Microsoft Word Viewer - artykuł iwona mularczyk

Iwona Mularczyk
Atmosfera w domach rodzinnych
w opinii wychowanków Zespołu Placówek
Opiekuńczo – Wychowawczych
w Nowym Sączu.
Każda rodzina wytwarza swój indywidualny i niepowtarzalny układ stosunków
rodzinnych. Rodzina jest miejscem „przepływu uczuć”, które określają właściwą w danej
rodzinie atmosferę czyli relacje emocjonalne panujące między domownikami niezależnie od
deklarowanych postaw. Dobry „klimat rodzinny” tworzy m.in. dawanie odczuć dziecku, że
jest w rodzinie kochane i potrzebne, zatroskanie o jego bezpieczeństwo, pamięć o jego
urodzinach i imieninach oraz wspólne spędzanie świąt.
Badania dotyczące atmosfery rodzinnej przeprowadzono wśród 20 wychowanków
ZPOW w Nowym Sączu, w wieku od 14 – 18 lat. Podczas analizy porównywano wypowiedzi
chłopców i dziewcząt. Przed rozpoczęciem badań przeanalizowano informacje dotyczące
wychowanków zawarte w ich indywidualnych teczkach. Zapoznano się również z materiałami
dotyczącymi wywiadów środowiskowych o rodzinie, postanowieniami sądowymi jak również
z wynikami badań pedagogicznych. Pracę badawczą przeprowadzono na bazie ankiet
wychowanków i przeanalizowano obszar dotyczący atmosfery rodzinnej w ich domach.
Ankieta zawierała 6 zamkniętych pytań. Pierwsza kwestia dotyczyła akceptacji dzieci
przez rodziców w ich domach (wykres 1).
„ Moi rodzice sprawiają, że czuje się potrzebny i kochany w swojej rodzinie”
70
60
50
40
%
30
dziewczęta
20
chłopcy
10
0
w
pra
t ak,
ze
aw s
ie z
s am
c za
i
nigd
y
Wykres. 1. Opinia badanych na temat akceptacji ich przez rodziców
Dziecko w rodzinie powinno czuć się potrzebne, kochane i być akceptowane. Z wykresu
wynika jednak, że odczucia dzieci są różne. Najwięcej, bo aż 70% chłopców twierdzi, że we
własnych rodzinach, prawie zawsze, czują się akceptowani. Żaden z nich nie zasygnalizował,
że w jego rodzinie doświadcza, że jest niepotrzebny i nie kochany co natomiast stwierdziło aż
20% badanych dziewcząt.
Drugi badany problem dotyczył kwestii bezpieczeństwa dziecka w rodzinie (wykres
2).
„Gdy długo nie wracam, najbardziej martwi się”
60
50
40
% 30
dziewczęta
chłopcy
20
10
0
m am
a
tata
ro dze
ństwo
a
ro dzin
s ię
artwią
nie m
Wykres. 2. Opinia badanych na temat kto najbardziej martwi się o nich w ich rodzinach.
Z wykresu wynika, że w przypadku troski rodziców w opinii respondentów najlepiej wypadła
mama - tak stwierdziło 60% badanych chłopców i 50% dziewcząt. Ani jedna badana osoba
nie wymieniła zatroskania o nich ze strony ojca. Ponadto ankietowani wymieniali rodzeństwo
i inne osoby z rodziny, które martwią się w takich sytuacjach o nich.
Bardzo ważnym czynnikiem wpływającym na atmosferę rodzinną jest pamięć o
imieninach, urodzinach i innych świętach dziecka. Problem ten stanowił kolejny punkt
ankiety (wykres 3).
„W domu pamięta się o urodzinach i imieninach, rocznicach”
90
80
70
60
%
50
40
dziewczęta
30
chłopcy
20
10
0
tak
nie
t
ięta
m
a
p
ylko
i się
o dz
h
c
ob
nie
Wykres. 3. Opinia badanych na temat uroczystości rodzinnych w ich domach.
Kontynuowanie tradycji i pamiętanie o ważniejszych uroczystościach rodzinnych jest ważne
dla scalenia rodziny. Analiza badań wykazała, że w domach rodzinnych wychowanków
często pamięta się o urodzinach i imieninach. Takie zdanie podziela aż 90% badanych
dziewcząt i 60% badanych chłopców. Tylko 20% ankietowanych chłopców uważa, że w ich
domach rodzinnych nie obchodzi się takich uroczystości.
Klimat rodzinny tworzy również wspólne spędzanie świąt – kwestie tę poruszono w
kolejnym pytaniu (wykres 4).
„ Święta spędzam w gronie rodzinnym”
70
60
50
40
%
30
dziewczęta
20
chłopcy
10
0
aw
, pr
t ak
sz
aw
ie z
e
tylk
za
oc
ni
i
sam
o
st t
e je
d la
m
w
nie
e
ażn
Wykres. 4. Opinia badanych na temat spędzania świąt w gronie rodzinnym.
