Streszczenie studium wykonalności dla województwa lubelskiego
Transkrypt
Streszczenie studium wykonalności dla województwa lubelskiego
STUDIUM STUDIUM WYKONALNOŚCI – STRESZCZENIE Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013 Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE Tebodin Poland Sp. z o. o. ul. Taśmowa 7 02-677 Warszawa [email protected] T +48 22 334 41 11 F +48 22 334 41 12 OPTIMA Baca Robert ul. Przy Lesie 3 87-134 Zławieś Mała [email protected] T +48 609 608 238; +48 22 398 78 31 F +48 22 398 78 32 Warszawa, kwiecień 2012 Projekt i wykonanie ©2007 OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium Streszczenie studium wykonalności Projekt „Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej” dotyczy przygotowania i uruchomienia spójnej trasy rowerowej w pięciu województwach: warmińsko-mazurskim, podlaskim, lubelskim, świętokrzyskim i podkarpackim. Projekt będzie zrealizowany w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013, oś priorytetowa V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, działanie V.2 Trasy rowerowe. Niniejsze opracowanie dotyczy części projektu trasy rowerowej realizowanej w województwie lubelskim, której długość docelowa w 2015r. będzie wynosić 351,058 km. Trasa będzie prowadziła w następujący sposób: - po jezdni na zasadach ogólnych: 257,657km (73,39%), - po istniejących ścieżkach rowerowych i ciągach pieszo-rowerowych: 15,641 km (4,46%), - po wybudowanych wydzielonych asfaltowych ścieżkach rowerowych: 17,144 km (4,88%), - po wybudowanych asfaltowych ścieżkach rowerowych - adaptacja pobocza: 24,392 km (6,95%), - po utworzonych ciągach pieszo-rowerowych - adaptacja chodnika: 6,223 km (1,77%), - po drogach gruntowych: 27,429 km (7,81%), - inwestycja na nasypie kolejowym / wale przeciwpowodziowym: 2,276 km (0,65%). Etapy przygotowania studium wykonalności objęły: - Etap I - opracowanie szczegółowego modelu wdrażania Działania V.2 PO RPW wraz z analizą formalno-prawną przygotowania i realizacji projektów w województwach Polski Wschodniej z uwzględnieniem ich uwarunkowań i dokumentów strategicznych, - Etap II - wykonanie analiz, dla każdego z województw Polski Wschodniej, informacji i danych na temat wariantów o rozwiązaniach optymalnych z punktu widzenia ekonomicznej zasadności wyboru wariantu korytarza trasy głównej, ochrony środowiska oraz technicznej i finansowej możliwości realizacji inwestycji: - Etap IIa - wykonanie analizy wielokryterialnej realizacji przedsięwzięcia (wraz z elementami analizy ekonomicznej) dla zgłoszonych przebiegów korytarzy trasy w poszczególnych województwach na podstawie przebiegów opisanych w ramach „Studium przebiegu korytarza głównego trasy rowerowej realizowanej w ramach Działania V.2” – wyniki analiz umożliwią dokonanie wyboru korytarza trasy głównej w każdym z 5 województw Polski Wschodniej, - Etap IIb - wykonanie analizy wariantowej dopuszczalnych przebiegów trasy głównej z uwzględnieniem badań natężenia i prognoz ruchu oraz aspektów środowiskowych i społecznych wraz z przeprowadzeniem konsultacji społecznych na szczeblu lokalnym – wyniki analiz umożliwią dokonanie wyboru optymalnego przebiegu trasy i alternatywnych terenowych przebiegów w każdym z województw Polski Wschodniej, - Etap IIc - wykonanie szczegółowej inwentaryzacji potrzeb inwestycyjnych dla wybranych wariantów z uwzględnieniem aspektów technicznych i finansowych - wyniki inwentaryzacji ukażą możliwości usunięcia wszystkich wąskich gardeł (z punktu widzenia bezpieczeństwa ruchu rowerowego) znajdujących się na trasie i zapewnienia odpowiednich standardów technicznych z uwzględnieniem finansowych ograniczeń w każdym z województw Polski Wschodniej, - Etap III – przygotowanie pięciu niezależnych studiów wykonalności dla każdego z województw Polski Wschodniej, - Etap IV – przygotowanie jednolitego opracowania wykonalności projektów w ramach całego działania V.2 PO RPW. 1. Wykonalność techniczno-technologiczna Potrzeba realizacji projektu Stworzenie bezpiecznej infrastruktury dla ruchu rowerowego stanowi element rozwoju zrównoważonego transportu, a także wywoła impuls do rozwoju i promowania turystyki rowerowej. Całość wspieranych działań przyczyni się do aktywizacji społecznej i otworzy nowe możliwości spędzania wolnego czasu. Realizacja kompleksowego działania na rzecz wytyczenia rowerowych tras turystycznych przyczyni się do ochrony miejsc cennych przyrodniczo przed nieskoordynowanym ruchem turystycznym. Wspierane działania w istotny sposób wpłyną na poprawę dostępności miejsc atrakcyjnych turystycznie, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpiecznego dojazdu. Trasy rowerowe poprowadzone przez wartościowe przyrodniczo i kulturowo tereny w makroregionie stworzą możliwość rozwoju turystyki specjalistycznej. Będzie to 2 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium stymulującym czynnikiem do dostosowania i rozbudowy lokalnej bazy turystycznej oraz