Vademecum projektowe

ZESPÓŁ SZKÓŁ OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH im. Juliusza Słowackiego SPOŁECZNEGO TOWARZYSTWA OŚWIATOWEGO
ul. Stradomska 10, 31-058 Kraków
Społeczne Gimnazjum nr 7 im. Juliusza Słowackiego STO w Krakowie
Vademecum projektowe na rok 2014
Drogie Uczennice i Uczniowie!
Po raz drugi oddajemy w Wasze ręce vademecum projektowe, czyli poradnik, przewodnik, który – zgodnie z
łacińskim źródłosłowem (vade mecum – pójdź ze mną) – zaprasza do wspólnej przygody odkrywania w zespole tego,
co nieznane i naukowego zapisu wyników badań.
Otrzymujecie materiał roboczy, który z roku na rok będzie ulepszany, aby coraz skuteczniej wskazywał Wam
drogę poszukiwań, ostrzegał przed błędami i uczył wyciągania wniosków.
W roku 2010 Ministerstwo Edukacji Narodowej uczyniło projekty edukacyjne obowiązkową formą pracy
w każdej szkole, podkreślając walory tej metody. W naszej szkole od 20 lat poznajemy różne regiony Polski,
wykorzystując tę formę pracy. I ciągle mamy nadzieję, że tworzenie czegoś nowego, planowanie wspólnych działań,
ich realizacja oraz podsumowanie wyników może być nieustającą przygodą.
Spis treści
1.
Co to jest projekt? ................................................................................................................................................ 2
2.
Fazy pracy projektowej- obowiązki uczniów. ...................................................................................................... 3
3.
Projekt - porady praktyczne dotyczące kolejnych etapów pracy ........................................................................ 5
4.
Regulamin konkursu projektowego ..................................................................................................................... 8
7.
Zgłoszenie wyboru tematu projektu .................................................................................................................. 10
8.
Karta konsultacji – Projekt Obozowy ................................................................................................................. 11
9.
Karta oceny projektu.......................................................................................................................................... 12
10.
Karta oceny obrony ....................................................................................................................................... 13
11.
Obowiązki promotora .................................................................................................................................... 14
12.
Jak pisać bibliografię? .................................................................................................................................... 15
13.
Co to są przypisy? .......................................................................................................................................... 17
14.
Streszczenie w języku angielskim .................................................................................................................. 18
1. Co to jest projekt?
2
1. DEFINICJA PROJEKTU BADAWCZEGO
Projekt to seria powiązanych ze sobą działań, które przebiegają w określonym czasie oraz są ukierunkowane
na osiągnięcie precyzyjnie zdefiniowanego celu. Zatem projekt badawczy/naukowy to zaplanowane, kolejno po
sobie następujące i uporządkowane działania. Polegają one na zbieraniu i opracowywaniu informacji dotyczących
określonego zagadnienia naukowego.
2. ZALETY PROJEKTU, CZYLI DLACZEGO W OGÓLE ROBIĆ PROJEKT.
Projekt:

rozwija umiejętności kluczowe (planowanie, organizowanie i ocenianie własnego uczenia się);

uczy skutecznego komunikowania się w różnych sytuacjach i efektywnego współdziałania w zespole;

uczy rozwiązywania problemów w twórczy sposób;

uczy posługiwania się technologią informacyjną;

uwzględnia indywidualne potrzeby, uzdolnienia i zainteresowania uczennic i uczniów;

łączy w spójną całość treści rozbite w szkole na różne przedmioty;

integruje wiedzę szkolną i pozaszkolną, łączy proces nauczania z doświadczeniem i aktywnym działaniem.
PROJEKTEM niesłusznie nazywa się często samą pracę badawczą (często słyszy się zdanie: „Muszę napisać
projekt”), projekt to METODA pracy, składająca się z kilku etapów.
2. Fazy pracy projektowej- obowiązki uczniów.
Zwrot „sekwencja powiązanych ze sobą działań” zawarty w definicji projektu (patrz: punkt 1. powyżej)
wskazuje, że praca nad projektem winna mieć logiczny porządek.
1. Wybór tematu według własnych zainteresowań.
Ten moment jest bardzo ważny! Do tematu należy postawić pytania badawcze (kilka), czyli sformułować problem, którym będziecie się
zajmowali. Określacie w ten sposób CEL pracy.
2. Konsultacja z promotorem/promotorką pracy projektowej odnośnie jej zakresu tematycznego, sposobu jej
przedstawienia, sposobu pracy nad nią, materiałów i możliwości ich zdobycia itp.
Na konsultację należy przyjść przygotowanym z własnymi przemyśleniami tych kwestii. Promotor/promotorka służy pomocą, a NIE
dyktuje, co grupa ma zrobić. Trzeba opracować też szczegółowo plan pracy nad projektem wraz z podziałem zadań
3. Teoretyczne przygotowanie do części pracy projektowej na obozie.
Przed obozem należy zdobyć ogólną wiedzę na temat, jaki ma być badany na obozie. Ta ogólna wiedza sprawi, że badacz/ka będzie
świadom/a, jakich konkretów szukać na obozie (np. do jakich muzeów się udać, jakie zdjęcia wykonać, jakie materiały zdobyć), które
obszary należy pogłębić i jak poprowadzić pracę projektową na obozie.
Przeanalizujmy to zagadnienie na przykładzie. Jeśli ktoś na przykład wybiera się na obóz na Suwalszczyznę i chce tam przeprowadzić
projekt o religiach pogranicza, to powinien przygotować się teoretycznie do pracy na obozie w następujący sposób:



sprawdzić na mapie, gdzie jedziemy na obóz naukowy;
zdobyć historyczną wiedzę o tym, wyznawcy jakich religii mieszkają na obszarze, który będziemy poznawać;
przypomnieć sobie lub sprawdzić podstawowe pojęcia związane np. z prawosławiem czy islamem. Ta wstępna wiedza sprawi, że
badacz będzie wiedział, na jakie miejsca ma zwrócić szczególną uwagę w czasie trwania wycieczek naukowych. Jeśli mamy
minimalną wiedzę na temat wybranego przez nas tematu, łatwiej wyławiać informacje, robić zdjęcia, zadawać pytania; przykład:
3
zwrócimy uwagę na meczet w Kruszynianach, synagogę w Sejnach czy cerkiew w Białymstoku, itp.). Bez tej wiedzy prowadzenie
działań badawczych na obozie będzie trudne.
4. Regularne konsultacje z promotorem.
Należy regularnie rozmawiać z promotorem/promotorką, by zdać relację z postępu prac nad projektem (karta konsultacji) i poddać ocenie
promotora skuteczność wykonania jego poleceń. Pozwoli to na systematyzację pracy nad projektem.
5. Prowadzenie szczegółowych działań badawczych na obozie.
W oparciu o przygotowanie teoretyczne (patrz: punkt 3.) oraz wytyczne promotora/promotorki uzyskane w czasie konsultacji (patrz:
punkt 4.) badacz jest w stanie skutecznie przeprowadzić główne działania badawcze na obozie.
6. Przygotowanie pracy badawczej (zwanej zwyczajowo: „projekt”, niesłusznie)
7. Przygotowanie obrony pracy badawczej.
8. Przedstawienie projektu przed komisją i jego obrona.
Obrona zasadniczo składa się z kilku części: ustosunkowanie się do recenzji promotora/promotorki, prezentacja treści projektu w dowolny
sposób wybrany przez grupę (metoda dramy, sposób tradycyjny, prezentacje multimedialne i wszelkie inne formy, w zależności od
kreatywności), prezentacja materiałów, w oparciu o które zgłębiano zagadnienie badawcze.
9. Ewaluacja czyli podsumowanie projektu i pracy nad projektem.
Podczas obrony uczniowie nie tylko prezentują odpowiedzi na pytania badawcze, ale również podsumowują swoją
pracę. Podsumowanie takie można przeprowadzić jeszcze przed obroną. Najlepiej zrobić to na trzech poziomach:

samemu – czy dobrze mi się pracowało, czy mam poczucie dobrze zainwestowanego wysiłku i czasu, co jeszcze oprócz celów
badawczych udało mi się osiągnąć, czy jestem zadowolony ze swojego i koleżanek/kolegów wkładu pracy,

z całym zespołem – czy dobrze zdefiniowaliśmy cele projektu, czy dobrze zaplanowaliśmy pracę, co mogłoby pójść inaczej,

z promotorem – promotor ocenia nie tylko owoc pracy, ale również samą pracę, dając tym samym uczniom informacje zwrotne,
przydatne w pracy nad podobnymi zadaniami.
4
3. Projekt - porady praktyczne dotyczące kolejnych etapów pracy
1. Dobór grupy projektowej
Stwórzcie trzyosobową grupę, która ma podobne zainteresowania, chciałaby podjąć wspólną pracę lub łączy was
wspólny cel, który postaracie się osiągnąć. W tej grupę będziecie pracować, od wspólnych działań i waszej
odpowiedzialności będzie zależał sukces zespołu.
2. Wybór tematu
Przejrzyjcie listę proponowanych tematów, wybierzcie ten, który wydaje się dla was ciekawy, jeżeli takiego nie
znajdziesz a znasz rejon Polski, który odwiedzimy, sformułujcie temat zgodny z waszymi zainteresowaniami i
poproście wybranego nauczyciela, jadącego na obóz, o opiekę naukową.
3. Pytania badawcze, modyfikacja tematu
Sformułujcie pytania, których celem jest ustalenie, co chcecie w swojej pracy badawczej ustalić, oto kilka przykładów:
Przykład:
Temat projektu: Opracowanie przewodnika po Suwalszczyźnie dla miłośników żeglarstwa
Działania:
1. Kto to jest miłośnik żeglarstwa? Co łączy miłośników żeglarstwa?
2. Które miejsca na Suwalszczyźnie są szczególnie odwiedzane przez żeglarzy i dlaczego?
3. Co sądzą żeglarze i mieszkańcy Suwalszczyzny na temat możliwości jakie stwarza region w porywaniu innymi
częściami Polski?
4. Jak wygląda lista dziesięciu skarbów Suwalszczyzny dla miłośnika żeglarstwa?
4. Dobór literatury
Zasięgnijcie porady dorosłych: rodziców, znajomych, nauczycieli, gdzie można znaleźć ciekawe informacje na
wybrany temat. Poszukajcie książek, stron internetowych, czasopism lub innych źródeł informacji, w których
będziecie mogli znaleźć informacje na temat regionu oraz informacje przydatne przy pracy nad projektem. Zróbcie
listę wybranych źródeł.
Przykład:
Lista źródeł
3. Nowak Jan „Żaglówką po Suwalszczyźnie” PKN 2007
4. Laskowska Maria „Przewodnik po pojezierzu suwalskim” Nowe Horyzonty 1999
5. Zagórski Tomasz „Podręcznik żeglarza” Żagle 1989
6. www.suwalszczyzna.pl
7. www.zagle.pl
8. www.augustow.pl
5
5. Ustalenie zakresu działań
Wypiszcie np. na karteczkach wszystkie działania, które należy podjąć, aby znaleźć odpowiedzi na postawione
pytanie badawcza, ustawcie działania w kolejności chronologicznej.
Ustalcie z zespołem jakie materiały i sprzęt będą potrzebne, aby wykonać działania.
Ustalcie, które działania są szczególnie ważne, aby osiągnąć założony cel, te działania nazywamy kamieniami
milowymi.
Przykład:
Pytanie badawcze: Kto to jest miłośnik żeglarstwa? Co łączy miłośników żeglarstwa?
Działania:

znalezienie dziesięciu miłośników żeglarstwa,

przygotowanie ankiety na temat: co łączy miłośników żeglarstwa,

przeprowadzenia ankiety (wywiadu) z dziesięcioma miłośnikami żeglarstwa,

opracowanie wyników ankiety,

udzielenie odpowiedzi na pytania badawcze na podstawie uzyskanych wyników.
Pytanie badawcze: Jak wygląda lista dziesięciu skarbów Suwalszczyzny dla miłośnika żeglarstwa?
Działania:
•
ustalenie kryteriów atrakcyjności poszczególnych miejsc na Suwalszczyźnie dla żeglarzy,
•
w trakcie wycieczek obozowych ocenianie odwiedzonych miejsc,
•
dokonanie oceny miejsc nieodwiedzonych, ale o których wspominali napotkani mieszkańcy Suwalszczyzny,
•
w ostatnim dniu obozu ułożenie listy 10 skarbów Suwalszczyzny.
Na zdjęciu przykład zespołowego przygotowywania listy działań.
6. Podział zadań w zespole
6
Ustalcie wspólnie z pozostałymi członkami zespołu kto wykona, które z zaplanowanych działań. Macie już plan, tzn.
zestaw działań i informacje kto, które działania wykonuje:
Przykład:





znalezienie dziesięciu miłośników żeglarstwa – Maciek i Ania,
przygotowanie ankiety na temat: co łączy miłośników żeglarstwa – Wojtek i Zuza,
przeprowadzenia ankiety (wywiadu) z dziesięcioma miłośnikami żeglarstwa – Maciek i Zuza,
opracowanie wyników ankiety – Wojtek,
udzielenie odpowiedzi na pytania badawcze na podstawie uzyskanych wyników – Ania.
7. Praca na obozie i współpraca z promotorem
Realizujcie swój plan, tzn. w czasie kolejnych wycieczek wykonujcie zaplanowane działania. Nie zapominajcie o
regularnych konsultacjach z promotorem. Promotor jest waszym doradcą w działaniach.
8. Redakcja projektu
Zapoznajcie się z kryteriami oceny projektu, zobaczcie za jakie elementy redakcyjne otrzymacie punkty, zwróćcie
uwagę na prawidłową formę, w tym przypisy, literaturę itp. Stwórzcie spis treści i spokojnie, rozdział po rozdziale,
redaguj pracę. Napiszcie dalsze części projektu po uzyskaniu odpowiedzi na kolejne pytania badawcze lub po
wykonaniu kolejnych kamieni milowych. Konsultujcie z promotorem zredagowane na obozie elementy.
9. Ostateczne opracowanie projektu
Spotkajcie się zespołem projektowym, ustalcie co już macie zrobione, a co jeszcze należy poprawić lub dopisać,
podzielcie pracę, wykonajcie ją i sprawdźcie, czy wszystko wygląda tak, jak zaplanowaliście.
Sprawdźcie, czy praca zawiera wszystkie oceniane elementy, czy w tekście znajdują się odpowiedzi na postawione
pytania badawcze, czy praca zawiera wstęp, rozwiniecie i zakończenie oraz streszczenie w języku angielskim.
10. Złożenie projektu do oceny
Pracę złóżcie w sekretariacie szkoły w wyznaczonym terminie do oceny, uwaga - opóźnienie w terminie spowoduje
stratę punktów.
11. Analiza recenzji
Przeczytajcie uważnie recenzję tam, gdzie promotor wnosi do pracy zastrzeżenia, zastanówcie się, jak należałoby
pracę poprawić. W trakcie konsultacji omówcie propozycje poprawek z promotorem.
12. Przygotowanie obrony
Zapoznajcie się z regulaminem obrony, wymyślcie koncepcję prezentacji wykonanej pracy i skonsultujcie ją z
promotorem.
13. Obrona
Realizujcie założony plan – powodzenia!
14. Podsumowanie
Omówcie w zespole i z promotorem co należy poprawić, aby w kolejnym roku praca projektowa była jeszcze bardziej
owocna. Oceńcie, co było mocną i słabą stroną wykonanej pracy oraz jak układała się współpraca w zespole.
7
4. Regulamin konkursu projektowego
Cele pracy projektowej uczniów
Kompetencje kluczowe:
1. Nabycie umiejętności pracy w grupie (współpracy z innymi uczniami)
2. Nabycie umiejętności planowania działań i realizowania działań we właściwej kolejności
3. Nabycie umiejętności formułowanie pytań badawczych oraz metod uzyskiwania odpowiedzi na
postawione pytania.
Pozostałe cele:
4.
5.
6.
7.
8.
Doskonalenie umiejętności poszukiwania, przetwarzania i prezentownia informacji
Nabycie umiejętności prowadzenia pracy badawczej, eksperymentalnej lub twórczej
Nabycie umiejętności redagowanie pracy naukowej zgodnie z przyjętymi normami
Nabycie umiejętności współpracy z promotorem
Doskonalenie stosowania technologii informacyjnej w praktyce, w tym umiejętności formatowania tekstu i
obrazu
9. Doskonaleni umiejętności publicznych wystąpień
10. Doskonalenie umiejętności analizy kryteriów oceniania w kontekście własnej pracy, doskonalenie samooceny
Obowiązek szkolny
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej, każdy uczeń gimnazjum ma obowiązek opracować co
najmniej jeden projekt edukacyjny w roku szkolnym. Każda szkoła opracowuje zasady, na jakich uczniowie
przygotowują projekt oraz bronią go przed komisją.
Ogólne zasady szkolne
1. Projekty realizowane na są na jesiennym obozie naukowym.
2. Projekt tematycznie związany jest z obszarem, który odwiedzamy w czasie obozu jesiennego.
3. Projekty realizowane są w 3 osobowych zespołach, każda osoba w grupie bierze udział w redagowaniu części
badawczej. W wyjątkowych sytuacjach grupa projektowa może liczyć 4 osoby.
4. Każda grupa projektowa ma opiekuna naukowego – nauczyciela promotora, którego sama wybiera.
