Referaty: mgr Urszula Augustyniak Wpływ ćwiczeń
Transkrypt
Referaty: mgr Urszula Augustyniak Wpływ ćwiczeń
IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna Referaty: mgr Urszula Augustyniak Wpływ ćwiczeń usystematyzowanego zapamiętywania stosowanych w metodzie Dyna-Lingua M.S. na pamięć literacką w młodszym wieku szkolnym Celem mojego referatu jest wykazanie, że specyficzny trening pamięci, ukierunkowany na tworzenie sieci skojarzeniowych oraz na przetwarzanie danych w tych sieciach, prowadzi do poprawy zapamiętywania krótkich tekstów literackich. Przedmiotem moich badań jest trening zapamiętywania skategoryzowanych danych odnoszonych do kilku konkretnych obiektów oraz trening w operowaniu tymi danymi (w oparciu o klocki „64 figury”) prowadzony z dziećmi w młodszym wieku szkolnym. Wpływa on pozytywnie na poprawne zapamiętywanie treści bajek i opowiadań. W pierwszej części referatu odwołam się do koncepcji pamięci operacyjnej Baddeleya i Hitcha. Następnie przedstawię wyniki moich badań i wnioski związane z hipotezą badawczą. dr Antoni Balejko Wykorzystanie książek i pomocy z serii „Logopeda radzi” w badaniach, diagnozie, korekcji mowy i wymowy osób w różnym wieku W referacie zostanie przedstawiona moja droga zawodowa i wspomnienia o moich mistrzach i nauczycielach. Zaprezentowana będzie postać prof. Kirejczyka, prof. Kaczmarka, dra Kani i prof. Klimkowskiego. Zaprezentuję serię Logopeda radzi oraz Test nazywania i arkusz odpowiedzi. Inspiracją do jego opracowania był Bostoński Test Nazywania, który służy do badania i oceny mowy osób z afazją. Można go też stosować do usprawniania funkcji osób z różnymi zaburzeniami mowy, przede wszystkim takich, u których zaburzenia mowy lub jej brak są wynikiem uszkodzenia różnych części mózgu. Test nazywania i arkusz odpowiedzi pozwalają badać, notować wyniki i oceniać poziom komunikacji i świadomości językowej, wyznaczać kierunek działania korekcyjno-terapeutycznego. mgr Edwin Bażański Problematyka emisji głosu osób z autyzmem, zespołem Downa i upośledzeniem umysłowym Koordynacja funkcji oddechowych podporządkowana jest centralnemu układowi nerwowemu. W mózgu znajduje się ośrodek mowy, a jego nadwyrężenie prowadzi do dysfunkcji głosu oraz ostrych zaburzeń w zakresie artykulacji. Dotknięty patologią ciąg mechanizmów wywołuje zmiany, które zakłócają odbiór impulsów z mózgu. Podstawowym problemem w zakresie emisji głosu jest stres komunikacyjny. W tym przypadku oznacza to wycofanie się pacjenta z komunikacji, co w efekcie powoduje zwolnienie tempa rozwoju psychofizycznego. Młody człowiek przystosowuje się, uczy się żyć ze swoim defektem, utrzymując w ten sposób równowagę psychofizyczną kosztem ograniczenia szans rozwojowych Omawiając problematykę stresu komunikacyjnego, najczęściej skupiamy się na kwestiach werbalnego przekazu i komunikowania się. Nie bierzemy jednak pod uwagę całego spektrum Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna prawidłowego dotleniania organizmu np. dziecka autystycznego i dziecka z upośledzeniem. W przypadku takiego pacjenta podstawowy problem polega na tym, że oddech zatrzymuje się właściwie w połowie drogi, czyli w krtani i w płucach. Wprowadzenie zindywidualizowanego treningu oddechowego, często skorelowanego z praktycznymi zadaniami aktorskimi, przynosi pożądane efekty. Pacjent stopniowo zapamiętuje odgrywane role połączone z technicznymi aspektami emisji głosu, co w pierwszych miesiącach treningu przypomina okres właściwy mutacji. Głos faluje we wszystkich rejestrach brzmieniowych, wpadając w falset, przydechy aż po momenty prawidłowego, przeponowego głosu. Konsekwencja i determinacja w treningach stwarzają szansę na skuteczną eliminację problemów z głosem i co najważniejsze, poprzez naukę prawidłowego oddechu dotleniają mózg. mgr Jarosław Budźko Mój sposób postępowania z autystycznym synem na progu dorosłości. Twórczość rodzicielska w podejściu egalitarnym Wystąpienie poświęcę opisowi mojego postępowania z autystycznym synem – będzie to przypomnienie i kontynuacja referatu wygłoszonego w 2007 roku na III Międzynarodowej Konferencji Logopedycznej we Wrocławiu. To opis okresu terapii zbiegającej się z dochodzeniem syna w okres dorosłości i związane z nim regresy i nierównomierny rozwój. Przybliżę aspekty komunikacji werbalnej i niewerbalnej wytworzone z synem na bazie pracy terapeutycznej metodą Dyna-Lingua M.S. oraz niektóre elementy teorii umysłu stosowane w terapii, a dające znaczące efekty w naszym przypadku. Przedstawię również wiele refleksji nad „trudnym ojcostwem” z niepełnosprawnym dzieckiem z autyzmem, połączone z dążeniem do poznania możliwości rozwojowych syna, własnych możliwości rozwojowych, jak i twórczości rodzicielskiej w podejściu egalitarnym na podstawie badań własnych. mgr Anastazja Drath Wykorzystanie bajki psychostymulacyjnej w pracy metodą Dyna-Lingua M.S. nad mową i myśleniem Ze względu na swoje właściwości, bajka psychostymulacyjna może stanowić tworzywo sesji terapeutycznych w całości ich przebiegu lub tylko w ich części. Zarówno mowa, jak i myślenie znajdować mogą w bajce psychostymulacyjnej pożywkę dla rozwoju na różnych etapach. Zgodnie z założeniem metody Dyna-Lingua M.S., którą stosuję w swoich działaniach terapeutycznych, metoda terapii mowy powinna zawierać formy ćwiczeń i oddziaływań stanowiących trening obszarów mózgu odpowiedzialnych za mowę. Formy te muszą bezpośrednio wiązać się z mową i być możliwe do wprowadzenia nawet w zerowym jej stadium. Takie możliwości dają techniki charakterystyczne dla metody Dyna-Lingua M.S. wzmocnione tworzywem bajki psychostymulacyjnej. Bajka psychostymulacyjna dobrze sprawdza się jako podłoże dla działań zarówno na etapie nominacji, jak i tam, gdzie chodzi o rozwój struktury zdania czy rozwój już bardziej zaawansowanych form wypowiedzi słownych. Poprzez bajkę skonstruowaną i opowiadaną zgodnie z założeniami Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna metody Dyna-Lingua M.S. dziecko powoli uczy się myślenia, język bowiem jest traktowany we wspomnianej metodzie jako narzędzie programowania i kontroli tej złożonej czynności przetwarzania informacji, jaką jest myślenie. Dotyczy to również roli języka w ukierunkowanym przetwarzaniu danych pamięciowych pochodzących z różnych analizatorów, czyli w tworzeniu wyobrażeń. W swoim wystąpieniu pragnę przybliżyć możliwości wykorzystania bajki psychostymulacyjnej w pracy metodą Dyna-Lingua M.S. nad mową i myśleniem. dr Anna Dziwińska Komunikowanie się w upośledzeniu umysłowym i autyzmie Niniejsza praca zawiera część teoretyczną, w której zwrócono uwagę na istotę komunikacji interpersonalnej, dzieląc ją na werbalną i niewerbalną. W części praktycznej przedstawiono rezultaty badań własnych, obserwacji ilościowej, dotyczącej charakterystyki pełnej kompetencji lingwistycznokomunikacyjnej dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i poddawanych terapii logopedycznej oraz wyników badań metodą Dyna-Lingua M.S. Przedstawia ona koncepcje dotyczące procesu komunikowania się ludzi prezentujących mowę zdefektowaną. Ów problem pojawia się w upośledzeniu umysłowym i autyzmie. Autorka omawia go w wąskim zakresie odnoszącym się do taksonomii zaburzeń typowych dla upośledzenia umysłowego i autyzmu. Określa, które cechy mowy zdefektowanej przypisać autyzmowi, niepełnosprawności intelektualnej, a które sprzężeniu tych zaburzeń. Badania i literatura przedmiotu pokazują, że największe kontrowersje pojawiają się przy ustalaniu owej typologii, czyli diagnozy różnicowej. mgr Sylwia Filipczak Dynamika występowania zaburzeń afatycznych a funkcjonowanie pacjenta – studium przypadku Celem wystąpienia jest ukazanie zależności między dynamiką ustępowania zaburzeń afatycznych, będących skutkiem incydentu neurologicznego, a aktywnością i funkcjonowaniem chorej. Uszkodzenie mózgu, jakiego doznała badana, zmieniło jej egzystencję o sto osiemdziesiąt stopni. Silna motywacja do pokonywania trudności i systematyczność sprawiły, że bariery komunikacyjne stawały się coraz mniejsze. Praca zawiera relację z poszczególnych etapów terapii i zmian, jakie zaszły w funkcjonowaniu chorej. Z czasem objawy zaczęły się zmieniać, cześć z nich ustąpiła całkowicie, inne przekształciły się w dyskretniejsze deficyty. Co było najtrudniejsze w terapii? Jak zmieniała się aktywność pacjentki wraz z ustępowaniem zaburzeń? W jaki sposób teraz patrzy na świat? Czy można dostrzec jakieś pozytywne aspekty choroby? Dlaczego zdecydowała się opisać swoje zmagania z trudnościami komunikacyjnymi w książce? Odpowiedzi na te pytania dostarczy prelekcja. