Nowelizacja KC i KPC 2016

Transkrypt

Izabela Wawrzynkiewicz
Sędzia Sądu Okręgowego w Łodzi
Nowelizacje KPC i KC w 2016 roku.
Wybrane zagadnienia.
Podstawa prawna:
USTAWA O ZMIANIE USTAWY O TERMINACH ZAPŁATY W TRANSAKCJACH
HANDLOWYCH, USTAWY - KODEKS CYWILNY ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW
z dnia 9 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1830)
- wejście w życie 1 stycznia 2016 roku
USTAWA O ZMIANIE USTAWY - KODEKS CYWILNY, USTAWY - KODEKS
POSTĘPOWANIA CYWILNEGO ORAZ NIEKTÓRYCH INNYCH USTAW
z dnia 10 lipca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1311)
- wejście w życie 8 września 2016 roku
USTAWA O USUGACH ZAUFANIA ORAZ IDENTYFIKACJI ELEKTRONICZNEJ z dnia 5
września 2016 roku (Dz.U. z 2016 r. poz. 1579)
- wejście w życie 7 października 2016 roku
Nowelizacja kodeksu cywilnego
Celem ustawy jest zliberalizowanie przepisów o formie czynności prawnych i nowe
ujęcie dokumentu w postępowaniu cywilnym.
Ich efektem będzie zwiększenie dostępu do sądu poprzez poszerzenie katalogu spraw, które
będą rozpoznawane w postępowaniach elektronicznych.
Ma temu służyć możliwość wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego i dokonywania doręczeń elektronicznych, także w tradycyjnych
postępowaniach cywilnych.
ODSETKI….
Stan prawny przed 1.1.2016 r.
Do końca 2015 r. ustawa stanowiła w art. 359 § 2 kc, że w wypadku zastrzeżenia
obowiązku zapłaty odsetek bez określenia ich wysokości, dłużnik obowiązany był
płacić odsetki ustawowe.
Wysokość odsetek ustawowych ustalana była jednolicie dla odsetek kapitałowych i odsetek
za opóźnienie, określało ją rozporządzenie Rady Ministrów.
W ostatnim okresie obowiązywania przepisu w tym kształcie odsetki ustawowe wynosiły 8%
w stosunku rocznym.
Od 1 stycznia 2016 roku są odsetki
W wyniku nowelizacji wysokość stóp odsetek związana zostanie ze stopą referencyjną NBP.
Zmiany stopy referencyjnej NBP będą wpływały na zmianę stawek odsetek
ustawowych bez konieczności zmian przepisów prawa.
Stopa referencyjna NBP wynosi aktualnie 1,50% .
Wysokość odsetek ustawowych oraz odsetek ustawowych za opóźnienie ogłaszana będzie
w drodze obwieszczenia przez Ministra Sprawiedliwości w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie w transakcjach handlowych ogłaszana będzie
w ten sam sposób przez ministra właściwego do spraw gospodarki.
Art. 359 [Odsetki]
§ 1. Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności
prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.
§ 2. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki
ustawowe w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku
Polskiego i 3,5 punktów procentowych.
§ 2.1. Maksymalna wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej nie może w
stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych
(odsetki maksymalne).
§ 2.2. Jeżeli wysokość odsetek wynikających z czynności prawnej przekracza
wysokość odsetek maksymalnych, należą się odsetki maksymalne.
§ 2.3. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach
maksymalnych, także w razie dokonania wyboru prawa obcego. W takim przypadku stosuje
się przepisy ustawy.
§ 3.(uchylony)
§ 4. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", wysokość odsetek ustawowych.
Art. 481 [Opóźnienie świadczeń pieniężnych]
§ 1. Jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może
żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby
opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
§ 2. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki
ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego
Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest
oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie
według tej wyższej stopy.
§ 2.1. Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym
przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki
maksymalne za opóźnienie).
§ 2.2. Jeżeli wysokość odsetek za opóźnienie przekracza wysokość odsetek
maksymalnych za opóźnienie, należą się odsetki maksymalne za opóźnienie.
§ 2.3. Postanowienia umowne nie mogą wyłączać ani ograniczać przepisów o odsetkach
maksymalnych za opóźnienie, także w przypadku dokonania wyboru prawa obcego. W takim
przypadku stosuje się przepisy ustawy.
§ 2.4. Minister Sprawiedliwości ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", wysokość odsetek ustawowych za opóźnienie.
§ 3. W razie zwłoki dłużnika wierzyciel może nadto żądać naprawienia szkody na zasadach
ogólnych.
USTAWA O TERMINACH ZAPŁATY W TRANSAKCJACH HANDLOWYCH
z dnia 8 marca 2013 r.
tekst jednolity z dnia 10 maja 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 684)
Art. 4 [Określenia ustawowe] Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) transakcja handlowa - umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub
odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony, o których mowa w art. 2, zawierają ją w związku z
wykonywaną działalnością;
2) podmiot publiczny - podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1-3a ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych;
3) odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych - odsetki w
wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i ośmiu
punktów procentowych.
Art. 4a [Wyłączenie stosowania przepisu Kodeksu cywilnego] Do transakcji handlowych
nie stosuje się przepisu art. 481 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny
(Dz.U. z 2016 r. poz. 380 i 585).
Podsumowując, możliwe będzie zastosowanie następujących odsetek:
1. Odsetki kapitałowe będą należne, jako:
-odsetki ustawowe (kapitałowe), które w stosunku rocznym są równe sumie stopy
referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych, jeżeli wysokość
odsetek nie jest w inny sposób określona;
-odsetki umowne (kapitałowe) w wysokości określonej w umowie (nie wyższe jednak, niż
odsetki maksymalne), jeśli wysokość odsetek wynika z czynności prawnej,
-odsetki maksymalne (kapitałowe), które w stosunku rocznym odpowiadają dwukrotności
wysokości odsetek ustawowych, które z kolei w stosunku rocznym są równe sumie stopy
referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych.
2. Jeśli chodzi o odsetki za opóźnienie, to będą należne jako:
-odsetki ustawowe za opóźnienie, które w stosunku rocznym są równe sumie stopy
referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych, jeżeli stopa
odsetek za opóźnienie nie była oznaczona,
-odsetki umowne za opóźnienie, według określonej stopy procentowej, (nie wyższej jednak,
niż odsetki maksymalne za opóźnienie),
-odsetki maksymalne za opóźnienie, które w stosunku rocznym odpowiadają dwukrotności
wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie, które z kolei w stosunku rocznym są równe
sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych.
-odsetki ustawowe za opóźnienie w transakcjach handlowych w wysokości równej. sumie
stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 8 punktów procentowych
Ustawa nie reguluje w sposób odrębny wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie w
transakcjach handlowych, wobec czego zastosowanie mają maksymalne odsetki za
opóźnienie określone w art. 481 § 2.1 k.c.
Oznaczenie
odsetek
w
tytule
egzekucyjnym
(nakazie
zapłaty,
wyroku)
po nowelizacji od 1 stycznia 2016 roku
Wydaje się, że właściwe będzie użycie w pozwach i orzeczeniach następujących
zwrotów:
…z odsetkami ustawowymi za opóźnienie ,
… z odsetkami maksymalnymi za opóźnienie,
…z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych
W przypadku odsetek umownych za opóźnienie powinno się dopuścić użycie
wyrażenia np.:
… z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% w stosunku rocznym, lecz w
wysokości nie wyższej niż odsetki maksymalne za opóźnienie
…z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości 10% w stosunku rocznym nie
przekraczającej dwukrotności wysokości odsetek za opóźnienie
Nowy przepis
Art. 65.1 [Przepisy o oświadczeniach woli, zakres stosowania]
Przepisy o oświadczeniach woli stosuje się odpowiednio do innych oświadczeń.
Przepis dotyczy tylko oświadczeń o skutkach materialnoprawnych – takich, których złożenie
ma wpływ na powstanie, ustanie czy treść praw
i obowiązków prywatnoprawnych.
A zatem będą to:
1. tzw. oświadczenia wiedzy
2. akty komunikujące uczucia (przebaczenie).
Które przepisy da się zastosować odpowiednio?
Możliwe wydaje się ostrożne stosowanie:
art. 60 KC - nie w tym zakresie, w jakim definiuje on oświadczenie woli, ale w tym jego
fragmencie, w którym ustanawia on zasadę swobody formy oświadczeń.
art. 61 i 62 KC dla ustalenia, czy i kiedy zostały złożone.
art. 65 KC, co polegałoby na przyznaniu prymatu zgodnemu rozumieniu oświadczenia
przez obie strony procesu komunikacji oraz, w razie braku takiego zgodnego rozumienia,
na konieczności uwzględniania jego obiektywnego znaczenia, a zatem takiego znaczenia,
jakie ma ono według przyjętych w danej społeczności reguł znaczeniowych.
przepisy o wadach oświadczeń woli – wątpliwe, a jeśli tak, to zachować bardzo dużą
ostrożność
Niemożliwe całkowicie wydaje się stosowanie odpowiednie:
art. 83 KC[Pozorność]
art. 64 KC[Orzeczenie zastępujące]
Do
kodeksu
cywilnego
jako nowy typ formy szczególnej.
wprowadzono
formę
dokumentową,
Dotychczas definicję dokumentu zawierał jedynie Kodeks postępowania cywilnego, który
wyróżniał dokumenty urzędowe oraz dokumenty prywatne.
Aby pismo zostało uznane za którykolwiek z rodzajów dokumentu, musiało być podpisane,
chyba że przepis szczególny stanowił inaczej.
Przykładowo moc wydruków komputerowych aktualnych informacji wpisanych do
rejestrów KRS została zrównana przez ustawę o KRS z mocą dokumentów urzędowych.
Nowe przepisy:
2
Art. 77 [Oświadczenie woli w postaci dokumentu]
Do zachowania dokumentowej formy czynności prawnej wystarcza złożenie oświadczenia
woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej
oświadczenie.
3
Art. 77 [Nośnik informacji jako dokument]
Dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający zapoznanie się z jej treścią.
A zatem forma dokumentowa w KC oznacza:
- nie wymaga się, aby dokument opatrzony był podpisem,
- walor dokumentu przysługiwać będzie informacji zapisanej na nośniku innym niż papier.
Wystarczy, że sposób utrwalenia informacji będzie umożliwiał jej zachowanie i odtworzenie.
Tym samym za dokument uznawane będą obrazy, dźwięki, wiadomości e-mail, sms czy też
pliki komputerowe.
Do tej pory wydruki korespondencji e-mailowej i nagrania rozmów telefonicznych mogły być
wykorzystywane jedynie jako środki uprawdopodabniające fakt złożenia oświadczenia woli
określonej treści, a w przypadku sporu – jako tzw. inne środki dowodowe.
Dokumentowa forma czynności prawnych – przesłanki muszą być spełnione łącznie:
1. sporządzenie dokumentu (prywatnego lub publicznego), którego treść odzwierciedla
fakt złożenia oświadczenia woli określonego podmiotu (lub obu stron czynności
prawnej).
2. sposób ujęcia wspomnianego oświadczenia (oświadczeń) w dokumencie powinien
umożliwiać ustalenie tożsamości osób je składających.
Pojęcie nośnika informacji
Literalne brzmienie definicji dokumentu zawartej w art. 77.3 KC obejmuje zatem w zasadzie
każdy substrat materialny mający jakąkolwiek wartość poznawczą.
Definicja ta, jak się wydaje, powinna przede wszystkim służyć dookreśleniu formy
dokumentowej, o której mowa w art. 77.2 KC.
Kryterium trwałości
kryterium trwałości nie jest immanentnie związane z nośnikiem informacji.
tam gdzie ustawodawca uznaje to kryterium za istotne, daje temu wyraz w treści przepisu.
Skoro pojęcie dokumentu zostało zdefiniowane na potrzeby spełniania określonej roli
dowodowej, to kryterium trwałości informacji zamieszczonej na danym nośniku winno być
jednym z kluczowych elementów jego definicji
Możliwość odtwarzania
Zdaniem projektodawcy definicja dokumentu zawarta w art. 77.3 KC obejmuje również
kryterium możliwości odtwarzania informacji zawartych w dokumencie.
W uzasadnieniu projektu nowelizacji wyraźnie podkreślono, że treść dokumentu „musi
zostać odpowiednio utrwalona w sposób umożliwiający jej odtworzenie”.
Treść dokumentu
W uzasadnieniu projektu nowelizacji:
„konstytutywną cechą dokumentu” w świetle art. 77.3 KC jest „jego intelektualna
zawartość, czyli informacja – treść obejmująca różnego rodzaju oświadczenia, w tym
oświadczenia woli”.
Kryterium możliwości zapoznania się z treścią dokumentu
Zgodnie z art. 61 KC, przy oświadczeniach woli indywidualnie adresowanych należy bowiem
brać pod uwagę możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia rozpatrywaną z
punktu widzenia umiejętności percepcyjnych adresata.
