Osobowość a style radzenia sobie z chorobą
Transkrypt
Osobowość a style radzenia sobie z chorobą
G69*$' 6"2/521(' <"3,-,0271' 0(' !)(0' 6!*23"!"=()*2/0*' 6(27,0)8$' $' "<-,!1,' 6""6,-(2*70*= X0Y5,02,'"C')3,'!,0!,'"C'2"3,-,02,'"0')3,'6!*23"!"=()12'2"0.1)1"0'"C'6()1,0)!'10'6"!)H!5-:12(+'6,-1". Barbara Boryczko-Pater Barbara Boryczko-Pater !"#"$"%&'('!)*+,'-(./,01('!"#1,'/''23"-"#4' 0"$")$"-"$4'5'6(27,0)8$'"../1(95' Otolaryngologicznego Personality and styles of coping with cancer among patients from Department of Otolaryn:"+":*'10';-(2"$' ../1(9'<+1012/0*'<+101<1' )"+(-*0:"+":11' Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie !"#$%&'()*( osób diagnoza nowotworu jest równoznacz- ;3"-"#(' 0"$")$"-"$(' 7,!)' !/2/,:8+0*=' 0('/'$*-"<1,='%=1,-21'EV5#(2<(H'B(!1,2<(>' 6-/*6(.<1,=>' 6-($."6"."#01,' ?(.0(' 100(' KLLLNA' J1="' ?,' 23"-"#(' )(' !)$(-/(' -,(+01,' $*$"957,' )(<' !1+0,:"' +@<5>' 1' )(<' #(-./"' 0,' /(:-"?,01,' ?*21(>' )"' $2/,!0(' .1(:0"/(' 01,' <"7(-/*' !1@' /' #8+,=' 1' 5=1,-(01,=A' B5?' 1' ".6"$1,.01' !6"!8#' +,2/,01(' =":4' ."6-"!(="'6".,7-/,01,'0"$")$"-5'$*$"957,'#(-- $(./1&' ."' $*/.-"$1,01(A' J1)' %=1,-),+0"%21>' ./"'!1+0*'+@<>'('6")$1,-./,01,'.1(:0"/*'/(- !5:,-5742*>'?,'-(<'-8$0('!1@'%=1,-&>'6":(-/$*2/(7'942/*'!1@'/'.,6-,!74>'."'2/,:"'6-/*- !/('!*)5(27@'6(27,0)('/$1@<!/(742'/0(2/01,' 2/*01(74'!1@'C50<27"05742,'$'!6"9,2/,D!)$1,' 01,6"<87'1'5)-5.01(742'6-/*7@21,'(<)*$0,7'6"=1)*' /$14/(0,' /' 23"-"#4>' (' )(<?,' 2/@!),' !)($*'$'/=(:(015'!1@'/'23"-"#4' 0(61@)0"$(01,' !6"9,2/0,' 1' 1/"+(27(' 23"-*23' F-5:1' =1)' .")*2/*' #-(<5' ="?+1$"%21' $69*EF,'G(+.,0H'I(95!/<">'J(7<"$12/>KLLMNA $5'0('$9(!04'!*)5(27@A'G1,+,'"!8#'5$(?(>' G*.(7,'!1@>'?,'0('$*74)<"$"%&'),7'23"-"#*' ?,' 0"$")$8-' =(' 6"23"./,01,' /,$0@)-/0,' !<9(.(' !1@' 6"' 61,-$!/,' (!6,<)' %=1,-),+0"- $/:+@.,=' "-:(01/=5' 1' ?(.0,' $,$0@)-/0,' %21A' O(<)*2/01,' <"0C-"0)57,' "0(' 2/9"$1,<(' $9(%21$"%21'01,'=":4'!6"$"."$(&'<"0)-"+1' /,' %=1,-214>' 6"01,$(?' -8?0,' 7,7' 6"!)(21,' nad nim. Tymczasem mechanizmy obronne 5%=1,-2(74' -"2/01,' #+1!<"' PQ>' QQQ' R"+(<8$' "-:(01/=5'6"=(:(74'$'56"-(015'!1@'1'$(+2,' EF,' G(+.,0H' I(95!/<">' J(7<"$12/>KLLMN' /' 23"-"#4A' ER1+,2<(>' UQQMN' ;"-(/' 2/@%21,7' 1'/(7=57,'"0('.-5:1,'=1,7!2,'6".'$/:+@.,=' ),?'0($,)'!*=6)"=*'W/*2/0,'!6"!)-/,:('!1@' %=1,-),+0"%21' ES@<>' T,!/,0>' S@<' UQQPNA' /' 6,-!6,<)*$*' 6!*23"!6"9,2/0,7>' 5/0(742>' G14?,' !1@' ' )"' /' <"+,1' /' )*=>' ?,' .+(' $1,+5' ?,'=(74'0('01,'$69*$'-8$01,?'100,'2/*001<1' 22 23 !"#"$"%&'('!)*+,'-(./,01('!"#1,'/''23"-"#4'0"$")$"-"$4'5'6(27,0)8$'"../1(95' )"+(-*0:"+":12/0,:" R,-!"0(+1)*'(0.'!)*+,!'"C'2"610:'$1)3'2(02,-'(="0:'6()1,0)!'C-"='F,6(-)=,0)'"C' )"+(-*0:"+":*'10';-(2"$' 6"/('#1"=,.*2/0*=1'E;1"CW>'KLLKNA' Trzeci mit dotyczy leczenia, które jest )"'"<"9"'PQHcQ\'23"-*23A'G'6-/*6(.<5'01,<)8-*23' 0"$")$"-8$' /,' $/:[email protected]' 0(' ."!)@6' "61!*$(0,' 7(<"' .-(!)*2/0,' 1' 6"!1(.(742,' 06A' 0"!":(-./1,7' !)"!"$(0(' 7,!)' $*942/01,' +12/0,' !<5)<1' 5#"2/0,H' 6-/*' )(<1=' /(9"?,- -(.1"),-(61(A' ;/@!)"' ),?' "#1,' ),' =,)".*' 94015'21@?<"'/((<2,6)"$(&'7,'1')-(<)"$(&'7(<' 2/*' !1@' /,' !"#4' !)"!5742' 61,-$!/,7' C(/1,' !6-/*=1,-/,D2('$'$(+2,'/'21@?<4'23"-"#4'' leczenia interwencje chirurgiczne, a dodat(Pilecka, 2004) <"$"' 6"' /(#1,:5' !)"!57,' !1@' 0(%$1,)+(01(' Barbara Boryczko-Pater <"$(0,'0('6-"#+,='#4.h'5<1,-50<"$(0,'0(' ^=(:(01,' !1@' /' 23"-"#4' 0"$")$"-"$4' 7,!)' !(="-,:5+(27@' ,="271' Ei(/(-5!>' O"+<=(0>' -8$01,?'/$14/(0,'/'!1+0*=1',="27(=1A';"-(/' 1984). W sytuacji choroby instrumentalne 2/@%21,7' $' <"0),<%21,' 6-/*!)"!"$(01(' 6".strategie radzenia sobie (zorientowane na <-,%+(' !1@' 123' -"+@H' =":4' "0,' =1@./*' 100*6-"#+,=N' "#,7="$(9*#*' )(<1,' ./1(9(01(' 7(<' =1'/(<982(&'6-"2,!*'6"/0($2/,'1'5)-5.01(&' /."#*$(01,' 10C"-=(271' "' 23"-"#1,>' <!/)(9)"- przyswajanie wiedzy o chorobie (Heszen, S@<>'UQQPNA'F*!<5!7('0('),=()'123'-"+1'2/@!)"' $(9'."'$(+<1'/'014>'/(23"$(01('/=1,-/(742,' 6"7($1(' !1@' $' <"0),<%21,' +@<5A' k"$(-/*!/*' do poprawy stanu zdrowia, unikanie szko- "0' 6(27,0)"$1' 0(' <(?.*=' ,)(61,' 23"-"#*>' wanie jej obrazu, w taki sposób, by mobilizo- ;3"-"#(' 0"$")$"-"$(' 7,!)' 6-($."6"."#01,' 7,.04' /' 0(7)-5.01,7!/*23' ."' /((<2,6)"- $@/98$'239"00*23A'ER($+@:(>KLLLNA $(01(>' #5./1' "0(' -8$01,?' /0(2/,01,' $1@<- +,?0"%21' ".' +"<(+1/(271' 1' !)(.15=' $*<-*21(' !/,' "#($*' 01?' 100,' !)(0*' =,.*2/0,' !)$(- 23"-"#*A'[1,!),)*'"<"9"'e_H__\'"!8#'/$+,<(' .+1$*23' .+(' /.-"$1(' ./1(9(DA' ^(23"$(01(' na poziomie optymalnym wspiera zacho/"-1,0)"$(0,' 0(' !(="-,:5+(27@' ,="271' 6"- $(01(' 5<1,-50<"$(0,' 0(' 6"6-($@' /.-"$1(' -/(742,'-,(+0,'/(:-"?,01,'?*21(A'B5?''!(="' /'6".7@21,='+,2/,01('2"'7,!)'!6"$"."$(0,' nazwanie choroby nowotworem powoduje /'7,.0,7'!)