PROGRAM KOŁA DZIENNIKARSKIEGO DLA UCZNIÓW

PROGRAM KOŁA DZIENNIKARSKIEGO
DLA UCZNIÓW WSZYSTKICH KLAS ASP I ALO
Najważniejsze założenia Programu to: rozwijanie zainteresowań ucznia
zdolnego, poszerzanie oferty edukacyjnej szkoły oraz pogłębianie umiejętności
polonistycznych kształconych na lekcjach.
Wymiernym efektem pracy koła a być wydawanie gazetki szkolnej w tradycyjnej
drukowanej wersji.
Program koła dziennikarskiego jest zgodny z podstawą programową języka
polskiego dla IV etapu edukacyjnego wprowadzoną rozporządzeniem Ministra
Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół
(Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17) oraz z Programem wychowawczym szkoły.
Program będzie realizowany podczas dwugodzinnych zajęć pozalekcyjnych
(spotkania raz w tygodniu).
CELE SZCZEGÓŁOWE:
W zakresie umiejętności komunikacyjnych:











Doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem, analizy i
interpretacji
tekstów współczesnych, zwłaszcza o charakterze
popularnonaukowym i publicystycznym.
Doskonalenie umiejętności redagowania dziennikarskich form wypowiedzi.
Poszukiwanie różnych możliwości rozwiązywania dostrzeżonych
problemów.
Zdobywanie i doskonalenie praktycznych umiejętności redakcyjnych i
wydawniczych.
Wyszukiwanie informacji w różnych źródłach.
Porządkowanie, przetwarzanie, selekcjonowanie informacji. Doskonalenie
umiejętności komunikacyjnych.
Posługiwanie się poprawną polszczyzną.
Kształcenie indywidualnego stylu pisarskiego.
Nauka twórczego krytykowania i twórczego rozwiązywania problemów.
Rozbudzanie
ciekawości świata,
umiejętności nawiązywania
i
pielęgnowania kontaktów z ludźmi.
Umiejętność współpracy uczniów z nauczycielami.
W zakresie rozwoju osobowości:




Kształcenie świadomego, czyli krytycznego odbiorcy dóbr kultury masowej.
Motywowanie do zwiększonego wysiłku intelektualnego.
Kształcenie wrażliwości na słowo pisane i mówione.
Wyrabianie systematyczności, pracowitości i wytrwałości.













Kształcenie
postaw:
rzetelności,
odpowiedzialności
za
słowo,
odpowiedzialności za siebie i innych, otwarcia na potrzeby innych, empatii,
wrażliwości na krzywdę innych, tolerancji i szacunku dla poglądów innych
ludzi, profesjonalizmu, zaradności
przygotowywanie do świadomego uczestnictwa w życiu kulturalnym i
społecznym.
Umiejętność radzenia sobie w różnych sytuacjach.
Wzmacnianie poczucia własnej wartości.
Nabywanie pewności siebie.
Kształcenie umiejętności wnikliwej obserwacji środowiska (szkolnego,
lokalnego, rówieśniczego itp.).
Umiejętność dostrzegania problemów wymagających uwagi dziennikarza.
Zaangażowanie w problematykę środowiska lokalnego – np. poprzez
poruszanie problemów ekologicznych, zdrowotnych.
Przeciwdziałanie patologiom społecznym i zachęcanie do prowadzenia
zdrowego stylu życia.
Zachęcanie do wartościowania i oceniania czasopism.
Kształtowanie gustów odbiorcy kultury.
Kształtowanie nawyków czytelniczych.
Stwarzanie warunków do poznawania ciekawych ludzi.
TREŚCI KSZTAŁCENIA
PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA
ZAGADNIENIA PROBLEMOWE
Słownik
dziennikarza.
UCZEŃ:
początkującego Wyjaśnia pojęcia związane z wydawaniem
czasopism.
Słownictwo środowiskowe – żargon Posługuje się tymi pojęciami w swojej pracy
dziennikarski
(tu:
szczególnie redaktora gazetki szkolnej.
wyrazy
o
zabarwieniu
emocjonalnym).
Podaje
przykłady
słownictwa
charakterystycznego dla gwary dziennikarskiej.