Wydaje się, że
O możliwości zapoznania się z treścią nośnika informacji winien przesądzać stan
wiedzy technicznej w danym momencie, właściwym dla zastosowania danego dokumentu
w obrocie cywilnoprawnym.
Art. 81 [Data pewna] brzmienie 7.10.2016 r.
§ 1. Jeżeli ustawa uzależnia ważność albo określone skutki czynności prawnej od
urzędowego poświadczenia daty, poświadczenie takie jest skuteczne także względem osób
nieuczestniczących w dokonaniu tej czynności prawnej (data pewna).
§ 2. Czynność prawna ma datę pewną także w wypadkach następujących:
1) w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym
- od daty dokumentu urzędowego;
2) w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek
wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez
notariusza - od daty wzmianki;
3) w razie opatrzenia kwalifikowanym elektronicznym znacznikiem czasu dokumentu
w postaci elektronicznej - od daty opatrzenia kwalifikowanym elektronicznym znacznikiem
czasu.
§ 3. W razie śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie datę złożenia przez tę
osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty śmierci tej osoby.
W art. 81 § 2 pkt 2 KC przewidziano, że czynność prawna ma datę pewną w razie
umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez
organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza.
W świetle nowej definicji dokumentu trudno jednoznacznie orzec, czy – przykładowo –
odesłanie przez notariusza drogą mailową uwag do przesłanego mu w ten sam sposób
skanu umowy lub pliku zawierającego tekst umowy, nada tej umowie walor daty
pewnej.
Literalne brzmienie przepisów sugerowałoby odpowiedź twierdzącą,
jednak powiązanie daty pewnej z formą pisemną raczej przemawia za odrzuceniem
takiego rozwiązania.
Nowelizacja wprowadza zmianę w odniesieniu do formy rozwiązania umowy za zgodą
obu stron, a także odstąpienia oraz wypowiedzenia umowy, która została zawarta w
formie pisemnej (a także elektronicznej i dokumentowej).
Art. 77 [Zmiany umowy; rozwiązanie; odstąpienie; wypowiedzenie pisemnej]
§ 1. Uzupełnienie lub zmiana umowy wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub
strony przewidziały w celu jej zawarcia.
§ 2. Jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej
rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej
wypowiedzenie wymaga zachowania formy dokumentowej,
chyba że ustawa lub umowa zastrzega inną formę powinno być stwierdzone pismem.
§ 3. Jeżeli umowa została zawarta w innej formie szczególnej, jej rozwiązanie za zgodą obu
stron wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej
zawarcia; natomiast odstąpienie od umowy albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone
pismem.
Art. 73 [Rygor ad solemnitatem i ad eventum Pod rygorem nieważności; dla
określonych skutków]
§ 1. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę
pisemną, dokumentową albo elektroniczną, czynność dokonana bez zachowania
zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
§ 2. Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność
dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy
zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków
czynności prawnej.
Art. 74 [Rygor ad probationem Dla celów dowodowych ]
§ 1. Zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności
ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w sporze dopuszczalny
dowód z zeznań ze świadków lub ani dowód z przesłuchania stron na fakt dokonania
czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy zachowanie formy
pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania
określonych skutków czynności prawnej.
§ 2. Jednakże mimo niezachowania formy
pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów
dowodowych , dowód z zeznań ze świadków lub dowód z przesłuchania stron jest
dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, jeżeli żąda tego konsument w sporze z
przedsiębiorcą albo jeżeli fakt dokonania czynności prawnej jest będzie uprawdopodobniony
za pomocą dokumentu pisma.
§3. Jeżeli forma pisemna, dokumentowa albo elektroniczna jest zastrzeżona dla oświadczeni
a jednej ze stron,
w razie jej niezachowania dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokon
ania tej czynności jest dopuszczalny także na żądanie drugiej strony.
§ 4. Przepisów
o skutkach niezachowania formy formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej
przewidzianej dla celów dowodowych nie stosuje się do czynności prawnych w stosunkach
między przedsiębiorcami.
Art. 76 [Forma zastrzeżona przez strony Zastrzeżona w umowie]
Jeżeli strony zastrzegły w umowie, że określona czynność prawna między
nimi ma powinna być dokonana w szczególnej formie, czynność ta dochodzi do skutku tylko
przy zachowaniu zastrzeżonej formy. Jednakże gdy strony zastrzegły dokonanie czynności w
formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, nie określając skutków niezachowania
tej formy, poczytuje się w razie wątpliwości poczytuje się, że była ona zastrzeżona wyłącznie
dla celów dowodowych.
Do ułatwienia obrotu profesjonalnego przyczynić się powinna zmiana art. 77.1. KC
1
Art. 77 [Związanie pismem potwierdzającym]
§ 1. W wypadku gdy umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami bez zachowania formy
pisemnej jedna strona niezwłocznie potwierdzi w piśmie skierowanym do drugiej strony, a
pismo to zawiera zmiany lub uzupełnienia umowy, niezmieniające istotnie jej treści, strony
wiąże umowa o treści określonej w piśmie potwierdzającym, chyba że druga strona
niezwłocznie się temu sprzeciwiła na piśmie.
§ 2. W przypadku gdy umowę zawartą pomiędzy przedsiębiorcami bez
zachowania formy dokumentowej jedna strona niezwłocznie potwierdzi w dokumencie
skierowanym do drugiej strony, a dokument ten zawiera zmiany lub uzupełnienia umowy,
niezmieniające istotnie jej treści, strony wiąże umowa o treści określonej w
dokumencie potwierdzającym, chyba że druga strona niezwłocznie się temu
sprzeciwiła w dokumencie.
Co ciekawe wraz z uchyleniem
art. 78 par. 2 kc e-podpis przestaje być
jedną z postaci formy pisemnej
Art. 78 [Forma pisemna]
§ 1. Do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego
podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Do zawarcia umowy
wystarcza wymiana dokumentów obejmujących treść oświadczeń woli, z których każdy jest
podpisany przez jedną ze stron, lub dokumentów, z których każdy obejmuje treść
oświadczenia woli jednej ze stron i jest przez nią podpisany.
§ 2. (uchylony) Oświadczenie woli złożone w postaci elektronicznej opatrzone bezpiecznym
podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu
jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej.
Forma elektroniczna
UZASADNIENIE PROJEKTU
…
Projekt zawiera propozycję wyodrębnienia expressis verbis formy.
Umieszczenie definicji formy elektronicznej w odrębnym przepisie jednoznacznie przesądzi o
tym, że stanowi ona odrębny, choć równoważny w stosunku do formy pisemnej, typ
formy szczególnej.
Wyodrębnienie formy elektronicznej usuwa także spór wokół możliwości posłużenia się tą
formą przez osoby mogące czytać, lecz niemogące pisać.
1
Art. 78 [Elektroniczna forma czynności prawnej]
NOWY PRZEPIS
§ 1. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie
oświadczenia woli w postaci elektronicznej i opatrzenie go bezpiecznym podpisem
elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
§ 2. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z
oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej, chyba że ustawa lub czynność
prawna zastrzega inaczej.
Od 7.10.2016 r.
§ 1. Do zachowania elektronicznej formy czynności prawnej wystarcza złożenie
oświadczenia
woli
w
postaci
elektronicznej
i
opatrzenie
go
bezpiecznym
kwalifikowanym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego
kwalifikowanego certyfikatu.
§ 2. Oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej jest równoważne z
oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej, chyba że ustawa lub czynność
prawna zastrzega inaczej.
Podsumowując…
W przypadku zastrzeżenia tej formy, skutki jej niedochowania będą uregulowane
analogicznie do skutków niedochowania formy pisemnej.
Strony, zastrzegając w umowie formę dokumentową, powinny określić jej skutek.
W razie braku takiego postanowienia w umowie, forma ta będzie traktowana jako
zastrzeżona wyłącznie dla celów dowodowych.
Jeżeli nie została zachowana forma pisemna lub dokumentowa zastrzeżona dla
jednostronnej czynności prawnej, to druga strona nie może ponosić negatywnych
konsekwencji niezachowania wymaganej formy.
Dlatego, na jej żądanie, będzie dopuszczalny dowód ze świadków lub z przesłuchania
stron na fakt dokonania tej czynności.
…
Istotne jest zrównanie statusu dokumentów w postaci elektronicznej z dokumentami
„papierowymi" w zakresie obowiązku udostępnienia ich sądowi (ściślej: udostępnienia
informatycznego nośnika danych, na którym jest zapisany dokument).
Dokument w formie pisemnej i elektronicznej będzie korzystał z domniemania
prawdziwości (autentyczności), a także z domniemania, że pochodzi od osoby, która
sygnowała go podpisem.
Zmiany w KPC odnośnie dowodów z dokumentów
Ustawodawca zdecydował, że nowy art. 243.1 KPC spowoduje, iż przepisy oddziału
dotyczącego dokumentów będzie się stosować do dokumentów zawierających tekst,
umożliwiających ustalenie ich wystawców.
Art. 243.1. KPC
Przepisy niniejszego oddziału stosuje się do dokumentów zawierających tekst,
umożliwiających ustalenie ich wystawców.
Art. 308 KPC
Dowody z innych dokumentów niż wymienione w art. 243.1, w szczególności zawierających
zapis obrazu, dźwięku albo obrazu i dźwięku, sąd przeprowadza, stosując odpowiednio
przepisy
o dowodzie z oględzin oraz
o dowodzie z dokumentów.
KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO
Wyłączenie sędziego
PRZYKŁADOWE PRZYCZYNY WYŁĄCZENIA SĘDZIEGO
I.
niechętny stosunek sędziego do strony okazywany w toku postępowania -
Postanowienie SN z 1984-11-07, II CZ 117/84
II.
nie decyduje o wyłączeniu sam fakt znajomości, nawet "osobistej", strony, lecz
szczególny układ stosunków osobistych, który powodowałby trudność w zachowaniu przez
sędziego bezstronnej podstawy w rozstrzyganiu sporu dotyczącego tej strony. Cechą takich
stosunków może być emocjonalne nastawienie do danej osoby lub powiązania wpływające
na interesy lub pozycję życiową sędziego - postanowienie SN z 1977-09-14, I PO 15/77
III.
przeświadczenie strony co do tego, że sędzia prowadzi proces wadliwie -
postanowienie SA w Białymstoku z 1995-10-26, I ACz 309/95
Postanowienie SA w Łodzi sygn. akt I ACz 231/11
Ocena przesłanek wyłączenia nie powinna być zatem całkowicie zobiektywizowana, lecz
dokonywana z uwzględnieniem stanowiska strony.
Subiektywne przekonanie powoda mogło dodatkowo doznać wzmocnienia z uwagi na
specyficzne okoliczności sporu i osadzenie konfliktu w lokalnym środowisku prawniczym, w
którym zarówno strony, ich pełnomocnicy, jak i sędzia i członkowie jego rodziny ( żona
wykonująca zawód radcy prawnego), a także świadek (także radca prawny) na co dzień
funkcjonują.
Postanowienie SA w Łodzi sygn. akt I ACz 462/09 z dnia 2.06.2009 roku
Wnioskodawca wskazywał na sposób prowadzenia rozprawy i wypowiedzi sędziego, które w
jego ocenie jednoznacznie potwierdzały negatywne nastawienie do wnioskodawcy i brak
bezstronności sędziego w rozpatrywanej sprawie. /…/
Biorąc pod uwagę aktualną treść normatywną art. 49 kpc wyjaśnienie sędziego składane
zgodnie z art. 52§2 kpc nie może ograniczać się jedynie do zanegowania stosunku
osobistego łączącego sędziego ze stroną lub jej przedstawicielem. Wyjaśnienie powinno
dotyczyć wszystkich zarzutów stawianych sędziemu, które w ocenie wnioskodawcy wskazują
na brak bezstronności./…/
Sąd Apelacyjny uznał, że emocjonalne wypowiedzi sędziego nie zaprzeczone w złożonych
wyjaśnieniach mogły budzić u wnioskodawcy wątpliwości co do jego bezstronności, a to
uzasadnia wyłączenie go od rozpoznania sprawy. /…/
Od 8 września 2016 roku
art. 50 § 3 otrzymuje brzmienie:
§ 3. Do czasu rozstrzygnięcia wniosku o wyłączenie sędziego sędzia, którego dotyczy
wniosek, może podejmować dalsze czynności.
Do czasu rozstrzygnięcia wniosku o wyłączenie sędziego nie może zostać wydane
orzeczenie lub zarządzenie kończące postępowanie w sprawie.”
Dotychczas w przypadku złożenia wniosku o wyłączenie sędzia mógł aż do rozstrzygnięcia
sprawy o wyłączenie spełniać tylko czynności niecierpiące zwłoki, które były wąsko
rozumiane w judykaturze, jako rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie bądź
przeprowadzenie czynności, których nie będzie można powtórzyć.