-"0*'+@<1,=>'('/'.-5:1,7')*=>'?,'6"- +,:(74'0('6-8#(23'"6(0"$(01('0,:()*$0*23' ET,!/,0>'S@<>'UQQPN>'7,.0(<'<1,.*'7,!)'0(.!)(08$',="27"0(+0*23'$'!/2/,:8+0"%21'+@<5' =1,-0*' ' 6"$".57,' .,/"-:(01/(27@' /(23"- /$1@<!/,01,' +@<5' 5' 6(27,0)8$>' $' 6"-8$0(- 2/4)<"$"'23"-"#('01,'$*$"957,'!1+0,:"'#8+5' 015'/')*=1>'<)8-/*'0(/*$(74'74'7(<"%'10(2/,7' Ef1!3"6>' UQQQNA' .!,),<' 6-/,?*&' _H+,)0123' EZ"!1(<>' KLLLNA' R-($."6"."#01,' .+(),:"' (na podstawie obserwacji w Krakowskim ET,!/,0>'S@<>'UQQPNA''''' 23"-"#(')('5$(?(0('7,!)'/('0(7#(-./1,7'"#- ;,0)-5=' 0<"+":11>'/(g'R($+@:(>KLLLN>'<)8- stylem radzenia sobie. Jest to zmienna 214?(7424'6!*2312/01,'1'!)-,!57424A'' -*' 7,!)' $!<(h01<1,=' !<5),2/0"%21' +,2/,01(>' ' d"<"$(01,'7,!)'/-8?012"$(0,'$'/(- ["$")$"-*' :9"$*' 1' !/*1' )"' "<"9"' KQ\' $*0"!1' 6-/*<9(."$"g' _e\' .+(' 0"$")$"$!/*!)<123' /9"%+1$*23' ".=1(0' ),7' 23"-"- -5' <-)(01>' MM\' .+(' %+101(0,<>' U_' \' .+(' :(-#*' ES3,-=(0>' ;(+=(0>' ]2<3,-.)>' ]+!,#(1>' .9(>'UU\'.+('/()"<'"#"2/0*23'0"!('1'0"!(A' Firat, Hossfeld, Paunier, Salvadori, 1992). ER($+@:(>KLLLNA''' ^(6(.(+0"%&' 7,!)' /-8?012"$(0(' $' /(+,?0"%21' ".' -,:1"05' 1' 6-/*<9(."$"' .(0,' /' UQQU' +%&'()*(,-#.*(,',/0#"#.1,)#$#2$#"#$1 -"<5'=8$14'"'K>_'/(23"-"$(01('0('KQQQQQ' ;3"-"#('7,!)'/9"?"04'!*)5(274'!)-,!"$4A'B(<' "!8#' $' J(9"6"+!2,' 1' 01,=(+' U>U`KQQQQQ' <(?.(')(<('!*)5(27('="#1+1/57,'2/9"$1,<('."' $'$"7,$8./)$1,'a+4!<1=A'[(72/@%21,7'23"-5- 6,$0,7' C"-=*' 5!)"!50<"$(01(' !1@' ."' ")"74'"!"#*'=1@./*'_'('b'.,<(.4'?*21('1'!1,.- 2/,01(A' d(./,01,' !"#1,' 7,!)' "<-,%+(0,' 7(<"' =1"<-")01,'2/@%21,7')(<1,'!23"-/,01('.")*<(74' 2/*001<' !)(#1+1/5742*>' <)8-*' 6"=(:(' 7,.0"=@?2/*/0'E^()"D!<1>'V-@212<1>'V-/,!/,$!<(>' !)2,' 5)-/*=(&' (.(6)(27@' 6!*23"!6"9,2/04' UQQ_NA' [(72/@!)!/*=' 0"$")$"-,=' ),7' "<"- w sytuacjach stresowych. Radzenie sobie to $*!19<1>'<)8-,'6".,7=57,'7,.0"!)<(>'#*'!6-"01,?' .5?*' 6-"2,0)' $!/*!)<123' 0"$")$"-8$' !)(&' $*=(:(01"=' ")"2/,01(>' "2,01(0*=' EUHM\NA' F")*<(' "0' (?' !1,.,=0(!)"<-")01,' 7(<"'6-/,<-(2/(742,'7,7'="?+1$"%21'-(./,01(' licy jest nowotwór krtani stanowi on rów- 2/@%21,7' =@?2/*/0' 01?' <"#1,)*' E^()"D!<1>' !"#1,'Ei(/(-5!>'KLLeNA'j.(6)(2*70"%&'/'<"V-@212<1>'^(+,!!<(H'V-@212<(>'UQQ_N +,1' 7,!)' =1(-4' "2,0*' !<5),2/0"%21' )*23' /(B,%+1' 23"./1' "' +,2/,01,>' )"' <1,.*' 0"$")$8-'' 23"$(DA' 7,!)'":-(012/"0*'=1,7!2"$"'!)"!57,'!1@'=,- Zasadniczo w obliczu sytuacji stresowej tody chirurgiczne i napromienianie, dotyczy "!"#('="?,'6".,7="$(&'./1(9(01('5<1,-50- 24 $(01('1'6(01<@>'2"'6"$".57,>'?,'6(27,0)"$1' G' "#+12/5' 23"-"#*' +5./1,' /(23"$574' !1@' )-5.01,7' 7,!)' -(./1&' !"#1,' /' )-5.,=' 23"-"#*' w pewien indywidualny sposób nazywany EV"62/*D!<(H'k*!/<">'KLLLNA' ' R-/*!)"!"$(01,' 6!*2312/0,' $' 57@215' 10.*$1.5(+0(' -8?0125742(' +5./1' /0(7.5- G()!"0' 1' 7,7' $!6896-(2"$01<8$' 6"$!)(9"' 742*23' !1@' $' 6"."#0,7' !*)5(271A' J"?,=*' 0(' #(/1,' (0(+1/*' 2/*001<"$,7' -8?0*23' !6"0(' 6-/*<9(.' 6"./1,+1&' "!"#*' 23"-5742,' 0(' sobów radzenia sobie w obliczu choroby. )(<1,>' <)8-,' 6"!/5<574' 10C"-=(271' "' 23"-"- j5)"-/*' "61!574' .$(' !)*+,' -(./,01(' !"#1,g' #1,' 1' )(<1,>' <)8-,' #@.4' 123' 501<(&' EJ1++,->' konstruktywny i destruktywny. Styl konstrukMagnan, 1983). d8?012,' 10.*$1.5(+0,' )*$0*' /(<9(.(>' ?,' 23"-"#(' !6"!)-/,:(0(' 57($01(742,' !1@' ' $' !*)5(271' /(23"-"$(01(' jest jako wyzwanie, które mobilizuje do wal$*01<(74' /' 2,23' 7,.0"!)<1' 1' /,' /0(2/,01(>' <1>'6".<-,%+('-8$01,?'/(."$"+,01,'/'6-/,?*7(<1,' 6-/*61!57,' "0(' /,$0@)-/0*=' !*)5- )*23'+()'1'6-/,$(-)"%21"$(01,'!$"7,:"'?*21(A' acjom. Strategia z kolei jest konkretnym S)*+'),0'/(<9(.('-8$01,?'".!5$(01,'".'!1,zachowaniem, które jest zdeterminowane #1,' =*%+1' "' 23"-"#1,>' <)8-,' 7,!)' -"/5=1(0,' 7(<"'(<)*$0"%&>'<)8-('5="?+1$1('6"-(./,01,' G' 6"01?!/*=' #(.(015' #@./1,=*' =":+1' $*- !"#1,'/')-5.0*=1',="27(=1A'J"?0('$1@2'6"-8?01&' .$(' !)*+,g' <"0!)-5<)*$0*' E/$14/(0*' $1,./1,&>'?,'$,.95:'(5)"-8$'<"0!)-5<)*$0,' z zachowaniami adaptacyjnymi- podejmo- -(./,01,'!"#1,'6"+,:('0('6".,7="$(015'-8?w znacznej mierze sytuacyjnie. $(01,' -8?0*23' ./1(9(D' $' 2,+5' 6"-(./,01(' 0*23'/(23"$(D'$'"#+12/5'23"-"#*>'/(-8$0"' !"#1,'/'!*)5(274N'1'.,!)-5<)*$0*'E"#,7=5742*' instrumentalnych jak i ukierunkowanych na zachowania nieadaptacyjne- bierne podda- -,:5+(27@' ,="271' G' "6"/*271' ."' !)*+5' <"001,' !1@' 23"-"#1,' /((#!"-#"$(01,' +@<"$,>' !)-5<)*$0,:"'$*-8?01"0*'/"!)(9'!)*+'.,!)-5<."=10(27(' 52/5&' #,/-(.0"%21NA' [(' <(?.*' )*$0*>'$'<)8-*='."=10574'0,:()*$0,',="/' )*23' !)*+8$' #@.4' !<9(.(&' !1@' <"0<-,)0,' 27,' E+@<N' 1' =*%+1' -,/*:0(2*70,' E#,/-(.0"%&>' strategie czyli sposoby zachowania. #,/0(./1,70"%&N>'$'),7'!*)5(271'7,.0"!)2,'01,' 25 !"