Paris, 21 janvier 2013

I
N
F
O
R
M
A
C
J
A
P
R
A
S
O
W
A
WARSZAWA, 4 kwietnia 2016 r.
Coface: upadłości i restrukturyzacja firm w Polsce w I kwartale 2016 roku.
Zmiany w prawie upadłościowym.
Prezentowane statystyki są przygotowywane przez ubezpieczyciela należności Coface od 1997 roku w oparciu o
daty wydania postanowień sądów o ogłoszeniu upadłości, czyli faktyczne daty upadłości. Wyniki za I kwartał 2016
nie są ostateczne i należy się jeszcze spodziewać wzrostu o kilkanaście przypadków. Jednak dane sprzed roku,
do których liczony jest ostatni wzrost procentowy r./r., pochodzą także z końca marca, co zapewnia rzetelność
porównań statystycznych. Dane historyczne, dotyczące lat 2008-2014, pokazują wyniki znane na koniec każdego
roku.
Należy zwrócić uwagę, że od 1 stycznia 2016 r. zmianie uległy dotychczasowe przepisy w prawie
upadłościowym - wprowadzono nowe prawo restrukturyzacyjne. Głównym celem postępowania
restrukturyzacyjnego, oprócz zaspokojenia wierzycieli, jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika
przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku
postępowania sanacyjnego - również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu
słusznych praw wierzycieli.
Istotną zmianą jest także fakt, że w obecnym prawie, postępowaniu restrukturyzacyjnemu podlegają
zarówno firmy niewypłacane, jak i zagrożone niewypłacalnością, w związku z tym nowe statystyki
pokazują nie tylko liczbę bankrutów, ale także firm zagrożonych bankructwem. Wcześniej obowiązujące
prawo umożliwiało ogłoszenie upadłości układowej tylko wobec firmy faktycznie niewypłacalnej.

W
I
kwartale
2016
r.
sądy
wydały
136
postanowień
upadłościowych
i
restrukturyzacyjnych polskich przedsiębiorstw (wg danych na dzień 31 marca br.)

136 postanowień to liczba o 26 proc. niższa od wyniku po I kw. 2015 r. (także z końca
marca)

Spadek liczby postanowień upadłościowych i restrukturyzacyjnych jest w dużej mierze
następstwem nowelizacji prawa upadłościowego

Wzrost liczby postępowań upadłościowych i restrukturyzacji w produkcji maszyn,
urządzeń i urządzeń elektrycznych oraz artykułów spożywczych i napojów

Największy spadek liczby postępowań upadłościowych i restrukturyzacji w transporcie

Świadomość przedsiębiorców w wykorzystaniu prawa restrukturyzacyjnego będzie
rosnąć

W ciągu dwóch pierwszych miesięcy 2016 r. postepowania o upadłościach
konsumenckich zdominowały polskie sądy i tego typu bankructw orzeczono ponad 5
razy więcej niż upadłości i restrukturyzacji przedsiębiorstw