Uzasadnieniem dla tej zmiany jest konieczność zapewnienia efektywności postępowań.
art. 51 otrzymuje brzmienie:
„Art. 51. Sędzia zawiadamia sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia.”
Przepis art. 51 odnosi się do sytuacji, gdy sam sędzia zgłasza żądanie wyłączenia ze
względu na łączący go z jedną ze stron stosunek osobisty mogący wywołać wątpliwości co
do jego bezstronności (art. 49) lub ze względu na wystąpienie jednej z przesłanek z art. 48.
Na sędzi spoczywa wówczas jedynie obowiązek zawiadomienia o podstawie wyłączenia;
nie jest konieczne jej uprawdopodobnienie.
Złożenie zawiadomienia nie jest ograniczone żadnym terminem, a sędzia, zawiadamiając
sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia, nie jest obowiązany wstrzymać się od
udziału w sprawie.
art. 52 dodaje się § 3 w brzmieniu:
„§ 3. Uwzględniając wniosek o wyłączenie sędziego, sąd znosi postępowanie w zakresie
obejmującym udział tego sędziego w sprawie po złożeniu wniosku, chyba że czynności
przez niego podejmowane były czynnościami niecierpiącymi zwłoki.”;
W sytuacji zniesienia postępowania czynności podjęte będą musiały ulec powtórzeniu, a
powstałe w tym wypadku wydatki poniosą strony.
Pełnomocnictwo
art. 89 § 1 otrzymuje brzmienie
Art. 89. § 1. Pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej
dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo z podpisem mocodawcy lub wierzytelny odpis
pełnomocnictwa wraz z odpisem dla strony przeciwnej. Adwokat, radca prawny, rzecznik
patentowy, a także radca Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa mogą sami uwierzytelnić
odpis udzielonego im pełnomocnictwa oraz odpisy innych dokumentów wykazujących ich
umocowanie. Sąd może w razie wątpliwości zażądać urzędowego poświadczenia podpisu
strony . Zdania pierwszego nie stosuje się w przypadku dokonania czynności procesowej w
elektronicznym postępowaniu upominawczym, jednak pełnomocnik powinien powołać się na
pełnomocnictwo, wskazując jego datę, zakres oraz okoliczności wymienione w art.
87 Złożenie dokumentu wykazującego umocowanie lub jego uwierzytelnionego odpisu nie
jest wymagane, jeżeli stwierdzenie przez sąd umocowania jest możliwe na podstawie
wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną.
1
§ 1 . Przepisu § 1 nie stosuje się do czynności procesowej dokonanej za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego, w przypadku gdy przepis szczególny
przewiduje, że czynności można dokonać wyłącznie za pośrednictwem tego systemu. W
takim przypadku pełnomocnik powołuje się na pełnomocnictwo, wskazując jego zakres oraz
okoliczności wymienione w art. 87.
§ 2. W toku sprawy pełnomocnictwo może być udzielone ustnie na posiedzeniu sądu przez
oświadczenie złożone przez stronę i wciągnięte do protokołu.
§ 3. (uchylony).
art. 130.5 KPC otrzymuje brzmienie:
„Art. 130.5. W przypadkach, o których mowa w art. 125 oraz art. 130 –130.4 KPC, czynności
przewodniczącego może wykonywać referendarz sądowy.”
Wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym
po art. 148 KPC dodaje się art. 148.1 KPC w brzmieniu:
§ 1. Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał
powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym
również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku
zaocznego, sąd uzna − mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i
zgłoszonych wniosków dowodowych − że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, sąd wydaje postanowienia dowodowe na
posiedzeniu niejawnym.
§ 3. Rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w
pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że
pozwany uznał powództwo.”
Dopuszczono do rozpoznania sprawy (i wydania wyroku) na posiedzeniu niejawnym, poza
dotychczasowym przypadkiem wydania tzw. zastrzeżonego wyroku zaocznego (art. 341
KPC).
Prowadzi to wprawdzie do ograniczenia zasady jawności i kontradyktoryjności procesu
cywilnego, lecz przyczyni się do realizacji zasady szybkości, rozpoznania sprawy bez
zbędnej zwłoki.
MEDIACJA…
Art. 187 [Treść]
§ 1. Pozew powinien czynić zadość warunkom pisma procesowego, a nadto zawierać:
1) dokładnie określone żądanie, a w sprawach o prawa majątkowe także oznaczenie
wartości przedmiotu sporu, chyba że przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pieniężna;
2) przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie, a w miarę potrzeby
uzasadniających również właściwość sądu;
3) informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiąz
ania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
Z dniem 1.1.2016 r. wprowadzono obligatoryjny formalny element do pozwu.
W uzasadnieniu projektu tej nowelizacji (Druk sejmowy Nr 3432, Sejm VII Kadencji)
stwierdzono, co następuje:
Podstawowym celem nowego rozwiązania jest podniesienie wśród obywateli świadomości
istnienia mediacji i innych metod pozasądowego rozwiązywania sporów poprzez wyraźne
wskazanie stronom konfliktu, że przed skierowaniem sprawy do sądu powinny podjąć próbę
rozwiązania sporu w drodze polubownej, zachęcenie i skłonienie ich do skorzystania z takiej
alternatywy.
W każdej sprawie powód przed złożeniem pozwu powinien zweryfikować, czy w powstałym
sporze jest możliwe ugodowe rozwiązanie sporu.
Oczekiwanym efektem nowelizacji jest utrwalenie w społeczeństwie przekonania, że
skierowanie sprawy do sądu powinno zostać poprzedzone próbą rozwiązania konfliktu za
pomocą mediacji lub przy użyciu innego rodzaju polubownej metody rozwiązania sporu.
Jeżeli takiej próby zaniechano, powód ma obowiązek wyjaśnienia przyczyn rezygnacji.
Zgodnie z tym założeniem brak informacji o działaniach związanych z polubownym
rozwiązaniem sporu na etapie przesądowym nie zostanie obarczony sankcją zwrotu pozwu.
Ponieważ brak informacji o skorzystaniu z polubownych metod rozwiązania sporu nie
uniemożliwia nadania sprawie dalszego biegu, przewodniczący nie będzie wzywał powoda
do uzupełnienia braków formalnych pozwu, a także nie będzie mógł zastosować sankcji
zwrotu pozwu – zgodnie z art. 130 § 1 KPC.
Jak należy skonstruować pozew, aby spełnić nowe wymagania?
Przepis nie wymaga od powoda udowodnienia podjęcia konkretnych działań, jak to miało
miejsce w uchylonej regulacji art. 479.12 k.p.c. w postępowaniu gospodarczym.
Wystarczające wydaje się poinformowanie o podjęciu takiej próby, bez wykazywania
sposobu ani rezultatu podjętych działań.
Nie ma negatywnych skutków procesowych dla powoda, gdy nie dochowa staranności w
dążeniu do pozasądowego rozwiązania sporu. Przepis ma charakter informujący sąd o
dobrej woli powoda i konieczności złożenia powództwa, niż nakładający na powoda
obowiązek podjęcia konkretnych działań
Powód nie ma też obowiązku ustosunkować się w pozwie do twierdzenia pozwanego,
skierowanego przeciwko roszczeniu, złożonego w toku rokowań pozasądowych, jeśliby się
takie odbyły.
Podjęcie próby polubownego zakończenia sporu może być niecelowe i można wtedy
wskazać motywy, jakimi się kierował powód, odstępując od podjęcia takiej próby.
Koszty…
Art. 109. § 1. Roszczenie o zwrot kosztów wygasa, jeśli strona najpóźniej przed
zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia nie złoży sądowi
spisu kosztów albo nie zgłosi wniosku o przyznanie kosztów według norm przepisanych.
Jednakże o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub
rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu.
§ 2. Orzekając o wysokości przyznanych stronie kosztów procesu, sąd bierze pod uwagę
celowość poniesionych kosztów oraz niezbędność ich poniesienia z uwagi na charakter
sprawy. Przy ustalaniu wysokości kosztów poniesionych przez stronę reprezentowaną
przez pełnomocnika będącego adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym,
sąd bierze pod uwagę niezbędny nakład pracy pełnomocnika oraz czynności podjęte przez
niego w sprawie, w tym czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu, również
przed wniesieniem pozwu, a także charakter sprawy i wkład pełnomocnika w przyczynienie
się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia.
Art. 128 [Załączniki]
§ 1. Do pisma procesowego należy dołączyć jego odpisy i odpisy załączników dla
doręczenia ich uczestniczącym w sprawie osobom, a ponadto, jeżeli w sądzie nie złożono
załączników w oryginale, po jednym odpisie każdego załącznika do akt sądowych.
§ 2. Do pisma procesowego wnoszonego za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego dołącza się poświadczone elektronicznie odpisy załączników.
Art. 129 [Oryginał dokumentu]
§ 1. Strona powołująca się w piśmie na dokument obowiązana jest na żądanie przeciwnika
złożyć oryginał dokumentu w sądzie jeszcze przed rozprawą.
§ 2. Zamiast oryginału dokumentu strona może złożyć odpis dokumentu, jeżeli jego
zgodność z oryginałem została poświadczona przez notariusza albo przez występującego w
sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem
patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
1
§ 2 . Elektroniczne poświadczenie odpisu dokumentu przez występującego w sprawie
pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym, rzecznikiem patentowym lub
radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa następuje z chwilą wprowadzenia przez
tego pełnomocnika dokumentu do systemu teleinformatycznego.
§ 3. Zawarte w odpisie dokumentu poświadczenie zgodności z oryginałem przez
występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą prawnym,
rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa ma charakter
dokumentu urzędowego.
§ 4. Jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami sprawy, sąd, na wniosek strony albo z
urzędu, zażąda od strony składającej odpis dokumentu, o którym mowa w § 2, przedłożenia
oryginału tego dokumentu.
§ 5. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, formaty, w jakich odpisy
pism, dokumentów i pełnomocnictw mogą być poświadczane elektronicznie, mając na
względzie minimalne wymagania dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci
elektronicznej.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI W SPRAWIE FORMATÓW, W
JAKICH ODPISY PISM, DOKUMENTÓW I PEŁNOMOCNICTW
MOGĄ BYĆ POŚWIADCZANE ELEKTRONICZNIE
z dnia 5 września 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1415)
Na podstawie art. 129 § 5 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania
1)
cywilnego (Dz.U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm. ) zarządza się, co następuje:
§ 1 Odpis pisma, dokumentu lub pełnomocnictwa może być poświadczony elektronicznie w
formacie:
1) PDF - jeżeli pismo, dokument lub pełnomocnictwo mają postać papierową albo gdy z
przyczyn technicznych nie jest możliwe sporządzenie poświadczenia mającego postać
elektroniczną w formacie XML;
2) XML - jeżeli pismo, dokument lub pełnomocnictwo mają postać elektroniczną.
§ 2 Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 8 września 2016 r.
…
Wymóg dołączenia załączników do pisma procesowego nie został zniesiony w przypadku
pism wnoszonych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Do pisma procesowego wnoszonego w ten sposób załączniki dołącza się jednak w odpisach
poświadczonych elektronicznie (art. 128 § 2 KPC).
…
Ustawodawca wymaga przy tym, aby odpisy załączników były poświadczone elektronicznie,
ale dotyczy to jednak wyłącznie sytuacji, w której dokument jest wprowadzany do systemu
przez występującego w sprawie pełnomocnika strony będącego adwokatem, radcą
prawnym, rzecznikiem patentowym lub radcą Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.
Jeżeli natomiast strona działa w procesie samodzielnie lub przez pełnomocnika
niezawodowego, do pisma procesowego wnoszonego za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego powinna dołączyć odpisy załączników elektronicznie poświadczone
przez notariusza.
Zgodnie z nowym art. 97 § 2 PrNot notariusz będzie mógł dokonywać elektronicznego
poświadczenia zgodności odpisu, wyciągu lub kopii z okazanym dokumentem, opatrując je
kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Elektroniczne poświadczenie nie będzie opatrzone pieczęcią notariusza.
…
Wydaje się, że zgodnie z brzmieniem art. 128 § 21 KPC zgłoszenie pisemnych wniosków
dowodowych w ten sposób poza rozprawą nie wywoła skutków prawnych, jakie ustawa
wiąże z wniesieniem ich do sądu.
…
Wniesienie przez stronę pisma procesowego wraz z załącznikami za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego będzie obligowało sąd do ich wydruku w tych wszystkich
sytuacjach, w których przeciwnik nie dokonał wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, albo, gdy mimo dokonania takiego wyboru, zrezygnował z
doręczenia elektronicznego (art. 131.1 § 2 KPC).
Z kolei w wypadku, w którym pismo wraz z załącznikami zostało wniesione "tradycyjnie"
przez stronę, która nie dokonała wyboru wnoszenia pism przez system teleinformatyczny,
sąd – chcąc doręczyć odpis pisma wraz z załącznikami przeciwnikowi, który wybrał
wnoszenie pism przez system – będzie zobligowany do ich digitalizacji, tj. zeskanowania i
doręczenia stronie przeciwnej za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
Wyjątek będzie zachodził tylko wówczas, gdy strona przeciwna, pomimo wyboru wnoszenia
pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego jednocześnie zrezygnowała z
doręczenia elektronicznego (art. 131.1 § 2 KPC).
