jak wspierac dziecko w rozwoju

Jak wspierać dziecko w rozwoju?
Katarzyna Nowicka
Jak wspierać dziecko w rozwoju?
Dziecko:
●
●
potomek ludzki niezależnie od wieku: syn lub córka w odniesieniu do
swoich rodziców biologicznych lub przybranych;
istota ludzka w okresie wzrostu i dojrzewania
(umownie 0-18 lat życia)
Jak wspierać dziecko w rozwoju?
Wspierać - pomagać, ułatwiać, naprowadzać, wskazywać, doradzać,
podpowiadać, zachęcać , ukierunkowywać, upewniać, rozbudzać
wiarę w powodzenie, aprobować, podtrzymywać na duchu."
Czyli posługując się efektywnymi strategiami
w przemyślany sposób.
Konsekwentnie oraz wytrwale.
Wspierać, to nie wyręczać!
Jak wspierać dziecko w rozwoju?
Rozwój:
●
Postęp
●
Ewolucja
●
Doskonalenie
●
Progres
Człowiek rozwija się w czterech sferach:
fizycznej, psychicznej, społecznej i duchowej
Sfera fizyczna
- celem rozwoju jest osiąganie dojrzałości związanej nie tylko z
naturalnym procesem rozwoju fizycznego, ale również z
nabywaniem wiedzy i umiejętności umożliwiającej prowadzenie
zdrowego stylu życia
Sfera psychiczna
–celem jest dojrzałość ukierunkowana na osiąganie
odpowiedzialności za siebie i swój stosunek do świata
Sfera społeczna
- celem jest dojrzałość polegająca na nabywaniu umiejętności
prawidłowego wywiązywania się z pełnionych rol społecznych i
systematycznego przygotowywania się do podejmowania nowych
rol (związanych z cyklem życia)
Sfera duchowa
– celem jest dojrzałość obejmująca przede wszystkim posiadanie
konstruktywnego i stabilnego systemu wartości oraz poczucia sensu
istnienia
Rozwój jest możliwy kiedy są zaspokojone
podstawowe potrzeby dziecka
Rozwój przedszkolaka - M. Przetacznikowa
Dzieci trzyletnie:
-niski poziom samodzielności i zaradności, w dużym stopniu zależne w
zaspokajaniu swoich potrzeb od dorosłych,
-wąski zakres doświadczeń i ubogi zakres słownictwa, choć dziecko
rozumie znacznie więcej niż chce wypowiedzieć,
dominuje myślenie o charakterze sensoryczno – motorycznym, tzn. w
bezpośrednim kontakcie z przedmiotem, w działaniu przy udziale
dorosłego,
-
-duża wrażliwość emocjonalna,
-rozbudzona wyobraźnia,
-łatwo rozpraszalna uwaga i duża męczliwość.
Rozwój przedszkolaka – cd.
Dzieci cztero – pięcioletnie:
-stają się bardziej samodzielne i zaradne,
-aktywność intelektualna nadal współistnieje z realnym działaniem,
-rozwój wyobraźni i fantazji ujawnia się m.in. w postawie badawczej
(wiek pytań),
-żywe, ruchliwe, dociekliwe,
-poznanie świata zarówno fizycznego jak i
społecznego nadal powierzchowne.
Rozwój przedszkolaka – cd.
Dzieci 5,5 – 7 letnie:
-lepiej przystosowane do pracy w zespole,
-zdolniejsze do dłuższego wysiłku,
-zdolne do dłuższego skupienia uwagi,
-mniej impulsywne,
-bardziej opanowane i odpowiedzialne,
-intensywniej rozwijają się uczucia wyższe – społeczne i estetyczne.
Umiejętności dzieci
3 lata
- zwinnie się wspina,
- biegnąc okrąża przeszkody,
- przez chwilę stoi na jednej
nodze,
- chodzi na czubkach palców,
- potrafi odwzorować koło,
- zaczyna ciąć nożyczkami;
Umiejętności dzieci
4 lata
- dobrze jeździ na trójkołowym
rowerze,
- układa puzzle z 5 - 10
kawałków,
- wykonuje proste budowle z
klocków,
- rysuje uproszczona postać
człowieka,
- skacze na jednej nodze,
- ubiera się i rozbiera, ale nie
sznuruje sznurowadeł i nie
zapina guzików;
Umiejętności dzieci
5 lat
- biega lekko na palcach,
- podskakuje na zmianę na
jednej i drugiej nodze,
- pisze kilka liter,
- rysuje człowieka,
- używa noża i widelca.