Plusy
i
dziennikarza.
minusy
zawodu Wymienia zalety i wady pracy dziennikarza.
Wymienia cechy osobowościowe,
Predyspozycje
osobowościowe powinien wykazywać się dziennikarz.
kandydatów do pracy w mediach.
jakimi
Organizacja pracy redakcji.
Efektywnie współpracuje w grupie.
Zasady współpracy zespołowej.
Orientuje się w zasadach i sposobie
organizowania pracy redakcji czasopisma.
Praca kolegium redakcyjnego.
Rozumie
zależności
panujące
w
zespole
redakcyjnym.
Stosuje zasady pracy zespołowej w praktyce.
Budowa formalna czasopisma Omawia budowę gazety.
(układ treści, pagina, stopka,
kolumna, szpalta).
Określa
przydatność
poszczególnych
elementów.
Werbalne i pozawerbalne sposoby Podaje przykłady
komunikowania się.
komunikowania się.
Warunki poprawnej komunikacji
werbalnych
sposobów
Podaje przykłady pozawerbalnych sposobów
przekazywania informacji.
Podstawowe pytania warunkujące
dialogowość procesu komunikacji: Określa warunki
Kto mówi? Do kogo? W jakiej międzyludzkiej.
sytuacji? Co mówi?
skutecznej
komunikacji
Znak, symbol, kod, język, konotacja,
denotacja – pojęcia dotyczące
komunikacji medialnej.
Współczesne
sposoby Określa specyfikę form komunikowania w
komunikowania się – możliwości i mediach:
słowne,
pisemne,
obrazowe,
zagrożenia.
dźwiękowe, filmowe, multimedialne.
Formy komunikatów medialnych.
Wskazuje możliwości i zagrożenia związane ze
współczesnymi sposobami komunikowania się
Zmiany
w
sposobach ludzi (e-maile, gadu-gadu, czat).
porozumiewania się ludzi między
sobą.
Wpływ rozwoju techniki na sposób
kontaktowania się.
Perswazja
–wpływanie
na Stosuje podstawowe chwyty retoryczne w celu
odbiorcę.
zaciekawienia czytelnika.
Jak nie dać się zwariować? Czy Rozpoznaje
stosowane
w
mediach
wierzyć w to, co widzimy i słyszymy mechanizmy perswazji.
w środkach masowego przekazu?
Rozpoznaje manipulację i perswazję.
Znaki interpunkcyjne jako element
perswazji.
Ocena
zjawisk
językowych Rozpoznaje
zjawiska
językowe
obecnych
we
współczesnej charakterystyczne
dla
współczesnej
polszczyźnie (w związku z lekturą polszczyzny.
tekstów
dziennikarskich),
np.
zapożyczenia (internacjonalizmy) i Ocenia zaobserwowane zjawiska, określa ich
neologizmy; kalki frazeologiczne i przyczynę i skutki.
znaczeniowe; wulgaryzmy.
Style funkcjonalne w prasie – ich Rozpoznaje w tekstach prasowych cechy
zastosowanie
(styl
naukowy, stylów funkcjonalnych.
potoczny, artystyczny, urzędowym
itd.).
Podejmuje
próby
redagowania
(lub
przekształcania) tekstów, stosując różne style
funkcjonalne.
Odbiór
współczesnych
tekstów Odtwarza/rekonstruuje
myśli
zawarte
w
prasowych, np. o charakterze analizowanych tekstach.
popularnonaukowym
i
publicystycznym.
Sporządza plan dekompozycyjny.
Wyprowadza wnioski z cudzych wypowiedzi.
Język mediów.
Opracowuje
rzeczowe
objaśnienia
do
analizowanych tekstów.
Rozpoznaje przejawy brutalności i agresji
słownej.
Kłamstwo,
brutalność
w
zachowaniach językowych, agresja Ocenia
stosowność
słowna.
językowych.
Kultura słowa.
takich
zachowań
Rozpoznaje modne zjawiska językowe obecne
w mediach.
Liberalizacja słownictwa w prasie
młodzieżowej – wulgaryzmy.
Moda językowa.
Budowa
formalna
artykułu Omawia budowę artykułu prasowego.
prasowego – tytuł, lead, śródtytuł,
śródtekst, ramka, kolumna, szpalta. Określa funkcje poszczególnych elementów i
sposoby ich redagowania.