restrukturyzacji zawodowej na wsi. Realizowane działania mają pozytywnie wpłynąć na rozwój małej przedsiębiorczości ze specjalnym uwzględnieniem agroturystyki. Mieszkańcom miast Polski Wschodniej stworzy możliwość aktywnego i atrakcyjnego wypoczynku w granicach makroregionu. Dla Polski Wschodniej rozwój turystyki rowerowej będzie znaczącym czynnikiem rozwoju lokalnego, z wykorzystaniem istniejącego potencjału, m.in. naturalnych walorów krajoznawczo-turystycznych i przyrodniczych, a także szlaków pielgrzymkowych do miejsc kultu religijnego. Celami szczegółowymi projektu, rozumianymi jako korzyści osiągane bezpośrednio po realizacji projektu, są: - ożywienie kulturalno-turystyczne województwa, - promocja bogatej historii wielokulturowych kresów, - rozwój przedsiębiorczości oraz spadek bezrobocia w efekcie rozwoju usług związanych z turystyką, - promocja turystyki rowerowej w Polsce na arenie międzynarodowej, - ochrona miejsc cennych przyrodniczo przed nieskoordynowanym ruchem turystycznym, - stworzenie markowego produktu turystycznego opartego o projektowaną trasę, - poprawa wizerunku województwa lubelskiego, - propagowanie zdrowego, aktywnego trybu życia, - zwiększenie dostępności do oferty turystycznej oraz kulturowej województwa lubelskiego, - poprawa jakości życia mieszkańców poprzez łatwiejszy dostęp do atrakcji turystycznych oraz wzrost turystki regionu związany ze wzrostem gospodarczym. W sferze przestrzennej zidentyfikowano następujące cele pośrednie: - wzrost atrakcyjności województwa lubelskiego, jako miejsca aktywnego wypoczynku, - poprawa atrakcyjności przestrzennej terenu bezpośrednio objętego projektem jako obszaru do wypoczynku i rozrywki. W sferze gospodarczej założono następujące cele pośrednie: - podniesienie konkurencyjności obszaru jako miejsca prowadzenia działalności gospodarczej związanej z turystyką aktywną, jak i korzystania z usług oraz lokalnego handlu i gastronomii, - poprawa wizerunku obszarów świadczących oferty z zakresu turystyki aktywnej jako miejsca atrakcyjnego turystycznie i rekreacyjnie, - uaktywnienie procesów optymalizacji struktury gospodarczej z osiągnięciem wzrostu udziału usług turystycznych, gastronomii, handlu typowego oraz usług wyższego rzędu. W sferze społecznej założono następujące cele pośrednie: - aktywizacja zawodowa i społeczna osób objętych pomocą społeczną poprzez nowe możliwości zarobku wynikające z rozwoju turystyki, - aktywizacja sportowa, - promocja zdrowego trybu życia powiązanego z aktywnością ruchową. Wyniki analizy wariantów Przed opracowaniem finalnego dokumentu, jakim jest studium wykonalności, wykonano szereg prac planistycznych mających na celu wybór optymalnego przebiegu trasy. Postępując w myśl zasady „od ogółu do szczegółu” prace rozpoczęto od analizy wielokryterialnej korytarzy trasy. Przebieg i szerokość korytarzy były wynikiem konsultacji z beneficjentami, partnerami i społecznością lokalną. W trakcie prac przyjęto szereg zróżnicowanych kryteriów tematycznych, których celem było wskazanie korytarza optymalnego, tym samym zawężając obszar działań dla kolejnych etapów prac. W następnej kolejności, w oparciu o materiały źródłowe, w uzgodnieniu z potencjalnymi partnerami, beneficjentem i społecznością lokalną opracowywano warianty przebiegu trasy (mieszczące się w powierzchni wcześniej wybranego korytarza). Szereg analiz (uwarunkowań terenowych, ruchowych, środowiskowych, społecznych) umożliwił selekcję wariantu rekomendowanego wraz z możliwymi do realizacji alternatywnymi przebiegami trasy. Finalnym etapem prac planistycznych była inwentaryzacja terenowa wybranego wariantu oraz rozsądnych alternatyw. Na podstawie zebranych danych możliwe było określenie potrzeb inwestycyjnych dla konkretnych odcinków trasy, eliminacja „wąskich gardeł”, a tym samym określenie kosztów budowy oraz utrzymania trasy w całym województwie i z podziałem na partnerów. Projektowana trasa prowadzi przez tereny powiatów (gmin): - bialski (Gmina Konstantynów, Gmina Janów Podlaski, Gmina Rokitno, Gmina Terespol, Miasto Terespol, Gmina Kodeń, Gmina Sławatycze), - włodawski (Gmina Hanna, Gmina Włodawa, Miasto Włodawa, Gmina Wola Uhruska) - chełmski (Gmina Chełm), - Miasto Chełm (miasto na prawach powiatu), - krasnostawski (Gmina Kraśniczyn, Gmina Krasnystaw, Miasto Krasnystaw, Gmina Izbica), 3 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie - Studium zamojski (Gmina Zwierzyniec, Miasto Zwierzyniec), biłgorajski (Gmina Józefów, Miasto Józefów), tomaszowski (Gmina Susiec). Uproszczony opis lokalizacji trasy: Gnojno > Stary Bubel > Janów Podlaski > Werchliś > Pratulin > Bohukały > Krzyczew > Mokrany Stare > Koroszczyn > Terespol > Żuki > Kostomłoty > Okczyn > Kodeń > Liszna > Sławatycze > Hanna > Włodawa > Okuninka > Żłobek Duży > Sobibór Osada > Zbereże > Wola Uhruska > Uhrusk > Siedliszcze > Przymiarki > Poczekajka > Leśniczówka > Nowiny > Chełm > Strupin Łanowy > Pokrówka > Weremowice > Uher > Zagroda > Stare Deputycze > Kostunin > Kozieniec > Maciejów > Złośnica > Wola Siennicka > Krasnystaw > Romanów > Staw Noakowski Kolonia > Kulików > Michałów > Klemensów > Bodaczów> Brody Duże > Brody Małe > Żurawnica > Zwierzyniec > Górecko Stare > Brzeziny > Józefów > Wólka Łosiniecka > Kniazie > Dmitroce > Maziły Matryca logiczna projektu Logikę projektu przedstawia matryca logiczna, załączona do studium wykonalności. Przedstawia cel nadrzędny projektu, którym jest „Zwiększenie roli zrównoważonej turystyki w gospodarczym rozwoju makroregionu” poprzez rozwój turystyki rowerowej w województwie lubelskim. Kluczowymi rezultatami są: - liczba atrakcji turystycznych - 100 szt., - liczba nowych miejsc noclegowych - 79 szt., - liczba nowych miejsc pracy w sekcji I PKD - 30 szt., Niezbędnymi działaniami do osiągnięcia ww. rezultatów są: - opracowanie dokumentacji projektowej, - realizacja prac budowlano-montażowych, - nadzór inwestorski, - zarządzanie projektem, - realizacja działań promocyjno-informacyjnych, - zapewnienie trwałości projektu. Kluczowymi produktami projektu są: - długość oznakowanej trasy w 2015r. – 351.058 km, - liczba Miejsc Obsługi Rowerzysty w 2015r. - 38 szt., - liczba stojaków dla rowerów w 2015r. - 80 szt., - liczba przebudowanych skrzyżowań w 2015r. - 22 szt., - liczba przebudowanych obiektów inżynierskich w 2015r. - 15 szt., - liczba wybudowanych obiektów inżynierskich (kładek) w 2015r. – 5 szt., długość utwardzonych dróg (tłuczniowa, żwirowa) - 2,574 km, - długość wybudowanych asfaltowych ścieżek rowerowych w 2015r. – 41.536 km, - długość utworzonych ciągach pieszo-rowerowych - adaptacja chodnika: 6,223 km, - długość przebudowanych dróg gruntowych w 2015r. – 27.429 km. 2. Wykonalność ekonomiczno-finansowa Harmonogram rzeczowo-finansowy Do lipca 2012r. beneficjent podpisze stosowne umowy/porozumienia z partnerami. Do czerwca 2012r. zostanie przygotowany i złożony wniosek o dofinansowanie, sfinalizowany podpisaniem umowy o dofinansowanie. Wówczas możliwe będzie rozpoczęcie prac nad dokumentacją techniczną, która potrwa maksymalnie do sierpnia 2013r. Wymienić tu należy uzyskanie stosownych pozwoleń i decyzji, wykonanie projektu budowlanego, wykonawczego. W trakcie uzyskiwania pozwoleń rozpocznie się proces przygotowywania przetargów na realizację robót budowlanych. Prace budowlane potrwają maksymalnie do połowy 2015r. Możliwy będzie podział zadań na kontrakty, a tym samym wcześniejsze zakończenie prac na wybranych odcinkach. Trasa będzie w pełni przejezdna i spójna maksymalnie do końca 2015r. Prognozowana liczba użytkowników Przewiduje się, że w roku 2020 z trasy korzystać będzie średnio 6,2 tys. rowerzystów w ramach podróży codziennych (1 435 457 podróży codziennych w obszarach niezurbanizowanych, 833 708 podróży codziennych w obszarach zurbanizowanych, 55.298 podróży turystycznych jednodniowych, 38.409 podróży turystycznych wielodniowych). 4 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium Nakłady inwestycyjne oraz źródła finansowania W ramach etapu IIc realizacji projektu oszacowano nakłady inwestycyjne w wysokości 44.355.291,69 PLN brutto. Struktura procentowa poszczególnych kategorii: - dokumentacja – 8,0%, - roboty budowlano-montażowe – 75,2%, - zarządzanie projektem – 3,0%, - opłaty i inne – 6,0%, - nadzór – 2,0%, - grunty – 5,8%. W ramach etapu IIc realizacji projektu nie zidentyfikowano kosztów niekwalifikowanych. Nakłady inwestycyjne Kwoty brutto Dokumentacja Roboty budowlano-montażowe Zarządzanie projektem Opłaty i inne Nadzór Grunty Razem brutto Jedn. PLN PLN PLN PLN PLN PLN PLN 2012 2 661 317,50 0,00 307 075,10 614 150,19 0,00 1 287 107,77 4 869 650,56 2013 887 105,83 13 341 428,29 409 433,46 818 866,92 354 842,33 1 287 107,77 17 098 784,61 2014 0,00 13 341 428,29 409 433,46 818 866,92 354 842,33 0,00 14 924 571,01 2015 0,00 6 670 714,14 204 716,73 409 433,46 177 421,17 0,00 7 462 285,50 Razem 3 548 423,33 33 353 570,72 1 330 658,75 2 661 317,50 887 105,83 2 574 215,54 44 355 291,69 Projekt jest przewidziany do współfinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, priorytet V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, działanie V.2 Trasy rowerowe. Montaż finansowy składa się z: - udziału własnego beneficjenta - 5%, - budżetu państwa - 10%, - dofinansowania EFRR - 85%. Źródła finansowania Jedn. 2012 2013 2014 2015 Razem Struktura finansowania kosztów kwalifikowanych Udział własny % 5,00% Budżet państwa % 10,00% Dofinansowanie EFRR % 85,00% Razem % 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% Struktura finansowania kosztów kwalifikowanych Udział własny PLN 243 482,53 Budżet państwa PLN 486 965,06 Dofinansowanie EFRR PLN 4 139 202,98 Razem PLN 4 869 650,56 854 939,23 1 709 878,46 14 533 966,92 17 098 784,61 746 228,55 1 492 457,10 12 685 885,36 14 924 571,01 373 114,28 746 228,55 6 342 942,68 7 462 285,50 2 217 764,58 4 435 529,17 37 701 997,93 44 355 291,69 Struktura