Źródło: Clark L., Ireland C. :
Uczymy by mówić, mówimy, by
się uczyć. Poznań 1998
Gotowość szkolna
Między trzecim a szóstym rokiem życia dziecko powinno osiągnąć
dojrzałość pozwalającą na rozpoczęcie nauki w szkole.
Oznacza to m.in. nabycie umiejętności opowiadania krótkich
historii, poprawnego trzymania ołówka i operowania nim. Powinno
też mieć wyćwiczoną samokontrolę: radzić sobie z frustracją i
złością, umieć poczekać na swoją kolej, zrozumieć i wykonać
polecenia, skupić się na zadaniu. Dziecko powinno mieć rozwiniętą
spostrzegawczość, myślenie problemowe,
pamięć, koncentrację uwagi.
Poziom rozwoju jest wskazany w
podstawie programowej przedszkoli.
Rodzice czy przedszkole mają rozwijać?
W ciągu pierwszych pięciu lat
życia rozwija się ok. 50 %
zdolności do uczenia się.
Następne 30 % rozwija się do 8
roku życia. To oznacza, że
Rodzice są najważniejszymi
nauczycielami na świecie, a dom
(a nie przedszkole czy szkoła!),
jest najważniejszą instytucją
naukową.
Rozwój mózgu
Dziecko rodzi się z liczbą
komórek mózgowych, która jest
wystarczająca do osiągania
sukcesów. Ale nie liczba
komórek decyduje o inteligencji,
a liczba połączeń stworzonych
pomiędzy tymi komórkami.
Połączenia te tworzą się w
wyniku doświadczeń
zdobywanych we wczesnym
dzieciństwie. Im bogatsze i
bardziej stymulujące
środowisko, tym pełniejszy
rozwój dziecka.
Ile czasu rozwijać?
To, czego chcemy nauczyć dzieci, wymaga wprowadzania
i utrwalania przez lata!
Jeśli rzeczywiście chcemy osiągnąć znaczące rezultaty, musimy być
bardzo konsekwentni, zaangażowani i regularnie podejmować
działania.
Pamięć i wyobraźnia
Dziecięca pamięć i wyobraźnia są pochodną funkcji mowy .
Dziecko osłuchane z literaturą szybciej uczy się mówić, zna większy zasób
słów, ćwiczy pamięć (chociażby poprzez powtarzanie rymowanek i
wierszyków), lepiej poddaje się modelowaniu zachowań (chcąc
naśladować bohaterów), przez co łatwiej rozwiązuje problemy w życiu
codziennym. Ma również okazję do ćwiczenia wyobrażeń i poznawania
świata. Słuchanie bajek, w przeciwieństwie do telewizji, nie przeciąża
niedojrzałego układu nerwowego, nie stwarza
sytuacji nadmiaru bodźców.
Rola rodzica w stymulowaniu pamięci dziecka sprowadza się
właściwie do bardzo prostej, a czasami trudnej kwestii –
poświęcenia maluchowi uwagi i czasu. Trzeba bowiem chcieć
znaleźć czas na rozmowę, na czytanie, na obserwowanie dziecka
podczas zabawy.
A rozwój? ...Będzie naturalną konsekwencją.
Koncentracja uwagi
●
●
Woda - odpowiednie nawodnienie zapewnia prawidłowe
funkcjonowanie układu nerwowego. Umożliwia przewodzenie
impulsów nerwowych, a więc wydajność całego systemu.
Sen jest niezbędny do regeneracji ciała i umysłu. Dziecko, które
jest niewyspane – ma jednocześnie problemy z koncentracją.
●
Kondycja i prawidłowe odżywianie
●
Ćwiczenia: krzyżówki, puzzle, układanki, przerysowywanie
●
Nauka nowych umiejętności, obcych języków, gry na
instrumentach. Regularne ćwiczenia wzmacniają
wydajność umysłu i zdolność koncentracji.
●
Słuchanie – ćwiczenia ze słuchu.
●
Wpatrywanie się w kolor czerwony.
●
Liczenie w dół. (Dla dorosłych - od 500 w dół;)
Ksiądz Bosko – święty do naśladowania...
