Zagadnienia na egzamin uzupełniający z języka polskiego

Zagadnienia na egzamin uzupełniający z języka polskiego do klasy drugiej
Gimnazjum Dwujęzycznego Nr 59
Materiał literacki
Zagadnienia oraz wymagane wiadomości i umiejętności
Wymagane wiadomości i umiejętności
• rozumie znaczenie kontekstu
i kodu w komunikacji językowej
• wyjaśnia znaczenie rozumienia kontekstu i kodu w
komunikacji językowej
• rozpoznaje znaki niewerbalne
w typowych sytuacjach komunikacyjnych
• zna elementy schematu komunikacji językowej (nadawca,
odbiorca, komunikat, kontekst, kod)
• świadomie stosuje w komunikacji znaki niewerbalne (mowę
ciała)
• rozpoznaje cel, który nadawca chce osiągnąć za pomocą
przekazywanego komunikatu
• rozróżnia podstawowe funkcje wypowiedzi
• wypowiada się, świadomie realizując określoną funkcję
wypowiedzi
• tworzy wypowiedzi o funkcji informatywnej i perswazyjnej
• redaguje wypowiedź w określonym celu, ze świadomością
funkcji środków językowych
• tworzy opis pejzażu
ze świadomością funkcji tej formy wypowiedzi
Jarosław Iwaszkiewicz • wymienia elementy świata przedstawionego w
Wspomnienie domu
opowiadaniu
• rozróżnia narrację pierwszoi trzecioosobową
• identyfikuje czytany utwór jako wspomnienie
• opowiada o swoim domu rodzinnym
• gromadzi słownictwo nazywające przedmiot opisu lub
określające jego cechy
• sporządza plan opisu
• tworzy opis swojego domu
• porównuje narrację pierwszoi trzecioosobową; określa ich funkcję w utworach
• wyjaśnia metaforyczne sformułowania autora, np.: „stary
dom – wymysł zaczerpnięty
z fantazji”
• pisze tekst (fragment „książki swoich wspomnień”), w
którym opowiada o domu rodzinnym
i swoich najbliższych
• stosuje zasady organizacji tekstu właściwe dla wspomnienia
Wojciech Bellon
Sielanka o domu
Jan Parandowski Dom
grecki, dom rzymski
• opisuje odczucia, które budzi
w nim wiersz
• wyszukuje epitety oraz inne środki poetyckie
• omawia funkcję środków poetyckich
• wskazuje osobę mówiącą
w wierszu
• zna i objaśnia termin animizacja
• interpretuje utwór, zwracając uwagę na środki stylistyczne
(epitety, porównania, animizacje, rytm, rym, onomatopeja)
• podaje własne przykłady animizacji
• dzieli się refleksjami o znaczeniu domu w życiu człowieka
• wymienia najważniejszych bogów mitologii greckiej
• wskazuje fundamenty współczesnej kultury europejskiej:
dziedzictwo antycznej Grecji, cesarstwa rzymskiego i
starożytnej Jerozolimy
• definiuje pojęcie mit
• posługuje się pojęciami: mit, mitologia
• objaśnia funkcję mitów w kulturze
• uzasadnia tezę, że mity zawierają wzorce postaw ludzkich oraz
uniwersalne wartości humanistyczne
• opowiada o obyczajach panujących w domu greckim i
domu rzymskim
• omawia rolę ogniska domowego, powinności gospodarza
wobec gości
• wyjaśnia, co to są lary i penaty
• przedstawia mity o Hestii
i Prometeuszu
• porównuje gościnność antyczną
i staropolską
Homer Odys na progu • wie, kim był Homer i co stworzył
domu
• odróżnia autora od narratora tekstu
• zna w ogólnym zarysie historię Odyseusza
• wymienia bohaterów tekstu
• wskazuje zmiany w domu Odyseusza świadczące
o długiej nieobecności gospodarza
Leopold Staff
Podwaliny
• charakteryzuje Odyseję jako utwór epicki
• opowiada o wydarzeniach z punktu widzenia wiernego
Argosa
• ocenia wartość wierności
• wyjaśnia znaczenie zwrotów: budować na piasku i budować • określa związek wiersza Leopolda Staffa z wydarzeniami II
na skale
wojny światowej
• odróżnia znaczenie dosłowne od przenośnego
• wskazuje różne znaczenia wyrazu dom
• pisze ogłoszenie
Małgorzata
Musierowicz
Dom Borejków
• rozpoznaje intencje wypowiedzi
• tworzy wypowiedź zgodnie
z intencją
• dąży do precyzyjnego wysławiania się
• podaje własne przykłady dobrze
i źle wyrażonej intencji
• wymienia elementy świata
przedstawionego
• wskazuje narratora
• rozpoznaje rodzaj literacki tekstu
• uzasadnia zachowanie bohaterów
• na podstawie tekstu omawia warunki życia w Polsce lat
siedemdziesiątych XX w.