5. Temat projektu wybierany jest ze wskazanej listy, można zaproponować własny temat lub zmodyfikować
podany.
6. Wymagana objętość pracy to 3000-5000 słów, w indywidualnych przypadkach promotor może wyrazić zgodę
na wyższy limit słow.
7. Projekt powinien mieć czytelną konstrukcję, i składać się z 3 części:
 wstęp, który zawiera: precyzyjne sformułowanie celu badań (może być w formie pytań badawczych),
uzasadnienie wyboru tematu, informacje o metodach pracy, zebranych materiałach, zakreślenie ram
rzeczowych i chronologicznych realizowanego tematu.
 wyniki – jest to część główna pracy, zawierająca opracowanie, zebranych w czasie obozu materiałów,
dokumentację graficzną (podpisane wykresy, zdjęcia itp.). Oczywiście, ta część ma być zgodna z
przyjętymi we wstępie założeniami.
 wnioski (zakończenie pracy) - w tej części autorzy odpowiadają na postawione we wstępie pytania
badawcze lub wyjaśniają, czy udało im się zrealizować założone cele pracy. W tej części można
wspomnieć, jakie korzyści przyniosło napisanie projektu, jaki jest stosunek autorów do opracowanego
tematu itp.
8. Projekt ma zwierać streszczenie w języku angielskim
8
9. Na końcu pracy powinno być umieszczone zestawienie bibliografii – uporządkowana alfabetycznie lista
cytowanych i wykorzystanych w czasie pisania projektu publikacji. Ilość wykorzystanych pozycji powinna być
uzgodniona z promotorem.
10. W pracy muszą być stosowane przypisy, które zawierają źródło cytatów (autor, tytuł, strona), wyjaśnienie
stosowanych terminów itp.
11. Do projektu należy dołączyć:
a. wypełnioną i potwierdzoną przez promotora kartę konsultacji,
b. wersję cyfrową tekstu projektu na opisanej płytce CD.
12. Projekt ,po wykonaniu, poddawany jest ocenie po niej autorzy otrzymują recenzję.
13. W wyznaczonym terminie grupa projektowa dokonuje publicznej obrony projektu.
14. Każdy uczeń, realizujący projekt, otrzymuje vademecum projektowe, w którym znajdują się w szczególności:
a. Karta zgłoszenia projektu,
b. Karta konsultacji,
c. Karta oceny projektu,
d. Karta obrony projektu.
Punktacja konkursowa:
 Konsultacje z promotorem – 16 pkt,
 Praca projektowej – 50 punktów,
 Obrona pracy projektowej – 50 punktów,
 RAZEM 116 punktów.
Uwaga:
 Opóźnienie oddania pracy projektowej karane jest utratą 1 punktu za każdy dzień zwłoki.
Nagrody konkursowe
Grupa projektowa, która uzyska największą liczbę punktów, otrzymuje nagrodę w formie dofinansowania obozu
zimowego, w wysokości pełnego kosztu obozu, podzielonego na członków grupy projektowej. Za drugie miejsce
przyznawana jest nagroda w wysokości 50% pierwszej nagrody, a trzecia grupa projektowa otrzymuje wyróżnienie w
wysokości 25% pierwszej nagrody.
Harmonogram konkursu na rok 2014
l.p
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
działanie
Szkolenie dla uczniów
Dokonanie wyboru tematu projektu i
promotora
Dwie pierwsze konsultacje z promotorem
Wyjazd na obóz
Realizacja zadań projektowych na obozie w
tym cztery konsultacje z promotorem
Ewentualne dopracowanie projektu
Złożenie pracy projektowej do oceny w
sekretariacie
Dokonanie oceny przez promotora
Kontrola ocen projektowych przez specjalną
komisję. Ujednolicenie punktacji.
Ogłoszenie wyników oceny prac projektowych
Dwie ostatnie konsultacje z promotorem
Dzień obrony projektów i podsumowania
Ogłoszenie wyników
Wręczenie nagród
Termin
1 września
2-8 września
2-16 września
17 września
17 - 26 września
26 września- 13 października
14 października do godziny 15:00
21 października
21 -28 października
3 listopada
3- 14 listopada
15 listopada ( sobota)
20 listopada
14 grudnia-niedziela- opłatek
szkolny
9
7. Zgłoszenie wyboru tematu projektu
ZESPÓŁ PROJEKTOWY:
Imię i nazwisko
Klasa
Podpis
1 …………………………………………………………
…………
2 …………………………………………………………
…………
3 …………………………………………………………
.………...
4 …………………………………………………………
…………
WYBRANY TEMAT PROJEKTU:
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
OPIEKUN PROJEKTU (PROMOTOR):
…………………………………………………………………………………
INFORMUJEMY, ŻE:
1. Uczestniczyliśmy w szkoleniu na temat pracy projektowej.
2. Znamy regulamin konkursu na projekt.
Przyjmuję pod opiekę zespół projektowy.
……………………………………………
Kraków …………………………
10
8. Karta konsultacji – Projekt Obozowy
Temat projektu:
Promotor:
Zespół projektowy:
1.
2.
3.
4.
Etapy pracy:
A – przed obozem
B – na obozie
C – po obozie
Etap Data
Temat konsultacji
A
B
Sformułowanie pytań
badawczych
Opracowanie listy działań.
Podział działań na członków
zespołu.
Realizacja kamieni milowych
B
Realizacja kamieni milowych
B
Realizacja kamieni milowych
B
Realizacja kamieni milowych
C
Omówienie recenzji projektu
C
Zatwierdzenie planu obrony
A
Uwagi promotora Podpis
Punkty
promotora (0,1,2)
Za każdą konsultację można otrzymać maksymalnie 2 punkty. Pierwszy punkt przyznawany jest, gdy konsultacja
zrealizowana jest terminowo (we właściwym etapie), drugi punkt przyznawany jest, gdy zespół ma przygotowane
tematy konsultacji do rozmowy. Za wszystkie konsultacje zespół może otrzymać maksymalnie 16 punktów.
11
9. Karta oceny projektu
I. TREŚĆ
1. WSTĘP