Jak wynika z wykresu zarówno 70% chłopców jak i 70% dziewcząt stwierdziło, że święta
spędzają wspólnie z rodziną. Tylko 30% chłopców stwierdziło, że nie ma to dla nich
większego znaczenia, gdzie spędzą święta.
Poprawienie sytuacji w domach rodzinnych wychowanków wymaga licznych zmian
zarówno ze strony dzieci jak również ich rodziców. W kolejnym punkcie zapytano dzieci
jakiej rodziny życzyłaby sobie (wykres 5).
„Najbardziej chciałbym, aby w mojej rodzinie”
40
35
30
25
% 20
15
dziewczęta
chłopcy
10
5
0
i
lu
ra
ie
ść
yć
mn
icam
o ho
lic z
os fe
k
z
liwo
a
l
l
z
d
e
m
a
i
t
c
d
o
ży
iej
zr
sieb
za a
as u
mn
na
ow a
j cz
leps
a
e
m
n
c
z
ż
ro
wie
mo
Wykres. 5. Opinia badanych na temat czego chcieliby w swojej rodzinie.
Analiza zebranych danych wykazała, że wychowankowie najbardziej
chcieli, by w ich
rodzinach panowała lepsza atmosfera i aby rodzice więcej z nimi rozmawiali. Wybrało taką
odpowiedź 20% dziewcząt i więcej, bo 40% badanych chłopców. Z wykresu wynika, że
dziewczęta 40% częściej sygnalizują potrzebę rozmów z rodzicami niż chłopcy (20%).
W ostatniej części ankiety zapytano dzieci, co tak najbardziej przeszkadza im w
ich rodzinnych domach (wykres 6).
„Najbardziej w mojej rodzinie przeszkadza mi”
40
35
30
25
% 20
15
dziewczęta
chłopcy
10
5
0
zm
k ro
br a
owy
l
oho
alk
k łó
tn ie
o ją
am
a ni
w
o
res
inte
a
z
k
br a
w
e
bą
ków
cz n
az ó
o so
iąz
fizy
za k
ow
y
o
r
b
ż
a
o
k
du
iele
tw
zby
Wykres. 6. Opinia badanych na temat co w ich rodzinach najbardziej im przeszkadza.
Niepokojące dane przedstawiają kolejne informacje dotyczące rodziny badanych. Najbardziej
przeszkadzam im alkohol w rodzinie, tak stwierdziło 40% dziewcząt i 30% badanych
chłopców, brak rozmów - 20% dziewcząt i 30% chłopców oraz kłótnie w przypadku 20%
dziewcząt i 10% chłopców.
Wychowankowie, którzy trafili do Zespołu Placówek Opiekuńczo - Wychowawczych
w Nowym Sączu pochodzą z trudnych środowisk rodzinnych. Na ogół są to rodziny
dysfunkcyjne (alkoholizujące się, niewydolne wychowawczo, zaniedbujące, dotknięte
bezrobociem i ubóstwem). Nastolatkowie, którzy wychowują się w tego typu rodzinach,
zazwyczaj nie mają perspektyw na lepsze życie. Brak pozytywnych wzorców czy pomocy ze
strony najbliższych nie zachęca do podejmowania jakiegokolwiek wysiłku w tym kierunku.
Sami wychowankowie mają duży bagaż niepowodzeń szkolnych, liczne konflikty z prawem.
Z analizy badań wywnioskowano, iż młodzież chciałaby by w domach rodzinnych panowała
lepsza atmosfera, by było więcej życzliwości i mniej alkoholu. Ciekawe spostrzeżenia
nasuwają się po analizie pytań 5 i 6, mianowicie – wychowankom bardziej przeszkadza brak
kontaktu z rodzicami w ich rodzinnych domach niż alkohol tam obecny. Alkohol przeszkadza
dopiero wówczas, gdy psuje atmosferę w rodzinie. Z informacji zawartych w powyższych
odpowiedziach wywnioskowano również, że młodzież bardzo potrzebuje kontaktu z
rodzicami jednak aprobuje te kontakty tylko w sytuacjach gdy ma na to ochotę. W innych
przypadkach przeszkadza im zainteresowanie rodziców, ich kontrola i dociekliwość.
Dogłębna analiza podanych odpowiedzi pozwala stwierdzić, że młodzież buduje sobie bardzo
często wypaczony obraz rodziny. Rodzina, która według ogólnie przyjętych norm
społecznych jest dysfunkcyjna, dla nich stanowi oparcie i fundament w życiu. Chcą by za
wszelką cenę utrzymać ten obraz ogniska rodzinnego, nawet jeżeli pozostawia on wiele do
życzenia.