#"$"%&'('!)*+,'-(./,01('!"#1,'/''23"-"#4'0"$")$"-"$4'5'6(27,0)8$'"../1(95' )"+(-*0:"+":12/0,:" R,-!"0(+1)*'(0.'!)*+,!'"C'2"610:'$1)3'2(02,-'(="0:'6()1,0)!'C-"='F,6(-)=,0)'"C' )"+(-*0:"+":*'10';-(2"$' 5.(7@'!1@'"6(0"$(&'0,:()*$0*23',="271'(01' Osoba ekstrawertywna jest towarzyska, 6-/*74&'(<)*$0,7'6"!)($*'$"#,2'23"-"#*A'' #,/)-"!<(>'?*$(>'."=105742(>'(<)*$0(>'$*Z lepszym przystosowaniem do choroby ko- #523"$(>' (!,-)*$0(>' %=1(9(>' 6"!/5<5742(' 7(-/"0,' !4' !<(+,' .523(' $(+<1' 1' 6"/*)*$0,- ."/0(D>' /(/$*2/(7' +5#1' 6-/*7@21(' 1' 2/@!)"' :"' 6-/,$(-)"%21"$(01(' EB52/*D!<1>' KLLLNA' ./1(9('6".'$69*$,='23$1+1A'G*=1(-'),0'6"f(.(01(' E;3"70(2<(H' S/($9"$!<(>' KLLMN' !1(.(' .$(' #1,:50*>' 2,23*' 6-/,21$0,' $*?,7' 6"<(/574>' ?,' !)"!"$(01,' (<)*$0*23' !)-(),- $*=1,01"0*=' #@.4' 23(-(<),-*!)*2/0,' .+(' :11' #,/' $/:[email protected]' 2/*' <"0C-"0)(2*70*23' 2/*' introwertyka. 501<"$*23' $' /=(:(015' !1@' /' 23"-"#4' 7,!)' k*6"$*'0,5-")*<'7,!)'+@<+1$*>'.,6-,!*70*>'1-!)-(),:14' +,6!/4' 01?' 6"/"!)($(01,' #1,-0*=' -(27"0(+0*>'69"23+1$*>'2/@!)"')"$(-/*!/*'=5' EB52/*D!<1>'UQQKN poczucie winy, jest markotny, o niskiej sa=""2,01,>',="27"0(+0*>'!61@)*A';,2357,':"' +(#1+0"%&' ,="27"0(+0(>' 01,6"<87>' !<(-:1' 0(' V"02,627('"!"#"$"%21']*!,02<('0(+,?*'."' -8?0,' ."+,:+1$"%21' /.-"$")0,A' !"#*' )(<1,' ),"-11' 57=5742*23' ),0' <"0!)-5<)' 7(<"' /,!689' !4' #(-./1,7' 6".()0,' 0(' !)-,!' 1' )-5.01,7' ."3-#.#$#45 2,23A' F5?*' 0(21!<' <9(./1,' !1@' )5' 0(' -,+(27,' 23"./4'."'!1,#1,>'6"'7,:"'5!)(015A' =1@./*' #1"+":12/0*=1' $9(%21$"%21(=1' 2/9"- Osoba która cechuje psychotyzm jest agre$1,<(>'('7,:"'"!"#"$"%214'ES)-,+(5>'UQQMNA''' !*$0(>' 239".0(>' (0)*!6"9,2/0(>' 6-/,7($1(' ]*!,02<' EKL_UN' )$1,-./19>' /,' "!"#"$"%&' brak empatii, jest egocentryczna, twórcza, =(' M' 6"/1"="$4' !)-5<)5-@A' [(' 0(701?!/*=' bezosobowa, gruboskórna, impulsywna. !)"6015' /0(7.574' !1@' 6"7,.*02/,' /(23"$(- ;,2357,' 74' ),?' 5=1,7@)0"%&' 01,<"0$,027"01(H')(<1,>'7(<'0('6-/*<9(.'-,(<27('0('7(<1,%' 0(+0,:"'=*%+,01('ER,-l10>'UQQUN'' /.(-/,01,A'R"/1"='$*?,7>'"61!57,'),'/(23"- [('-"+@'"!"#"$"%21'$'6"$!)($(015'23"-8#' $(01(>'<)8-,'!4'6"$)(-/(+0,'E3(#1)5(+'-,!6"- !"=()*2/0*23' /$-8219(' 5$(:@' F50#(-' 1' 7,7' 0,!,!N>' 2/*+1' =(74' ),0.,027@' ."' 6"7($1(01(' 316"),/('.")*2/42(g'"!"#"$"%21'$1,D2"$,7' !1@' $' 6"."#0*23' "<"+12/0"%21(23A' k-/,21' EF"+1D!<(H^*:=50)>KLLbNA' R1,-$!/,' ."#-/,' 6"/1"=' )"' 6"$14/(01(' )*23' /$*2/(7"$*23' 6"/0(0,'2,23*'.")*2/*9*'$/"-2('/(23"$(D' -,(<271'$'6,$0,'2,23*'"!"#"$"%21>')(<1,'7(<' j`f>'<)8-*'<!/)(9)57,'!1@'$'./1,21D!)$1,'1'7,!)' 6".()0"%&'0('!5:,!)1,>'568->'!/2/,-"%&'1).A' $' ."-"!9"%21' 6"$14/(0*' /' 23"-"#(' 01,."F"61,-"'0('2/$(-)*='0(7$*?!/*='6"/1"=1,' <-$1,004' !,-2(>' 7,:"' 0(7+,6!/*=1' 6-,.*<(6"7($1(' !1@' )*6H' 2/*+1' "-:(01/(27(' 2,23' )(<1' )"-(=1'!4'/9"%&'1'$-":"%&'EB52/*D!<1>'KLLLNA' R"."#01,'7(<'/+"<(+1/"$(0"'$/8-'/(23"$(D' G' <"02,6271' ),7' $*-8?01(' !1@' e' 2/*001<1A' j>' 6-8#"$(0"' ".0(+,h&' 2,23*' "!"#"$"%21' [,5-")*/=>' R!*23")*/=>' 1' ]<!)-($,-!7@A' odpowiedzialne za rozwój u pacjentów nojak np. introwersja, czy neurotyzm ^'<)8-*23'<(?.,'.('!1@'"61!(&'6-/*'6"="2*' $")$"-5A' G/8-' /(23"$(D' ;' ' E".' 2(02,-N' zbioru pewnych cech. Zdaniem autora wy- charakteryzuje osoby cierpliwe, spokojne, ".-@#01"0,'2/*001<1'=(74'23(-(<),-'501$,-- <""6,-()*$0,>' 5+,:9,' $"#,2' (5)"-*),)8$>' !(+0*>' #"$1,=' 5.(9"' !1@' 7,' /1.,0)*W<"$(&' 5<-*$(742,' 0,:()*$0,' ,="27,' EF"+1D!<(H $'$1,+5'-"?0*23'<5+)5-"$"'<-(7(23A' ^*:=50)>KLLbNA' G' <"0),<%21,' )*23' "!8#' 26 Barbara Boryczko-Pater =8$1"0"' -8$01,?' "' 6-"#+,=(23' /' -(./,niem sobie z trudnymi emocjami, niezdol- padku pacjentów nowotworowych depresja $*!)4619('5'6"9"$*'"!8#'/(<$(+1W<"$(0*23' 0"%214' ."' 123' $*-(?(01(>' 1' ),0.,027(=1' ."' do grupy osób wysoko neurotycznych,. )95=1,01(>' $*61,-(01(>' 1' /(6-/,2/(01(' 1='' ;/@!)"'61!/,'!1@'-8$01,?'01,'"'!(=*='0,5EB52/*D!<1>KLLLNA' k(<1,' "!"#*' !4' <"0$,0- -")*/=1,>'(+,'"'0,:()*$0,7',="27"0(+0"%21>' 27"0(+0,'!6"<"70,>'0('!)-,!'/(%'-,(:574'6"- <)8-(' 7,!)' <"0!)-5<),=' /#+1?"0*=' ."' ),:"' 2/521,=' #,/-(.0"%21' ET,+,0>' S@<>' UQQPNA' )*65' "!"#"$"%21A' !"#*>' <)8-,' 23(-(<),-*/57,' 0,:()*$0(' ,="27"0(+0"%&' 2/@%21,7' $' !*)5(27(23' C-5!)-(271' #@.4' -,(:"$(&' 0,:()*$0*=1',="27(=1A'f(.(01('EJ(9*!/2/(<>' :04&' 7,.0"/0(2/0*23' ' -,/5+)()8$' 2/*' $/8-' UQQPN' 6"<(/574>' ?,' 0,:()*$0(' ,="27"0(+/(23"$(D' 2' $' ":8+,' 1!)01,7,' 1' 2/*' 6-/*2/*- 0"%&' /$14/(0(' 7,!)' /' ".2/5$(01,=' +@<5>' 01(' !1@' $' -/,2/*$1!)"%21' ."' -"/$"75' 23"- (' 01!<1' 6"/1"=' 6"/*)*$0,7' ,="27"0(+0"%21' roby (Gapik, Kosmala, 2003; Muc, Madej, $14?,' !1@' /' .,6-,!74A' F+(),:"' ),?' $' 6"01?Badania nad tym, czy te cechy przyczynia- 74' !1@' ."' -"/$"75' 23"-"#*' #*9*' !