Analiza czynników ryzyka zgonów wewnątrzmacicznych płodów

Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, tom 2, zeszyt 3, 203-207, 2009
Analiza czynników ryzyka zgonów wewnątrzmacicznych płodów
JULIA ZARĘBA-SZCZUDLIK, EWA ROMEJKO-WOLNIEWICZ, ANETA MALINOWSKA-POLUBIEC,
SAADA AHMED, ANETA ŚWIETLIK, KRZYSZTOF CZAJKOWSKI
Streszczenie
Analizie poddano 13 358 ciąż, zakończonych porodem w II Katedrze i Klinice Położnictwa i Ginekologii Akademii Medycznej w Warszawie. Grupę kontrolną stanowiło 50 pacjentek, które urodziły po ukończeniu 37. tygodnia ciąży dzieci z prawidłową masą ciała.
Celem pracy była analiza zgonów wewnątrzmacicznych w ciążach po ukończonym 22. tygodniu ciąży oraz próba znalezienia czynników ryzyka obumarcia wewnątrzmacicznego płodu. Częstość występowania zgonów wewnątrzmacicznych płodów wynosiła 0,47%.
Pacjentki z ciążą powikłaną wewnątrzmacicznym obumarciem płodu charakteryzowały się w porównaniu z grupą kontrolną: znamiennie niższym BMI przed ciążą, większą rodnością, niższym statusem socjoekonomicznym (fizyczny rodzaj pracy, niższe
wykształcenie, miejsce zamieszkania – wieś), obecnością porodów przedwczesnych w wywiadzie. W przebiegu ciąży: mniej przybywały na wadze w odniesieniu do tygodnia ciąży, później zgłaszały się na pierwszą wizytę, rzadziej odbywały kolejne wizyty u ginekologa. W tej grupie kobiet częściej występowało wielowodzie. Pomimo badań histopatologicznych i sekcyjnych w prawie 60% nie
udało się sprecyzować przyczyny wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.
Słowa kluczowe: wewnątrzmaciczne obumarcie płodu
Wstęp
Zgony wewnątrzmaciczne są od lat najpoważniejszym
powikłaniem ciąży, z jakim spotykają się położnicy. Śmierć
płodu jest definiowana jako zgon następujący przed całkowitym jego wydaleniem lub wydobyciem z ustroju matki.
Wewnątrzmaciczna śmierć płodu niesie za sobą również
poważne zagrożenie dla zdrowia i życia matki. Wśród przyczyn prowadzących do zgonów płodów wymieniane są
czynniki matczyne, płodowe i łożyskowe. Jednakże ocena
czynników ryzyka predysponujących do tej sytuacji jest
bardzo trudna, a ustalenie jednoznacznej przyczyny często niemożliwe.
Cel pracy
Ocena częstości występowania zgonów wewnątrzmacicznych.
1) Próba znalezienia czynników predysponujących do
wewnątrzmacicznego zgonu dziecka.
2) Próba wyodrębnienia najczęstszych przyczyn obumarcia płodu przed porodem.
Materiał i metodyka
Łącznie obserwacją objęto 13 358 porodów, które
odbyły się w II Katedrze i Klinice Położnictwa i Ginekologii
w Warszawie w okresie 52 miesięcy (4 lata i 4 miesiące).
Ze względu na obecność Oddziału Intensywnej Terapii Noworodka oraz specyfikę Poradni Przyszpitalnej do Kliniki
kierowane są pacjentki z zagrożeniem porodem przedwczesnym oraz pacjentki ciężarne chorujące na cukrzycę,
nadciśnienie tętnicze, a także kobiety, u których płodów
rozpoznano wewnątrzmacicznie wadę serca. Ta grupa pacjentek pozostawała pod opieką Poradni od momentu rozpoznania patologii ciąży. Dane z przebiegu ciąży uzyskiwano z przeprowadzonego wywiadu, ambulatoryjnej
karty obserwacji oraz historii choroby. Część pacjentek
pozostawała w okresie ciąży pod opieką innych ośrodków,
a do Kliniki zgłaszała się jedynie celem odbycia porodu.