finansowania kosztów całkowitych Udział własny PLN 243 482,53 Budżet państwa PLN 486 965,06 Dofinansowanie EFRR PLN 4 139 202,98 Razem PLN 4 869 650,56 854 939,23 1 709 878,46 14 533 966,92 17 098 784,61 746 228,55 1 492 457,10 12 685 885,36 14 924 571,01 373 114,28 746 228,55 6 342 942,68 7 462 285,50 2 217 764,58 4 435 529,17 37 701 997,93 44 355 291,69 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% Struktura finansowania kosztów całkowitych Udział własny % Budżet państwa % Dofinansowanie EFRR % Razem % 5,00% 10,00% 85,00% 100,00% 5 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium Koszty operacyjne W ramach etapu IIc realizacji projektu oszacowano koszty operacyjne związane z funkcjonowaniem trasy rowerowej w okresie referencyjnym. Koszty utrzymania bieżącego ponoszone są co roku, z pominięciem okresów, w których występują remonty cząstkowe. Koszty remontu cząstkowego ponoszone są co 5 lat, licząc od pierwszego roku eksploatacji. 2 500 000.00 2 058 060.66 2 058 060.66 2 058 060.66 2 058 060.66 1 047 271.35 1 047 271.35 2033 2034 1 047 271.35 1 047 271.35 2032 1 047 271.35 2029 1 047 271.35 1 047 271.35 2028 2031 1 047 271.35 2027 1 047 271.35 2024 1 047 271.35 1 047 271.35 2023 2026 1 047 271.35 1 047 271.35 2019 2022 1 047 271.35 2018 1 047 271.35 1 047 271.35 2017 2021 1 047 271.35 PLN 1 500 000.00 2016 2 000 000.00 1 000 000.00 500 000.00 2036 2035 2030 2025 2020 0.00 Wyniki analizy finansowej Ustalenie wartości wskaźników finansowej efektywności projektu dokonano na podstawie przepływów pieniężnych określonych przy zastosowaniu metody standardowej. Podstawowe elementy i parametry analizy finansowej: - okres odniesienia - 25 lat (okres 2012-2036), - finansowa stopa dyskontowa - 5%, - niezdyskontowany koszt inwestycji - 44.355.291,69 PLN, - zdyskontowany koszt inwestycji – 41.137.435,98 PLN, - niezdyskontowana wartość rezydualna – 22.420.226,71 PLN, - zdyskontowana wartość rezydualna – 6.951.792,84 PLN, - zdyskontowane koszty operacyjne – 13.568.215,58 PLN. Obliczono dyskontowe wskaźniki efektywności finansowej: - finansowa bieżąca wartość netto inwestycji (FNPV/C), - finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z inwestycji (FIRR/C), - finansowa bieżąca wartość netto kapitału (FNPV/K), - finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z kapitału (FIRR/K). W wyniku porównania wpływów i wypływów otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - FNPV/C = -47.753.858,72 PLN, - FIRR/C = -7,12%. Ujemna wartość FNPV/C oraz FIRR/C niższa niż stopa dyskonta świadczy o tym, że wpływy generowane przez projekt (tylko wartość rezydualna) nie pokryją wypływów i dla realizacji projektu niezbędne będzie dofinansowanie. W wyniku porównania wpływów i wypływów otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - FNPV/K = -12.787.038,14 PLN, - FIRR/K = -3,24%. 6 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium Ujemne wartości FNPV/K oraz FIRR/K wskazują, że projekt nie jest efektywny dla podmiotu realizującego, tj. z punktu widzenia beneficjenta. Jednocześnie, nawet po uwzględnieniu dofinansowania występuje niedobór środków, który powinien być uzupełniony, gdyż w przeciwnym przypadku nie będzie zapewniona trwałość finansowa projektu. Przedmiotowy projekt nie będzie generował dochodu (przychodu netto) w rozumieniu art. 55 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego Rozporządzenie (WE) nr 1260/1999. Uwzględniając powyższe, poziom dofinansowania ustala się przy zastosowaniu stopy dofinansowania określonej dla danego działania w szczegółowym opisie priorytetów danego programu operacyjnego. Podsumowując, luka finansowania wynosi 100%, zaś zgodnie ze szczegółowym opisem osi priorytetowych Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, priorytet V. Zrównoważony rozwój potencjału turystycznego opartego o warunki naturalne, działanie V.2 Trasy rowerowe, intensywność dofinansowania wynosi 95% kosztów kwalifikowanych, w tym 85% stanowią środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz 10% to środki budżetu państwa. Trwałość finansowa Z formalnego punktu widzenia beneficjent, tj. Województwo Lubelskie, odpowiedzialne jest za utrzymanie trwałości finansowej projektu. W praktyce, na mocy podpisanych porozumień, jednostkami bezpośrednio odpowiedzialnymi za utrzymanie infrastruktury będą lokalni partnerzy, na terenie których zlokalizowana zostanie infrastruktura. W ocenie trwałości finansowej projektu przyjęto założenie, że beneficjent skutecznie podpisze porozumienia z partnerami lokalnymi, którzy zobowiążą się do ponoszenia kosztów utrzymania bieżącego oraz remontów cząstkowych lub też w inny sposób zapewni wymagane środki finansowe na utrzymanie infrastruktury. Uwzględniając powyższe nie wystąpią niedobory środków pieniężnych, a trwałość finansowa projektu jest zachowana zarówno w okresie realizacji, jak i w ciągu co najmniej 5 lat od jego zakończenia. Prognozowana liczba użytkowników