/,-"<"' /(<-"7"0,>' 7,.0(<' ."' ./1%' 01,' 5.(9"' !1@' "!14- !/*23' #(.(01(23' "2/,<57,' !1@>' ?,' "!"#*' /':-56*'"!8#'$*!"<"0,5-")*2/0*23'2/@%21,7' 3-#.#$#45,%,!"'6-2#-#$%)*(7,$'%8(9)(, #@.4' 6"!95:1$(9*' !1@' .,!)-5<)*$0*=1' !)*+(=1'-(./,01('!"#1,'/'23"-"#4'0"$")$"-"$4A' '%:(;)#4/* d"+(' "!"#"$"%21' $' (.(6)(271' ."' 23"-"#*' ^$14/,<' =1@./*' ,<!)-($,-!74' (' -(./,01,=' #*9('#(.(0('#(-./"'2/@!)"A'F"#-/,'5."<5- !"#1,' /"!)(9' /"#-(/"$(0*' $' #(.(01(23' =,0)"$(0*' 7,!)' 0,:()*$0*' $69*$' 0,5-")*- Kwag, Martin, Poon,, Johnson ( 2007). /=5'0('6-/*!)"!"$(01,'!1@A'G*<(/(0"'=1@- ]<!)-($,-!7(' $69*$(' <"-/*!)01,' 0(' /.-"./*'100*=1>'?,'"!"#*'0,5-")*2/0,'$'!*)5(271' $1,' /(' 6"%-,.012)$,=' 6"/*)*$0,:"' (C,<G1,-/:"D>'KLLPN' 23"-"#*'7(<'$'$1@<!/"%21'!*)5(271'?*21"$*23' tu i strategii radzenia sobie. Przy wysokim #@.4'-,(:"$(&'$/="?"0*='0(61@21,=>'+@- 6"/1"=1,' 6"/*)*$0,7' (C,<)*$0"%21' -/(./1,7' <1,=>'#@.4'),?'2/@%21,7'501<(&'<"0)(<)5'/'+,- 6"7($1('!1@'.,6-,!7('01?'$'6-/*6(.<5'"!8#' <(-/,='1'01,'."65!/2/(&'."'!1,#1,')-5.0*23' /' 01!<1=' 6"/1"=,=' ),7' 2,23*' EJ(9*!/2/(<>' 10C"-=(271'Ei(02(!)+,>'f"1l10>'UQQ_N>';/@%21,7' UQQPNA'J"?0('$1@2'6-8#"$(&'."=*%+(&'!1@>' ),?' #@.4' 5!<(-?(&' !1@' 0(' /.-"$1,' ER,-l10' ?,'"!"#*',<!)-($,-)*$0,'#@.4'-/(./1,7'6"UQQUN' 1' #@.4' =1,&' $1@<!/4' !<9"00"%&' ."' !95:1$(9*'!1@'0('!)-(),:1(23'/$14/(0*23'/'+@stosowania emocjonalnych strategii radze01(' !"#1,' EV+"0"$12/>;1,%+(<>UQQMNA' G' #(.(01(23'J(9*!/2/(<('EUQQPN'0,5-")*/='"61!*$(0"'7(<"'=1(-@'6".()0"%21'0('$*!)461,- <1,=' 1' .,6-,!74' E/((#!"-#"$(01,' +@<"$,>' #,/-(.0"%&H' #,/0(./1,70"%&N' 01?' 100*=1>' bardziej konstruktywnymi. ;/@!)"' ),?' 0(' !<5),<' 23"-"#*' ."23"./1' ."' 0,5-")*/(271' "!"#"$"%21A' !"#*' 01,' 6-,- nie epizodu depresyjnego w odpowiedzi na -8?0,')-5.0"%21'?*21"$,A'J(9*!/2/(<'EUQQPN' /,0)574' !*=6)"=8$' /(#5-/,D' 0,-$12"#(.(9'$*!)@6"$(01,',61/".8$'.,6-,!*70*23' $*23>' (+,' 123' "!"#"$"%&' !)(7,' !1@' #(-./1,7' 5'23"-*23'!"=()*2/01,H'6"-8$0*$(9'23"-"- /#+1?"0(' ."' ),:"' $9(%01,' )*65' "!"#"$"%21A' by nowotworowe i nienowotworowe. W przy- k(<1,'/7($1!<"'$*!)@657,'0($,)'5'PU\'23"- 27 !"#"$"%&'('!)*+,'-(./,01('!"#1,'/''23"-"#4'0"$")$"-"$4'5'6(27,0)8$'"../1(95' )"+(-*0:"+":12/0,:" R,-!"0(+1)*'(0.'!)*+,!'"C'2"610:'$1)3'2(02,-'(="0:'6()1,0)!'C-"='F,6(-)=,0)'"C' )"+(-*0:"+":*'10';-(2"$' -*23' EJ123(9,<>' F5#"$!<(>' R-5!,<>' UQQQNA' "'),"-1@'"!"#"$"%21'TA']*!,02<('R][>'/(F+(),:"'),?')(<')-5.0"'".-8?01&'7,!)'$69*$*' <9(.(7424' )-872/*001<"$*' 6"./1(9' "!"#"$"- Barbara Boryczko-Pater !1@'/'23"-"#4' "!"#"$"%21"$,'".'/=1(0'$'"!"#"$"%21'0(' %21'0('6!*23")*2/0"%&>'0,5-")*2/0"%&'1',<!skutek choroby. )-($,-!7@A'G*=1(-*'),'!4'01,/(+,?0,A ' V$,!)1"0(-15!/' !<9(.(' !1@' /,' KQQ' #,/0(./1,70"%21'EB52/*D!<1>'UQQKN' 3. #,/-(.0"%2H' #,/0(./1,70"%&' )"' 6"2/521,'#,/!1+0"%21>'/(:5#1,01('1'#1,-0,'6".- Procedura .(01,'!1@'23"-"#1,'' f(.(01,' #*9"' 6-"$(./"0,' 10.*$1.5(+01,' 4. 6"/*)*$0,' 6-/,$(-)"%21"$(01,' 6"+,- Cel pracy ;,+,=' 6-(2*' 7,!)' /#(.(01,' /(+,?0"%21' =1@- 6*)(D>' 0(' <)8-,' #(.(0*' ".6"$1(.(' kjV' lub NIE. Zawiera 4 skale: Ekstrawersji, E23*#(>'?,'."'5./1(95'$'#(.(01(23'/(<$(+1W:(' 0(' )(<1=' 6-/,C"-=59"$(015' !*)5(271>' <"$(0"'$1@2,7'"!8#'+,?42*23'0('7,.0,7'!(+1' #*'#*9('"0('!6"!)-/,:(0('7(<"'#(-./1,7' $8$2/(!' $*6,901(9*' "0,' ),!)*' -8$0"2/,- ./*')*6,='"!"#"$"%21'('!)-(),:1(=1'-(./,- R!*23")*2/0"%21>'[,5-")*2/0"%21'"-(/'!<(+@' "6)*=1!)*2/0(>'$14?,'!1@'/'6".$*?!/,- %01,NA' ])(6' $!)@60*' "#,7="$(9' 0($14/(01,' 01('!"#1,'/'23"-"#4'5'6(27,0)8$>'<)8-/*'21,-- V9(=!)$(A''' niem nastroju. Jest takim przeorgani- <"0)(<)5'1'6-"%#@'"'/:".@'6(27,0)('0('$/1@- 614'0('0"$")$"-*':9"$*'1'!/*1A 21,'5./1(95'$'#(.(01(23>',)(6'<"+,70*'$*6,9(#*'6-/*'6,90,7'%$1(."="%21'7,7'6"$(:1' nienie testów. /0(+,h&' 0(./1,7@' 1' /(."$"+,01,' /' 6-/,zowaniem problemu swojej choroby, Kwestionariusz przystosowania do choGrupa badana roby nowotworowej Mini- MAC G' #(.(015' $/1@+1' 5./1(9' 6(27,021' "../1(- j5)"-(=1'!<(+1'!4'J(::1,'G()!"0>'J())3,$' )"+(-*0:"+":11' S/61)(+(' V+1012/0,:"' Law, Maria Dos Santos, Steven Greer,John m01$,-!*),)5'B(:1,++"D!<1,:"'21,-6142*'/'6"- Baruch i Judith Blis. Oryginalna skala Mini- ?*)*23'+()'' Zmienne 95' $".5' 0"$")$"-8$' :9"$*' 1' !/*1A' F"' 5./1(95' Mac stworzona przez Maggie Watson w badaniach zaproszono 87 osób. Z czego 1' $!6896-(2"$01<8$' 0(' #(/1,' (0(+1/*' 2/*0UK'"!8#'".=8$19"'$*6,901,01('<$,!)1"0(-15- 01<"$,7' ."6-"$(./19(' ."' $*".-@#01,01(' _' !/*'>'(')-/*'"!"#*'01,'$*6,9019*'6-/*0(7=01,7' !)*+8$' -(./,01(' !"#1,' /' 23"-"#4A' ' f*9"' )"' 7,.0,:"'),!)5'1'/"!)(9*'$*<+52/"0,'/'(0(+1/*A' /((#!"-#"$(01,' +@<"$,>' C()(+1/=>' #,/-(.!)(),2/01,'$*01<1'/"!)(9*'"#+12/"0,'0('6".- ^=1,00,'/(+,?0,g F".