Panorama Czerska nr 14/2010
Transkrypt
Panorama Czerska nr 14/2010
BIULETYN INFORMACYJNY MIASTA I GMINY CZERSK Nr 14 • Listopad 2010 W numerze m.in.: • podsumowanie V kadencji • aktualności • z kart czerskiej historii Fotogaleria XX-lecie czerskiego samorządu - 27 maja 2010r. Wydarzenia Odsłonięcie tablicy ku czci ks. Augustyna Worzałły w Łęgu Odsłonięcie tablicy ku czci Jana Karnowskiego w Czersku „Dęby Pamięci” w Łęgu „Perła w Koronie” w rezerwacie „Kręgi Kamienne” w Odrach Na okładce: dzieci ze szkoły podstawowej w Gotelpiu w inscenizacji „Wioski Gotów” - „Kręgi Kamienne” , wrzesień 2010r. Wywiad z Burmistrzem str. 3 O podsumowaniu V kadencji czerskiego samorządu, inwestycjach, młodzieży i o tym, kto zaśpiewa na jubileuszowym koncercie na hali rozmawiamy z Burmistrzem Czerska Markiem Jankowskim „Najbliższe lata nie będą łatwe...” Panie Burmistrzu, już za kilka dni kończy się V kadencja czer- Co z infrastrukturą społeczną, która w wielu przypadkach od skiego samorządu. Jak ocenia Pan mijający okres? lat woła o remonty i modernizacje? Ostatnie cztery lata to okres korzystnych zmian, charakteryzujący Wzmocniliśmy ją znacząco. W Rytlu od kilku miesięcy funkcjonuje się przede wszystkim wzrostem aktywności mieszkańców, popra- nowy Ośrodek Zdrowia, a niebawem modernizacji zostaną podwą jakości dróg, infrastruktury, bezpieczeństwa i warunków wy- dane ośrodki zdrowia w Czersku i Łęgu. W pobliżu wyburzonego poczynku. baraku w Czersku stoi piękny, nowo wybudowany budynek soTo już trzecia kadencja, w trakcie której pełni Pan funkcję cjalny. Poddaliśmy też termomodernizacji większość budynków Burmistrza Czerska. Czym różniła się od pozostałych? użyteczności publicznej na terenie całej gminy. Powstał nowy Każda kadencja jest inna niż poprzednia. Dzieje się tak za spra- biurowiec przy ul. Dworcowej – w miejscu starego hotelu, gdzie wą zmieniających się przepisów prawnych, przejmowania przez siedzibę znalazła m.in. biblioteka i jednostki samorządowe. Dosamorządy nowych zadań, czekaliśmy się „Orlika” w Czernowych możliwości finansku i w Malachinie, wzmacsowania inwestycji i innych nialiśmy także infrastrukturę niż wcześniej oczekiwań szkolną. Ponadto przed nami i potrzeb mieszkańców. duża inwestycja jaką jest rozA jakie są te potrzeby? Z budowa Szkoły Podstawowej jakimi problemami najnr 1 w Czersku. Inwestowaliczęściej przychodzą do śmy też w ośrodki kultury – Pana mieszkańcy gminy? w Rytlu dokonaliśmy termoZ bardzo różnymi. Najmodernizacji i wymiany pieca, częściej dotyczy to spraw w Czersku zakupiliśmy nowe podatkowych, pomocy na krzesła i przygotowujemy zakup leków, pracy, spraw się do gruntowego remontu mieszkaniowych. Często ośrodka. W Łęgu zaś moderdotyczy to spraw bardzo nizacja była przeprowadzona osobistych. Wysłuchuję latem tego roku, przy współfiwszystkich i pomagam nansowaniu z PROW. Korzystw miarę swoich kompetenne zmiany widać też w całym cji i możliwości. obliczu naszego miasta. Co udało się rozwiązać, Ma Pan na myśli Plac Ostrowa jakie problemy wciąż Burmistrz Marek Jankowski oraz Starościna Dożynek Gminnych Aurelia skiego? A co z innymi dzielniMuzolf - Dożynki w Gutowcu 2010r. czekają na regulację? cami miasta, tymi poza ściTrudno wymienić wszystsłym centrum? ko, co udało nam się zrealizować, jest tego bardzo wiele i to Mówię nie tylko o Placu Ostrowskiego, który rzeczywiście jest we wszystkich dziedzinach – od inwestycji infrastruktural- naszą wizytówką, ale o całym Czersku. Proszę spojrzeć na miasto nych po inwestycje w człowieka. Nie ma praktycznie dzie- – od ul. Ferensa po ul. Wielewską, od ul. Dworcowej po ul. Transdziny życia społecznego, w którą byśmy nie inwestowali portowców – wszędzie tam coś się dzieje lub w najbliższym czasie i o podniesienie jakości której byśmy się nie starali. będzie się działo. Modernizacje dróg, budynków, kanalizacja... Ale Poproszę o liczby i konkrety. Ile powstało nowych dróg, kana- przyznam, że szczególną radość i satysfakcję daje mi realizowalizacji i wodociągów? ny przez gminę projekt zagospodarowania terenów zielonych Jeśli chodzi o infrastrukturę drogową, to w trakcie mijającej ka- w Czersku. Bardzo się cieszę, że jest tak daleko zaawansowany. Jedencji wybudowaliśmy dwie nowe drogi, o ważnym znaczeniu steśmy już po przetargach, kilka dni temu podpisaliśmy umowę z dla spójności systemu komunikacji w gminie. To tzw. „schetynów- wykonawcą prac. To jeden z najważniejszych projektów, na które ki”, na które otrzymaliśmy 50% dofinansowania z Narodowego mieszkańcy bardzo czekają. Będą to takie „zielone płuca” Czerska, Programu Przebudowy Dróg Lokalnych. „Schetynówki” powstały miejsce odpoczynku i rekreacji, miejsce bezpiecznych placów zana odcinkach Zawada – Wieck – Wojtal oraz Nowe Prusy – Stare baw dla dzieci i spacerów dla całych rodzin. Bardzo nam takiego Prusy. Łącznie powstało prawie 9 km nowego asfaltu. Ponadto w miejsca w mieście brakowało. A już niedługo powstaną nie jeden, 2010 r. ukończyliśmy budowę i przebudowę dróg o dł. prawie 1 km a trzy parki, które – wierzę w to głęboko – mieszkańcy polubią. w samym Czersku – chodzi o ciąg ulic: Pomorska, Ferensa, odci- Porozmawiajmy o pozyskanych przez gminę funduszach unijnek ul. Królowej Jadwigi i Łubianka. Do niedawna była tam łąka. nych. Ile wniosków o dofinansowanie złożyła Gmina Czersk Budowa drogi otwiera tereny inwestycyjne w północno - wschod- w czasie V kadencji? niej części miasta. Poza tym modernizowaliśmy i utwardzaliśmy Minione 4 lata to rekordowy okres pod tym względem, szereg dróg lokalnych i osiedlowych. Ważną inwestycją dla miasta a Czersk – wg obiektywnych źródeł – staje się jednym z liderów i poprawy bezpieczeństwa mieszkańców była także przebudowa województwa w pozyskiwaniu środków unijnych. Ostatnio taki drogi krajowej biegnącej przez Czersk. Natomiast jeżeli pyta Pani ranking przedstawiła chociażby „Rzeczpospolita”. Wynika z nieo wodociągi i kanalizację, to w okresie 2007 – 2010 powstało łącz- go, że nasza gmina przygotowała najwięcej – bo aż 16 wniosków nie ok. 39 km sieci kanalizacyjnej i ok. 17 km sieci wodociągowej. Te liczby mówią same za siebie. ciąg dalszy na stronie 4 str. 4 Wywiad z Burmistrzem kontynuacja ze strony 3 o dofinansowanie. Jesteśmy więc liderem w województwie pomorskim. Obecnie ta lista rozrosła się – mamy teraz 21 projektów złożonych do programu regionalnego. Do tego PROW, POIŚ, EFS i EOG. Korzystamy dosłownie z każdej szansy na pozyskanie środków. Chciałbym zwrócić uwagę na jeszcze jeden fakt, często niezauważany czy pomijany. Otóż pamiętajmy, iż efektem realizowanych przy unijnym wsparciu inwestycji jest dla nas znaczący wzrost majątku gminy. Za okres 2006-2010 odnotowaliśmy w tym zakresie wzrost o ponad 56 milionów złotych i mowa tu tylko o inwestycjach zakończonych. Gmina z powodzeniem korzysta także z innych środków zewnętrznych – jak choćby z funduszy NPPDL. Dwa nabory – dwie nowe drogi w gminie Czersk. Czy będą kolejne? Korzystamy z każdej nadarzającej się okazji uzyskania dodatkowych pieniędzy na realizację naszych zadań. Czy będą kolejne „schetynówki”? – mam taką nadzieję, złożyliśmy stosowny wniosek do III edycji naboru. Tym razem przedmiotem inwestycji jest przebudowa ul. Towarowej w Czersku na odcinku ok 450 mb, obejmująca wykonanie nowej nawierzchni, chodników i oznakowania. Wartość projektu to kwota ok 1.261 tys. zł, w tym wnioskowana kwota dofinansowania 620 tys. zł. Podpisano umowy partnerskie z trzema firmami i Powiatem Chojnickim na dofinansowanie realizacji zadania na kwotę 53 tys. zł. Ponadto w ramach środków własnych wybudowana będzie kanalizacja deszczowa, ścieżka rowerowa oraz chodnik i nawierzchnia na pozostałym odcinku ul. Towarowej – około 100 mb. Od kilku lat Gmina Czersk działa wraz z innymi samorządami na rzecz modernizacji „berlinki”. Czy są jakieś dobre wieści? Lobbowanie remontu tej drogi to interes wszystkich miast i gmin, leżących w otoczeniu drogi nr 22. Według Informacji przekazanej mi we wrześniu przez dyrektora Franciszka Rogowicza na konwencie starostów w Malborku, do planu działań na 2011 rok złożono zarówno przebudowę „berlinki” w Czersku – na odcinku ul. Starogardzkiej oraz ul. Chojnickiej, jak i odcinka pomiędzy Czerskiem a Chojnicami. A jakie inwestycje przewidziane są w najbliższym czasie do realizacji na terenach wiejskich? Zadania te wynikają wprost z założeń Wieloletniego Planu Inwestycyjnego. W głównej mierze obejmują one budowę infrastruktury – powstanie nowa świetlica wiejska w Gutowcu i zmodernizujemy świetlicę w Gotelpiu. Wnioskujemy także o środki na rozbudowę Lokalnego Centrum Kultury, Edukacji i Organizacji Pozarządowych w Będźmierowicach. Przy boiskach w Łęgu i Rytlu powstaną nowe zaplecza socjalne. Poza tym naszym priorytetem są boiska i place zabaw dla dzieci. Właśnie powstały one m.in. w Krzyżu, Kurczem, Lipkach Górnych, Mokrem, Mosnej, Odrach, Będźmierowicach, Gutowcu i w Zapędowie. Ponadto wiosną przyszłego roku powstanie 7 boisk. Dodam, iż całkowity koszt tej operacji to kwota ponad 700 tys. zł. Czy gmina podejmowała jakiekolwiek działania proekologiczne? Co z programem usuwania azbestu, na który czeka wielu mieszkańców? Bardzo aktywnie włączamy się w programy proekologiczne. Jak już wspomniałem, w mijającym okresie wykonaliśmy termomodernizację niemalże wszystkich budynków użyteczności publicznej, a w tym roku udało nam się zrealizować pierwszy, duży projekt związany właśnie z odnawialnymi źródłami energii. W szkole w Krzyżu oddaliśmy do użytku nowoczesną kotłownię z wykorzystaniem pompy ciepła. Kolejny taki projekt zamierzamy zrealizować w szkole w Gotelpiu. Natomiast jeśli chodzi o usuwanie azbestu, to niestety, ale realizowany wcześniej z wielkim powo- dzeniem projekt został w 2010 r. wstrzymany, z uwagi na zmianę przepisów prawnych dotyczących Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska. W związku z likwidacją tego Funduszu nie było w mijającym roku prawnych możliwości dofinansowania usuwania azbestu przez naszych mieszkańców. Tak stało się w całej Polsce i bardzo tego żałujemy. Mogę jednak zapewnić, że kontynuacja programu nastąpi w 2011 roku. Natomiast bez zakłóceń przebiega realizacja innych programów – np. budowy oczyszczalni przydomowych. Jakie są efekty realizacji tego programu? Ile oczyszczalni zbudowano? Od początku funkcjonowania programu, tj. od 26 kwietnia 2007 roku złożono 63 wnioski na dofinansowanie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, w tym pozytywnie rozpatrzono 61 wniosków. Dwie osoby z różnych przyczyn zrezygnowały z udzielonego dofinansowania. Ponadto trzy osoby czekają w kolejce na przyznanie dofinansowania, które będzie możliwe po uchwaleniu budżetu gminy Czersk na 2011 rok. Dofinansowano również budowę jednego szczelnego zbiornika bezodpływowego. Łącznie udzielono dofinansowania na kwotę 131,5 tys. zł. Mijająca kadencja to także ważne i wyczekiwane przez mieszkańców programy społeczne – jak choćby „Nasze Małe Przedszkola”. Czy będą kontynuowane? Oczywiście, czynimy wszelkie starania, aby tak się stało. Złożyliśmy wniosek o kontynuację programu „Naszych Małych Przedszkoli”, jednak został on odrzucony. Nie poddajemy się jednak i w najbliższym czasie ponownie zamierzamy zabiegać o środki na realizację wychowania przedszkolnego. Do tego czasu w dziewięciu punktach będą działały świetlice środowiskowe dla dzieci w wymiarze 2 razy po 2 godziny w tygodniu. W jakich miejscowościach? Malachin, Łubna, Lipki Górne, Zapędowo, Gutowiec, Krzyż, Gotelp, Będźmierowice i Mokre. A co z kontynuacją programów prozdrowotnych? Zainteresowanie profilaktyką i działaniami prozdrowotnymi mieszkańców jest budujące. Zwłaszcza mammobus stał się częstym gościem w Czersku, a ubiegłoroczna akcja mammograficzna z udziałem Anny Marii Jopek sprawiła, że przestał to być temat tabu. W najbliższym czasie chcemy przystąpić do „Pomorskiego programu wczesnego wykrywania raka płuc, prewencji chorób sercowo naczyniowych oraz udarów mózgu na lata 2011-2015”. Kontynuowana będzie także mammografia, badania słuchu, prostaty itp. Porozmawiajmy teraz o kondycji czerskiej gospodarki. Czy w trakcie ostatniej kadencji podjęto działania wspierające rozwój przedsiębiorczości na naszym terenie? Gmina systematycznie podejmowała próby zaktywizowania przedsiębiorców poprzez organizację konferencji czy też uruchomienie punktów konsultacyjnych. Podjęliśmy również próbę zorganizowania w Czersku Centrum Wspierania Przedsiębiorczości, jednakże ze względu na fakt, iż gmina jako jednostka samorządu nie jest tzw. „instytucją otoczenia biznesu” nie otrzymaliśmy dofinansowania na ten projekt. A co z terenami inwestycyjnymi? Na terenie naszej gminy są tereny świetnie przygotowane pod inwestycje, ale stanowią one głównie własność prywatną. Łączna ich wielkość to prawie 56 ha. Są to działki różnej wielkości - od 0,5 do 8 ha - położone w różnych częściach gminy. Z roku na rok wyraźnie wzrasta także aktywność samych mieszkańców, działających zarówno w formie organizacji pozarządowych czy też w nieformalnych grupach. ciąg dalszy na stronie 5 Wywiad z Burmistrzem kontynuacja ze strony 4 Wspaniałe sukcesy odnosi także czerska młodzież. Wspomnijmy chociażby Grupę „M” czy projekt „Czerski ART.” Czy i jak samorząd wspiera tę działalność? Muszę z przyjemnością przyznać, że jestem dumny z tego, iż czerska młodzież wykazuje tak wielką aktywność i to w wielu dziedzinach. Uważam, że takie działania należy zdecydowanie wspierać, ponieważ nie tylko promują one naszą gminę, ale także przyciągają młodzież do aktywnego uczestnictwa. Dlatego – jako gmina – pomogliśmy m.in. w realizacji marzeń naszej młodzieży, wspomagając wyjazd Grupy „M” do Teatru Buffo oraz zespołu „Paradise” na Międzynarodowy Festiwal Tańca do Konina. W minionym roku sporo działo się w kulturze czerskiej. Wszyscy jednak zadają sobie pytanie, czy będzie w tym roku koncert „gwiazdy” na hali i kto wystąpi? Rzeczywiście, w 2010 r. w czerskiej kulturze było różnorodnie, co cieszyło mieszkańców – od Chopina, przez szanty, poezję śpiewaną, folk czy gospel. Każdy mógł znaleźć w tej ofercie coś dla siebie. Mówiąc o kulturze nie zapominajmy też o wystawach i wieczorach autorskich, organizowanych przez naszą bibliotekę i ośrodki kultury. W wielu przypadkach jest to promocją twórczości naszych mieszkańców, co cieszy szczególnie. Bardzo cenną inicjatywą jest też zawiązanie się przy Ośrodku Kultury w Czersku grupy poetyckiej i organizowanie przez nią cyklicznych spotkań pn. „Poeci marzą niewinne”. A co do koncertu na hali – będzie w styczniu 2011 r. Prawdopodobnie wystąpi De Mono – na 10-lecie Hali Sportowej. Ten zespół zainaugurował funkcjonowanie hali w 2001 r., stąd nasze starania, aby zagrał także na jubileuszu X-lecia. W trakcie kończącej się kadencji Gmina Czersk stała się laureatem wielu konkursów. Czym możemy się pochwalić? Mimo, iż od modernizacji Placu Ostrowskiego minęło już kilka str. 5 lat, nasze centrum wciąż jest doceniane i nagradzane. Do przyznanych w minionych latach nagród za najlepszą przestrzeń publiczną Pomorza i Polski w tym roku dołączył kolejny tytuł - „Hit Pomorza 2010”. Ale nie tylko nasze centrum zdobywa nagrody. Ostatnio – we wrześniu 2010 r. - rezerwat „Kręgi Kamienne” w Odrach otrzymał tytuł „Perły w Koronie 2010”. Było to wyróżnienie turystów-internautów w plebiscycie na największe atrakcje turystyczne Pomorza. Na rezerwat oddano ponad 26 tysięcy głosów, co cieszy nas szczególnie, bowiem jest to wyraz uznania samych turystów i gości rezerwatu. I jest to jednocześnie piękna promocja rezerwatu, który jest przecież naszą turystyczną wizytówką. W ubiegłorocznej „Panoramie” wspomniał Pan, że „konstruktywna opozycja to Pańskie życzenie, ale nie zawsze tak jest”. Czy na finiszu kadencji coś się zmieniło? Niewiele się zmieniło. Takie są prawa demokracji. Nie pozostaje nic innego jak akceptować to i realizować założony plan. Jakie wyzwania czekają na nową Radę Miejską? Z czym przyjdzie jej się zmierzyć? Najbliższe cztery lata w działalności samorządu na pewno nie będą łatwe. Wynika to z wprowadzenia nowej ustawy o finansach publicznych, inny niż do tej pory będzie zwłaszcza sposób naliczania możliwości zaciągania zobowiązań na realizację inwestycji. Zmiany, które nas czekają to także przekazanie gminie nowych zadań i zmiany w systemie oświaty. Na jakie pytanie wolałby Pan nie odpowiadać w trakcie naszej rozmowy? Co Pan myśli na temat konkurentów na stanowisko Burmistrza Czerska w nadchodzących wyborach? A czego można Panu życzyć? Tylko zdrowia. Dziękuję więc za rozmowę i życzę dobrego zdrowia. Magdalena Apostołowicz Rada Miejska (2006-2010) Podsumowanie V kadencji Rady Miejskiej w Czersku Radni obecnej kadencji wybrani zostali w dniu 12.11.2006 roku. Nowością tych wyborów było przeforsowane przez ówczesną koalicję rządową tzw. blokowanie list. Umożliwiło to uzyskanie mandatów kandydatom z mniejszych ugrupowań, z relatywnie niewielką ilością głosów. W rezultacie do rady weszli przedstawiciele następujących komitetów wyborczych: Czerskie Forum Samorządowe - 9, Praworządność i Samorządność - 4, Liga Polskich Rodzin - 3, Porozumienie Ziemi Czerskiej - 2, SIS Samorządni - 2, Samoobrona RP - 1. Na pierwszej sesji Rady Miejskiej w dniu 22.11. 