trasy Szacuje się, że w 2020r. rowerzyści korzystający z trasy rowerowej odbędą: - 833.708 podróży codziennych w obszarach zurbanizowanych, - 1.435.457 podróży codziennych w obszarach niezurbanizowanych, - 55.298 podróży turystycznych jednodniowych, - 38.409 podróży turystycznych wielodniowych. Wyniki analizy ekonomicznej Podstawowe elementy i parametry analizy ekonomicznej: - okres odniesienia - 25 lat (okres 2012-2036), - ekonomiczna stopa dyskontowa - 5% (zgodnie z Niebieską Księgą), - zdyskontowany przychód generowany przez ruch turystyczny – 146.174.984,04 PLN, - zdyskontowane korzyści ekonomiczne wynikające z substytucji ruchu zmotoryzowanego ruchem rowerowym – 108.892.652,86 PLN, - zdyskontowana wartość rezydualna – 4.521.491,28 PLN, - zdyskontowane wynagrodzenia ukryte – 22.528.925,48 PLN, - zdyskontowane wpływy podatkowe – 3.743.025,20 PLN. 7 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie 160000000 Studium 146 174 984.04 140000000 120000000 108 892 652.86 PLN 100000000 80000000 60000000 40000000 22 528 925.48 20000000 4 521 491.28 3 743 025.20 0 Przychód generowany przez ruch turystyczny Koszty ekonomiczne netto (korzyść) Wartość Wynagrodzenia rezydualna netto ukryte Wpływy podatkowe W studium wykonalności przeprowadzono szereg analiz, które potwierdzają zasadność realizacji inwestycji. Szczególne znaczenie ma wykonalność społeczno-ekonomiczna, w której wykazano, że realizacja projektu przyczyni się do istotnych korzyści społeczno-ekonomicznych. Wykonane analizy miały charakter pionierski, jednak jednoznacznie potwierdziły zasadność realizacji projektów dotyczących tras rowerowych w wielu płaszczyznach życia społecznego. Obliczono dyskontowe wskaźniki efektywności ekonomicznej: - ekonomiczna wartość bieżąca netto (ENPV), - ekonomiczna wewnętrzna stopa zwrotu (EIRR), - stosunek korzyści do kosztów (B/C). W wyniku porównania wpływów i wypływów otrzymano następujące wartości wskaźników dyskontowych: - ENPV = 251.007.357,03 PLN, - EIRR = 34,06%, - B/C = 8,20. Powyższe wartości wskaźników dyskontowych potwierdzają, że inwestycja jest uzasadniona ze społecznoekonomicznego punktu widzenia. Zwrot z inwestycji, tj. nadwyżka korzyści społeczno-ekonomicznych nad stratami nastąpi już w 2018r. 300 000 000.00 251 007 357.03 250 000 000.00 150 000 000.00 2 989 716.44 PLN 200 000 000.00 100 000 000.00 50 000 000.00 0.00 2036 2035 2034 2033 2032 2031 2030 2029 2028 2027 2026 2025 2024 2023 2022 2021 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 -50 000 000.00 ENPV 8 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium Jazda rowerem jest źródłem wielowymiarowych korzyści społeczno-ekonomicznych. W studium wykonalności podjęto próbę ich kwantyfikacji w odniesieniu do projektu „Trasy Rowerowe w Polsce Wschodniej” realizowanego na terenie województwa lubelskiego. Punktem wyjścia do analiz są bogate doświadczenia innych krajów. Według TRENDY TRAVEL istnieje 20 dobrych powodów do korzystania z roweru. Poniżej przytoczono najważniejsze fakty, które znajdują również potwierdzenie w studium wykonalności: - jazda rowerem jest najszybszym sposobem poruszania się po mieście - najszybszy sposób dotarcia do miejsc odległych o nie więcej niż 5 km, - cykliści pomagają użytkownikom samochodów redukując korki - korzystający z rowerów zajmują ułamek przestrzeni wymaganej przez samochody i łatwiej im się poruszać po zakorkowanych ulicach, - cele codziennych podróży znajdujące się w promieniu 5 km pomagają osobom w podeszłym wieku zachować niezależność - im jesteś starszy, z tym większym prawdopodobieństwem będziesz poruszał się pieszo, rowerem lub środkami transportu publicznego, a nie samochodem, - dzieci lubią jeździć rowerem - prowadzone w sposób ciągły w trybie on-line w skali całego kraju badania ankietowe wykazują, że 33% dzieci w Austrii chciałoby dojeżdżać do szkoły rowerem, - jazda rowerem nakręca gospodarkę - zgodnie z doświadczeniami europejskimi, klienci przyjeżdżający rowerem mają dla sklepów dużo większą wartość, gdyż pomimo że wydają jednorazowo mniej, to odwiedzają sklepy częściej niż użytkownicy samochodów, - ruch rowerowy tworzy przestrzeń - inwestowanie w parkingi dla rowerów pozwala osiągnąć duże oszczędności wydatków i przestrzeni, którą można udostępnić mieszkańcom, - jazda rowerem ratuje życie - 10 razy więcej ludzi umiera corocznie w wyniku zanieczyszczenia środowiska i braku aktywności fizycznej wywołanej korzystaniem z samochodów niż w wyniku potrącenia lub najechania przez pojazdy mechaniczne, - więcej przejazdów rowerem to mniej wypadków - ryzyko wypadków z udziałem rowerzystów maleje wraz ze wzrostem skali ruchu rowerowego, - rowery są ekologiczne - im więcej ludzi będzie jeździć rowerem, tym czystsze będzie powietrze, a ryzyko zachorowania niższe, - jazda rowerem przyczynia się do utrzymania dobrej wydolności - badania przeprowadzone w Grazu potwierdziły, że nawet tylko 12 tygodni jeżdżenia rowerem w codziennym życiu (po zakupy, do pracy, do szkoły) spowodowało, że 3 spośród 4 uczestników poczuło wzrost wydolności, poprawę samopoczucia i wyszczuplenie, - korzystanie z roweru pozwala zachować szczupłą sylwetkę – 30 minut jazdy rowerem umożliwia spalenie nawet 340 kcal, - jazda rowerem czyni cię mądrzejszym - wysiłek fizyczny prowadzi do poprawy połączeń synaptycznych w mózgu. 