1 kwietnia i 8 września 2016 r. wejdą w życie ważne zmiany w postępowaniu cywilnym
dotyczące doręczeń pism.
rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 października 2015 r. w sprawie trybu i
sposobu dokonywania doręczeń elektronicznych (wydane na podstawie art. 1311 par. 3
k.p.c.),
rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 października 2015 r. w sprawie sposobu
wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem systemu teleinformatycznego
obsługującego postępowanie sądowe (wydane na podstawie art. 125 par 31 k.p.c.).
Wszystkie sądy będą musiały umożliwić stronom wnoszenie pism procesowych drogą
elektroniczną za pomocą aplikacji „Elektroniczne Biuro Podawcze" w terminie 3 lat od
wejścia w życie nowych przepisów (art. 20 ustawy nowelizującej z dnia 10 lipca 2015 r.),
czyli w terminie do 8 września 2019 r.
Zmiany można podzielić na trzy istotne części:
I.
Zmiany w postępowaniu wieczystoksięgowym.
II.
Zmiany w doręczeniach w całym postępowaniu cywilnym
III.
Zmiany w doręczeniach pomiędzy profesjonalnymi pełnomocnikami
Zmiany w postępowaniu wieczystoksięgowym.
1. Od 1 kwietnia 2016 r. zaczną obowiązywać przepisy (art. 6264 k.p.c.), na mocy których
notariusz, komornik oraz naczelnik urzędu skarbowego działający jako administracyjny organ
egzekucyjny będą mogli złożyć wniosek o wpis w księdze wieczystej wyłącznie za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
2. Wnioski o wpis w księdze wieczystej pochodzące od strony lub jej pełnomocnika będą
mogły być nadal składane w tradycyjnej, „papierowej” formie.
3. Od 1 kwietnia 2016 r. na wniosek uczestnika postępowania zawarty w akcie notarialnym
zawiadomienie o wpisie będzie doręczać się za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego, na konto wskazane w tym systemie.
Zmiany w doręczeniach w postępowaniu cywilnym i wnoszeniu pism - art. 125-147
KPC
1.
Od 8 września 2016 r. zaczną obowiązywać przepisy przewidujące możliwość
dokonania wyboru (w konkretnej sprawie) wnoszenia pism procesowych w całym
postępowaniu cywilnym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, także w
„tradycyjnych” postępowaniach.
2. Wybór sposobu wnoszenia pism będzie się odbywał przez złożenie stosownego
oświadczenia za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
3.
Jeżeli ustawa będzie stanowić, że wnoszenie pism za pomocą systemu
teleinformatycznego jest obligatoryjne (jak ma to miejsce w przypadku elektronicznego
postępowania upominawczego) albo strona wybierze wnoszenie pism za pośrednictwem
tego systemu, to pismo wniesione z pominięciem tej drogi nie wywoła skutków, jakie
ustawa wiąże z wniesieniem pisma do sądu.
4.
Jeżeli adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy, radca Prokuratorii Generalnej
Skarbu Państwa, organ władzy publicznej albo inny organ państwowy dokona wyboru
wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, to doręczenia zawsze
będą dokonywane elektronicznie i nie będzie możliwe zrezygnowanie z tych doręczeń,
chyba że złoży się oświadczenie o rezygnacji z wnoszenia pism procesowych za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Rezygnacja z wnoszenia pism za pomocą
systemu teleinformatycznego będzie bowiem obejmowała także rezygnację z doręczeń
elektronicznych.
5.
Pismo procesowe wnoszone za pośrednictwem systemu teleinformatycznego będzie
podpisywane podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego
kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem elektronicznym potwierdzonym profilem
zaufanym e-PUAP. Przepisy szczególne będą mogły odmiennie regulować tę kwestię.
Przykładowo, w odniesieniu do pism składanych w elektronicznym postępowaniu
upominawczym nadal będzie dopuszczalne posługiwanie się podpisem elektronicznym
nadawanym w systemie teleinformatycznym obsługującym to postępowanie.
6.
Doręczenie elektroniczne nastąpi w chwili wskazanej w potwierdzeniu odbioru
korespondencji (faktycznie będzie to chwila „wejścia” na konto użytkownika w systemie
informatycznym), co wynika z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20
października 2015 r. w sprawie trybu i sposobu dokonywania doręczeń elektronicznych
(zaczyna ono obowiązywać od 1 kwietnia 2016 r.).
7.
W razie braku potwierdzenia odbioru, doręczenie elektroniczne będzie uznawane za
skuteczne z upływem 14 dni od daty umieszczenia pisma w systemie teleinformatycznym.
8.
Zmieniono także art. 142 k.p.c., na mocy którego doręczenie będzie mogło być
potwierdzone nie tylko pisemnie, za pomocą tradycyjnego potwierdzenia odbioru, ale
również w postaci danych informatycznych w systemie teleinformatycznym operatora
pocztowego, co będzie stanowić elektroniczne potwierdzenie odbioru.
9.
„dobry adres”, czyli zmiana art. 133 KPC
Art. 133. § 1. Jeżeli stroną jest osoba fizyczna, doręczenia dokonuje się jej osobiście, a gdy
nie ma ona zdolności procesowej - jej przedstawicielowi ustawowemu.
§ 2. Pisma procesowe lub orzeczenia dla osoby prawnej, jak również dla organizacji, która
nie ma osobowości prawnej, doręcza się organowi uprawnionemu do reprezentowania ich
przed sądem lub do rąk pracownika upoważnionego do odbioru pism.
§ 2a Pisma procesowe dla przedsiębiorców i wspólników spółek handlowych, wpisanych do
rejestru sądowego na podstawie odrębnych przepisów albo Centralnej Ewidencji i Informacji
o
Działalności
Gospodarczej
(CEIDG),
doręcza
się
na
adres podany
w
rejestrze udostępniany w rejestrze albo CEIDG, chyba że strona wskazała inny adres dla
doręczeń. Jeżeli ostatni wpisany udostępniony adres został wykreślony jako niezgodny z
rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu, który
podlegałby
udostępnieniu, adres
wykreślony
jest
uważany
za
adres podany
w
rejestrze udostępniony w rejestrze albo CEIDG.
§ 2b. (uchylony).
§ 3. Jeżeli ustanowiono pełnomocnika procesowego lub osobę upoważnioną do odbioru
pism sądowych, doręczenia należy dokonać tym osobom. Jednakże Skarbowi Państwa
doręczenia dokonuje się zawsze w sposób określony w § 2.
Zmiany w doręczeniach pomiędzy profesjonalnymi pełnomocnikami
Od 8 września 2016 r. zmienia się art. 132 par. 1 kpc (doręczenia pomiędzy profesjonalnymi
pełnomocnikami).
W związku z tym wystarczające będzie samo oświadczenie pełnomocnika w treści pisma
wnoszonego do sądu o nadaniu pisma drugiej stronie przesyłką poleconą (a więc nie będzie
już konieczne wrzucanie do koperty potwierdzenia nadania).
Oczywiście dalej będzie możliwe załączanie pocztowego potwierdzenia nadania przesyłki.
WYDANIE WYROKU w brzmieniu od 7.10.2016 roku
Art. 324. § 1. Sąd wydaje wyrok po niejawnej naradzie sędziów. Narada obejmuje dyskusję,
głosowanie nad mającym zapaść orzeczeniem i zasadniczymi powodami rozstrzygnięcia
albo uzasadnieniem, jeżeli ma być wygłoszone, oraz spisanie sentencji wyroku.
§ 2. Przewodniczący zbiera głosy sędziów według ich starszeństwa służbowego, a ławników
według ich wieku, poczynając od najmłodszego, sam zaś głosuje ostatni. Sprawozdawca,
jeżeli jest wyznaczony, głosuje pierwszy. Wyrok zapada większością głosów. Sędzia, który
przy głosowaniu nie zgodził się z większością, może przy podpisywaniu sentencji zgłosić
zdanie odrębne i obowiązany jest uzasadnić je na piśmie przed podpisaniem uzasadnienia.
W razie zgłoszenia zdania odrębnego nie wygłasza się uzasadnienia.
§ 3. Sentencję wyroku podpisuje cały skład sądu.
§ 4. W postępowaniu wszczętym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wyrok
może być utrwalony w systemie teleinformatycznym i opatrzony bezpiecznym
kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
UZASADNIENIE WYROKU…
Art. 328. § 1. Uzasadnienie wyroku sporządza się pisemnie na wniosek strony o doręczenie
wyroku z uzasadnieniem zgłoszony w terminie tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji, a
1
w przypadku, o którym przypadkach, o których mowa w art. 327 § 2 i art. 331 § 1 - od dnia
doręczenia sentencji. Wniosek spóźniony sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym. Sąd
sporządza uzasadnienie wyroku również wówczas, gdy wyrok został zaskarżony w
ustawowym terminie oraz gdy wniesiono skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, chyba że uzasadnienie zostało wygłoszone.
1
§ 1 . Jeżeli przebieg posiedzenia jest utrwalany za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk
albo obraz i dźwięk, uzasadnienie może być wygłoszone po ogłoszeniu sentencji wyroku i
utrwalone za pomocą tego urządzenia, o czym przewodniczący uprzedza przed
wygłoszeniem uzasadnienia. W razie wygłoszenia uzasadnienia na posiedzeniu nie podaje
się odrębnie zasadniczych powodów rozstrzygnięcia.
§ 2. Uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia,
a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się
oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej,
oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa.
Wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem
Art. 331. § 1. Wyrok z uzasadnieniem doręcza się tylko tej stronie, która zgłosiła
wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem.
1
§ 1 . Wyrok wydany na posiedzeniu niejawnym sąd z urzędu doręcza stronom. Stronie
działającej bez adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa doręcza się też pouczenie o sposobie i terminach wniesienia
środka zaskarżenia.
§ 2. Jeżeli uzasadnienie zostało wygłoszone na posiedzeniu, stronie, która w terminie
tygodniowym od dnia ogłoszenia sentencji, a w przypadku, o którym mowa w art. 327 § 2 od dnia doręczenia sentencji, zgłosiła wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem
doręcza się wyrok wraz z transkrypcją uzasadnienia. Wniosek spóźniony sąd odrzuca na
posiedzeniu niejawnym. Doręczenie wyroku z transkrypcją uzasadnienia jest równoznaczne
z doręczeniem wyroku z uzasadnieniem.
Zmiany w zakresie kompetencji referendarzy sądowych…
Koszty procesu – kompetencje referendarza w zakresie art. 108 kpc i art. 108.1 kpc
Art. 398.22. KPC Skutki wniesienia skargi
 Według art. 362.1 KPC, do postanowień referendarza stos. się odpowiednio
przepisy o postanowieniach sądu (art. 354 i nast. KPC).
 Skargę rozpoznaje sąd rejonowy, w którym zostało wydane orzeczenie
referendarza

Wniesienie skargi pociąga za sobą utratę mocy przez orzeczenie referendarza
 Po utracie mocy przez orzeczenie referendarza sądowego, sąd rejonowy
rozpoznaje sprawę jako sąd I instancji, od którego przysługuje zażalenie do
sądu II instancji jako sądu odwoławczego.
Nowe brzmienie od 8 września 2016 roku…
Art. 398.22. § 1. Na orzeczenia referendarza sądowego co do istoty sprawy oraz na
orzeczenia kończące postępowanie, jak również na orzeczenia, o których mowa w art. 394 §
1 pkt 1, 2, 42 i 5-9, przysługuje skarga, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Skargę
rozpoznaje sąd, w którym wydano zaskarżone orzeczenie.
§ 2. W razie wniesienia skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc.
§ 3. Sąd rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej.
§ 4. Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym od dnia doręczenia stronie
postanowienia referendarza sądowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 5. Skargę wniesioną po upływie terminu lub nieopłaconą sąd odrzuca.
§ 5. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub
z innych przyczyn niedopuszczalną, jak również skargę, której braków nie uzupełniono
w terminie.
Skarga na postanowienie referendarza
art. 398[23] kpc wyjątek od zasady przewidzianej w art. 398.22 § 2 KPC, że
orzeczenie referendarza sądowego na skutek samego wniesienia skargi traci moc.
Postanowienie referendarza w przedmiocie:
- kosztów sądowych lub kosztów procesu
- postanowienie o odmowie ustanowienia adwokata lub radcy prawnego nie traci mocy na
skutek wniesienia skargi, lecz jedynie zostaje wstrzymana jego wykonalność
23
Art. 398. KPC
2016.09.08
zmiana
Dz.U.2015.1311 art. 2
Art. 398.23. § 1. Rozpoznając skargę na postanowienie referendarza w przedmiocie kosztów
sądowych lub kosztów procesu oraz na postanowienie o odmowie ustanowienia adwokata
lub radcy prawnego, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie
referendarza sądowego utrzymuje w mocy albo je zmienia.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, wniesienie skargi na postanowienie referendarza
wstrzymuje jego wykonalność. Sąd orzeka jako sądowego wstrzymuje wykonalność tego
postanowienia. Sąd rozpoznaje skargę w składzie jednego sędziego, jako sąd drugiej
instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.