„Co szczególnie wyróżniało księdza Bosko, to
spojrzenie. Przyjazne, ale przenikające do głębi
serca, niewielu potrafiło je wytrzymać i nie ulec.
Dlatego można powiedzieć, że jego oko przyciągało,
upominało i kierowało na właściwą drogę.”
Charakterystyka ks.Bosko Lamoyne
Rodzaje inteligencji wg Howarda Gardnera
Inteligencja językowa – umiejętność
czytania, pisania i porozumiewania się
za pomocą słów, doskonale rozwinięta
u pisarzy, poetów i mówców.
Inteligencja logiczna lub matematyczna
– umiejętność rozumowania oraz liczenia.
Najlepiej jest rozwinięta u ekonomistów,
naukowców, inżynierów, prawników i
księgowych.
Inteligencja wizualno - przestrzenna – umiejętność malowania,
rysowania, robienia artystycznych fotografii,
rzeźbienia lub wyobrażania sobie
trójwymiarowych kształtów;
Inteligencja muzyczna – umiejętność układania
piosenek, śpiewania, gry na instrumencie,
pisania wierszy, a także stosowania rymu i
rytmu.
Rodzaje inteligencji wg Howarda Gardnera -cd.
Inteligencja interpersonalna
(społeczna) – umiejętność
nawiązywania kontaktów;
przebywania z innymi oraz
utrzymywania relacji.
Inteligencja intrapersonalna (refleksyjna) –
umiejętność skupienia uwagi na swoich
uczuciach, umiejętność wyciągania wniosków
z przeżytych doświadczeń i umiejętność
planowania. Ten rodzaj zdolności wiąże się u
niektórych ludzi z wielką intuicją.
Rodzaje inteligencji wg Howarda Gardnera -cd.
Inteligencja ruchowa – zdolności manualne oraz umiejętności sportowe;
Inteligencja przyrodnicza – umiejętność
rozumienia praw natury i postępowania
zgodnie z nimi;
Rodzaje inteligencji wg Howarda Gardnera -cd.
Rodzaje inteligencji u dzieci
Rodzaj inteligencji wiodącej można określić na podstawie
wnikliwej obserwacji dziecka podczas jego codziennych
czynności, szczególnie w trakcie zabaw, które samo inicjuje.
Rodzice, obserwując działania dziecka, mogą określić, jakie style
uczenia się są przez nie preferowane:
Dzieci z inteligencją lingwistyczną lubią słuchać i opowiadać
historyjki, używając przy tym bogatego słownictwa.
Dzieci posiadające inteligencję logiczno matematyczną lubią zadawać pytania, mądrze
używają liczb, cieszą je gry strategiczne i logiczne,
chętnie korzystają z komputera.
Rodzaje inteligencji u dzieci
Dzieci wyróżniające się inteligencją cielesno - kinestetyczną
preferują uczenie się poprzez ciało, ruch, manipulowanie, gry,
budowanie. Lubią aktywność fizyczną, gry sportowe, prace ręczne i
wykonywanie projektów mechanicznych.
www.mac.pl – kwestionariusz –
jaki rodzaj inteligencji ma Twoje
dziecko
Proces reakcji emocjonalnej
A. Ostaszewska „Osoba, osobowość, zaburzenia osobowości”
EMOCJA
Neutralne moralnie
ŚWIADOMOŚĆ
Specyficzna informacja, którą niosą emocje
DECYZJA
Odpowiedzialność moralna
CZYN
Rozwój emocjonalny
Dziecko rosnąc, ucząc się, naśladuje
zachowania dorosłych i chłonie
wszystko co zobaczy i usłyszy.
Jeśli rodzice bez przerwy na coś
narzekają prawdopodobnie
wyrośnie na pesymistę.
Dziecko słyszy nasze negatywne
opinie o pogodzie, politykach,
zarobkach czy stanie zdrowia...
Czy chcemy żeby robiło tak samo?
Ksiądz Bosko – święty do naśladowania...
„W największym zamęcie ludzkich emocji i nieprzychylnych
wydarzeń ksiądz Bosko zawsze był panem samego siebie. Nie
zauważyłem, aby kiedykolwiek dał się wyprowadzić z
równowagi, choć zarówno na duchu jak i na ciele był
człowiekiem bardzo uczuciowym.”
Charakterystyka ks.Bosko Lamoyne
Jak rozwijać optymizm?