3. Wykonalność instytucjonalna Sposób wdrażania projektu Beneficjent wnioskujący o dofinansowanie projektu inwestycyjnego przed przygotowaniem dokumentacji aplikacyjnej właściwym instytucjom musi wykazywać pełną gotowość organizacyjną przedsięwzięcia oraz wypełnić odpowiednie kryteria wyboru projektu. Do najważniejszych działań zaliczyć należy: - działania instytucjonalno-organizacyjne: - ustanowienie Zespołu Wdrażającego Projekt - przygotowanie procedur (trybu postępowania) w następujących obszarach: - prowadzenia procedur przetargowych i zawierania umów dla zadań objętych projektem, - weryfikacji czy roboty, usługi i/lub dostawy, za które jest dokonywana płatność zostały rzeczywiście wykonane zgodnie z zawartą umową, - przygotowywania wniosków o płatność, w tym zasad weryfikacji i poświadczania czy wszystkie wydatki włączane do wniosku o płatność są zgodne z zasadami zawartymi w Wytycznych w zakresie kwalifikowania wydatków, - archiwizacji wszelkich dokumentów związanych z realizacją projektu w okresie realizacji PO RPW oraz 3 lat od zamknięcia PO RPW zgodnie z postanowieniami art. 90 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1083/2006 oraz art. 19 rozporządzenia Komisji (WE) Nr 1828/2006, - przygotowanie wniosku o dofinansowanie obejmujące: 9 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium - - - przeprowadzenie procedury OOŚ stwierdzającej konieczność lub brak konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko (szczegółowe informacje znajdują się w części studium wykonalności poświęconej aspektom prawnym), - przygotowanie wszelkich niezbędnych załączników do wniosku o dofinansowanie, - przygotowanie i przeprowadzenie procedury wyboru wykonawcy zadań objętych projektem: - opracowanie dokumentacji przetargowej na wybór wykonawcy dokumentacji technicznej, inżyniera kontraktu, wykonawcy działań promocyjnych oraz wykonawcy robót budowlanomontażowych, - ogłoszenie postępowań przetargowych oraz wybór wykonawców we wspomnianych obszarach, - podpisanie kontraktu z wybranymi wykonawcami. działania administracyjne: pozyskanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele projektu, procedura oddziaływania na środowisko, w tym wydanie decyzji w zakresie uwarunkowań środowiskowych, ustalenie warunków zagospodarowania/lokalizacji inwestycji celu publicznego, uzyskanie decyzji pozwolenia na budowę. działania finansowe - zgodnie z zapisami szczegółowego opisu osi priorytetowych w ramach PO RPW oraz zarysu modelu przygotowania i realizacji projektów w ramach działania V.2 PO RPW wysokość dofinansowania może wynieść maksymalnie 95% wydatków kwalifikowanych tj. 85% ze środków EFRR i 10% z dotacji celowej budżetu państwa. Dotacja jest udzielana pod warunkiem, że beneficjent nie będzie wykorzystywał infrastruktury wytworzonej w ramach projektu do wykonywania działalności gospodarczej w rozumieniu wspólnotowym przez okres co najmniej 10 lat od dnia udzielenia wsparcia, a projekt nie zostanie poddany znaczącej modyfikacji przez okres co najmniej 5 lat od daty zakończenia jego realizacji. Trwałość rezultatów projektu Za trwałość projektu od momentu przygotowania projektu do zakończenia okresu zachowania celów projektu odpowiada beneficjent przed Instytucją Pośredniczącą (zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie). Za utrzymanie i bieżące naprawy trasy rowerowej, infrastruktury towarzyszącej (wiaty, parkingi, stojaki) będą odpowiedzialni partnerzy projektu według kategorii drogi. Zarząd Dróg Wojewódzkich w Lublinie będzie odpowiedzialny jedynie na drogach wojewódzkich i drogach przebiegających przez obszary nadleśnictw. Natomiast za utrzymanie oznakowania pionowego trasy na całej długości będzie odpowiedzialny ZDW. Szczegółowe zapisy na ten temat zawarte będą (w indywidualnych przypadkach) w umowach porozumień pomiędzy beneficjentem a partnerami. W przypadku decyzji beneficjenta, potwierdzonej uzgodnieniem z partnerami, za finansowanie tych zadań odpowiedzialni będą partnerzy. Należy zaznaczyć, że powyższy sposób zapewnienia trwałości projektu nie zwalnia beneficjenta od odpowiedzialności przed Instytucją Pośredniczącą. Wykonalność prawna Ze względu na swój zasięg i dużą ilość partnerów konieczne są przemyślane działania koordynacyjne ze strony beneficjenta i Zarządu Dróg Wojewódzkich w Lublinie, który będzie odpowiadał za realizację projektu. Do najważniejszych uwarunkowań formalno-prawnych zaliczyć należy następujące kwestie: - Pozyskanie prawa do dysponowania nieruchomością na cele projektu, Przed wystąpieniem z wnioskiem o uzyskanie