Biblia - Stary Testament - Historia Know-How
Transkrypt
Biblia - Stary Testament - Historia Know-How
NOTATKA 1.5. Biblia – Stary Testament.* 1) Zagadnienia ogólne: a. historię narodu żydowskiego opisaną w księgach starego testamentu należy łączyć z dziejami ziemi Kanaan, czy też Judei, nazwanej w czasach rzymskich Palestyną; b. położenie między Azją a Afryką miało przeogromny wpływ na dzieje tej krainy, nękanej przez wędrówki ludów a także będącej „łakomym kąskiem” dla ówczesnych wielkich cywilizacji mezopotamskich, Egiptu, Hetytów; c. księgi starego testamentu zostały spisane w języku hebrajskim i aramejskim; d. hebrajski był językiem powszechnie używanym do czasów niewoli babilońskiej, kiedy to coraz większą popularność zaczął zyskiwać język aramejski – w czasach Chrystusa aramejski stał się językiem potocznym, hebrajski natomiast przetrwał, jako język kultu religijnego; e. język hebrajski należy do grupy języków semickich, które w omawianym okresie charakteryzowało pismo spółgłoskowe – nie zapisywano samogłosek, ponieważ poprawną wymowę przekazywano z pokolenia na pokolenie – gdy hebrajski przestał być mową potoczną odczytanie zlepku spółgłosek stało się dużym problemem, dlatego też zaczęto dodawać w odpowiednich miejscach kropki i kreseczki odczytywane jako samogłoski; autorstwo poszczególnych ksiąg nie jest zgodne z przekazywaną od wieków tradycją – f. nie można przypisać Mojżeszowi pierwszych pięciu ksiąg, bowiem jest tam opis jego śmierci; tak samo należy obalić twierdzenie, że autorem wszystkich psalmów jest Dawid, bowiem część z nich powstawała jeszcze w II w. p.n.e.; g. stary testament jest uważany przez chrześcijan i wyznawców judaizmu – biblia hebrajska obejmuje 39 ksiąg natomiast chrześcijańska 46; h. opisy biblijne należy poddać w wątpliwość po analizie badań archeologicznych – odkrycie miasta Ebla w Syrii nasuwa pytanie, kto był twórcą, kto natomiast czerpał inspiracje ze swojego poprzednika – wszystkie badania wskazują na to, że kultura eblaicka jest starsza od hebrajskiej i to tutaj pojawiły się imiona, takie jak: ‘Ab-ra-mu, Da-‘u-dum, Sa-‘u-lum, ‘Is-ra-il-lu, to tutaj odnaleziono opowieści mitologiczne o stworzeniu świata i epopeję o Gilgameszu, zawierającą opis potopu. 2) Pięcioksiąg: a. pięcioksiąg, czyli Tora; b. dla samarytan jest to jedyna święta księga – odłam judaizmu z IV w. p.n.e.; c. od stworzenia człowieka do śmierci Mojżesza – jest to historia patriarchów: Abrahama, Izaaka, Jakuba-Izraela i jego synów z Józefem na czele, Mojżesza; Wszelkie prawa zastrzeżone – do wykorzystania jedynie w celach niekomercyjnych Źródło: www.know-howhistoria.pl NOTATKA d. zawiera prawa religijne, społeczne i przepisy dotyczące kultu ofiarnego; e. Tora to dzieło łączące w sobie różne źródła określane przez biblistów, jako J, E, D, P – odróżnia je antropomorfizm lub jego brak, imię boga min. Jahwe, Elohim, przedmiot zainteresowania: prawo, kult religijny, znaczenie kapłanów; f. wyróżnienie poszczególnych źródeł pozwala także wskazać kolejność ich powstawania – najstarsze cechuje naiwny antropomorfizm, a ofiarę może składać każdy, co czyni kapłanów zbędnymi, najmłodsze fragmenty Tory przyznają kapłanom coraz więcej praw, uzależniając wiernych od przewodników duchowych, mowa też o istnieniu tylko jednej świątyni w Jerozolimie; g. w VII w. p.n.e. przeprowadzono reformę Jozjasza – min. zniesiono kult innych bogów, prostytucję świątynną (2 Krl 23, 4-7) – powoływano się na stare księgi odnalezione w świątyni, opisujące według kapłanów istotę judaizmu – według mnie był to dobry pretekst do wzmocnienia pozycji kapłanów. (w trakcie opisu) * W. Tyloch, Dzieje ksiąg Starego Testamentu, Warszawa 1994. Wszelkie prawa zastrzeżone – do wykorzystania jedynie w celach niekomercyjnych Źródło: www.know-howhistoria.pl