Dane z przebiegu tych ciąż uzyskiwano na podstawie badania podmiotowego oraz karty ciąży, a informacje dotyczące porodu z historii choroby. Po porodach płodów
bez oznak życia wszystkie łożyska zostały poddane badaniu patomorfologicznemu, a płody badaniu sekcyjnemu.
Rozpoznanie ciąży obumarłej stawiano na podstawie
niewysłuchania czynności serca płodu i potwierdzenia
tego badaniem USG, wykonanym niezależnie przez dwie
osoby. Do analizy włączono również porody płodów urodzonych bez oznak życia, gdy podjęta natychmiastowa
reanimacja była nieskuteczna. Analizie poddano ciąże po
ukończonym 22. tygodniu.
Celem wyodrębnienia czynników ryzyka wewnątrzmacicznego obumarcia płodu do analizy włączono grupę 50
pacjentek, które urodziły w tym czasie żywe dzieci po
ukończonym 37. tygodniu ciąży z urodzeniową masą ciała
w granicach 10-90 centyl w stosunku do wieku ciążowego.
Analizie poddano wiek kobiet, wywiad położniczy, status
społeczny, rodność, przebieg ciąży.
Za obciążony wywiad położniczy przyjęto zgony okołoporodowe dzieci lub występowanie wad wrodzonych.
W ocenie przebiegu ciąży zwrócono uwagę na następujące
powikłania: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, niedokrwistość, cholestaza ciężarnych, choroby tarczycy, małowodzie (wskaźnik ilości płynu owodniowego AFI < 5) lub
wielowodzie (AFI > 25).
Decyzję co do drogi porodu podejmowano na podstawie sytuacji położniczej. Wskazaniami do wykonania cięcia cesarskiego było wystąpienie objawów zagrażających
życiu pacjentki lub objawów zagrażającej zamartwicy
II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny
204
J. Zaręba-Szczudlik, E. Romejko-Wolniewicz, A. Malinowska-Polubiec, Saada A., A. Świetlik, K. Czajkowski
wewnątrzmacicznej płodu. W przypadku zaistniałej konieczności indukcji porodu, stosowano dożylnie wlew kroplowy z 5 jednostek oksytocyny w 500 ml płynu lub dopochwowo żel z prostaglandynami.
Analizę statystyczną oparto na analizie wariancji
ANOVA oraz teście Chi2. Za wartość istotną statystycznie
przyjmowano p < 0,05.
Wyniki
Okres obserwacji obejmował 4 lata i 4 miesiące. W tym
czasie odbyło się w ośrodku łącznie 13358 porodów,
w tym 374 porody w ciążach bliźniaczych, 11 w ciążach
trojaczych oraz 1 poród w ciąży czworaczej. Łącznie przyszło na świat 13 757 dzieci żywo i martwo urodzonych.
W analizowanym okresie odbyły się 63 porody w ciążach
powikłanych zgonem wewnątrzmacicznym (0,47%). Sześćdziesiąt sześć płodów (0,48% wszystkich urodzeń) urodziło
się bez oznak życia. Wśród zgonów wewnątrzmacicznych
5 wystąpiło w ciążach bliźniaczych (tabela 1). W trzech
przypadkach obydwa płody obumarły wewnątrzmacicznie, w dwóch – przed porodem obumarło jedno z bliźniąt.