decyzji o pozwoleniu na budowę należy uzyskać prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane, o którym mowa w art. 3 pkt 11 ustawy Prawo budowlane. Zakłada się, że w każdym przypadku odpowiedzialnym za regulację kwestii własności gruntów będzie partner, na obszarze którego przebiegać będzie planowana trasa rowerowa. - Pozyskiwanie decyzji środowiskowych, Zarówno ścieżki rowerowe jak i trasy rowerowe nie są zakwalifikowane jako mogące zawsze lub potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Pozyskanie decyzji środowiskowych nie będzie dotyczyć całego projektu, a jedynie wybranych inwestycji takich jak budowa nowych kładek lub rozbudowa drogi w przypadku konieczności poszerzenia pasa drogowego. Inwestycje tego typu są niewątpliwie „wąskim gardłem” projektu, za realizację odpowiedzialny będzie beneficjent i partnerzy. - Ustalenie warunków zagospodarowania/lokalizacji inwestycji celu publicznego, W każdym przypadku, gdy planowane przedsięwzięcie nie jest ujęte w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, należy uzyskać decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego. - Uzyskanie decyzji pozwolenia na budowę. Uzyskanie decyzji pozwolenia na budowę stanowi element końcowy procedury formalno – prawnej, umożliwiając rozpoczęcie prac budowlano – montażowych przewidzianych w projekcie. Pozwolenia na 10 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium budowę nie wymaga wykonanie robót budowlanych polegających na: remoncie istniejących obiektów budowlanych i urządzeń budowlanych, z wyjątkiem obiektów wpisanych do rejestru zabytków, instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych, z wyjątkiem usytuowanych na obiektach wpisanych do rejestru zabytków w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz z wyjątkiem reklam świetlnych i podświetlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym, przebudowie dróg, torów i urządzeń kolejowych. Na obecnym etapie sugeruje się, iż w każdym przypadku decyzja pozwolenia na budowę powinna być pozyskiwana na szczeblu lokalnym, gdzie organem wydającym pozwolenie będzie starostwo powiatowe, na terenie którego realizowany będzie dany element inwestycji wymagający pozwolenia na budowę. Zgodność z polityką ochrony środowiska Projekt przyczynia się do realizacji osiągnięcia trwałości środowiska naturalnego (europejska polityka w dziedzinie zmian klimatycznych, powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej itd.) Rower jako środek transportu nie powoduje negatywnego oddziaływania na środowisko, w przeciwieństwie do ruchu samochodowego, którego negatywny wpływ na środowisko jest oczywisty (zanieczyszczenia atmosferyczne, wysoki koszt infrastruktury towarzyszącej, wyższy efekt bariery, szczególnie na terenach zurbanizowanych). W związku z tym projekt, który przewiduje zwiększenie ruchu rowerowego także poprzez przejęcie części ruchu samochodowego przyczynia się do zachowania trwałości środowiska naturalnego. Korzyści dla środowiska płynące z realizacji projektu „Trasy rowerowe w Polsce Wschodniej” w woj. lubelskim to m.in. czystsze powietrze – spadek emisji zanieczyszczeń związanych z ruchem samochodowym (dwutlenek węgla, węglowodory, tlenki azotu, pyły), oszczędność przestrzeni, szczególnie w warunkach zatłoczenia, oszczędność powierzchni pod infrastrukturę. Zwiększenie udziału podróży niezmotoryzowanych nie powoduje dodatkowych kosztów dla środowiska; jednocześnie powoduje korzyści społeczne, takie jak wzrost sprawności fizycznej użytkowników, zmniejszenie ilości wypadków, zmniejszenie kosztów podróży. Ponadto poprzez poprawę jakości środowiska projekt ma pozytywny wpływ na powstrzymanie utraty różnorodności biologicznej. Przez obszary Natura 2000 trasa prowadzi na odcinku 45,3km (12,9% długości trasy), wzdłuż granicy obszarów na długości 109,9 km (31,3% długości trasy). Projekt przestrzega zasad dotyczących działań zapobiegawczych oraz gwarantuje, że szkody w środowisku powinny być usunięte u źródła Przestrzeganie powyższych zasad znajduje odzwierciedlenie w sposobie realizacji projektu (etapowość) i postępowaniu według reguły „od ogółu do szczegółu”. W pierwszej kolejności prac ustalony został Szczegółowy Model Wdrażania projektu (warsztat do dalszej pracy zarówno dla wykonawcy jak i beneficjenta), następnie przeprowadzono szereg badań mających na celu ustalenie przebiegu korytarzy tras rowerowych w województwie, a w konsekwencji wybór w wyniku analizy wielokryterialnej optymalnego korytarza trasy rowerowej, później w ramach korytarza przeprowadzano analizę i uzgadnianie wariantów realizacyjnych i wskazano wariant rekomendowany trasy rowerowej w województwie. Niniejszy projekt przestrzega tych zasad w wytyczonej trasie rowerowej, bo nie przyczynia się do znaczących zmian w środowisku. Szczególne przypadki prac związanych z budową Trasy mogą generować negatywne skutki dla środowiska, ale w tych sytuacjach poszczególne odcinki trasy