liczba pkt. – 25
3
Uczniowie jasno przedstawiają temat i cele swej pracy, tzn. formułują co najmniej trzy pytania
badawcze.
2. REALIZACJA TEMATU
Uczniowie:
 przedstawiają rzetelną wiedzę merytoryczną na wybrany temat;
 popierają swe rozważania szczegółowymi wyjaśnieniami/argumentami/obliczeniami/
wykresami/itp. (zależnie od rodzaju pracy);
 korzystają z różnych źródeł informacji;
 poprawnie i uczciwie wykorzystują źródła informacji;
 wykorzystują wszystkie źródła informacji, jakie można było zdobyć na obozie.
18
3. PODSUMOWANIE


Uczniowie w pełni odnoszą się do każdego z celów i każdego z postawionych pytań
badawczych (3 pkt.).
Podsumowanie zawiera refleksję autorów dotyczącą całości pracy (1 pkt.).
II. FORMA I KOMPOZYCJA
1. SPÓJNOŚĆ

4
liczba pkt. – 11
2
Uczniowie tworzą wypowiedź w pełni spójną, harmonijną, podporządkowaną wyraźnej myśli
przewodniej.
2. TRÓJDZIELNOŚĆ
Uczniowie:
 uwzględniają wszystkie części pracy (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) (1pkt.);

zachowując właściwe proporcje między nimi (1 pkt.).
2
3. UKŁAD GRAFICZNY

2
Uczniowie wykazują pełną konsekwencję w układzie graficznym (wyróżniają początki
akapitów, nagłówki, itp.).
4. OBJĘTOŚĆ PRACY
5.
6.
1
 Uczniowie zachowują wymaganą objętość pracy.
POMYSŁOWOŚĆ PRZEDSTAWIENIA TEMATU
ESTETYKA PRACY
III. JĘZYK
1. GRAMATYKA

2
2
liczba pkt. – 7
2
Uczniowie stosują komunikatywny język, poprawny gramatycznie.
2. SŁOWNICTWO

3.
3
Uczniowie posługują się urozmaiconym słownictwem i poprawną terminologią fachową.
ORTOGRAFIA I INTERPUNKCJA

2
Uczniowie piszą poprawnie pod względem ortograficznym i interpunkcyjnym.
IV. BIBLIOGRAFIA I PRZYPISY
liczba pkt. – 3
Uczniowie:
 stosują przypisy odwołując się do literatury i źródeł (1 pkt.);
 prawidłowo zapisują przypisy (1 pkt.);
 prawidłowo zapisują bibliografię (1 pkt.).
V. KONSULTACJE Z PROMOTOREM

VI. STRESZCZENIE PO ANGIELSKU

liczba pkt. – 1
Karta konsultacji znajduje się w projekcie.
liczba pkt. – 3
Uczniowie streszczają pracę po angielsku.
suma pkt. – 50
KRYTERIA DODATKOWE:


TERMINOWOŚĆ ODDANIA PRACY  –1 punkt (punkt ujemny) za każdy dzień zwłoki.
Najlepsze prace weryfikuje komisja składająca się z dyrektora oraz dwojga nauczycieli – humanisty i nauczyciela
przedmiotów ścisłych lub przyrodniczych – nieuczestniczących w obozie. Dyrektor może przyznać do trzech
punktów dodatkowych na wniosek nauczycieli wchodzących w skład komisji. Decyzję o przyznaniu punktów
dodatkowych komisja uzasadnia pisemnie.
12
10.
Karta oceny obrony
I. RZECZOWOŚĆ WYSTĄPIENIA
liczba pkt. – 20
Uczniowie:
 zapoznają komisję i publiczność z celami pracy, tzn. postawionymi co najmniej trzema pytaniami
badawczymi i wyciągniętymi wnioskami;
 znają i rozumieją przedstawiany materiał, wnikliwie go prezentują i interpretują;
 uzasadniają swe argumenty wynikami badań, opiniami ekspertów, danymi zebranymi
samodzielnie, zdjęciami, mapami, cytatami z uznanych źródeł, itp.;
 przedstawiają tylko zagadnienia pozostające w ścisłym związku z tematem;
 przedstawiają argumenty w należytym porządku, zależnym od przyjętej formy prezentacji,
oddzielając argumenty ważne od mniej istotnych;
 formułują poprawne merytorycznie odpowiedzi na pytania zadane przez członków komisji lub
publiczność;
 przekonująco bronią własnego stanowiska;

11
6
1
odnoszą się do recenzji pracy napisanej przez promotora.
II. KOMPOZYCJA WYSTĄPIENIA

2
liczba pkt. – 4
Uczniowie budują spójną i logiczną wypowiedź o trójdzielnej kompozycji (wprowadzenie/wstęp,
część właściwa, zakończenie/podsumowanie) i właściwych proporcjach.
III. JĘZYK
liczba pkt. – 10
Uczniowie:
 przedstawiają swą prezentację ustnie, lecz nie odczytują jej z kartki, a swymi notatkami
posługują się jedynie sporadycznie (lub wcale) dla przytoczenia danych liczbowych, nazwisk, itp.;
Punktacja:
5 pkt.  uczniowie nie odczytują swej prezentacji lub sporadycznie posługują się notatkami
4 pkt.  uczniowie nie odczytują swej prezentacji, choć zdarzają im się drobne potknięcia
3 pkt.  uczniowie czasem posługują się notatkami
2 pkt.  uczniowie odczytują większość prezentacji
1 pkt.  uczniowie w całości lub prawie w całości odczytują swą prezentację





stosują komunikatywny język;
stosują język poprawny gramatycznie;
posługują się urozmaiconym słownictwem;
używają poprawnej terminologii fachowej;
posługują się stylem stosownym do sytuacji i prezentują wysoką kulturę wypowiedzi.
IV. PREZENTACJA MATERIAŁÓW, W OPARCIU O KTÓRE POWSTAŁA PRACA
Uczniowie przedstawiają:
 materiały (wywiad, notatki, wyniki badań empirycznych, itp.) oraz eksponaty i pamiątki
przywiezione z obozu
 materiały zebrane poza miejscem obozu (literatura na temat projektu, mapy, zdjęcia z Internetu)
 pomoce przygotowane specjalnie na obronę projektu (ciekawa prezentacja, plansza,
eksperyment, itp.)
V. ATRAKCYJNOŚĆ I ORYGINALNOŚĆ WYSTĄPIENIA
5
5
liczba pkt. – 8
3
2
3
liczba pkt. – 4
Punktacja:
4 pkt.  znakomite/celujące wystąpienie
3 pkt.  bardzo dobre wystąpienie
2 pkt.  dobre wystąpienie
1 pkt.  poprawne wystąpienie
VI. POSTAWA I ZAANGAŻOWANIE ZESPOŁU W OBRONĘ
liczba pkt. – 4
Uczniowie:
 równomiernie dzielą między siebie pracę nad przygotowaniem i przeprowadzeniem obrony;
 przygotowują salę do obrony (w tym stół dla komisji i miejsca dla publiczności);
 występują na obronie pracy w pełnym umundurowaniu (chyba że przyjęta forma prezentacji
usprawiedliwia jego brak);
 odbywają przed obroną ostatnią konsultację z promotorem, dotyczącą formy obrony pracy,
oraz przedstawiają komisji swój projekt z załącznikami (jeśli praca takowe zawiera).
suma pkt. – 50
13
11.
Obowiązki promotora
Od pomysłu do obozu
I.
1. Ustalenie tematu pracy projektowej integrującego wiedzę z różnych dziedzin.
2. Omówienie z uczniami tworzącymi zespół celów (pytań) badawczych, konstrukcji pracy projektowej,
form i metod pracy.
3. Akceptacja przygotowanego przez zespół ramowego harmonogramu pracy ustalającego:
a/ kolejne zadania,
b/ osobę odpowiedzialną za wykonanie każdego z zadań,
c/ termin wykonania każdego zadania.
4. Zaplanowanie konkretnych działań i czynności wykonywanych na obozie.
II.
Na obozie
5. Koordynacja i kontrola działań w czasie obozu (wycieczki, spotkania).
6. Przeprowadzanie codziennych spotkań zespołu – omówienie dotychczas zebranych materiałów i
określanie ich przeznaczenia w kontekście przygotowywanej pracy projektowej, wyznaczanie
konkretnych zadań na następny dzień.
7. Podsumowanie dokonań na obozie i określenie zadań na okres po obozie.
III.
Od obozu do obrony
8. Cykliczna kontrola stopnia przygotowania pracy projektowej zgodnie z przyjętym harmonogramem
pracy i kartą konsultacji, m.in. poprzez regularne spotkania z zespołem.
9. Napisanie recenzji pracy projektowej i jej omówienie z zespołem oraz akceptacja koncepcji obrony
pracy.
10. Udział w obronie pracy projektowej.
11. Podsumowanie pracy zespołu (mocne i słabe punkty,
osiągnięcia i trudności, wyciagnięcie
wniosków).
14
12.
Jak pisać bibliografię?
Bibliografia to, jak podaje „Słownik języka polskiego”, „uporządkowany według określonych kryteriów spis książek,
druków, czasopism, artykułów oraz dokumentów z najważniejszymi danymi o każdej pozycji (autor, tytuł, miejsce i
rok wydania itp.)”. Od kilku lat do bibliografii dopisuje się również adresy stron internetowych.
Poprawnie skonstruowana bibliografia dzieli się na bibliografię (literaturę) podmiotu – np. konkretne wiersze Juliusza
Słowackiego i bibliografię (literaturę) przedmiotu - np. opracowania twórczości i działalności literackiej Słowackiego.
Przykłady zapisu bibliograficznego:
1. cała książka