()<"$"'="?0('$*-8?01&'.$('":8+0,'!)*- 2.duch walki 1. V"0!)-5<)*$0*g' "#,7=5742*' !)-(),:1,' eA#,/-(.0"%2H'#,/0(./1,70"%&'''' ducha walki pozytywnego przewarto- MA'6"/*)*$0,'6-/,$(-)"%21"$(01,A'' %21"$(01( ^=1,00,'01,/(+,?0, ekstrawersja 01,' !)(0.(-."$,' $*0"!19"' KU>' bUA' G!/*!2*' <"$,>' #,/-(.0"%&' n' #,/0(./1,70"%&>' 6"/*pacjenci zostali poddani zabiegom operacyj- )*$0,'6-/,$(-)"%21"$(01,'1'.523'$(+<1A 0*='=(742*='0('2,+5'5!501@21,'0"$")$"-5A 1. /((#!"-#"$(01,'+@<"$,'$*-(?('!1@'6"- neurotyzm Pomiar dokonany kwestionariuszem Eysencka. Zmienna dychotomicz0(>'6"./1(9'0('$*!"<"'1'01!<"',!<)-($,-)*$0*23'$/:+@.,='%-,.01,7A' Pomiar dokonany kwestionariuszem Eysencka. Zmienna dychotomicz0(>'6"./1(9'0('$*!"<"'1'01!<"'0,5-")*2/0*23'$/:+@.,='%-,.01,7 psychotyzm Pomiar dokonany kwestionariuszem Eysencka. Zmienna dychotomicz0(>'6"./1(9'0('$*!"<"'1'01!<"'6!*23")*2/0*23'$/:+@.,='%-,.01,7 B,!)' "0(' -"/5=1(0(' 7(<"' /(:-"?,01,>' <(2#&%,*,)%"'=&'*% <)8-,' 01,' ="?,' /"!)(&' "6(0"$(0,>' >%"'=&'*% (' <(?.*' !*:0(9' 69*042*' /' 21(9(' 7,!)' 10- Kwestionariusz EPQ-R terpretowany jako pogorszenie stanu j5)"-(=1' <$,!)1"0(-15!/(' !4' SAfAIA' 6. styl destruktywny $(01,' +@<"$,' 1' 6"2/521,' #,/-(.0"%21H' #(.(0*23' $*0"!19(' _P>M' +()(A' [(7=9".!/*' B52/*D!<1A' [(' .-"./,' (0(+1/*' 2/*001<"$,7' #(.(0*'=1(9'Kb'+()'('0(7!)(-!/*'cK>'".23*+,- $*/0(2/"0"'M'2/*001<1g'/((#!"-#"$(01,'+@- 6-/,/' 01,6"<87' !6"$"."$(0*' 23"-"#4A' 5. styl konstruktywny 2. F,!)-5<)*$0*g' "#,7=5742*' /((#!"-#"- 0"%&H' #,/0(./1,70"%&>' 501<(01,' 6"/0($2/,' !)($1,' be' 6-/*6(.<8$' $' )*=' _c' =@?2/*/0' "-(/' .523' $(+<1' EB52/*D!<1>' UQQKNA' R"+!<1,7' ELU\N' 1' _' <"#1,)' Ec\NA' a-,.01(' $1,<5' "!8#' (.(6)(271'!<(+1'."<"0(9'$'UQQK'-"<5'^*:C-*.' KA/((#!"-#"$(01,'+@<"$,' +,'-(./,01('!"#1,'/'23"-"#4 2. Osoby z grupy osób z wysokim pozioHipotezy: !"#*' /' :-56*' 23(-(<),-*/5742,7' !1@' =,=' 0,5-")*/=5' 2/@%21,7' #@.4' !)"!"$(&' !)-(),:1,' #,/-(.0"%&H' #,/0(./1,7- 1. zdrowia 2. .523'$(+<1H'23"-*')-(<)57,'23"-"#@'7(<"' $*!"<1=' 6"/1"=,=' ,<!)-($,-!71' 2/@- 0"%&'1'/((#!"-#"$(01,'+@<"$,'01?'"!"- Eysenck, H.J. Eysenck, P. Barrett. W ba.(01(23' $*<"-/*!)(0"' $,-!7@' /-,$1."- $*/$(01,' 1' 6".,7=57,' ./1(9(01(' =(74- %21,7'#@.4'!)"!"$(&'<"0!)-5<)*$0*'!)*+' by z grupy niskiego neurotyzmu. $(04' /' KLL_' -"<5' $' (.(6)(271' R1")-(' -(./,01('!"#1,'/'23"-"#4'0"$")$"-"$4' ce na celu zwalczenie jej. Jest odwrot- f-/"/"$!<1,:"'1'd(."!9($('ZA'F-$(+(A' 0"%214' 6"2/521(' #,/-(.0"%21' n' #,/0(./1,70"%21' 1' "61!57,' (<)*$0,' /=(:(01,' ' 28 V$,!)1"0(-15!/' 6"$!)(9' $' "6(-215' 01?' "!"#*' /' :-56*' /' 01!<1=' 6"/1"=,=' ekstrawersji 6)*?* Dane testowe poddano analizie statystycz- 29 !"#"$"%&'('!)*+,'-(./,01('!"#1,'/''23"-"#4'0"$")$"-"$4'5'6(27,0)8$'"../1(95' )"+(-*0:"+":12/0,:" R,-!"0(+1)*'(0.'!)*+,!'"C'2"610:'$1)3'2(02,-'(="0:'6()1,0)!'C-"='F,6(-)=,0)'"C' )"+(-*0:"+":*'10';-(2"$' 0,7'$'6-":-(=1,'SkjkXSkX;j'PA'^,'$/:[email protected]' /*$(01(' #,/-(.0"%21' 1' #,/0(./1,70"%21' 0(' #-(<' 0"-=(+0"%21' -"/<9(.8$' /(!)"!"$(- 01?' "!"#*' "' =01,7!/*=' 0(!1+,015' ),:"' 0"' !)()*!)*<1' 01,6(-(=,)-*2/0,' A' R"01?,7' $!<(h01<(' EVGHT' EK>beNo' P>' Ke>' 6oQ>QQcN' "-(/' $' =01,7!/*=' !)"6015' ' 01?' =01,7' ,<!przedstawiono wyniki: Hipoteza 1: ekstrawersja a styl konstruktywny ^(+,?0"%&' =1@./*' ,<!)-($,-!74' (' !)*- )-($,-)*$0,' !)"!"$(9*' !)*+' .,!)-5<2*70*' EVGHTEK>beNoM>'LKp'6oQ>QU'NA' +,=' <"0!)-5<)*$0*=' #*9(' 01,1!)")0(' !)(- Hipoteza 2 :Neurotyzm a styl destruktywny. )*!)*2/01,A' m.(9"' !1@' 0()"=1(!)' /("#!,-- [,5-")*/=' #*9' !1+01,' /$14/(0*' /' /((#!"-- $"$(&' $69*$' ,<!)-($,-!71' 0(' 6"2/521,' #"$(01,=' +@<"$*=' 1' 6"2/521,=' #,/-(.0"#,/-(.0"%21' 1' #,/0(./1,70"%21' "-(/' !)*+' %21H'#,/0(./1,70"%21A'R"01?,7'6-/,.!)($1"0"' destruktywny. Osoby bardziej esktrawer- $*01<1'6"<(/5742,'),'/(+,?0"%21A )*$0,' =(74' =01,7!/4' !<9"00"%&' ."' "<(- Barbara Boryczko-Pater ' UA'R"/1"='0,5-")*/=5'('!)-(),:1('/((#!"-#"$(01,'+@<"$,A' !"#*'0(+,?42,'."':-56*'"'$*!"<1='6"/1"=1,'0,5-")*/=5'2/@%21,7'6-,/,0)"$(9*'!)-(),:1@' /((#!"-#"$(01,'+@<"$,>'01?'"!"#*'/'01!<1='6"/1"=,='0,5-")*/=5'EmoUKL>'6qQ>QQ_p')(#,+(' U>'$*<-,!'UNA'R"01?,7'6-/,.!)($1"0"'),'/(+,?0"%21A'' Sum.rang niski poziom neurotyzmu Sum.rang wysoki poziom U poziom p 219,00 <0,005 neurotyzmu zaabsorbowanie_ lękowe 570,00 1446,00 '/((#!"-#"$(01,t+@<"$,g''VGHTEKpbeN'o'Ke>MMeMp'6'o'Q>QQQU G*<-,!'%-,.01('1'#9@.*'E=(:1!),-<(.(0,U'KPMlrbe2N 21 20 19 KA'R"/1"='0,5-")*/=5'('6"!95:1$(01,'!1@'!)-(),:14'#,/-(.0"%&H#,/0(./1,70"%&A !"#*'23(-(<),-*/5742,'!1@'$*!"<1='6"/1"=,='0,5-")*/=5'$'$1@<!/*='!)"6015'"<(/574' 6"2/521,'#,/-(.0"%21H'#,/0(./1,70"%21'$'"#+12/5'23"-"#*'Emo'eUe>'6oQ>QUp')(#,+('K>'$*kres 1). bezradność_beznadziejność Sum. Sum.rang rang niski wysoki poziom poziom neurotyzmu neurotyzmu 674,00 1342,00 U poziom p /((#!"