RYNEK ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W

Transkrypt

CZĘŚĆ 1 ODPADY KOMUNALNE W NOWYM SYSTEMIE
PREZENTACJA:
RYNEK ZAGOSPODAROWANIA
ODPADÓW KOMUNALNYCH W POLSCE
Michał Kubik
Senior Associate, Financial Advisory, Deloitte Advisory sp. z o.o.
09.00-09.15
Agenda
1. Wymogi unijne i regulacje krajowe
2. Stan i perspektywy rozwoju sektora gospodarki odpadami w Polsce
3. Rynek i konkurencja
4. Podsumowanie
Niniejsza prezentacja zawiera jedynie informacje natury ogólnej w zakresie zagadnienia będącego jej przedmiotem i nie stanowi wyczerpującej i kompleksowej analizy
danego zagadnienia. Zatem zawarte w niej informacje nie mogą być traktowane jako wystarczająco kompletne, adekwatne, dokładne czy przydatne dla indywidualnych
celów jej odbiorców oraz stanowić podstawy ich decyzji, działań lub zaniechań.
Informacje zawarte w prezentacji nie stanowią doradztwa, konsultacji ani opinii w indywidualnych sprawach. Osoby korzystające z informacji zawartych w prezentacji
ponoszą wyłączne ryzyko i odpowiedzialność za decyzje podjęte na podstawie zawartych w niej informacji i ich skutki. Informacje zawarte w niniejszej prezentacji
przeznaczone są do wiadomości odbiorcy i nie mogą być wykorzystywane do innych celów, w szczególności komercyjnych.
2
© 2013 Deloitte Polska
Polska stoi przed wyzwaniem stworzenia efektywnego systemu gospodarowania odpadami,
w którym decydującą rolę będą odgrywać samorządy
1
Zmiana
systemu wymaga
zdecydowanych
działań
samorządów
Polska jest na początku drogi wdrożenia regulacji unijnych w obszarze gospodarowania
odpadami.
Obecnie gminy są na etapie implementacji Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku
w gminach, której termin wdrożenia jest określony na 1 lipca 2013 roku.
2
Oczekiwany jest
wzrost opłat za
gospodarowanie
odpadami od
mieszkańców
Średnia opłata za gospodarowanie odpadami od mieszkańców wzrosną z uwagi na
konieczność budowy instalacji do przetwarzania odpadów oraz koszty samorządów
związane z administracją systemu.
3
Nowe regulacje
wymuszą
konsolidację
rynku
Oczekiwana jest konsolidacja rynku gospodarowania odpadami począwszy od 2013
roku w efekcie której mniejsze, lokalne podmioty zaprzestaną działalności.
Jednocześnie niezbędna jest silniejsza współpraca samorządów z sektorem prywatnym
w celu budowy wymaganych mocy przetwórczych do przetwarzania odpadów.
3
Wymogi unijne
i regulacje krajowe
23 styczniu 2013 roku weszła w życie znowelizowana Ustawa o odpadach, mająca na celu
wdrożenie do polskiego porządku prawnego regulacji unijnych w tym w szczególności
Dyrektywy 2008/98/WE określającą m.in. pożądaną hierarchię postępowania z odpadami
Priorytetami w polityce UE mającymi odzwierciedlenie w prawie
unijnym jest realizacja zasad zrównoważonego rozwoju,
ochrony środowiska i efektywnego korzystanie z zasobów.
Hierarchia pożądanych sposobów postępowania
z odpadami wg. dyrektywy ramowej
Zapobieganie
wytwarzaniu
Najbardziej
pożądane
Kluczowymi aktami prawnymi na poziomie UE mającymi na celu
implementację powyższych zasad w obszarze gospodarki
odpadami są:
• Dyrektywa ramowa (2008/98/WE), która określa pożądaną
hierarchię
postępowania
z
opadami,
porządkuje
dotychczasowe akty prawne;
• Dyrektywa składowiskowa (99/31/WE), która określa
wymagania dla składowisk i cele redukcji odpadów
ulegających biodegradacji;
• Dyrektywa w sprawie spalania odpadów (2000/76/WE),
która określa rygorystyczne warunki eksploatacji oraz
wartości emisji dla zakładów termicznego przekształcania
odpadów;
• Dyrektywa
opakowaniowa (94/62/WE), która określa
programy odbioru od użytkowników i segregacji odpadów
z opakowań oraz systemy odzysku lub wykorzystania
zużytych opakowań.