Postanowienie SN z dnia 18 lutego 2011 r. I CZ 10/11
Nie jest dopuszczalne cofnięcie skargi na orzeczenie referendarza, jeżeli jej wniesienie
spowodowało utratę mocy zaskarżonego orzeczenia.
Uchwała SN z 3 grudnia 2015 roku III CZP 81/15
"Czy sąd rejonowy, który odrzuca zażalenie na postanowienie tego sądu, wydane na
podstawie art. 398.23 § 1 i 2 k.p.c., orzeka jako sąd pierwszej instancji, czy jako sąd drugiej
instancji?„
Sąd rejonowy, który odrzuca zażalenie na postanowienie tego sądu, wydane na podstawie
art. 398.23 § 1 k.p.c., orzeka jako sąd drugiej instancji
Według zasadniczej regulacji zawartej w art. 398.22 k.p.c. w postępowaniu ze skargi na
orzeczenie referendarza sądowego stosuje się przepisy o postępowaniu
pierwszoinstancyjnym.
Rozpoznający ją sąd działa jako sąd pierwszej instancji , co odpowiada zarówno jego
ustrojowej pozycji w strukturze sądownictwa, jak i systemowi środków zaskarżenia.
Zgodnie z art. 398.23 § 1 k.p.c. sąd orzekając w tym zakresie wydaje postanowienie, w
którym zaskarżone postanowienie referendarza sądowego utrzymuje w mocy albo je
zmienia.
W tych sprawach zgodnie z § 2 wniesienie skargi na postanowienie referendarza wstrzymuje
jego wykonalność, zaś sąd orzeka jako sądu drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy
o zażaleniu. Sąd rejonowy pozostaje sądem pierwszoinstancyjnym w ujęciu ustrojowym, w
przeciwieństwie do instancyjności odnoszonej do systemu środków zaskarżenia.
Nie może budzić wątpliwości, że sąd rejonowy orzekając na podstawie art. 398.23 § 1 i 2
k.p.c., nie jest sądem II instancji rozpoznającym środek zaskarżenia od orzeczenia sądu I
instancji, lecz - z mocy szczególnej normy kompetencyjnej - pełni nadzór judykacyjny nad
orzeczeniem innego organu działającego na tym samym poziomie, w ramach struktur tego
samego sądzie - referendarza sądowego.
Sąd rozpoznający skargę funkcjonalnie orzeka jako sąd drugiej instancji, tj. tak, jak sąd, który
rozpoznaje środek odwoławczy - zażalenie.
Oznacza to nie tylko, że postanowienie sądu rejonowego wydane w drugiej instancji w
wyniku rozpoznania skargi na orzeczenie referendarza sądowego jest niezaskarżalne
zażaleniem. Konstrukcja orzeczenia referendarza sądowego oraz rozpoznania skargi przez
sąd rejonowy, jako sąd drugiej instancji spełnia gwarancje prawa do sądu, uregulowanego w
art. 45 Konstytucji oraz wymagania odnoszącego się do dwuinstancyjności postępowania
sądowego.
5
Art. 130
[Upoważnienie referendarza do wykonywania czynności Wydawanie zarządzeń]
W przypadkach wypadkach, o których mowa w art. 125 oraz art. 1304
130 , czynności przewodniczącego zarządzenia może wykonywać wydać także referendarz
sądowy.
A zatem przepis brzmi:
4
W przypadkach, o których mowa w art. 125 oraz art. 130-130 , czynności przewodniczącego
może wykonywać referendarz sądowy.
Art. 509 1. KPC
§ 1. Czynności w postępowaniu wieczystoksięgowym może wykonywać referendarz
sądowy.
§ 2. Czynności w postępowaniach należących do właściwości sądów rejonowych
prowadzących rejestry sądowe może wykonywać referendarz sądowy, z wyłączeniem
prowadzenia rozprawy.
§ 3. Czynności w sprawach z zakresu prawa spadkowego może wykonywać referendarz
sądowy, z wyłączeniem prowadzenia rozprawy, zabezpieczenia spadku oraz przesłuchania
świadków testamentu ustnego.
§ 4. Czynności w sprawach depozytowych może wykonywać referendarz sądowy, z
wyłączeniem spraw o stwierdzenie likwidacji niepodjętego depozytu.
1
Art. 497 Zasady postępowania
§ 1. Postępowanie upominawcze należy do właściwości sądów rejonowych i
okręgowych.
§ 2. Sąd rozpoznaje sprawy na posiedzeniu niejawnym.
§3. Czynności w postępowaniu upominawczym Zarządzenia może wykonywać wydać
także referendarz sądowy.
POSTĘPOWANIE UPROSZCZONE
6
Art. 505 [Wezwania, dowody]
§ 1. (uchylony) Sąd może dokonywać wezwań stosując odpowiednio przepis art. 472.
§ 2. Przepisów art. 278-291 nie stosuje się.
§ 3. Jeżeli sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe lub nader
utrudnione, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny, opartej na
rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.
Obok istniejącego przepisu art. 149 KPC
§ 1. Posiedzenia sądowe wyznacza przewodniczący z urzędu, ilekroć wymaga tego stan
sprawy.
§ 2. O posiedzeniach jawnych zawiadamia się strony i osoby zainteresowane przez
wezwanie lub ogłoszenie podczas posiedzenia. Stronie nieobecnej na posiedzeniu jawnym
należy zawsze doręczyć wezwanie na następne posiedzenie. Wezwanie powinno być
doręczone co najmniej na tydzień przed posiedzeniem. W wypadkach pilnych termin ten
może być skrócony do trzech dni.
1
Dodano art. 149 KPC Wezwania stron, świadków, biegłych
Sąd może wzywać strony, świadków, biegłych lub inne osoby w sposób, który uzna za
najbardziej celowy, z pominięciem sposobów doręczeń przewidzianych w rozdziale 2, jeżeli
uzna to za niezbędne do przyspieszenia rozpoznania sprawy. Wezwanie dokonane w ten
sposób wywołuje skutki przewidziane w niniejszym kodeksie, jeżeli jest niewątpliwe, że
doszło ono do wiadomości adresata w terminach określonych w art. 149 § 2.
Art. 149.1 przewiduje uproszczony sposób wzywania stron, świadków, biegłych lub innych
osób na posiedzenie.
Zgodnie z poglądem wyrażonym w doktrynie zasadą powinno być dokonywanie doręczeń,
wezwań i zarządzeń w sposób przewidziany przez przepisy ogólne, a więc art. 131-147
KPC.
Warunkiem skuteczności tego wezwania jest brak wątpliwości, że wezwanie doszło do
wiadomości adresata.
13
Po art. 505
KPC uzasadnienie wyroku wydanego w sądzie II instancji
§ 1. (uchylony)
§ 2. Jeżeli sąd drugiej instancji nie przeprowadził postępowania dowodowego, uzasadnienie
wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem
przepisów prawa.
§ 3. (uchylony)
13 a
Dodano art. 505
KPC Zakres uzasadnienia w postępowaniu toczącym się na skutek
zażalenia
W postępowaniu toczącym się na skutek zażalenia sąd drugiej instancji uzasadnia z urzędu
jedynie postanowienia uchylające zaskarżone postanowienie albo zarządzenie.
ELEKTRONICZNE POSTĘPOWANIE UPOMINAWCZE
30
Art. 505
KPC w brzmieniu od 7.10.2016 roku
Dopuszczalność czynności referendarza sądowego
§ 1. (uchylony) Czynności w elektronicznym postępowaniu upominawczym może
wykonywać referendarz sądowy.
§2. Czynności sądu, referendarza i przewodniczącego utrwalane są wyłącznie w
systemie teleinformatycznym, a wytworzone w ich wyniku dane w postaci
elektronicznej opatrywane są bezpiecznym kwalifikowanym podpisem elektronicznym
w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym.
31
Art. 505
KPC Skutki wniesienia pisma drogą elektroniczną
§ 1. Powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 2. Jeżeli pozwany dokona wyboru wnoszenia pism procesowych za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego, dalsze pisma w sprawie wnosi wyłącznie za pośrednictwem
tego systemu.
§ 1. Pisma procesowe powoda niewniesione za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego nie wywołują skutków prawnych, jakie ustawa wiąże z wniesieniem
pisma do sądu.
§ 2. Pisma procesowe pozwanego mogą być wnoszone także za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego.
1
§ 2 . Pisma wniesione za pośrednictwem systemu teleinformatycznego nie wymagają
opatrzenia ich podpisem, o którym mowa w art. 126 § 5 .
§ 3. (uchylony) Przepis
§ 1 ma zastosowanie do pozwanego od momentu wniesienia przez niego pisma za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego. § 4. O skutkach wniesienia pisma za
pośrednictwem systemu teleinformatycznego sąd poucza powinien pouczyć pozwanego przy
pierwszym doręczeniu.
§ 5. (uchylony) Datą wniesienia pisma procesowego za pośrednictwem systemu
teleinformatycznego jest data wprowadzenia pisma do systemu teleinformatycznego.
§ 6. (uchylony)
32
Art. 505
KPC Pozew, wymogi formalne
§ 1. W pozwie powód powinien wskazać dowody na poparcie swoich twierdzeń. Dowodów
nie dołącza się do pozwu. Przepisu art. 128 nie stosuje się.
§ 2. Pozew powinien zawierać również:
1) numer PESEL lub NIP pozwanego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany
do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku lub
2) numer w KRS, a w przypadku jego braku - numer w innym właściwym rejestrze,
ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu
we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania,
3) datę wymagalności roszczenia.
§ 3. Sąd może skazać na grzywnę powoda, jego przedstawiciela ustawowego lub
pełnomocnika, który w złej wierze lub wskutek niezachowania należytej staranności oznaczył
nieprawidłowo dane, o których mowa w § 2 pkt 1 lub 2 oraz art. 126 § 2 pkt 1 .
§ 4. Wraz z pozwem powód może złożyć wniosek o umorzenie postępowania w przypadku
braku podstaw do wydania nakazu zapłaty lub uchylenia nakazu zapłaty.
33
Art. 505
KPC Postanowienie o przekazaniu sprawy
§ 1. W przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty sąd przekazuje sprawę do sądu
według właściwości ogólnej.
§ 2. Postanowienie o przekazaniu sprawy doręcza się tylko powodowi.
§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli powód wraz z pozwem złożył wniosek o umorzenie
postępowania w przypadku braku podstaw do wydania nakazu zapłaty. W takim przypadku
sąd umarza postępowanie, orzekając o kosztach jak przy cofnięciu pozwu.
34
Art. 505
KPC
Uchylenie nakazu zapłaty i dalsze czynności sądu
1
§ 1. W przypadkach wskazanych w art. 502 § 1 i 2 sąd z urzędu uchyla nakaz zapłaty i
przekazuje sprawę do sądu według właściwości ogólnej, chyba że powód w wyznaczonym
terminie usunie przeszkodę w doręczeniu nakazu zapłaty.
§ 2. Postanowienie o przekazaniu sprawy doręcza się tylko powodowi.
§ 3. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli powód wraz z pozwem złożył wniosek o umorzenie
postępowania w przypadku uchylenia nakazu zapłaty. W takim przypadku sąd umarza
postępowanie, orzekając o kosztach jak przy cofnięciu pozwu.
35
Art. 505
KPC
Art. W pozostałym zakresie przepisu art. 503 § 1 zdanie drugie nie stosuje
35
się. 505
[Sprzeciw od nakazu zapłaty] Do sprzeciwu Sprzeciw od nakazu zapłaty
nie dołącza się wymaga uzasadnienia i przedstawienia dowodów.
Do sprzeciwu od nakazu zapłaty nie dołącza się dowodów.
36
Art. 505
KPC Skutki prawidłowego wniesienia sprzeciwu
36
§ 1. W razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w
Art.505
całości, a sąd przekazuje sprawę do sądu według właściwości ogólnej. W takim przypadku §
2. Sąd, któremu sprawa została przekazana, nie pobiera się opłaty uzupełniającej od pozwu
jest związany postanowieniem o przekazaniu sprawy w razie zgłoszenia w sprzeciwie
zarzutu pozwanego dotyczącego właściwości sądu określonej zgodnie z art. 46 §1.
W razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w całości, a sąd
przekazuje sprawę do sądu według właściwości ogólnej. W takim przypadku nie pobiera się
opłaty uzupełniającej od pozwu.