-#"$(01,t+@<"$, ' 18 17 16 15 14 323,00 0,027 13 12 Tabela 1. Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowa01('!)-(),:11'#,/-(.0"%&H#,/0(./1,70"%& niskie wysokie 'a-,.01(' 'a-,.01(sQ>L_'R-/,./A'5C0A' NEUROTYZM Wykres 1: Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowa- Wykres 2: Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowa- 01('!)-(),:11'#,/-(.0"%&H#,/0(./1,70"%& 01('!)-(),:11'/((#!"-#"$(01,'+@<"$, 30 31 !"#"$"%&'('!)*+,'-(./,01('!"#1,'/''23"-"#4'0"$")$"-"$4'5'6(27,0)8$'"../1(95' )"+(-*0:"+":12/0,:" R,-!"0(+1)*'(0.'!)*+,!'"C'2"610:'$1)3'2(02,-'(="0:'6()1,0)!'C-"='F,6(-)=,0)'"C' )"+(-*0:"+":*'10';-(2"$' 3. Poziom neurotyzmu a styl destruktywny !/*=' !)"6015' 01?' 01!<"' 0,5-")*2/0,' 6"!95:574' !1@' !)*+,=' .,!)-5<)*$0*=' Emo' UUU>_>' ' !"#*'$*!"<"'0,5-")*2/0,'$'$1@<- 6qQ>QQ_NA';"'/"!)(9"'/"#-(/"$(0,'6"01?,7g' Barbara Boryczko-Pater 0(' 6-/*!)"!"$(01,' 5."$".01"0"' $2/,%01,7' R"/1"=' 6!*23")*/=5' 01,' "<(/(9' !1@' #*&' 06A' ' "6)*=1/=5>' 6"/*)*$0,7' (C,<)*$0"%21>' 2/*001<1,=' -8?0125742*=' $' /(<-,!1,' 6"!95- !6"!)-/,:(0,:"'$!6(-21('!6"9,2/0,:"'''' :1$(01,' !1@' <)8-4<"+$1,<' /,' !)-(),:11' -(./,- Sum.rang styl destruktywny 573,50 Sum.rang 1442,50 U <0,005 Tabela 3: Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowania stylu destruktywnego 38 /(0*'/'/((#!"-#"$(01,='+@<"$*='1'6"2/521,='#,/-(.0"%21H'#,/0(./1,70"%21>'(')(<?,' ":8+01,' =8$142' /,' !)*+,=' .,!)-5<)*$0*=A' 39@$*()*(,$6)*?@$, d/,2/*$1%21,'/$14/,<'),7'2,23*'/'-,(<27(=1' [1,' 5.(9"' !1@' 6")$1,-./1&' 316"),/*' .")*- .,6-,!*70*=1'1'+@<"$*=1'$'!*)5(27(23'!)-,2/42,7' <"-/*!)0,:"' $69*$5' ,<!)-($,-!71' 0(' !"$*23'7,!)'."!*&'."#-/,'5."<5=,0)"$(0*' 6"!95:1$(01,' !1@' 6-/,/' 6(27,0)8$' /' 0"$"- EJ(9*!/2/(<>'UQQPNA'^(+,?0"%&'0,5-")*/=5' )$"-(=1':9"$*'1'!/*1'<"0!)-5<)*$0*='!)*+,=' i negatywnej reakcji na trudne wydarzenia -(./,01('!"#1,A'R"$*?!/,'#(.(01,'6"<(/(9*' $*.(7,'!1@'#*&'#(-./"'!1+0(A'G*01<'),0'7,.- '!)*+'.,!)-5<)*$0*'g''VGHTEKpbeN'o'Ke>Q_Pp'6'o'Q>QQQe 36 7,.0(<>'?,'$*?!/*'6"/1"=',<!)-($,-!71'$14/(9' !1@' /' -/(.!/*=' !)"!"$(01,=' !)*+5' .,- 0(<'="?,'#*&'01,2"'/01,<!/)(92"0*'$'/$14/<5'/')*=>'?,'UM\'#(.(0*23'"!8#'$*6,901(9"' struktywnego. kwestionariusze w okresie do 2 tygodni od [,5-")*/=' "<(/(9' !1@' #*&' /=1,004' 7,.- postawienia diagnozy i negatywne emocje 0"/0(2/01,' 01,<"-/*!)01,' "../1(957424' 0(' E+@<>' -"/6(2/>' .,6-,!7(>' :01,$>' 6()-/g' 06A' 6-/*!)"!"$(01,A' G14/(9' !1@' /' 2/@!)!/*=' f1!3"6>'UQQQN'=":9*'$69*04&'0('/$1@<!/,- 34 styl destruktywny 01(' !"#1,' /' 23"-"#4' E$!/*!)<1,' $*01<1' 01,istotne statystycznie). poziom p 222,50 [,5-")*/='"<(/(9'!1@'#*&'#(-./"'!1+01,'/$14- stosowaniem strategii opartych na poczuciu 01,' 6"/1"=5' #,/-(.0"%21H' #,/0(./1,70"%21' #,/-(.0"%21'1'#,/0(./1,70"%21'"-(/'0(.=1,-- 1' /((#!"-#"$(01(' +@<"$,:"A' G1,+,' /' )*23' 0*=' /((#!"-#"$(015' +@<"$*=A' R(27,021' "!8#' =":9"' 6-/,?*$(&' ,="27,' 23(-(<),-*/(<$(+1W<"$(01'."':-56*'"!8#'$*!"<"'0,5- !)*2/0,' .+(' <)8-,7%' /' $2/,!0*23' C(/' -(./,-")*2/0*23' 2/@%21,7' 6"!95:1$(+1' !1@' !)*+,=' nia sobie takich jak zaprzeczanie czy gniew 32 30 28 .,!)-5<)*$0*='01?'6(27,021'"'01?!/*='0(!1- Ef1!3"6>'UQQQNA'f*&'="?,'100,'$*01<1'.(9"- leniu tej cechy. #*' 6"$)8-/,01,' #(.(01(' /' 5$/:[email protected],01,=' 2/*001<(' 2/(!5H' 21,<($,' #*9"#*' =1@./*' 10- 26 A6-?B-8%,$6)*?@$, 24 niskie wysokie 'a-,.01(' 'a-,.01(sQ>L_'R-/,./A'5C0A' NEUROTYZM Wykres 3: Porównanie osób z wysokim i niskim poziomem neurotyzmu w zakresie stosowania stylu destruktywnego nymi porównanie strategii radzenia sobie na ^=1,00,' "!"#"$"%21"$,' !4' 6"$14/(0,' -8?0*23' ,)(6(23' +,2/,01(' 1' $' .95?!/,7' 6,-z przystosowaniem do choroby nowotwo- spektywie czasowej. rowej. Ekstrawertycy rzadziej stosowali styl G' #(.(01(23' 01,' 5.(9"' !1@' 501<04&' 7,.0(<' 6,$0*23' #[email protected]$A' ^,' $/:[email protected]' 0(' )">' ?,' %21H'#,/0(./1,70"%21A'G*:+4.('0(')">'?,'),0' 52/,!)012/*9*'$'01=':98$01,'"!"#*'"'01!<1=' )*6' "!"#"$"%21' <"-/*!)01,' $69*$(' 0(' (.(- $*<!/)(92,015' E6"0(.' KL\' "!8#' 6"!1(.(9"' 6)(27@A'B,!)')"'/:".0,'/'."01,!1,01(=1'/'10- $*<!/)(92,01,'6".!)($"$,'1'UU\'$*<!/)(9destruktywny i ulegali uczuciom bezradno- 0*23'#(.(D'EV$(:>'J(-)10>'R""0>>'B"30!"0>' cenie zawodowe) pytania kwestionariuszoUQQPNA' B,.0(<' ":-(012/,01(' 6-(2*' $*01<(74' $,' =":9*' $*.($(&' !1@' 6(27,0)"=' 01,/-"z braku kontroli czynników pokrewnych lub /5=1(9,' +5#' )-5.0,A' !"#*' =1(9*' )-5.0"%21' /$14/(0*23' /' ,<!)-($,-!74>' <)8-*23' $69*$' :98$01,' /' <$,!)1"0(-15!/,=' =101H' Jj;>' 2"' 32 33 !"#"$"%&'('!)*+,'-(./,01('!"#1,'/''23"-"#4'0"$")$"-"$4'5'6(27,0)8$'"../1(95' )"+(-*0:"+":12/0,:" R,-!"0(+1)*'(0.'