Przygotowanie
do ponownego użycia
Recykling
Najmniej
pożądane
Odzysk,
w tym odzysk energii
Unieszkodliwianie
na składowiskach
Źródło: Opracowanie własne
5
Termin wdrożenia przepisów Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach mija
30.06.2013 roku. Samorządy korzystające z zapisów nowelizowanej Ustawy, która weszła w
życie 6.03.2013 roku, mają szczególnie mało czasu na przyjęcie stosowanych uchwał
Obowiązki samorządów:
•
•
Wejście w życie
Ustawy –
01.01.2012
Celem nowelizacji Ustawy o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach (Dz.U. z 2011 r. nr 152, poz. 897)
jest
utworzenie
nowoczesnego
systemu
gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie
gminy, którym objęci zostaną mieszkańcy oraz
fakultatywnie przedsiębiorstwa zlokalizowane w
granicach gminy.
6 miesięcy
Według znowelizowanej ustawy na samorządach
spoczywa obowiązek stworzenia i zarządzania
systemem gospodarowania odpadami.
Pierwotne przyjęcie stosownych uchwał m.in.
dot. poboru opłat oraz dostosowanie
regulaminu utrzymania czystości i porządku
na terenie gminy (01.01.2013).
12 miesięcy
Uchwalenie zaktualizowanego
wojewódzkiego planu
gospodarki odpadami
Źródło: Analiza Deloitte
6
18 miesięcy
Wejście w życie uchwał oraz
obowiązek odbioru odpadów od
właścicieli nieruchomości
01.07.2012
Regulacje unijne wymagają m.in. ograniczenia składowania odpadów biodegradowalnych
odpowiednio do 50% w 2014 i 35% w 2020 roku wobec masy tych odpadów w 1995 roku
Odpady ulegające
biodegradacji
Harmonogram dla kluczowych wymagań prawnych i celów KPGO 2014 dotyczące sposobów zagospodarowywania odpadów
Ograniczenie do 75%
bio-odpadów
komunalnych
przekazanych do
składowania wobec
masy tych odpadów
wytworzonych w 1995 r.
Ograniczenie do 50%
bio-odpadów
komunalnych
przekazanych do
składowania wobec
masy tych odpadów
Ograniczenie do 35%
bio-odpadów
komunalnych
przekazanych do
składowania wobec
masy tych odpadów
Kryteria składowania odpadów:
• ogólny węgiel organiczny (TOC) max. 5% suchej masy
• strata prażenia (LOI) max. 8% suchej masy
• ciepło spalania max. 6 MJ/kg suchej masy
53% rocznego odzysku
i 35% rocznego recyklingu
ilości opakowań ogółem
2010
2011
2012
2013
Odpady
surowcowe
Opakowania
Zmniejszenie liczby
składowisk z 500 do 200
60% rocznego odzysku
i 55% rocznego recyklingu
ilości opakowań ogółem
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Przygotowanie do
ponownego wykorzystania
i recyklingu odpadów:
papier i tektura, tworzywa
sztuczne, metale, szkło
wagowo do minimum 50%
2020
2021
2022
2023
7
Stan i perspektywy
rozwoju rynku
gospodarki odpadami
w Polsce
Według Eurostat w Polsce jest wytwarzane 315 kg odpadów na mieszkańca. Paradoksalnie
jest to jeden z najniższych poziomów spośród wszystkich krajów UE
Ilość wytworzonych odpadów komunalnych na mieszkańca w krajach UE w 2010 roku
900
•
Polska z 12 mln ton wytwarzanych
odpadów
rocznie
jest
6
największym wytwórcą odpadów
w UE;
•
Paradoksalnie Polska wytwarza
jeden z najniższych poziomów
odpadów na mieszkańca tj. 315
kg, podczas gdy średnia w UE
wynosi 502 kg;
•
Dysproporcja ta może wynikać z
różnic
w
poziomie
rozwoju
gospodarczego oraz faktu, że
jedynie 80% Polaków jest objętych
systemem
zorganizowanego
odbioru odpadów (2010).