Pokazuj maluchowi piękno otaczającego świata, naucz go zwracać
uwagę na drobne szczegóły, które przynoszą radość.
W każdej sytuacji staraj się dostrzec jakiś pozytyw. I tego samego
staraj się nauczyć dziecko.
Cele wychowawcze księdza Bosko
„Być radosnym, dobrze czynić i wróblom pozwolić ćwierkać...”
Czy krytyka rozwija?
Dziecku, podobnie jak dorosłym,
nie wszystko się udaje i w wielu
sytuacjach może sobie nie
poradzić- to naturalne!
Nie krytykuj go wtedy i nie wątp
w jego siły. Dodawaj otuchy i
zapewniaj, że następnym razem
sobie poradzi.
Możemy krytykować
zachowanie a nie człowieka!
Zalecany stosunek pochwał do
krytyki: 3 : 1
U księdza Bosko: 5 : 1
Pochwały
Wyraz zadowolenia i aprobaty
ze strony rodziców jest dla
dziecka bardzo ważny. Dlatego
koniecznie chwal dziecko, nawet
za najdrobniejsze osiągnięcia.
Ale chwalić należy mądrze żeby dziecko nie wyrosło na
zarozumiałego mądralę.
Gdy maluch ładnie posprząta
pokój, nie wystarczy, że powiesz
„Pięknie”, lub „Bardzo dobrze”.
Opisowa, rozbudowana
pochwała uświadomi dziecku z
czym konkretnie dało sobie
radę.
Jak wspierać rozwój? - poprzez zabawę!
Proponowane zabawy:
● Odgrywanie scenek z misiami, lalkami.
● Ruchowe zabawy z muzyką.
● Zabawy rozwijające sprawność manualną: nawlekanie paciorków,
lepienie z plasteliny, robienie ludzików z kasztanów itp.
● Wszelkie zabawy rozwijające zwinność i koordynację ruchową: ze
skakanką, z taśmą, bieganie w workach, turlanie.
● Wyszukiwanie ukrytych elementów w rysunkach, szukanie różnic
na dwóch prawie identycznych obrazkach.
● Dokładniejsze poznawanie różnych
materiałów: np. papieru, piasku, trawy.
● Zabawy tematyczne: w sklep, teatrzyk,
w dom.
Ksiądz Bosko o aktywności
i zabawie
„Należy pozwolić dzieciom skakać, biegać, hałasować do woli.
Gimnastyka, muzyka, deklamacje, teatrzyk, przechadzki – stanowią
środki niezwykle skuteczne w celu uzyskania dyscypliny, by korzystnie
wpłynąć na moralność i świętość”
Ksiądz Bosko o aktywności
i zabawie
„Jest rzeczą wielce pożądaną, aby podczas rekreacji wszyscy,
według możliwości i czasu, uczestniczyli w jakiejś grze lub
zabawie”
Rozwój w sferze duchowej – wg Bosko
„Chcecie być zwyciężeni, módlcie
się rzadko, chcecie zwyciężać
módlcie się często.”
„Przystępuj często do Komunii Świętej, a łaski Jezusa,
którego przyjmujesz do swojego serca tak ukształtują twoją
duszę, że ciało stanie się jej posłuszne.”
Ksiądz Bosko do rodziców
„Ojcowie i Matki. Jeżeli chcecie dobrze wychować własne
dzieci, które gdy dorosną, staną się dla Was pociechą, (…)
chciejcie pouczać je w sprawach religijnych, szczególnie dopóki są małe.
(...)
Przede wszystkim jednak służcie im dobrym przykładem, gdyż jest
głupotą domagać się od dzieci prowadzenia dobrego, obyczajnego i
pobożnego życia, jeśli sami rodzice nie troszcząc się o dobro własnego
potomstwa, prowadzą w ich obecności rozmowy sprzeczne z religią i
moralnością, albo w dzień świąteczny w czasie, gdy w kościele odbywa
się Msza święta, udają się na wycieczkę.”
(z książki ks. Bosko „Mężczyzna jakich wielu, kobieta jakich mało”)
„Dla swojego zdrowego ludzkiego rozwoju – nie tylko w
trudnych sytuacjach – dzieci potrzebują:
●
wzorowych,
●
odważnych,
●
świadomych i
●
odpowiedzialnych dorosłych”
R. Weinschenk „Podstawy pedagogiki Księdza Bosko”