Tabela 1. Zgony przedporodowe w analizowanym okresie
Podział na kategorie
Liczba porodów
Liczba ciąż
bliźniaczych
Liczba ciąż
trojaczych
Liczba ciąż
czworaczych
Dzieci urodzone
łącznie
Ciąże
obumarłe
63
Łącznie w analizowanym okresie
13 358
0,47
5
374
1,3
0
11
---
0
1
---
66
13 757
0,48
%
Tabela 2. Przyczyny zgonów wewnątrzmacicznych
n = 66 (%)*
Przyczyna
Podejrzenie przedwczesnego oddzielenia
8 (12,2)
łożyska prawidłowo usadowionego
Pępowina wokół szyi płodu
6 (9,1)
Węzeł prawdziwy
1 (1,5)
Wypadnięcie pępowiny
1 (1,5)
Krwawienie z pękniętego naczynia błądzącego
2 (3)
Łożysko przodujące – krwawienie z dróg rodnych
2 (3)
7 (10,5)
Wady płodu:
S uogólniony obrzęk płodu
3 (4,5)
S bezsercowiec
1 (1,5)
S acranius
1 (1,5)
S wada OUN
1 (1,5)
S letalna wada serca
1 (1,5)
Przyczyna nieokreślona
39 (59,2)
n* – liczba wszystkich (żywo- i martwo-) urodzonych dzieci
Średni tydzień ukończenia ciąży obumarłej wewnątrzmacicznie wynosił prawie 31 tygodni ciąży. Najczęściej
obumarcia wewnątrzmaciczne występowały w 34. tygodniu ciąży. W okresie pomiędzy 22 a 24. tygodniem ciąży
wystąpiło 9 zgonów przed porodem, w okresie między 25.
a 28. tygodniem – 14, między 29. a 32. tygodniem – 12,
między 33. a 36. – 16, natomiast po 37 – 12. Średnia masa
płodów urodzonych bez oznak życia wynosiła 1693 g.
Masa ponad 40% płodów nie przekraczała 10. centyla
w stosunku do wieku ciążowego (tab. 4).
Tabela 3. Opieka położnicza w porównywanych grupach
Grupa kontrola
n = 50
Grupa badana
n = 63
p
28,0 ± 3,6
28,9 ± 5,6
NS
BMI przed ciążą (kg/m )
27,1 ± 2,7
23,1 ± 4,4
< 0,005
Przyrost masy ciała w ciąży / tydzień porodu (kg/tydzień)
0,4 ± 0,1
0,3 ± 0,1
< 0,05
Tydzień ciąży, od którego rozpoczęto opiekę położniczą
8,9 ± 4,5
12,0 ± 6,0
< 0,05
Liczba wizyt ginekologicznych w ciąży
10 ± 1,9
6 ± 2,7
< 0,05
Średni odstęp pomiędzy wizytami (tydzień)
4,2 ± 1,02
6,2 ± 2,5
< 0,005
Tydzień porodu
39,7 ± 1,2
30,9 ± 5,1
< 0,005
3460,0 ± 309,1
1693,6 ± 999,2*
< 0,005
51,1
39,7
< 0,05
0,022 ± 0,002
0,019 ± 0,007*
< 0,05
0,4
0,8
< 0,005
Wywiad
Wiek pacjentki (lata)
2
Urodzeniowa masa płodu (g)
Centyl (w odniesieniu do masy ciała)
3
Ponderal index (g/cm )
Liczba porodów wywiadzie
* n = 67 (płody martwo urodzone)
205
Analiza czynników ryzyka zgonów wewnątrzmacicznych płodów
Tabela 4. Wywiad położniczy, przebieg ciąży i metoda porodu w porównywanych grupach
Grupa kontrola
n = 50 (%)
Grupa badana
n = 63 (%)
Liczba porodów w wywiadzie
1 poród
2 porody
3 porody
4 porody
13 (26)
1 (2)
1 (2)
0
12 (19)
12 (19)
4 (6,3)
1 (1,6)
Miejsce zamieszkania – wieś
10 (20)
27 (42,9)
< 0,05
1 (2)
6 (9,5)
NS
0
7 (11,1)
< 0,05
Wywiad położniczy
Obciążony wywiad położniczy
Porody przedwczesne w wywiadzie
p
< 0,05