2006 r. radni dokonali wyboru: Przewodniczącego RM - Krzysztofa Sękielewskiego i Wiceprzewodniczącego RM - Ireneusza Bojanowskiego. Przewodniczącymi komisji zostali: - Rolnictwa, Infrastruktury, Działalności Gospodarczej i Ochrony Środowiska - Zbigniew Gruźliński (od 20.11.2008 r. – Kazimierz Pstrąg), - ds. Rodziny, Oświaty, Kultury, Sportu i Turystyki - Maciej Jakubowski, - Zdrowia, Problemów Społecznych, Budżetu i FinansówStanisław Leszczyński, - Rewizyjnej- Klemens Kiełpiński. Radni utworzyli dwa kluby: Blok Forum oraz Porozumienie i Samorząd; obecnie jeden radny jest niezrzeszony. Na drugiej sesji RM ślubowanie złożył Burmistrz Marek Jankowski, wybrany w pierwszej turze wyborów bezpośrednich. W związku z powołaniem na stanowisko Zastępcy Burmistrza Czerska, wygasł mandat radnego Jana Gliszczyńskiego. W jego miejsce do składu RM weszła Halina Czapiewska. W kadencji 2006-2010 odbyło się 47 sesji Rady Miejskiej. Podjęto 450 uchwał, radni złożyli 276 interpelacji (stan na 20.10.2010 r.). Zgodnie z ustawowymi kompetencjami Rada zajmowała się m.in. następującymi sprawami: uchwalanie budżetu gminy, podejmowanie uchwał w sprawach opłat i podatków lokalnych, uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, zaciąganie długoterminowych pożyczek i kredytów, ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, udzielenie absolutorium Burmistrzowi. W trakcie kadencji kilka wydarzeń skupiało uwagę samorządowców i społeczności lokalnej. W dniu 27.09.2007 r. Burmistrz przedstawił Radzie projekt uchwały, która zapowiadana była na sesji czerwcowej i nie wywołała żadnej dyskusji, w sprawie utworzenia Straży Miejskiej w Czersku. Intencją inicjatywy była poprawa stanu bezpieczeństwa (na co radni kilku kolejnych kadencji niejednokrotnie zwracali uwagę) oraz przestrzeganie prawa. Projekt uzyskał pozytywną opinię Komendanta Wojewódzkiego oraz Komendanta Komisariatu Policji w Czersku. ciąg dalszy na stronie 6 str. 6 Rada Miejska (2006-2010) kontynuacja ze strony 5 Przewodniczący RM Krzysztof Sękielewski i z-ca przewodniczącego Ireneusz Bojanowski - sesja RM paździenik 2010r. Grupa radnych - przeciwników uchwały - kontrargumentowała, stwierdzając, że Straż Miejska będzie zbyt droga w utrzymaniu, poza tym będzie orężem Burmistrza w walce z opozycją. Po emocjonalnej dyskusji Rada podjęła uchwałę w sprawie utworzenia Straży Miejskiej głosami: 11 „za”, 6 „przeciw’”, 2 „wstrzymuję się”. W dniu 29.11.2007 r. radni klubu Porozumienie i Samorząd złożyli wniosek o uchylenie uchwały w sprawie utworzenia Straży Miejskiej. Po dyskusji wniosek nie uzyskał wymaganej większości: 10 „za”, 10 „przeciw”, 1 „wstrzymuję się”. Jednak przeciwnicy Straży Miejskiej nie rezygnowali. Z inicjatywy m.in. 8 radnych opozycyjnych wdrożono procedurę likwidacji nowo powołanej jednostki, zbierając podpisy pod wnioskiem mieszkańców o przeprowadzenie referendum. Powołana przez Radę Miejską komisja doraźna zweryfikowała wniosek. Stwierdziła wymaganą ilość podpisów, choć dopatrzyła się też nieprawidłowości – przy różnych nazwiskach widniały te same podpisy. Radni podjęli uchwałę w sprawie przeprowadzenia referendum z inicjatywy mieszkańców, którego termin wyznaczono na dzień 24.07.2008 r. Referendum uznano za nieważne z powodu nieprzekroczenia wymaganej ustawowo trzydziestoprocentowej frekwencji. Działalność Straży Miejskiej była w późniejszym czasie monitorowana przez komisję doraźną Rady Miejskiej i została pozytywnie zweryfikowana. Minęły dwa lata i wydaje się, że mimo zastrzeżeń nielicznych niezadowolonych Straż Miejska dobrze służy społeczności lokalnej. Dużo kontrowersji wzbudziła uchwała, wywołana na wniosek SI Tuchmet w Tucholi, w sprawie wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym Rady Miejskiej w Czersku Markiem Pestką, w związku z nieudzieleniem mu absolutorium jako prezesowi spółdzielni. Radni kilkakrotnie na sesjach podejmowali dyskusje, ścierając się z argumentacją wnioskodawców, którzy dowodzili, że nie ma związku między ewentualnym rozwiązaniem stosunku pracy a wykonywaniem mandatu radnego. Padały wnioski o wszechstronne rozważenie okoliczności sprawy i zarzuty braku uzasadnień prawnych po stronie wnioskodawcy. W konsekwencji Rada Miejska odrzuciła wniosek SJ Tuchmet głosami: 10 „za”, 0 „przeciw”, 7 „wstrzymuję się”. Ten przykład pokazuje trudne do rozstrzygnięcia kwestie i niedoskonałość przepisów ustawowych. Różne wersje stron, różne opinie prawne uniemożliwiły dokonanie ustaleń, na podstawie których radni mogliby podjąć właściwą decyzję. Na początku sesji w dniu 28.02.2008 r. radni uczcili minutą ciszy pamięć zmarłego Krzysztofa Gogolewskiego – Burmistrza Czerska (1990-1994) i radnego Rady Miejskiej w Czersku (2002 – 2006 ). W mijającej kadencji odbyły się dwie uroczyste sesje. Dnia 24.08.2007 r. świętowaliśmy XV-lecie współpracy miast partnerskich: Czerska i Boizenburga. Wizyta delegacji niemieckiej z Burmistrzem Haraldem Jaeschke była okazją do podsumowania kontaktów sportowych i kulturalnych, wymiany grup młodzieżowych, spotkań strażaków, kupców, przedsiębiorców. Dnia 27.05.2010 r. sesja z okazji XX-lecia samorządu zgromadziła obecnych i byłych pracowników samorządowych, radnych Rady Miejskiej i Rady Powiatu. Historię czerskiego samorządu od 1990 r. przedstawili: Przewodniczący RM Krzysztof Sękielewski i Burmistrz Marek Jankowski. Okolicznościowe wystąpienia wygłosili: Poseł Piotr Stanke i Starosta Stanisław Skaja. Wystawa zdjęć i pamiątek w Ośrodku Kultury pobudziła do wielu nostalgicznych wspomnień. V kadencja Rady Miejskiej w Czersku przechodzi do historii. Niedługo rozpocznie się następne dwudziestolecie funkcjonowania odrodzonego samorządu. Podobnie jak 4 lata temu dziękuję radnym, Burmistrzowi, pracownikom Urzędu Miejskiego, sołtysom, przewodniczącym zarządów osiedli, kierownikom jednostek gminnych, mediom lokalnym i wszystkim współpracującym z Radą Miejską za pracę i współdziałanie. Kandydatom startującym w wyborach 21.11.2010 r. życzę sukcesu, a mieszkańcom gminy Czersk - przemyślanych, dobrych decyzji. Przewodniczący Rady Miejskiej w Czersku Krzysztof Sękielewski Oświata (2006-2010) W ciągu ostatniej kadencji czerski samorząd starał się konsekwentnie realizować wszelkie niezbędne zadania mające związek z podnoszeniem jakości edukacyjnej oraz poprawą warunków wychowywania dzieci i młodzieży. Głównym naszym celem było pozytywne motywowanie oraz wspieranie pracy szkół i przedszkoli. Ważnymi elementami tego działania były z kolei systematyczne robocze narady z dyrektorami, dyskusje w komisjach Rady Miejskiej oraz analizy omawiane na plenarnych sesjach rady i wypływające z nich wnioski, które potem stawały się podstawą konkretnych decyzji i działań. Działania te, mimo ciągle nie satysfakcjonujących średnich wyników sprawdzianów i egzaminów, zmierzały do stopniowego zwiększania edukacyjnej wartości dodanej. Jakość pracy nauczycieli i wychowawców to z pewnością kluczowy czynnik skutecznej edukacji. Trudno kwestionować ambitne postawy tej grupy zawodowej, która chyba najbardziej intensywnie i systematycznie dokształca się, niejednokrotnie angażując także własne środki na te cele. Jednak nie zawsze relacje środowiska rodziców oraz ogółu społeczeństwa z nauczycielami są właściwe. Często zarzuca się nauczycielom wysokie zarobki, długie wakacje i niewiele obowiązkowych godzin zajęć. Na takie argumenty zwykle odpowiedź jest prosta. Każdy mógł kształcić się i zostać nauczycielem, a potem korzystać z tych nieco wątpliwych ciąg dalszy na stronie 7 Oświata (2006-2010) kontynuacja ze strony 6 przywilejów. Ponadto w tym przypadku warto przypomnieć dwie myśli: „nie znasz brzemienia, którego nie nosisz” oraz „bodaj byś cudze dzieci uczył”. Obydwa stwierdzenia dobitnie ilustrują specyfikę nauczycielskiej profesji. Owszem, dzisiaj problemem jest znalezienie pracy przez młodych absolwentów kierunków pedagogicznych. Jednak od wielu już lat było jasne, że w związku z malejącą liczbą dzieci, pracy w szkołach będzie mniej. Na to zjawisko nakłada się jeszcze znaczna zawiłość i niestabilność prawa oświatowego, np. dyskusyjne wprowadzenie tzw. godzin „karcianych” (z art. 42 ust. 2 KN), które dodatkowo wypełniają zakres zajęć w szkołach, ograniczając potrzeby kadrowe. Na podstawie tych zależności nasuwa się refleksja istotna dla procesu kształcenia, a szczególnie wychowania. Brak dobrych relacji środowisko – szkoła, czy bardziej nauczyciele – rodzice skutkuje brakiem jednolitego podejścia do procesu wychowania. Rodzice kwestionujący pracę nauczycieli lub szkoły i pedagodzy realizujący wychowanie w oderwaniu od rodziny to mieszanka wybuchowa, w wyniku której młodzi ludzie nie wiedzą jaka droga jest właściwa. I to jest chyba najpoważniejszy problem wychowywania dzieci i młodzieży. Dlatego aż tyle miejsca mu poświęcam, ku refleksji wszystkich, by tworzyć jeden wychowawczy front. W naszej gminie, w ciągu ostatnich czterech lat radykalnie podniósł się średni poziom kwalifikacji zawodowych nauczycieli. Obecnie na 246 nauczycieli zatrudnionych (w różnym wymiarze) w gminnych placówkach już 166 osiągnęło stopień nauczyciela dyplomowanego (4 lata temu - 135). Zmalała też łączna liczba czynnych nauczycieli i to aż o 29 osób. Gmina jako organ prowadzący odpowiada za przeprowadzanie egzaminów na stopień nauczyciela mianowanego. W kolejnych 4 latach takie egzaminy zorganizowano łącznie dla 15 nauczycieli. Wszystkie egzaminy zakończyły się pomyślnie dla zdających. Poprawia się stopniowo średni status materialny nauczycieli w gminie. Można i należy mieć nadzieję, że w ślad za rosnącymi możliwościami kadry pedagogicznej będzie też wzrastał poziom przygotowania absolwentów naszych szkół do dalszej nauki i pracy. W gronie kadry kierowniczej placówek gminnych nastąpiły znaczne zmiany, wynikające bądź to z przejścia na emeryturę dotychczasowych dyrektorów, bądź to z powodu zakończenia kadencji. Zmieniająca się liczba uczniów jest podstawowym elementem wpływającym na konieczność bieżącego korygowania wewnętrznej organizacji placówek na każdy kolejny rok szkolny. Na przestrzeni mijającej kadencji samorządu liczba ta stopniowo, ale też wyraźnie malała. Na szczęście nie powodowało to skutków w postaci wymuszonego ograniczania zatrudnienia. Obyło się więc bez gwałtownej redukcji etatów. Przed czterema laty mieliśmy łącznie w placówkach 142 oddziały, a obecnie jest ich o 5 mniej (ok. 100 uczniów). Na terenie gminy nadal mamy 4 przedszkola, 8 szkół podstawowych oraz 3 gimnazja (wszystkie w zespołach szkół). W ciągu minionych 4 lat nakłady na realizację zadań oświatowych systematycznie i wyraźnie wzrastały. W 2006 roku wynosiły ponad 14 mln zł, a w roku 2010 jest to kwota ponad 20 mln zł. Działo się tak pomimo malejącej liczby uczniów i wychowanków, a główną tego przyczyną był wzrost wynagrodzeń nauczycieli. Istotne kwoty przeznaczane były w kolejnych latach także na remonty i wyposażenie placówek. W każdym kolejnym roku gmina przeznaczała na zadania oświatowe znaczne kwoty z dochodów własnych, bo subwencja oświatowa nie jest wystarczająca na sfinansowanie wszystkich niezbędnych zadań. Biorąc pod uwagę spadek liczby uczniów i oddziałów w placówkach oraz wysokie nakłady własne gminy na edukację, trzeba stwierdzić, że z przekonaniem inwestowaliśmy w oświatę widząc jej rzeczywiste potrzeby i przyszłe szanse rozwojowe naszych str. 7 młodych mieszkańców. Aktywność w pozyskiwaniu sponsorów na rzecz realizacji niektórych zadań wykazywali także dyrektorzy placówek, którzy w trudnych momentach potrafili zjednać sobie i placówkom przyjaciół, wydatnie wspierających gminną edukację. Za to należą się im słowa uznania, a wdzięczni jesteśmy także licznym darczyńcom. Corocznie w zależności od potrzeb modyfikowany był na bieżąco system dowożenia uczniów. Opierał się on na pojazdach własnych oraz na kilku prywatnych firmach transportowych. Obecnie do naszych placówek codziennie dowozimy ok. 675 dzieci. Baza naszych jednostek oświatowych jest zróżnicowana pod względem jakości technicznej i wyglądu. W ciągu ostatnich czterech lat wykonano szereg większych i mniejszych remontów. Wiosną 2007 r. oddano do użytku wielofunkcyjne boisko ze sztuczną nawierzchnią przy Zesp. Szk. w Czersku (część środków na budowę pozyskano z Ministerstwa Sportu). W roku 2008 zrealizowano zadanie termomodernizacji 5 obiektów ze środków Mech. Finans. EOG. Przyniosło to zdecydowaną poprawę stanu budynków szkół i przedszkoli. Dokonano także wymiany dachu oraz modernizacji klatki schodowej, elewacji i ogrodzenia przedszkola nr 1. W Zesp. Szk. w Rytlu dobudowano szatnię. Wyremontowano i wyposażono zaplecze kuchenne szkoły w Gotelpiu, a w Malachinie filii szkoły nr 1 oddano nowe pomieszczenia klas „0” – III. Wymieniono też dach na budynku szkoły w Łubnej. W Zesp. Szk. w Łęgu wykończono łącznik (nowe pomieszczenia dydaktyczne i administracyjne). W Odrach na szkole wymieniono pokrycie dachowe. Pozyskano dotację z MSWiA (128 tys. zł). na realizację łączy dostępowych szerokopasmowego Internetu dla 8 placówek. Niedawno większym zadaniem było nowe pokrycie dachu hali sportowej Zesp. Szk. w Czersku, natomiast dla szkoły w Krzyżu wykonano nowy system c.o. oparty na pompie ciepła. W roku 2009 i 2010 uzyskaliśmy wsparcie w kwocie 54 tys. zł w ramach rządowego programu „Radosna szkoła” na zakup wyposażenia szkolnych miejsc zabaw. Podejmowaliśmy systematyczne starania o dodatkowe środki (dotacje lub zwiększenia subwencji) na wszystkie te zadania. Nasze wnioski składane do ministerstwa edukacji były zawsze załatwiane pozytywnie. Ciągle poprawia się stan i jakość wyposażenia pomieszczeń w placówkach. Dyrektorzy we własnym zakresie, krok po kroku wymieniają meble, pokrycia podłóg, stolarkę, uzupełniają pomoce naukowe. Poprawiło sie wyposażenie kolejnych pracowni komputerowych oraz multimedialnych centrów informacji. Szkoła nr 1 oraz zespoły w Czersku, Rytlu i Łęgu uzyskały nowe lub rozszerzone systemy monitoringu wizyjnego. Ostatnio podjęto decyzję o modernizacji nawierzchni na sali sportowej szkoły nr 1 w Czersku. Ważne miejsce w działalności edukacyjnej zajmują programy finansowego wsparcia na rzecz rozwoju dzieci i młodzieży. Od 2005 roku realizujemy program dodatkowych zajęć sportowo – rekreacyjnych pn. „Sprawność, zdrowie, sukces”, finansowany w części ze środków Ministerstwa Sportu (dotacja łącznie w ciągu 4 lat wyniosła 70 tys. zł.). W latach 2007/8, we współpracy z Politechniką Gdańską nasze gimnazja realizowały projekt„Za rękę z Einsteinem”. Uczestniczyło w nim ok. 120 uczniów, a program dotyczył cennej wiedzy i umiejętności politechnicznych (matemat.– przyrod.). Od września tego roku uczniowie gminnych gimnazjów (ponad 200) biorą udział w kolejnych programach wyrównywania szans. Ponadto w ramach przedsięwzięcia „Poszukiwanie talentów – Akademia Młodych Noblistów” doskonalą się I klasy gimnazjum z Czerska. W 2007 roku przystąpiliśmy do Programu „Wioska internetowa - kształcenie na odległość na terenach wiejskich”. Od 2008-2010 r. gmina uczestniczyła w realizacji ciąg dalszy na stronie 26 str. 8 Kalendarium 2006-2010 Ważniejsze wydarzenia gminne 2006 listopad - I sesja Rady Miejskiej w Czersku V kadencji; grudzień - 50-lecie szkoły w Łęgu; 2007 maj - uroczyste otwarcie wielofunkcyjnego boiska sportowego przy ZS w Czersku; - 10 lecie Chóru „Lutnia”; czerwiec - 15 lat współpracy z Boizenburgiem; lipiec - promocja książki „Ludzie Czerska i okolicy XIX i XX wieku”; sierpień - Święto Powiatu Chojnickiego w Czersku; październik - inauguracja I roku akademickiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Czersku; - I Czerskie Święto Polskiego Dokumentu; listopad - Czersk otrzymuje nagrodę Marszałka i tytuł najlepszej przestrzeni publicznej Województwa Pomorskiego; - 100. urodziny najstarszej mieszkanki naszej gminy – p. Heleny Pluta z Nowych Prus; grudzień - koncert Golec uOrkiestra w Czersku. 2008 styczeń – odszedł ś.p. Krzysztof Gogolewski, Burmistrz Czerska pierwszej kadencji po przemianie ustrojowej (1990 – 1994); - inauguracja Młodzieżowej Rady Miejskiej II kadencji; - Rada Miejska podejmuje uchwałę w sprawie utworzenia Straży Miejskiej; marzec - „Wioska internetowa - kształcenie na odległość na terenach wiejskich” w Rytlu; - otwarcie pierwszego w powiecie chojnickim Lokalnego Punktu Informacyjnego Eurodesk w Łęgu; kwiecień - „Dolor caritas est”– spektakl w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Czersku; maj – Centrum Czerska uznane za „Najlepszą Przestrzeń Publiczną w Polsce”; czerwiec - HOT SPOT czyli otwarty punkt dostępu do Internetu za pomocą sieci bezprzewodowej (WiFi) w centrum Czerska; lipiec - 50-lecie LZS BRDA Rytel; - referendum gminne w sprawie likwidacji Straży Miejskiej w Czersku; wrzesień - 100. urodziny p. Marianny Gliszczyńskiej z Czerska; - jubileusz 50 – lecia Rezerwatu „Kręgi Kamienne; październik - 40-lecie piłki ręcznej – czerskiego szczypiorniaka; listopad - 80 lat kina w Czersku; - koncert Maryli Rodowicz w Czersku; grudzień - otwarcie boiska „Orlik” w Czersku; - referendum w sprawie odwołania Burmistrza Czerska. 2009 styczeń – inauguracja projektu „Nasze Małe Przedszkola”; - nowy wóz ratowniczo-gaśniczy dla OSP w Czersku; marzec - Czersk w Pierścieniu Kaszubskim; - I Czerskie Forum Przedsiębiorczości; maj - 100. rocznica powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Będźmierowicach; czerwiec – pierwsza „schetynówka” oddana do użytku (droga Zawada – Wieck – Wojtal); - akcja mammograficzna z udziałem Anny Marii Jopek; sierpień - I Święto Łęga - „Łęskie Kapuśniaki”; - Dożynki Powiatowe w Czersku; - pierwsze „Spotkanie Trzech Kultur” - KOBORKA w Czersku; wrzesień – tragiczna nawałnica w gminie Czersk; październik - „Poeci marzą niewinnie…” - pierwsze spotkanie poetyckie w Łęgu; listopad - Koncert KOMBII w Czersku; grudzień - powstanie Klubu Czerskich Amazonek. 