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna mgr Ewa Galewska Model terapii integratywnej dla osób jąkających Nie ma jednolitej definicji jąkania, a co za tym idzie, nie ma też jednolitej propozycji terapii dla osób jąkających. Definicje jąkania przytoczone w literaturze odnoszą się do tego, co dzieje się z osobą jąkającą, wtedy kiedy ona już się jąka. Powszechnie jąkanie jest utożsamiane z niepłynnym mówieniem. Natomiast istotnym problemem osoby jąkającej jest to, co się z nią dzieje, zanim zacznie mówić – na poziomie konceptualizacji wypowiedzi. Jąkanie definiuję jako globalne zaburzenie komunikacji, najczęściej realizujące się w mowie spontanicznej, nie jest stanem – jest cechą. Występuje w relacji z oceniającym słuchaczem, powoduje dezintegrację wszystkich sfer funkcjonowania człowieka (fizycznej, psychicznej, emocjonalnej, wolitywnej, behawioralnej, społecznej oraz duchowej). Proponowany przeze mnie model terapii dla osób jąkających uwzględnia wszystkie wymienione sfery oraz zakłada dążność do ich zintegrowania, czyli do zdrowia pacjenta. Dla terapeuty zajmującego się osobami jąkającymi (nie jąkaniem) stanowi to nie lada wyzwanie. W terapii osoby jąkającej konieczne jest połączenie wiedzy z wielu dziedzin nauki (psycholingwistyki, psychologii, neuronauki, logopedii, fizjoterapii) oraz korzystanie z wiedzy wielu szkół psychoterapeutycznych, w szczególności z terapii poznawczo-behawioralnej, systemowej rodzin, psychodynamicznej, egzystencjalnej oraz innych). Pierwszym – niezwykle ważnym elementem terapii osoby jąkającej jest diagnoza. Powinna ona zawierać trafną interpretację, psychoedukację w przypadku dorosłego pacjenta oraz rodziców/ opiekunów/partnerów. Tu powinno znaleźć się też wyjaśnienie konieczności zastosowania integratywnego modelu terapii, a nie terapii logopedycznej. Następnie pacjenci uczestniczą w trzyletnim programie terapeutycznym uwzględniającym trening poznawczo-behawioralny, przeredagowanie pamięci emocjonalnej, aktywność poznawczą, gotowość do ryzyka, przywrócenie integracji i równowagi rozregulowanych procesów w sieciach neuronowych. Niezwykle ważnym jest ostatni etap terapii – etap stabilizacji. mgr Tomasz Galewski Czy jąkanie jest nerwicą mowy – przyczynek do dyskusji W literaturze przedmiotu nie ma zgodności co do sposobu definiowania jąkania. Proponowane definicje są bardziej lub mniej akceptowane przez ogół środowiska zaangażowanego w problem i można przyjąć, że w pewnym stopniu wynikają z dogmatyzmu metodologicznego ich autorów. Wystąpieniem chciałbym sprowokować dyskusję, której celem byłaby rewizja zgłaszanych poglądów na temat jąkania oraz próba znalezienia wspólnych stanowisk w kwestii jego definiowania. Wspólne stanowisko w tejże sprawie jest, zdaniem autora, bardzo istotne z punktu widzenia praktycznych zastosowań wiedzy naukowej w proces leczenia osób jąkających. W odczuciu autora, pilną potrzebą jest dokonanie rewizji poglądu na temat związku jąkania i lęku. Na związku tym opiera się zaproponowana przez dr. Szamburskiego definicja – jąkanie jest nerwicą mowy – którą to chciałbym poddać dyskusji. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna W dyskusji zamierzam odnieść się do wniosków płynących z własnych badań oraz do obserwacji poczynionych w tej kwestii Klinice Leczenia Jąkania w Warszawie. mgr Renata Gorbenko Zaburzenia teorii umysłu w procesie rozwojowym dziecka w oparciu o standaryzowane techniki wykorzystywane w terapii dyskursywnej W moim referacie przybliżę testy do badania teorii umysłu jako narzędzie diagnostyczne (będące w fazie standaryzacji) oraz przedstawię wyniki badań, które wskazują, że wszystkie dzieci ze spektrum autyzmu mają zaburzenia teorii umysłu. Analiza materiału badawczego będzie dotyczyć rozwijania teorii umysłu w terapii dyskursywnej technikami opracowanymi przez Małgorzatę Młynarską. W moim referacie opiszę techniki opracowane przez Małgorzatę Młynarską i procedurę badań. Przedstawię hipotezy postawione w mojej pracy doktorskiej i wnioski z przeprowadzonych badań. prof. dr hab. Stanisław Grabias Terapia logopedyczna w świetle biologicznych teorii nabywania języka Współczesna logopedia klaruje się na styku lingwistyki (wymaga głębokiej wiedzy na temat istoty języka, naświetlane zresztą różnie przez cztery fundamentalne teorie jego interpretacji), neurobiologii (bo mózg generuje umysł, a język jest jego komponentem, który jednocześnie scala funkcjonowanie umysłu) i audiologii (bo język samorzutnie wchodzi do umysłu poprzez słuch i jest to jego jedyna droga). Przedmiot logopedii można ująć w formule: „biologiczne uwarunkowania języka i zachowań językowych”. Logopedia bowiem poszukuje relacji tego, co dzieje się w mózgu i układzie obwodowym, do tego, jaki jest język i jak się nim człowiek posługuje. W odwiecznej dyskusji między teoretykami teorii socjalizacji (jednostka uczy się języka) a zwolennikami poglądu, że język jest przyrodzony człowiekowi (np. natywistyczna teoria Chomskyˊego), rysuje się trzecie stanowisko motywowane osiągnięciami neurobiologii. Stanowisko to wyznaczają następujące tezy: - Człowiek ma język, ponieważ mózg ludzki jest najbardziej ustrukturowanym bytem, do jakiego dotarła nauka. - Zwierzęta nie mają języka, ponieważ nie mają tak wysoce zorganizowanych mózgów. - Język jest komponentem umysłu i jednocześnie bytem organizującym umysł. - Język samorzutnie pojawia się w umyśle do szóstego roku życia dziecka na zasadzie samoregulacyjnych procesów zachodzących w mózgu, jeśli dziecko słyszy i jeśli jego mózg pozostaje w normie biologicznej. - Te obydwa czynniki – słuch i funkcjonowanie mózgu – generują zaburzenia mowy, których przyczyny zawsze tkwią w biologii ludzkiej. Tezy te nakazują zmianę założeń terapii logopedycznej i winny wpływać na postępowanie logopedyczne. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna dr Danuta Grzesiak-Witek Pomoc logopedyczna osobom ze stwardnieniem rozsianym W przypadku osób ze stwardnieniem rozsianym w około 50% przypadków pojawiają się kłopoty z mową. Najczęściej przyjmują one postać zaburzeń dyzartrycznych mowy spowodowanych uszkodzeniem części ruchowej ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego. Trzeba przy tym zauważyć, iż objawy tych zaburzeń mowy mogą w przypadku każdej osoby przyjąć nieco odmienny obraz. Zazwyczaj w stwardnieniu rozsianym zaburzeniom mowy towarzyszą zaburzenia w połykaniu (dysfagia). Artykuł prezentuje propozycję ćwiczeń ułatwiających proces mówienia osobom z SM. Znajdą się tutaj ćwiczenia oddechowe w różnych pozycjach. Uwaga zostanie poświęcona ćwiczeniom fonacyjnym oraz ćwiczeniom artykulacyjnym, które posłużą poprawie jakości wymawianych głosek. dr hab. prof. Ewa Humeniuk Czy mózg się jąka? Badania nad jąkaniem skoncentrowane wokół patologii układu nerwowego są obecnie jednymi z najbardziej dynamicznie rozwijających się. U ludzi jąkających się stwierdza się różnego rodzaju zaburzenia dotyczące anatomii ośrodków odpowiedzialnych za realizację funkcji językowych, zaburzenia funkcjonalne oraz nieprawidłową lateralizację funkcji językowych. W badaniach odnaleziono nieprawidłową anatomię korowych obszarów mowy (ośrodek Broki i Wernickego) oraz patologiczne wzory aktywacji tych obszarów (np. niewłaściwa kolejność). U osób niejąkających podczas mowy aktywne są ośrodki w półkuli lewej, natomiast u jąkających w tym samym momencie większą aktywację zauważa się w półkuli prawej. Obserwuje się także nieprawidłową współpracę poszczególnych ośrodków mowy na poziomie korowym i podkorowym. Zauważono, że obszar aktywacji kory mózgowej jest większy u osób mówiących płynnie niż niepłynnie, chodzi głównie o ośrodki słuchowe oraz ośrodki motoryczne kontrolujące ruchy ust i krtani. Budowa mózgu i jego funkcjonowanie u osób jąkających się wykazują więc liczne nieprawidłowości. Dotyczą one całego układu funkcjonalnego mowy. Pojawia się jednak pytanie, czy różnice anatomiczne i morfologiczne w budowie mózgu są przyczyną jąkania, czy jego skutkiem. Próbą odpowiedzi na to pytanie są badania przeprowadzone u dzieci, które pojawiły się ostatnio w literaturze. Dostarczają one ważnych dowodów na istnienie różnic neurologicznych już we wczesnych fazach wystąpienia objawów niepłynności. mgr Joanna Jatkowska E-learning czy b-learning w terapii logopedycznej dzieci z dyslalią? Wykorzystywanie komputerów, tabletów i Internetu w logopedii to zjawisko powszechne. Środowiska logopedyczne już od wielu lat interesują się nowymi technologiami, próbując włączyć je w proces diagnozy i terapii dzieci z zaburzeniami komunikacji. Wykorzystania e-learningu (nauczanie na odległość) czy b-learningu (nauczanie hybrydowe: tradycyjne i zdalne) w diagnozie i terapii logopedycznej dzieci do tej pory nie poddano badaniom empirycznym. W 2009 r. autorka opracowała koncepcję zdalnych ćwiczeń logopedycznych, która została zrealizowana w interdyscyplinarnym zespole logopedów, grafików i programistów w ramach projektu Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna unijnego „Stworzenie internetowego serwisu e-Logo-Edukacja, opartego o innowacyjne e-usługi: e-logopedia i e-statystyka” (program operacyjny Innowacyjna Gospodarka). Koncepcja nowatorskich lekcji logopedycznych, tzw. e-Logo-Lekcji, ze zdalnym nagrywaniem głosu dziecka, wpisała się w światowe trendy rozwoju edukacji, a przede wszystkim spodobała się dzieciom. Włączenie owych lekcji do procesu tradycyjnej terapii logopedycznej z wykorzystaniem platformy e-learningowej autorka nazwała b-learningiem w logopedii. W latach 2011-13 wdrożyła swą koncepcję w kilku projektach badawczych i innowacjach pedagogicznych w Polsce i za granicą, a ich efekty pragnie opisać w rozprawie doktorskiej „B-learning w diagnozie i terapii logopedycznej dzieci”. Cyfrowy świat, który otoczył współczesne dziecko, niesie nie tylko korzyści, ale również zagrożenia. Środowiska logopedów powinny szczególnie uważnie obserwować i badać te zjawiska, by wypracować jak najlepsze metody stymulujące rozwój mowy „cyfrowych tubylców”. dr Olga Jauer-Niworowska Dyzartria a zaburzenie komunikacyjne w zaburzeniu o różnej etiologii Referat będzie dotyczył złożoności objawów u osób z różnie uwarunkowanymi zaburzeniami dyzartrycznymi – współwystępowania zaburzeń motorycznych i zaburzeń językowo-komunikacyjnych (rozwinięcie tematyki poprzednich wystąpień). dr Ewa Jeżewska-Krasnodębska Stan mowy dzieci w wieku przedszkolnym - aktualne statystyki zaburzeń mowy Referat składa się z dwóch części. W części pierwszej zostaną przedstawione wyniki badań logopedycznych dzieci przedszkolnych przeprowadzone w latach 2006-2011 i zostaną one odniesione do wyników badań dzieci w wieku wczesnoszkolnym przeprowadzonych w latach 1997-2005. Wyniki tych badań wskazują na tendencję wzrostową zaburzeń mowy występujących u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. W badaniach dzieci w wieku wczesnoszkolnym statystyki wskazywały na występowanie zaburzeń mowy u ok. 60% uczniów rozpoczynających naukę szkolną; w badaniach dzieci przedszkolnych statystyki wskazują na występowanie zaburzeń mowy, głównie artykulacji, aż u ok. 80% dzieci. Fakt ten szczególnie budzi niepokój, zważając na obniżenie wieku rozpoczęcia edukacji szkolnej. Badania dwóch grup dzieci były przeprowadzone według tej samej metodologii badawczej. W badaniach przyjęto za podstawę rozważań klasyfikację zaburzeń mowy Projekt zestawienia form zaburzeń mowy autorstwa H. Mierzejewskiej i D. Emiluty-Rozyi [1997]. Opisu zaburzeń artykulacyjnych dokonano, stosując tradycyjną terminologię logopedyczną. W drugiej części referatu przedstawione zostaną wnioski płynące z praktyki logopedycznej i rozszerzonej metodologii badań. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna mgr Aneta Kańtoch Piktogramy w terapii wrodzonego niedorozwoju recepcji i ekspresji słownej dziecka Zagadnieniu afazji dziecięcej poświęca się w literaturze przedmiotu niewiele miejsca. Jednak u wielu dzieci występują pierwotne zaburzenia zachowania językowego wynikającego z patologii mózgowej, które nie są rezultatem głuchoty, umysłowego niedorozwoju czy zaburzeń emocjonalnych. Wciąż brak jest metod i technik pracy z dziećmi afatycznymi, które w pełni zaspokoją potrzeby praktyków zajmujących się terapią tego zaburzenia. I choć postęp naukowy w tym zakresie jest ciągły, to i tak trudno jest jednoznacznie ustalić zasady metodycznego postępowania w pracy z dzieckiem, u którego specyficzne zaburzenia rozwoju mowy są albo wynikiem patologii mózgowej, albo dysfunkcją mózgu. Dlatego też, mając na uwadze fakt, że zaburzenie to utrudnia dzieciom procesy prawidłowej komunikacji, budowania odpowiednich relacji z rówieśnikami i osiąganie postępów w nauce, pragnę zaprezentować jedną ze stosowanych przeze mnie form pracy terapeutycznej. Moja propozycja metody do pracy z dzieckiem afatycznym powstała w wyniku połączenia komunikacji alternatywnej (piktogramów) z metodą symultaniczno-sekwencyjną prof. Cieszyńskiej i manualnego torowania głosek Wianeckiej (MTG). Dlatego też posługując się tą metodą w pracy z konkretnym przypadkiem, pragnę pokazać efekty prowadzonej przeze mnie terapii. dr Melanie Kirmess Terapia osób z ograniczeniami wywołanymi afazją. Program SunCIST Sunnaas Rehabilitation Hospital oferuje intensywny program leczenia afazji oparty na zasadach CILT wraz z wielodyscyplinarnym ustawieniem grup (SunCIST). Niniejszy referat ma na celu zaprezentowanie programu SunCIST oraz wstępne omówienie rezultatów jego stosowania i kierunków dalszego rozwoju. SunCIST to trzytygodniowy zabieg dla sześcioosobowych grup. Program CILT zakłada poświęcenie 2-3 godzin dziennie aspektom psychologicznym, psychicznym i umiejętnościom językowym w naturalnych, codziennych sytuacjach. CILT obejmuje zajęcia z grą karcianą, z użyciem wysokiej i niskiej częstotliwości obrazków stymulujących związanych z komunikowaniem się na różnym poziomie trudności. Terapia jest stosowana w niewielkich, trzyosobowych grupach przez wykwalifikowanego logopedę. Ponadto SunCIST oferuje średnio 45 godzin skonstruowanych ćwiczeń językowych, a także 30 godzin innych zajęć w grupach w ramach piętnastodniowego planu pracy. Podczas ostatnich lat program SunCIST w naszym szpitalu ukończyło ponad 70 osób. Wszyscy uczestnicy wypełnili standaryzowany, oceniający protokół pierwszego i ostatniego dnia programu. Pomimo różnych stadiów afazji i indywidualnych różnic, uczestnicy wykazali pozytywną zmianę po zastosowaniu programu w przynajmniej jednym teście z całego zestawu. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna mgr Jarosław Krasnodębski Wpływ zaburzeń integracji sensorycznej na rozwój mowy W pierwszej części artykułu zostaną zaprezentowane podstawowe zaburzenia integracji sensorycznej: dyspraksja, czyli trudności w planowaniu ruchowym, powiązane ze słabym różnicowaniem informacji czuciowej; dysfunkcje w obrębie układu przedsionkowego i proprioceptywnego powiązane ze słabymi mechanizmami posturalnymi; obronność dotykowa, przejawiająca się awersyjnymi reakcjami na dotyk, z którą często współwystępuje nadruchliwość i zaburzenia koncentracji uwagi; słaba percepcja przestrzeni i formy, uzależniona od integracji wrażeń wzrokowych i czuciowych. W drugiej części artykułu zostanie omówiony wpływ tych zaburzeń na rozwój mowy, przede wszystkim na: nieprawidłową artykulację, obniżone napięcie mięśniowe oraz sprawność w obrębie aparatu mowy, nieprawidłowe rozumienie mowy, ograniczony zasób słownictwa, obniżoną kompetencję i sprawność językową. dr Marlena Kurowska Rokowania dotyczące rozwoju mowy i języka u dzieci z zaburzeniami uwarunkowanymi uszkodzeniami i/lub dysfunkcjami OUN W wystąpieniu chciałabym przedstawić poziom opanowania mowy i języka u czworga dzieci z zaburzeniami rozwojowymi uwarunkowanymi mózgowo. U dzieci tych pomimo prawidłowego słuchu fizycznego oraz rozwoju poznawczego i emocjonalno-społecznego występują trudności w spontanicznym i naturalnym przyswajaniu mowy i języka. Chodzi o dzieci z zaburzeniami o typie alalii, z niedokształceniem mowy o typie afazji (z niedokształceniem mowy pochodzenia korowego). W wystąpieniu chciałabym dokonać porównania poziomu rozwoju mowy i języka zarejestrowanego u tych dzieci na początku procesu terapii, a następnie po kilku latach jej prowadzenia. Moim zamierzeniem jest ukazanie na podstawie zebranego materiału językowego zmian w rozwoju kompetencji językowej badanych dzieci. W przypadku stwierdzonych zaburzeń o charakterze korowym, rokowania dotyczące rozwoju mowy i języka uzależnione są od wielu czynników m.in. samego uwarunkowania - uszkodzenia i/ lub dysfunkcji, rozwoju ogólnego dziecka, czasu zdiagnozowania zaburzeń, intensywności i systematyczności prowadzonej terapii oraz od środowiska wychowawczego – jego zaangażowania w prowadzoną terapię. Największy postęp widoczny jest w zakresie słownictwa – najtrudniejsze dla dzieci jest opanowywanie gramatyki języka polskiego, budowanie komunikatywnych wypowiedzi. Zawsze jednak jest to proces, w którym widoczne jest jednoczesne wzajemne oddziaływanie mechanizmu dezintegracji i prawidłowego rozwoju mowy. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna mgr Aleksandra Listwoń Terapia neurologopedyczna dziecka z zaburzeniami sprzężonymi. Dziecko wentylowane. Studium przypadku Celem niniejszego referatu jest zaprezentowanie terapii neurologopedycznej czteroletniego dziecka z zaburzeniami sprzężonymi. Referat składa się z trzech części. Część pierwsza to część teoretyczna. Zostanie w niej dokładnie omówiony proces połykania oraz przyczyny i objawy dysfagii. Dodatkowo zostanie przedstawiony opis prawidłowego oddychania oraz procesu oddychania dziecka wentylowanego. Zostaną omówione rodzaje rurek tracheostomijnych oraz ich wpływ na mowę dziecka. Zostanie również przedstawiony problem wydostawania się jedzenia przez rurę tracheostomijną. Druga część pracy dotyczy opisu technik badawczych, którymi posłużono się w postawieniu diagnozy dziecka. W trzeciej części zostanie postawiona diagnoza oraz cele terapii dziecka wentylowanego, oprócz tego zostaną przedstawione przykładowe terapie przeprowadzone w ciągu 18 miesięcy oraz zostanie zaprezentowany film przedstawiający mowę dziecka wentylowanego. dr Anna Majewska-Tworek Niepłynność wypowiedzi a mówca o wysokiej sprawności językowej – analiza jakościowa i ilościowa W referacie zostanie wykorzystana część polskiego korpusu językowego, który powstał w ramach międzynarodowego programu badawczego GeWiss (Gesprochene Wissenschaftssprache kontrastiv – Badanie porównawcze wypowiedzi naukowych. Język niemiecki w porównaniu z językami polskim i angielskim). Podczas wystąpienia będą przedstawione typy niepłynności, które występują w wypowiedziach mówców o wysokiej sprawności językowej. Zwarta charakterystyka tych typów będzie wstępem do przedstawienia wyników szczegółowej analizy dwóch wypowiedzi o skrajnie różnych poziomach konceptualnego doprecyzowania. Porównawcza analiza wykazuje bowiem wyraźną zmianę nasycenia tekstu językowymi wykładnikami wahania nie tylko pod względem ilościowym, lecz i jakościowym. Stwierdzona zmiana jest zależna m.in. od tego, czy nadawca ma sprecyzowany plan własnego mówienia czy też nie. dr hab. prof. Małgorzata Młynarska Integracja sensoryczna w terapii mowy i myślenia - metoda Dyna-Lingua M.S. W moim referacie przedstawię problem integracji sensorycznej w aspekcie rozwoju mowy. Na wstępie dokonam prezentacji anatomiczno-fizjologicznej ośrodkowego układu nerwowego w zakresie zmysłów człowieka i opiszę ich rolę w uczeniu się mowy. Zarysuję podstawy koncepcji integracji sensorycznej stworzonej przez fizjoterapeutów. Wykażę istotną różnicę między tym systemem a integracją sensoryczną opracowaną przeze mnie dla wspomagania rozwoju mowy. Zaprezentuję koncepcję terapii metodą Dyna-Lingua M.S. opartej na integracji sensorycznej wykorzystującej zmysły do nauki mowy czynnej i biernej. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna W drugiej części referatu przedstawię schematy ćwiczeń w których wykorzystywane są zmysły jako wsparcie dla słuchowej pamięci słownej i mowy czynnej. Konkluzja mojego referatu brzmi: Świadome, metodyczne zaangażowanie poszczególnych zmysłów do nauki mówienia i rozumienia mowy wzbogaca kompetencję językową, uruchamia komunikację językową i przyspiesza proces rozwoju mentalnego dziecka. Odnosząc to do opracowanych przeze mnie etapów rozwoju językowego w ujęciu psycholingwistycznym, integracja sensoryczna przyspiesza rozwój na etapie integrującym oraz dyskursywnym – konwersacyjnym i mentalistycznym. dr hab. prof. Małgorzata Młynarska Kwalifikacje zawodowe logopedów i neurologopedów w świetle kształcenia podyplomowego W moim referacie omówię program kształcenia logopedów realizowany na Uniwersytecie Wrocławskim w systemie studiów podyplomowych. Zaprezentuję dwa poziomy kształcenia: logopedię ogólną i neurologopedię. Ta prezentacja będzie wykazywać związek przygotowania teoretycznego i praktycznego. Ten drugi aspekt będzie przeze mnie szczególnie wyeksponowany. Badania efektów kształcenia przeprowadzone przeze mnie pozwalają na uogólnienie dotyczące kierunku i zakresu kształcenia logopedów i neurologopedów. Badania wspomnianych efektów były dokonane na podstawie danych z ankiet ewaluacyjnych prowadzonych w trakcie i pod koniec studiów oraz na podstawie wniosków wypływających z analizy wyników egzaminów z poszczególnych przedmiotów i po obserwacji działań praktycznych naszych słuchaczy. Badania te były prowadzone w latach 2009-2014. Niektóre wnioski płynące z badań: - praktyki powinny się odbywać z dziećmi i osobami dorosłymi w formie bezpośredniego kontaktu z osobami z zaburzeniami i poprzez obserwację zajęć prowadzonych przez doświadczonych terapeutów; - praktyki z dyslalii powinny stanowić oddzielny blok zajęć praktycznych prowadzonych z osobami z wadami wymowy; - w zakresie dyslalii powinny być przeprowadzone zajęcia konwersacyjne typu warsztatowego, w czasie których słuchacze uczą się umiejętności praktycznych z zakresu wad wymowy; - każda praktyczna umiejętność powinna być gruntownie obudowana teorią dobraną według reguły interdyscyplinarności; - słuchacze powinni być uczeni diagnozowania zaburzeń mowy i wad wymowy podczas wykładów i na praktykach zawodowych; - logopedia ogólna powinna się zakończyć egzaminem ustnym; - neurologopedia powinna się kończyć egzaminem sprawdzającym umiejętności praktyczne w zakresie terapii zaburzeń mowy. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna dr hab. prof. Alicja Nowakowska Różnie różni mówią. Sposoby artykulacji mowy w świetle polskiej frazeologii Tematem referatu są jednostki frazeologiczne dotyczące brzmieniowej realizacji wypowiedzi. W kręgu zainteresowania autorki znajdują się zatem frazeologizmy, utrwalone porównania, przysłowia odnoszące się do artykulacji, wad wymowy, wymowy starannej, zjawisk prozodycznych mowy, np. mówi jakby miał kluski w gębie, mruczy pod nosem, pijanemu język się pląta itp. Celem wystąpienia jest wskazanie oraz klasyfikacja tych zjawisk fonetycznych, które w sposób szczególny zwracały uwagę słuchaczy i znalazły swoje odbicie we frazeologii. Istotnym elementem jest przedstawienie zawartego w nich wartościowania. Źródłem analizowanego materiału są polskie słowniki frazeologiczne, zbiory przysłów (przede wszystkim Nowa księga przysłów polskich pod red. J. Krzyżanowskiego) oraz jednostki zgromadzone w różnych opracowaniach z zakresu frazeologii. dr Julian O’Kelly Regulacja mózgu: neuronaukowy dowód na skuteczność muzykoterapii w rehabilitacji Muzykoterapia ma na celu rehabilitację w aspekcie psychicznym, komunikacyjnym i psychologicznym. Udowodniono naukowo, że samo słuchanie muzyki aktywuje rozległą, obustronną sieć części mózgu, odpowiedzialną za funkcję ruchową, językową, zapamiętywanie i procesów emocjonalnych. Referat ma na celu omówienie, jak muzykoterapia wspiera neuroplastyczność mózgu i jest w stanie rehabilitować osoby z zaburzeniami neurologicznymi. Najnowsze publikacje zawierają kilka przykładów solidnych badań, w ramach których analizowano populację osób po przebytym udarze mózgu. Wspomniane badania uwzględniały stosowanie muzykoterapii w odniesieniu do przypadków zaburzeń mowy, ruchliwości oraz funkcji poznawczych. W badaniach uwzględniono dużą próbę pacjentów z depresją i współistniejącym niepokojem, a także z zaburzeniami przytomności. Muzykoterapia może wywołać neuroplastyczne zmiany u pacjentów z udarem, w obwodach mózgowych, leżących u podstaw połączeń słuchowo-motorycznych i emocjonalno-atencyjnych, poznania, języka i wzroku. Rehabilitacja wykorzystująca muzykoterapię daje dobre rezultaty w pracy z osobami, u których stwierdzono zaburzenia w chodzie oraz w ruchach kończyn górnych. Jej działanie odnosi pozytywne skutki również w przypadkach wad wzroku i afazji określanej jako niepłynna. Oddziaływanie muzyczne na emocje, połączone z refleksami werbalnymi, może wywołać neurologiczną reorganizację w przednioskroniowych częściach mózgu z jednoczesnymi efektami leczenia niepokoju u pacjentów z depresją. W przypadku zaburzeń przytomności, muzykoterapia jest w stanie poprawić pobudzenie i poziom świadomości. W referacie zostaną przedstawione wyniki badania, które dostarczają dowodów na poprawę aktywności kory mózgowej pod wpływem rehabilitacji połączonej z muzykoterapią. Wspomniane badania zostały przeprowadzone wśród pacjentów minimalnie przytomnych i tych, u których stwierdzono wyżej funkcjonujący stan wegetatywny. Powstające prace badawcze, które rejestrują neuronaukowe metody, pomagają w zrozumieniu mechanizmu neuronalnego, gdzie muzykoterapia wywołuje pozytywne rezultaty. Inspirowanie Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna do dialogu pomiędzy terapią muzyczną, neuronauką i rehabilitacją jest bardzo pożądane, ponieważ służy zoptymalizowaniu podejmowanych interwencji względem osób wymagających wsparcia. lek. stomatolog Monika Ośko, mgr Iwona Banasiak Wykorzystanie nowych regulatorów funkcji mfs w pracy logopedy Wykład skierowany jest do logopedów w celu zapoznania ich z najnowszymi trendami rehabilitacji pacjentów, u których występują nawykowe oddychanie przez usta, przetrwały niemowlęcy typ połykania, osłabienie siły mięśnia okrężnego ust oraz mięsni żwaczy, nadmierne napięcie mięśni otaczających jamy ustnej oraz mięśni żwaczy. Podstawą rehabilitacji pacjentów jest użycie urządzeń wchodzących w skład zestawu mfs. Stanowi on nową metodę pracy w praktyce logopedycznej, oferuje nowe podejście kliniczne oraz nowe perspektywy co do leczenia. Można go