Fizyczny rodzaj pracy
9 (18)
15 (23,8)
< 0,05
Stan cywilny – panna
8 (16)
11 (17,5)
NS
Palenie tytoniu
7 (14)
12 (19)
NS
5 (10)
14 (28)
31 (62)
20 (31,7)
21 (33,3)
22 (34,9)
Niedokrwistość ciężarnych
6 (12)
6 (9,5)
NS
Cholestaza ciężarnych
1 (2)
0
NS
Choroby tarczycy
1 (2)
1 (1,6)
NS
Wykształcenie:
S podstawowe
S średnie
S wyższe
< 0,005
Cukrzyca ciężarnych
0
3 (4,8)
NS
Cukrzyca przedciążowa
0
6 (9,5)
NS
Małowodzie
1 (2)
0
NS
Wielowodzie
0
5 (7,9)
< 0,05
2 (4)
3 (4,8)
NS
PIH
PPH
0
4 (6,4)
NS
Zakażenie układu moczowego
6 (12)
8 (12,8)
NS
Zagrożenie poronieniem
6 (12)
8 (12,8)
NS
Zagrożenie porodem przedwczesnym
7 (14)
9 (14,3)
NS
Niewydolność cieśniowo-szyjkowa
2 (4)
4 (6,3)
NS
S PSN
Cięcie cesarskie
Poród zabiegowy drogą pochwową
38 (76)
8 (16)
4 (8)
43 (68,3)
15 (23,8)
5 (7,9)
NS
Urodzeniowa masa ciała (centyl): # 10
>10- <90
$ 90
0
50 (100)
0
26 (41,3)
31 (49,2)
6 (9,5)
Metoda porodu:
Kobiety, u których doszło do obumarcia płodu przed
porodem, charakteryzował znamiennie niższy wskaźnik
masy ciała (BMI) przed ciążą w porównaniu z grupą kontrolną (23,1 vs 27,1 kg/m2, p < 0,005), wyższa liczba porodów w wywiadzie (0,8 vs 0,4, p < 0,005), znamiennie
mniejszy przyrost masy ciała w odniesieniu do tygodnia
ciąży (0,3 vs 0,4 kg/tydzień, p < 0,05). Kobiety te później
zgłaszały się na pierwszą w ciąży wizytę do ginekologa (12
vs 9 tydzień, p < 0,05) i rzadziej zgłaszały się na kolejne
wizyty (odstęp między wizytami 6,2 vs 4,2 tygodnia, p <
0,005) (tab. 3).
Kobiety z ciążą powikłaną wewnątrzmacicznym zgonem płodu znamiennie częściej zamieszkiwały wieś (42,9
vs 20%, p < 0,05, Chi2 = 5,6), wykonywały fizyczny rodzaj
pracy (23,8 vs 18%, p < 0,05, Chi2 = 30) i miały wykształcenie podstawowe (31,7 vs 10%, p < 0,005, Chi2 =10,6).
Istotnie częściej występowały u nich porody przedwcze-
< 0,005
sne w wywiadzie (11,1 vs 0%, p < 0,05, Chi2 = 4,2). W tej
grupie kobiet w przebiegu ciąży istotnie częściej występowało wielowodzie (7,9 vs 0%, p < 0,05, Chi2 = 4,2). Przyczyny wewnątrzmacicznego obumarcia płodu przedstawiono
w tabeli 2. W 59% (39 przypadków) nie udało się ustalić
przyczyny, w tym w 40% były to ciąże przed ukończonym
30. tygodniem. W tej grupie 39 kobiet cztery chorowały na
cukrzycę przedciążową, u dwóch stwierdzono nadciśnienie tętnicze, u pięciu doszło do przedwczesnego odpłynięcia płynu owodniowego przed ukończeniem 25. tygodnia ciąży. W jednym przypadku występowała pępowina dwunaczyniowa, w dwóch przypadkach rozpoznano
zmiany zapalne w łożysku, u jednego płodu stwierdzono
rozszczep wargi i podniebienia.
W grupie 63 pacjentek z ciążą powikłaną zgonem
wewnątrzmacicznym płodu 5 kobiet było w ciąży bliźniaczej. U trzech doszło do obumarcia obu płodów w 23., 27.