2010 styczeń - odszedł ś.p. Jerzy Rogański, honorowy obywatel Czerska; - 90. rocznica powrotu Czerska do Polski; luty - otwarcie biurowca przy ul. Dworcowej oraz nowego budynku Ośrodka Zdrowia w Rytlu; marzec – koncert Alicji Majewskiej, Starego Dobrego Małżeństwa i „Aukcja dla Marii”; - Otton Sabiniarz - Zasłużony dla Czerska ; kwiecień - wyłożenie księgi kondolencyjnej w czerskim ratuszu; Czerszczanie składają kondolencje rodzinom ofiar katastrofy smoleńskiej; - koncert zespołu „Czerwony Tulipan” w Czersku; maj – odsłonięcie tablicy poświęconej Janowi Karnowskiemu na budynku Zakładu Karnego (dawnego sądu) w Czersku oraz tablicy poświęconej ks. Augustynowi Worzalle na kościele w Łęgu; - PARhit 2010 oraz koncert EKT Gdynia w Czersku; - uroczysta sesja Rady Miejskiej z okazji XX-lecia samorządu terytorialnego” ; czerwiec - ustanowienie Światowego Rezerwatu Biosfery Bory Tucholskie; - posadzenie „Dębów pamięci” w Łęgu; - koncert „Chopin przyjechał”; - kolejna nagroda dla Placu Józefa Ostrowskiego – Hit Pomorza 2010; - odszedł ś.p. Witold Jankowski-Burczyk, znany miłośnik i propagator historii Czerska; lipiec - otwarcie nowej „schetynówki” Nowe Prusy-Stare Prusy; - X Święto Pstrąga w Wojtalu, koncert Tercetu Egzotycznego; - „Europa Equipe” w Czersku; - X Dni Rytla; sierpień - koncert muzyki gospel - „Gospel Peter Francis & The Jabez Family”; wrzesień - przekazanie nowego sztandaru OSP w Łęgu; - „Perła Pomorza 2010” dla rezerwatu „Kręgi Kamienne” w Odrach; - Gala „Czerski ART”; październik - zakończenie projektu „Nasze Małe Przedszkola”; listopad - zakończenie V kadencji Rady Miejskiej w Czersku i wybory samorządowe. Pierwsze Dożynki Gminne - Wieck 2007r. „Młyńskie Koła” 2006-2010 „Młyńskie Koła” to symboliczne, czerskie nagrody za wybitne osiągnięcia i działania podejmowane na rzecz naszej lokalnej społeczności. Laury te przyznawane są corocznie już od 2006 r., tradycyjnie na początku nowego roku. Uroczysta gala wręczenia nagród ma miejsce podczas noworocznego spotkania Burmistrza Czerska z przedsiębiorcami i kierownikami jednostek gminnych oraz przedstawicielami organizacji pozarządowych. Jak pokazały dotychczasowe werdykty kapituły, w życiu Czerska aktywnie wyróżniają się nie tylko znani, dojrzali działacze (jak m.in. nagrodzeni w poprzednich latach Jerzy Warczak czy Edyta Łangowska) ale także przedstawiciele młodego pokolenia. „Młyńskie Koła” dla młodziutkiej licealistki Agnieszki Joppek (2009) czy Sławomira Narlocha (2008) to wyraźny dowód uznania dla wielu inicjatyw naszej młodzieży. A że młodym ludziom pasji i zapału nie brakuje – nie trzeba przekonywać, wystarczy spojrzeć na ich ostatnie projekty. Przypomnijmy chociażby działania Grupy Czerski ART., Grupy „M” czy akcje krwiodawstwa, z tak wielkim zapałem (i efektem!) prowadzone wśród młodzieży w Czersku i Malachinie. Takimi inicjatywami nasza młodzież wystawia sobie najwyższe cenzurki i zdobywa uznanie – nie tylko rówieśników, ale i dorosłych mieszkańców naszej gminy. Z pewnością wśród laureatów kolejnych edycji „Młyńskich Kół” nie zabraknie przedstawicieli młodego pokolenia. Tymczasem – w oczekiwaniu na „Młyńskie Koła 2010” - przedstawiamy Państwu pełną listę laureatów w pięcioletniej historii tej nagrody. Kilka nazwisk na tej liście powtarza się, w różnych latach i kategoriach – jak choćby Krzysztof Babiński, Ireneusz Bojanowski czy Ryszard Kuchta... Tych osób nie trzeba nikomu w Czersku przedstawiać, znane są ze swojej działalności zarówno zawodowej, jak i społecznej. Podobnie wciąż aktywni i pełni nowych pomysłów są laureaci I edycji „Młyńskich Kół” – jak np. Zofia Breske, kustosz „Kręgów Kamiennych” czy Jarosław Schumacher, instruktor OK w Czersku oraz długoletni działacz Klubu Sportowego MLKS „Borowiak”. W czym tkwi tajemnica? J. Schumacher uchyla rąbka tajemnicy: „Nagroda to tylko nagroda. Oczywiście ważna i piękna, ale bardziej liczy się to, co za nią stoi. A są to codzienna pasja i radość z działania na rzecz innych, a przede wszystkim zwykła ludzka życzliwość. Trzeba lubić to, co się robi, trzeba lubić miejsce, w którym się mieszka, i trzeba po prostu kochać ludzi. Ot – to wszystko!” Magdalena Apostołowicz Laureaci „Młyńskich Kół” za 2009 rok str. 9 DOTYCHCZASOWI LAUREACI NAGRODY: Kategoria: wspieranie inicjatyw społecznych przez przedsiębiorców 2005 - Ludwik Woźniak – „Prima”, Ryszard Ossowski – „Karolinka”, Ryszard Ossowski – „Stolarstwo”, Marek Pepliński – „Lemar” oraz Ewa Lipska – „Ewita”; 2006 - Jadwiga i Marek Kaczyńscy; 2007 - Bogdan Sękowski; 2008 - Krystyna Rydzkowska; 2009 - Ireneusz Bojanowski - Nadleśnictwo Czersk; Kategoria: rozwój przedsiębiorczości 2005 - Krzysztof Babiński – Usługi Transportowe oraz Adam Kosiedowski – „Dambi”; 2006 - Eugeniusz Słomiński „POLCOM COLLECTION” 2007 - Ilona i Sławomir Sawitzki SAGO – wózki widłowe; 2008 - Krzysztof Babiński – Usługi Transportowe; 2009 - Andrzej i Piotr Pozorscy – firma „Pozorski” oraz Izabela i Sławomir Baranowscy - „Sport - Sails Center”; Kategoria: szczególne osiągnięcia w zakresie rozwoju rzemiosła i usług 2008 - Roman Górnowicz – Usługi Motoryzacyjne; 2009 - Jerzy Konewka – Usługi Remontowo - Budowlane; Kategoria: osiągnięcia kulturalne 2005 – Chór „Lutnia”, Zofia Breske – kustosz rezerwatu „Kręgi Kamienne” w Odrach, Krystyna Ryduchowska, Włodzimierz Ostoja–Lniski; 2006 - Jerzy Warczak; 2007 - Maria Sękielewska; 2008 - Sławomir Narloch; 2009 - Agnieszka Joppek; Kategoria: działalność promocyjna i organizacyjna w Stowarzyszeniach i Związkach: 2005 - Paweł Karczynski – Polski Związek Hodowców Gołębi Pocztowych; 2006 - Edyta Łangowska; 2007 - Urszula i Marek Lipinscy; 2008 - Koło Gospodyń Wiejskich w Łęgu; 2009 - Koło Gospodyń Wiejskich w Zapędowie oraz Bogumiła Milewska; Kategoria: edukacja, oświata i wychowanie 2005 – Krzysztof Sękielewski, Ireneusz Bojanowski - Nadleśnictwo Czersk, Ryszard Kuchta, Henryk Gołuński - Stowarzyszenie na Rzecz Szkoły w Odrach; 2006 - Kazimierz Wasiniewski; 2007 - Sabina Redzimska; 2008 - Jerzy Jażdżewski; 2009 - Ryszard Kuchta Kategoria: działalność na rzecz bezpieczeństwa 2005 – Andrzej Kuchenbecker, OSP w Czersku; 2006 - Sławomir Janicki; 2007 - Stanisław Leszczyński; 2008 - Franciszek Rogowicz – Dyrektor Oddziału GDDKiA w Gdańsku; Kategoria: działalność na rzecz rozwoju sportu 2005 – Jarosław Schumacher, Sławomir Sikora oraz Radosław Literski; 2006 - Piotr Fryca; 2007 - Joanna i Jarosław Fidurscy; 2008 - Stanisław Lorczak; 2009 - Edward Mania. str. 10 INWESTYCJE 2007-2010 INWESTYCJE ZREALIZOWANE W LATACH 2007-2010 * liczby podane w nawiasach stanowią odniesienie do mapy inwestycji na stronie 18-19 1. Inwestycje w zakresie porządkowania gospodarki wodno-ściekowej 1.1. Wodociągi wiejskie (łącznie wykonano około 16,9 km sieci wodociągowej) • sieć wodociągowa w sołectwie Krzyż (miejscowości Krzyż i Kłodnia) (1) – wybudowano 7,3 km sieci oraz 2,4 km przyłączy • sieć wodociągowa Czersk – Złotowo (w kierunku Łęga) (2) – wykonano 4 km sieci oraz 1,6 km przyłączy • sieć wodociągowa w Wądołach, ul. Główna (3) – wybudowano 0,3 km sieci • sieć wodociągowa - Malachin, ul. Wrzosowa (4) – ułożono 0,6 km sieci • sieć wodociągowa - Ostrowite, ul. Nadjeziorna (5) – wykonano 0,5 km sieci • sieć wodociągowa - Wojtal (6) – wybudowano 0,2 km sieci • ujęcie wody pitnej w Żukowie (7) • projekt sieci wodociągowej: Rytel – Zapędowo • w trakcie realizacji - budowa wodociągu w sołectwie Krzyż – etap II (miejscowości Kwieki, Bielawy, Sienica, Stodółki) (8) – wybudowane zostanie ok. 15 km sieci i 1 km przyłączy. Inwestycja dofinansowana w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. • trwa opracowanie projektu sieci wodociągowej w miejscowościach Będźmierowice i Klaskawa 1.2. Sieć wodociągowo - kanalizacyjna w Czersku (9) • ul. Reymonta – 0,3 km • Os. Piastowskie – 0,3 km • ul. Kolejowa – 0,2 km • projekty sieci wodociągowej i kanalizacyjnej: ul. Jarzębinowa, ul. Marii Konopnickiej, część ul. Sportowej • w trakcie realizacji - budowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w ul. Parkowej - 0,4 km • przygotowana do realizacji - przebudowa sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w ul. Blacharskiej i części Piaskowej – 0,5 km 1.3. Modernizacja oczyszczalni ścieków w Czersku (46) - w ramach tego zadania powstała w zasadzie nowa oczyszczalnia o przepustowości 2750 m³/dobę. Koszt inwestycji wyniósł ok. 13 mln zł, z czego 6,3 mln zł to dotacja z fundacji EkoFundusz. Pozostałe źródła finansowania to pożyczka z NFOŚiGW, środki własne gmin Czersk i Czarna Woda oraz ZUK sp. z o. o. 1.4. Sieć kanalizacyjna na terenach wiejskich (łącznie powstało ok. 39 km sieci kanalizacyjnej) • sieć kanalizacyjna Czersk – Łąg – Czarna Woda (granica gmin) etap I (10) – wybudowano 16 km sieci, 219 szt. przyłączy o dł. 5,4 km, 5 zbiorczych przepompowni ścieków oraz 16 przepompowni przydomowych. Inwestycja została zrealizowana przy udziale środków z WFOŚiGW (pożyczka) – 1.920.000 zł • sieć kanalizacyjna Czersk – Łąg – Czarna Woda (granica gmin) etap II (10) – wykonano sieć kanalizacyjną w Łęgu w ul. Dworcowej, Polnej, Słonecznej i części Chojnickiej o dł. 4,8 km wraz z 3 przepompowniami ścieków, umożliwiono przyłączenie się 86 nieruchomościom. Inwestycja została zrealizowana przy udziale środków z WFOŚiGW (pożyczka) - 300 tys. zł • sieć kanalizacyjna w sołectwach Malachin i Mokre (11) – wybudowano 10 km sieci, 1 km przyłączy oraz 7 przepompowni ścieków; dzięki realizacji zadania możliwe jest podłączenie do kanalizacji około 100 nieruchomości. Inwestycja współfinansowana w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich • sieć kanalizacyjna w Ostrowitem, ul. Nadjeziorna (5) – 0,5 km sieci wraz z przepompownią ścieków • sieć kanalizacyjna w Malachinie, ul. Wrzosowa (4) – 0,6 km • sieć kanalizacyjna w Wądołach, ul. Główna (3) – 0,7 km sieci wraz z przepompownią ścieków • projekty sieci kanalizacyjnej: Rytel – Zapędowo; Czersk – Gotelp – Pustki • w trakcie realizacji - budowa sieci kanalizacyjnej w sołectwie Krzyż (8) –18 km sieci, 6 km przyłączy oraz 7 przepompowni ścieków; umożliwienie budowy przyłączy dla 120 nieruchomości. Inwestycja dofinansowana ze środków Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich • w trakcie realizacji - budowa sieci kanalizacyjnej Czersk - Łubna - Kamionka (12) – 7 km sieci oraz 4 przepompownie ścieków, pozwoli to na podłączenie się do sieci 60 nieruchomościom 1.5. Kanaliazacja deszczowa • sieć kanalizacji deszczowej w Al. 1000-lecia, ul. Batorego, ul. Dąbrowskiego i ul. Lipowej (13) – 0,9 km. Inwestycja dofinansowywana ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego 2007 - 2013 • sieć kanalizacji deszczowej w rejonie ulicy Kpt. Szczepańskiego o dł. 0,3 km wraz z przepompownią wód deszczowych (13). Inwestycja dofinansowywana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego 2007 2013 ciąg dalszy na stronie 11 INWESTYCJE 2007-2010 str. 11 kontynuacja ze strony 10 • • • • sieć kanalizacji deszczowej w nowobudowanych i przebudowywanych ulicach (m. in. Pomorska, P. Ferensa) krótkie odcinki kanalizacji deszczowej w ul. Browarowej, ul. Królowej Jadwigi, ul. Malinowej – 0,3 km przygotowana do realizacji - budowa sieci kanalizacji deszczowej w ul. Blacharskiej i ul. Piaskowej – 0,5 km w trakcie realizacji - budowa sieci kanalizacji deszczowej w ul. Kaszubskiej – 0,3 km 2. Inwestycje w zakresie edukacji • • • • • • • • • • II etap rozbudowy Zespołu Szkół w Łęgu (14) (powstały 2 sale lekcyjne, świetlica, pomieszczenie administracyjne, szatnia) rozbudowa Zespołu Szkół w Rytlu o obiekt szatni (15) modernizacja kotłowni w Zespole Szkół w Rytlu (15) termomodernizacja budynków: Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Czersku, Przedszkola Samorządowego nr 2 w Czersku, Zespołu Szkół w Łęgu, Zespołu Szkół w Rytlu, Szkoły Podstawowej w Gotelpiu (44). Inwestycja zrealizowana w ramach projektu „Poprawa jakości powietrza w gminie Czersk poprzez termomodernizację budynków użyteczności publicznej”, dofinansowanego w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego budowa kotłowni w Szkole Podstawowej w Krzyżu w oparciu o odnawialne źródła energii (pompa ciepła) (16). Inwestycja otrzymała dofinansowanie w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich wymiana pokrycia dachowego oraz remont elewacji w Przedszkolu Samorządowym Nr 1 w Czersku (17) modernizacja budynku szkoły w Odrach (18) (wymiana pokrycia dachu, docieplenie poddasza) wymiana pokrycia dachowego na budynku Szkoły Podstawowej w Łubnej opracowanie dokumentacji budowy kotłowni w Szkole Podstawowej w Gotelpiu w oparciu o odnawialne źródła energii opracowanie dokumentacji dla termomodernizacji obiektów użyteczności publicznej – etap II: budynki Szkół Podstawowych w Krzyżu i Łubnej, Przedszkola w Łęgu oraz sali sportowej w Rytlu 3. Inwestycje w zakresie turystyki, sportu i rekreacji • • • • • • • • • • • • • • • budowa wielofunkcyjnego boiska sportowego przy Zespole Szkół w Czersku (22). Inwestycja dofinansowana z budżetu państwa. budowa kompleksu boisk przy ul. Szkolnej w Czersku w ramach programu „Moje boisko – Orlik 2012” (21). Inwestycja dofinansowana z budżetu państwa i budżetu Samorządu Województwa Pomorskiego. Zagospodarowanie turystyczne rezerwatu archeologicznego „Kręgi Kamienne” w Odrach(19). Zadanie dofinansowane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego 2007 - 2013 Zagospodarowanie turystyczne terenu nad jeziorem Ostrowite (20) obejmujące rozbudowę stanicy, przebudowę świetlicy, budowę pomostów, boisk, placu zabaw oraz montaż elementów małej architektury. Inwestycja współfinansowana w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich zakup kontenerów szatniowych na boiska w Łęgu i Rytlu zakup systemu nawadniania boiska z przeznaczeniem na stadion w Czersku opracowanie dokumentacji projektowej budowy obiektów szatniowych przy boiskach w Łęgu i Rytlu zakup sprzętu pływającego do stanicy wodnej w Ostrowitem: 7 łódek klasy Optymist, 6 kajaków, 2 rowery wodne i kamizelki asekuracyjne zakup urządzeń sportowych na ścieżkę zdrowia w lasku miejskim w Czersku urządzenie placu zabaw w rejonie ulicy Gen. Sikorskiego w Czersku budowa 9 placów zabaw na terenach wiejskich – w miejscowościach: Będźmierowice, Gutowiec, Krzyż, Kurcze, Lipki Górne, Mokre, Mosna, Odry, Zapędowo (26). Inwestycja zrealizowana jako pierwszy etap projektu „Budowa boisk i placów zabaw na terenach wiejskich”, współfinansowanego w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W 2011 r. w ramach tego projektu powstanie 7 boisk. w trakcie realizacji - opracowywanie dokumentacji budowy tras rowerowych i infrastruktury turystycznej w powiecie chojnickim w ramach projektu „Kaszubska Marszruta” (23), w ramach którego na terenie gminy Czersk wybudowane będzie około 14,5 km ścieżek rowerowych, oznakowane - około 19,1 km i wybudowane zostaną 3 miejsca postojowe. Inwestycja jest realizowana przy udziale środków z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego w trakcie realizacji - budowa promenady oraz placu zabaw w Rytlu (24). Inwestycja realizowana w ramach projektu „Zagospodarowanie turystyczne Wielkiego Kanału Brdy na terenie gminy Czersk”. W 2011 r. w ramach tego projektu wykonane zostanie kąpielisko w Rytlu oraz zagospodarowanie terenu wokół akweduktu w Fojutowie. w trakcie realizacji - budowa przy Urzędzie Miejskim Centrum Informacji Turystycznej w ramach projektu „Bramy Kaszubskiego Pierścienia” (25). Inwestycja dofinansowana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego 2007 - 2013 w trakcie realizacji - budowa 3 parków w Czersku: przy Al. 1000-lecia, ulicach Chojnickiej i 21 Lutego (27). Inwestycja dofinansowana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego 2007 - 2013 4. Inwestycje z zakresu kultury • termomodernizacja budynków Ośrodków Kultury w Czersku i Rytlu (44). Inwestycja zrealizowana w ramach projektu„Poprawa ciąg dalszy na stronie 12 INWESTYCJE 2007-2010 str. 12 kontynuacja ze strony 11 • • • • • jakości powietrza w gminie Czersk poprzez termomodernizację budynków użyteczności publicznej”, dofinansowanego w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. remont i przebudowa oraz wyposażenie świetlic wiejskich w: Malachinie (32), Mokrem (33) i Krzyżu (34). Inwestycje dofinansowane w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2007 - 2013. remont i przebudowa oraz wyposażenie świetlicy wiejskiej w Zapędowie (35). Inwestycja dofinansowana w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich remont i przebudowa oraz wyposażenie Ośrodka Kultury w Łęgu (36). Inwestycja dofinansowana w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich opracowanie projektu technicznego budowy świetlicy wiejskiej w Gutowcu wykonanie dokumentacji rozbudowy Lokalnego Centrum Kultury, Edukacji i Organizacji Pozarządowych w Będźmierowicach 5. Inwestycje w zakresie bezpieczeństwa publicznego • • • • • • • • zakup samochodu pożarniczego dla OSP Czersk (28) zakup wozu bojowego dla OSP Będźmierowice (29) modernizacja remizy OSP w Odrach (30) docieplenie budynku, naprawa pokrycia dachowego remizy OSP w Rytlu oraz utwardzenie placu manewrowego (31) zakup sprzętu i wyposażenia dla jednostek OSP (m.in. Gotelp, Łąg, Czersk, Rytel) zakup kamery termowizyjnej dla OSP Czersk rozbudowa systemu monitoringu w Czersku zakup samochodu, fotoradaru i innego sprzętu dla Straży Miejskiej w Czersku 6. Inwestycje z zakresu ochrony zdrowia i opieki społecznej • • • • • • termomodernizacja budynków SP ZOZ i MGOPS w Czersku (44). Inwestycja zrealizowana w ramach projektu „Poprawa jakości powietrza w gminie Czersk poprzez termomodernizację budynków użyteczności publicznej”, dofinansowanego w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Budowa