Wybrane wyznaczniki zmęczenia chronicznego u matek dzieci

Wybrane wyznaczniki zmęczenia chronicznego u matek dzieci chorych na
ADHD
Selected Determinants of Chronic Fatigue in Mothers of Children with ADHD
Małgorzata A. Basińska, Justyna Kielnik, Izabela Grzankowska
STRESZCZENIE
Wstęp: Zmęczenie może być traktowane jako zjawisko psychosomatyczne. Odczuwa się je
indywidualnie i w różnym stopniu nasilenia. Jeśli przybiera postać chroniczną, jest uznawane za
patologiczny stan organizmu. Jego przyczyną może być długotrwały wysiłek lub znaczne
obciążenia psychiczne, które np. odczuwają rodzice, a szczególnie matki dzieci z ADHD.
Cel: Głównym celem pracy było sprawdzenie, czy wysokie zmęczenie życiem codziennym,
niska prężność i wsparcie społeczne są wyznacznikami zmęczenia chronicznego u matek dzieci
chorych na ADHD.
Materiał i metoda: Przebadano grupę 41 matek dzieci z ADHD oraz grupę kontrolną 39 matek
dzieci zdrowych. W badaniach zastosowano Kwestionariusz Zmęczenia Życiem Codziennym
(KZZC) J. Urbańskiej, Skalę Zmęczenia Chronicznego (FAS) H. J. Michielsena i wsp. oraz Skalę
Pomiaru Prężności (SPP-25) N. Ogińskiej-Bulik i Z. Juczyńskiego.
Wyniki: Wyniki wskazują, że wysokie zmęczenie życiem codziennym oraz niska prężność
pozwalają przewidywać wystąpienie zmęczenia chronicznego u matek dzieci chorych na ADHD.
Badania ujawniły istotne statystycznie różnice pomiędzy matkami dzieci chorych oraz matkami
dzieci zdrowych w poziomie odczuwanego zmęczenia chronicznego. Nie wykazano różnic w
poziomie zmęczenia życiem codziennym, za wyjątkiem zmęczenia społecznego. Zmęczenie
odczuwane przez matkę było tym mniejsze, im większe było poczucie wsparcia otrzymywanego
od innych osób.
Wnioski: Zaburzenie ADHD dziecka jest w życiu matki znacznym obciążeniem w
funkcjonowaniu codziennym, co wiąże się z wyczerpaniem organizmu i możliwością wystąpienia
patologicznej formy zmęczenia ‒ zmęczenia przewlekłego. Elementem, który chroni matkę przed
zmęczeniem, jest wsparcie osób zamieszkujących z matką i dzieckiem chorym.
Słowa kluczowe: zmęczenie matki; zmęczenie przewlekłe; zmęczenie życiem codziennym;
ADHD
ABSTRACT
Preface: Fatigue can be treated as a psychosomatic occurrence. It is felt individually and in
varying degrees of intensity. If it takes a chronic form, it is considered as a pathological condition
of the body. It is caused by a long-term effort or a significant psychological burden felt by e.g.
parents, especially by mothers of children with ADHD.
Purpose: The main aim of this study was to examine whether high everyday life fatigue, low
resilience and social support determine chronic fatigue in mothers of children with ADHD.
Material and method: The group of 41 mothers of children with ADHD and a control group of
39 mothers of healthy children were examined. The Questionnaire Fatigue of Everyday Life
(KZZC) by J. Urbańska, Chronic Fatigue Scale (FAS) by H.J. Michielsen et al. and The Scale to
Measure of Resilience (SPP-25) by N. Ogińska-Bulik and Z. Juczyński were used in the study.
Results: The results indicate that high everyday life fatigue and low resilience allow to predict
the occurrence of chronic fatigue in mothers of children with ADHD. The study revealed
significant differences between mothers of sick children and mothers of healthy children at the
level of perceived chronic fatigue; yet showed no differences at the level of everyday life fatigue,
except for social fatigue. Fatigue experienced by the mother was the smaller, the greater the
support received from the relatives.
Conclusions: Child’s ADHD disorder is in mother's life a heavy burden in everyday functioning,
which is associated with the gradual depletion of the body and the possibility of a pathological
form of fatigue ‒ chronic fatigue. An element that protects the mother against fatigue is support
of people living with the mother and the sick child.
Key words: Chronic fatigue; Everyday life fatigue; ADHD; Mother's fatigue