Funkcje
poszczególnych
elementów.
Wskazuje przykłady w prasie i omawia je.
Formułuje leady, śródtytuły, śródteksty tekstom
redagowanym samodzielnie lub gotowym.
Nadaje tekstom tytuły adekwatne do treści i
celu.
Rozpoznaje i stosuje językowe sposoby
tworzenia tytułów (np. stylizacja językowa, gra
słów, parafraza i modyfikacja znanych
powiedzeń i przysłów).
Powiedz mi co czytasz, a powiem Wyciąga wnioski o odbiorcach czasopisma na
Ci, kim jesteś.
podstawie informacji zawartych w spisie treści.
Obserwacja działów i poruszanej w Sporządza listę
czasopiśmie problematyki.
charakterystykę
czasopisma.
Spis
treści
czasopisma
jako
cech oraz rozbudowaną
czytelników
danego
nieocenione źródło
czytelnikach.
informacji
Wpływ
odbiorcy
czasopisma.
Z teorii mediów
na
o
kształt
Charakteryzuje współczesne mass media.
Charakterystyka mass mediów.
Określa, w jaki sposób media wpływają na
odbiorcę.
Oddziaływanie
mediów
na
odbiorców – rola opiniotwórcza i Wyjaśnia, na czym polega rola opiniotwórcza i
propagandowa.
propagandowa mediów.
Rola
mediów
komunikowania.
i
masowego Wyjaśnia, jakie zadania mogą pełnić media.
Charakteryzuje kod mediów, odpowiadając na
Dziennikarstwo
interwencyjne, pytania: Kto odbiera media? Z jakim skutkiem?
informacyjne, rozrywkowe, czyli Jak odbiorcy reagują na treści przekazywane
zadania mass mediów.
przez media?
Jakim kodem posługują się media –
zwłaszcza prasa.
Specyfika
dziennikarstwa
prasowego.
Sposoby
poznawania
kultury Wskazuje różne sposoby poznawania kultury.
wysokiej (elitarnej) i kultury niskiej
(masowej, popularnej).
Ocenia tendencje rozwojowe przekaźników
kultury popularnej.
Rozpowszechnianie
kultury
popularnej poprzez film, net-arte, Omawia zależności między kulturą masową a
czyli sztukę Internetu oraz telewizję. środkami masowego przekazu.
Zależność
środków
masowego Wskazuje różne źródła informacji o wytworach
przekazu od kultury masowej.
współczesnej kultury.
Wskazywanie
różnych
źródeł Rozróżnia jakość prezentowanych przekazów.
informacji
o
wytworach
współczesnej kultury.
Wyjaśnia
pojęcia:
media
„high
tech”,
neotelewizja, paleotelewizja.
Pojęcia: „paleotelewizja” i media
typu: „high tech”, neotelewizja.
Blog – charakterystyka pamiętników
internetowych.
Klasyfikacja czasopism.
Rozróżnia
prasę
według
kryterium:
częstotliwości, zasięgu, tematyki, adresata,
Typologia mediów – typy, rodzaje, funkcji społecznej, poziomu.
kategorie
(np.
drukowane
i
ekranowe, telewizyjne, radiowe, Identyfikuje czasopisma według podanego
kinowe,
obrazowe,
dźwiękowe, kryterium.
audiowizualne,
multimedialne,
dokumentalne i kreacyjne).
Wyjaśnia różnice między prasą elitarną,
popularną a bulwarową.
Rola prasy lokalnej.
Porównuje dowolne periodyki, biorąc pod
uwagę różne kryteria.
Wyjaśnia rolę prasy o zasięgu lokalnym.
Historia
dziennikarstwa Omawia zwięźle historię dziennikarstwa,
prasowego
–
od
początków warunki sprzyjające jej rozwojowi.
poprzez wiek XIX po czasy
współczesne.
Wyjaśnia wpływ cenzury na media, w tym na
czasopiśmiennictwo.
Prasa w okresie cenzury – jej
zadania i charakter.
Omawia zwięźle rozwój prasy w Polsce po
zniesieniu cenzury w 1990 r.