• określa rodzaj i gatunek literacki tekstu
• zna elementy zaproszenia i listu prywatnego (formuły
• stosuje w liście prywatnym
grzecznościowe, zwroty do adresata)
i zaproszeniu zasady etykiety językowej
• pisze zaproszenie na ważną uroczystość rodzinną
• odróżnia oficjalną i nieoficjalną odmianę polszczyzny
• opisuje życie w swoim domu
w formie listu do bohatera literackiego
• przestrzega zasad ortografii
i interpunkcji (zwłaszcza w zakresie zastosowania wielkich
liter
w zwrotach grzecznościowych)
Olga Tokarczuk
Czas domu
• przedstawia elementy treści utworu w takim porządku, w • dostrzega w tekście nawiązanie do motywu biblijnego
jakim występują one w tekście
• rozpoznaje metaforyczne znaczenie utworu
• rozpoznaje rodzaj narracji
• zabiera głos w dyskusji o świecie przedstawionym w
utworze
Julian Tuwim
Zapach szczęścia
• charakteryzuje bohatera lirycznego
• wskazuje różnicę między bohaterem a podmiotem
lirycznym
• nadaje tytuły każdej strofie wiersza
• omawia budowę wiersza, wymienia cechy liryki
• podaje przykłady stosowania
i niestosowania zasad dobrej komunikacji w życiowych
sytuacjach
• stosuje techniki aktywnego słuchania w różnych typach
wypowiedzi
John Ronald Reuel
Tolkien
Dom hobbita
• przedstawia scenki, w których prezentuje zasady dobrej
komunikacji
• opisuje sytuację, w której zostały naruszone zasady dobrego
porozumiewania się
• odróżnia realizm od fantastyki
• umiejscawia fragment tekstu
w cyklu dzieł Tolkiena
o Śródziemiu
• charakteryzuje pojęcie fikcja literacka
• wyjaśnia różnicę między fikcją
a kłamstwem
Michał Wichowski
Domy przyszłości
• rozwiązuje test sprawdzający rozumienie tekstu
• wyszukuje w tekście potrzebne informacje
• rozpoznaje gatunek publicystyczny: artykuł
• dyskutuje o dobrych i złych stronach postępu
technicznego
• ocenia rzeczywistość opisaną przez autora
• uzasadnia swoje stanowisko, posługując się słownictwem
dotyczącym nowoczesności i tradycji
Przypowieść o dobrej
i złej budowie
• rozpoznaje czytany utwór jako przypowieść
• formułuje przenośny sens przypowieści
• podaje elementy składające się na fundamenty z przypowieści
(ład moralny, czyste sumienie, wewnętrzny spokój itp.)
• stosuje reguły formułowania wypowiedzi ustnej
• zwraca uwagę na staranną wymowę, wyrazistość (dykcję)
• unika powtórzeń, wyrazów modnych, wulgaryzmów itp.