206
J. Zaręba-Szczudlik, E. Romejko-Wolniewicz, A. Malinowska-Polubiec, Saada A., A. Świetlik, K. Czajkowski
i 33. tygodniu ciąży. W każdym z tych trzech przypadków
różnica mas pomiędzy dziećmi przekraczała 20%. W pozostałych dwóch ciążach mnogich przyczyną obumarcia był
jeden płód bezsercowiec (27 tygodni ciąży) oraz krwawienie z naczynia błądzącego przy błoniastym i brzeżnym
przyczepie pępowiny (33 tygodnie ciąży).
Nie stwierdzono znamiennej różnicy w sposobie porodu pomiędzy grupą kontrolną i badaną. Wskazaniami do
wykonania cięcia cesarskiego w grupie kontrolnej było
w 100% zagrożenie płodu. W grupie pacjentek z ciążą obumarłą najczęstszym wskazaniem do operacyjnego ukończenia ciąży drogą brzuszną było: podejrzenie przedwczesnego oddzielenia łożyska prawidłowo usadowionego (40%),
wystąpienie objawów zagrażającej zamartwicy wewnątrzmacicznej płodu (27%), krwawienie z dróg rodnych w przypadku łożyska przodującego (13%), krwawienie z dróg rodnych
w przebiegu pęknięcia naczynia błądzącego (13%).
Dyskusja
W piśmiennictwie światowym częstość występowania
wewnątrzmacicznych zgonów płodów w krajach rozwiniętych wynosi 0,3-0,4 % [1-3]. Kahn i wsp. [4] analizując przebieg 11 061 599 ciąż pojedynczych, 297 622 ciąż bliźniaczych i 15 375 ciąż trojaczych w okresie 1995-1998 określili prospektywne ryzyko śmierci płodu odpowiednio na:
0,4%, 2,4%, 5,3%. Wzrasta ono znacznie w trzecim trymestrze, a dokładnie: dla ciąży pojedynczej w 43. tygodniu,
dla ciąży bliźniaczej w 39. tygodniu i w 36. tygodniu dla
ciąży trojaczej. Autorzy tłumaczyli taki stan rzeczy niewydolnością maciczno-łożyskową. W naszym materiale częstość występowania zgonów wewnątrzmacicznych wynosiła 0,47%. Wśród nich 5 wystąpiło w ciążach bliźniaczych
– 1,3%. W trzech przypadkach obydwa płody obumarły
wewnątrzmacicznie (wiek ciąży: 25, 27, 33 tyg.), w dwóch
– obumarło jedno z bliźniąt (wiek ciąży: 27, 34 tyg.).
W analizowanym okresie odbyło się 11 porodów w ciążach trojaczych i 1 w ciąży czworaczej – wszystkie zakończone urodzeniem żywych dzieci. Średni wiek ukończenia
ciąży obumarłej wewnątrzmacicznie wynosił prawie 31 tygodni ciąży. Najczęściej obumarcia wewnątrzmaciczne występowały w 34. tygodniu ciąży (11%). Przyczyną rozbieżności między danymi z piśmiennictwa światowego a pochodzącymi z naszego ośrodka jest najprawdopodobniej
fakt, iż duży odsetek naszych pacjentek stanowią kobiety
z ciążą wysokiego ryzyka.
Analizując nasze dane dotyczące przyczyn śmierci
płodów, należy wymienić w kolejności zależnej od częstości występowania: przedwczesne oddzielenie łożyska prawidłowo usadowionego, wady płodu, zadzierzgnięcie pępowiny wokół szyi płodu, krwawienie z pękniętego naczynia błądzącego, krwawienie z dróg rodnych w przypadku
łożyska przodującego, węzeł prawdziwy na pępowinie, wypadnięcie pępowiny. W literaturze światowej dodatkowo
wymienia się m.in. hipotrofię (IUGR), infekcje wewnątrzmaciczne, chorobę hemolityczną, zespół przetoczenia (TTTS)
w przypadku ciąż mnogich [5-7]. W naszym materiale
w przypadku zgonu w ciąży bliźniaczej również obserwowano różnicę masy ciała przekraczającą 20% (podejrzenie TTTS).
