KRIOTERAPIA MIEJSCOWA I OGÓLNA

KRIOTERAPIA MIEJSCOWA I OGÓLNA
Monika Fryc
Barbara Ostrowska
Inżynieria Mechaniczno – Medyczna
1. Definicja krioterapii
„Krioterapią nazywamy zastosowanie w celach leczniczych bodźca fizykalnego
obniżającego temperaturę tkanek” – prof. K. Spodaryk
„Krioterapia
jest
nieinwazyjnym
zastosowaniem
krańcowo
niskich
temperatur
schłodzonego powietrza par skroplonych gazów, lokalnie lub ogólnoustrojowo
schładzających radiacyjnie powłoki ciała przez okres nie przekraczający 3-minutowej
ekspozycji” [1] – prof. Z. Zagrobelny.
Mimo, że druga definicja z punktu widzenia fizyki zawiera nieścisłości to chyba wszyscy
autorzy są zgodni, że w kriostymulacji chodzi o „gwałtowne oziębienie, niemal wyssanie
stosunkowo bardzo małych ilości ciepła z tkanek” – prof. Z Zagrobelny. Etymologia słowa
krioterapia opisana jest dokładnie w pracy dr. W Gawrońskiego (Rehabilitacja 2003, 7, Nr
2). W pojawiających się pracach większość autorów kriostymulację łączy ściśle z
temperaturami tzw. skrajnymi, poniżej -100°C wiedząc, że schłodzenie musi odbyć się
szybko. Temperatura jest ważnym, ale nie jedynym parametrem, i użycie źródła chłodu o
temperaturze -100°C nie gwarantuje właściwego efektu. Dawka zimna jest bardziej
obiektywnym
pojęciem,
krioterapeutycznego.
ale
i
ona
nie
oddaje
złożoności
zjawiska
zabiegu
2. Rodzaje czynnika chłodniczego stosowane w krioterapii.
Czynniki chłodnicze stosowane w kriostymulacji możemy podzielić na:

zimno mokre, woda z lodem

zimno wilgotne - zimne powietrze ( -30 ˚C ÷- 15 ˚C)

zimno suche –ciekłe gazy( np. LN2: - 196 ˚C; CO2: - 75 ˚C)
3. Krioterapia miejscowa
3.1 Definicja
Krioterapia miejscowa polega na przyłożeniu przy pomocy specjalnego aplikatora
bardzo niskiej temperatury, która dostarczana jest do miejsca zmienionego chorobowo.
Zabieg zamrażania i rozmrażania powtarza się w jednym cyklu kilkakrotnie. Doprowadza
to do zamarzania zawartości komórek, pękania błon biologicznych i w konsekwencji
destrukcji tkanki [2].
3.2 Metody krioterapii miejscowej
a) okłady z wykorzystaniem woreczków z lodem lub zamrożonym żelem silikonowym
ew. roztworem soli (rys.3.1)
- lód syntetyczny jednorazowy;
- kompres;
- lód syntetyczny w aerozolu;
Rys.3.1 Worek z lodem syntetycznym[3]
b) częściowa kąpiel w wodzie z lodem;
c) masaż lodem;
d) zraszanie sprayem oziębiającym (rys.3.2)
- lód syntetyczny w aerozolu;
Rys.3.2 Przykładowy spray oziębiający [4]
e) ochładzanie metodą kontaktową - urządzenie termoelektryczne (rys 3.3);
Rys 3.3 Przykładowe urządzenie termoelektryczne [5]
f) nadmuch parami azotu (temperatura gazu u wylotu z dyszy może wynosić od -196st.C
do -160 ˚C);
g) nadmuch mieszaniną par azotu i schłodzonego powietrza atmosferycznego
(temp. mieszaniny gazów u wylotu z dyszy od -178 ˚C do -100 ˚C) polega na, że strumień
mieszaniny o temperaturze poniżej -100 ˚C kierowany jest na leczony odcinek narządu
ruchu. Czas zabiegu wynosi od 1 do 3 minut. Można powtarzać dwukrotnie w ciągu dnia w
odstępie co najmniej 6 tygodni.
h) nadmuch zimnym powietrzem (temperatura gazu u wylotu z dyszy od -34 ˚C do -30 ˚C).
3.3 Efekty krioterapii miejscowej
Efektem zabiegu jest długotrwałe ogrzanie wybranego fragmentu ciała, bardziej
korzystne niż ogrzanie energią cieplną z zewnątrz. Po kilku godzinach zmniejszają sie
obrzęki chłodzonych tkanek, poprawia się też przepływ i oczyszczanie chłonki w układzie
limfatycznym. Zastosowanie bardzo niskich temperatur pozwala skrócić czas zabiegu
i osiągnąć trwalszy oraz pełniejszy efekt terapeutyczny miejscowego chłodzenia. Pociąga
to
za
sobą
znaczny
wzrost
ukrwienia
narządów
wewnętrznych.
Kilkugodzinne przekrwienie w obrębie tkanek sprzyja nie tylko lepszej przemianie
materii, ale i eliminacji nagromadzonych tam szkodliwych produktów przemiany materii.
4. Krioterapia ogólna
4.1 Definicja
Krioterapia ogólna jest to zabieg który polega na schładzaniu całego ciała parami
kriogenu przez czas 2 do 3 minut. W odróżnieniu do krioterapii miejscowej, krioterapia
ogólna nie powoduje niszczenia tkanek, lecz przede wszystkim zmniejszenie bólu,
poprawę krążenia i przepływu krwi w organizmie, wzrost siły mięśniowej, ma także
korzystny wpływ na strefę psychiczną pacjenta [6].
4.2 Metody krioterapii ogólnej