• w swoich wypowiedziach nie popełnia błędów językowych,
fonetycznych
• używa synonimów i antonimów
• świadomie używa różnych rodzajów zdań
• posługuje się mową zależną
i niezależną
• przestrzega ciągłości w konstrukcji opowiadania, dramatyzuje
akcję, wydobywa puentę
• formułuje rady, kiedy można,
a kiedy nie należy używać gwary młodzieżowej
• charakteryzuje epokę na podstawie wstępu do rozdziału
• wymienia średniowieczne wzorce osobowe
• pisze notatkę o św. Franciszku
z Asyżu
• odnajduje przedstawienia
św. Franciszka w dziełach sztuki
• uzasadnia wagę posiadania wzorców osobowych w
średniowieczu
i współcześnie
Jan Twardowski
*** („Święty
Franciszku
z Asyżu...”),
Giotto di Bondone
Kazanie do ptaków
• wskazuje w wierszu apostrofy
i objaśnia ich funkcję
• wyjaśnia przesłanie wiersza
• łączy obraz Giotta z biografią
św. Franciszka
• interpretuje ostatnią apostrofę
• wskazuje apostrofy w popularnych pieśniach kościelnych
(Boże, coś Polskę…, Panno przenajświętsza...)
• uzasadnia, że wzorzec świętego jest współcześnie równie
potrzebny jak
w średniowieczu
• omawia związek wiersza Twardowskiego z obrazem Giotta
Kazimierz Brandys
W Asyżu łatwo być
świętym
• określa rodzaj literacki utworu
• cytuje fragmenty, które charakteryzują panią Z.
• nazywa cechy charakteru pani Z.
• wskazuje w tekście czasowniki
w czasie przeszłym, teraźniejszym
i przyszłym
• uzasadnia celowość przywołania historii św. Franciszka
• określa cel użycia czasowników
w czasie przeszłym, teraźniejszym
i przyszłym
Autor nieznany
Mimo to
• samodzielnie tworzy definicję heroizmu duchowego
Miłosierny Samarytanin • wskazuje cechy decydujące o tym, że ktoś jest dobrym
człowiekiem
• charakteryzuje i ocenia postawy bohaterów biblijnej
przypowieści
• nazywa cechy charakteru, które chciałby u siebie zmienić
• wypowiada własne przemyślenia na temat duchowego
heroizmu, posługując się przykładami z życia, literatury, filmu
• dostrzega i poddaje refleksji uniwersalne wartości
humanistyczne w tekście Mimo to
• objaśnia symbolikę studni
z miniatury średniowiecznej Chrystus rozmawia z
Samarytanami
• określa rolę czasownika w zdaniu
• stosuje poprawne formy czasowników
• korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika
języka polskiego
• nazywa formy osobowe
i nieosobowe czasownika
• określa czas, rodzaj, tryb czasownika
• stosuje właściwe formy czasownika w tekście
• korzysta ze słownika poprawnej polszczyzny i słownika
ortograficznego
• wykorzystuje wiedzę o formach czasownika w napisanym
przez siebie tekście
• tworzy tekst reklamowy, stosując odpowiednie formy
czasownika
• tworzy formy czasu przeszłego dopasowane do podmiotu
szeregowego
• przekształca zdania, używając czasowników w odpowiednim
czasie, trybie i rodzaju
Autor nieznany
• opowiada o bohaterze Pieśni
Sam przeciw wszystkim o Rolandzie i jego śmierci
• określa rodzaj literacki utworu
• wyjaśnia symboliczne znaczenie gestów towarzyszących
śmierci Rolanda
• nazywa cechy rycerza średniowiecznego
• interpretuje symbolikę miniatury przedstawiającej śmierć
Rolanda
• ocenia postawę Rolanda
w kontekście cnót rycerskich
• wyjaśnia pojęcie etos rycerski
• wymienia innych słynnych rycerzy Europy
John Ronald Reuel
• charakteryzuje bohaterów fragmentu tekstu jako
Tolkien Walka mocarzy reprezentantów Dobra i Zła
• wyjaśnia, na czym polega zwycięstwo Fingolfina
• definiuje pojęcie fantastyka
• odróżnia baśń od legendy
• stosuje pojęcie heroizm
• definiuje pojęcie fantasy
• odróżnia baśń od fantasy
• w świecie przedstawionym przez Tolkiena wskazuje
nawiązania do mitów i legend
• ocenia aktualność wzorca osobowego rycerza
