Lista kontrolna dla małych firm - Okręgowy Inspektorat Pracy w

Lista kontrolna dla małych firm - Okręgowy Inspektorat Pracy w

LISTA KONTROLNA DLA MAŁYCH FIRM.
Przeczytaj pytania.
Zaznacz odpowiedzi w odpowiednich rubrykach.
W przypadku zakreślenia odpowiedzi NIE, odczytaj propozycje działań korygujących.
Po wdrożeniu działań korygujących dokonaj oceny ryzyka dla czynników chemicznych, zgodnie z podaną metodą.
Lp.
1
2
3
Pytanie / problem
Czy przechowujesz, stosujesz, produkujesz itd. niebezpieczne
środki chemiczne w postaci surowców, produktów pośrednich,
produktów ubocznych, produktów gotowych, odpadów, środków
czystości itd.
Czy niebezpieczne środki chemiczne występujące podczas pracy stale
lub okresowo zostały zidentyfikowane i zinwentaryzowane;
czy jest spis substancji / mieszanin chemicznych niebezpiecznych
(magazynowanych, stosowanych, powstających, odpadowych).
Czy oryginalne opakowania niebezpiecznych środków chemicznych są
oznakowane na etykiecie w języku polskim m.in. nazwą, znakiem
graficznym (piktogramem) i słownym opisem zagrożenia.
4
Czy po przelaniu / przesypaniu substancji lub mieszaniny do innych
pojemników opisano je tak samo jak na etykiecie opakowania
oryginalnego.
5
Czy zbiorniki/ pojemniki napełniane są naprzemiennie różnymi
chemikaliami- jeżeli tak, to:
czy dokonywane jest sprawdzanie stopnia oczyszczenia zbiorników /
pojemników, przed ich powtórnym napełnieniem innym preparatem, .
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Propozycje działań korygujących
Gdy odpowiedź negatywna – odstąp od
dalszej oceny
Spisać wszystkie zmagazynowane oraz
użytkowane w zakładzie substancje
chemiczne.
Po otrzymaniu dostawy sprawdzać
etykietę na opakowaniu. W przypadku
braku etykiety w języku polskim
zwrócić się do dystrybutora. Nie
usuwać oryginalnych etykiet.
Oznakować pojemniki i zbiorniki
robocze zgodnie z oznakowaniem
oryginalnym, co najmniej nazwą i
piktogramem z interpretacją słowną
znaku.
Zapewnić odrębne pojemniki i zbiorniki
w celu wyeliminowania
naprzemiennego ich napełniania. Jeżeli
ze względów technologicznych jest to
niemożliwe, opracować szczegółową
procedurę oczyszczania i sprawdzania
Lp.
6
7
8
9
10
11
Pytanie / problem
Czy znaki graficzne (piktogramy) z nazwą substancji / mieszaniny
oraz oznakowanie kierunków przepływu umieszczono na
rurociągach przesyłowych niebezpiecznych środków chemicznych.
Czy rurociągi oznakowano barwami odpowiednimi dla przesyłanych
mediów.
Czy uzyskano od dostawcy aktualne karty charakterystyki dla wszystkich
niebezpiecznych środków chemicznych, które mogą znajdować się na
stanowisku pracy, a jeśli to konieczne, czy dostępne są wystarczające i
odpowiednie informacje dotyczące niebezpiecznych środków
chemicznych nieposiadających kart (odpady, produkty pośrednie itd.).
Czy niebezpieczne środki chemiczne przechowuje się w specjalnych
pomieszczeniach zamkniętych, zależnie od klasy ryzyka i odpowiednio
oddzielone (odległość lub odpowiednia przegroda) od środków,
których z nimi przechowywać nie wolno lub mogących powodować
niebezpieczne reakcje.
Czy w magazynie jest zapewniona skuteczna wentylacja
grawitacyjna, a jeśli to koniczne również wentylacja
mechaniczna lub awaryjna, zgodnie wymogami przepisów i
informacjami zawartymi w kartach charakterystyki.
Czy w obszarach przechowywania, stosowania i produkcji jest
możliwe gromadzenie i usuwanie wycieków lub rozlanych
niebezpiecznych środków chemicznych do bezpiecznych
pojemników lub na tzw. tace przeciwrozlewowe;
czy istnieją specjalne środki do neutralizacji i usuwania rozlanych
substancji lub usuwania wycieków;
czy istnieją odpowiednie instrukcje.
Czy wprowadzono zakaz stosowania „niekontrolowanych" źródeł
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Propozycje działań korygujących
stopnia czystości
zbiorników/pojemników.