nowego budynku Ośrodka Zdrowia w Rytlu (37) modernizacja budynku Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Czersku przy ul. Dworcowej wymiana systemu ogrzewania i termomodernizacja budynku Poradni Leczenia Uzależnień przy ul. Lipowej w Czersku opracowanie dokumentacji technicznej przebudowy z rozbudową budynku Przychodni Lekarskiej w Czersku opracowywanie dokumentacji remontu budynku Ośrodka Zdrowia w Łęgu 7. Inwestycje w zakresie gospodarki mieszkaniowej • • • • • budowa budynku z dwunastoma mieszkaniami przy ul. Wojska Polskiego w Czersku (38) Przebudowa i remont budynku po byłym hotelu przy ul. Dworcowej w Czersku (45) - obecnie siedziby biblioteki publicznej, AZK i ZOF, a także organizacji pozarządowych opracowanie dokumentacji technicznej budowy dwóch budynków wielorodzinnych na Osiedlu Piastowskim w Czersku opracowanie dokumentacji projektowej budowy drugiego budynku mieszkalnego przy ul. Transportowców w Czersku wykonanie projektu budowy kontenerów socjalnych w rejonie ulicy 21 Lutego w Czersku 8. Inwestycje z zakresu infrastruktury drogowej i oświetlenia ulicznego 8.1. Teren miasta Czerska • modernizacja skrzyżowania ulic Browarowej i Al. 1000-lecia poprzez ułożenie dywanika asfaltowego (400 m2), wybudowanie parkingu (120 m2) oraz chodnika (120 m2) • modernizacja ulic Starego Urzędu i Targowej (wybudowano nowe chodniki, wymieniono krawężniki uliczne oraz ułożono nowy dywanik asfaltowy). Dwa powyższe zadania związane były z przebudową ulicy Kościuszki (47) • przy okazji przebudowy ul. Kościuszki w Czersku zmodernizowano także odcinki chodników i ulic, które krzyżują się z drogą nr 22, tj. ul. Dworcowa, ul. Batorego, ul. Browarowa, ul. Ostrowskiego, ul. Rzemieślnicza, a także przy ul. Dr Zielińskiego (łącznie 444,5 m²) • kompleksowa modernizacja ulic Batorego i Dąbrowskiego (40) poprzez ułożenie nawierzchni asfaltowej (3.658 m2) oraz wybudowanie nowych chodników z kostki polbrukowej (2.749 m2) • modernizacja skrzyżowania ulic Dworcowej, Gen. Sikorskiego i Dąbrowskiego poprzez ułożenie dywanika asfaltowego (325 m2) i budowę chodnika (290 m2) • budowa parkingu przy ul. Gen. Hallera z kostki polbrukowej (1.138,5 m2) oraz kostki kamiennej (927,5 m2) • utwardzenie kostką betonową (polbruk) ulic: ul. Mleczarska (1.498 m2), ul. Gen. Hallera (600 m2), ul. Polna (2.800 m2), Al. 1000-lecia (480 m2), ul. Sportowa (480 m2), ul. Kpt. Szczepańskiego (603 m2), ul. Gen. Bema (516 m2), ul. Klonowa (525 m2), ul. ciąg dalszy na stronie 13 INWESTYCJE 2007-2010 str. 13 kontynuacja ze strony 12 • • • • • • • • • • • • Kręta (456 m2), ul. Gen. Sikorskiego (510 m2) – łącznie utwardzono 8.468 m2 powierzchni ulic utwardzenie płytami IOMB ulic: ul. Łosińska (4.846,5 m2), ul. Derdowskiego (340 m2), ul. Mleczarska (446 m2), ul. Spokojna (759 m2),ul. Łąkowa (4.157,5 m2), ul. Leśna (700 m2), ul. Zielona (946,5 m2), ul. Piaskowa (520 m2), ul. Kwiatowa (400 m2), ul. Cisowa (746 m2), ul. Pogodna (509 m2), ul. Bohaterów Września (112 m2) – łącznie utwardzono 14.482,5 m2 powierzchni ulic utwardzenie kostką betonową (polbruk) parkingów i placów: ul. Przytorowa, ul. Gen. Sikorskiego, ul. Gen. Hallera, przy Ośrodku Kultury, Hali Sportowej i MGOPS – łącznie utwardzono 2.180 m2 powierzchni parkingów i placów utwardzenie kostką betonową (polbruk) terenu przy pasażu handlowym przy ul. Dr Zielińskiego w Czersku – 350 m2 ułożenie kostki betonowej na ul. Bocznej w Czersku - 332 m2 budowa chodników na ulicach: ul. Batorego, ul. Gen. Sikorskiego, ul. Piaskowa, ul. Starego Urzędu, ul. Mleczarska, ul. Królowej Jadwigi, ul. Tucholska, ul. Kwiatowa, ul. Polna, ul. Cicha, Al. 1000-lecia, ul. Starogardzka, ul. Pocztowa, ul. Dębowa, ul. Świerkowa, ul. Łąkowa, ul. Partyzantów, ul. Gen. Hallera – łącznie utwardzono 9847 m2 traktów dla pieszych budowa linii oświetlenia ulicznego: Osiedle Piastowskie, ul. Rzemieślnicza, ul. Sienkiewicza, ul. Sikorskiego, ul. Kręta, ul. Szkolna, ul. Targowa, ul. Gen. Hallera, ul. Starego Urzędu budowa ulicy Piotra Ferensa oraz przebudowa ulicy Pomorskiej wraz z odcinkami ulic Królowej Jadwigi i Łubianka (42). Inwestycja zrealizowana w ramach projektu „Poprawa dostępności terenów inwestycyjnych w gminie Czersk – etap I” dofinansowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2007 - 2013 w trakcie realizacji - zadanie „Poprawa dostępności terenów inwestycyjnych w Gminie Czersk - etap II: przebudowa drogi powiatowej nr 2410G na odcinku Malachin - Czersk i odcinka ul. Towarowej w Czersku” (43). Inwestycja dofinansowana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego 2007 - 2013 w trakcie realizacji - utwardzenie polbrukiem ul. Krętej (1.450 m2) opracowywanie dokumentacji budowy dróg: dla ulic Marszałka Józefa Piłsudskiego, Targowej, Leśnej, Bukowej, Sosnowej, Modrzewiowej, Towarowej opracowanie projektów budowy oświetlenia ulicznego w ul. Mickiewicza, Przemysłowej, Okrężnej, Kaszubskiej, Marszałka Józefa Piłsudskiego w Czersku w trakcie realizacji - budowa linii oświetlenia ulicznego w ul. Konstantego Klina, 21 Lutego oraz na Osiedlu Piastowskim w Czersku w trakcie realizacji - wykonywanie dokumentacji budowy oświetlenia ul. Reymonta, Piaskowej i Pogodnej w Czersku • 8.2. Tereny wiejskie • budowa drogi Zawada – Wieck – Wojtal (40) na odcinku 6 km. Inwestycja otrzymała dofinansowanie z budżetu państwa w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008-2011 • budowa drogi Nowe Prusy – Stare Prusy (41) o dług. 2,5 km. Inwestycja otrzymała dofinansowanie z budżetu państwa w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych 2008-2011 • ułożono dywanik asfaltowy na drogach w miejscowościach: Łąg-Kolonia (2.950 m2), Zapędowo (1.600 m2), Łukowo (750 m2), Łąg (680 m2), ulice Długa (564 m2) i Ks. Zawadzińskiego (135 m2) i w kierunku wsi Miedzno (320 m²) w Odrach - razem wykonano 7.000 m2 nawierzchni bitumicznej • utwardzono odcinek drogi Mokre – Zamość (750 mb) poprzez nawiezienie mieszanki żwirowo – tłuczniowej • utwardzono płytami IOMB drogi i ulice w miejscowościach: Rytel, ul. Dworcowa (3.942 m2), ul. Sportowa (1.096 m2), ul. 22 Lutego (342 m2), ul. Słoneczna (660 m2); Łąg – Wądoły (617 m2); Odry, ul. Ks. Zawadzińskiego (1.330 m2); Łąg, ul. Łąkowa (760 m2), ul. Polna (520 m2); Gutowiec, ul. Dworcowa (1.255,5 m2); Łubna – Koszary (480 m2); Zlotowo, ul. Gajowa (735 m2), ul. Złotowska (1.404 m2); Złe Mięso (280 m2) – łącznie utwardzono 13.421,5 m2 dróg • utwardzono skrzyżowania dróg gminnych z powiatowymi płytami IOMB w miejscowościach: Malachin, ul. Akacjowa, Łubna – Koszary, Gotelp – Pustki, Gotelp – Nowe Prusy, Gotelp – Stara Juńcza, Gotelp – Zawada – razem utwardzono 755 m2 dróg • budowa chodników w sołectwach: Rytel, Złotowo, Łąg, Gotelp, Mokre, Malachin, Łubna, Lipki, Odry. Łącznie utwardzono 2.530 m2 traktów dla pieszych • utwardzono polbrukiem teren przy domu pogrzebowym w Rytlu (262 m2) • utwardzono polbrukiem drogę wjazdową do Remizy OSP w Mokrem • utwardzono polbrukiem parking przy ul. Strażackiej w Odrach – 220 m² • opracowano dokumentację budowy dróg: Mylof – Okręglik, Łąg Wądoły - Czarna Woda • budowa linii oświetlenia ulicznego w Łęgu-Kolonii, Ostrowitem, Rytlu, Wojtalu, Będźmierowicach, Wiecku, Kurczem • budowa punktów świetlnych poprzez montaż lamp oświetleniowych na słupach energetycznych – 49 szt. lamp na terenie miasta i gminy • opracowano projekt budowy oświetlenia ulicznego dla ścieżki rowerowej w Złotowie • w trakcie realizacji - utwardzanie płytami IOMB dróg w gminie: Rytel, ul. 22 Lutego (1.040 m2); Gutowiec, ul. Dworcowa (560 m2); Malachin, ul. Leśna (920 m2) • w trakcie realizacji - opracowywanie dokumentacji budowy ulicy Ostrowskiej w Rytlu • w trakcie realizacji - opracowanie projektu budowy oświetlenia ulicznego ul. Leśnej w Rytlu Przemysław Biesek, Przemysław Bloch str. 14 Środki zewnętrzne 2007-2010 Wnioski o dofinansowanie inwestycji złożone przez Gminę Czersk Ostatnie czterolecie stało pod znakiem uruchomienia unijnych programów pomocowych na lata 2007 - 2013. Oprócz dofinansowania z budżetu Unii Europejskiej Gmina Czersk i jej jednostki składały także wnioski o dofinansowanie z innych źródeł, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Warto wspomnieć, że Zakład Usług Komunalnych sp. z o. o. (nie ujęty w poniższej tabeli) otrzymał dotację z fundacji EkoFundusz w wysokości 6,3 mln zł na modernizację oczyszczalni ścieków w Czersku. Przemysław Biesek Środki pozyskane w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego (MF EOG) Tytuł projektu Wartość Kwota Wkład całkowita dofinansowania własny projektu 1. Poprawa jakości powietrza w gminie Czersk poprzez 4 101 857,53 2 927 456,25 1 174 401,28 termomodernizację budynków użyteczności publicznej Środki pozyskane z budżetu Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2013 (RPO WP) Tytuł projektu Wartość Kwota Wkład całkowita dofinansowania własny projektu 2. Zagospodarowanie turystyczne rezerwatu 348 829,30 238 434,23 110 395,07 archeologiczno - przyrodniczego "Kręgi Kamienne" w Odrach 3. Poprawa dostępności terenów inwestycyjnych w Gminie Czersk - etap I przebudowa ul. Pomorskiej i budowa ul. 2 583 597,19 1 956 569,01 627 028,18 P. Ferensa wraz ze skrzyżowaniem z ul. Kr. Jadwigi i odcinkiem ul. Łubianka 4. Poprawa dostępności terenów inwestycyjnych w Gminie Czersk - etap II: przebudowa drogi powiatowej nr 2410G 542 181,23 234 168,07 308 013,16 na odcinku Malachin - Czersk i odcinka ul. Towarowej w Czersku 5. Remont i przebudowa budynku świetlicy wiejskiej w 293 779,11 247 157,50 46 621,61 Malachinie 6. Zagospodarowanie terenów zieleni w Czersku poprzez 3 774 000,00 666 000,00 odnowę i rewitalizację trzech parków przy Alei 1000- 4 440 000,00 lecia, ul. Chojnickiej i 21 lutego 7. Zagospodarowanie turystyczne Wielkiego Kanału Brdy 1 390 000,00 1 181 500,00 208 500,00 na terenie Gminy Czersk. 8. Budowa kanalizacji deszczowej w Czersku. 1 940 019,43 1 192 634,87 747 384,56 9. Zintegrowany System Informacji Turystycznej – 667 147,33 418 078,98 Budowa Centrum Informacji Turystycznej – Bramy 1 085 226,31 Kaszubskiego Pierścienia 10. Remont i przebudowa budynku świetlicy wiejskiej w 193 665,12 164 615,35 29 049,77 Mokrem. 11. Remont i przebudowa budynku świetlicy wiejskiej w 144 812,83 123 090,90 21 721,93 Krzyżu. 12. Budowa tras rowerowych i infrastruktury turystycznej w 1 604 946,00 1 069 964,00 Powiecie Chojnickim w ramach programu Kaszubska 2 674 910,00 Marszruta. 13. Rekultywacja 15 składowisk odpadów komunalnych zlokalizowanych na obszarze działania ZZO w Nowym 1 623 700,00 1 104 765,00 518 935,00 Dworze. Środki pozyskane z budżetu Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich – Odnowa Wsi Tytuł projektu Wartość Kwota Wkład całkowita dofinansowania własny projektu 14. Zagospodarowanie terenu nad jeziorem Ostrowite w 666 000,00 409 426,00 256 574,00 gminie Czersk. 15. Remont i przebudowa Ośrodka Kultury w Łęgu. 404 000,00 248 361,00 155 639,00 16. Remont i przebudowa budynku Świetlicy w Zapędowie. 490 000,00 258 196,00 231 804,00 ciąg dalszy na stronie 13 Środki zewnętrzne 2007-2010 Środki pozyskane z budżetu Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich – Podstawowe Usługi dla ludności wiejskiej Tytuł projektu Wartość Kwota Wkład całkowita dofinansowania własny projektu 17. Budowa sieci kanalizacyjnej w sołectwach Malachin, 9 883 800,00 4 000 000,00 5 883 800,00 Mokre i Krzyż. 18. Budowa kotłowni w Szkole Podstawowej w Krzyżu w 420 979,19 258 798,00 162 181,19 oparciu o odnawialne źródła energii. Środki pozyskane z budżetu Państwa w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych (NPPDL) Tytuł projektu Wartość Kwota Wkład całkowita dofinansowania własny projektu 19. Budowa drogi gminnej Zawada - Wieck - Wojtal. 2 583 191,67 1 283 329,62 1 299 862,05 20. Budowa drogi gminnej Nowe Prusy - Stare Prusy. 1 489 780,48 744 890,00 744 890,48 Środki pozyskane z budżetu państwa i budżetu Samorządu Województwa Pomorskiego Tytuł projektu Wartość Kwota Wkład całkowita dofinansowania własny projektu 21. Budowa kompleksu boisk w ramach programu „Moje 1 135 771,58 666 000,00 469 771,58 boisko – Orlik 2012” Środki pozyskane z budżetu państwa (Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej) Tytuł projektu Wartość Kwota Wkład całkowita dofinansowania własny projektu 22. Budowa boiska wielofunkcyjnego przy Zespole Szkół 133 504,63 50 000,00 83 504,63 im. Jana Pawła II w Czersku. Wnioski o dofinansowanie złożone przez gminę znajdujące się na listach rezerwowych* lub będące w trakcie rozpatrywania** Środki z budżetu Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego – Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2013 (RPO WP) Tytuł projektu Wartość Kwota Wkład całkowita dofinansowania własny projektu 23. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej 2 050 000,00 1 537 500,00 512 000,00 w gminie Czersk – etap II* 24. Rozbudowa i przebudowa Szkoły Podstawowej nr 1 4 002 250,00 3 366 000,00 594 000,00 w Czersku etap I. Budowa nowej sali gimnastycznej wraz z przebudową istniejącej* 25. Rozbudowa i przebudowa Szkoły Podstawowej nr 1 w Czersku etap II. Budowa skrzydła dydaktycznego 4 475 400,01 3 731 500,00 658 500,01 wraz z przebudową istniejącego budynku szkoły* 26. Przebudowa z rozbudową oraz wyposażenie budynku Przychodni Lekarskiej przy ul. Królowej Jadwigi w 3731600,00 3 171 860,00 559 740,00 Czersku** 27. Modernizacja i wyposażenie budynku Ośrodka Zdrowia 558 035,00 347 376,85 210 658,15 w Łęgu** 28. Remont i przebudowa Willi przy ul. 21 Lutego w 1 788 520,00 1 246 099,98 542 420,02 Czersku w celu adaptacji budynku na instytucję kultury* 29. Remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej w Gotelpiu** 399 000,00 330 650,00 68 350,00 30. Budowa budynku socjalnego przy boisku w Łęgu** 323 520,00 274 992,00 48 528,00 31. Budowa budynku socjalnego przy boisku w Rytlu** 301 120,00 255 952,00 45 168,00 Środki z budżetu Unii Europejskiej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich – Odnowa Wsi 32. Rozbudowa Lokalnego Centrum Kultury, Edukacji i 566 080,00 348 000,00 218 080,00 Organizacji Pozarządowych w Będźmierowicach** 33. Budowa budynków socjalnych przy boiskach w Łęgu i 624 640,00 365 414,40 259 225,60 Rytlu** (alternatywa dla zadań nr 30 i 31) 34. Budowa świetlicy wiejskiej oraz jej wyposażenie w 813 000,00 499 795,08 313 204,92 Gutowcu** Środki z budżetu Państwa w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych (NPPDL) 35. Budowa ul. Towarowej w Czersku** 1 260 800,00 620 400,00 640 400,00 Środki z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (PO IiŚ 2007-2013) 36. Rozbudowa systemu kanalizacji sanitarnej i zaopatrzenia 22 996 172,00 11 768 189,62 11 227 982,38 w wodę na terenie aglomeracji Czersk* str. 15 str. 16 Fundusze zewnętrzne Gmina Czersk - lider wśród samorządów Starania i niezwykłą aktywność czerskiego samorządu w ubieganiu się o środki unijne doceniają coraz częściej obiektywni obserwatorzy. Ostatnio na łamach ogólnopolskiego dziennika „Rzeczpospolita” podsumowano dotychczasową realizację programu regionalnego województwa pomorskiego. Z opracowania wynika, iż Pomorze rozdysponowało już ponad 75% środków ze swego programu operacyjnego. Oznacza to, iż nasze województwo jest jednym z najlepiej radzących sobie z wydawaniem pieniędzy unijnych z programów regionalnych. Podsumowując starania samorządów w pozyskiwaniu środków unijnych z RPO WP, „Rzeczpospolita” wymienia na pierwszym miejscu w skali województwa Gminę Czersk, która złożyła aż 16 wniosków. Jesteśmy więc niekwestionowanym liderem, jeśli chodzi o aktywność podejmowanych działań. A przypomnijmy, iż są to tylko wnioski złożone do jednego z kilku programów – Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego. Już po opublikowaniu raportu, Gmina Czersk złożyła kolejne dwa wnioski do RPO, a w chwili zamknięcia aktualnego wydania „Panoramy” kolejne trzy wnioski zostały złożone w Urzędzie Marszałkowskim. Są to aplikacje pn „Remont i wyposażenie świetlicy wiejskiej w Gotelpiu”, „Budowa budynku socjalnego przy boisku w Łęgu” oraz „Budowa budynku socjalnego przy boisku w Rytlu”. Obecnie liczba złożonych wniosków w ramach RPO WP wzrosła więc do 21. Ponadto złożyliśmy w minionej kadencji 8 aplikacji konkursowych do PROW, 4 wnioski do EFS, 1 wniosek do POIŚ oraz 1 wniosek do EOG. Bardzo nas cieszy uznanie naszych wysiłków, tym bardziej, iż większość złożonych przez nas wniosków do RPO WP otrzymała dofinansowanie lub znajduje się na liście rezerwowej. Magdalena Apostołowicz Jan Szymański, dyrektor Departamentu Programów Regionalnych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego: „Gmina Czersk pozytywnie zaznacza się na mapie unijnych dotacji województwa pomorskiego. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007-2013 złożyła 18 wniosków o dofinansowanie projektów przyczyniających się do poprawy jakości życia mieszkańców. Gmina Czersk jest współautorem sukcesu województwa pomorskiego jako lidera w wykorzystywaniu funduszy unijnych.” Nasz zespół ds. funduszy Za każdym projektem zewnętrznych. W skład i wnioskiem inwestycyjnaszego zespołu wchonym stoją KONKRETNI dzą: Przemysław Biesek LUDZIE. To oni opraco(przewodniczący zewują dziesiątki dokuspołu), Daniel Szpręga mentów, planów, kalku(koordynator zespołu, lacji, wniosków, pism, inspektor ds. funduszy tabelek, strategii etc., zewnętrznych), Anna a wszystko po to, by naJażdżewska i Paweł sza gmina mogła skuGołębiowski (podintecznie starać się o unijne spektorzy ds. funduszy dotacje. Często jest tak, zewnętrznych), Edmund że na jeden wniosek apliKrut (naczelnik Wydziakacyjny składa się kilkału Rozwoju Gospodarnaście segregatorów wyczego) oraz Przemypełnionych dziesiątkami sław Bloch (inspektor dokumentów. A przecież Wydziału Rozwoju Gopozytywna weryfikacja spodarczego). Z kolei wniosku i decyzja o doprocedurę zamówień finansowaniu to dopiero publicznych, niezbędną pierwszy krok! Pozostaje do realizacji projektów, Zespół ds. funduszy jeszcze wdrożenie proprowadzi inspektor Wiojektu i jego rozliczenie. Dopiero wtedy można mówić o pełnym letta Rostankowska. Natomiast rozliczanie finansowe projektu sukcesie. to - często żmudne i pracochłonne - zadanie Skarbnika Gminy Wiedzą o tym dobrze członkowie Zespołu Funduszy, który działa - Jolanty Skuczyńskiej oraz pań księgowych z Wydziału Finansow czerskim Urzędzie Miejskim. Oficjalna nazwa zespołu to „ze- wego: Magdaleny Tyburskiej, Haliny Stoltman i naczelnika wyspół dla koordynacji zadań związanych z pozyskiwaniem środ- działu - Wiesławy Modrzejewskiej. Jak Państwo widzą, za przygoków zewnętrznych”. Został on powołany w celu podejmowania towaniem wniosków unijnych stoi cały sztab ludzi. I to właśnie czynności formalnych, organizacyjnych, przygotowawczych, opi- im zawdzięczamy fakt, iż aktualna lista projektów realizowanych niodawczych i koordynacyjnych, związanych z realizacją zadań i z funduszy zewnętrznych jest taka długa. inwestycji Gminy Czersk przy pomocy i z udziałem środków finansowych funduszy pomocowych Unii Europejskiej i innych środków Magdalena Apostołowicz Fotogaleria - INWESTYCJE Centrum Rekreacji w Ostrowitem Centrum Rekreacji w Ostrowitem „Kręgi Kamienne” w Odrach po turystycznym zagospodarowaniu Ośrodek Kultury w Łęgu po modernizacji Skrzyżowanie ulic Batorego i Dąbrowskiego w Czersku Nowa ulica Ferensa w Czersku Zespół Szkół nr 2 w Czersku po termomodernizacji Zespół Szkół w Łęgu po modernizacji 100 95 75 25 5 0 100 95 75 25 5 0 100 95 75 25 5 0 100 95 75 25 5 0 Fotogaleria - INWESTYCJE „Schetynówka” Zawada - Wieck - Wojtal „Schetynówka” Nowe Prusy - Stare Prusy Budynek socjalny przy ulicy Transportowców w Czersku Nowoczesna kuchnia w świetlicy w Malachinie Nowy Ośrodek Zdrowia w Rytlu Budowa Bramy Kaszubskiego Pierścienia w Czersku Parking przy ul. Hallera w Czersku Przepompownia wód deszczowych i roztopowych w Czersku Inwestycje 2007 - 2010 str. 21 Inwestycje zrealizowane przez Powiat Chojnicki na terenie gminy Czersk w latach 2007 - 2010 Trzecia kadencja Rady Powiatu Chojnickiego, przypadająca na „Poprawa dostępności terenów inwestycyjnych w gminie Czersk – lata 2006 - 2010, była bardzo owocna pod względem inwestycji etap I: przebudowa ul. Pomorskiej i budowa ul. P. Ferensa wraz ze powiatowych realizowanych na terenie gminy Czersk. skrzyżowaniem z ul. Królowej Jadwigi i odcinka ul. Łubianka” (42) Największe inwestycje zrealizowano w zakresie edukacji. Pierw- piszemy w odrębnym artykule. Druga partnerska inwestycja to sza z nich, już zakończona, to budowa sali sportowej przy Zespole „Poprawa dostępności terenów inwestycyjnych w Gminie Czersk Szkół Ponadgimnazjalnych w Malachinie (50). Projekt sali powstał - etap II: przebudowa drogi powiatowej nr 2410G na odcinku Maw latach 2002 - 2003, potem lachin - Czersk i odcinka ul. Todługo czekała ona na realizację. warowej w Czersku” (43). W bieWreszcie w roku 2009 rozpoczężącym roku zostanie zakończona ły się prace budowlane i już 1 modernizacja ulic Wielewskiej września 2010 r. sala została urow Czersku i Głównej w Malachiczyście oddana do użytku. Jej nie o łącznej długości ok. 2,5 łączny koszt wyniósł 3.177 tys. km. Ze względu na procedury zł i został pokryty z budżetu poformalno - prawne (konieczwiatu oraz z budżetu państwa w ność wydania nowej decyzji ramach Programu Rozwoju Bazy środowiskowej) konieczne jest Sportowej Województwa Poprzesunięcie budowy ronda na morskiego (600 tys. zł). Obok sali skrzyżowaniu ulic Wielewska powstał kompleks boisk spori Towarowa oraz odcinka ul. towych ze sztuczną nawierzchTowarowej na I półrocze 2011 nią, wybudowany w ramach roku. Łączny koszt tej inwestycji programu „Moje boisko - Orlik to 4.087 tys. zł, z czego 1.765 tys. 2012”. Jego koszt to 1.033 tys. zł, zł to dofinansowanie z EFRR w Otwarcie „Orlika” w Malachinie. a źródłami finansowania inweramach RPO WP. Koszt odcinka stycji były: budżet państwa (333 tys. zł), budżet Samorządu Wo- gminnego to 542 tys. zł, z czego 308 tys. zł to udział własny Gmijewództwa Pomorskiego (250 tys. zł) oraz budżety Gminy Czersk ny. (150 tys. zł) oraz Powiatu Chojnickiego (300 tys. zł). Nawierzchnię asfaltową uzyskał także odcinek ulicy Łukowskiej Druga inwestycja oświatowa, obecnie w Czersku. realizowana, to „Rozbudowa z przebuRównież niektóre odcinki powiatowych dową i wyposażeniem budynku Zespołu dróg gruntowych na terenach wiejskich Szkół Specjalnych w Czersku” (51). W rauzyskały nawierzchnię asfaltową, a wymach zadania powstaje drugie, funkcjokonane zostały w technologii doziarnalne i nowoczesne skrzydło dydaktyczniania i stabilizacji istniejącego podłoża ne z salami lekcyjnymi, salką korekcyjną gruntowego. Inwestycje takie wykonai salą gimnastyczną. Przebudowie uległ no na drodze Krzyż - Kwieki - Bielawy już „stary” budynek, w którym obecnie (6,2 km), w miejscowości Kurcze (1,8 funkcjonuje szkoła. Łączny koszt projekkm), na drodze Złe Mięso - granica tu wynosi 3.208 tys. zł, z czego aż 2.726 z gminą Osieczna oraz na odcinku drotys. zł (85 %) to dofinansowanie z Eurogi Łąg - Przyjaźnia (0,6 km). Łączne napejskiego Funduszu Rozwoju Regionalkłady na wyżej wymienionych drogach nego (EFRR) w ramach Regionalnego wyniosły 1.556 tys. zł. Programu Operacyjnego dla WojewódzW minionej kadencji powstała dokuRozbudowa budynku ZSS w Czersku twa Pomorskiego na lata 2007 - 2013 mentacja techniczna dla budowy drogi (RPO WP). Pozostałe środki pochodzą z budżetów Gminy Czersk powiatowej Czersk - Klaskawa, zadania niezwykle istotnego dla (100 tys. zł) i Powiatu Chojnickiego (382 tys. zł). Planowany termin mieszkańców naszej gminy. Realizacja tego zadania powinna nazakończenia inwestycji to 30 czerwca 2011 roku, co oznacza, że stąpić w najbliższych latach. uczniowie i nauczyciele ZSS rozpoczną kolejny rok szkolny w noPrzemysław Biesek * liczby podane w nawiasach stanowią odniesienie do mapy na stronie 18-19 wym obiekcie. Trzecia ze szkół powiatowych na terenie naszej gminy to Zespół Szkół Licealnych w Czersku. Również ona czeka na rozbudowę, Stanisław Skaja, Starosta Chojnicki: dlatego też powstała dokumentacja techniczna dla nowego Mijająca kadencja była dla Powiatu Chojnickiego bardzo skrzydła dydaktycznego. Jego budowa planowana jest na kolejne udana, jeśli chodzi o inwestycje i pozyskiwanie funduszy lata. Stopniowej modernizacji podlega istniejący budynek szkoły zewnętrznych. Jest to zasługą Zarządu i całej Rady Powiatu. - m.in. w tym roku przebudowano główną klatkę schodową, która W przypadku inwestycji w Gminie Czersk zauważyć należy nie spełniała wymogów bezpieczeństwa przeciwpożarowego. duże zaangażowanie Burmistrza Czerska i innych przedstaRównież w zakresie infrastruktury drogowej Powiat Chojnicki wicieli czerskich władz. Wiele inwestycji powstało w partnerzrealizował w ostatnich latach bądź realizuje obecnie wiele instwie naszych samorządów bądź przy pomocy finansowej westycji. Dwie największe są prowadzone w partnerstwie z gmiGminy Czersk. ną Czersk przy dofinansowaniu ze środków unijnych. O zadaniu str. 22 FINANSE GMINY W LATACH 2006 - 2010 W mijającym czteroleciu znacznie wzrosły zarówno dochody, jak i wydatki budżetu Gminy Czersk. Dochody własne, na które składają się głównie podatki i opłaty lokalne, a także udział w podatku dochodowym od osób fizycznych, zmieniły się niewiele, znacznie natomiast wzrosły subwencje i dotacje z budżetu państwa. Wzrost wydatków dotyczy zarówno wydatków bieżących, jak i majątkowych (inwestycji). Te ostatnie w dużej mierze pokrywane są z kredytów i pożyczek, stąd przyrost zadłużenia gminy, które na koniec 2010 roku osiągnie poziom 43 % dochodów. Przemysław Biesek I. DOCHODY BUDŻETU GMINY L.p. 1 1.1 1.2 1.3 2 2.1 3 4 4.1 4.2 4.3 4.4 5 Rok DOCHODY OGÓŁEM w tym: Dochody z dotacji, w tym: na zadania zlecone na zadania własne na zadania powierzone Subwencja łączna w tym: oświatowa Udział w podatku od osób fizycznych Wpływy z podatków lokalnych, w tym: Podatek od nieruchomości Podatek rolny Podatek leśny Podatek od środków transportowych Dochody majątkowe 2006 39.242.516 2007 43.531.936 2008 49.821.359 2009 54.504.084 w zł 2010 - plan 61.237.153 11.844.742 9.029.336 2.806.406 9.000 16.097.858 10.326.941 4.063.187 13.166.656 9.868.409 3.287.147 11.100 17.106.269 10.804.558 4.637.153 14.662.020 10.220.162 4.427.859 13.999 19.541.119 11.892.628 5.691.046 14.248.481 10.252.005 5.972.926 14.000 22.652.088 13.059.693 5.416.214 20.672.032 10.746.303 9.885.161 40.568 24.176.366 13.642.547 4.581.433 4.142.734 4.550.564 4.731.045 5.021.606 4.975.100 3.282.764 149.280 485.596 225.094 3.554.546 207.143 508.205 280.670 3.673.139 248.749 566.293 242.864 3.912.008 249.472 597.808 262.318 4.013.000 141.300 530.000 290.800 904.674 1.237.349 2.626.739 2.415.626 7.120.159 II. WYDATKI BUDŻETU GMINY Rok Wydatki łącznie Wydatki majątkowe udział wydatków majątkowych w wydatkach ogółem w % 2006 39.330.028 5.332.458 13,6 2007 42.875.526 5.483.592 12,8 2008 53.346.008 12.006.840 22,5 2009 58.779.268 13.191.754 22,4 III. ZADŁUŻENIE GMINY Z TYTUŁU POŻYCZEK I KREDYTÓW Rok Kwota zadłużenia Wzrost zadłużenia w stosunku do roku poprzedniego Stosunek zadłużenia do dochodów w % 2006 8.700.000 (-) 180.000 22,2 2007 7.535.000 (-) 1.165.000 17,3 w zł 2010 - plan 71.605.153 20.495.556 28,6 2008 11.773.000 4.238.000 2009 16.901.000 5.128.000 w zł 2010 - plan 26.269.000 9.368.000 23,6 31,0 42,9 Uwaga! Uprzejmie przypominamy, iż podatki należy wpłacać w kasie Urzędu Miejskiego w Czersku lub na konto Urzędu w Banku Spółdzielczym w Skórczu Filia w Czersku nr 59 83420009 50002600 20000002. Przy wpłatach dokonywanych z tytułu podatków i opłat w siedzibie Banku Spółdzielczego w Skórczu Filia w Czersku (przy ul. Dr Zielińskiego) nie pobiera się prowizji bankowej. Inwestycje str. 23 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Dobiegła końca realizacja dwóch zadań, które otrzymały dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Regionalnego (EFRR) w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata 2007 - 2013 (RPO WP). Poprawa dostępności terenów inwestycyjnych w gminie Czersk – etap I: przebudowa ul. Pomorskiej i budowa ul. P. Ferensa wraz ze skrzyżowaniem z ul. Królowej Jadwigi i odcinka ul. Łubianka Projekt zainicjowany przez gminę Czersk, a realizowany w partnerstwie z Powiatem Chojnickim uzyskał dofinansowanie z budżetu Unii Europejskiej w ramach RPO WP - działanie 8.1.1 „Lokalna infrastruktura komunikacyjna”. Wniosek o dofinansowanie złożony został w sierpniu 2008 r., a umowę z Zarządem Województwa Pomorskiego gwarantującą dofinansowanie projektu podpisano w Urzędzie Marszałkowskim w Gdańsku w dniu 26.01.2010 r. Zgodnie z umową z Wykonawcą - Przedsiębiorstwem Budowy Dróg S.A. ze Starogardu Gdańskiego oraz wnioskiem o dofinansowanie łączny koszt robót budowlanych objętych projektem wyniósł 2 449 619,46 zł. Koszt całego projektu to 2 583 597,19 zł, a wartość dofinansowania wynosi 1 956 569,01 zł, co stanowi 77,78 % kosztów kwalifikowanych. Efektem realizacji projektu będzie zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej gminy poprzez otwarcie nowych terenów inwestycyjnych zlokalizowanych przy ulicy Piotra Ferensa liczących łącznie blisko ok. 7 ha (tereny przemysłowe, usługowe i usługowo-mieszkaniowe). Projekt poprawi również sytuację społeczno - ekonomiczną jednego z największych pracodawców w gminie Czersk - Spółdzielni Inwalidów „Równość”, funkcjonującej przy ul. Pomorskiej w Czersku. Lepszy i bezpieczniejszy dojazd wpłynie pozytywnie na osoby korzystające z Warsztatów Terapii Zajęciowej oraz Środowiskowego Domu Samopomocy zlokalizowanych również przy ul. Pomorskiej. Dzięki realizacji zadania oprócz ulic (łącznie 0,95 km) powstały również nowe ścieżki rowerowe (0,96 km) i chodniki (1,59 km). Warto tutaj wspomnieć, że w ramach projektu powstało także pierwsze w Czersku rondo – u zbiegu ulic Łubianka i Towarowa. Rondo to otrzymało nazwę Kręgów Kamiennych, co ma być kolejnym elementem promocji tej największej w naszej gminie atrakcji turystycznej. Projekt jest częścią większego przedsięwzięcia, mającego na celu poprawę dostępności komunikacyjnej północnej części Czerska, gdzie funkcjonuje wiele firm i gdzie istnieją tereny inwestycyjne, a także stworzenie alternatywnej trasy dojazdu do Odrów, Brus i w kierunku Kościerzyny, omijającej centrum miasta. W ramach tego przedsięwzięcia realizowana jest przebudowa drogi powiatowej nr 2410G na odcinku Malachin - Czersk i odcinka ul. Towarowej w Czersku (z drugim rondem na skrzyżowaniu ulic Wielewskiej i Towarowej), zadania realizowanego także z udziałem środków unijnych. Na rok 2011 planowana jest modernizacja ulicy Towarowej na całej długości - Gmina Czersk złożyła wniosek o dofinansowanie przebudowy ostatniego jej odcinka w ramach Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych. Przemysław Biesek, Daniel Szpręga Budowa kanalizacji deszczowej w Czersku Projekt realizowany był w latach 2008 - 2010. Projekt został dofinansowany przez Unię Europejska ze środków EFRR w ramach RPO WP – działanie 5.2 „Gospodarka wodna”. Zrealizowany w poprzednich etapach zakres rzeczowy projektu obejmował budowę kanalizacji deszczowej o łącznej dł. ok. 0.96 km w ul. Batorego, Dąbrowskiego, Lipowej i Al. 1000 - lecia. Zadanie obejmowało także budowę separatora i piaskownika w Al. 1000-lecia. Ostatni etap robót obejmował przebudowę rurociągu deszczowego r-A na kanał tłoczny na długości 0,285 km od ul. Kpt. Szczepańskiego do ul. Starogardzkiej. Przedsięwzięcie obejmowało także budowę przepompowni wód deszczowych z zasilaniem elektrycznym. Wykonawcą ostatniego etapu robót było Przedsiębiorstwo Robót Melioracyjnych i Ochrony Środowiska „EKOMEL” z Chojnic. Ostateczna wartość projektu będącego przedmiotem dofinansowania wyniosła 1 940 019,43 zł, z czego dofinansowanie z Unii Europejskiej wyniosło 1 192 634,87 zł, co stanowi 75 % kosztów kwalifikowanych. Warto wspomnieć, że gmina w całości odzyskuje podatek VAT od tego zadania, który stanowi 349 839,59 zł. Efektem realizacji całego projektu będącego początkiem systemu kanalizacji deszczowej w mieście jest umożliwienie odprowadzenia wód opadowych z centrum Czerska - Al. 1000 lecia, ul. Kościuszki, ul. Batorego, ul. Dąbrowskiego, ul. Lipowej, a w przyszłości kolejnych ulic po ich uprzednim podczyszczeniu do Czerskiej Strugi. Wykonanie inwestycji w okolicach ul. Kpt. Szczepańskiego pozwoli na uregulowanie odbioru wód opadowych i roztopowych z terenów podtapianych, stanowiących ogromny potencjał rozwojowy dla miasta. Są to tereny inwestycyjne położone w północno - wschodniej części Czerska przeznaczone na przemysł i usługi, a także budownictwo mieszkaniowe. Poprzez przepompownię i rurociąg tłoczny do Czerskiej Strugi trafiać będą wody opadowe z ulic Pomorskiej, P. Ferensa i Łubianka, a w przyszłości - poprzez ul. Kaszubską i Marsz. J. Piłsudskiego - z rejonu ulicy Gen. Hallera. Realizacja projektu przyczyni się do poprawy warunków i jakości życia mieszkańców, poprawy jakości środowiska naturalnego poprzez uporządkowanie gospodarki wodami opadowymi i roztopowymi na terenie Czerska, zwiększenia jego atrakcyjności inwestycyjnej i podniesienia walorów turystycznych gminy. Przemysław Biesek, Daniel Szpręga str. 24 Inwestycje Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Świetlice - serce wsi Zapędowo Prezes OSP Malachin – a jednocześnie gospodarz świetlicy - podMija niespełna rok od czasu oddania do użytku gruntownie kreśla, iż tutejsza społeczność od lat czekała na remont świetlicy. zmodernizowanej świetlicy wiejskiej w Zapędowie. Inwestycja, „Kiedyś była to najpiękniejsza sala w okolicy. Z upływem lat jej stan która pochłonęła 364 000 zł (przy znacznym dofinansowaniu z techniczny był jednak coraz gorszy. A modernizacja była konieczUE), była bardzo wyczekiwana przez mieszkańców. Co działo się na. I teraz, po remoncie obiekt znów jest piękny i ładnie się prezentu w ciągu ostatnich miesięcy? Czy mieszkańcy polubili nową tuje. Na pewno dobrze go wykorzystamy!…” – mówi J.Grabański. świetlicę? Na te pytania Halina Wika Czarnowska, kierownik OK Nowa „stara” świetlica działa prężnie już 10 miesięcy. „Odbywają w Rytlu odpowiada z szerokim uśmiechem: „Mieszkańcy sołectwa się tam zarówno imprezy organizowane przez naszą Radę Sołecką, Zapędowo pięknie wykorzystali szansę, jaką dała nam nowa, świet- jak i szkołę filialną. Szkoła zorganizowała m.in. gwiazdkę dla dzieci, nie wyposażona świetlica. Dzisiaj budynek ten stał się sercem wsi Dzień Babci i Dziadka, bal przebierańców czy zabawę taneczną. Soi codziennie tętni życiem. W mijającym roku zorganizowaliśmy tu łectwo zaś m.in. Dzień Kobiet i festyn. Bogate plany mamy także na m.in. bal karnawałowy, zabawę 2011 r. „ – mówi sołtys Malachina walentynkową, zabawy taneczne Krystyna Fierek. i dyskoteki dla młodzieży. Regularnie odbywają się także zebrania Krzyż sołeckie, rozgrywki sportowe oraz Po wielu latach oczekiwań takokazjonalne występy artystyczne że Krzyż doczekał się świetlicy m.in. z okazji Dnia Babci czy Dnia „z prawdziwego zdarzenia”. IstnieMatki. Mieszkańcy chętnie tu do jący budynek pozostawiał sponas zaglądają. Stałym elementem ro do życzenia – dokuczliwy był działalności świetlicy są także spozwłaszcza brak ogrzewania i zatkania pań z naszego Koła Gospoplecza sanitarnego, co uniemożlidyń Wiejskich. Nasze gospodynie wiało użytkowanie sali w okresie nie tylko spotykają się tutaj przy jesienno-zimowym. kawie, ale także przygotowują poUroczyste otwarcie zmodernizokazy kulinarne – m.in. pokaz stołu wanego obiektu miało miejsce wielkanocnego, wieniec dożynkokilka tygodni temu – na początwy czy dania z pstrąga na Święto ku października 2010r. Całkowity Nowa kuchnia w świetlicy w Malachinie Pstrąga. Mamy świetne zaplecze koszt inwestycji wyniósł 188 640 kuchenne, gotowanie tutaj to sama przyjemność. A i efekty świetne złotych, w tym koszty projektu unijnego to 144 812 złotych (dofi– KGW Zapędowo regularnie zdobywa nagrody i wyróżnienia w kon- nansowanie wyniosło 123 090 zł). W ramach inwestycji wykonano kursach kulinarnych!”