Gall Anonim: Kronika • wymienia średniowiecznych władców panujących w
polska
Polsce
• wylicza oznaki władzy królewskiej
• opisuje strój średniowiecznego władcy
• dyskutuje o obowiązkach władzy
• odczytuje symboliczne znaczenie insygniów królewskich:
berła, korony, jabłka królewskiego
Antoine de Saint-Exupéry Rozmowa
z Królem
• stosuje zasady pisowni cząstek bym, byś, by... z
czasownikami
w formie osobowej
• tworzy tryb przypuszczający czasownika, posługując się
partykułą by
• przekształca zdanie, zmieniając miejsce cząstki by
• stosuje zasady pisowni cząstek bym, byś, by... ze spójnikami, po
rzeczownikach, przysłówkach, przymiotnikach
• podaje informacje o bohaterach
• analizuje zachowanie Króla, nazywa jego wady
• dobiera synonimy i antonimy do słów określających wady
• odczytuje przesłanie utworu
• ocenia zachowanie Króla
• dostrzega ponadczasową wymowę utworu
• stosuje zasady zapisywania dialogu
• zamienia dialog bohaterów na monolog jednego z nich
Antoine de Saint• zna treść lektury
-Exupéry Mały Książę zna biografię autora i jej związek
z utworem
• opowiada ulubiony fragment
• rozumie alegoryczne znaczenie poszczególnych postaci
• zna stronę czynną i bierną czasownika
• przekształca wypowiedzenia
o konstrukcji czynnej w wypowiedzenia o konstrukcji
biernej i odwrotnie
Pieter Bruegel
Myśliwi na śniegu
• uzasadnia, że Mały Książę jest książką nie tylko dla dzieci
• omawia symboliczne znaczenie wątku podróży Małego Księcia
• wyszukuje w utworze fragmenty
o charakterze aforyzmu
• rozumie alegoryczne znaczenie poszczególnych postaci
• rozróżnia czasowniki przechodnie
i nieprzechodnie
• zmienia zdania o niejednoznacznej treści w wypowiedzenia o
konstrukcji biernej
• odwołując się do obrazów Andrei Solario i Pietera Bruegla,
• przedstawia informacje o epoce odrodzenia; podaje czas jej omawia różnorodne przejawy renesansowej radości życia
trwania w Polsce
• charakteryzuje wzór osobowy renesansowego humanisty
• interpretuje obraz Bruegla
Jan Kochanowski
Na lipę
• wskazuje osobę mówiącą
w utworze i odbiorcę jej wypowiedzi
• charakteryzuje fraszkę jako gatunek literacki
• wskazuje środki poetyckie i określa ich funkcje
• pisze notatkę biograficzną o Janie Kochanowskim
• w interpretacji fraszki uwzględnia jej przesłanie
i budowę wersyfikacyjną
(przerzutnia)
• wskazuje w utworze archaizmy; odczytuje z kontekstu ich
znaczenie
• wskazuje w tekście nawiązanie do kultury antycznej
Jan Kochanowski
Na zdrowie
• analizuje i interpretuje utwór
• wskazuje apostrofę i personifikację
• interpretuje utwór, przygotowując się do recytacji
• określa funkcje zastosowanych
w utworze środków poetyckich
• łączy wymowę utworu z ideami renesansu
Jerome K. Jerome
Moje choroby
• rozwiązuje sprawdzian rozumienia tekstu
• nazywa uczucia bohatera
• wskazuje fragmenty humorystyczne
• wskazuje na związek tekstu
z tematyką rozdziału
• tworzy imiesłowy przymiotnikowe
i przysłówkowe
• poprawnie stosuje imiesłowy
w zdaniach
• przekształca zdania
w wypowiedzenia z imiesłowami, stosując zasady
interpunkcji
• poprawnie zapisuje imiesłowy
z partykułą nie
• stosuje imiesłowy
w związkach frazeologicznych
• określa formy gramatyczne imiesłowów przymiotnikowych
i ich rolę w zdaniu
• tworzy notatkę biograficzną; posługuje się w niej
odpowiednimi imiesłowami
• rozumie sens utworów
• wskazuje w tekstach środki poetyckie
• wskazuje w utworze refren
i omawia jego funkcję
• wskazuje negatywne
i pozytywne aspekty przemijania
• omawia przesłanie utworów
• samodzielnie interpretuje metafory
Bob Thiele,
George D. Weiss
Jaki piękny jest świat