!)*+,!'"C'2"610:'$1)3'2(02,-'(="0:'6()1,0)!'C-"='F,6(-)=,0)'"C' )"+(-*0:"+":*'10';-(2"$' /'6,$0"%214'=":9"'=1,&'$69*$'0('$*01<1A' Summary !"#"$"%&'$69*$('0('!)*+'-(./,01('!"#1,'/'23"-"#4 Psychologia chorób $*23A' IA' 12. Kubacka-Jasiecka D. (1999). R-"#+,=()*<(' +@<5' 1' /=(:(01(' !1@' /' +@- ;"610:' $1)3' (' !,-1"5!' .1!,(!,' 1!' (' l,-*' (red.), Elementy psychologii zdrowia. kiem w chorobie nowotworowej. [W:] extensive issue considering a human be- G-"29($g' G*.($012)$"' m01$,-!*),)5' FA' V5#(2<(HB(!1,2<(>' GA' Z"!1(<' E-,.AN>' G-"29($!<1,:"A ^=(:(742' !1@' /' 23"-"#4' 0"$")$"-"$4A' ! "!"#*'0,5-")*2/0,'$'$1@<!/*='!)"6015' 10:A'k3,'10Y5,02,'"C'10.1l1.5(+'l(-1(#+,!'"0' 6"!95:574' !1@' .,!)-5<)*$0*=1' !)*+(=1' adaptation to cancer was the subject of the -(./,01('!"#1,'/'23"-"#4'0"$")$"-"$4>' -,!,(-23A' S1u)*' )3-,,' 6()1,0)!' "C' ;-(2"$v!' 2"' $14?,' !1@' /' $1@<!/*=' -*/*<1,=' .,- otolaryngology ward, suffering head and xGgy' nowotworo- F"+1D!<(H^*:=50)' )*#-?* ! Barbara Boryczko-Pater 5. Eysenck H.J. (1952). The organization of personality. [W:] D. Kretch, G. Klein Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu B(:1,++"D!<1,:"A (eds.), Theoretical models and persona- 13. Kwag K.H., Martin P., Poon L.W., neck tumors has been examined during the lity theory. Durnheim: Duke Uniwersity Johnson M.A. (2007). Effects of per- Press, 101-117. 6. I(61<' iA>' V"!=(+(' BA' EUQQeNA' ^$14/,<' sonality and cognition on health in $'/0(2/0*='!)"6015'":-(012/('6"!95:1- -,!,(-23A' J101H' Jj;' w5,!)1"00(1-,' .,!1gned by M. Watson, M. Law. M Dos Santos, $(01,'!1@'.,!)-5<)*$0*='!)*+,='-(./,- S. Greer, J. Baruch and J. Bliss, Eysenck’s =1@./*'2,23(=1'"!"#"$"%21'('/(23"-"- nia sobie. Personality Inventory was used. It has been $(01,=' 0(' 23"-"#@' 0"$")$"-"$4' 1' -(- expected the negative role of neuroticism in ./,01,=' !"#1,' /,' !)-,!,=' /$14/(0*=' 6)1=1!=>' k-(1)' j0u1,)*>' (0.' ;"610:g' adaptation to cancer and the positive role /' 23"-"#4A' S/)5<(' i,2/,01(>' L' EUN>' KLH m01w5,' "-' S3(-,.' ]CC,2)!' "0' f1"+":12(+' R-"#+,=' /=(:(01(' !1@' 2/9"$1,<(' /' 21@?<4' "C' ,u)-(l,-!1"0A' ;"0W-=()1"0' "C' 3*6")3,!1!' 23"-"#4' 7,!)' /(:(.01,01,=' #(-./"' -"/+,- has been partly achieved. The negative in- 24. Response to Fertility Treatment? Health 7. T,!/,0' XA>' S@<' TA' EUQQPNA' R!*23"+":1(' presji. ! ekstrawersja jest czynnikiem, który Streszczenie :9*=A' G' 0101,7!/,7' 6-(2*' 6-/,.=1"),=' #(- Y5,02,'"C'0,5-")121!='"0'(.(6)()1"0'$(!'!1.(D'#*9'$69*$'/=1,00*23'10.*$1.5(+0*23'0(' :01W2(0)A' ]u)-(l,-!1"0' $(!' 0")' -,+(),.' $1)3' !)-(),:1,'-(./,01('!"#1,'/'23"-"#4'0"$")$"- constructive style of coping, Higher level of -"$4A'G'#(.(01(23'$/1@9"'5./1(9'be'6(27,0)8$' "../1(95' extraversion made the examined individuals )"+(-*0:"+":11' $' V-(<"$1,>' use destructive style more rarely. 21,-6142*23' 0(' 0"$")$"-*' :9"$*' 1' !/*1A' G*<"-/*!)(0"'<$,!)1"0(-15!/'=101H'Jj;'(5- Key words: coping, cancer, personality, oto- torstwa M. Watson, M. Law. M Dos Santos, laryngology zdrowia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 8. B52/*D!<1' ^A' EKLLLNA' Older Adults. American Psychological j!!"21()1"0A';"0l,0)1"0'R-,!,0)()1"0A 14. Lancastle D., Boivin J. Dispositional Psychology, 24, 2, 171–178. 15. i(/(-5!' dASA' EKLLeNA' ;"610:' )3,"-*' and research: Past, present and future. !"#$%#&!' ()- Psychosomatic Medicine, 55, 234-237. miaru w psychologii zdrowia. R-/,:+4.' 16. Lazarus R.S., Folkman S. (1984). Psychologiczny, 42,4, 43-56. Stress, appraisal and coping. New York: 9. B52/*D!<1' ^A' EUQQKNA' !"#$%#&!' Springer. pomiaru w promocji i psycholo- 17. Z"!1(<' GA' EKLLLNA' S5#1,<)*$0*' "#gii zdrowia. Warszawa: Pracownia S. Greer, J. Baruch i J. Bliss, oraz kwestio- Testów 0(-15!/'"!"#"$"%21']*!,02<(A' 2/,<1$(0">' E*.:*#F"%G% ?,'0,5-")*/='#@./1,'=1(9'0,:()*$0*'$69*$' 1. Bishop G. (2000). Psychologia zdrowia. 0('-(./,01,'!"#1,'/'23"-"#4>'(',<!)-($,-!7(' Warszawa: Wydawnictwo Astrum. Towarzystwa Psychologicznego. Psychologicznych Polskiego 10. V+"0"$12/' kA>' ;1,%+(<' dA' EUQQM). *+"),-.#/)01' &' "!%#*/&*' 2)3&*' #*' raz choroby pacjentów. [W:] D. V5#(2<(HB(!1,2<(>' GA' Z"!1(<' E-,.AN>' ^=(:(742' !1@' /' 23"-"#4' 0"$")$"-"$4A' Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu B(:1,++"D!<1,:"A'' 6"/*)*$0*A'm.(9"'!1@'2/@%21"$"'6")$1,-./1&' 2. ;3"70(2<(HS/($9"$!<(' IA' EKLLMNA' 316"),/*A'[,5-")*/='$69*$(9'7,.0"/0(2/01,' [(!)@6!)$(' 6!*23"+":12/0,' 0"$")$"-5' 01,<"-/*!)01,' 0(' -(./,01,' !"#1,' /' 23"-"#4A' :-52/"95' 61,-!1"$,:"' 1' 0(-/4.8$' -".- 2,"*2*4' 5' 2-,+!.6&' #!7")8*/&!9' [W:] J. Strelau (red.), :2)3)5)01'!'2,"*2'*;2,"*- 18. J(9*!/2/(<' VA' EUQQPNA' G69*$' 0,5-")*/=5'1'.95:")-$(9*23')-5.0"%21'?*21"$*23' malny .I.