Wpływ zniesienia cenzury na rozwój
prasy (Główny Urząd Kontroli Prasy Wyjaśnia
różnice
między
systemem
Publikacji i Widowisk).
koncesyjnym i rejestracyjnym dotyczącym
czasopism wydawanych w kraju.
System koncesyjny (licencyjny) i
rejestracyjny.
Wie, gdzie szukać informacji czasopismach
wydawanych współcześnie w Polsce.
Katalog
Mediów
Polskich
prowadzony przez Ośrodek Badań Podaje przykłady aktualnie funkcjonujących
Prasoznawczych UJ w Krakowie.
instytucji medialnych.
Instytucje medialne.
Karta etyczna mediów z 1995r.
zawierająca siedem zasad pracy
dziennikarza:
prawdy,
obiektywizmu, oddzielania informacji
od
komentarza,
uczciwości,
szacunku i tolerancji, pierwszeństwa
dobra
odbiorcy,
wolności
i
odpowiedzialności za treść i formę
przekazu.
Wymienia zasady pracy dziennikarza zawarte
w Karcie etycznej mediów.
Wyjaśnia pojęcie „style booke”.
Zna wskazania zawarte w prawie autorskim.
Ocenia przydatność zapisów w ustawie o
języku polskim.
Kodeks etyczny dziennikarza PAP Samodzielnie
jako przykład style booka.
rzeczywistość.
komentuje
otaczającą
Polskie prawo prasowe.
Opowiada się za jakimś stanowiskiem.
Prawo autorskie.
Uzasadnia zajmowane stanowisko.
Dziennikarski kodeks obyczajowy
Ustawa z dnia 7 października 1999r.
o języku polskim.
Granice wolności słowa.
Praktyka czyni mistrza.
Tworzy tekst o spójnym i logicznym toku
wypowiedzi, podporządkowanym nadrzędnemu
Przez ćwiczenia do ... nagrody tematowi.
Pulitzera.
Redaguje teksty o trójdzielnej kompozycji.
Skraca lub rozbudowuje teksty.
Operacje na tekstach doskonalące
sprawność
językową, Wskazuje podobieństwa i różnice między
kompozycyjną,
stylistyczną, tekstami o różnym charakterze.
ortograficzną, interpunkcyjną.
Właściwie dobiera środki językowe – w
zależności od adresata, tematyki i celu
wypowiedzi.
Kompozycja tekstów – akapity;
układ treści.
Tworzy i stosuje w swoich wypowiedziach
różnorodne
środki
stylistyczne,
np.
wyolbrzymienia, gradacje, metafory, synonimy,
porównania
retoryczne,
powtórzenia,
wyliczenia
itp.
Poprawność
stylistyczno
–
językowa;
rodzaje
błędów
językowych;
sposoby
ich Świadomie stosuje w wypowiedziach wyrazy
nacechowane emocjonalnie, przymiotniki i
oznaczania.
przysłówki wartościujące i oceniające, partykuły
wzmacniające i modalne.
Zasady
interpunkcyjne
ortograficzne.
i Posługiwanie się różnymi rodzajami zdań,
równoważników zdań.
Wskazuje i redaguje pointy.
Ocenia rolę pointy dla odbioru całego tekstu.
Norma i błąd.
Korzysta z różnych poradników językowych i
słowników.
Stosowność stylistyczna.
Redaguje wypowiedzi poprawne pod względem
językowym, ortograficznym i stylistycznym.
Kryteria poprawności językowej.
Opracowanie
redagowania gazetki.
strategii Bierze udział w pracach grupy.
Przedstawia swoje propozycje na forum.
Odpowiedź na pytania:
Jaki powinien być podział ról i zadań Poszukuje różnych sposobów rozwiązań.
w redakcji?
Zabiera głos w dyskusji.
Co powinno stanowić treść zajęć?
Przekonuje
do
swoich
racji,
stosując
Gdzie się spotykać?
argumenty.
Jak przechowywać materiały?
Potrafi uzasadniać swoje stanowisko.
Jak się reklamować?
W jaki sposób kontaktować się z
czytelnikami?
Planowanie,
organizowanie
ocenianie własnej pracy.
i Potrafi
pracę.
zaplanować
i
zorganizować
swoją
Dokonuje oceny i korekty swoich działań.