ogólny schemat : nazwisko i imię autora, tytuł, wydanie, miejsce wydania, wydawca, rok wydania, numer ISBN.
Słowacki Juliusz, Balladyna, Kraków, wyd. 5, Wydawnictwo Zielona Sowa, 2000, ISBN 83 – 86740 – 94 – 9.
2. książka obcojęzyczna, tłumaczona na język polski:
Orwell George, Folwark zwierzęcy, wyd. 2, przeł. B. Zborski, Warszawa, Wydawnictwo Da Capo, 1996, ISBN 83 – 86611 –
88 – X.
3. wydawnictwo wielotomowe:
Krasicki Ignacy, Utwory wybrane, t. 1 – 2,wyd. 2, Warszawa, PIW, 1980, ISBN 83 – 06 – 00268 – 7.
4. praca zbiorowa (przy braku wyraźnego wskazania redaktora całości, pomijamy ten element w zapisie):
Literatura polska, t. 1 – 2, pod red. Juliana Krzyżanowskiego, wyd. 2, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN,1985, ISBN
83 – 01 – 01520 – 9.
5. fragment/rozdział książki, opowiadanie w zbiorze:
Żeromski Stefan, Syzyfowe prace, Warszawa, Wydawnictwo MEA, 2000, rozdział X, s. 118 – 134.
Żeromski Stefan, Zmierzch [ w: ] Tenże, Opowiadania, Warszawa, Książka i Wiedza, 1985, s. 50 – 55.
6. artykuł/rozdział w pracy zbiorowej:
Wyskiel Wojciech, Marka Hłaski portret bez dna [ w: ] Lektury polonistyczne. Literatura współczesna, pod. red. Ryszarda
Nycza, Kraków, UNIVERSITAS, 1997, t. 1, s. 103 – 118.
7. artykuł z czasopisma:
Lamparska Joanna, Dywizjon 303, „National Geographic Polska” 2009, nr 6, s. 2 – 23. (w przypadku dziennika, po tytule
wstawiamy pełną datę dzienną)
15
8. strona internetowa:
Skórka Stanisław, Wirtualna historia książki i bibliotek [online], Kraków, Uniwersytet Pedagogiczny, aktualizacja 17.06.2009
[dostęp: 15 września 2011], dostępny w Internecie: http://www. up.krakow.pl/whk>

[online] – standardowe oznaczenie aktywnej strony www

[dostęp:] – data ostatniego wejścia na konkretną stronę www autora projektu

dostępny w Internecie – podanie adresu www
9. opis filmu:
Wajda Andrzej, Pan Tadeusz, Warszawa, Vision Distribution Company, 1999. lub:
Ogniem i mieczem [film], reż. Jerzy Hoffman. Warszawa, Zodiak, 1999, 1 płyta DVD.
10. opis zdjęcia z internetu:
Kreyser, R.,Pałac Krasińskich [fotogr. kolor.] [w:] Kreyser: Pałac Krasińskich „Puls Warszawy" [online], 1998 nr 10 [dostęp:
12 września 2012], dostępny w Internecie: <http://pl.wikipedia.org>.
11. opis mapy:
Giżycko i okolice: mapa turystyczna, wyd. 3, skala 1: 15000, 1994.
Ogólne zasady sporządzania bibliografii:

Bibliografię należy umieszczać na końcu pracy.

Opisy powinny być uporządkowane w kolejności alfabetycznej (lub ewentualnie w kolejności cytowania w tekście)
i kolejno ponumerowane.

W opisie autora należy pominąć informacje o jego stopniach naukowych, funkcjach: prof., dr, doc., mgr, ks. Nie
piszemy, że ktoś jest czy był: księdzem, profesorem, biskupem, doktorem, zakonnikiem itd.

Jeżeli autorów jest dwóch lub trzech – należy podać ich nazwiska i imiona oddzielając je od siebie przecinkami.

Jeżeli autor nie jest znany, lub jeśli autorów jest więcej niż trzech – opis zaczyna się od tytułu.
Jeśli autorów jest więcej niż trzech, po tytule podajemy dane pierwszej osoby (lub podkreślonej przez wydawcę).