37
Art. 505
KPC Wezwanie do usunięcia braków
§ 1. Po przekazaniu sprawy do sądu według właściwości ogólnej w przypadkach
wskazanych w art. 505 33 § 1oraz, art. 505 34 § 1 oraz art. 505 36 § 1 przewodniczący
wzywa powoda wyłącznie do wykazania
umocowania, o ile stwierdzenie umocowania przez sąd nie jest możliwe na podstawie wykaz
u lub innegorejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną, lub do przedłożenia zgo
dnie z art. 68 zdanie pierwsze oraz dołączenia pełnomocnictwa zgodnie z art. 89 § 1 zdanie
33
pierwsze i drugie, a po przekazaniu sprawy na podstawie art. 505
§ 1 lub art. 505
34
§
1 przewodniczący wzywa powoda również dodatkowo do uiszczenia opłaty uzupełniającej od
pozwu - w terminie dwutygodniowym od dnia daty doręczenia wezwania pod rygorem
umorzenia postępowania. W razie nieusunięcia powyższych braków pozwu sąd umarza
postępowanie.
§2. W przypadku wniesienia sprzeciwu przez przedstawiciela ustawowego Odpis
postanowienia o umorzeniu postępowania doręcza się
pozwanemu, organ albo osobę wymienioną w art tylko jeżeli doręczono mu odpis
pozwu. 67 lub pełnomocnika § 3. Jeżeli powód uzupełni pozew zgodnie z wymogami §
1, przewodniczący wzywa pozwanego wyłącznie do wykazania umocowania uzupełnienia
sprzeciwu w sposób odpowiedni dla
postępowania, o ile stwierdzenie umocowania przez sąd nie jest możliwe na podstawie wyka
zu lub innegorejestru, do którego sąd ma dostęp drogą elektroniczną, lub przedłożenia pełno
mocnictwa w którym sprawa będzie rozpoznana - w terminie dwutygodniowym
od dnia daty doręczenia wezwania. Nieusunięcie powyższych
braków nie uzasadnia odrzucenia sprzeciwu.
Ostatecznie przepis brzmi:
§ 1. Po przekazaniu sprawy do sądu według właściwości ogólnej przewodniczący wzywa
powoda wyłącznie do wykazania umocowania, o ile stwierdzenie umocowania przez sąd
nie jest możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą
elektroniczną, lub do przedłożenia pełnomocnictwa, a po przekazaniu sprawy na
podstawie art. 505.33 § 1 lub art. 505.34 § 1 przewodniczący wzywa powoda również
do uiszczenia opłaty uzupełniającej od pozwu - w terminie dwutygodniowym od dnia
doręczenia wezwania pod rygorem umorzenia postępowania. W razie nieusunięcia
powyższych braków pozwu sąd umarza postępowanie.
§ 2. W przypadku wniesienia sprzeciwu przez przedstawiciela ustawowego, organ albo
osobę wymienioną w art. 67 lub pełnomocnika przewodniczący wzywa pozwanego
wyłącznie do wykazania umocowania, o ile stwierdzenie umocowania przez sąd nie jest
możliwe na podstawie wykazu lub innego rejestru, do którego sąd ma dostęp drogą
elektroniczną, lub przedłożenia pełnomocnictwa - w terminie dwutygodniowym od dnia
doręczenia wezwania. Nieusunięcie powyższych braków nie uzasadnia odrzucenia
sprzeciwu.
38
Dodano przepis art. 505 KPC Sąd właściwy do wznowienia postępowania
W razie wniesienia skargi o wznowienie postępowania sąd przekazuje sprawę do sądu
według właściwości ogólnej. Do wznowienia postępowania właściwy jest sąd według
właściwości ogólnej.
Nowe przepisy istotne dla omawianej problematyki
Art. 151 [Miejsce]
§ 1. Posiedzenia sądowe odbywają się w budynku sądowym, a poza tym budynkiem tylko
wówczas, gdy czynności sądowe muszą być wykonane w innym miejscu albo gdy odbycie
posiedzenia poza budynkiem sądowym ułatwia przeprowadzenie sprawy lub przyczynia się
znacznie do zaoszczędzenia kosztów.
§ 2. Przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego przy użyciu
urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość. W takim
przypadku uczestnicy postępowania mogą brać udział w posiedzeniu sądowym, gdy
przebywają w budynku innego sądu, i dokonywać tam czynności procesowych, a przebieg
czynności procesowych transmituje się z sali sądowej sądu prowadzącego postępowanie do
miejsca pobytu uczestników postępowania oraz z miejsca pobytu uczestników postępowania
do sali sądowej sądu prowadzącego postępowanie.
Art. 158 [Treść protokołu]
§ 1. Protokół sporządzony pisemnie zawiera oznaczenie sądu, miejsca i daty posiedzenia,
nazwiska sędziów, protokolanta, prokuratora, stron, interwenientów, jak również obecnych
na posiedzeniu przedstawicieli ustawowych i pełnomocników oraz oznaczenie sprawy i
wzmianki co do jawności. Ponadto protokół sporządzony pisemnie zawiera wymienienie
zarządzeń i orzeczeń wydanych na posiedzeniu oraz stwierdzenie, czy zostały ogłoszone,
streszczenie wyników postępowania dowodowego, a także czynności stron wpływające na
rozstrzygnięcie sądu (ugoda, zrzeczenie się roszczenia, uznanie powództwa, cofnięcie,
zmiana, rozszerzenie lub ograniczenie żądania pozwu) oraz inne czynności stron, które
według szczególnych przepisów ustawy powinny być wciągnięte, wpisane, przyjęte, złożone,
zgłoszone lub wniesione do protokołu. Jeżeli sporządzenie odrębnej sentencji orzeczenia nie
jest wymagane, wystarcza zamieszczenie w protokole treści samego rozstrzygnięcia.
Czynności wymagające podpisu strony mogą być zamieszczane w odrębnym dokumencie
stanowiącym część protokołu.
1.
§ 1 . Protokół, o którym mowa w § 1, może zawierać wnioski i twierdzenia stron ,
streszczenie wyników postępowania dowodowego oraz inne okoliczności istotne dla
przebiegu posiedzenia; zamiast wniosków i twierdzeń można w protokole powołać się na
pisma przygotowawcze. /../
Utrwalanie przebiegu rozprawy
po art. 162 KPC dodaje się art. 162.1 KPC w brzmieniu:
„Art. 162.1. Sąd na wniosek strony wyraża zgodę na utrwalanie przez nią przebiegu
posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk, jeżeli nie stoi temu na
przeszkodzie wzgląd na prawidłowość postępowania.”
Regulacja ta jest wzorowana na treści art. 358 KPK.
Wzgląd na prawidłowość postępowania
W doktrynie podnosi się, że zwrot ten powinien być rozumiany wąsko, bowiem inna
wykładnia prowadziłaby do ograniczenia praw strony.
Chodzi tu o nieutrudnianie normalnego toku poszczególnych czynności rozprawy, a zatem o
taką sytuację, gdy nagrywanie przez stronę przebiegu rozprawy przeszkadza w jej
prowadzeniu (por. L.K. Paprzycki (w:) Grajewski, Paprzycki, Steinborn, Kodeks, t. II, 2013, s.
1064; Hofmański, Sadzik, Zgryzek, Kodeks, t. II, 2011, s. 441; K. Woźniewski,
Prawidłowość..., s. 30-31).
Zawieszenie postępowania
w art. 177 KPC w § 1 po pkt 3 dodaje się pkt 3.1 w brzmieniu:
„jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku postępowania toczącego się przed
Trybunałem Konstytucyjnym albo Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej;”;
Ta podstawa fakultatywnego zawieszenia może znaleźć zastosowanie zarówno wtedy, gdy
sąd zwrócił się z pytaniem prawnym do jednego z tych Trybunałów w postępowaniu, które
ma być zawieszone, jak i wtedy, gdy z pytaniem takim wystąpił inny sąd.
Postępowanie egzekucyjne wybrane zagadnienia
Wybrane zagadnienia postępowania skargowego…
Tryb wnoszenia skargi na czynności komornika sądowego
…
Art. 759 KPC
Art. 759. § 1. Czynności egzekucyjne są wykonywane przez komorników z wyjątkiem
czynności zastrzeżonych dla sądów.
§ 1.1. Czynności zastrzeżone dla sądu mogą być wykonywane przez referendarza
sądowego, z wyłączeniem:
1) stosowania środków przymusu;
2) orzekania o ściągnięciu należności w trybie art. 873;
3) stwierdzenia wygaśnięcia skutków przybicia i utraty rękojmi;
4) spraw o egzekucję świadczeń niepieniężnych z wyjątkiem wydania rzeczy ruchomej;
5) spraw o egzekucję przez zarząd przymusowy;
6) spraw o egzekucję przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego.
§ 2. Sąd może z urzędu wydawać komornikowi zarządzenia zmierzające do zapewnienia
należytego wykonania egzekucji oraz usuwać spostrzeżone uchybienia.
Art. 767 Skarga na czynności komornika
§ 1. Na czynności komornika przysługuje skarga do sądu rejonowego, jeżeli ustawa nie
stanowi inaczej. Dotyczy to także zaniechania przez komornika dokonania czynności. Do
rozpoznania skargi na czynności komornika właściwy jest sąd, przy którym działa komornik.
Jeżeli do prowadzenia egzekucji został wybrany komornik poza właściwością ogólną, skargę
rozpoznaje sąd, który byłby właściwy według ogólnych zasad.
1
§ 1 . Skarga nie przysługuje na zarządzenie komornika o wezwaniu do usunięcia braków p
isma, na zawiadomienie o terminie czynności oraz na uiszczenie przez
komornika podatku od towarów i usług.
§ 2. Skargę może złożyć strona lub inna osoba, której prawa zostały przez czynności lub
zaniechanie komornika naruszone bądź zagrożone.
§ 3. Skarga na czynność komornika powinna czynić zadość wymaganiom pisma
procesowego oraz określać zaskarżoną czynność lub czynność, której zaniechano, jak
również wniosek o zmianę, uchylenie lub dokonanie czynności wraz z uzasadnieniem.
§ 4. Skargę wnosi się do sądu w terminie tygodniowym od dnia dokonania czynności, gdy
strona lub osoba, której prawo zostało przez czynność komornika naruszone bądź
zagrożone, była przy czynności obecna lub była o jej terminie zawiadomiona;, w
innych przypadkach wypadkach - od dnia zawiadomienia o dokonaniu czynności strony lub
osoby, której prawo zostało przez czynność czynności komornika naruszone bądź
zagrożone, a w braku zawiadomienia - od dnia powzięcia wiadomości dowiedzenia się przez
skarżącego o dokonanej czynności. Skargę na zaniechanie przez
komornika dokonania czynności wnosi się w terminie tygodniowym od dnia, w
którym skarżący dowiedział się, że czynność miała powinna być dokonana.
§ 5. Skargę wnosi się do komornika Odpis skargi sąd przesyła komornikowi, który dokonał
zaskarżonej czynności lub zaniechał jej dokonania. Komornik w terminie trzech
dni od dnia otrzymania skargi na piśmie sporządza uzasadnienie dokonania zaskarżonej
czynności, o ile nie zostało ono sporządzone wcześniej, albo lub przyczyn jej
zaniechania i oraz przekazuje je wraz ze skargą i z aktami sprawy do właściwego sądu, do
którego skargę wniesiono, chyba że skargę w całości
uwzględnia. O uwzględnieniu skargi komornik, o czym zawiadamia sąd i skarżącego oraz
zainteresowanych, których uwzględnienie skargi dotyczy.
Odrzucenie skargi na czynności komornika
W kolejnych nowelizacjach KPC nie usunięto wątpliwości, czy w razie stwierdzenia
podstaw do podjęcia czynności nadzorczych, skarga podlega odrzuceniu (art. 767[3] kpc…
Są dwa przeciwstawne poglądy:
1. sąd winien wydać tylko postanowienie nadzorcze trybie art. 759 § 2 kpc i wyłączone jest
odrzucenie skargi (m. in. K. Piasecki)
albo
2. sąd winien stosując wykładnię funkcjonalną
a. odrzucić skargę
b. w trybie art. 759 § 2 kpc wydać postanowienie nadzorcze
Korekta z urzędu może dotyczyć części zagadnień zawartych w skardze na czynności
komornika albo w ogóle jej nie dotyczyć ( m. in. prof. J. Jankowski, T. Zawiślak, D.
Zawistowski)
Pogląd drugi wydaje się poprawny, a strona może zaskarżyć postanowienie o odrzuceniu
skargi. Brak odrzucenia spowodowałby brak substratu zaskarżenia.
Ale jest uchwała Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2012 r. III CZP 11/12; OSNC 2012 nr
10,poz. 118; Legalis
Jeżeli sąd uzna, że skarga na czynności komornika wskazuje na uchybienia uzasadniające
podjęcie działań na podstawie art. 759 § 2 KPC, nie odrzuca jej z przyczyn określonych w
art. 767[3] KPC.