stosować od 5 roku życia. Zestaw regulatorów funkcji mfs został stworzony przez profesora Jose Durana von Arx z Uniwersytetu Medycznego w Barcelonie, fundatora i ordynatora ortodoncji w Dziecięcym Szpitalu Klinicznym w Barcelonie. Program rehabilitacyjny mfs jest owocem ponad 20-letnich badań z osiągnięciem pozytywnych skutków klinicznych. Od kilku lat jest stosowany na świecie przede wszystkim w USA, Nowej Zelandii oraz Europie Zachodniej. Omówione zostaną urządzenia takie jak stymulator nosowy, stymulator ust, obturator ust, aparat odciążający, relaksator mięśni oraz aparat do leczenia zgryzu otwartego. mgr Marta Owczarczyk Upośledzenie komunikacji werbalnej zlokalizowanej w rejonie głowy i szyi powstałe na skutek choroby nowotworowej Nowotwory głowy i szyi upośledzają podstawowe czynności życiowe: oddychanie, odżywianie i mowę. Mogą również negatywnie wpływać na zmysł smaku, powonienie, wzrok, słuch czy inne czynności układu nerwowego. Lokalizacja choroby oraz skutki jej leczenia mają ujemny wpływ na pacjentów w aspekcie psychologicznym i społecznym. Nowotwory te stanowią około 5% wszystkich zarejestrowanych w Polsce nowotworów złośliwych. Podstawowym czynnikiem przyczynowym płaskonabłonkowych raków narządów głowy i szyi jest dym tytoniowy. Inne czynniki kancerogenne to nadużywanie wysokoprocentowego alkoholu, zła higiena jamy ustnej oraz mechaniczne drażnienie błon śluzowych. Raki narządów głowy i szyi najczęściej występują u osób po 45. roku życia. Stopień upośledzenia mowy uzależniony jest od lokalizacji, wielkości guza i sposobu rekonstrukcji ubytku tkankowego. Zadaniem logopedy pracującego z pacjentami operowanymi z powodu nowotworów jamy ustnej i/lub gardła jest usprawnianie funkcji połykania oraz poprawy warunków artykulacyjnych. Cel: przedstawienie algorytmu postępowania logopedycznego na oddziale onkologicznym. Zaprezentowanie różnych wariantów rekonstrukcyjnych mających na celu zamknięcie ubytku tkankowego powstałego w skutek resekcji guza. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna Metoda: subiektywna ocena jakości połykania i artykulacji dokonana przez logopedę na podstawie obserwacji oraz autoocena jakości komunikacji i możliwości spożywania pokarmów dokonana przez pacjenta na podstawie ankiety. Wnioski: rehabilitacja logopedyczna jest istotnym elementem usprawniania pacjentów leczonych z powodu nowotworów głowy i szyi. Wpływa pozytywnie na stan psychofizyczny chorych oraz ich samoocenę. dr hab. Jolanta Panasiuk Modele terapii logopedycznej a mechanizmy neuroplastyczności Pogląd o tym, że człowiek rodzi się z określonym potencjałem, który może utracić, lecz nie może go rozwinąć, dawno już został zakwestionowany. Współczesne badania jednoznacznie wykazują, że mózg tworzy się i zmienia w ciągu życia, do późnej starości trwa reorganizacja funkcjonalna i strukturalna synaptycznych połączeń sieci neuronowych warunkowana zarówno czynnikami genetycznymi, jak i środowiskowymi. Plastyczność mózgu ma charakter uniwersalny, co oznacza, że również w przypadku uszkodzenia tkanki mózgowej spontanicznie aktywizują się procesy naprawcze, obejmując wszystkie poziomy w strukturze i funkcji centralnego układu nerwowego (molekularny, synaptyczny, metaboliczny, morfologiczny, fizjologiczny, funkcjonalny, makrostrukturalny), wpływając tym samym na czynności poznawcze i zachowania chorego. Neuroplastyczne zmiany kompensacyjne zachodzące u chorych neurologicznie na poziomie struktur korowych i układów funkcjonalnych wynikają ze zmiany połączeń neuronalnych. Mechanizmem odpowiedzialnym za modyfikację korowych map połączeń we wczesnym okresie zdrowienia jest wzrost reaktywności połączeń synaptycznych, natomiast w późniejszym etapie rehabilitacji modyfikacja ich morfologii oraz aktywacja „milczących” synaps. Przebudowa połączeń za pośrednictwem aksonów, wypustek, synaps i przekaźników chemicznych jest procesem niezwykle złożonym, uwarunkowanym – podobnie jak neurodegeneracja – informacjami zapisanymi w DNA. Genetyczne matryce mogą jednak ulegać swoistej modyfikacji w związku z indywidualną aktywnością, doprowadzając czasem do pełnego odzyskania zaburzonych sprawności u osób, które doznały uszkodzenia w obrębie centralnego układu nerwowego. Neuroadaptacyjne zdolności służą redukcji skutków schorzeń neurologicznych, dlatego kompensacyjne zmiany w mózgowej organizacji wyższych czynności poznawczych pod wpływem treningu mają ogromne znaczenie w terapii logopedycznej zaburzeń mowy u osób chorych neurologicznie. mgr Helen Paterson Bieżące tendencje i postępy w alternatywnych i wspomagających metodach komunikacji dla dorosłych z nabytymi zaburzeniami neurologicznymi Alternatywne i wspomagające metody komunikacji (AAC) są systemem wsparcia dla osób, u których stwierdzono zaburzenia mowy. Firma COMPASS jest specjalistyczną placówką, która w swojej praktyce wykorzystuje AAC. Jej siedziba mieści się w Szpitalu Królewskim w Putney w Londynie, świadczącym usługi medyczne dla osób ze schorzeniami neurologicznymi. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna W zakresie działalności firmy COMPASS znajduje się m.in. diagnostyka pacjentów z nabytymi wadami neurologicznymi, w tym z zaburzeniami mowy i złożonymi potrzebami psychicznymi. Dzięki wprowadzeniu takich technologii jak tablety i media społecznościowe, AAC stała się ciekawą i szybko rozwijającą się dziedziną logopedii. W referacie zostanie zaprezentowany zarys systemu AAC, w tym oceny i metody w planowaniu i osiąganiu zakładanego celu, zakres pomocy bardziej i mniej zaawansowanej technologicznie oraz techniki, których używamy. Zostaną również zaprezentowane wyniki badań na temat AAC, które zostały przeprowadzone wśród jej użytkowników. dr Halina Pawłowska-Jaroń Terapia logopedyczna jako element przeciwdziałania stygmatyzacji społecznej dziecka z padaczką Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób społecznych. W zależności od jej przebiegu oraz efektów terapeutycznych, w różnym stopniu może upośledzać takie dziedziny aktywności człowieka, jak edukacja, praca zawodowa, życie rodzinne, czynności życia codziennego, kontakty towarzyskie i przyjaźnie oraz spędzanie wolnego czasu. Jest równocześnie chorobą, wokół której nagromadziło się wiele mitów, które wciąż modyfikują sposób postrzegania przez społeczeństwo dotkniętych nią pacjentów. Zamierzeniem prelegentki jest prześledzenie tych zagadnień, których znajomość pozwoli głównie rodzicom i osobom pracującym z tą grupą pacjentów oswoić epilepsję, a tym samym lepiej realizować swoje powołania – czy to rodzicielskie, czy dydaktyczne, terapeutyczne, wzbogacone wiedzą, determinacją działań, bogate w świadomość istoty wsparcia tak pacjenta, jak i jego najbliższych. Zagadnienia te to stygmatyzacja pacjentów, poziom wiedzy nauczycieli wobec padaczki, wpływ leków modyfikujący funkcjonowanie poznawcze i społeczne ucznia, obawy, wątpliwości dziecka epileptycznego, z którymi powinien liczyć się współpracujący z nim terapeuta. Epilepsja nie pozostaje bez wpływu na rozwój języka, funkcje poznawcze pacjentów, a tym samym jest chorobą modyfikującą osiągnięcia szkolne pacjenta, dlatego też tak dużo mają do zaoferowania tej grupie podopiecznych także logopedzi. W podsumowaniu wystąpienia dokonany zostanie przegląd propozycji terapeutycznych możliwych do wykorzystania w zakresie zaburzeń językowych, komunikacyjnych, usprawniania funkcji poznawczych, podnoszenia czy wręcz budowania od nowa poczucia własnej wartości pacjenta. mgr Klaudia Piotrowska-Madej Rozwijanie umiejętności porozumiewania się osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną z wykorzystaniem symboli PCS Celem pracy jest zaprezentowanie wykorzystania symboli PCS (ang. Picture Communication Symbols), których największą bazę stanowi program Boardmaker lub Boardmaker & Speaking Dynamically Pro w procesie terapii logopedycznej osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. Pierwsza część pracy poświęcona jest opisowi wykorzystywania programu Boardmaker lub Boardmaker & Speaking Dynamically Pro oraz charakterystyce jego głównych założeń Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna i możliwości jako programu wspierającego komunikację alternatywną i wspomagającą ze szczególnym uwzględnieniem zastosowania w terapii logopedycznej osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. W drugiej części pracy zostaną przedstawione metody, programy, w których wykorzystywane są symbole PCS do rozwijania komunikacji osób z niepełnosprawnością intelektualną, które porozumiewają się z otoczeniem za pomocą mowy werbalnej oraz metod komunikacji alternatywnej i wspomagającej. W tej części zaprezentowany zostanie autorski program „Kształtowanie kompetencji komunikacyjnych w oparciu o rozwój sensomotoryczny”, którego celem