rekonstrukcja przedniego więzadła krzyżowego – przegląd technik
Transkrypt
rekonstrukcja przedniego więzadła krzyżowego – przegląd technik
Karol PAŁKA, Anna SZCZEGIELNIAK, Mateusz GRUCA, Kliniczny Oddział Chirurgii Ortopedyczno-Urazowej, Wydział Lekarski w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach REKONSTRUKCJA PRZEDNIEGO WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO – PRZEGLĄD TECHNIK OPERACYJNYCH RECONSTRUCTION OF THE ANTERIOR CRUCIATE LIGAMENT - A REVIEW OF SURGICAL TECHNIQUES Słowa kluczowe: ACL, techniki operacyjne, rekonstrukcja, ortopedia 1. WSTĘP Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego (ACL) jest jednym z popularnych urazów wśród ludzi aktywnych, a jednym z najczęstszych urazów stawu kolanowego w sporcie. Szacuje się, że roczna częstość występowania uszkodzenia ACL wynosi około 1 do 3000 wśród ogółu ludności. Oznacza to, że w Polsce zdarza się około 15 tysięcy nowych zerwań ACL rocznie. Samoistna odpowiedź organizmu po zerwaniu więzadła krzyżowego przedniego jest słaba. Bez rekonstrukcji chirurgicznej ACL ruchomość jak i funkcjonalność stawu kolanowego jest w zdecydowanej większości przypadków ograniczona. Zaniedbanie samego procesu rekonstrukcji jak i późniejszej rehabilitacji może prowadzić u pacjenta do przyszłych zmian zwyrodnieniowych. Obecnie zabieg rekonstrukcji ACL jest jednym z głównych obszarów badań ortopedycznych na całym świecie. Dzieje się tak po części ze względu na dużą liczbę zawodników zaangażowanych w sport zawodowy, gdzie proces rehabilitacji oraz odzyskanie formy są niezbędne, aby szybko powrócić do sportu. Także dzięki większej świadomości w społeczeństwie w ostatnich latach o własnym stanie zdrowia i wyższych oczekiwaniach dotyczących zdolności uprawiania sportu w nawet podeszłym już wieku u sportowcówamatorów. Rekonstrukcja przedniego więzadła krzyżowego to zabieg wykonywany w ostatnich latach nie tylko u osób zawodowo związanych ze sportem, atletów wyczynowych, ale także coraz częściej u pacjentów, którzy są aktywni fizycznie i swoje codzienne życie wiążą z szeroko pojęta kulturą fizyczną. W niniejszej pracy chcielibyśmy pokazać aktualnie stosowane w Polsce i na świecie techniki rekonstrukcji ACL. 2. TECHNIKI OPERACYJNE W REKONSTRUKCJI PRZEDNIEGO WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO. 2.1. Historia Więzadła krzyżowe, a w zasadzie ich namiastka znane były od starożytności, a konkretnie czasów egipskich (ok.3000 r. p.n.e.) Ale do czasów opisu Galena wierzono, że są częścią układu nerwowego, a nie osobną strukturą tkanki łącznej. Dokładne opisy anatomiczne jak i funkcjonalne więzadeł krzyżowych zawdzięczamy lekarzom XIX wieku m.in. Bonnetowi, Noulisowi, czy Weberowi. Pierwszy zachowany opis zabiegu „rekonstrukcji” ACL pochodzi z 1900r., wykonany został przez Battle’a, a rezultaty były zadowalające. Przez kolejne dwie dekady pacjentów operowano po latach od urazu i utrwalonych niestabilnościach, z powodzeniem, jednak odległe korzyści nie były zadowalające. W pierwszych zabiegach XII Konferencja Naukowa Majówka Młodych Biomechaników im. prof. Dagmary Tejszerskiej s. 98 używano autograftów z powięzi szerokiej. Pierwszym, któremu udało się zachować po operacji pełną ruchomość stawu kolanowego, zarówno zgięcia jak i wyprostu fizjologicznego był Macey w 1939 roku, używając ścięgna mięśnia półścięgnistego. 2.2 Aktualne procedury medyczne przy rekonstrukcji ACL W XXI wieku przy rekonstrukcji przedniego więzadła krzyżowego używane są w głównej mierze autografty z mięśnia półścięgnistego lub z więzadła właściwego rzepki. Ortopedzi przed zabiegiem mogą zdecydować się także na allograft, który podraża koszty zabiegu, ale w mniejszym stopniu traumatyzuje tkanki pacjenta. Do wcześniej wymienionych możliwości dochodzą także dylematy takie jak: rekonstrukcja jedno- czy dwupęczkowa, wczesna czy jednak późna artroskopia z jednoczesną rekonstrukcją ACL. Pytaniem, które często pojawia się przed ostateczną decyzją o rekonstruowaniu więzadła, szczególnie u wyczynowych sportowców jest odsetek jak i czas powrotów do zawodowego uprawienia sportu. Odległym, ale jednak znaczącym wyzwaniem stającym przed operatorami jest wskaźnik występowania choroby zwyrodnieniowej stawów przy podjęciu próby rekonstrukcji w kontrze do leczenia zachowawczego. Praca ta ma na celu pokazanie ostatnich doniesień naukowych z całego świata i podjęcia próby odpowiedzi na wyżej postawione pytania i dylematy, przed którymi stają obecnie lekarze ortopedzi. LITERATURA [1] B.Robin, S.Jani, S. Marvil, J. Reid, C. Schillhammer, J. Lubowitz, “Disadvantages of Transtibial, Anteromedial Portal, and Outside-In Femoral Tunnel Drilling in SingleBundle Anterior Cruciate Ligament Reconstruction: A Systematic Review”, Arthroscopy, vol.1, 2015, s.132-148; [2] K. Miyasaka, D. Daniel, M. Stone, and P. Hirshman, “The incidence of knee ligament injuries in the general population,” The American Journal of Knee Surgery, vol. 4, , 1991, s. 3–8; [3] L. C. Abbott, J. B. M. Saunders, F. C. Bost, and C. E. Anderson, “Injuries to the ligaments of the knee joints,” The Journal of Bone and Joint Surgery. American, vol. 26, 1944, s. 503–521; [4] H. Brückner, “A new method for plastic surgery of cruciate ligaments,” Chirurg, vol. 37, no. 9, 1966, s. 413–414; [5] V. Chouliaras and H. H. Passler, “The history of the anterior cruciate ligament from Galen to double-bundle acl reconstruction,” Acta Orthopaedica et Traumatologica Hellenica [6] K. Yasuda, E. Kondo, H. Ichiyama, Y. Tanabe, and H. Tohyama, “Clinical evaluation of anatomic double-bundle anterior cruciate ligament reconstruction procedure using hamstring tendon grafts: comparisons among 3 different procedures,” Arthroscopy, vol. 22, no. 3, 2006, s. 240–251; [7] J. H. Ahn and S. H. Lee, “Anterior cruciate ligament double-bundle reconstruction with hamstring tendon autografts,” Arthroscopy, vol. 23, no. 1,.e1–109, 2007, s. 109; [8] S. M. Strickland, J. D. MacGillivray, and R. F. Warren, “Anterior cruciate ligament reconstruction with allograft tendons,” Orthopedic Clinics of North America, vol. 34, no. 1, , 2003, s. 41–47; [9] Li S, Chen Y, Lin Z, Cui W, Zhao J, Su W. A systematic review of randomized controlled clinical trials comparing hamstring autografts versus bone-patellar tendonbone autografts for the reconstruction of the anterior cruciate ligament. Arch Orthop Trauma Surg., 2012, s.1287-97