Na uwagę zwraca fakt, że w wielu przypadkach nie
udaje się ustalić przyczyny zgonu płodu. W naszym materiale liczba zgonów z nieokreślonej przyczyny wynosiła
59%, podobne wyniki (niewyjaśniona przyczyna zgonu wewnątrzmacicznego w 56% przypadków) znajdujemy w badaniach szkockich [10]. W badaniach amerykańskich [8]
w 27% wewnątrzmacicznych zgonów płodów etiologia jest
nieznana, w badaniach australijskich [5] wartość ta wynosi
31%, a w norweskich 43% [9].
Canterino i wsp.[11] oraz Fretts i wsp.[12] piszą, iż starsze ciężarne (powyżej 35. roku życia) znamiennie częściej
są narażone na wewnątrzmaciczną śmierć płodu. W naszym badaniu nie znaleźliśmy takiej zależności, grupa
kontrolna i badana nie różniła się statystycznie pod względem wieku.
Stephansson i wsp.[13] donoszą, że istotnym czynnikiem zwiększającym ryzyko wewnątrzmacicznej śmierci
płodu jest otyłość matki występująca przed ciążą. W analizowanym przez nas materiale, kobiety, u których doszło
do obumarcia płodu przed porodem, charakteryzował znamiennie niższy BMI w porównaniu z grupą kontrolną oraz
znamiennie mniejszy przyrost masy ciała w odniesieniu
do tygodnia ciąży. Najprawdopodobniej przyczyną takiego
stanu rzeczy był niski status socjoekonomiczny – pacjentki
z ciążą powikłaną wewnątrzmacicznym zgonem płodu znamiennie częściej zamieszkiwały wieś, wykonywały fizyczny rodzaj pracy i miały wykształcenie podstawowe, później zgłaszały się na pierwszą w ciąży wizytę do ginekologa, co jest zjawiskiem opisywanym również przez innych
autorów [9,14].
Wielu autorów podkreśla fakt, że zgony wewnątrzmaciczne częściej dotyczą wieloródek oraz kobiet, które
w przeszłości rodziły dzieci z niską urodzeniową masą
ciała, zwłaszcza gdy poród wystąpił przedwcześnie [3, 9],
co jest zgodne z naszymi obserwacjami.
Podsumowując można powiedzieć, iż obowiązkiem
każdego położnika jest ocena ciężarnej kobiety pod względem czynników ryzyka i zaburzeń, które mogłyby doprowadzić do wewnątrzmacicznego obumarcia płodu. Tylko
prawidłowa opieka położnicza w czasie ciąży i porodu może zmniejszyć ryzyko tego tragicznego powikłania ciąży.
Wnioski
1) Pacjentki z ciążą powikłaną wewnątrzmacicznym obumarciem płodu różnły się od pacjentek, która ciąża
zakończyła się urodzeniem żywego dziecka. Charakteryzowały się one niższym BMI przed ciążą, większą
rodnością, obecnością porodów przedwczesnych w
wywiadzie, niższym statusem socjoekonomicznym (fizyczny rodzaj pracy, niższe wykształcenie, miejsce
zamieszkania – wieś).
Analiza czynników ryzyka zgonów wewnątrzmacicznych płodów
2) W przebiegu ciąży u kobiet, u których doszło do wewnątrzmacicznego zgonu płodu, obserwowano mniejszy
przyrost masy ciała w odniesieniu do tygodnia ciąży,
kobiety te później zgłaszały się na pierwszą wizytę,
rzadziej odbywały kolejne wizyty u ginekologa. Ciąża
u tych kobiet częściej powikłana była wielowodziem.
3) Pomimo badań histopatologicznych i sekcyjnych
w prawie 60% nie udało się sprecyzować przyczyny
wewnątrzmacicznego obumarcia płodu.