750
kg/person
600
450
300
150
0
Źródło: Eurostat
9
Schemat możliwych metod zagospodarowania odpadów komunalnych z odzyskiem surowców
wtórnych, energii elektrycznej i cieplnej
Odpady komunalne
Zbiórka odpadów zmieszanych
Zbiórka odpadów segregowanych
Stacja przeładunkowa
Transport
Transport
Papier
Szkło
Odzysk
surowców
wtórnych
Paliwo
alternatywne
(RDF)
Energia
elektryczna
i cieplna
Plastik
Przetwarzanie
mechanicznobiologiczne
Metal
Kompost
Przetwarzanie
termiczne
Przetwarzanie
biologiczne
Metan
Popiół
Waloryzacja
popiołów
Balast
Kruszywo
budowlane
Balast
Balast
Składowanie odpadów
10
Polska zdeponowała 71% odebranych odpadów na składowiskach w 2011 roku
Odpady komunalne zebrane w latach 2007 - 2011
2007
tys. Mg
Składow ane
9 098
2008
%
90%
tys. Mg
8 693
2009
%
2010
tys. Mg
%
tys. Mg
2011
%
87%
7 859
78%
7 369
73%
tys. Mg
6 967
%
71%
Recykling
580
6%
895
9%
1 421
14%
1 783
18%
1 118
11%
Biologicznie i mechaniczne unieszkodliw ianie
363
4%
386
4%
673
7%
790
8%
1 644
17%
Przekształcanie termiczne
41
0%
63
1%
101
1%
103
1%
98
1%
Odpady zebrane razem
10 082
100%
10 037
100%
10 054
100%
10 044
100%
9 828
100%
•
W 2011 roku 11 % odpadów
poddano recyklingowi (zebrane
selektywnie 775 tys. ton,
wysegregowane z odpadów 344
tys. ton), podczas gdy 18%
odpadów poddano recyklingowi w
2010 roku (średnia w UE 25%)
(zebrane selektywnie 679 tys. ton,
wysegregowane z odpadów 1104
tys. ton).
•
Spadek ilości odpadów
poddanych recyklingowi wynika
ze zmiany metodologii stosowanej
przez GUS w 2011 roku,
polegającej na kwalifikacji część
wysegregowanych odpadów do
kategorii Biologiczne i
Mechaniczne Unieszkodliwianie.
•
W 2010 roku w grupie 5
największych krajów UE spalono
od 9% (Hiszpania) do ponad 38%
(Francja i Niemcy) odpadów, a
składowaniu poddano od 0,4%
(Niemcy) do 58% (Hiszpania)
odpadów.
Źródło: GUS
Zagospodarowanie odpadów komunalnych w Polsce w latach 2010
100 %
8%
15%
18%
80%
1%
25%
60%
22%
40%
73%
20% 38%
0%
Źródło: Eurostat
Składo wan ie
Przekształcanie termiczne
Recykling
Biol ogiczn e u nieszkodli wia nie
Źródło: Eurostat
11
Istniejące moce przerobowe w Polsce są niewystarczające dla zagospodarowania odpadów
w sposób zgodny z wymaganiami UE. Konieczna jest budowa szeregu nowych instalacji
Rodzaj i liczba instalacji w Polsce wg stanu na 31 grudnia 2009 roku
3
37
Woj. warmińsko-mazurskie
10
1
16
9
39
39
Woj. kujawsko-pomorskie
2
17
19
•
Według
Stowarzyszenia
Producentów
Cementu, szacuje się, że popyt na RDF w
Polsce może osiągnąć poziom 1,5 mln ton
rocznie (w 2010 roku wykorzystano 0,9 mln
ton RDF w Polsce).
3
Woj. mazowieckie
Kujawy
Woj. wielkopolskie
1
13
7
29
6
Rynek dla paliw alternatywnych (RDF)
tworzy w Polsce 11 cementowni.
Woj. podlaskie
4
1
•
1
Woj. pomorskie
Woj. zachodniopomorskie
16
KPGO 2014 wskazuje, że na koniec 2009
roku, łączne moce przerobowe spalarni,
MBT i kompostowni wynosiły ponad 1,1 mln
ton rocznie, podczas gdy ilość odpadów
komunalnych ulegających biodegradacji nie
dopuszczonych do składowania w 2014
roku szacowana jest na ok. 5 mln ton.
10
10
4
•
8
38
57
1
5
Woj. lubuskie
Chełm
7
3
1
26
Zakłady mechaniczno-biologicznego
przetwarzania zmieszanych odpadów
komunalnych
Warta
7
41
15
Woj. łódzkie
Odra
13
Woj. dolnośląskie
Górażdże
13
Woj.
Ożarów lubelskie
Rudniki
26
1
1
12
23
Górka
21
Woj. małopolskie
12
Woj. podkarpackie
Nowa Huta
14
14
1
Źródło: KPGO
2014
30
Rejowiec
58
Woj. świętokrzyskie
30
Woj.
Nowiny
2
opolskie Woj.