(D!<g'I.(D!<1,'G*.($012)$"' w postaci chorób somatycznych na na- ]<!)-($,-!7(' 0()"=1(!)' 01,' 6"$"."$(9(' 0*23A' G-"29($g' ^(<9(.' 0(-"."$*' 1=A' Psychologiczne. silenie objawów depresyjnych i leku 2/@!)!/,:"' 6"!95:1$(01(' !1@' !)*+,=' <"0!)-5<)*$0*=>'7,.0(<'1!)")01,'"#01?(9('!)"!"- !"+1D!<123A''' 3. ;1"CW' FA' EKLLKN. Beyond Attentional wanie stylu destruktywnego. CD#$%,?:B/'#$(: radzenie sobie, rak, oso#"$"%&>'")"+(-*0:"+":1( 34 S)-(),:1,!g' j' ;":01)1l,HR,-2,6)5(+' Model Somatic 11. V"62/*D!<(Hk*!/<"'jA' EKLLLNA' d,(<27,' ,="27"0(+0,'5'"!8#'23"-5742*23'0('0"- 5":8+01"0,:"A' ' G-"29($g' j<(.,=1(' J,.*2/0('$,'G-"29($15A wotwór. [W:] D. Kubacka-Jasiecka, W. 19. J123(9,<' ]A>' ' F5#"$!<(' jA>' R-5!,<' jA' Interpretation. Z"!1(<' E-,.AN>' ^=(:(742' !1@' /' 23"-"#4' EUQQQNA' !"#"$"%&' (' /(#5-/,01(' ,="- Psychological Bulletin, 109, 1, 25-41. 4. F"+1D!<(H^*:=50)' IAEKLLbNA' 0"$")$"-"$4A' V-(<8$g' G*.($012)$"' cjonalne u chorych na BHP. Urologia m01$,-!*),)5'B(:1,++"D!<1,:"A Polska, 53 (3/4), 398-405. of 35 !"#"$"%&'('!)*+,'-(./,01('!"#1,'/''23"-"#4'0"$")$"-"$4'5'6(27,0)8$'"../1(95' )"+(-*0:"+":12/0,:" R,-!"0(+1)*'(0.'!)*+,!'"C'2"610:'$1)3'2(02,-'(="0:'6()1,0)!'C-"='F,6(-)=,0)'"C' )"+(-*0:"+":*'10';-(2"$' 20. J1++,-' SAJA>' J(:0(0' ;A]A' EKLceNA' Interactic effects of information and do- rodzinnego.Warszawa: Wydawnictwo G"721,23';/(7<"$!<1 Blackhorse. ping style in adapting to gynecologic 28. ^()"D!<1' kA>' V-@212<1' kA>' ^(+,!!<(H' stress: Scould the doctor tell all? Journal V-@212<('JA'EUQQ_NA'I5/*'/9"%+1$,'<-)(- of Personality and Social Psychology, 01A'xGgy'kA'V-@212<1>'JA'^(+,!!<(HV-@212<(' 45, 223-336. (red.), Laryngologia w praktyce lekarza 21. R($+@:(>' BA' EKLLLNA' J,.*2/0*' "#raz choroby nowotworowej. [W:] D. rodzinnego.Warszawa: G"721,23';/(7<"$!<1 Wydawnictwo Blackhorse. k-5.0"%21'$''1.,0)*W<"$(015'/(+,?0"%21'6"=1@./*' $/"-,='/(23"$(01('j'1'23"-"#4'01,."<-$1,004'!,-2( V5#(2<(HB(!1,2<(>' GA' Z"!1(<' E-,.AN>' ^=(:(742' !1@' /' 23"-"#4' 0"$")$"-"$4A' H&"(-,&#,?#"(-!#)&()/8*I Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Mgr Barbara Boryczko- Pater B(:1,++"D!<1,:"A'' Ul. Radosna 9/17 22. Pervin L. (2002). Psychologia osobo- 30-538 Kraków $"%21A'I.(D!<g'I.(D!<1,'G*.($012)$"' e-mail: [email protected] Psychologiczne. tel. 601955979 23. Pilecka B. (2004). Kryzys psychologiczny. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu B(:1,++"D!<1,:"A'' 24. S3,-=(0' ;AFA>' ;(+=(0' VA;A>' ]2<3,-.)' S., Elsebai I., Firat D., Hossfeld D.K., Paunier J.P., Salvadori B. (1992). 0<"+":1('<+1012/0(A'R".-@2/01<'.+('!)5dentów i lekarzy. Warszawa: PZWL. 25. S)-,+(5' BA' EUQQMN' !"#"$"%&' 7(<"' /,!689' 2,23A' xGgy' BA' S)-,+(5' E-,.AN>' R!*23"+":1(A' R".-@2/01<' j<(.,=12<1A' kA' UA' I.(D!<g' I.(D!<1,' G*.($012)$"' Psychologiczne. 26. G(+.,0HI(95!/<"'.,'VA>'EKLLMNA'B(<"%&' ?*21(' H' -"/$(?(01(' ":8+0,A' xGgy' VA' .,' G(+.,0HI(95!/<">'JA'J(7<1,$12/'E-,.AN>' B(<"%&'?*21('$'23"-"#1,'0"$")$"-"$,7A' I.(D!<g' G*.($012)$"' m01$,-!*),)5' I.(D!<1,:"A' 27. ^()"D!<1'kA>'V-@212<1'kA>'V-/,!/,$!<('BA' EUQQ_NA'["$")$"-*'7(=*'5!)0,7'1':(-.9(A' xGgy' kA' V-@212<1>' JA' ^(+,!!<(HV-@212<(' (red.), Laryngologia w praktyce lekarza 36 Problems to identify relation between Type A Behavioral Pattern and ischemic heart disease Pracownia Psychologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie j5)"-/*'/(7=5742*'!1@'6-"#+,=()*<4' 6!*23"+":12/0*23' 23(-(<),-*!)*<' "!8#' /' 23"-"#4' 01,."<-$1,004' !,-2(' 6-/,7($1(74' ."%&' !/,-"<1,' /(10),-,!"$(01(' .")*<(742,' $9(%21$"%21' "!"#"$"%21"$*23' $' 6"!)(21' 0,5-")*/=5>'.,6-,!71>'+@<5>'(:-,!*$0"%21>' +(#1+0"%21' ,="27"0(+0,7' 1' 6".()0"%21' 0(' !)-,!' E6"-A' k*+<(p' KLLM>' G-/,%01,$!<1p' KLLe>' G-/,%01,$!<1>' G9".(-2/*<>' UQQMNA' G9(%21$"%21' ),' /$*<+,' -"/5=1,' !1@' 7(<"' $/:[email protected],' )-$(9,' 2,23*' 7,.0"!)<1' 1!)")01,' $69*$(742,' 0(' 7,7' ./1(9(01(>' #4.h' $-@2/' !)(0"$142,' 2/*001<1' -*/*<(' 23"-"#*' 01,."<-$1,00,7' !,-2(A' J"?0(' )(<?,' $*-8?01&' )(<1,' 10),-6-,)(27,>' $' <)8-*23'$1,+,'5$(:1'6-/*$14/57,'!1@'."' !6"9,2/0*23' 1' <5+)5-"$*23' 5$(-50<"$(D' /(23"-"$(+0"%21A' ^$-(2(' !1@' $' 0123' 5$(:@' 0(' .,=":-(W2/0,>' !6"9,2/0,H,<"0"=12/0,>' 6!*23"+"giczne i emocjonalne czynniki zawie-(742,'".01,!1,01('."'<+(!*'!6"9,2/0,7>' !)()5!5>' $*<!/)(92,01(>' -,+1:11>' !)"601(' ".6"$1,./1(+0"%21' 6"0"!/"0,7'$'=1,7!25'6-(2*>'!6"9,2/0,7'1':,":-(W2/0,7'="#1+0"%21'"-(/'#-(<5'!()*!C(<271'$'?*215'Ef1-23>'KLPLp'd"!,0man 1983; Kubzansky, Martin, Buka, UQQLNA'G*.(7,'!1@>'?,')(<1,'10),-6-,)(27,'!)(0"$14'650<)'$*7%21('."'!/,-!/,:"' 5$/:[email protected](01(' 5$(-50<"$(D' 6!*23"!6"9,2/0*23' $' =".,+"$*=' 57="$(015' ./1(9(D' "!8#' /' 23"-"#4' 01,."<-$1,004' !,-2(' 0($14/5742,:"' 37