. gruntowną przebudowę i remont obiektu oraz zakupiono nowoA już w listopadzie w zapędowskiej świetlicy odbędą się aż dwie czesne wyposażenie (meble oraz sprzęt AGD i RTV, nagłośnienie, zabawy andrzejkowe – jedna dla dzieci i młodzieży, a druga – dla komputer itp.). pań z KGW oraz Róż Różańcowych. W grudniu zaś zorganizowane Już kilka dni po otwarciu w świetlicy zorganizowano pierwbędą tu m.in. Mikołajki oraz powitanie zimy, a w okresie przed- szą uroczystość – zabawę taneczną dla mieszkańców sołecświątecznym – wspólne pieczenie ciasteczek. twa. Inicjatorem zabawy była Rada Rodziców działająca przy miejscowej Szkole Podstawowej. Chętnych do wspólnej zaMalachin bawy było dużo więcej, niż miejsc. A w planach są już kolejne W 2010 r. kolejne trzy świetlice wiejskie zostały gruntownie zmo- imprezy. „Jesteśmy po prostu szczęśliwi z nowej świetlicy, przede dernizowane. Inwestycje te zostały zrealizowane dzięki dofinan- wszystkim ze wspaniałej kuchni i toalet. Teraz, z takim zapleczem sowaniu przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Fun- możemy tu zrobić wszystko! Nie dość, że sami organizujemy imduszu Rozwoju Regionalnego z działania 9.3 Lokalne inicjatywy prezy, to mamy jeszcze chętnych na wynajem sali. Już za kilka obywatelskie w Regionalnym Programie Operacyjnym dla Woje- dni odbędą się tu urodziny. A w listopadzie urządzamy Andrzejki wództwa Pomorskiego 2007-2013. i dwie projekcje filmowe. Pierwsza to film archiwalny, nakręcoJako pierwszą wyremontowano świetlicę w Malachinie. Inwesty- ny 21 lat temu podczas wyświęcania naszej kaplicy. Drugi film cja kosztowała 400 000 zł, z czego część wydatków dofinansowa- to zapis zeszłorocznej uroczystości obchodów 20-rocznicy wyła nam UE. W ramach projektu wykonano m.in. docieplenie ścian święcenia kaplicy. To film zmontowany z kilku kamer naszych i stropodachu, malowanie tynków, wymianę stolarki okiennej mieszkańców, można więc powiedzieć, że to nasz film” – mówi i drzwiowej, nowe posadzki oraz wymianę pokrycia dachowego Honorata Narloch - sołtys Krzyża i już dziś zaprasza na tę na blachodachówkę. W budynku wykonano też nowe instalacje elektryczne, wodociągowe, kanalizacyjne i c.o. Świetlica zostaciąg dalszy na stronie 25 ła także wyposażona w nowe stoły i krzesła. Józef Grabański, Projekty społeczne kontynuacja ze strony 24 projekcję. Nowoczesna świetlica zmotywowała też panie gospodynie z Krzyża, które postanowiły reaktywować działalność miejscowego Koła Gospodyń Wiejskich. „Mamy wspaniałą kuchnię z wyposażeniem, mamy gdzie się spotykać i gotować. Stąd decyzja o wznowieniu działalności. Miałyśmy w ostatnim czasie już trzy spotkania naszego KGW i wszystko jest na dobrej drodze, by nasze koło znów prężnie działało” – mówi H.Narloch. Mokre We wrześniu br. również Mokre zyskało nowoczesną i funkcjonalną świetlicę wiejską. Całkowity koszt inwestycji to 284 713 zł, w tym koszty projektu unijnego 193 664 zł, z czego dofinansowanie z Funduszu - 164 615 zł. W ramach projektu wykonano następujące prace zewnętrzne: docieplenie ścian, malowanie tynków, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, docieplenie stropodachu. str. 25 Natomiast remont wnętrza budynku obejmował m.in.: wykonanie i naprawę tynków, malowanie powierzchni ścian, remont posadzek, a także wykonanie wentylacji pomieszczenia oraz nowej instalacji c.o. i wod.-kan. W ramach projektu doposażono także świetlicę w meble i sprzęt – m.in. stoły i krzesła, chłodziarkę, kuchenkę gazowo-elektryczną, okap kominowy, zestaw nagłaśniający i mikrofony bezprzewodowe oraz zestaw komputerowy. Jak mieszkańcy wykorzystują nową świetlicę? „Najlepiej, jak umiemy...” – mówi Gabriela Niesiołowska, sołtys Mokrego. „W tym roku w świetlicy odbyły się już m.in. dożynki parafialne i tradycyjny śledzik strażacki. W 2011 r. chcemy także zorganizować po raz pierwszy Dzień Jagodzianki – wspólne jagodobranie, pieczenie jagodzianek i ognisko!” – mówi G. Niesiołowska, zapewniając jednocześnie, że nie zabraknie także stałych uroczystości takich jak Majówka czy Piknik Świętojański. Magdalena Apostołowicz Nasze Małe Przedszkola Od stycznia 2009 r. do paźstanowiła nasz udział dziernika 2010 r. realizowaliśmy własny i miała charakter w naszej gminie projekt „Nasze niefinansowy (rzeczowy). Małe Przedszkola – wyrównywaW projekcie pracowało kilnie szans edukacyjnych poprzez kudziesięcioosobowe growdrażanie alternatywnych form no nauczycieli oraz kadra wychowania przedszkolnego na zarządzająca i obsługowa. terenie Gminy Czersk”. W chwili, Wszystkim im należą się gdy został on zainicjowany był słowa uznania i wdzięcznojeszcze stosunkowo rzadko spości, choć uczciwie przyznać tykaną inicjatywą edukacyjną. trzeba, że praca w projekcie Złożyliśmy go w Departamencie nie była „za darmo”. Łącznie Europejskiego Funduszu Spow całym okresie realizacji łecznego Urzędu Marszałkowzajęć brało w nich udział skiego jako jedni z pierwszych aż 464 uczestników. Część w województwie. Jego idea wydzieci wymieniała się przy niknęła wprost z przeświadczekolejnych naborach. nia, że realne wyrównanie pozioDodatkowymi atrakcjami mu i szans dzieci wchodzących i cennym uzupełnieniem Maluchy z „Naszego Małego Przedszkola” w Wiecku w okres edukacji szkolnej może projektu były festyny z okamieć miejsce tylko poprzez systematyczne upowszechnianie edu- zji Dnia Dziecka. Świetnie integrowały one społeczność dzieci, kacji przedszkolnej. Niestety na naszym terenie, w wielu wsiach rodziców i kadry. Była to okazja do obcowania z teatrem, piosendostępność do przedszkoli jest mała. Nawet najlepsza opieka wy- ką, magią czy ciekawymi formami ruchu i zabaw rekreacyjnych. chowawcza w rodzinie, realizowana przez kochających rodziców Podczas każdego spotkania dzieci korzystały też ze skromnych i często dziadków, nie gwarantuje właściwego rozwoju społecz- poczęstunków oraz wielu drobniejszych atrakcji. nego dzieci. Aby uchronić maluchy przed szokiem szkolnym, kie- Dostrzegając wartość inicjatywy i celowość tych działań, podjędy po raz pierwszy trafiają do „zerówki”, należy jak najwcześniej liśmy próbę wnioskowania o środki na kontynuację projektu. Tu wdrażać je do zbiorowych form kształcenia i wychowania. Nasz jednak okazało się, że jest już zbyt wiele kolejnych gmin chętnych projekt „małych przedszkoli” po przedłużających się procedurach do realizacji podobnych form. Przyjęte przez Urząd Marszałkowski w końcu znalazł uznanie i został wdrożony do realizacji. Wyma- nowe kryteria postawiły nas niestety, i to niesłusznie, na straconej gał on oczywiście ogromnej pracy koncepcyjnej, dokumentacyj- pozycji. Mimo doświadczenia i dobrze opracowanego wniosku nej i organizacyjnej. Szczęśliwie się stało, że w tym samym czasie nie mogliśmy podjąć kontynuacji projektu. Będziemy próbowali nowe rozwiązania prawne wdrożyło też Ministerstwo Edukacji oczywiście ponownie, gdy tylko znowu otworzą się możliwości. Narodowej. Pozwoliło to na sprawne tworzenie punktów i zespo- Tymczasem w oparciu o własne i skromne środki finansowe gminy łów przedszkolnych. W efekcie uruchomiliśmy zajęcia dla dzieci wdrożyliśmy ograniczoną formę opieki w ramach świetlic środo3 – 5 letnich w 20 oddziałach. Trwały one po 3 godziny 4 lub 5 wiskowych dla małych dzieci. Wierzymy, że pierwsza zaszczepiodni w tygodniu. W ramach projektu dla dzieci pozyskaliśmy wie- na w społecznościach wsi tego typu inicjatywa przetrwa i doczele pomocy, zabawek, materiałów… Trzeba też było zaadaptować ka się wznowienia w szerszym zakresie. Możliwości finansowania niektóre pomieszczenia. Pomocą służyli dzieciom oraz ich rodzi- są tu różnorodne, często łatwiej bowiem mogą pozyskać środki com specjaliści (logopeda, psycholog, terapeuci i rehabilitanci). np. organizacje pozarządowe czy jednostki inne niż gmina. Dzięki unijnemu dofinansowaniu (Europejski Fundusz Społeczny Anna Jażdżewska – Program Operacyjny Kapitał Ludzki) na całość przedsięwzięJan Gliszczyński cia uzyskaliśmy prawie 2 mln zł. Tylko niewielka część tej kwoty Projekty społeczne str. 26 kontynuacja ze strony 7 - „OŚWIATA 2006-2010” pilotażowego programu (finansowanego przez PFRON) „Uczeń na wsi – pomoc w zdobyciu wykształcenia przez osoby niepełnosprawne”, którego celem było wsparcie edukacyjne dla uczniów niepełnosprawnych. W ramach programu pozyskano ponad 120 tys. zł; skorzystało 98 beneficjentów. W 2008 r. opracowaliśmy projekt „Nasze małe przedszkola”, którego celem było upowszechnianie wychowania przedszkolnego w małych miejscowościach, gdzie nie ma dostępu do wczesnej edukacji. Gmina pozyskała prawie 2 mln. zł na dwuletni okres funkcjonowania 4 punktów i 11 zespołów wychowania przedszkolnego, z których korzystało ok. 270 dzieci. Od 2005 r. funkcjonuje w gminie system stypendiów i zasiłków szkolnych. W ciągu 4 lat rozdysponowaliśmy na ten cel sporo ponad 2 mln zł pochodzących z dotacji państwa. Od wielu lat realizowane jest też dożywianie uczniów w placówkach. Istotną pomocą dla rodzin uczniów jest realizowany od kilku lat program rządowy – „wyprawka szkol- na”.W kolejnych latach, konieczne będą dalsze starania racjonalizujące wykorzystywanie środków własnych oraz pochodzących z subwencji oświatowej, przeznaczanych na zadania oświatowe. Obok nakładów na systematyczną rozbudowę (np. szkoła nr 1) czy modernizację bazy szkół i przedszkoli oraz na ich wyposażenie, konieczne jest dalsze dążenie do upowszechniania, wychowania przedszkolnego (szczególnie na wsiach), rozszerzanie zakresu nauki języka angielskiego, kształtowanie postaw aktywnego wykorzystania kompetencji teleinformatycznych, a także możliwości korzystania z dóbr kultury. Mimo rosnącej świadomości w zakresie społecznych potrzeb edukacyjnych, często kosztownych i pozornie mało efektywnych, nadal warto przekonywać wszystkich, że podstawowe warunki rozwoju gospodarczego i przyszłej zasobności materialnej mieszkańców to wiedza, umiejętności oraz zdrowy rozwój dzieci i młodzieży. Jan Gliszczyński Aktywizacja zawodowa beneficjentów MGOPS Od 2006 do 2010 roku Miejsko – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej realizował dwa duże, systemowe projekty społeczne. Pierwszy z nich został już ukończony (w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego – Rozwój Zasobów Ludzkich) i nosił nazwę „Aktywizacja zawodowa bezrobotnych narażonych na wykluczenie społeczne w gminie Czersk”. Trwał on od czerwca 2006 do końca marca 2008 r. Jego kontynuacją jest przedsięwzięcie wdrożone w 2008 r. (także w ramach EFS – Program Operacyjny Kapitał Ludzki) o nazwie „Aktywizacja zawodowo – społeczna beneficjentów M-GOPS w Czersku”. Efekty tych projektów, jakkolwiek trudne do zmierzenia, są niezwykle cenne dla osób bezpośrednio w nich uczestniczących, ale także dla ich rodzin i całego naszego rynku pracy. Do 30 września 2010 r. na 234 osoby uczestniczące w obydwu wymienionych projektach, co trzecia z nich (czyli 33%) przestała korzystać ze świadczeń pomocy społecznej. Ten wynik jest niezwykle pozytywny, bowiem Unia Europejska zakłada, że optymalny i zadowalający rezultat to przedział 25 – 30%. Łącznie udało się przekwalifikować zawodowo 184 osoby. Beneficjenci uzyskali właściwe certyfikaty i zaświadczenia ukończenia szkoleń oraz kursów, a było tych dokumentów aż 352. Zauważal- ne tzw. rezultaty miękkie (liczone w skali 10 stopniowej) wyraźnie wzrosły. Obejmują one m. in. otwartość na innych, świadomość własnej wiedzy i kompetencji, przezwyciężanie trudności adaptacyjnych, poczucie własnej wartości, bezpieczeństwa i zaufanie oraz asertywność. Dzisiaj bezdyskusyjna wydaje się już konieczność pomocy tym ludziom i otaczania ich specjalistyczną opieką, w sytuacji, gdy rzeczywiście grozi im społeczne odrzucenie. Szczegółowe analizy realizacji projektów wskazują, że warto było dać im szansę. Aż 33 spośród nich są obecnie zatrudnione, 7 zdecydowało się na samozatrudnienie, a 8 podjęło pracę za granicą. Dwie kolejne osoby ukończyły studia wyższe, jedna jeszcze studiuje, a 3 uzyskały średnie wykształcenie. W ramach projektów wsparciem i pomocą otoczonych zostało także 125 dzieci, których rozwój osobisty i społeczny wyraźnie się poprawił. Ponadto, wobec 32 rodzin skuteczne działanie podjął tzw. asystent rodziny, pomagający w kwestiach wychowawczych, finansowych oraz zdrowotno – higienicznych. Dzisiaj, po pomyślnym zakończeniu projektów pozostaje tylko życzyć wszystkim beneficjentom powodzenia w realizacji własnych dążeń i ambitnych celów. Społeczne korzyści z kolei dotyczą z pewnością nas wszystkich. Janusz Sikorski - koordynator projektów Jan Gliszczyński Kurs florystyczny Podczas gdy mamy się uczą, dzieci bawią się w świetlicy Sołectwa str. 27 Konsultacje w sołectwie Klaskawa Mieszkańcy Mosnej w lipcu br. wystąpili z inicjatywą wyłączenia Wyniki konsultacji swojej wsi z sołectwa Klaskawa i utworzenia nowej jednostki po- Liczba mieszkańców uprawnionych do udziału w konsultacjach: mocniczej – Sołectwa Mosna. W związku z tym, że taki wniosek 238 osób (pełnoletnich, zamieszkałych na stałe mieszkańców sonie może odzwierciedlać pomysłów i idei jedynie wąskiej gru- łectwa Klaskawa). py, Rada Miejska w dniu 23 września 2010 r. na XLV sesji podjęła Liczba mieszkańców faktycznie objętych konsultacjami: 159 osób. uchwałę w sprawie określenia trybu przeprowadzenia konsultacji Liczba osób, które opowiedziały się za podziałem sołectwa: 142. z mieszkańcami w przypadku tworzenia, łączenia, podziału i zno- Liczba osób, które opowiedziały się przeciw podziałowi szenia jednostki pomocniczej. Aby przekonać się, czy pomysł po- sołectwa: 14. działu sołectwa zaakceptują wszyscy jego mieszkańcy, Burmistrz Liczba osób, które nie wyraziły zgody na wzięcie udziału w konzarządzeniem Nr 876/10 z dnia 24 września 2010 r. powołał zespół sultacjach: 3. ds. przeprowadzenia konsultacji Liczba osób, z którymi nie przeprow składzie: wadzono konsultacji (dwukrotnie 1. Małgorzata Damrat – przewodniezastanych w miejscu zamieszkanicząca nia): 79. 2. Monika Brzezinska W sołectwie Klaskawa objętych kon3. Maciej Ringwelski sultacjami zostało zatem 159 osób W terminie od 27 września 2010r. spośród 238 uprawnionych, co stado 8 października 2010 r. ww. nowi 66,8%. Z tego 142 osoby opozespół przeprowadził na terenie wiedziały się za podziałem sołectwa sołectwa Klaskawa konsultacje, (89,3% konsultowanych), a 14 osób których przedmiotem było wyraprzeciw podziałowi (8,8% konsultożenie opinii przez pełnoletnich, wanych). Reasumując, za podziałem zamieszkałych na stałe mieszkańsołectwa Klaskawa i utworzeniem ców w sprawie podziału sołectwa sołectwa Mosna opowiedziało się Klaskawa i utworzenia sołectwa 142 mieszkańców, co stanowi 59,7% Mosna. Konsultacje poprzedzoogółu uprawnionych. ne były szczegółowym omówieUwzględniając wynik konsultacji Sołtys Klaskawy - Konrad Kałdowski niem proponowanych zmian na i oczekiwania mieszkańców, Rada zebraniu z mieszkańcami sołectwa, które odbyło się w dniu 20 Miejska w dniu 21 października 2010 r. na XLVI sesji podjęła września 2010 r. w świetlicy wiejskiej w Klaskawie, a następnie po- uchwałę, na mocy której podzielono sołectwo Klaskawa i z dniem daniem do publicznej wiadomości informacji o przeprowadzeniu 1 stycznia 2011 roku utworzono sołectwo Mosna. Powołanie do konsultacji poprzez ogłoszenie na stronie internetowej gminy, życia nowej jednostki, które uwzględnia związki istniejące mięwywieszenie na tablicy ogłoszeń Urzędu Miejskiego w Czersku dzy mieszkańcami, z pewnością jest szansą. Pozwoli bowiem na oraz tablicach ogłoszeń na terenie objętym konsultacjami. ich pełniejsze uczestnictwo w życiu wspólnoty i - miejmy nadzieję Jako formę konsultacji wybrano indywidualne, pisemne zbieranie - przyczyni się do poprawy życia lokalnej społeczności wiejskiej. głosów przez osoby wchodzące w skład ww. zespołu. Małgorzata Damrat Kolejne plany odnowy W 2010 r. kontynuowane były prace nad przygotowaniem i przyjęciem planów odnowy kolejnych miejscowości Gminy Czersk. Powstały dwa nowe dokumenty - dla miejscowości Gotelp oraz Klaskawa. Kolejne trzy dokumenty zostały zaktualizowane. W chwili obecnej jedynie trzy sołectwa nie posiadają jeszcze planów odnowy miejscowości – w „kolejce” czekają Łąg - Kolonia (tu prace zespołu rozpoczną się jeszcze w listopadzie br.), Wieck oraz Złotowo. Jak zapewniają pracownicy Wydziału Organizacyjno- Prawnego UM w Czersku, już za kilka miesięcy wszystkie miejscowości sołeckie będą miały swoje plany odnowy. A jest to – przypomnijmy – niezbędny dokument, aby można było starać się o pomoc w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Nowe plany Plan odnowy miejscowości Gotelp został przyjęty na lata 2010 – 2017 , a najważniejsze zadania w nim ujęte to m.in.: - remont i przebudowa budynku świetlicy wiejskiej w Gotelpiu, - budowa