śląskie Małogoszcz 12
7
Kompostownie odpadów zielonych
i selektywnie zbieranych odpadów
organicznych, zakłady fermentacji
Składowiska odpadów innych niż
niebezpieczne i obojętne na których
składowane są odpady komunalne
Sortownie selektywnie zbieranych,
zmieszanych, selektywnie zbieranych i
zmieszanych odpadów komunalnych
Spalarnie zmieszanych odpadów
komunalnych
3
Cementownie
Źródło: KPGO 2014, Analiza Deloitte
12
Konieczność budowy nowych instalacji w celu spełnienia wymogów unijnych spowoduje
wzrost stawki opłaty za odbiór odpadów
• Konieczność zagospodarowanie odpadów komunalnych
zgodnie z wymaganiami unijnymi, wymaga budowy
dodatkowych instalacji zagospodarowania odpadów.
• Budowa instalacji do zagospodarowania odpadów a także
koszty samorządów związane z administracją systemu,
przełożą się na zwiększenie opłat za gospodarowanie
odpadami od mieszkańców.
• Koszt odbioru odpadów istotnie wzrosną np. obecnie Urząd m.st.
Warszawy przygotował projekty uchwał określające metody ustalania i
stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi*
• Zgodnie z projektem uchwały opłata ponoszona będzie od gospodarstwa
domowego. Opłata określona została: od gospodarstwa jednoosobowego
(19,5 zł), dwuosobowego (37 PLN), trzyosobowego (48 zł), cztero- i więcej
(56 zł), a od właścicieli domów jednorodzinnych 89 zł, w przypadku
odpadów niesegregowanych opłaty będą wyższe o ok. 40%.
* Urząd m.st. Warszawy, 28 lutego 2013 r.
13
Rynek i konkurencja
Kilkanaście polskich miast ogłosiło plany budowy spalarni odpadów, które są jedną
z najbardziej kapitałochłonnych metod przetwarzania odpadów
Metoda
zagospodarowania
odpadów
Nakłady
inwestycyjne
•
Istnieje wiele metod zagospodarowania odpadów,
które łącznie pozwolą na spełnienie wymagań
w zakresie gospodarki odpadami wynikających
z nowych regulacji.
•
Dotychczas kilkanaście miast w Polsce ogłosiło
plany a wybrane rozpoczęły intensywne prace
przygotowawcze budowy spalarni zmieszanych
odpadów komunalnych.
•
Pierwszy projekt w Polsce dot. budowy spalarni
odpadów w formule PPP jest na końcowym etapie
realizacji tj. został wybrany partner prywatny w
toku postępowania przetargowego.
•
Przedsiębiorstwa rozbudowują istniejące moce
przetwórcze lub rozpoczynają realizacje nowych
instalacji
do
mechaniczno-biologicznego
przetwarzania odpadów.
•
Na rynku pojawiają się dostawcy nowych
technologii przetwarzania odpadów np. plazma.
•
Każda inwestycja wymaga dokładnej analizy
nakładów kapitałowych, kosztów operacyjnych
a także podaży odpadów w regionie i możliwych
do uzyskania przychodów dla konkretnej
rozważanej lokalizacji.
Zaawansowanie
technologiczne
Składowanie
Sortowanie + Recykling
Mechaniczne przetwarzanie
odpadów z produkcją RDF
Biologiczne przetwarzanie
odpadów z produkcją
kompostu i biomasy
Spalanie zmieszanych
odpadów z odzyskiem energii
elektrycznej i cieplnej
Inne technologie (np. plazma)
Niskie
Wysokie
15
W rezultacie przewidywanej konsolidacji rynku od 2013 roku, duża część przedsiębiorstw
funkcjonujących na tym rynku zakończy działalność
Gracze na rynku odpadów w Polsce
Oczekiwana konsolidacja rynku
•
Polski rynek gospodarowania odpadów cechuje duża
fragmentacja np. tylko na terenie województwa
Mazowieckiego funkcjonuje ok. 180 przedsiębiorstw,
z czego 3 największe posiadają ok. 60% rynku,
•
Największe przedsiębiorstwa gospodarowania odpadami
działające na polskim rynku, planują budowę nowych
zakładów zagospodarowania odpadów.
•
W sektorze spodziewana jest konsolidacja wymuszona
przez przetargowy system kontraktowania usług odbioru
i zagospodarowania odpadów przez samorządy.
•
Zdaniem Krajowej Izby Gospodarczej, w rezultacie
implementacji
nowego
systemu,
min.