Należy uzupełnić oznakowanie zgodnie
z przepisami [ 4 ].
Uzyskać od dostawcy karty
charakterystyk oraz sporządzić
informacje dla pracowników.
Sprawdzić stan magazynu pod
względem przechowywanych środków
i zgodnie z informacjami zawartymi w
kartach charakterystyki.
Wykonać odpowiednią wentylację i
sprawdzić krotność wymiany
powietrza w magazynie zamkniętym.
Zapewnić odpowiednie pojemniki na
zebrane wycieki; zbiorniki i aparaty
technologiczne posadowić w wannach
(tacach) zbierających wyciekające
chemikalia; zapewnić środki
neutralizujące; opracować i wdrożyć
procedury postępowania, zgodnie z
informacjami zawartymi w kartach
charakterystyki i przepisami ochrony
środowiska [ 8 ].
Wprowadzić zakaz używania otwartego
Lp.
12
13
14
15
16
Pytanie / problem
zapłonu w miejscach przechowywania łatwopalnych niebezpiecznych
środków chemicznych, a przestrzeganie zakazu odpowiednio się
kontroluje i gwarantuje.
Czy opakowania zawierające niebezpieczne środki chemiczne mają
wystarczającą odporność fizyczną oraz chemiczną i czy nie są na nich
widoczne żadne ślady uderzeń, rozcięć lub odkształceń.
Czy unika się ręcznego przelewania środków chemicznych z
otwartych pojemników.
Czy do transportu (ręcznego i mechanicznego) zastosowano sprzęt
pomocniczy lub wyposażenie gwarantujące stabilne zamocowanie,
zabezpieczające przed uszkodzeniem; czy opracowano i wdrożono
instrukcje transportu ręcznego / mechanicznego.
Czy ilość niebezpiecznego środka chemicznego przechowywana na
stanowisku / w pomieszczeniu pracy, nie przekracza ilości
technologicznej dla jednej zmiany roboczej.
Czy zastosowano ochronę przed gromadzeniem się ładunku
elektrostatycznego podczas przelewania cieczy łatwopalnych; czy
kontrolowana jest okresowo skuteczność zastosowanej instalacji
odprowadzającej ładunki elektrostatyczne.
Czy stosowane, magazynowane lub wydzielające się substancje /
mieszaniny chemiczne powodują możliwość powstania atmosfery
wybuchowej: pyłu, gazu.
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Propozycje działań korygujących
ognia oraz innych źródeł zapłonu.
Kontrolować stan opakowań, a
uszkodzone wymienić na nowe tego
samego typu / atestu.
Wyposażyć stanowiska w urządzenia
do przelewania, np. pompy, dozowniki
Zapewnić sprzęt pomocniczy lub
urządzenia transportowe, albo zmienić
system dostarczania chemikaliów na
stanowisko pracy (np. rurociąg, pompa
dozująca). Wydać odpowiednie
instrukcje i zapoznać z nimi
pracowników.
Zapewnić magazyny podręczne.
Wykonać instalację do odprowadzania
ładunków elektrostatycznych, np. stałe
przewody połączone z pojemnikiem lub
jego obudową, końcówki zaciskowe
(klemy) przewodów instalacji
odprowadzającej ładunki,
umożliwiające podpięcie przenośnych
pojemników; wykonywanie
okresowych badań i pomiarów
skuteczności działania w/w instalacji.
Jeżeli odpowiedź TAK, to dokonać
odrębnej oceny ryzyka zagrożenia
wybuchem i sporządzić dokument
zabezpieczenia stanowisk pracy przed
Lp.
17
18
Pytanie / problem
Czy instalacje elektryczne wykonane są w sposób zapewniający
odporność na działanie chemikaliów o właściwościach żrących;
czy corocznie sprawdzana jest skuteczność działania
zastosowanej ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym.
Czy urządzenia, osprzęt i instalacje technologiczne zostały
dobrane w sposób gwarantujący ich odporność na działanie
chemikaliów, czy ich stan techniczny jest okresowo
kontrolowany.
19
Czy pokrycia ścian, sufitów i posadzek oraz podesty robocze i
zabezpieczenia kanałów technologicznych są odporne na
agresywne działanie chemikaliów; czy ich stan techniczny
gwarantuje bezpieczeństwo .
20
Czy urządzenia lub procesy, w których zmiana parametrów (tj. np.
ciśnienie, temperatura, wypełnienie zbiornika, stężenie mieszanin
wybuchowych itp.) może powodować zagrożenie, są wyposażone w
układy (czujniki i wskaźniki) pozwalające wykrywać warunki
niebezpieczne; czy układy te są połączone z systemami alarmowymi;
czy jest możliwość automatycznego przerwania procesu, wyłączenia
urządzeń, włączenia wentylacji awaryjnej w stanach zagrożenia .