W 2016 r. klimat dla biznesu będzie sprzyjający, a rok zakończy się spadkiem liczby
postępowań upadłościowych i restrukturyzacji przedsiębiorstw o 4 proc.
1
Postanowienia upadłościowe (A) i restrukturyzacyjne (B) w Polsce w I kwartałach lat 2008-2016
rodzaj postępowania
upadłościowego
(A) Upadłości w celu likwidacji
majątku
(A) Upadłości z możliwością
zawarcia układu
(B) Postępowanie o
zatwierdzenie układu***
(B) Przyspieszone postępowanie
układowe***
I-III
I-III
I-III
I-III
I-III
I-III
I-III
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
I-III
2015
zmiana
2016/15
81
109
145
143
155
170
155
157
117
20
25
34
36
36
41
23
27
13
0
4
(B) Postępowanie układowe***
(B) Postępowanie sanacyjne***
ogółem 101* 134* 179* 179* 191* 229*
* Stan wg wiedzy na koniec każdego roku.
I-III 2016
** Stan wg wiedzy na koniec pierwszego kwartału.
178*
184**
-26%
1
1
136
*** Procedury restrukturyzacyjne, które pojawiły
się od 1 stycznia 2016 r.
Grzegorz Sielewicz, główny ekonomista Coface w Polsce
Następstwa nowelizacji prawa upadłościowego
Pomimo że tegoroczny spadek liczby postanowień upadłościowych i restrukturyzacyjnych
przedsiębiorstw o 26 proc. w porównaniu z pierwszym kwartałem ubiegłego roku wydaje się wynikiem
imponującym, to jednak w większości spowodowany jest zmianami w polskim prawie upadłościowym i
restrukturyzacyjnym. Nowe regulacje prawne zakładają oddzielenie postępowań restrukturyzacyjnych
od upadłościowych. Jednym z nadrzędnych celów nowej legislacji jest ułatwianie przedsiębiorstwom
znajdującym się w trudnej sytuacji finansowej odzyskania możliwości sprawnego prowadzenia
biznesu.
Trzy pierwsze miesiące obowiązywania nowej ustawy są zbyt krótkim okresem, w którym można
byłoby wnioskować czy zmiana prawa rzeczywiście sprzyja korzystaniu z tego narzędzia naprawy
przez firmy borykające się z ciężką sytuacją płynnościową. Spośród ogłoszonych restrukturyzacji
przedsiębiorstw cztery przypadki dotyczyły przyspieszonego postępowania układowego, jeden
zwykłego postępowania układowego i także jeden postępowania sanacyjnego. Jednocześnie ze
względu na przesunięcie czasowe pomiędzy złożeniem wniosku a ogłoszeniem faktycznej upadłości i
restrukturyzacji w pierwszym kwartale tego roku pojawiły się także bankructwa orzeczone jeszcze na
podstawie poprzedniego prawa upadłościowego. Sama zmiana prawa przyczyniła się do zmian
organizacyjnych w polskich sądach.
Znaczna liczba bankructw konsumenckich
Ubiegłoroczna zmiana prawa dotyczącego upadłości konsumenckich nadal powoduje, że sądy
otrzymują znaczną liczbę wniosków o orzeczenie bankructw osób indywidualnych. Gdy w kilkuletnim
okresie obowiązywania poprzedniej ustawy o upadłościach osób, które nie prowadziły działalności
gospodarczej było zaledwie kilkadziesiąt postanowień, to w 2015 roku, czyli od kiedy obowiązuje
nowe prawo - ogłoszono 2112 upadłości konsumenckich w porównaniu do 750 bankructw
2
przedsiębiorstw. Z kolei w ciągu dwóch pierwszych miesięcy tego roku postepowania o upadłościach
konsumenckich zdominowały polskie sądy i tego typu bankructw orzeczono ponad 5 razy więcej niż
upadłości i restrukturyzacji przedsiębiorstw.
PROGNOZY: Świadomość przedsiębiorców w wykorzystaniu prawa restrukturyzacyjnego
będzie rosnąć. Klimat dla biznesu będzie sprzyjający.
W kolejnych kwartałach powinniśmy obserwować rosnącą świadomość przedsiębiorców odnośnie
możliwości wykorzystania środków naprawczych zapewnionych przez nowe prawo restrukturyzacyjne
i tym samym stopniowo zwiększającą się liczbę postępowań restrukturyzacyjnych zwłaszcza, że