Co więcej nowy art. 767.3. KPC brzmi:
§ 1. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie przepisanego terminu, nieopłaconą lub z
innych przyczyn niedopuszczalną, jak również skargę, której braków nie uzupełniono w
terminie. , chyba że uzna, iż zachodzą podstawy do podjęcia czynności na podstawie
art. 759 § 2. Na postanowienie sądu o odrzuceniu skargi służy zażalenie.
§ 2. Przepis art. 759 § 2 stosuje się.
Art. 767.3a. Na Skarga na postanowienie referendarza sądowego przysługuje skarga w
przypadkach, w których na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.
Wniesienie skargi nie powoduje utraty mocy przez zaskarżone postanowienie. Sąd
orzeka jako referendarza sądowego. Sąd rozpoznaje skargę w składzie jednego
sędziego, jako sąd drugiej instancji, stosując odpowiednio przepisy o zażaleniu.
Rozpoznając skargę, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone postanowienie
referendarza sądowego utrzymuje w mocy albo je zmienia.
Art. 768 [Zaskarżenie grzywny]
Skargę na postanowienie komornika o ukaraniu grzywną rozstrzyga sąd po
przeprowadzeniu rozprawy, na którą wezwie strony oraz osobę ukaraną. Sąd o
rozprawie zawiadamia prokuratora.
Na postanowienie Sądu w przedmiocie ukarania grzywną przez komornika przysługuje
zażalenie.
Koszty postępowania egzekucyjnego
Art. 770 KPC Koszty egzekucji
Dłużnik zwraca powinien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego
przeprowadzenia egzekucji, w tym koszty poszukiwania majątku dłużnika. Koszty ściąga się
wraz z egzekwowanym roszczeniem. Koszty Koszt egzekucji ustala postanowieniem
komornik, jeżeli przeprowadzenie egzekucji należy do niego. Na postanowienie
sądu zażalenie przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi.
1
Art. 770
KPC Wykonanie bez klauzuli wykonalności
Prawomocne postanowienie komornika w przedmiocie kosztów podlega wykonaniu po
uprawomocnieniu się bez potrzeby zaopatrywania go w klauzulę wykonalności.
Problematyka opłaty egzekucyjnej w świetle skarg na czynności komornika – ustawa o
komornikach sądowych i egzekucji
Art. 49 [Granice opłaty stosunkowej]
1. W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych komornik pobiera od dłużnika opłatę
stosunkową w wysokości 15% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej
niż 1/10 i nie wyższej niż trzydziestokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia
miesięcznego.
Jednakże w przypadku wyegzekwowania świadczenia wskutek skierowania egzekucji do
wierzytelności
z
rachunku
bankowego,
wynagrodzenia
za
pracę,
świadczenia
z
ubezpieczenia społecznego jak również wypłacanych na podstawie przepisów o promocji
zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zasiłku dla bezrobotnych, dodatku aktywizacyjnego,
stypendium oraz dodatku szkoleniowego, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w
wysokości 8% wartości wyegzekwowanego świadczenia, jednak nie niższej niż 1/20 i nie
wyższej niż dziesięciokrotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
1a. W sprawach wymienionych w ust. 1. komornik ściąga opłatę od dłużnika proporcjonalnie
do wysokości wyegzekwowanego świadczenia
Od 8 września 2016 r. zmieniono art. 49 ust. 2 uksie
2. W sprawach o egzekucję świadczeń pieniężnych w przypadku umorzenia postępowania
egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 824 § 1 pkt 4 ustawy z dnia
17 listopada 1964 r. – Kodeks 823 Kodeksu postępowania cywilnego komornik pobiera od
dłużnika opłatę stosunkową w wysokości 5% wartości świadczenia pozostałego do
wyegzekwowania, jednak nie niższej niż 1/20 i nie wyższej niż dziesięciokrotna wysokość
przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Jednakże, w razie umorzenia postępowania
egzekucyjnego na wniosek wierzyciela zgłoszony przed doręczeniem dłużnikowi
zawiadomienia o wszczęciu egzekucji, komornik pobiera od dłużnika opłatę stosunkową w
wysokości 1/20 przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Art. 824. § 1. Postępowanie umarza się w całości lub części z urzędu:
1) jeżeli okaże się, że egzekucja nie należy do organów sądowych;
2) jeżeli wierzyciel lub dłużnik nie ma zdolności sądowej albo gdy egzekucja ze względu na
jej przedmiot lub na osobę dłużnika jest niedopuszczalna;
3) jeżeli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów
egzekucyjnych;
jeżeli wierzyciel w ciągu sześciu miesięcy nie dokonał czynności potrzebnej do
4)
dalszego prowadzenia postępowania lub nie zażądał podjęcia zawieszonego postępowania.
1
§ 1 . Termin, o którym mowa w § 1 pkt 4, biegnie od dnia dokonania ostatniej czynności
egzekucyjnej, a w razie zawieszenia postępowania - od dnia ustania przyczyny zawieszenia.
Art. 827. § 1. Przed zawieszeniem lub umorzeniem postępowania należy wysłuchać
wierzyciela i dłużnika. Nie dotyczy to wypadku, gdy istnieje wykonalne orzeczenie
uzasadniające zawieszenie postępowania lub prawomocne orzeczenie uzasadniające
umorzenie postępowania albo gdy zawieszenie lub umorzenie ma nastąpić z mocy samego
prawa lub z woli wierzyciela.
Art. 827. § 1. Przed zawieszeniem albo umorzeniem postępowania można wysłuchać
wierzyciela i dłużnika.
§ 2. Na wniosek wierzyciela lub dłużnika organ egzekucyjny wyda zaświadczenie o
umorzeniu postępowania.
Nowe brzmienie art. 760 KPC Wnioski i oświadczenia
§ 1. Wnioski i oświadczenia w postępowaniu egzekucyjnym składa się bądź na piśmie albo,
bądź ustnie do protokołu.
Jeżeli przepis szczególny tak stanowi albo dokonano wyboru wnoszenia pism za pośrednict
wem systemu teleinformatycznego, wnioski
i oświadczenia składa się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 2. W przypadku wypadku gdy według przepisów niniejszego kodeksu niniejszego zachodzi
potrzeba wysłuchania strony, wysłuchanie odbywa się, stosownie do
okoliczności, bądź przez spisanie protokołu w obecności lub nieobecności drugiej
strony albo, bądź przez oświadczenie strony złożone na piśmie lub za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego.
Ustalenie majątku dłużnika
Poszukiwanie majątku dłużnika
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2013 r. III CZP 57/13
Komornik pobiera opłatę przewidzianą w art. 53a ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o
komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.) od
wierzyciela.
Pozytywna zmiana art. 801 kpc od 8.09.2016 roku…
Art. 801 [Wyjaśnienia dłużnika]
Jeżeli wierzyciel albo lub sąd zarządzający z urzędu przeprowadzenie egzekucji albo
uprawniony organ żądający przeprowadzenia egzekucji nie wskaże majątku pozwalającego
na zaspokojenie świadczenia, komornik wzywa może wezwać dłużnika do złożenia wykazu
majątku lub innych wyjaśnień niezbędnych do przeprowadzenia egzekucji.
1
Art. 801 [Złożenie wykazu majątku] dodany
§ 1. Dłużnik składa wykaz majątku przed komornikiem pod rygorem odpowiedzialności
karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Wzywając dłużnika do złożenia wykazu
majątku, komornik uprzedza go o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego
oświadczenia oraz poucza, że w razie niezłożenia wykazu majątku wierzyciel może zlecić
komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika.
1
§ 2. Przepisy art. 913 § 1, art. 916, art. 917, art. 918 , art. 919 oraz art. 1053 § 2 stosuje się
odpowiednio, z tym że postanowienie o ukaraniu dłużnika grzywną wydaje komornik. O
przymusowym doprowadzeniu dłużnika albo zastosowaniu aresztu nieprzekraczającego
miesiąca orzeka sąd na wniosek komornika.
1
Art. 797 KPC uchyla się
2
Art. 801 Dodany- Zlecenie poszukiwania majątku dłużnika
Jeżeli w drodze czynności przewidzianych w art. 801 nie można ustalić majątku
pozwalającego na zaspokojenie świadczenia, do którego może być skierowana egzekucja,
wierzyciel może zlecić komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika.
Wyjawienie majątku
Charakter instytucji
1. postępowanie w przedmiocie wyjawienia majątku stanowi fakultatywny fragment
postępowania egzekucyjnego,
2. jest nazywane pomocniczym sposobem egzekucji,
3. czynności w postępowaniu, z wyjątkiem stosowania środków przymusu, może
2
wykonywać referendarz sądowy (art. 920 k.p.c.).
Przesłanki materialne wniosku przed wszczęciem egzekucji:
1.
uprawdopodobnić, że nie uzyska zaspokojenia w pełni swojej należności ze
znanego mu majątku albo z przypadających dłużnikowi bieżących świadczeń
periodycznych za okres sześciu miesięcy,
2. lub dołączyć dowód, że po uzyskaniu tytułu wykonawczego wezwał dłużnika do
zapłaty stwierdzonej nim należności listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, a
dłużnik nie spełnił świadczenia w terminie 14 dni od dnia doręczenia wezwania do
zapłaty (art. 913 § 2 k.p.c.)
Przesłanki materialne wniosku w toku egzekucji lub po zakończeniu egzekucji
► wnioskodawca musi wykazać, że nie uzyskał zaspokojenia w całości.
Czy można przejść do poszukiwania majątku od razu, gdy dłużnik nie przedstawi
wykazu, czy też wykorzystać najpierw wszystkie środki przymusu?
art. 801[1] §2 kpc w którym mowa o środkach przymusu, stanowi, że art. 916 kpc stosuje się
odpowiednio. Komornik może, ale nie musi, zastosować grzywnę lub wnioskować do sądu o
nakaz doprowadzenia dłużnika do kancelarii.
Wydaje się, że wierzyciel, składając wniosek o jej wszczęcie, od razu mógłby wnioskować o
poszukiwanie majątku w sytuacji, gdy dłużnik wezwany przez komornika nie złoży wykazu
ZBIEG EGZEKUCJI sądowej i administracyjnej
Kwestię tę rozstrzygnął niedawno Sąd Najwyższy w uchwale z 24.2.2010 r. III CZP 133/09
uznając, że organ egzekucyjny wskazany przez sąd na podstawie art. 773 § 1 prowadzi obie
egzekucje łącznie w całości.
Ingerencja w brzmienie tego przepisu pojawiła się dopiero podczas prac rządowych i
znalazła się w projekcie nowelizacji.
To rozwiązanie spotkało się już z ostrą krytyką w literaturze.
Od 8 września 2016 roku…
Art. 773 ustawowe kryteria przejęcia egzekucji
§ 1. W przypadku zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do tej samej rzeczy albo
prawa majątkowego egzekucje do tej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzi łącznie ten
sądowy albo administracyjny organ egzekucyjny, który jako pierwszy dokonał zajęcia,
a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa - organ egzekucyjny, który dokonał
zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.
…
§ 2. W przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej prowadzonej na podstawie jednolitego
tytułu wykonawczego państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo zagranicznego tytułu
wykonawczego określonych w ustawie z dnia 11 października 2013 r. o wzajemnej pomocy
przy dochodzeniu podatków, należności celnych i innych należności pieniężnych (Dz.U. poz.
1289 oraz z 2015 r. poz. 211) i egzekucji sądowej do tej samej rzeczy albo prawa
majątkowego - egzekucje do tej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzi łącznie
administracyjny organ egzekucyjny.
…
§ 3. Zbieg egzekucji nie wstrzymuje czynności egzekucyjnych.
§ 4. Strona lub uczestnik postępowania zawiadamiają sądowy organ egzekucyjny o zbiegu
egzekucji do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego, wskazując datę dokonania każdego
zajęcia i wysokość należności, na poczet których każde zajęcie zostało dokonane.
§ 5. Sądowy organ egzekucyjny prowadzi łącznie egzekucje w trybie dla niego właściwym.
§ 6. W razie kolejnego zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do tej samej rzeczy
albo prawa majątkowego egzekucję administracyjną przejmuje sądowy organ
egzekucyjny, który prowadzi łącznie egzekucje w wyniku pierwszego zbiegu egzekucji.
Art. 773[2]. Obowiązki komornika w związku z przekazaniem egzekucji
administracyjnemu organowi egzekucyjnemu
§ 1. Komornik zawiadamia strony, uczestników postępowania i administracyjny organ
egzekucyjny o zachodzącej podstawie przekazania egzekucji sądowej administracyjnemu
organowi egzekucyjnemu.
§ 2. Po uprawomocnieniu się czynności, o której mowa w § 1, komornik sporządza i przesyła
administracyjnemu organowi egzekucyjnemu:
1) odpis tytułu wykonawczego z oznaczeniem celu, któremu ma służyć, wysokości
dotychczasowych kosztów powstałych w egzekucji oraz zakresu, w jakim roszczenie
wierzyciela zostało zaspokojone;
2) odpis dokumentu zajęcia oraz odpisy innych dokumentów niezbędnych do prawidłowego
przeprowadzenia egzekucji;
3) informację dotyczącą wierzyciela i numeru rachunku bankowego, na który mają być
przekazywane wyegzekwowane należności pieniężne.