jest rozwijanie mowy dzieci niepełnosprawnych intelektualnie z wykorzystaniem ćwiczeń ruchowych. Szczególna uwaga zostanie poświęcona autorskiemu programowi komputerowemu ”Słowa i wypowiedzi” przygotowanemu w oparciu o bazę symboli PCS, którego zadaniem jest rozwijanie słownictwa z najbliższego otoczenia osoby niepełnosprawnej oraz umiejętności budowania zdań pojedynczych. dr hab. prof. Danuta Pluta-Wojciechowska Polski system fonetyczno-fonologiczny a usprawnianie narządów mowy w przypadku zaburzeń Autorka przedstawia wyniki analizy „rozwojowego programu usprawniania narządów mowy podczas czynności prymarnych”, jaki zgotowała dzieciom natura. Wykorzystuje w tym celu terminy rodem z lingwistyki kognitywnej, takie jak prototyp, pojemnik. Porównuje najczęstsze ruchy narządów mowy podczas czynności biologicznych z miejscem artykulacji polskich spółgłosek. Na podstawie tych analiz wskazuje na konieczność uwzględniania specyficznych ćwiczeń narządów mowy, w tym w szczególności języka. Są one przydatne podczas usprawniania tego narządu do nauki połykania, pozycji spoczynkowej języka, a także artykulacji. mgr Maria Podeszewska-Mateńko Rozwijanie komunikacji i języka uczniów z autyzmem z perspektywy społecznej i zawodowej ich przyszłego życia. Próba oceny sytuacji w szkolnictwie publicznym Przebieg rozwoju językowej sprawności systemowej i komunikacyjnej w spektrum autyzmu można opisać w postaci kilku modeli rozwoju. Mimo podobnych form terapii i stopnia zaangażowania w przebieg oddziaływań pedagogiczno-logopedycznych, efekty terapii są znacznie odmienne, ale zawsze podnoszą jakość życia osób z tym zaburzeniem. Znaczącą grupą uczniów z autyzmem stanowią osoby niemówiące werbalnie, a mimo to dobrze komunikujące się poprzez wykorzystanie AAC, u których poziom znajomości języka jako źródła informacji znacznie rozwija myślenie. Mogą realizować się nawet w przyszłej pracy zawodowej, ale aranżowanej w określonych warunkach. Jak zorganizować środowisko przyszłego życia osób z autyzmem, żeby nie traciły swoich werbalnych kompetencji językowych i społecznych umiejętności zdobywanych z takim trudem i nakładem środków lub miały wsparcie w takich formach języka, w otoczeniu jakich są w stanie funkcjonować w swoim dorosłym życiu? Prezentacja będzie ilustrowana fragmentami filmów i fotografiami. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna doc. dr Maria Przybysz-Piwko, mgr Joanna Zawadka Agrafia – zaburzenia komunikacji językowej w piśmie w świetle teorii i praktyki logopedycznej Wystąpienie zawiera próbę syntetycznego przedstawienia wybranych problemów związanych z opisem oraz diagnozą agrafii. Omawiane kwestie są istotne zarówno dla teoretyków, jak i dla praktyków zajmujących się tym zaburzeniem. dr hab. prof. Małgorzata Rocławska-Daniluk Język polski w kontakcie z innymi językami – o przekraczaniu granic interwencji logopedycznej w naszym kraju Bilingwizm, czyli umiejętność posługiwania się dwoma językami, interesuje przedstawicieli wielu różnych dyscyplin naukowych, m.in. językoznawców, psychologów, a także niemałą grupę logopedów. Logopedzi są dziś kształceni w ponad stu różnych formach studiów logopedycznych na terenie całego kraju. Po ukończeniu tych przeróżnych form kształcenia część absolwentów spotka się w swojej pracy z dzieckiem dwujęzycznym. Jeśli przyjąć, że dzieci uczone od pierwszej klasy języka obcego (najczęściej angielskiego) to też dzieci reprezentujące jakąś postać dwujęzycznego umysłu, wówczas zasadnym wydaje się pytanie o zakres zainteresowań logopedii zjawiskiem tak definiowanego w naszym kraju bilingwizmu i poziom merytorycznej dyskusji, zwłaszcza podczas międzynarodowych spotkań naukowych. W moim wystąpieniu przedstawię najważniejsze, reprezentowane w literaturze, poglądy na temat pracy logopedy z dziećmi dwujęzycznymi. Refleksje te poszerzę o doświadczenia własne, zebrane w kontaktach z dziećmi, które dorastają w otoczeniu co najmniej dwóch języków. prof. dr hab. Bronisław Rocławski Jak bioneuropsychologiczne doniesienia badawcze wpływają na teoretyczne i praktyczne aspekty logopedii Od ostatniej dekady XX wieku znacznie wzrosło zainteresowanie mózgiem. 25 czerwca 1989 r. prezydent USA George Bush rezolucją 174 ogłosił ostatnią dekadę XX wieku Dekadą Mózgu. Obserwujemy na przełomie drugiego i trzeciego tysiąclecia stały wzrost placówek badawczych, które w pierwszym członie swej nazwy mają bio- (biocybernetyka, biofizyka, biochemia, biolingwistyka i wiele, wiele innych). Powstała również bioneuropsychologia, jedna z najbardziej interdyscyplinarnych nauk badających problematykę rozwoju mózgu. W referacie zastanawiam się, jak odkrycie procesu mielinizacji komórek nerwowych, skokowości tego procesu i czasu, w jakim następuje, oraz miejsca ma wpływ na inteligencję i procesy poznawcze. Trzeba jeszcze raz przyjrzeć się etapom nabywania języka w ontogenezie, trzeba ściślej wiązać postępowanie logoi glottoterapeutyczne z procesem mielinizacji. W referacie zwracam też uwagę na potrzebę uwzględnienia ośrodkowego (centralnego) generatora wzorca oddechowego (CPG) w omawianiu zaburzeń toru oddechowego i ściśle z tym zaburzeniem związanych zaburzeń mowy, przede wszystkim tzw. mowy bezdźwięcznej. Trzecim zagadnieniem natury bioneuropsychologicznej, które poruszam w referacie, to strefa wymiotności i jej związek z kappacyzmem. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna mgr Barbara Sambor Lateralizacja a zaburzenia artykulacji u osób dorosłych – w świetle badań własnych Przedmiotem wystąpienia będzie analiza związków pomiędzy lateralizacją a nienormatywną realizacją fonemów u badanych osób. Prelegentka przedstawi wstępne wyniki badań, przeprowadzonych w grupie 90 dorosłych osób. Zaprezentowane wyniki mogą pomóc odpowiedzieć na pytanie, czy istnieje związek pomiędzy częstością występowania zaburzeń artykulacji, prozodii, słuchu fonemowego i/lub fonetycznego a lateralizacją jednorodną/skrzyżowaną/nieustaloną u osób dorosłych. Przedstawione zostaną również wstępne wyniki badań podłużnych, dotyczących skuteczności prowadzonej terapii logopedycznej w przypadku osób ze skrzyżowaną lateralizacją. dr Tomasz Smereka Rozumienie przekazów językowych i jego zaburzenia – metoda Dyna-Lingua M.S. Referat przedstawia teorię rozumienia przekazów językowych opartą na wiedzy neurolingwistycznej i neuropsychologicznej oraz korzystającą z modeli teoretycznych tworzonych w nurcie kognitywnym. Głównym problemem jest pytanie o rolę, jaka odgrywają tzw. pamięć robocza i procesy przetwarzania informacji (kojarzenia oraz myślenia) w procesie asymilacji treści przekazu. Autor przyjmuje koncepcję pamięci roboczej jako aktywnej części pamięci trwałej i przypisuje decydującą rolę przetwarzaniu informacji zawartych w przekazie, które zachodzi podczas jego odbioru. Zwraca uwagę na czynnik, który nazywa dynamizmem pamięci trwałej, decydujący o funkcjach wyobraźni. Odwołuje się do danych z badań nad funkcjonowaniem pamięci roboczej ekspertów, prowadzonych przez Ericksona. Wnioski z analizy literatury tego zagadnienia odnosi do wyników przeprowadzonych przez siebie badań dzieci w normie rozwojowej oraz do danych klinicznych pochodzących z jego praktyki terapeutycznej, którą prowadzi z dziećmi cierpiącymi na zaburzenia mowy oraz procesów poznawczych. Przedstawia także założenia przyjęte w pracy nad rozwojem rozumienia przekazów językowych u tych dzieci. mgr Marek Święs Znaczenie terapii logopedycznej i neurologopedycznej w wybranych formach aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji Celem referatu jest zaakcentowanie faktu, że w obrębie społeczeństwa funkcjonującego w sferze kultury informacyjnej i powszechnej swobodnej komunikacji jest miejsce dla tych jej członków, którzy posiadają kompetencje językową. Zaburzenia w sferze językowej implikują upośledzenie człowieka z uwagi na brak możliwości rozszerzania swojej wiedzy i umiejętności, ale również uniemożliwiają przekazywanie innym jednostkom informacji na temat swojego stanu i potrzeb. Zdolność porozumiewania się za pośrednictwem języka przynależy tylko człowiekowi i silnie warunkuje jego uczestnictwo w życiu społecznym. Brak tej umiejętności i kompetencji zmusza do życia na jego obrzeżach lub w wielu wypadkach wypycha poza nawias życia społecznego. Jeżeli hasła aktywizacji społecznej i zawodowej nie mają pozostać pustymi sloganami lub działaniami Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna wyłącznie pozornymi, musi wzrosnąć aktywność i rola logopedów i neurologopedów w zakresie wyposażania w kompetencje komunikacyjne osoby wykazującej zaburzenia w tym zakresie. W treści wystąpienia zostanie zaprezentowane stanowisko mówiące o konieczności włączenia się logopedów i neurologopedów poprzez interdyscyplinarne działania w aktywizację