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Propozycje działań korygujących
wybuchem, zgodnie z obowiązującymi
przepisami [ 6 ].
Dostosować instalację, sprawdzać jej
stan techniczny i skuteczność działania.
Dostosować urządzenia, osprzęt i
instalacje technologiczne do właściwości
chemikaliów;
sprawdzać okresowo ich stan
techniczny (w ustalonych
czasookresach);
poddawać okresowej konserwacji w
sposób zaplanowany.
Pokryć ściany, sufity, posadzki
powłokami chemoodpornymi.
Zakonserwować przed działaniem
chemikaliów elementy konstrukcji (np.
drewniane podesty, metalowe pokrycia
kanałów technologicznych itp.).
Okresowo kontrolować stan techniczny,
zgodnie z ustalonym planem kontroli.
Zamontować wymagane czujniki i
wskaźniki procesu/operacji
technologicznej; zapewnić system
dźwiękowo-świetlny do alarmowania o
odchyleniach parametrów procesu;
wyposażyć instalację w układy
automatycznego przerywania procesu
/urządzenia, uruchamiania wentylacji
awaryjnej w razie zagrożenia;
sprawdzać okresowo sprawność
Lp.
21
22
Pytanie / problem
Czy czynności, które mogą grozić uwolnieniem gazu, par, pyłów itd.
niebezpiecznych środków chemicznych, są wykonywane w układzie
zamkniętym albo co najmniej w obszarach dobrze wentylowanych lub
w instalacjach wyposażonych w wyciąg miejscowy.
Czy wprowadzono środki zapobiegające rozprzestrzenianiu się
czynników chemicznych niebezpiecznych na inne stanowiska
pracy lub do innych pomieszczeń pracy.
23
Czy została zagwarantowana kontrola dostępu pracowników
nieuprawnionych i osób z zewnątrz do obszarów przechowywania,
załadunku, rozładunku i obróbki niebezpiecznych środków
chemicznych.
24
Czy ustalono wykaz prac szczególnie niebezpiecznych, obejmujący
prace z chemikaliami;
Czy opracowano szczegółowe wymagania bhp przy wykonywaniu
prac szczególnie niebezpiecznych.
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Propozycje działań korygujących
systemu.
Zastosować odpowiednie środki,
zgodnie z przepisami i kartą
charakterystyki [2, 5 ].
Podjąć działania zapobiegawcze np.:
zapewnić hermetyzację procesu,
przemieścić stanowiska niezwiązane z
procesem technologicznym do innego
pomieszczenia, rozdzielić ścianką
działową pomieszczenie produkcyjne,
wykonać szczelne drzwi pomiędzy
pomieszczeniami, wykonać kurtynę
powietrzną pomiędzy
pomieszczeniami, w pomieszczeniach
sąsiadujących zastosować wentylację
mechaniczną nadciśnieniową.
Oznakować strefy i pomieszczenia w
sposób ustalony przepisami; zapewnić
zamknięcia pomieszczeń
uniemożliwiające dostęp osobom
nieuprawnionym , a jednocześnie
zapewniające możliwość swobodnego
opuszczenia pomieszczenia przez
obsługę; opracować instrukcje
informowania osób/ firm
zewnętrznych (np. serwis, usługi) o
zagrożeniach i sposobach ochrony.
Ustalić wykaz, opracować procedury.
Lp.
Pytanie / problem
25
Czy pracownicy i inne osoby świadczące pracę na rzecz pracodawcy
zostali we właściwy sposób poinformowani o ryzyku związanym z
niebezpiecznymi środkami chemicznymi i przeszli odpowiednie
szkolenie w zakresie stosowanych środków zapobiegawczych i
ochronnych.
26
Czy istnieją pisemne instrukcje stanowiskowe, dotyczące
wykonywania czynności z niebezpiecznymi środkami
chemicznymi.
Czy istnieje instrukcja określająca sposób gospodarowania odpadami
niebezpiecznymi, zgodna z przepisami i czy jest kontrola jej
przestrzegania.
Czy wprowadzono odpowiednie zasady higieny osobistej (mycie rąk,
zmiana odzieży, zakaz jedzenia, picia i palenia na stanowiskach pracy
itd.), a ich stosowanie jest kontrolowane.
Czy istnieją instrukcje postępowania w sytuacjach awaryjnych na
wypadek np. wycieku, zmieszania, pożaru, wybuchu chemikaliów.