Edward Stachura
Gloria
Wisława Szymborska
Nic dwa razy
Józef Zawitkowski
Odpocznijcie nieco
Pieter Bruegel
Kraina pasibrzuchów
• wskazuje w tekście pytania retoryczne
• rozpoznaje problematykę utworu
• dostrzega związek między utworem literackim a obrazem
Bruegla
• interpretuje słowa poety: Naucz się dobrze patrzeć, dobrze
słuchać, dobrze mówić
• wyjaśnia, co to jest pytanie retoryczne i czemu służy w
utworze
• odróżnia formę kazania, wskazuje
w nim nadawcę i odbiorcę
Nancy H. Kleinbaum
Chwytaj dzień
• opowiada treść utworu
• charakteryzuje głównego bohatera
• tworzy opowiadanie na zadany temat, uwzględniając cechy
tego gatunku
Autor nieznany
Mądrość życiowa
• kojarzy czasowniki mieć i być z dwiema różnymi
postawami wobec życia
• charakteryzuje różne cele życiowe
• pisze kartkę z pamiętnika na temat
swoich ulubionych zabaw
Miron Białoszewski
„Ach, gdyby, gdyby
nawet piec zabrali...”
Moja niewyczerpana
oda do radości
Nikos Chadzinikolau
Dedal i Ikar
• dostrzega w wierszu elementy zabawy słowem
• odczytuje uczucia podmiotu lirycznego
• rozpoznaje rytmizację tekstu
• wskazuje w utworze elementy dziecięcej wyliczanki
• rozpoznaje cechy języka poezji współczesnej
• uzasadnia, że utwór jest mitem
• podaje podstawowy sens utworu
• formułuje i uzasadnia własne zdanie na temat obrazu Pietra
Bruegla Upadek Ikara
• interpretuje przesłanie mitu
• dostrzega związek między utworem literackim a obrazem
Pietera Bruegla Upadek Ikara
• interpretuje przesłanie obrazu Bruegla
• wyjaśnia pochodzenie terminu barok
• podaje główne cechy stylu barokowego w architekturze
Daniel Naborowski
Marność
Pieter Claesz
Marność
Willem Claesz
Martwa natura z rybą
i cytryną
• definiuje podmiot mówiący w wierszu
• interpretuje tytuł
• podaje, co podmiot liryczny uznaje za wartości
przemijające, a co za trwałe
• rozumie przesłanie wiersza
• rozpoznaje w tekście inwersję
• wskazuje związek obrazu Marność z wierszem
Naborowskiego
• uwzględnia w interpretacji tytułu kontekst historyczny
(założenia epoki)
• wykorzystuje w interpretacji synonimy, antonimy
• wskazuje w wierszu szyk przestawny i wyjaśnia jego funkcję
• wskazuje związek obrazu Claesza Martwa natura z rybą i
cytryną
z wierszem Naborowskiego
Anonim zwany
Malarzem krakowskim
Taniec śmierci
Jan Kwiatkiewicz
Czyściec w studni
• określa temat obrazu
• rozpoznaje elementy dzieła plastycznego
• odczytuje tekst kultury na poziomie dosłownym i
przenośnym
• wskazuje w utworze archaizmy
• dostrzega związek tekstu literackiego z założeniami
ideowymi epoki
• odczytuje alegoryczny sens elementów obrazu
• dostrzega związek między tekstem Kwiatkiewicza a obrazem
Taniec śmierci
• zapisuje treść utworu językiem współczesnym
Wisława Szymborska
Kałuża
• charakteryzuje podmiot liryczny wiersza
• określa nastrój wiersza
• opisuje odczucia, które budzi
w nim wiersz
• wyjaśnia sens ostatniej strofy wiersza
Tadeusz Konwicki
Zwierzoczłekoupiór
• wskazuje narratora tekstu
• opisuje (charakteryzuje)
Zwierzoczłekoupiora
• wskazuje neologizmy w języku; wyjaśnia, kto i dlaczego je
tworzy
• interpretuje metaforyczne znaczenie postaci
Zwierzoczłekoupiora
• tworzy własne neologizmy
i wyjaśnia ich znaczenie
Andrzej Sapkowski
Czarny rycerz
• wskazuje głównego bohatera tekstu
• przedstawia w punktach treść opowiedzianej historii
• udowadnia, że opisana historia była snem
• podaje synonimy słowa strach
• analizuje wpływ wspomnień na psychikę bohatera
• wypowiada się na temat tego, czy chcemy pamiętać o
nieprzyjemnych przeżyciach
Wojciech Kołyszko
Instrukcja obsługi
Strachu
William Backus
Jak sobie radzić
z niepokojem?