Kriokomora wolnostojąca składająca się z dwóch części (rys. 4.1): przedsionka
o temperaturze - 60ºC oraz części właściwej. Gdzie temperatura jest niższa niż 100º [9].
Rys. 4.1 Schemat kriokomory wolnostojącej [7]

Kriokomora wejściowo – zejściowa; w celu wykorzystania efektu zalegania chłodu
kabiny zabiegowej kriokomory, schodzi się po schodach w dół (rys. 4.2) [9].
Rys. 4.2 Schemat kriokomory wejściowo - zejściowej [8]

Kriokomora w formie kabiny (rys. 4.3). Stosuje się ją do ogólnej gazowej „kąpieli”
kriostymulacyjnej. Kriogen oddziałuje na prawie całą powłokę skórną pacjenta (nie
obejmuje głowy) [6].
Rys. 4.3 Kriokomora w formie kabiny [6]
4.3 Efekt krioterapii ogólnej
Zimno działa na organizm ludzki w sposób dwufazowy. Wraz z obniżeniem
temperatury skóry dochodzi do pobudzenia receptorów temperaturowych zimna przy
jednoczesnym zmniejszeniu aktywności receptorów ciepła. W tabeli 1 poniżej zostały
zestawione efekty działania krioterapii ogólnoustrojowej.
Tab. 1. Zestawienie fizjologicznych reakcji organizmu na zimno [6, 10]
W pierwszej fazie
- zwężenie naczyń skóry;
W drugiej fazie
- rozszerzenie naczyń skóry;
- zmniejszenie ukrwienia skóry (bladość, - zwiększenie ukrwienia skóry (ocieplenie
ochłodzenie skóry)
skóry);
- powolne obniżenie temperatury skóry,
mięśni, stawów;
- powolny wzrost temperatury uprzednio
ochłodzonych tkanek;
- zmniejszenie tempa przemiany materii
miejscowej i zwiększenie w części
rdzennej;
- zwiększenie tempa przemiany materii
w części rdzennej;
- zmniejszenie przewodnictwa nerwowego;
- zmniejszenie napięcia mięśni
szkieletowych;
- podwyższenie progu bólowego;
- zmniejszenie napięcia ścian naczyń;
- spowolnienie uwalniania mediatorów bólu
i zapalenia;
- spadek ciśnienia tętniczego i żylnego
krwi.
- zwiększenie napięcia mięśni
szkieletowych;
- zwiększenia napięcia ścian naczyń;
- zwiększenie czynności nadnerczy;
- wzrost ciśnienia tętniczego i żylnego krwi.
5. Podsumowanie

Krioterapia polega na schłodzeniu tkanek, bez ich uszkadzania;

W krioterapii miejscowej możemy wyróżnić szereg metod dzięki którym obniża się
temperaturę powierzchni ciała, np. okład z lodem, zraszanie ciekłym azotem.;

W krioterapii ogólnej wyróżnimy 3 metody, są to: kriokomowa wolnostojąca,
kriokomora wejściowo – zejściowa, oraz kriokomora w formie kabiny;

Krioterapia posiada wiele pozytywnych skutków, które wpływają na polepszenie
funkcjonowania naszego organizmu.
Bibliografia:
[1]
Zagrobelny Z., Krioterapia miejscowa i ogólna., Wydawnictwo Medyczne
Urban&Partner, Wrocław,2003
[2] http://pl.wikipedia.org/wiki/Krioterapia
[6] http://www.mech.pg.gda.pl/ktc/wtargans/literatura/Wojciechowicz.pdf
[9] http://www.instytut22.pwr.wroc.pl/uploads/File/Kriogenika%20w%20medycynie.pdf
[10] Cichoń D., Demczyszak I., Spyrka J., Wybrane zagadnienia z termoterapii.
Podręcznik dla studentów fizjoterapii, Kolegium Karkonoskie w Jeleniej Górze, Jelenia
Góra 2010
Ilustracje:
[3] http://www.nokaut.pl/termofory/worek-na-lod.html
[4]http://www.zdrowymbadz.pl/cramer-cold-spray-aerozol-chlodzacy-400ml-sklepmedyczny-poznan-p-2190.html
[5] http://www.lagamed.pl/product.php?id_product=794
[7]http://www.klimatyzacja.pl/klimatyzacja/kriogenika-w-zastosowaniach-przemyslowychmedycznych-i-badawczych
[8]http://wentylacja.com.pl/Wiadomo%C5%9Bci/Pierwsza-kriokomora-w-Bydgoszczy29244.html