27
28
29
30
Czy w zakładowym wykazie środków ochrony indywidualnej
uwzględniono środki niezbędne dla ograniczenia narażenia
inhalacyjnego i kontaktowego z uwzględnieniem informacji
zawartych w kartach charakterystyki;
czy ustalone środki ochrony indywidualnej są na bieżąco wydawane;
czy jest kontrolowane ich odpowiednie stosowanie, przechowywanie
i konserwacja.
31
Czy w pobliżu miejsc stosowania i magazynowania chemikaliów o
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Propozycje działań korygujących
Opracować instrukcje.
Poinformować pracowników i inne
osoby świadczące pracę oraz osoby/
firmy zewnętrzne (np. serwis, usługi) o
zagrożeniach i sposobach ochrony.
Poddawać pracowników okresowym
szkoleniom z zakresu bhp nie rzadziej
niż raz w roku.
Opracować i udostępnić pracownikom
instrukcje.
Opracować instrukcję gospodarki
odpadami, wdrożyć do stosowania.
Wdrożyć odpowiednie zasady i zapisać
je w instrukcjach stanowiskowych.
Opracować instrukcję, wdrożyć je do
stosowania, przeprowadzać okresowe
ćwiczenia pozorowane.
Ustalić odpowiednie do zagrożenia
rodzaje ochron indywidualnych oraz
odzieży ochronnej i obuwia;
poinformować użytkowników o
zasadach i sposobie ich stosowania,
przechowywania i konserwacji; wydać
do indywidualnego użytku ustalone
środki i umożliwić ich wymianę w
przypadku zniszczenia lub utraty cech
ochronnych, przez cały czas
wykonywania pracy.
Zamontować odpowiednie natryski
Lp.
32
1
2
3
4
5
6
7
8
Pytanie / problem
własnościach żrących lub łatwopalnych są natryski ratunkowe do
obmycia całego ciała i oddzielne natryski ratunkowe do płukania oczu.
Czy zapewniono pomieszczenia higieniczno-sanitarne dla
pracowników i innych osób wykonujących pracę na rzecz
pracodawcy;
Czy w przypadku stosowania chemikaliów zakwalifikowanych jako
toksyczne, drażniące, uczulające, a także chemikaliów pylących lub o
nieprzyjemnym zapachu, wydzielono dla pracowników odrębne
szatnie i jadalnie;
Czy przed wejściem do jadalni są przedsionki umożliwiające
pracownikom zdjęcie odzieży ochronnej oraz umywalki z bieżącą,
ciepłą wodą;
Czy zapewniono miejsca i urządzenia do oczyszczania i suszenia
odzieży ochronnej, obuwia i innych środków ochrony indywidualnej
wymagających oczyszczenia.
Tak
Nie
Nie
dotyczy
Propozycje działań korygujących
zgodnie z przepisami [ 2 ], kontrolować
ich działanie.
Zapewnić odpowiednie pomieszczenia i
urządzenia, zgodnie z przepisami [ 2 ].
ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2009 r. Nr 6, poz. 33),
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zmianami oraz z 2008 r. Nr 108, poz. 690),
rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 5 marca 2009 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów
niebezpiecznych oraz niektórych preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 53, poz. 439),
rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 marca 2003 r. w sprawie sposobu oznakowania miejsc, rurociągów oraz pojemników i
zbiorników służących do przechowywania lub zawierających substancje niebezpieczne lub preparaty niebezpieczne (Dz. U. Nr 61,
poz. 552),
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie karty charakterystyki (Dz. U. Nr 215, poz. 1588),
rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących
bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa
(Dz. U. Nr 107, poz. 1004 ze zmianami z 2006 r. Nr 121, poz. 836),
rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w
miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005 r. Nr 11, poz. 86 oraz z 2008 r. Nr 203, poz.1275),
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 ze zmianami oraz z 2009 r. Nr 18 poz. 97),
9
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy ręcznych pracach
transportowych (Dz. U. Nr 26, poz. 313 ze zmianami oraz z 2009 r. Nr 56, poz. 462),
10 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze zmianami oraz z 2007 r. Nr 196, poz. 1420).
Lista kontrolna opracowana przez Jolantę Adamczyk-Pyzel i Grażynę Pawlatę –Ich, Okręgowy Inspektorat Pracy w Szczecinie 2009 r, na
podstawie (COSHH Essentials. Health and Safety Executive, 2003).
Zawarte na stronie materiały mogą być wykorzystane wyłącznie jako materiał pomocniczy dla pracodawców i zespołów oceniających ryzyko
zawodowe, bez możliwości ich powielania i publikowania.