• pisze notatkę o radzeniu sobie ze strachem
• określa funkcję pytania rozpoczynającego tekst
• tworzy instrukcję na zadany temat
• wskazuje adresata obu tekstów
• wyszukuje w dostępnych źródłach informacje o technikach
relaksacyjnych
Rafał Skarżycki,
Tomasz Leśniak
Jeździec bez głowy
• opowiada treść komiksu
• uzasadnia, że utwór ma charakter żartobliwy
• wyszukuje związki frazeologiczne ze słowem strach
Ballada ludowa
Pani pana zabiła
• przedstawia w punktach akcję utworu
• wskazuje najbardziej wstrząsające fragmenty tekstu
• wskazuje w utworze cechy ballady ludowej
Joanne K. Rowling
Dom Riddle'ów
• na podstawie tekstu tworzy opis domu
• analizuje zmiany
w nastawieniu sąsiadów do głównego bohatera
• w zespole tworzy listę cech „domów, w których straszy”
Zbigniew Nienacki
Księga strachów
Z Księgi Mądrości
• wskazuje w utworze narratora (narratorów)
• przedstawia w punktach historię bohatera
• opowiada o wydarzeniach na podstawie planu
• wskazuje cechy powieści przygodowej
• zna podział ksiąg biblijnych na numerowane rozdziały i
wersety
• charakteryzuje dwie grupy ludzi opisanych w tekście
• pisze opowiadanie, wprowadzając do niego dialog
• wyjaśnia znaczenie związku
frazeologicznego stracić dla kogoś głowę
• podaje cechy powieści przygodowej
• posługuje się pojęciami: fabuła, akcja, wątek
• dopisuje fantastyczne lub realistyczne wyjaśnienie przygód
bohatera
• podaje tytuły innych powieści przygodowych
• argumentuje, czym jest światłość
i ciemność dla ludzi prawych, a czym dla grzeszników
• tworzy spójną wypowiedź ustną związaną z tematem
• podejmuje próbę interpretacji fragmentu Biblii
Ignacy Krasicki
Szczur i kot
Ignacy Krasicki
Syn i ojciec, Malarze
Ignacy Krasicki
Lew i zwierzęta
• podaje informacje o rzeczowniku, jego odmianie, roli w
zdaniu
• stosuje właściwe rzeczowniki
w wypowiedziach pisemnych
• poprawnie zapisuje rzeczowniki własne
• w odmianie rzeczownika przez przypadki prawidłowo
oddziela temat od końcówki
• wskazuje w temacie głoski, które wymieniają się w innych
formach fleksyjnych
• stosuje odpowiednie rzeczowniki
w tekstach własnych i zapisuje je
z zachowaniem reguł ortograficznych
• tworzy rodziny wyrazów złożone
z rzeczowników
• tworzy rzeczowniki od innych części mowy
• stosuje w odpowiednim kontekście rzeczowniki wieloznaczne
(homonimy, np. Finka, finka)
• przypisuje utwory do właściwego rodzaju literackiego,
podając ich cechy charakterystyczne
• w każdej poznanej bajce wskazuje morał i wyraża go
własnymi słowami
• rozpoznaje personifikację w bajce Szczur i kot
•odczytuje znaczenie alegoryczne bajki Lew i zwierzęta
• omawia funkcję tytułu i morału
w bajkach
• rozpoznaje personifikację w bajce Szczur i kot i interpretuje jej
funkcję
• wskazuje ironiczną wymowę charakterystyki głównego
bohatera
w bajce Lew i zwierzęta
• do typów ludzkich osobowości dopasowuje postaci zwierzęce
ze względu na ich wygląd, cechy
i zachowanie
tworzy charakterystykę wybranej postaci
• tworzy spójną wypowiedź pisemną
• stosuje różne rodzaje zdań
• tworzy charakterystykę, konsekwentnie zachowując jej
założony rodzaj (bezpośrednia, zewnętrzna itp.)