Zbyt długi tytuł można skracać. Wyrazy pominięte należy zaznaczyć wielokropkiem : „(...)„

Jedynym elementem opisu bibliograficznego, który umieszczamy w cudzysłowie, jest tytuł czasopisma.

Jeśli to jest wydanie pierwsze, lub nie ma w książce informacji, które to jest wydanie – ten element opisu pomijamy.

Informację o zmianach dokonanych w wydaniu należy skrócić: wyd. 5. popr. uzup. zmien. skr. rozsz. przejrz.
(poprawione, uzupełnione, skrócone, rozszerzone, przejrzane).

Trzeba podać rok (datę) wydania i numer ISBN - International Standard Book Number – Międzynarodowy
Znormalizowany Numer Książki - 10-cyfrowy (w najnowszych książkach 13-cyfrowy) symbol zawierający zakodowane
informacje o książce. Nadawanie numerów ISBN obowiązuje wydawców polskich od 1974 roku. W książkach nie
posiadających numeru ISBN ten element opisu pomijamy.
 Znaki przestankowe ; : . , - / ( ) należy stosować konsekwentnie! Każdy element opisu należy wyraźnie oddzielić od
następnych przyjętym znakiem interpunkcyjnym.
16
13.
Co to są przypisy?
Przypisy to wydzielone fragmenty tekstu w publikacji, wskazujące na źródło informacji, stanowiące uboczny lub
pomocniczy nurt rozważań albo wskazujące dodatkowe informacje o danym fragmencie utworu.
1. Każda myśl, którą zaczerpnęliśmy od innego autora, musi być opatrzona przypisem.
2. Każde zdanie, które zaczerpnęliśmy od innego autora, musi być ujęte w cudzysłów i opatrzone przypisem.
Ważne:
1. Przypisy powinny jednoznacznie identyfikować miejsce, skąd zaczerpnęliśmy daną myśl/zdanie. Powinniśmy zatem
przy ich pomocy bez problemu móc znaleźć książkę i miejsce w niej, z którego pochodzi zapożyczenie.
2. Przypisy powinny być konsekwentne. W całym tekście stosujemy ten sam system.
3. Przypisy powinny być oszczędne (ekonomiczne).
4. Przypisy umieszczamy u dołu strony (rzadziej na końcu tekstu czy rozdziału), sposób numeracji na stronie – do
uzgodnienia z promotorem.
Przykłady przypisów:
1. każda nowa pozycja na stronie:
1
J. Ziomek, Renesans, Warszawa 1996, s. 233
2. gdy kolejny w tekście cytat odwołuje się do tego samego dzieła i tej samej strony:
2
Ibidem. lub 2 Tamże.
3. gdy odwołujemy się do tego samego dzieła, ale innej strony:
3
Ibidem, s. 266. lub 3 Tamże, s. 266
4. gdy teraz zacytujemy inne dzieło, innego autora, oczywiście postępujemy tak jak w przypisie pierwszym np.
4
F. Znaniecki, Społeczne role uczonych, przeł. J. Szacki, Warszawa 1984, PWN, s.144.
5. ale gdy teraz zechcemy wrócić do Ziomka:
5
J. Ziomek, op. cit., s. 288. lub 5 J. Ziomek, dz. cyt. s. 288.
6. gdy chcemy przywołać inne dzieło tego samego autora:
6
Idem, Barok, Kraków 1998, Znak, s.111. lub 6 Tenże, Barok, Kraków 1998, s. 111.
7. gdy już wprowadziliśmy więcej niż jedno dzieło danego autora, przechodząc od cytowania jednego do drugiego
posługujemy się skrótem tytułu:
7
J. Ziomek, Renesans ..., s. 11.
8. przypis dla artykułów, zdjęć , map i wykresów, które zaczerpnęliśmy z dzienników, tygodników lub książek:
17
Źródło: Jan Kowalski - Nowakowski, Poziom zamożności w Unii Europejskiej, „Polityka”, 13 marca 2012 (dla gazet)
Źródło: Jan Kowalski – Nowakowski, Analizy gospodarcze, Warszawa, 2012, s. 234 (dla książek)

w przypadku zdjęć, w miejscu tytułu wstawiamy adres internetowej w postaci linka, dopisujemy datę
dostępu
Źródło: P. Breugel, Wieża Babel, http://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Plik:Brueghel-tower-ofbabel.jpg&filetimestamp=20080330134740, 14 kwietnia 2012
9. gdy własnymi słowami referujemy fragment czyjejś pracy, artykułu, rozdziału:
Zob. J. Ziomek, Renesans, Warszawa 1996, s. 200 – 202
10. w formie przypisu możemy również wyjaśnić znaczenie obcojęzycznych terminów, wpisać krótką definicję
pojęcia, wstawić dygresję.
14.
Streszczenie w języku angielskim
WYTYCZNE DOTYCZĄCE STRESZCZENIA W JĘZYKU ANGIELSKIM
Streszczenie pracy projektowej powinno zawierać od 120 do 180 słów.
Obowiązuje styl formalny oraz podział na trzy części - wstęp, rozwinięcie i zakończenie. We wstępie należy umieścić
temat pracy wraz z pytaniami badawczymi (może być w punktach). Część główna to opis metod pracy i krótkie
odpowiedzi na pytania badawcze. W zakończeniu należy ująć podsumowanie wniosków.
18