Wyciąga wnioski
niepowodzeń.
ze
swoich
sukcesów
i
Tworzy plan wypowiedzi ustnych i pisemnych.
Dziennikarz
–
wnikliwym Dostrzega w środowisku problemy, o których
obserwatorem otoczenia.
należy poinformować czytelników.
Odnajduje wokół siebie wydarzenia, zjawiska,
problemy, które nawet powszechnie pomijane,
Temat
artykułu
–
wybór są godne uwagi, śmieszą, zaskakują,
dziennikarza czy wyjście naprzeciw denerwują lub wzbudzają zachwyt.
oczekiwaniom odbiorcy.
Podaje
różne
sposoby
rozwiązywania
problemów poruszanych w artykułach.
Granice między
interpretacją.
informacją
a Potrafi zdystansować się do dostrzeżonych
problemów: przeciwstawić się, napiętnować,
wyszydzić, wyśmiać, pochwalić itp.
Wyraża
subiektywną
ocenę,
nadając
wypowiedzi stosowny ton, np. kpiarski, drwiący,
uszczypliwy, żartobliwy.
Redaguje wypowiedzi o różnym zabarwieniu
emocjonalnym (np. kpiarskim, żartobliwym,
złośliwym itp.).
W swoich tekstach wyraża ocenę w sposób
pośredni i bezpośredni.
Odróżnia komentarz od informacji.
Rozpoznaje jawne i ukryte opinie.
Wyraża
własną
opinię,
argumentuje,
przekonuje do swoich pomysłów, poglądów.
Świadomie korzysta z różnych źródeł
informacji.
Zanim napiszę tekst.
Gromadzi fakty.
Zbieranie materiałów.
Zbiera materiały, pozwalające na rzetelne
zapoznawanie się z różnymi aspektami sprawy.
Dziennikarz jako aktywny słuchacz.
Sporządza wartościowe notatki.
Dziennikarskie formy wypowiedzi.
Sporządza przypisy i opisy bibliograficzne.
Wymienia gatunki prasowe.
Gatunki
charakterystyczne
definicje.
wypowiedzi Omawia
wyznaczniki
dla prasy – poszczególnych form wypowiedzi.
gatunkowe
Wyszukuje w prasie przykłady gatunków,
Analiza przykładów konkretnych uzasadnia wybór poprzez wskazanie cech
rozwiązań redakcyjnych.
gatunkowych.
Wymienia rodzaje esejów.
Esej.
Rodzaje esejów. Specyfika gatunku. Charakteryzuje cechy gatunkowe.
Współcześni eseiści.
Rozpoznaje esej we współczesnej prasie.
Felieton – znak naszych czasów.
Podejmuje próby zredagowania eseju.
Rozpoznaje cechy felietonu.
Współcześni felietoniści.
Podejmuje próby pisania felietonów.
Informacja jako odrębny gatunek Wyjaśnia, na czym polega metoda odwróconej
wypowiedzi.
piramidy
stosowanej
w
redagowaniu
materiałów o charakterze informacyjnym.
Metoda piramidy stosowana w
konstruowaniu
tekstów
o Redaguje informację, uwzględniając odpowiedź
charakterze informacyjnym.
na kluczowe pytania: Kto? Co? Gdzie? Kiedy?
Jak? Dlaczego? Z jakim skutkiem?
Podejmuje
próby
redagowania
wypowiedzi dotyczących wydarzeń szkolnych
newsów -
News – gatunek
dziennikarskiej (zbiór
wydarzeniówka).
Komentarz jako publicystyczna Redaguje
komentarze
spełniające
newsów
wymogi
forma
wypowiedzi;
odwołanie do faktów,
formalne
–
krótka,
wyrazista)
(opinia, formalne.
wymogi
zwięzła, Odnajduje w prasie przykłady komentarzy.
Redaguje list otwarty
czytelników gazetki.
List otwarty
do
rówieśników
–
gatunek Charakteryzuje publicystykę jako gatunek
dziennikarski obejmujący wypowiedzi na
aktualne
tematy
polityczne,
społeczne,
Klasyfikacja publicystyki według kulturalne itp.
dziedzin, którymi się zajmuje.