sanacja przedsiębiorstwa ma pierwszeństwo przed postępowaniem upadłościowym.
Niemniej jednak, uwzględniając wymieniony powyżej wpływ zmian legislacyjnych na liczbę upadłości i
restrukturyzacji, należy zauważyć, że sytuacja mikroekonomiczna w Polsce ulega dalszej poprawie.
Solidne tempo rozwoju polskiej gospodarki, jedno z wyższych w Unii Europejskiej, poprawa na rynku
pracy, wzrost wynagrodzeń i niska inflacja wspiera wzrost konsumpcji gospodarstw domowych,
podczas gdy przedsiębiorstwa aktywne na rynkach zagranicznych korzystają ze zwiększającej się
wymiany handlowej, zwłaszcza na naszym głównym kierunku eksportowym – stopniowo ożywającej
gospodarczo strefie euro. W zeszłym roku nasz eksport wzrósł o blisko 8 proc., a na rynki UE
dynamika wzrostu przekroczyła 10 proc. Polska gospodarka pozostaje zależna od sytuacji globalnej i
nastrojów na rynkach zagranicznych, gdzie wystąpienie ewentualnych zawirowań może mieć
negatywny wpływ na poziom lokalnego wzrostu gospodarczego i tym samym otoczenie
makroekonomiczne, w jakim działają polskie przedsiębiorstwa. Spodziewamy się jednak, że sytuacja
gospodarcza i klimat dla biznesu pozostaną w Polsce sprzyjające, a ten rok zakończy się spadkiem
upadłości i restrukturyzacji przedsiębiorstw o 4 proc.
Upadłości i restrukturyzacje według branż
liczba**
upadłości
I-III 2015
branża
liczba**
upadłości
i restrukturyzacji I-III 2016
55
PRODUKCJA, w tym:
Przetwórstwo przemysłowe, w tym m.in.:
Produkcja maszyn, urządzeń i urządzeń elektrycznych
Produkcja artykułów spożywczych i napojów
Produkcja metali i metalowych wyrobów gotowych
Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych
Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych
Poligrafia i reprodukcja
Produkcja mebli
Produkcja wyrobów z drewna, z wyłączeniem mebli
Produkcja papieru i wyrobów z papieru
Produkcja odzieży i wyrobów tekstylnych
Produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych
surowców niemetalicznych (w tym materiały budowlane)
Produkcja pozostała
Handel, w tym m.in.:
Handel hurtowy
Handel detaliczny
Transport i gospodarka magazynowa
Budownictwo
Pozostałe branże
ogółem
zmiana
43
-22%
50
3
4
14
0
6
1
3
4
0
5
38
5
7
8
0
4
1
0
2
1
2
spadek
wzrost
wzrost
spadek
bez zmian
spadek
bez zmian
spadek
spadek
porównywalnie
spadek
2
3
porównywalnie
5
8
13
33
37
7
20
33
spadek
-28%
spadek
bez zmian
-46%
-39%
-11%
184
136
-26%
46
33
33
9
22
9
** Stan wg wiedzy na koniec pierwszego kwartału.
3
Grzegorz Sielewicz, główny ekonomista Coface w Polsce
Charakterystyka upadłości i restrukturyzacji w wybranych sektorach
Nowe prawo upadłościowe wprowadzone od 2016 r. sprawiło, że dane upadłościowe i
restrukturyzacyjne zwłaszcza za pierwszy kwartał obowiązywania nowej ustawy w poszczególnych
sektorach, są nieporównywalne z ubiegłymi okresami. Tym samym poniższa analiza dotyczy
nominalnej liczby bankructw i restrukturyzacji, jakie zostały ogłoszone w poszczególnych branżach.
Przetwórstwo przemysłowe
Jako że sektor przetwórstwa przemysłowego jest silnie reprezentowany w całej polskiej gospodarce
- dominuje w ogólnej liczbie postępowań upadłościowych i restrukturyzacji. W pierwszym kwartale
najgorzej było w branży produkcji metali i metalowych wyrobów kolorowych. Pomimo że zwiększona
podaż z rynku chińskiego zdaje się tak bardzo nie zagrażać rynkowi polskiemu, jak ma to miejsce w
Europie Zachodniej, to globalne niskie ceny mają wpływ także na rodzimy rynek. Firmy z branży
utrzymujące płynność i rentowność starają się koncentrować na długoterminowej współpracy ze
stałymi kontrahentami i selekcjonowaniu kontraktów o najwyższej rentowności. Z kolei w pierwszym