Małgorzata
 podaje cechy współczesnej powieści dla młodzieży
Musierowicz, Opium w  charakteryzuje głównych bohaterów powieści
rosole
 wskazuje na różnorodność podejmowanej w utworze
problematyki
Henryk Sienkiewicz,
Quo vadis
 definiuje pojęcie powieści historycznej
 podaje argumenty za lub przeciw przyznaniu powieści
 wskazuje i charakteryzuje najciekawszych przedstawicieli Sienkiewicza Nagrody Nobla
świata chrześcijańskiego i pogańskiego
 wskazuje dobre i złe strony świata chrześcijańskiego i
pogańskiego
 tworzy biogram Henryka Sienkiewicza
Henryk Sienkiewicz,
Krzyżacy
 definiuje pojęcie powieści historycznej
 zna fabułę powieści Sienkiewicza
 charakteryzuje głównych bohaterów utworu
 omawia problematykę powieści
Jean de La Fontaine
Niedźwiedź i dwaj
strzelcy
• rozpoznaje w utworze cechy bajki
• opowiada o wydarzeniach opisanych w utworze
• wskazuje morał
William Szekspir,
Romeo i Julia
 podaje podstawowe informacje o życiu i twórczości
Szekspira
 przedstawia akcję dramatu
 charakteryzuje pierwszoplanowych i drugoplanowych
bohaterów utworu
 ukazuje problematykę utworu Szekspira
 dzieli utwory Szekspira pod względem gatunkowym
• stosuje w zdaniach rzeczowniki nieodmienne oraz
rzeczowniki
odmieniające się tylko w liczbie pojedynczej lub mnogiej
• stosuje poprawne formy rzeczowników o trudnej
odmianie we własnych wypowiedziach
• prawidłowo odmienia rzeczowniki o trudnej odmianie, np.
oko, ucho,
Amerykanin, imię
 zna okoliczności powstania powieści
 widzi związek problematyki powieści Sienkiewicza z
sytuacją Polski w II poł. XIX wieku
 dokonuje zbiorowej charakterystyki Polaków i Krzyżaków
• charakteryzuje przymiotnik jako część mowy
• tworzy związki frazeologiczne
z użyciem przymiotników
• zastępuje przymiotniki wyrazami bliskoznacznymi
• poprawnie stopniuje przymiotniki
• wyróżnia w zdaniach przymiotniki w funkcji orzecznika i w
funkcji przydawki
• stosuje w zdaniach przymiotniki występujące w formach
krótkich
• charakteryzuje przysłówek jako część mowy
• rozpoznaje przysłówki
w zdaniach
• stopniuje przysłówki
• tłumaczy znaczenie takich przysłówków, jak np.