Wymienia zadania publicystyki (interpretacja,
Publicystyka prasowa (piśmiennicza ocena faktów, zdarzeń, kształtowanie opinii
i elektroniczna) i pozaprasowa publicznej).
(książki, pisma ulotne, plakaty,
traktaty, rozprawy, broszury);
Rozpoznaje
teksty
o
charakterze
publicystycznym.
Publicystyka
dziennikarski.
jako
Rozpoznaje w tekstach prasowych kontekst
polityczny, społeczny i kulturowy.
Reportaż prawie jak dzieło sztuki. Wskazuje różnice w prowadzeniu narracji
Zasada mozaiki.
różnymi sposobami (narrator zaangażowany i
niezaangażowany; uczestnik i oko kamery).
Co może zdziałać reporter? – siła
reporterskiej narracji.
Redaguje
reportaż,
świadomie
stosując
wybraną narrację.
Reportaż jako próba zrozumienia
problemów
współczesności Wyjaśnia, na czym polega siła oddziaływania
(analityczny
stosunek
do reporterskiej
relacji
(cel
nadrzędny
–
rzeczywistości).
przekazywanie informacji, skłanianie do
refleksji, podejmowania działań, wywoływania
pozytywnych reakcji ludzi).
Wskazuje sposoby oddziaływania na odbiorcę
w reportażu. Stosuje te sposoby w swoich
wypowiedziach.
Rola informacyjna i opiniotwórcza Redaguje recenzję wybranej szkolnej strony
recenzji.
internetowej.
Pisze recenzję wybranego artykułu z prasy
młodzieżowej.
Jak być obiektywnym krytykiem?
Rozprawka i artykuły o charakterze Redaguje teksty o wyraźnym charakterze
polemicznym
polemicznym.
Argumentuje, przekonuje, uzasadnia.
Sonda – badanie opinii.
Przeprowadza
szkoły.
sondę,
np.
wśród
uczniów
Opracowuje wyniki sondy, np. w postaci
wykresu.
Sprawozdanie
z
uroczystości
szkolnych i pozaszkolnych.
Wywiad – sztuka prowadzenia
rozmowy.
Komentuje uzyskane wyniki.
Redaguje
sprawozdanie
z
szkolnych lub pozaszkolnych.
Rzetelnie
przygotowuje
przeprowadzenia wywiadu.
Zanim oddam tekst do druku.
Przeprowadza wywiad i opracowuje jego tekst
do druku.
Rysuje znaki korektorskie.
uroczystości
się
do
Stosuje znaki korektorskie w tekście swoim i
kolegów.
Poznaje etapy pracy nad korektą
tekstu.
Dokonuje korekty i adiustacji tekstów swoich
oraz przygotowanych przez kolegów.
Adiustacja tekstu.
Bez komputera
ani rusz
– Swobodnie
wykonuje
operacje
typu:
wykorzystanie
technologii kopiowanie, wycinanie, wklejanie tekstu,
komputerowej.
dzielenie tekstu na akapity, kolumny,
justowanie, wyrównywanie, wyśrodkowywanie,
Praca z edytorem tekstu WORD. zmiana rozmiaru i typu czcionki; wklejanie
rysunków,
klipartów,
ich
powiększanie,
Formatowanie tekstów.
zmniejszanie,
zmiana
kolorów
itp.;
numerowanie stron, tworzenie przypisów.
Operacje na plikach i katalogach.
Tworzy nowe katalogi, kopiuje,
zmienia nazwy, właściwości itp.
przenosi,
Drukowanie, skanowanie tekstów i
Drukuje, skanuje teksty i rysunki.
rysunków.
Wykorzystuje dyktafon i aparat
podczas zbierania materiałów.
cyfrowy
Korzystanie z dyktafonu i aparatu
cyfrowego.
Projektowanie i wykonywanie szaty
graficznej.
Planowanie kampanii reklamowej Układa plan reklamy i sprzedaży gazety.
(poprzedzającej kolejne wydania
gazetki).
Tworzy hasła reklamowe.
Redagowanie haseł reklamowych Projektuje plakaty i strony tytułowe gazetki
jako
zapowiedzi
artykułów
i (zwiastuny artykułów).
przygotowanie
plakatów
reklamujących wydanie gazetki.
Świadomie stosuje różne sposoby wpłynięcia
na odbiorcę.