Piśmiennictwo
[1] Stephansson O., Dickman P.W., Cnattingius S. (2003) The in-
fluence of interpregnancy interval on the subsequent risk of
stillbirth and early neonatal death. Obstet. Gynecol. 102: 101-8.
[2] Barfield W.D., Tomashek K.M., Flowers LM., Iyasu S. (2002)
Contribution of late fetal death to perinatal mortality rates,
1995-1998. Semin. Perinatol. 26: 17-24.
[3] Surkan P.J., Stephansson O., Dickman P.W., Cnattingius S.
(2004) Previous preterm and small-for-gestational-age births
and the subsequent risk of stillbirth. N. Engl. J. Med. 350:
777-85.
[4] Kahn B., Lumey L.H., Zybert P. A. et al. (2003) Prospective
risk of fetal death in singleton, twin, and triplet gestations:
implications for practice. Obstet. Gynecol. 102: 685-92.
[5] Dodd J.M., Robinson J.S, Crowther C.A., Chan A. (2003) Stillbirth and neonatal outcomes in South Australia, 1991-2000.
Am. J. Obstst. Gynecol. 189: 1731-6.
[6] Mathews J.E, Mathai M, Peedicayil A. et al. (2001) Subclini-
207
[7] Horn L.C., Langer A., Stiehl P. et al. ( 2004) Identification of
the causes oh intrauterine death during 310 consecutive
autopsies. Eur. J. Obstet. Gynecol. Reprod. Biol. 113: 134-38.
[8] Huang D.Y., Usher R.H., Kramer M.S. et al. (2000) Determinants of unexplained antepartum fetal death. Obstet. Gy-
necol. 95: 215-21.
[9] Rasmussen S, Albrechtsen S., Irgens L.M. et al. (2003) Risk
factors for unexplained antepartum fetal death in Norway
1967-1998. Early Hum. Dev. 71: 39-52.
[10] Ong S., Danielian P. (2000) Unexplained stillbirth: are they
preventable? Int. J. Gynecol. Obstet. 69: 159-61.
[11] Canterino J.C., Ananth C.V., Smulian J. et al. (2004) Maternal
age and risk of fetal death in singleton gestations: USA, 19952000. J. Matern. Fetal Neonatal Med. 15: 193-7.
[12] Fretts R.C, Usher R.H. (1997) Causes of fetal death in women
of advanced maternal age. Obsts. Gynecol. 89: 40-5.
[13] Stephansson O., Dickman P.W., Johansson A., Cnattingius S.
(2001) Maternal weight, pregnancy weight gain, and the risk
of antepartum stillbirth. Am. J. Obstst. Gynecol. 184: 463-9.
[14] Kunzel W., Misselwitz B. (2003) Unexpected fetal death
during pregnancy – a problem of unrecognized fetal disorders during antenatal care. Eur. J. Obstet. Gynecol. Reprod.
Biol. 110 Suppl 1: 86-92.
J
Ewa Romejko-Wolniewicz
II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii WUM
00-315 Warszawa, ul. Karowa 2
e-mail: [email protected]
cal chorioamnionitis as a casual factor in unexplained stillbirths. Int. J. Gynecol. Obstet. 74: 195-97.
The analysis of risk factors for intrauterine fetal death (IUFD)
This study involved a retrospective analysis of 13358 pregnant women delivered in II Department of Obstetrics and Gynecology,
Warsaw Medical Academy. 50 patients delivered at 37 weeks and with normal birth weight of neonates were determined as a control
group. The purpose of this study was to analyse the cases with IUFD after 22 weeks of gestation and attempt to identify the risk factors
for this complication. In this study the occurrence of IUFD was 0.47%. Women with IUFD were characterized by low BMI before
pregnancy, multiparity, low socioeconomic status (physical work, low education, villagers), history of threatened preterm birth, low
weight gain in pregnancy, late booking time and rarely announcing for next visits. Pregnancy was complicated with polyhdroamnion
more often in cases of IUFD. Despite of fetal autopsy and pathological examinations, in about 60% of cases the precise reason of IUFD
could not be discovered.
Key words: intrauterine death risk