2
tys.
z ok. 3-4 tys. podmiotów działających na tym rynku
zakończy działalność.*
Duże międzynarodowe firmy:
Remondis, Sita, Veolia,
międzynarodowe firmy energetyczne
Przedsiębiorstwa ponadregionalne:
ZUK USKOM, Mo-Bruk,
Trans-formers, Alba, Tonesmeier
Przedsiębiorstwa lokalne:
MPO, lokalne przedsiębiorstwa prywatne
* Źródło: Puls Biznesu, 8 listopada 2012 rok. „Wzrost cen za odbiór śmieci jest nieunikniony”.
Kluczowi gracze europejscy posiadają kilka wspólnych cech:
• Obecność w całym łańcuchu wartości;
• Znaczne rozproszenie geograficzne;
• Silne spółki dominujące;
• Skoncentrowanie na maksymalnym odzyskiwaniu surowców
wtórnych oraz energii z odpadów.
16
Podsumowanie
Sukces wdrożenia efektywnego systemu gospodarowania odpadami w Polsce zależy
od współpracy samorządu, mieszkańców i przedsiębiorstw
Samorządy
Wymogi unijne
Krajowe akty prawne
Cele gospodarki odpadami
Przedsiębiorstwa
Społeczeństwo
Świadczenie usług odbioru odpadów /
segregacja odpadów u źródła
18
Czy Polska poradzi sobie z problemem śmieci?
Mimo, że termin graniczny wdrożenia wybranych regulacji unijnych określony jest na 2020 rok, kluczowe zmiany
zachodzą obecnie i w najbliższych latach
Wdrożenie zmian wymaga od samorządów nawet dotychczas nie stosowanych działań m.in.:
• mocniejszej współpracy samorządów z przedsiębiorstwami prywatnymi w celu przyspieszenia budowy
instalacji poprzez np. realizację projektów w formule PPP, tworzenie spółek typu joint-venture, możliwość
zawierania wieloletnich kontraktów na odbiór i zagospodarowanie odpadów,
• łączenia mniejszych samorządów w związki międzygminne.
Możemy czerpać z doświadczeń krajów „starej” UE, międzynarodowych firm oraz z przeprowadzonych już
przetargów publicznych na rynku polskim dot. realizacji inwestycji np. w formule PPP
Nacisk na dialog społeczny
19
Kontakt Deloitte
Michał Kubik
Senior Associate, Warszawa, Polska
Tel: +48 22 511 0947
e-mail: [email protected]
Deloitte Advisory Sp. z o.o.
Al. Jana Pawła II 19, 00-854 Warszawa
Tel.: +48 (22) 511 08 11, fax: +48 (22) 511 08 13
www. deloitte.com/pl
20
Nazwa Deloitte odnosi się do jednej lub kilku jednostek Deloitte Touche Tohmatsu Limited,
prywatnego podmiotu prawa brytyjskiego z ograniczoną odpowiedzialnością i jego firm
członkowskich, które stanowią oddzielne i niezależne podmioty prawne. Dokładny opis struktury
prawnej Deloitte Touche Tohmatsu Limited oraz jego firm członkowskich można znaleźć na stronie
www.deloitte.com/pl/onas
Deloitte świadczy usługi audytorskie, konsultingowe, doradztwa podatkowego i finansowego
klientom z sektora publicznego oraz prywatnego, działającym w różnych branżach. Dzięki
globalnej sieci firm członkowskich obejmującej 140 krajów oferujemy najwyższej klasy
umiejętności, doświadczenie i wiedzę w połączeniu ze znajomością lokalnego rynku. Pomagamy
klientom odnieść sukces niezależnie od miejsca i branży, w jakiej działają. 182 000 pracowników
Deloitte na świecie realizuje misję firmy: stanowić standard najwyższej jakości.
Specjalistów Deloitte łączy kultura współpracy oparta na zawodowej rzetelności i uczciwości,
maksymalnej wartości dla klientów, lojalnym współdziałaniu i sile, którą czerpią z różnorodności.
Deloitte to środowisko sprzyjające ciągłemu pogłębianiu wiedzy, zdobywaniu nowych doświadczeń
oraz rozwojowi zawodowemu. Eksperci Deloitte z zaangażowaniem współtworzą społeczną
odpowiedzialność biznesu, podejmując inicjatywy na rzecz budowania zaufania publicznego
i wspierania lokalnych społeczności.
© 2013 Deloitte Polska. Member of Deloitte Touche Tohmatsu Limited

RYNEK ZAGOSPODAROWANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W

Transkrypt

Podobne dokumenty

Headline Verdana Bold

Zarządzanie Kapitałem w Bankach Środowisko niskich stóp

4.Konferencja Przemysłu Materıałów Budowlanych