kwartale tego roku kłopotów upadłościowych i restrukturyzacyjnych nie miała żadna firma produkująca
meble. Branża ma duży udział sprzedaży eksportowej i dzięki konkurencyjności cenowej i jakościowej
umacnia się na rynkach zagranicznych, a rosnące wynagrodzenia Polaków sprzyjają popytowi
krajowemu.
Handel
Konsumpcja prywatna, która jest główną siłą napędową naszej gospodarki, przekłada się na poprawę
sytuacji płynnościowej podmiotów branży sprzedaży detalicznej. Zapowiadany podatek handlowy
będzie niekorzystny dla sektora, jednak utrzymująca się dobra sytuacja na rynku pracy i dodatkowe
wsparcie wybranych gospodarstw domowych ze strony programu Rodzina 500+ przełoży się na
wzrost obrotów w handlu. Nadal obserwujemy wyższą liczbę postępowań upadłościowych i
restrukturyzacji firm z branży handlu hurtowego, gdzie szczególnie zauważalna jest duża konkurencja,
konsolidacja rynku i skracanie łańcucha dostaw przez duże sieci handlowe, które często bezpośrednio
współpracują z producentami z pominięciem hurtowni korzystając ze swojej siły zakupowej.
Transport
Niska liczba postępowań upadłościowych i restrukturyzacji firm branży transportowej jest zasługą
splotu pozytywnych czynników. Sektor korzysta na utrzymujących się niskich cenach ropy,
poprawiającej się sytuacji makroekonomicznej nie tylko w Polsce, ale także w strefie euro, gdzie
polska branża transportu drogowego świadczy zarówno usługi transgraniczne jak i wewnątrzkrajowe.
Przewoźnicy starają się radzić sobie z trudnościami na rynkach zagranicznych, w tym działaniami
protekcjonistycznymi niektórych krajów Unii Europejskiej. Przedłużone porozumienie na przewozy
towarów pomiędzy Polską a Federacją Rosyjską daje możliwość zwiększenia zleceń transportowych
dla polskich przewoźników, jednak rosyjski popyt nadal będzie hamowany przez recesję tamtejszej
gospodarki. Liczba postępowań upadłościowych i restrukturyzacji w transporcie może wzrosnąć na
przestrzeni tego roku. Marże ograniczane są przez utrzymującą się wysoką konkurencję, jednak
obecnie największym zagrożeniem wydaje się kryzys imigracyjny i zmaterializowanie ryzyka istotnych
ograniczeń w przewozie frachtów w Unii Europejskiej w ramach strefy Schengen. Zarówno wydłużony
czas realizacji transportu, jak i wyższe koszty operacyjne wpłynęłyby negatywnie na firmy w branży,
co mogłoby się przyczynić do ich upadłości.
4
Upadłości i restrukturyzacje według regionów
województwo
śląskie
mazowieckie
dolnośląskie
małopolskie
wielkopolskie
kujawsko-pomorskie
pomorskie
zachodniopomorskie
lubuskie
lubelskie
świętokrzyskie
warmińsko-mazurskie
podkarpackie
podlaskie
łódzkie
opolskie
ogółem
26
32
19
17
21
15
12
18
5
5
3
1
6
0
2
2
liczba**
upadłości
i restrukturyzacji
I-III 2016
23
22
18
14
12
9
8
7
7
4
4
3
1
2
1
1
184
136
liczba**
upadłości
I-III 2015
zmiana
spadek
spadek
spadek
spadek
spadek
spadek
spadek
spadek
wzrost
spadek
wzrost
wzrost
spadek
wzrost
spadek
spadek
8
3
7
2
9
22
12
7
1
4
4
18
1
-26%
23
1
14
Tylko w czterech województwach liczba postępowań upadłościowych i restrukturyzacji wzrosła. W
pozostałych sytuacja poprawiła się. W tym roku listę otwiera woj. śląskie, wyprzedzając dominującą
zwykle na liście regionów Polskę Centralną. Odzwierciedla to dużą liczbę zarejestrowanych tu
podmiotów gospodarczych. Najmniej postępowań upadłościowych i restrukturyzacji zanotowano
natomiast w woj. opolskim i łódzkim.
Upadłości i restrukturyzacje według form prawnych przedsiębiorstw
liczba upadłości
liczba upadłości
**
zmiana
I-III 2015
i restrukturyzacji **
I-III 2016
Spółka z o.o.
105
74
Przedsiębiorca
41
46