sieci kanalizacyjnej we wsi Gotelp, -poprawa stanu dróg na terenie sołectwa. Podobne priorytety postawiła społeczność Klaskawy, która w planie odnowy wskazała na konieczność zrealizowania takich zadań jak m.in. - remont i przebudowa budynku świetlicy wiejskiej w Klaskawie, -budowa dróg powiatowych Czersk-Klaskawa oraz Klaskawa-Mosna, -budowa wodociągu wiejskiego w Klaskawie, -budowa oczyszczalni przydomowych. Aktualizacja W mijającym roku dokonano także aktualizacji kilku istniejących już planów odnowy. Konieczność taka wynikła ze zmiany przepisów prawnych dotyczących szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach działania „Odnowa i rozwój wsi” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013. W kilku przyjętych planach odnowy trzeba było zatem dokonać stosownych zmian tj. uzupełnić dokumenty o opis i charakterystykę obszarów o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkańców, sprzyjających nawiązywaniu kontaktów społecznych, ze względu na ich położenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. Magdalena Apostołowicz str. 28 Z kart czerskiej historii Otton Sabiniarz - Zasłużony dla Czerska W 2010r. do panteonu osób uhonorowanych tytułem „Zasłużony dla Czerska” dołączył Otton Sabiniarz. Otton Sabiniarz (ur. 2. października 1897r., zm. 25. października 1939r.) to jedna z najbardziej znanych i zasłużonych dla Czerska postaci minionego stulecia. Drukarz, działacz patriotyczny z okresu międzywojennego, od 1926 r. właściciel drukarni i księgarni, od 1928r. wydawca „Echa Borów Tucholskich”, działacz społeczny i kulturalny, współzałożyciel, a później członek honorowy Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”, działacz Towarzystwa Ludowego, Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Towarzystwa Kupców, prezes koła Polskiego Związku Zachodniego, członek Akcji Katolickiej, Ligi Morskiej i Kolonialnej, w latach 1926 – 1939 radny miejski. Po wybuchu II wojny światowej i wycofaniu się polskiego wojska i władz cywilnych z miasta, Otton Sabiniarz podjął służbę w Straży Obywatelskiej. Aresztowany przez Niemców w połowie września 1939r. początkowo więziony był w Czersku, a następnie w Chojnicach. Zamordowany został w Dolinie Śmierci, prawdopodobnie 25 października 1939r. Dodajmy, iż zgodnie z uchwałą nr XXXIII/312/09 Rady Miejskiej w Czersku z dnia 21 maja 2009r. w sprawie przyjęcia regulaminu nadawania tytułów „Honorowy Obywatel Czerska” oraz „Zasłużony dla Czerska”, tytuł taki można otrzymać za „długotrwałą i godną najwyższego uznania działalność na rzecz gminy i miasta we wszystkich dziedzinach życia społecznego”. Z wnioskiem o nadanie tytułu może wystąpić m.in. organizacja społeczna i pozarządowa działająca w gminie. Wniosek podlega zaopiniowaniu przez kapitułę, a tytuł nadaje Rada Miejska w drodze uchwały. Dodajmy, iż zarówno kapituła, jak i Rada Miejska w Czersku zaakceptowały i podjęły decyzję o uhonorowaniu Ottona Sabiniarza jednogłośnie. Uzasadnienia nadania Ottonowi Sabiniarzowi tytułu „Zasłużony dla Czerska” dokonał Burmistrz Czerska, a poprzedzone było ono wystąpieniem Zrzeszenia Kaszubsko – Pomorskiego, oddział w Czersku. Przypomnijmy, iż do tej pory tytuł „Zasłużony dla Czerska” otrzymało 9 osób, w tym Tadeusz Sabiniarz, Bogdan Sękowski, Henryk Sikorski, Jan Kłodziński, Jerzy Roganski, Krystyna Lorczak, Ks. Henryk Kotlenga, Ligia Rogańska oraz Małgorzata Czernicka. Magdalena Apostołowicz Rok Karnowskiego Rok 2010 został ogłoszony przez Zarząd Główny Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego - Rokiem Jana Karnowskiego. W maju br. także i Czersk uczcił pamięć tego wybitnego poety, pisarza i publicysty, historyka regionu, sędziego czerskiego sądu i popularnego działacza społecznego. Uroczyste obchody zainaugurowano konkursem multimedialnym dla młodzieży na temat Jana Karnowskiego. Następnie, na budynku obecnego Zakładu Karnego w Czersku (dawnego sądu) odsłonięto tablicę poświęconą Karnowskiemu. Była to inicjatywa Zbigniewa Talewskiego, prezesa Fundacji „Naji Goche”. „Upamiętnienie postaci Karnowskiego tablicą to dla historii Czerska i dla jego kultury niewątpliwie znaczące wydarzenie... Nie ukrywam, że osobiście jest takim i dla mnie. Jako rodowity Czerszczak oraz działacz regionalny jestem nie tylko dumny, ale i rad, że podejmujemy działania, aby przypomnieć i uczcić pamięć Jana Karnowskiego – jednego z najwybitniejszych naszych kaszubsko-pomorskich rodaków, wielkiego serca i ducha Zaboraka, który przez pewien okres swego życia był także Czerszczaninem...” – mówi Z. Talewski, podkreślając jednocześnie dokonania Karnowskiego nie tylko jako poety i sędziego, ale także – wielkiego patrioty, postulatora „zjednoczenia Kaszub z Polską, opartego na wzajemnym zrozumieniu i szanowaniu swych wartości”. Mówiąc o Karnowskim, Z. Talewski przypomina także, jak ważna jest świadomość własnej etniczności. „Za Florianem Ceynową i Janem Karnowskim wznieśmy zawołanie: „Budźma śpioncech”! Niech to zawołanie usłyszą Ci, co jeszcze nie są świadomi swej etniczności i z tego wypływających obowiązków, by jako Kaszubi – Pomorzanie szanowali samych siebie i kochali swą Ojczyznę, służąc jej na co dzień...”. Obchody Roku Karnowskiego miały także swój akcent kulturalny – w czerskim Ośrodku Kultury odbyła się m. in. prezentacja prac nagrodzonych w konkursie multimedialnym oraz referat „Przypisy do prezentacji” Zbigniewa Talewskiego, poświęcony Karnowskiemu. Był też koncert muzyki kaszubskiej w wykonaniu Czerszczanki Aleksandry Kucharskiej Szefler, Wojciecha Winnickiego oraz Witosławy Frankowskiej. Kilka tygodni później w czerskiej bibliotece zorganizowano zaś wystawę poświęconą Janowi Karnowskiemu pt.: „Jan Karnowski – Sumienie Ruchu Kaszubskiego”. Wystawę przygotowało Zrzeszenie Kaszubsko - Pomorskie, oddział w Brusach, a jej autorem był Kazimierz Ostrowski - uznany historyk, regionalista i honorowy obywatel Chojnic. Magdalena Apostołowicz Partnerstwo miast Boizenburg/Elbe – Czersk str. 29 W osiemnastym roku współpracy partnerskich miast najwięcej uwagi poświęcono kontaktom młodzieży. W dniach 11-14 czerwca Czersk gościł kilkuosobową delegację z Boizenburga. W trakcie trzydniowego pobytu nasi goście wzięli udział m.in. w koncercie „Chopin przyjechał” oraz w Festiwalu Chórów. Zwiedzili także Chojnice i Fojutowo. Delegacja z Boizenburga przekazała na ręce Burmistrza Czerska okolicznościową flagę z herbem Boizenburga, Burmistrz Boizenburga Harald Jaschke, przewodnicząca Rady Miejskiej Heidrun Drager oraz władze Czerska upamiętniającą kolejne spotkanie partnerskie. Podczas pobytu samorządowców z Boizenburga w Czersku uzgodniono także i omówiono wspólne zamierzenia na 2010 rok, w tym szczególnie wspólne obozy młodzieży. W dniach 17-25 lipca w Czersku przebywała 16-to osobowa grupa rowerzystów z Boizenburga, którzy wybrali nasze miasto na obóz treningowy ”Equipe Europa”. Rowerzyści podczas treningów zwiedzali okolice Czerska i pokonywali codziennie kilkadziesiąt kilometrów. Dziękując za miłą atmosferę i piękne widoki, kolarze z Boizenburga zaprosili mieszkańców Czerska na wspólną przejażdżkę do Odrów. Wspólnej wyprawie nie dopisała jedynie pogoda – było chłodno i deszczowo, jednak atmosfera była serdeczna, co podkreślali rowerzyści. Uczestnikami obozu treningowego „Equipe Europa” w Czersku byli rowerzyści z Boizenburga i Lauenburga, którzy w roku 2006 w ramach rajdu „Przyjaźń 2006” przejechali trasę z Boizenburga do Czerska na rowerach. Zachwyceni Czerskiem postanowili, że w roku bieżącym odwiedzą nasze miasto ponownie. W czasie, gdy rowerzyści z Niemiec trenowali w Czersku i okolicy, na obóz w Schwartow koło Boizenburga wyjechała młodzież strażacka z Czerska. Podczas ósmego wspólnego obozu młodzieży strażackiej jego uczestnicy zwiedzili między innymi nasze partnerskie miasto. W bogatym programie następnych dni, poza konkurencjami strażackimi i sprawnościowymi, zrealizowano również wyjazd do Parku Rozrywki „Hayde Park” w Soltau oraz do Muzeum Pożarnictwa w Schwerinie. Wielką atrakcją był także rejs łodzią strażacką po Łabie. Uczestnicy obozu zgodnie oceniają spotkanie jako bardzo dobrze przygotowane, z interesującym programem i serdeczną atmosferą. Następnym wydarzeniem był osiemnasty wspólny obóz młodzieży gimnazjalnej w Plöwen w Niemczech, który odbywał się w dniach 5-16 sierpnia. Uczestniczyła w nim 90-cio osobowa grupa, w tym 45 uczestników z miasta i gminy Czersk. Młodzież z naszej gminy została wytypowana przez dyrektorów poszczególnych zespołów szkół zgodnie ze stosownymi kryteriami naboru. Uczestnicy obozu zwiedzili między innymi Pasewalk, Neubrandenburg, Torgelow, Ückermünde, Berlin oraz nadmorski kurort Heringsdorf na wyspie Uznam. Ponadto odbyły się wspólne zabawy, dyskoteki, zawody sportowe i zajęcia rekreacyjne. Osiemnastoletnia konsekwentna realizacja ustaleń zawartych w umowie o partnerstwie miast Boizenburg i Czersk, w tym szczególnie w zakresie współpracy młodzieży, stanowi praktyczną realizację idei „Wspólnej Europy” oraz ułatwia wychowanie młodzieży partnerskich miast w duchu wzajemnego zrozumienia, tolerancji i przyjaźni. Łącznie w obozach zorganizowanych przez partnerskie miasta uczestniczyło około 2 000 osób, w tym połowa z miasta i gminy Czersk. Wszystkie dotychczas zorganizowane wyjazdy oraz wspólne obozy, których organizatorem był Urząd Miejski w Czersku, zyskały akceptację Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży Biuro w Poczdamie w postaci ich dofinansowania. Wymienione dofinansowanie pozwoliło na znaczne zmniejszenie kosztów ponoszonych przez uczestników oraz organizatora. Kazimierz Stoltman Gmina Czersk w Światowym Rezerwacie Biosfery BORY TUCHOLSKIE W dniu 1 czerwca 2010 na sesji MaB (Man and the Biosphere) w Paryżu zapadła oficjalna decyzja o uznaniu naszych Borów Tucholskich za Światowy Rezerwat Biosfery. To ogromny sukces i radość wielu środowisk – zarówno lokalnych samorządów, jak i przyrodników. Na tę wiadomość czekaliśmy prawie 20 lat lat, bo właśnie tyle czasu trwały wysiłki i działania podejmowane na rzecz przyznania Borom Tucholskim miana „światowego rezerwatu biosfery”. Działania te prowadziła i koordynowała Lokalna Grupa Działania „Sandry Brdy” we współpracy ze stroną powiatu tucholskiego. Co konkretnego dla naszej Gminy oznacza decyzja o utworzeniu Światowego Rezerwatu Biosfery? Czy czekają nas kolejne ograniczenia środowiskowe i żmudne procedury czy – jak zapowiadają lobbujący na rzecz rezerwatu - korzyści? Wyjaśnia to Jan Gliszczyński, Zastępca Burmistrza Czerska i Przewodniczący Rady LGD „Sandry Brdy”: „Po pierwsze trzeba stwierdzić, że niezależnie od różnie interpretowanych granic Borów Tucholskich, Czersk i nasza gmina leżą dokładnie w centrum tego obszaru. Stąd też w naszym logo mamy hasło „w sercu borów”. Ma to oznaczać, że rzeczywiście to my mieszkamy w środku tego pięknego regionu, ale także to, że bory są w naszych sercach. Nasza gospodarka i życie bardzo na przestrzeni wieków z borami się związały. Wiedzą to wszyscy mieszkańcy i coraz częściej dowiadują się o tym nasi goście. A jest ich z roku na rok coraz więcej. Światowy Rezerwat Biosfery Bory Tucholskie to nie jest żadna nowa forma ochrony, ograniczająca w czymkolwiek nasz rozwój czy działania gospodarcze. To po prostu niezwykle cenna marka głównie o charakterze promocyjnym. Może ona być w różnorodny sposób wykorzystywana dla zwiększania potencjału i atrakcyjności obszaru. To przecież wysoka agenda Organizacji Narodów Zjednoczonych – organ jakim jest MaB przy UNESCO uznał, że ten obszar zasługuje na szczególną uwagę wszystkich ludzi na świecie. To jest światowe dziedzictwo przyrodnicze i kulturalne”. Magdalena Apostołowicz Wybory 2010 str. 30 OKRĘGI I OBWODY GŁOSOWANIA W WYBORACH SAMORZĄDOWYCH – 21.11.2010 R. 21 listopada wybierać będziemy nowych radnych do Rady Miejskiej w Czersku, Burmistrza Czerska oraz radnych do Rady Powiatu Chojnickiego i Sejmiku Województwa Pomorskiego. Przypomnijmy, iż do obsadzenia jest 21 mandatów do Rady Miejskiej w Czersku. Natomiast do Rady Powiatu wybierać będziemy z naszego okręgu, obejmującego Gminę Czersk – 5 radnych powiatowych, a do Sejmiku Województwa Pomorskiego z terenu Słupska oraz powiatów słupskiego, bytowskiego, chojnickiego i człuchowskiego – 7 radnych. Dotyczy wyborów do Rady Miejskiej Nr Liczba Nr obwodu wybieokręgu głosoranych wyborwania radnych czego 1 1 5 2 3 2 6 4 3 4 5 5 Dotyczy wyborów do wszystkich szczebli samorządu Granice obwodu głosowania Miasto Czersk, Osiedle nr 1 „Centrum”, ulice: Batorego, Dąbrowskiego, Dr Zielińskiego, Dworcowa, Gen. Józefa Hallera, Gen. Maczka, Gen. Sikorskiego, Gen. Władysława Andersa, Józefa Ostrowskiego, Klonowa, Kolejowa, Kościuszki, Królowej Jadwigi, Marszałka Józefa Piłsudskiego, Plac Kalinowskich, Pocztowa, Rynkowa Miasto Czersk, Osiedle nr 2 „Chojnickie”, ulice: Brzozowa, Budowlana, Bukowa, Chojnicka, Cisowa, Czesława Miłosza, Dębowa, Jana Pawła II, Jarzębinowa, Jodłowa, Kamienna, Konstantego Klina, Kosobudzka, Krótka, Kwiatowa, Leśna, Lipowa, Łubianka, Marii Konopnickiej, Matejki, Mleczarska, Modrzewiowa, Ogrodowa, Pogodna, Polna, Przemysłowa, Przytorowa, Słoneczna, Sosnowa, Spokojna, Towarowa, Transportowców, Wielewska, Wierzbowa, Wojska Polskiego, Wrzosowa, Zielona Miasto Czersk, Osiedle nr 3 „Starogardzkie”, ulice: Augustyna Szpręgi, Blacharska, Cicha, Cmentarna, Czereśniowa, Derdowskiego, Gen. Bema, Ignacego Klińskiego, Kasztanowa, Kaszubska, Kpt. Szczepańskiego, Kręta, Ks. Płk. Wryczy, Leszczynowa, Morelowa, Okrężna, Orzechowa, Ottona Sabiniarza, Partyzantów, Piaskowa, Piotra Ferensa, Podgórna, Pomorska, Por. Kalinowskiego, Słowackiego, Sportowa, Starogardzka, Stolarska, Świerkowa, Targowa, Wicka Rogali, Wincentego Pola, Wiśniowa, Zacisze, Zbożowa Miasto Czersk, Osiedle nr 4 „Tucholskie”, ulice: 21 Lutego, 60-Lecia, Adama Mickiewicza, Agrestowa, Akacjowa, Aleja 1000-Lecia, Boczna, Bohaterów Września, Bolesława Chrobrego, Bolesława Krzywoustego, Browarowa, Czerwonych Maków, Długa, Floriana Ceynowy, Gajowa, Henryka Sienkiewicza, Jagodowa, Jana Karnowskiego, Jana Kilińskiego, Jeżynowa, Kazimierza Falkowskiego, Kazimierza Jasnocha, Kazimierza Odnowiciela, Kazimierza Sprawiedliwego, Kazimierza Wielkiego, Księdza Kazimierza Sprengla, Ludwika Zabrockiego, Łąkowa, Łosińska, Łukowska, Malinowa, Mieszka I, Myśliwska, Parkowa, Podleśna, Porzeczkowa, Poziomkowa, Przemysła II, Rzemieślnicza, Starego Urzędu, Szkolna, Truskawkowa, Tucholska, Władysława Łokietka, Władysława Reymonta, Wydmowa, Wyzwolenia 5 Sołectwa: Kurcze, Złotowo 6 Sołectwo Gutowiec 7 Sołectwo Krzyż 8 Sołectwo Rytel 9 Sołectwo Zapędowo 10 Sołectwa: Malachin, Mokre 11 Sołectwo Gotelp 12 Sołectwa: Odry, Wieck 13 Sołectwa: Lipki, Łąg, Łąg Kolonia 14 Sołectwa: Będźmierowice, Łubna, Klaskawa Siedziba Obwodowej Komisji Wyborczej Szkoła Podstawowa Nr 1 w Czersku ul. Dworcowa 8 Zespół Szkół im. Jana Pawła II w Czersku ul. Kościuszki 6 Remiza OSP w Czersku ul. Starogardzka 42 lokal przystosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych Ośrodek Kultury w Czersku ul. Szkolna 11 Zespół Szkół Licealnych w Czersku ul. Szkolna 3 Zespół Szkół w Rytlu Filia w Gutowcu ul. Czerska 25 Szkoła Podstawowa w Krzyżu Zespół Szkół w Rytlu ul. Ks. Kowalkowskiego 6 Szkoła Podstawowa w Zapędowie Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Malachinie ul. Główna 11 Szkoła Podstawowa w Gotelpiu Szkoła Podstawowa w Odrach ul. Długa 1 Ośrodek Kultury w Łęgu ul. Chojnicka 30 Zespół Szkół Licealnych w Czersku ul. Szkolna 3 Gmina Czersk w liczbach Ilu nas jest ? Na dzień 1 stycznia 2010 roku stan ludności w mieście i gminie Czersk wynosił 21 139 osób, natomiast do dnia 22 października 2010 roku liczba ta wzrosła do 21 186 osób. W mieście na pobyt stały zameldowanych jest 9 799 osób, a w pozostałych miejscowościach 11 387 osób. Porównując rok bieżący z rokiem 2009 zauważamy spadek urodzeń, jak również spadek zgonów. I tak: - urodzenia: w roku 2009 - 286; w roku 2010 - 188 ( w tym 4 pary bliźniaków: w Czersku, Łęgu, Złym Mięsie i w Klaskawie); - zgony: w roku 2009 - 200; w roku 2010 - 143. Na podstawie przedstawionych danych można wnioskować, że to nie urodzenia mają wpływ na wzrost liczby ludności w naszej gminie, gdyż w stosunku do roku poprzedniego jest ich mniej, lecz jest to wynik migracji ludności. Honorata Pokrzywińska Z KRONIK USC W mijającym roku w Urzędzie Stanu Cywilnego zarejestrowano: 1. Urodzenia – 25 (są to transkrypcje aktów urodzeń wpisane do polskich ksiąg, dzieci urodzonych za granicą Polski) 2. Małżeństwa - 118 (w tym: 2 transkrybowane, 86 małżeństw konkordatowych oraz 30 małżeństw cywilnych) 3. Zgony – 85 (w tym 1 zgon transkrybowany) Ponadto wystąpiono do Prezydenta RP poprzez Urząd Wojewódzki o medale „za długoletnie pożycie małżeńskie” – dla par, które wspólnie przeżyły 50 lat. W mijającym roku zarejestrowano w naszej gminie 33 takie pary. Niestety nie otrzymaliśmy jeszcze medali, stąd uroczyste wręczenie odbędzie się pod koniec tego lub na początku przyszłego roku. Najstarszą mieszkanką naszej gminy jest pani Helena Pluta, która w listopadzie br. będzie obchodziła 103 urodziny. Będą życzenia i kwiaty. Pani Helena zadziwia wszystkich swoim optymizmem, życzliwością, pamięcią oraz tym, że do czytania nie używa okularów!!! Ponadto zauważa się że w naszej gminie żyje coraz więcej 90-latków oraz małżeństw obchodzących 50-lecie pożycia, z czego wszyscy się cieszymy. Barbara Rzepczyńska Luty 2010 - uroczystość wręczenia medali Złotym Jubilatom z 2009 roku str. 31 Jubileusz Złotych Godów Maria i Stefan Zabroccy Zofia i Józef Malinowscy Łucja i Tadeusz