społeczną realizowaną m.in. przez organizacje pozarządowe, ŚDS, świetlice, kluby, WTZ jako niezbędnego warunku skutecznych starań prowadzących do uzyskania solidnego fundamentu będącego punktem wyjścia do aktywizacji zawodowej. Przy założeniu zdobycia niezbędnych kompetencji komunikacyjnych, m.in. poprzez terapię prowadzoną metodą Dyna-Lingua M.S., można uniknąć uzależnienia się podopiecznych od instytucjonalnego wsparcia poprzez podjęcie dalszych działań realizowanych przez zastosowanie aktywizacji zawodowej za pośrednictwem ZAZ, Trenera pracy lub spółdzielni socjalnej otwierając drogę uczestnictwa w rynku pracy. W trakcie krótkiej prezentacji chciałbym również zaprezentować szkic działalności ww. placówek i wspomnieć o konieczności włączania logopedów w uczestnictwo w programach środowiskowych takich jak PAL, których celem jest oddziaływanie na przebudowanie mentalne szerokiego spektrum przedstawicieli życia społecznego, tj. pracodawców, środowisk opiniotwórczych i zwykłych mieszkańców, tak aby umożliwić przełamywanie negatywnych stereotypów utrudniających włączanie się w nurt życia społecznego i zawodowego osób z zaburzeniami komunikacyjnymi. Moje wystąpienie chciałbym zakończyć zasygnalizowaniem możliwości podejmowania wspólnej działalności wielu jednostek i osób w ramach partnerstwa – jednostek sektora finansów publicznych, sektora finansów publicznych i podmiotów takich jak organizacje pozarządowe oraz jednostek będących organizacjami pozarządowymi. prof. dr hab. Zbigniew Tarkowski Dysfunkcja mowy – objaw, zaburzenie, niepełnosprawność czy choroba? Nie rozstrzygnięto dotąd, jaka jest istota dysfunkcji mowy. Najczęściej traktuje się ją jako objaw lub zaburzenie, rzadziej jako niepełnosprawność umysłową, a najrzadziej jako chorobę. Jaki jest status dysfunkcji mowy? Czy rzutuje na pozycję zawodową i społeczną logopedy i neurologopedy? prof. dr hab. Zbigniew Tarkowski, dr Jolanta Góral-Półrola, mgr Agnieszka Okrasińska Zaburzenia mowy jako bariera komunikacyjna Dotychczas opisane zostały różne psychologiczne bariery (przeszkody) w komunikacji słownej takie jak krytykowanie, grożenie, manipulowanie, nadmierne uwagi czy radzenie. Nie zwrócono baczniejszej uwagi na zaburzenia mowy jako bariery w porozumiewaniu się. Być może dlatego, że koncentrowano się na samym zaburzeniu, a nie na jego odbiorze, na problemach mówcy, a nie odbiorcy. Podjęliśmy więc badania dotyczące społecznego kontekstu zaburzeń mowy ujmowanych jako bariery komunikacyjne. Celem naszych badań było ustalenie, czy i w jakim stopniu różne zaburzenia mowy wpływają na odbiór wypowiedzi. Przeprowadziliśmy więc eksperyment, w którym odtwarzano teksty pochodzące od osób afatycznych, dyzartrycznych, upośledzonych umysłowo, jąkających się, dyslalicznych i za pomocą specjalnej skali badano ich odbiór. W badaniach Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna uczestniczyli studenci logopedii oraz innych kierunków. Odbiór ten był oceniany na poziomie poznawczym i emocjonalnym. Uzyskane wyniki świadczą o tym, że różne zaburzenia mowy w niejednakowym stopniu utrudniają odbiór wypowiedzi. mgr Ewa Winnicka Karmienie alternatywne – utrata umiejętności czy szansa na lepszą funkcję? Karmienie alternatywne, czyli podaż pokarmu za pośrednictwem gastrostomii lub sondy zakładanej doustnie czy donosowo, jest zagadnieniem obecnym w pracy terapeutycznej logopedy zajmującego się zaburzeniami karmienia i połykania. Z perspektywy pacjenta i jego rodziny decyzja o wdrożeniu karmienia alternatywnego może być odraczana z uwagi na troskę o utratę funkcji i ryzyko złego postrzegania tego problemu przez najbliższe otoczenie. Cel: Pokazanie korzystnych efektów wynikających z zastosowania karmienia alternatywnego. Metoda: Podczas wystąpienia zostaną zaprezentowane i omówione trzy przypadki kliniczne, w których wykorzystano karmienie alternatywne lub modyfikację sposobu karmienia jako element procesu terapeutycznego prowadzonego m.in. przez logopedę. Zaprezentowany zostanie przypadek niemowlęcia z niedożywieniem odmawiającego przyjmowania pokarmów, niemowlęcia z nawracającymi zapaleniami płuc w wyniku aspiracji pokarmu do dróg oddechowych oraz kilkuletniej dziewczynki z mózgowym porażeniem dziecięcym. Wyniki: Doświadczenia pracy Zespołu Zaburzeń Karmienia w Centrum Zdrowia Dziecka pokazują, że karmienie alternatywne oraz modyfikacje sposobu karmienia są często jedyną szansą na właściwe odżywienie pacjenta, zabezpieczenie go przed pojawieniem się kolejnych problemów zdrowotnych oraz poprawę jakości życia samego pacjenta, jak i jego opiekunów. Wdrożenie takiego sposobu karmienia nie oznacza utraty funkcji, często jest elementem, który pomaga w procesie terapii logopedycznej. Wnioski: Logopeda powinien być osobą, która wspiera proces decyzyjny i zajmuje się terapią funkcji połykania również po wdrożeniu karmienia alternatywnego. mgr Izabela Witkowska Rola czytania i pisania w komunikacji osób z zaburzeniami mowy w terapii metodą DynaLingua M.S. Referat jest wycinkiem pracy doktorskiej „Czytanie i pisanie w terapii zaburzeń mowy prowadzonej metodą Dyna-Lingua M.S.” przygotowywanej pod kierunkiem prof. dr hab. Małgorzaty Młynarskiej. Przedstawiony materiał będzie dotyczył roli czytania i pisania w rozwoju kompetencji językowej i komunikacyjnej u osób niepełnosprawnych intelektualnie, u których stwierdza się zaburzenia mowy. Omówione zostaną zagadnienia związane z zastosowaniem czytania globalnego czy pisania po śladzie oraz technik terapeutycznych obecnych w metodzie Dyna-Lingua M.S. Czytanie i pisanie będzie przedstawione jako wsparcie dla kształtowania prawidłowej mowy i rozumienia przekazu werbalnego. Podkreślona zostanie rola zastosowanych technik takich jak rytmogesty czy kreacje ruchowe oraz metoda klockowa czy technika kroków. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna Przedstawione badania będą potwierdzone wynikami liczbowymi obrazującymi przyrost umiejętności komunikacyjnych u osób z zaburzeniami mowy, u których stosowano ww. działania przy udziale czytania i pisania. Czytanie i pisanie obok wątku mentalistycznego wyznacza nowy kierunek rozwoju metody Dyna-Lingua M.S. dr Ewa Wolańska Zaburzenia funkcji językowych w chorobach i zespołach otępiennych. Rola i cele logopedii wieku podeszłego W pierwszej części referatu przedstawiony zostanie obraz kliniczny wybranych chorób i zespołów otępiennych ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń językowych. Omówiona zostanie specyfika zaburzeń mowy, czytania i pisania w przebiegu choroby Alzheimera, otępieniu w przebiegu choroby Parkinsona, otępieniu z ciałami Lewy’ego, otępieniu czołowo-skroniowym, chorobie Picka, chorobie Huntingtona, afazji pierwotnej postępującej, postępującym porażeniu nadjądrowym, zwyrodnieniu korowo-podstawnym. Ukazane zostaną objawy wspólne dla wielu chorób otępiennych (jak np. anomia) oraz specyficzne deficyty istotne w diagnostyce różnicowej. W drugiej części referatu przedstawione zostaną wyzwania, przed jakimi – w obliczu starzejącego się społeczeństwa – stanie wkrótce logopedia wieku podeszłego, zwana gerontologopedią. Już obecnie z powodu otępienia cierpi w Polsce ok. 400 tys. osób, w tym u około 250 tys. z nich zdiagnozowano chorobę Alzheimera. Tymczasem szacuje się, że do 2020 r. choroba ta stanie się udziałem około 1 mln Polaków. Nikt dziś nie wątpi, że terapia logopedyczna w chorobach i zespołach otępiennych ma sens. Mimo niewątpliwie trudnej sytuacji terapeutycznej – wynikającej z niepomyślnych rokowań, częstego braku motywacji u chorego itp. – należy podejmować działania terapeutyczne nastawione na szeroko rozumianą aktywizację komunikacyjną pacjenta. Zwiększają one bowiem jego szanse na utrzymanie sprawności językowej i poznawczej na jak najwyższym poziomie przez jak najdłuższy czas. mgr Joanna Zielińska Terapia afazji motoryczno-sensorycznej metodą Dyna-Lingua M.S. – studium przypadku W referacie zostanie przedstawiona terapia Agnieszki Z. – kobiety cierpiącej na afazję mieszaną, charakteryzującą się przewagą objawów motorycznych i lekkim defektem sensorycznym. Materiały zebrane w latach 2011 i 2012 zostaną zestawione z materiałem zebranym wiosną 2014 roku. Warsztaty: mgr Jacek Asperski Autorska metoda terapii rotacyzmu i pararotacyzmu Jest to metoda oparta na przekształceniach fonetycznych, a więc bez mechanicznej ingerencji w narządy wykonawczego aparatu mowy. Wywoływanie i usprawnianie w mowie głoski [r] stosuję Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna z pełnym powodzeniem od ponad 20 lat wśród dzieci, młodzieży i osób dorosłych (prawnicy, księża, studenci). Pełną automatyzację i stabilizację w mowie osiągam już po 6-8 spotkaniach. Warunkiem powodzenia jest norma intelektualna pacjenta, w miarę sprawna motoryka języka oraz