POZYTYWIZM 1. Bolesław Prus – „Lalka” • nowi bohaterowie „Lalki

Pytania i zagadnienia do egzaminu ustnego- semestr 4- Pozytywizm, Młoda Polska
POZYTYWIZM
1. Bolesław Prus – „Lalka”
 nowi bohaterowie „Lalki” (porównaj z bohaterami romantycznymi);
 S. Wokulski – człowiekiem wielkiego formatu;
 bohater widziany z różnych perspektyw w powieści;
 obraz społeczeństwa polskiego w II połowie XIX wieku ;
 powieść realizmu krytycznego;
 narracja w powieści;
 znaczenie tytułu.
2. Eliza Orzeszkowa – „Nad Niemnem” (fragmenty)
 nowe kryteria oceny człowieka (kult wiedzy i pracy);
 różnorodność konfliktów w powieści- matki i syna, ojca i syna;
 symbolika mogił- dwie ważne mogiły w powieści
3. Wybór nowel i opowiadań:
 Bolesław Prus – „Kamizelka”
- geneza i cechy charakterystyczne noweli jako gatunku literackiego
- wyjaśnienie sensu tytułu.
- obraz rodziny w utworze
 Maria Konopnicka „Mendel Gdański”
- ponadczasowy problem tolerancji, nie tylko religijnej;
 Eliza Orzeszkowa „Gloria victis”
- motyw powstania styczniowego;
- narracja w noweli;
- interpretacja tytułu
4. Fiodor Dostojewski – „Zbrodnia i kara”
 problem wyboru moralnego w powieści;
 charakterystyka Raskolnikowa i Soni;
 psychologiczny portret bohatera- rola Soni i Ewangelii w przemianie bohatera;
 wątek kryminalny i jego rola w powieści;
 motyw miasta Petersburga;
 „Zbrodnia i kara” jako nowy typ powieści.
PRZYKŁADOWE PYTANIA








Przedstaw obraz Warszawy w „Lalce” B.Prusa.
Co zainteresowało Prusa: wielkie miasto, wydarzenia, ludzie?
Ukaż trzy pokolenia – trzy dramaty ludzkie w „Lalce” B.Prusa.
Zastanów się nad postacią Wokulskiego i uzasadnij, że powieść Prusa stanowi
studium samotności człowieka w społeczeństwie.
Przedstaw i scharakteryzuj bohatera nowel i opowiadań pozytywistycznych, człowieka
z ludu.
Ukaż różnorodność tematyczną noweli pozytywistycznej.
Przedstaw życie polskich dworków zagubionych gdzieś nad Niemnem…
Podaj przykłady romantycznych odniesień w utworach pozytywistycznych.







Rozważ, jakie wątki myśli pozytywistycznej zachowały aktualność do naszych
czasów, a jakie wydają Ci się przebrzmiałe.
Przedstaw dwa nurty polskiego pozytywizmu (realizm i naturalizm).
W wybranych utworach ukaż dramat narodu po klęsce powstania.
„Kwestia żydowska” w literaturze pozytywizmu. Omów na kilku reprezentatywnych
przykładach.
Rozważ problem winy i kary w powieści Dostojewskiego.
Czy człowiek ma prawo tworzyć nowe normy moralne? Rozwiń myśl odwołując się
do powieści Dostojewskiego.
Przedstaw obraz Petersburga jako współczesnej Sodomy.
MŁODA POLSKA
Stanisław Wyspiański – „Wesele”
 obraz społeczeństwa polskiego u schyłku XIX wieku- zjawisko chłopomani;
 realizm w „Weselu”;
 dramat symboliczny;
 rodzaje i znaczenie symboli.
2.Stefan Żeromski – „Ludzie bezdomni”
 droga życiowa głównego bohatera, jego postawa, wybory moralne;
 interpretacja tytułu w odniesieniu do losów bohaterów powieści;
 cechy powieści modernistycznej.
3. Władysław Stanisław Reymont – „Chłopi” (tom I –„ Jesień”)
 sylwetki wybranych bohaterów, ich miejsce w społeczności wiejskiej;
 relacja między człowiekiem a przyrodą;
 realizm i naturalizm w powieści;
 impresjonizm i symbolizm w powieści;
 dialektyzacja i jej rola.
4. Wybór poezji młodopolskiej:
- Kazimierz Przerwa-Tetmajer („Koniec wieku XIX”, „Nie wierzę w nic”, „Melodia mgieł
nocnych”, ”Eviva l’arte!”)
- Jan Kasprowicz („Krzak dzikiej róży”, „Hymny”),
1.
PRZYKŁADOWE PYTANIA










Przedstaw Młodą Polską –daty początku i końca, inne nazwy epoki
Dekadentyzm w literaturze młodopolskiej. Omów, odwołując się do utworów
poetyckich i prozy.
Impresjonizm w literaturze i sztuce modernizmu. Omów na przykładach.
Na czym polega nowatorstwo dramaturgiczne „Wesela” S. Wyspiańskiego?
Wyjaśnij rolę symboliki w dramacie Wyspiańskiego.
Przedstaw cechy stylizacji gwarowej na przykładzie „Chłopów” W. Reymonta.
„Chłopi” Reymonta –powieścią - epopeją. Uzasadnij.
Jaką funkcję pełnią trzy typy narratora w powieści Reymonta?
Jakie cztery typy czasów wyróżnisz w Chłopach Reymonta.
Wyjaśnij pojęcia: modernizm, dekadentyzm, neoromantyzm.








Przedstaw katastroficzny obraz końca wieku XIX w wybranych utworach
młodopolskich.
Symbolika w „Weselu” S. Wyspiańskiego i jej znaczenia dla wymowy ideowej
dramatu.
„Wesele” S.Wyspiańskiego – dramatem o polskich marzeniach i polskiej niemocy.
Uzasadnij tę myśl.
Rozwiń myśl: Judym to romantyk czy „młodszy brat” Wokulskiego?
Czy bohaterowie Żeromskiego są ludźmi szczęśliwymi? Odpowiadając, odwołaj
się do poznanych utworów.
Co nowego wprowadzili pisarze okresu Młodej Polski do – odziedziczonego po
poprzednikach – modelu powieści?
Ukaż bogactwo i różnorodność środków artystycznych w liryce młodopolskiej.
Odwołując się do przykładów, omów cechy poezji młodopolskiej.