Śledź Zofia i Józef Kucharscy Barbara i Jan Sowa Maria i Albin Węsierscy Maria i Henryk Samp Wanda i Marian Kuklińscy Anna i Leon Kołatka Teresa i Tadeusz Truskawa Jadwiga i Ludwik Dywel Eugenia i Henryk Prondzińscy Zofia i Aleksander Cieślińscy Irena i Franciszek Skajewscy Maria i Zbigniew Gradowscy Teresa i Franciszek Wiczanowscy Henryka i Tadeusz Smaglińscy Ilza i Janusz Becker Zofia i Henryk Minikowscy Gertruda i Leonard Labon Lidia i Bogdan Kuklinscy Teresa i Henryk Jutrzenka Trzebiatowscy Czesława i Gerard Talewscy Marta i Benedykt Babinscy Gertruda i Czesław Sikorscy Agnieszka i Franciszek Prądzińscy Anna i Henryk Żarna Eugenia i Zenon Warszyńscy Teresa i Franciszek Pazda Jadwiga i Alfons Czapiewscy Jadwiga i Marian Tajl Kazimiera i Zdzisław Karkoszka Jednocześnie wystąpiliśmy o medale dla Jubilatów ubiegłorocznych - państwa Zofii i Konrada Ropińskich - za przeoczenie których serdecznie przepraszam. Barbara Rzepczyńska Najmłodsze czerskie bliźniaki: Zuzanna i Wiktoria Kitowskie, urodzone 28 czerwca 2010 roku str. 32 Młodzi - zdolni Są młode, uśmiechnięte i żyją pasją, jaką jest taniec! To dziewczyny z grupy „Paradise”, dla której mijający rok to wielkie pasmo sukcesów i powodów do radości. Także dla nas – mieszkańców Gminy Czersk, bo przypomnijmy, wiele tancerek „Paradise” to młode Czerszczanki. Paradise – złote dziewczyny! Idą jak burza z Brodnicy 6 nagród tanecznych, w tym kolejne I miejsce w kateMimo, iż grupa taneczna „Paradise” działa prężnie od kilku lat, gorii tanecznej: formacje disco show do 11 lat. o jej sukcesach zrobiło się głośno dopiero kilka miesięcy temu. Na kolejne sukcesy nie trzeba było długo czekać. Już w kwietDziewczyny idą – a właściwie tańczą - „jak burza”, z powodzeniem niu grupa zakwalifikowała się do udziału w bardzo prestiżowym sięgając po wszystkie laury, jai medialnym XXXI Międzynakie tylko można osiągnąć w tańrodowym Festiwalu Piosenki cu nowoczesnym. Zdobywają i Tańca w Koninie. Aby wziąć nie tylko nagrody, ale i bardzo w nim udział należało przesłać pochlebne recenzje od profenagranie z układem taneczsjonalistów, którzy nie ukrywają nym, które następnie oceniane podziwu dla umiejętności i żyjest przez komisję sędziowską wiołowości młodych tancerek. w celu kwalifikacji do festiwaJednym słowem – to był ich rok! lu. Konkurencja była ogromna Przypomnijmy, iż „Paradise” - nagrania nadesłało bowiem działa przy Ośrodku Kultury w 80 zespołów z kraju i zagranisąsiednim Karsinie. W zespole cy, m.in. Słowacji, Rosji i Ukraod lat tańczą jednak nie tyliny. Gorąco trzymaliśmy kciuki ko dziewczyny z Karsina, ale i ...udało się! Zespół „Paradise”, także z okolicznych miejscoreprezentujący gminy Czersk wości. Liczną grupę stanowią i Karsin otrzymał najwyższy tam młode mieszkanki naszej laur - ZŁOTY APLAUZ, czyli Gminy. Najwięcej dziewczynek zwycięstwo w kategorii taneczz Czerska tańczy w „złotej” fornej „disco freestyle”. Poza tym macji disco show do 11 lat. Są dziewczyny zdobyły nagrodę to: Antonina Biesek, Magdalena pieniężną w wysokości 1 200 zł Formacja disco show do lat 11 Bąk, Karolina Kosecka, Wiktoria i nagrody rzeczowe. Wajdzik, Eliza Czaplewska, Weronika Wasiniewska, Agnieszka „Misją tego festiwalu jest odkrywanie jak największej liczSzraiber, Zuzanna Muszyńska, Daria Landowska. Również w star- by utalentowanych dzieci i promowanie ich twórczoszej grupie znajdujemy znane twarze i nazwiska, tańczą tu bo- ści. Już sam fakt, że mogłyśmy zaprezentować się na festiwiem m.in. Jagoda Pruska, Michalina Szydełko i Emilia Błocińska. walu był dla nas spełnieniem marzenia. A przyznany nam Wizytówka Czerska Złoty Aplauz sprawił, że byłyśmy przeszczęśliwe! To była nasza wielOpiekun zespołu, Iwona Laska nie kryje radości z sukcesu swoich ka szansa i myślę, że dziewczyny pięknie ją wykorzystały!” – mówi podopiecznych i wierzy w kolejne, zwłaszcza najmłodszej forma- Iwona Laska. cji. Jak podkreśla, dziewczynki z tej grupy są bardzo pracowite Grand Prix Pucharu Polski i rozwijają się w niesamowitym tempie. Z pewnością czekają na Po sukcesie w Koninie „Paradise” (mini formacja) wzięła udział nie liczne sukcesy. w Mistrzostwach Świata w Ostravie (Czechy). W październiku się„Dziewczynki - poprzez uczestnictwo w zajęciach tanecznych - roz- gnęła po kolejne, prestiżowe trofeum – Grand Prix Pucharu Polski wijają swoje zainteresowania i umiejętności w kierunku tańca, oraz w tańcu nowoczesnym oraz 6 dodatkowych nagród w poszczepromują miasto Czersk na arenie województwa i całej Polski. Śmiało gólnych kategoriach. Tu radość była podwójna, bowiem główną można użyć stwierdzenia, że te 11 dziewcząt należących do zespo- nagrodę młodym tancerkom wręczył sam Piotr Galiński. Oprócz łu „PARADISE” stało się wizytówką Czerska i z wielką przyjemnością Grand Prix zespół „Paradise” otrzymał propozycję współpracy i satysfakcją kontynuują swoją przygodę z tańcem” – mówi Iwona i możliwość dalszego rozwoju na szczeblu światowym pod okiem Laska. A jest to „złota” przygoda, bo z pewnością nie ma w naszym Piotra Galińskiego, który był pod wielkim wrażeniem poziomu zeregionie bardziej utytułowanego zespołu niż właśnie „Paradise”. społu. Juror nie krył słów uznania dla dziewczyn – docenił zwłaszPrzypomnijmy tylko niektóre sukcesy grupy w 2010 r. - Puchar cza „wspaniałe i niepowtarzalne choreografie taneczne, oraz ogromPomorza i Kujaw, Złoty Aplauz Międzynarodowego Festiwalu ny potencjał taneczny dzieci, młodzieży i instruktora zespołu Iwony w Koninie, GRAND PRIX PUCHARU POLSKI W INOWROCŁAWIU. Laski”. I – podobnie jak na poprzednich konkursach – oprócz naAle po kolei... grody głównej na „Paradise” spadł przysłowiowy deszcz nagród. Deszcz nagród Dodajmy, iż otwarty Puchar Polski w Tańcu Nowoczesnym jest imPasmo tegorocznych sukcesów rozpoczęło się w marcu br. – na XI prezą o zasięgu ogólnopolskim. W turnieju biorą udział tancerze Ogólnopolskim Turnieju Tańca o Puchar Pomorza i Kujaw w Bia- z ośrodków rozsianych po całej Polsce. W tym roku na parkiecie łych Błotach. Wzięło w nim udział prawie 1300 tancerzy z całego podziwialiśmy tancerzy z m.in. Białegostoku, Tarnowa, Radomia, kraju. Wysoki poziom konkursu, gorąca rywalizacja i aż 6 głów- Bydgoszczy, Torunia, Warszawy, Poznania, Sochaczewa, Włocławnych nagród dla „Paradise”, w tym m.in. I miejsce w kategorii mini ka, Brodnicy, Karsina, Szczecinka, Człuchowa, Piotrkowa Trybuformacji disco dance do 11 lat (tu najwięcej tancerek to Czersz- nalskiego, Chojnic, Brus oraz Inowrocławia. czanki!) i I miejsce w kategorii mini formacji disco dance 12-15 lat. W chwili, gdy „Panorama Czerska” trafia w Państwa ręce, „ParadiKilka dni później kolejne laury - tym razem na III Ogólnopol- se” tańczy na MISTRZOSTWACH ŚWIATA STREET DANCE SHOW na skim Turnieju Tańca Nowoczesnego w Brodnicy. I znów tancerki Ukrainie. Nasze ciepłe myśli i przysłowiowe „trzymanie kciuków” z „Paradise” okazały się najlepsze, pokonując w klasyfikacji ró- na pewno im się przyda! Powodzenia! wieśników z Poznania, Warszawy, Bydgoszczy. Zespół przywiózł Magdalena Apostołowicz Młodzi - zdolni str. 33 MUSICAL „METRO” W CZERSKU! To było z pewnością jedno z największych artystycznych wyda- Stacja metra w OK rzeń 2010 roku. Komplet widzów, owacje na stojąco, bisy, kwiaty Próby do spektaklu trwały niestrudzenie od kilku miesięcy. Pracai gratulacje po spektaklu... I tak każdego wieczora – przez kilka mi zespołu kierowali Agnieszka Jopek, Katarzyna Bobińska i Jarek minionych miesięcy, gdziekolwiek nie pojawili się na scenie. Tak Grzelak – instruktor OK w Czersku. To właśnie oni skontaktowali publiczność Czerska i okolic się także z Teatrem Buffo w Warprzyjmowała musical „Metro”, szawie i uzyskali stosowne zgody wystawiony własnymi siłami na realizację musicalu w Czersku przez grupę czerskiej młodziewg oryginalnego scenariusza. ży, skupioną przy miejscowym Młodzi artyści sami zbudowali Ośrodku Kultury. Premiera „Metakże imponującą i pomysłową tra” w wykonaniu Grupy „M” miascenografię – z resztek materiała miejsce w maju 2010 r. na scełów, z tego – co mieli. Dzięki wynie czerskiego OK. Występ naszej obraźni i wielogodzinnej pracy młodzieży był wyjątkowy pod wyczarowali na sali OK prawdzikażdym względem i w niczym nie wą stację metra. Niesamowite są ustępował oryginałowi. Młodzi także użyte w spektaklu efekty artyści wnieśli w niego ogromspecjalne oraz gra świateł. Proną dawkę energii, żywiołowości dukcją, nagłośnieniem i oświei młodzieńczej pasji. I – trzeba tleniem zajął się Ośrodek Kultury dodać – wspaniałego talentu! w Czersku. Śpiewający i tańczący artyści, Jednym słowem – takiego wispełniając swoje marzenia dali z dowiska dawno nie widzieliśmy. siebie na scenie wszystko, dzięA młodzieńcza pasja młodych Czerskie „Metro” ki czemu stworzyli profesjonalne aktorów sprawiła, że czerskie „Mei bardzo widowiskowe show. Poniekąd o sobie samych – jest to tro” długo będzie jeszcze na ustach mieszkańców. bowiem opowieść o pasji, o młodzieńczych ideałach i marze- Spełnione marzenie niach, a przede wszystkim jest to historia romantycznej miłości. Dodajmy, iż spektakl został przygotowany i zrealizowany przez Grupa „M” czerską grupę całkowicie społecznie. Również sam wstęp na musiGłówne role musicalu zagrali brawurowo Agnieszka Joppek (Anka) cal był bezpłatny. Młodzi artyści po prostu bezinteresownie podai Jarosław Grzelak (Jan). Wraz z nimi grupę „Metra” stworzyli: Mag- rowali czerskiej publiczności swój wspaniały talent, setki godzin da Stopa, Joanna Klofczyńska, Kamil Klunder, Natalia Bruska, Oli- prób i treningów, a potem budowania scenografii. Wystawiając wia Bruska, Emilia Nowak, Marta Kriezel, Rafał Kiełpiński, Oskar premierowe przedstawienie marzyli tylko o jednym - by móc zoOssowski, Piotr Nobaczyć swoje role w wak, Kinga Grada, oryginale – chcieli Emilia Błocińska, Pawyjechać do Wartrycja Smoleń, Eweszawy i zobaczyć lina Galińska, Patryk „Metro” w Teatrze Szynwelski, Adrian Buffo. Marzenie to Łangowski, Patrycja udało się spełnić Paszek, Agnieszka jesienią br. Koprowska, Sandra Młodzi artyści Burczyk, Magda Rospędzili w Teatrze stowska, Aleksandra „Studio Buffo” kilka Zabrocka, Agata godzin i dosłownie Moga, Magda Brze„poczuli” pod stozińska, Justyna Plichpami deski sceny ta, Dawid Skajewski, teatru i niezwykły Katarzyna Maeurer, klimat tego miejAnna Pozorska, Pausca. Spotkali się lina Będźmierowska, także z aktorami Katarzyna Bobińska, oryginalnego „MeRobert Łoński, Ola tra”. Tak oto marzeBorzyszkowska, Pania się spełniają! trycja Czapiewska, Raz jeszcze gratuGrupa „M” na scenie teatru „Buffo” w Warszawie Paulina Jażdżewska lujemy i w imieniu i Sebastian Mamach. publiczności dziękuI choć grają „Metro” od kilku miesięcy, każdemu kolejnemu przed- jemy za wspaniałe przeżycia. Brawo młodzi artyści! A fanom Grustawieniu towarzyszą te same emocje - wzruszenie i szczęście ze py „M” możemy uchylić rąbka tajemnicy – już niedługo czeka nas spełnionego marzenia, a zachwyt i brawa widowni są ich wielką i kolejna premiera... bardzo zasłużoną radością. Magdalena Apostołowicz str. 34 Młodzi - zdolni EURODESK W CZERSKU Październik 2008. To właśnie w na różne propozycje współpratym czasie zabrzmiało po raz cy, czego nie można powiedzieć pierwszy w Czersku słowo EUo innych szkołach, tych położoRODESK. Eurodesk a właściwie nych bliżej punktu. Lokalny Punkt EURODESK to Staramy się również mobilizonic innego jak młodzi ludzie, wać młodzież do podejmowaktórzy społecznie poświęcają nia własnych inicjatyw i inforswój czas dla innych, pełniąc mujemy, gdzie można znaleźć rolę konsultantów europejskiej środki na ich realizację. Doskosieci informacyjnej dla młodzienałym przykładem jest realiży. Przez pierwszy rok działalzacja projektu „CZERSKI ART”, ności koordynatorem punktu w 100% finansowanego z unijprzy czerskim Ośrodku Kultury nych funduszy. Zaczął się on był instruktor Jarosław Grzeod pomysłu zwykłej wystawy lak. Po roku szeregi konsultanprac fotograficznych i malartów zasiliły uczennice Liceum skich, a zakończył budżetem Ogólnokształcącego im. Winw wysokości 25 000 zł. centego Pola – Sandra Burczyk Pomagamy także młodzieży i Agnieszka Joppek, a następnie w pisaniu projektów i koordyNasi konsultanci na wizycie studyjnej w Brukseli Emilia Nowak. Od tego czasu nowaniu ich działań. działalność punktu nabrała takiego tempa, że czasami brak im Dla tych którzy chcą aktywnie działać, organizujemy szkolenia czasu dla siebie. Sama działalność Eurodesku ukierunkowana jest z programu „Młodzież w działaniu”. Efektem tych działań jest na udzielanie informacji na temat studiowania, pracy i wolonta- „zarażenie” innych młodych ludzi i pokazanie im, że „chcieć to riatu w Unii Europejskiej. Lecz skoro nasi konsultanci otrzymali znaczy móc”. Obecnie konsultujemy i pomagamy w przygotowadostęp do baz danych sieci, to dlaczego nie wykorzystać tego na niu dwóch kolejnych projektów młodzieżowych. Jeżeli oba zostawłasnym podwórku? Tak też czynimy. Początek roku 2010 posta- ną zaakceptowane przez Narodową Agencję Programu wił przed nami kolejne wyzwania – dotrzeć do jak najszerszego „Młodzież w działaniu”, rok zakończymy z bilansem 75 tys. zł, grona młodych ludzi z informacją o naszej działalności. Zaofero- dzięki którym młodzież z naszego miasta będzie mogła spełnić waliśmy szkołom możliwość korzystania z bezpłatnych „lekcji eu- część swych marzeń. ropejskich” i - co dziwne - lokalny odzew był nikły. Zwracają się do nas szkoły z zewnątrz zapraszając do współpracy. Obecnie trzech Agnieszka Joppek, Emilia Nowak, naszych konsultantów posiada uprawnienia do prowadzenia Sandra Burczyk, Jarosław Grzelak tychże lekcji - w całej Polsce jest ich tylko ok. 50. Jedyną szkołą Lokalny Punkt Informacyjny EURODESK z terenu gminy, która często korzysta z tych możliwości, jest OŚRODEK KULTURY w CZERSKU Zespół Szkół w Malachinie. Dyrekcja szkoły jest bardzo otwarta [email protected] Szanowni Państwo... Minęło już siedem miesięcy, odkąd objąłem stanowisko kierownika Ośrodka Kultury w Czersku. Wejście w nową rolę na krótko przed rozpoczęciem sezonu imprez plenerowych nie było dla mnie sytuacją łatwą. Mimo to wraz z pracownikami podjęliśmy szereg przedsięwzięć, zarówno tych, które od jakiegoś już czasu funkcjonują w kalendarzu imprez na terenie miasta, ale również takich, które odbyły się po raz pierwszy. Bardzo cieszy mnie fakt, że wraz z pracownikami ośrodka udało się stworzyć dobry zespół, który ciężko, czasem nawet do wczesnych godzin porannych, pracuje dla dobra Czerska. Udało się również nawiązać owocną współpracę z czerskimi instytucjami. Bardzo bym chciał, aby kolejnym etapem nawiązywania dobrych relacji w mieście była ścisła współpraca naszego Ośrodka Kultury z mieszkańcami Czerska. Jedynie w ten sposób jesteśmy w stanie w sposób pełny odpowiadać na potrzeby kulturalne mieszkańców reprezentujących wszystkie grupy wiekowe. Oczywiście nie wszystkie sugestie mieszkańców, tak samo jak nasze pomysły, jesteśmy w stanie realizować. Przyczyny tego są różne. Najistotniejsze chyba to te związane z finansami. Realizacja dobrych pomysłów nie zawsze wiąże się jednak z zaangażowaniem dużych pieniędzy. Doskonałym tego przykładem jest m.in. czerskie „Metro”. Dlatego pragnę serdecznie zaprosić Czerszczan do zgłaszania swych sugestii i potrzeb w zakresie kultury. Jak wcześniej wspomniałem nie wszystkie Państwa propozycje uda się nam zrealizować. Mogę jednak obiecać, że żadna sensowna propozycja płynąca od mieszkańców nie pozostanie bez rozważenia. Mam gorącą nadzieję, że moja prośba zostanie przez Państwa przyjęta z życzliwością, aby wspólnie stworzyć ofertę kulturalną, jak najbardziej odpowiadającą mieszkańcom wyjątkowego miasta, jakim jest Czersk. Kierownik Ośrodka Kultury Michał Gliniecki Kalendarium imprez sportowych w 2010 r. 1-3.05.2010 r. 07.05.2010 r. 29.05.2010 r. 03.07.2010 r. 12.09.2010 r. 11-12.09.2010 r. 16-20.09.2010 r. 24-25.09.2010 r. 24-26.09.2010 r. 30.09.2010 r. 23.10.2010 r. Turniej Piłki Nożnej o Puchar Przewodniczącego Rady Miejskiej Akcja społeczna „Polska Biega” Ogólnopolski X Marsz na Orientację o Puchar Burmistrza Czerska Regaty żeglarskie z okazji otwarcia Centrum Rekreacji w Ostrowitem Czerski Boxing Show – gala boksu w Czersku XII Integracyjne Regaty Żeglarskie o Puchar Burmistrza Czerska w klasie Optymist i Vaurien Turniej Orlika o Puchar Premiera Donalda Tuska (turniej gminny) IX Ogólnopolski Memoriał im. R. Bruskiego w Piłce Ręcznej Mistrzostwa Polski w Turystycznych Imprezach na Orientację Eliminacje wojewódzkie Turnieju Orlika o Puchar Premiera Donalda Tuska X Turniej Szachowy o Puchar Burmistrza Czerska w Łęgu Barbara Papierowska Fotogaleria - wydarzenia 2010 Akcja krwiodawstwa w czerskim L.O. Grupa poetów działająca przy Ośrodku Kultury w Łęgu Pomorski Piknik Seniorów i Kół Gospodyń Wiejskich w Rytlu Bal Seniora w Czersku Spotkanie Wielkanocne - Stowarzyszenie z Będźmierowic Nauczyciele wyróżnieni z okazji Dnia Edukacji Narodowej X Memoriał im. R. Bruskiego - reprezentacja Czerska Regaty na jeziorze Ostrowite Fotogaleria - wydarzenia 2010 Koncert „Chopin przyjechał” Turniej szachowy w Łęgu X Święto Pstrąga - zespół „Paradise” „Do grającej szafy grosik wrzuć” - grupa „M” Łęskie Kapuśniaki S. Belka, A. Kitowska, A. Ladzińska, R. Literski - laureaci nagrody „Złote Stopy 2009/2010” za wyprawę „Scotland Castle Tour” z podróżniczką M. Wojciechowską Dożynki Gminne w Gutowcu X Dni Rytla Wydawca: Urząd Miejski w Czersku, ul. Kościuszki 27, 89-650 Czersk, tel. (052) 395 48 10, fax 395 48 11, e-mail: [email protected] Opracowanie: Magdalena Apostołowicz • Druk: STANDRUK - Chojnice, tel. (052) 39 743 32 EGZEMPLARZ BEZPŁATNY