoniczne lub za pomocą poczty elektronicznej itp. Jeśli natomiast
przemoc ustała, można rozważyć zakończenie procedury ze względu na brak zasadności dalszych działań.
Pamiętać należy, że gdyby po opuszczeniu przez sprawcę zakładu karnego ponownie dochodziło do
przemocy - należy procedurę wszcząć ponownie.
O zakończeniu procedury decyduje więc indywidualna ocena sytuacji dokonana przez zespół
interdyscyplinarny lub grupę roboczą.
4. Czy procedurę „Niebieskie Karty” można zamknąć na wniosek osoby, która doznała przemocy?
NIE – procedurę zamyka się tylko i wyłącznie jeśli zespół interdyscyplinarny lub grupa robocza pracująca
z rodziną zdecyduje, że wystąpiła jedna z przesłanek wymienionych w § 18 ust. 1 rozporządzenia Rady
Ministrów z 13 września 2011 roku w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska
Karta”, nigdy na życzenie ofiary czy sprawcy.
5.
Kogo i w jaki sposób powiadamiać o zakończeniu procedury „Niebieskie Karty”?
Zgodnie z § 18 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, o zakończeniu procedury zawiadamia się
podmioty, które w niej uczestniczyły, a ustawodawca nie narzucił ani formy tego powiadomienia, ani
czasu.
6. Czy o zakończeniu procedury „Niebieskie Karty” informuje się także osobę, wobec której zachodzi
podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie?
TAK - zgodnie z § 18 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 13 września 2011 roku w sprawie procedury
„Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”, o zakończeniu procedury powiadamia się
podmioty uczestniczące w procedurze po jej zakończeniu.
13
7. Czy o zakończeniu procedury „Niebieskie Karty” informuje się poszczególnych członków grupy
roboczej, czy instytucje, które oni reprezentowali?
Zgodnie z zapisem zgodnie z § 18 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 13 września 2011 roku w sprawie
procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” o zakończeniu procedury powiadamia
się podmioty w niej uczestniczące. Tak więc chodzi o podmioty, które członkowie zespołu
interdyscyplinarnego lub grupy roboczej reprezentują.
8. W jakiej formie powiadamiać rodzinę o zakończeniu procedury „Niebieskie Karty”?
Rekomendujemy, by zrobić to w formie pisemnej.
14