Spółka akcyjna
17
7
Spółka jawna
11
3
Spółdzielnia
4
1
Pozostałe formy
6
5
184
136
-30%
+12%
-59%
-73%
-75%
-17%
-26%
forma prawna
ogółem
W I kwartale 2016 r. obserwujemy wzrost liczby postępowań upadłościowych i restrukturyzacji w
grupie form prawnych, jakimi są przedsiębiorcy. Wszystkie pozostałe rodzaje prowadzonych
działalności radzą sobie lepiej. Największą poprawę zanotowały spółdzielnie.
5
Obroty i zatrudnienie upadających i restrukturyzujących się przedsiębiorstw
Analiza obrotów firm, w stosunku do których ogłoszono liczbę postępowań upadłościowych i
restrukturyzacji w I kwartale 2016 r. wskazuje, że problem niewypłacalności dotyczy przede wszystkim
firm średnich i małych. Na nieco ponad 50 proc. przedsiębiorstw, o których dane finansowe posiadał
Coface*, 60 proc. stanowiły firmy, które generowały obrót roczny (w ostatnim badanym roku)
pomiędzy 5 a 50 mln złotych. O blisko połowę mniej (29 proc.) było upadających firm z rocznym
obrotem do 5 mln złotych. Najmniejszą grupę bankrutów (zaledwie 12 proc.) stanowiły
przedsiębiorstwa duże, generujące powyżej 50 mln zł obrotu rocznie.
Postępowania upadłościowe i restrukturyzacje przedsiębiorstw to również wielki problem społeczny.
Po restrukturyzacji firm, wiele miejsc pracy udaje się zachować, jednak – szczególnie w mniejszych
miejscowościach – upadłość dużego pracodawcy rodzi problemy dla całego regionu. Analizując
zatrudnienie w firmach, których ogłoszono liczbę postępowań upadłościowych i restrukturyzacji, firmy
o największych obrotach mają również największe zatrudnienie.
Na około 50 proc. przedsiębiorstw, o których dane o zatrudnieniu posiadał Coface, zdecydowaną
większość, bo aż 68 proc. przedsiębiorstw stanowią te zatrudniające od 10 do 100 osób. Znacznie
mniej jest firm, gdzie pracuje powyżej 100 osób – 20 proc. Najmniejszą grupę firm, które objęte
zostały postępowaniami upadłościowymi i restrukturyzacyjnymi stanowiły przedsiębiorstwa
zatrudniające od 9 do 21 pracowników, było ich 13 proc.
*Należy
dodać, że większość firm, których danych finansowych Coface nie posiadał, to przedsiębiorstwa małe, które często nie
publikują swoich danych finansowych.
KONTAKT DLA MEDIÓW:
Anna A. GUZIK – T. +48 22 465 02 22, M. +48 509 467 531 – E. [email protected]
Grupa Coface, światowy lider w ubezpieczeniach należności, oferuje firmom na całym świecie rozwiązania w zakresie ochrony
przed ryzykiem niewypłacalności ich klientów, zarówno w transakcjach krajowych jak i eksportowych. W 2015 r. Grupa,
wspierana przez 4.500 pracowników, osiągnęła skonsolidowane przychody w wysokości 1490 mln EUR. Coface jest obecny,
bezpośrednio lub pośrednio, w 99 krajach i ubezpiecza transakcje 40.000 firm z ponad 200 krajów. Coface publikuje co kwartał
swoje oceny ryzyka kraju dla 160 państw, w oparciu o unikalną wiedzę na temat zachowań płatniczych przedsiębiorstw i
doświadczenie 340 lokalnych analityków ds. oceny ryzyka, współpracujących na bieżąco z klientami Coface i weryfikujących
kondycję ich dłużników.
We Francji Coface zarządza gwarancjami eksportowymi w imieniu skarbu państwa.
W Polsce Coface jest obecny od 1992 roku. Ubezpiecza należności krajowe i eksportowe, oferuje finansowanie poprzez faktoring,
a także raporty handlowe o firmach z całego świata i marketingowe bazy danych. Prowadzi monitoring i windykację należności
B2B. Więcej informacji o firmie oraz pozostałe komunikaty prasowe dostępne na www.coface.pl
Spółka Coface SA jest notowana w indeksie Euronext Paris – Compartment A na giełdzie papierów
wartościowych w Paryżu pod numerem ISIN: FR0010667147 / Skrót: COFA
6