ukradkiem, zdawkowo
• wyjaśnia pochodzenie słowa przysłówek
• wskazuje funkcję składniową przysłówka w podanych
przykładach
• charakteryzuje liczebnik jako część mowy
• rozróżnia liczebniki główne, porządkowe, zbiorowe,
ułamkowe, nieokreślone
• stosuje odpowiednie formy liczebników głównych
i zbiorowych
• zna zasady zapisywania liczebników cyframi
• wskazuje w tekście liczebniki nieokreślone
• charakteryzuje liczebniki zbiorowe i stosuje je w zdaniach
• pisze zaproszenie, wprowadzając do tekstu cyfrowy zapis dat
i godzin
• charakteryzuje zaimek jako część mowy
• podaje przykłady zaimków rzeczownych, przymiotnych,
liczebnych, przysłownych
• poprawnie stosuje zaimki
w zdaniach
• stosuje krótkie i długie formy zaimków ja, ty, on
• pisze e-mail z życzeniami; stosuje
w nim odpowiednie formy zaimków oraz wielką literę ze
względów grzecznościowych
• charakteryzuje przyimek jako część mowy
• określa funkcję przyimka
• charakteryzuje spójnik jako część mowy
• dobiera spójniki w zależności od intencji wypowiedzi
• charakteryzuje partykułę jako część mowy
• wskazuje w zdaniach partykuły
i określa ich funkcję
• charakteryzuje wykrzyknik jako część mowy
• określa funkcję zastosowanych
w tekście wykrzykników
• zapisuje poprawnie różne części mowy z partykułą nie
• charakteryzuje przyimki złożone, podaje przykłady
• stosuje zasady pisowni s i z przed spółgłoskami w przyimkach
złożonych
• charakteryzuje wyrażenie przyimkowe
• tworzy opis wybranej planety; stosuje w nim wyrażenia
przyimkowe
• podaje własne przykłady użycia partykuły w funkcji
modyfikującej wypowiedź i w funkcji zmieniającej sens
wypowiedzi
• tworzy własny tekst z użyciem wykrzykników
występujących
w różnych funkcjach
• używa przeciwstawień zawierających partykułę nie
• wyjaśnia na przykładzie, czym są związki frazeologiczne
• uzupełnia zdania odpowiednimi
związkami frazeologicznymi
• prezentuje frazeologizmy
o określonych znaczeniach
• podaje frazeologizmy pochodzące
z Biblii, mitologii greckiej, literatury
• definiuje wypowiedzenie, zdanie
i równoważnik zdania
• dzieli wypowiedzenia ze względu na funkcję
komunikatywną
• wskazuje w tekstach ćwiczeniowych zdania
i równoważniki zdań
• tworzy plan wydarzeń, posługując się równoważnikami
zdań
• odpowiada na pytania zdaniami oznajmującymi
• pisze instrukcję, stosując w niej konsekwentnie zdania
rozkazujące
• wskazuje w zdaniach podmiot
i orzeczenie
• rozróżnia rodzaje podmiotów
i orzeczeń oraz podaje ich przykłady
• wskazuje grupę podmiotu i grupę orzeczenia
• wskazuje i nazywa poboczne części zdania
• uzupełnia wykresy zdań
• uzupełnia zdania poprawnymi formami orzeczeń w czasie
przeszłym
• pisze charakterystykę wybranej postaci; określa części zdania
nazywające cechy
• pisze notatkę prasową, stosując
w niej zdania pojedyncze; wskazuje zastosowane okoliczniki
Uwaga: wszystkie fragmenty tekstów pochodzą z podręcznika Adama Brożka, Agnieszki Ciesielskiej, Małgorzaty Pułki i Daniela Zycha
Swoimi słowami (Brożek A., Ciesielska A., Pułka M., Zych D., Swoimi słowami. Podręcznik do kształcenia literackiego i kulturowego wraz ze
szkołą pisania. Język polski dla gimnazjum. Klasa 1, „Nowa Era”, Warszawa 2009).
W opracowaniu zagadnień językowych może pomóc podręcznik do kształcenia językowego (Szulc M., Gorzałczyńska – Mróz A., Swoimi
słowami. Podręcznik do kształcenia językowego z ćwiczeniami. Język polski dla gimnazjum. Klasa 1, część 1 i 2, „Nowa Era”, Warszawa 2009).
Obowiązuje znajomość treści wymienionych w spisie zagadnień lektur.