brak istotnych anatomicznych zmian w obrębie artykulatorów, głównie języka, np. ankyloglosja, makroglosja. Podczas zajęć warsztatowych przewiduję praktyczne ćwiczenia wśród słuchaczy oraz prezentację filmów z pracy z pacjentem. dr Mieczysław Chęciek Dysfluencje mowy (w tym jąkanie) – różne podejścia terapeutyczne Autor w swoim warsztacie zaprezentuje różnorodne rodzaje zaburzeń płynności mówienia (tzw. dysfluencji mowy) ze szczególnym podkreśleniem najczęstszego i najtrudniejszego do skorygowania zaburzenia, jakim jest jąkanie się. Omówi konkretne przypadki dzieci z rozwojową niepłynnością mówienia, jąkaniem wczesnodziecięcym (pierwotnym), dzieci starszych, młodzieży i dorosłych z objawami jąkania chronicznego (wtórnego). Przedstawi także coraz częstsze przypadki osób z mową bezładną (giełkotem), a także nagminnie rozwijający się we współczesnym świecie problem zwykłej niepłynności mówienia z symptomami giełkotu i tachylalii. Zaprezentowany materiał będzie wzbogacony interesującymi nagraniami pacjentów zarejestrowanych na płytach DVD podczas pracy diagnostyczno-terapeutycznej prowadzonej w warunkach gabinetu, jak i w warunkach turnusowych. Autor zwróci szczególną uwagę na wspomagającą rolę rodziny w procesie terapeutycznym oraz podkreśli i omówi praktyczne wykorzystanie całej gamy odpowiednich technik i narzędzi terapeutycznych (także autorskich) stosowanych w swojej wieloletniej praktyce, co przynosiło i przynosi płynne komunikowanie się z rozmówcą. mgr Anastazja Drath Wybrane techniki metody Dyna-Lingua M. S w sesjach stymulujących mowę oraz myślenie Bajka psychostymulacyjna dobrze sprawdza się jako podłoże dla działań zarówno na etapie nominacji, jak i tam, gdzie chodzi o rozwój struktury zdania czy rozwój już bardziej zaawansowanych form wypowiedzi słownych. Poprzez bajkę skonstruowaną i opowiadaną zgodnie z założeniami metody Dyna-Lingua M.S. dziecko powoli uczy się myślenia, język bowiem jest traktowany w tej metodzie jako narzędzie programowania i kontroli tej złożonej czynności przetwarzania informacji, jaką jest myślenie. Na swoich zajęciach pragnę pokazać, jak w praktyce można korzystać z możliwości, które daje bajka psychostymulacyjna. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna dr hab. prof. Małgorzata Młynarska Uruchamianie wyobraźni u dzieci z dysfunkcją OUN poprzez „zabawę poznawczą” metodą Dyna-Lingua M.S. Pierwsza część warsztatu (ok. 30 minut) będzie poświęcona na omówienie roli wyobraźni w rozwijaniu komunikacji językowej, teorii umysłu i myślenia. Zdefiniowane zostanie pojęcie „zabawy poznawczej” oraz założenia metody Dyna-Lingua M.S. Druga, dłuższa część warsztatu będzie poświęcona na prezentację ćwiczeń z zakresu wyobraźni z wykorzystaniem autorskich pomocy. Będą prezentowane scenariusze zajęć grupowych z podziałem na grupy wiekowe: małe dzieci, starsze dzieci, młodzież młodsza, młodzież starsza i dorośli. Będą omówione zasady prowadzenia „zabawy poznawczej” ze szczególnym uwzględnieniem wieloznaczności i symbolizacji. Zaprezentowany będzie zestaw tematów zabaw na rok kalendarzowy. lek. stomatolog Monika Ośko Wykorzystanie nowych regulatorów funkcji mfs w pracy logopedy Omówienie zasad pracy z systemem MFS, prezentacja przypadków. mgr Izabela Witkowska Czytanie i pisanie w metodzie Dyna-Lingua M.S. a rozwój komunikacji językowej osób z zaburzeniami tej funkcji Uczestnicy warsztatu będą mogli aktywnie uczestniczyć w ćwiczeniach rozwijających kompetencje terapeutyczne związane z zastosowaniem czytania i pisania oraz technik takich jak np. kreacje ruchowe w terapii osób z zaburzeniami mowy. Warsztat jest praktyczną formą prezentacji przeprowadzonych badań nad rolą czytania i pisania w rozwoju kompetencji językowej i komunikacyjnej u osób niepełnosprawnych intelektualnie. Po krótkim wstępie teoretycznym uczestnicy będą pracować w małych grupach, aby poznać wprowadzane metody pracy. Przewidziany jest także materiał filmowy, ilustrujący przebieg terapii z wykorzystaniem wspomnianych technik terapeutycznych. mgr Alicja Mazur – Łyszczarz mgr Kinga Turek Metody i programy terapeutyczne stosowane w Ośrodku Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka w Myślenicach Na wstępie naszego referatu chcemy przedstawić Państwu krótką historię działalności oddziałów Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka w Ośrodku Rehabilitacyjno – Edukacyjno – Wychowawczym w Myślenicach. Na przygotowanych slajdach pokażemy początki działalności Ośrodka, powstanie oddziałów Wczesnego Wspomagania Rozwoju. Zaprezentujemy dane statystyczne dotyczące ilości dzieci objętych pomocą specjalistyczną, rodzaje proponowanych zajęć, terapii oraz przedstawimy specjalistów, pracujących w ramach Wczesnego Wspomagania. Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna Kolejnym punktem naszego wystąpienia będzie omówienie metod i programów terapeutycznych, stosowanych w Ośrodku. Na wstępie przedstawimy sposób diagnozowania dzieci w oparciu między innymi o: diagnozę rozwojową test S.O.N. inne testy logopedyczne. Następnie krótko omówimy metody stosowane w ramach Wczesnego Wspomagania, równocześnie pokazując zdjęcia dzieci pracujących daną metodą. Wśród nich będą: sposoby stymulacji i rozwoju komunikacji werbalnej: - ćwiczenia zwieracza podniebienno – gardłowego i podniebienia miękkiego; ćwiczenia narządów artykulacyjnych (warg, języka); ćwiczenia oddechowe; zabawy dźwiękami – onomatopeje; terapia karmienia; masaże; baraszkowanie; zabawy paluszkowe - ćwiczenia emisyjne; Programowanie języka; Dziennik wydarzeń, zabawy słowne sposoby wspomagające rozwój poznawczy: - ćwiczenia spostrzegania słuchowego; ćwiczenia spostrzegania wzrokowego; ćwiczenia pamięci; ćwiczenia myślenia; stymulacja funkcji motorycznych sposoby rozwoju umiejętności czytania sylabami: - 18 struktur wyrazowych; metoda Dobrego Startu; metoda symultaniczno – sekwencyjna; czytanie programowane Sedivy sposoby rozwoju umiejętności pisania: - ćwiczenia grafomotoryczne alternatywne sposoby komunikacji: - PCS; piktogramy; naturalne gesty; stymulacja polisensoryczna; Knill; Sherborn inne: - Sala Doświadczeń Świata; Integracja Sensoryczna; Hipoterapia; Dogoterapia; Biofeedback W naszym wystąpieniu chcemy skoncentrować się na przedstawieniu Państwu elementów Metody Krakowskiej, którą wykorzystujemy na zajęciach logopedycznych. Należą do niej: Komunikacja ułatwiona (Gesty wizualizacyjne); Programowanie języka; Dziennik wydarzeń; Symultaniczno - Sekwencyjna Nauka Czytania; Terapia funkcji wzrokowych; Stymulacja Funkcji motorycznych; Wybór dominującej ręki; Stymulacja lewej półkuli mózgu; Stymulacja pamięci; Ćwiczenia kategoryzacji; Kształtowanie myślenia przyczynowo-skutkowego; Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014 IV Międzynarodowa Konferencja Logopedyczna Logoterapia (rozmowy z rodzicami, wyjaśnienie zasad terapii, przekazanie programu i umożliwienie Rodzicom oglądania prowadzonych zajęć z dzieckiem). Na koniec chcemy pokazać Państwu kilka krótkich filmów z udziałem naszych dzieci, podczas terapii logopedycznej, w ramach zajęć Wczesnego Wspomagania Rozwoju. Początków terapii jak i jej efektów końcowych. Plakaty: mgr Ewa Hartman Realizacja metody Dyna-Lingua M.S. we Wrocławskim Centrum Psychostymulacji mgr Justyna Kulawiak Terapia mowy czynnej osób z afazją metodą Dyna-Lingua M.S. - studium przypadku mgr Monika Młynarska Realizacja programu wychowania przedszkolnego metodą Dyna-Lingua M.S. w Pracowni Opiekuńczo-Rozwojowo-Terapeutycznej (PORT) we Wrocławiu mgr Maciej Młynarski Rola turnusów rehabilitacyjnych w rozwijaniu relacji interpersonalnych u osób z autyzmem, zespołem Downa i upośledzeniem umysłowym mgr Natalia Orłowska Komunikacja niewerbalna u osób z afazją uczęszczających na terapię mowy oraz myślenia metodą Dyna-Lingua M.S. prof. dr hab. Ewa Pisula, Linda Grześkiewicz-Strumidło, Rafał Kawa, Magdalena Strząska, Monika Pudło Płynność słowna u dziewcząt i chłopców w normie intelektualnej z zaburzeniami ze spektrum autyzmu prof. dr hab. Ewa Pisula, Monika Słowińska, Rafał Kawa, Magdalena Strząska, Monika Pudło Zdolności językowe i komunikacyjne u dziewcząt i chłopców w normie intelektualnej z zaburzeniami ze spektrum autyzmu mgr Marek Święs Rekonstrukcja mowy u osób z zaburzeniami afatycznymi przy zastosowaniu metody DynaLingua M.S. i jej znaczenie dla procesu aktywizacji społecznej mgr Anna Urbanowicz-Francis Psycholingwistyczne aspekty dwujęzyczności w rozwoju małego dziecka mgr Ewa Winnicka Użyteczność wideofluoroskopowej oceny połykania w diagnostyce i określeniu wskazań terapeutycznych u dzieci z zaburzeniami neurologicznymi i dysfagią Rola logopedii i neurologopedii w aktywizacji społecznej i zawodowej osób z zaburzeniami komunikacji językowej 20-lecie wrocławskiej logopedii 12-14 września 2014