będą poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i oddziaływania na obszar Natura 2000, w celu ustalenia zakresu i charakteru oddziaływań. Projekt przestrzega zasady „zanieczyszczający płaci” Przestrzeganie zasady „zanieczyszczający płaci” będzie się przejawiało w zobowiązaniu wykonawców inwestycji do ponoszenia odpowiedzialności, także finansowej, w zakresie potencjalnych zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska oraz wyrządzanych szkód na etapie przygotowania i realizacji przedsięwzięcia. Zasada ta w etapie użytkowania będzie także obowiązywała administratorów Trasy. Dodatkowo wszystkie opłaty związane z użytkowaniem środowiska leżą po stronie inwestora. Rekomenduje się umieszczenie dodatkowych informacji na tablicach informacyjnych z regulaminem i ewentualnymi konsekwencjami niszczenia mienia czy zanieczyszczenia środowiska. Analiza ekonomiczna potwierdza korzyści płynące z substytucji podróży zmotoryzowanych (samochód osobowy) podróżami niezmotoryzowanymi (rower). Przy założonym 30% poziomie substytucji zdyskontowane efekty netto w obszarze zurbanizowanym i niezurbanizowanym potwierdzają, że straty generowane są jedynie z tytułu czasu podróży oraz bezpieczeństwa. Zdyskontowane straty są wyższe w obszarze niezurbanizowanym. Należy stwierdzić, że realizacja projektu przyczyni się do istotnych korzyści społeczno-ekonomicznych, w tym w zakresie zanieczyszczenia powietrza, emisji gazów cieplarnianych, hałasie, zasobów naturalnych, zanieczyszczenia wód, odpadów. 11 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, 00-926 Warszawa T +48 22 461 30 00; F +48 22 461 33 62 Województwo lubelskie Studium Ocena oddziaływania na środowisko oraz obszary Natura 2000 Wstępna analiza potencjalnych możliwości oddziaływania na środowisko przyrodnicze wskazuje, że projektowana trasa rowerowa nie stanowi zagrożenia dla wartości przyrodniczych. Wynika to z przewidywanego braku występowania potencjalnych negatywnych oddziaływań znacząco wpływających na środowisko oraz z istnienia możliwości technicznych i organizacyjnych zabezpieczających przed skutkami prac realizacyjnych. Należy jednak podkreślić, że drogi o nawierzchni twardej oraz obiekty mostowe w ciągach tych dróg zalicza się do przedsięwzięć mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko. Do inwestycji, które mogą wymagać oceny oddziaływania na środowisko zaliczyć należy budowę obiektów mostowych / kładek w ciągach dróg wojewódzkich oraz ewentualne roboty budowlane dotyczące dróg, gdzie wymagana będzie zmiana granic pasa drogowego lub w innym przypadku, gdy przedsięwzięcie zostało zaklasyfikowane do mogących znacząco oddziaływać na środowisko1 (pięć obiektów, cztery odcinki dróg wojewódzkich). Projektowana trasa przechodzi po granicy bądź przez obszar 14 obszarów Natura 2000, w tym 6 siedliskowych oraz 8 ptasich, przecinając je na długości 45,3 km (12,9% trasy) oraz prowadząc wzdłuż ich granicy na odcinku 109,9km (31,3% trasy). Łącznie stanowi to 155,2 km trasy (44,21% długości trasy). 4. Podsumowanie Po wykonaniu dokumentacji technicznej nastąpi realizacja robót. Zostaną wybudowane ścieżki dla rowerów o utwardzonej nawierzchni, takiej, aby umożliwić rowerzystom wygodną i bezpieczną podróż. Powstałe trasy ułatwią dotarcie do miejsc atrakcyjnych przyrodniczo i zabytków, a także umożliwią rowerzyście dotarcie do dworców kolejowych, autobusowych i parkingów. Zrealizowana trasa zostanie odpowiednio oznakowana, aby ułatwić rowerzyście poruszanie się na niej i dotarcie do celu. Kolejnym ułatwieniem dla użytkowników trasy będzie budowa Miejsc Obsługi Rowerzysty, w których znajdą się m.in. stojaki na rowery, wiaty postojowe i widokowe, kosze do selektywnej zbiórki odpadów, mapy turystyczne, toalety oraz inne niezbędne dla rowerzysty urządzenia. Po zakończeniu realizacji projektu przewidywane są działania mające na celu dalszy rozwój sieci tras rowerowych w województwie lubelskim. Do istniejącego ciągu trasy będą komplementarnie i sukcesywnie dołączane i dobudowywane nowe trasy i ścieżki rowerowe, które razem będą tworzyć spójną całość. Dodatkowo wytworzona infrastruktura będzie monitorowana i naprawiana, a także udoskonalana, aby dostosować ją do wymogów i potrzeb użytkowników trasy oraz, aby zapewnić bezpieczeństwo przejazdu. Miejsca Obsługi Rowerzystów będą również udoskonalane, aby zapewniały wszystkie potrzeby rowerzystów na trasie. Podsumowując realizacja projektu wpłynie pozytywnie na rozwój województwa lubelskiego oraz Polski Wschodniej. Dzięki realizacji inwestycji nastąpi wzrost liczby turystów w województwie, rozwój przedsiębiorczości, a co za tym idzie wzrost nowych miejsc pracy oraz restrukturyzacja zawodowa na wsi. Turyści będą mieli możliwość aktywnie spędzić wypoczynek i dotrzeć do miejsc o wysokich walorach turystycznych. 1 Wg Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko 12 Copyright 2012 © Tebodin Poland Sp. z o. o., OPTIMA Baca Robert