§ 3. Zamiast odpisów, o których mowa w § 2, komornik może przesłać zweryfikowany przez
siebie dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego.
§ 4. W przypadku, o którym mowa w § 2, komornik:
1) zwraca wierzycielowi niewykorzystaną zaliczkę;
2) przekazuje administracyjnemu organowi egzekucyjnemu wyegzekwowane kwoty
uzyskane wskutek zajęcia rzeczy albo prawa majątkowego, do których nastąpił zbieg, które
nie zostały wypłacone wierzycielowi przed sporządzeniem zawiadomienia, o którym mowa w
§ 1.
§ 5. Skarga na czynności komornika oraz na zaniechanie przez komornika dokonania
czynności przysługuje również administracyjnemu organowi egzekucyjnemu.
Art. 773[3] [Odpis tytułu wykonawczego]
uchylony
W przypadku przejęcia prowadzenia egzekucji na podstawie art. 773 § 21a, komornik
sądowy wydaje dla sprawy przekazanej administracyjnemu organowi egzekucyjnemu odpis
tytułu wykonawczego, oznaczając w nim, że stanowi on podstawę do dalszego prowadzenia
egzekucji przez ten organ. Jeżeli egzekucja sądowa prowadzona jest na podstawie tytułu
wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4, odpis tytułu wykonawczego ma postać
zweryfikowanego przez komornika dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 3.
Art. 774. postanowienie o kosztach czynności egzekucyjnych w razie zbiegu egzekucji
sądowej i administracyjnej.
Informacja o przebiegu egzekucji
§ 1. Sądowy organ egzekucyjny, który przejął prowadzenie łącznie egzekucji sądowej i
administracyjnej, postanowi w trybie dla niego właściwym również o kosztach powstałych w
egzekucji, której dotyczył zbieg.
§ 2. Sądowy organ egzekucyjny, który przejął prowadzenie łącznie egzekucji sądowej i
administracyjnej, na żądanie administracyjnego organu egzekucyjnego, informuje ten organ
o przebiegu egzekucji.
Art. 775. wyłączenie przepisów o wyznaczeniu organu egzekucyjnego
Przepisów art. 773, art. 773[2] i art. 774 nie stosuje się w razie zbiegu egzekucji
administracyjnej i sądowego zabezpieczenia, jak również zbiegu zabezpieczenia
administracyjnego z egzekucją sądową, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 751.
Postępowanie trzeciodłużnika w sytuacji zaistnienia zbiegu w poszczególnych
sposobach egzekucji
art. 882[1] Zbieg egzekucji, pierwszeństwo wypłat
NOWY PRZEPIS
W razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy wynagrodzenie nie
wystarcza na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności, pracodawca dokonuje
wypłat na rzecz sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego, który
pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa - na rzecz
organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie, oraz
niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując
datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i wysokość
należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia, o czym komornik poucza
pracodawcę, dokonując zajęcia
Art. 891 Zbieg egzekucji do wierzytelności z rachunku bankowego
Art. 773. Przepis art. 890 § 2 stosuje się odpowiednio. 891 [Zbieg egzekucji] W razie
zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej do tej samej wierzytelności z rachunku
bankowego, w przypadku tym rachunku bankowego obejmującego wkład oszczędnościowy
dłużnika, w wypadku gdy kwoty znajdujące się na rachunku bankowym , w tym rachunku
bankowym obejmującym wkład oszczędnościowy nie wystarczają na pokrycie wszystkich
egzekwowanych należności świadczeń, bank dokonuje wypłat obowiązany jest wstrzymać
wypłaty z tego
rachunku na rzecz sądowego albo administracyjnego organu egzekucyjnego do wysokości
należności, który
pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa na których rz
ecz organu zajęcie
nastąpiło, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie, oraz i niezwłocznie
zawiadamia zawiadomić o zbiegu egzekucji tym właściwe organy
egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień ozajęciach dokonanych przez te orga
ny i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia, o
czym komornik poucza bank, dokonując zajęcia które postąpią stosownie do art.
Czyli art. 891 brzmi teraz tak:
W razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy kwoty znajdujące się
na rachunku bankowym nie wystarczają na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności,
bank dokonuje wypłat z tego rachunku na rzecz sądowego albo administracyjnego organu
egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego
pierwszeństwa - na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej
kwocie, oraz niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne,
wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te organy i
wysokość należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia, o czym komornik poucza
bank, dokonując zajęcia.
Art. 896 § 1 pkt 3 Zajęcie innych wierzytelności
§ 1. Do egzekucji z wierzytelności komornik przystępuje przez jej zajęcie. W celu zajęcia
komornik:
1) zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu odbierać żadnego świadczenia ani rozporządzać
zajętą wierzytelnością i ustanowionym dla niej zabezpieczeniem;
2) wezwie dłużnika wierzytelności, aby należnego od niego świadczenia nie uiszczał
dłużnikowi, lecz złożył je komornikowi lub na rachunek depozytowy Ministra Finansów;
3) wezwie dłużnika wierzytelności, aby w razie zbiegu egzekucji sądowej i
administracyjnej, w przypadku gdy świadczenie nie wystarcza na pokrycie wszystkich
egzekwowanych należności, uiszczał je na rzecz sądowego albo administracyjnego
organu egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności
ustalenia tego pierwszeństwa - na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet
należności w wyższej kwocie, oraz aby niezwłocznie zawiadomił o zbiegu egzekucji
właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach
dokonanych przez te organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane
zajęcia.
Art. 910 § 1 pkt 3 Zajęcie prawa majątkowego
§ 1. Do egzekucji z praw majątkowych komornik przystąpi przez zajęcie prawa. W tym celu
komornik:
1) zawiadomi dłużnika, że nie wolno mu rozporządzać, obciążać ani realizować zajętego
prawa, jak również nie wolno mu pobierać żadnego świadczenia przysługującego z zajętego
prawa;
2) zawiadomi osobę, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem
dłużnika, by obowiązku tego wobec dłużnika nie realizowała, a wynikające z prawa
świadczenia pieniężne uiszczała komornikowi lub na rachunek depozytowy Ministra
Finansów, oraz wzywa tę osobę, by w terminie tygodnia złożyła oświadczenie, czy inne
osoby roszczą sobie pretensje do zajęcia prawa, czy i w jakim sądzie lub przed jakim
organem toczy się lub toczyła się sprawa o zajęte prawo, jak również czy oraz o jakie
roszczenie skierowana jest egzekucja do zajętego prawa;
3) wezwie osobę, która z zajętego prawa jest obciążona obowiązkiem względem dłużnika,
aby w razie zbiegu
egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy świadczenie pieniężne nie wystarcza
na pokrycie
wszystkich egzekwowanych należności, uiszczała je na rzecz sądowego albo administracyjn
ego organu egzekucyjnego,
który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego pierwszeństwa na rzecz
organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie, oraz aby niezwłocznie
zawiadomiła o
zbiegu egzekucji właściwe organy egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o z
ajęciach dokonanych
przez te organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia.
8
Art. 911 [Egzekucja z instrumentów finansowych zapisanych na rachunku papierów
wartościowych lub innym rachunku]
1
§ 5 W razie zbiegu egzekucji sądowej i administracyjnej, w przypadku gdy kwoty znajdujące
się na rachunku nie wystarczają na pokrycie wszystkich egzekwowanych należności,
podmiot prowadzący działalność maklerską, w którym dłużnik ma rachunek, dokonuje
wypłat z tego rachunku na rzecz sądowego albo administracyjnego organu
egzekucyjnego, który pierwszy dokonał zajęcia, a w razie niemożności ustalenia tego
pierwszeństwa - na rzecz organu, który dokonał zajęcia na poczet należności w
wyższej kwocie, oraz niezwłocznie zawiadamia o zbiegu egzekucji właściwe organy
egzekucyjne, wskazując datę doręczenia zawiadomień o zajęciach dokonanych przez te
organy i wysokość należności, na poczet których zostały dokonane zajęcia, o czym komornik
poucza podmiot prowadzący działalność maklerską, w którym dłużnik ma rachunek,
dokonując zajęcia.
1
§ 6. Przepisów § 1-5 nie stosuje się do rachunku zbiorczego w rozumieniu przepisów ustawy
z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.
POSTĘPOWANIE KLAZULOWE
Art. 781. Właściwość sądu
§ 1. Tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu nadaje klauzulę wykonalności
sąd klauzulę wykonalności nadaje sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczyła
lub toczy. Sąd drugiej instancji nadaje klauzulę wykonalności, dopóki akta sprawy w sądzie
tym się znajdują; znajdują się w tym sądzie, nie dotyczy to jednak Sądu Najwyższego oraz
1
1
przypadków, o których mowa w art. 778 , art. 786, art. 787, art. 787 , art. 788 i art. 789.
1
1
§ 1 . Tytułom egzekucyjnym, o których mowa w art. 777 § 1 pkt 1, 1 , 3-6 i § 3 , klauzulę
wykonalności może nadać także referendarz sądowy, z wyłączeniem przypadków
1
1
wymienionych w art. 778 , 787, 787 , 788, 789.
1
§ 1 . Czynności w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o
których mowa w art. 777 § 1, może wykonywać referendarz sądowy.
Czyli:
§ 1. Tytułowi egzekucyjnemu pochodzącemu od sądu klauzulę wykonalności nadaje
sąd pierwszej instancji, w którym sprawa się toczyła lub toczy. Sąd drugiej instancji nadaje
klauzulę wykonalności, dopóki akta sprawy znajdują się w tym sądzie, nie dotyczy to jednak
1
Sądu Najwyższego oraz przypadków, o których mowa w art. 778 , art. 786, art. 787, art.
1
787 , art. 788 i art. 789.
1
§ 1 . Czynności w sprawach o nadanie klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o
których mowa w art. 777 § 1, może wykonywać referendarz sądowy.
Art. 782 Skład sądu
Art. 782. Skład sądu
§ 1. Klauzulę wykonalności nadaje sąd jednoosobowo na wniosek wierzyciela. Tytułowi
wydanemu w postępowaniu, które zostało lub mogło być wszczęte z urzędu, sąd nadaje
klauzulę wykonalności z urzędu.
Art. 782. § 1. Klauzulę wykonalności nadaje sąd w składzie jednego sędziego, na
wniosek wierzyciela. Sąd z urzędu nadaje klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu
wydanemu w postępowaniu, które zostało lub mogło być wszczęte z urzędu, a także innemu
tytułowi egzekucyjnemu w części, w jakiej obejmuje grzywnę lub karę pieniężną
orzeczoną w postępowaniu cywilnym lub koszty sądowe w sprawach cywilnych
przysługujące Skarbowi Państwa.
§ 2. Nakazowi zapłaty wydanemu w elektronicznym postępowaniu upominawczym
nadaje się klauzulę wykonalności z urzędu niezwłocznie po jego uprawomocnieniu się.
Art. 783 Treść i forma klauzuli
§ 4.
Jeżeli tytułem egzekucyjnym jest orzeczenie wydane w elektronicznym
postępowaniu upominawczym, postanowienie
1
3 . Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności jest tytułom egzekucyjnym, o
1
których mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 1 , wydanym w postaci elektronicznej, jest wydawane
bez spisywania odrębnej sentencji, przez poprzez umieszczenie klauzuli wykonalności w
systemie
teleinformatycznym
i
opatrzenie
jej podpisem
elektronicznym
sędziego bezpiecznym podpisem elektronicznym, sędziego albo referendarza sądowego,
który wydaje postanowienie.
1
2
1
§ 4 3 . Przepisów § 3 i 4 nie 3 nie stosuje się w przypadkach, o których mowa w art.
1
1
778 , art. 787, art. 787 , art. 788 i oraz art. 789.
§ 4. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności tytułom egzekucyjnym, o których
1
mowa w art. 777 § 1 pkt 1 i 1 , wydanym w postaci elektronicznej pozostawia się wyłącznie
1
w systemie teleinformatycznym, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 778 , art.
1
787, art. 787 , art. 788 oraz art. 789.
1
§ 4 . (uchylony).
§ 5. Minister Sprawiedliwości w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw
informatyzacji określi, w drodze rozporządzenia, czynności sądu związane z nadawaniem
1
klauzuli wykonalności, o którym której mowa w § 4 3 , oraz sposób przechowywania i tytułów
wykonawczych i posługiwania się tytułami wykonawczymi wskazanymi, o których mowa w §
4,
przy
uwzględnieniu
potrzeby przyśpieszenia
zapewnienia wystarczającego bezpieczeństwa
i
usprawnienia
korzystania
z
postępowania
elektronicznych
oraz
tytułów
wykonawczych.
1
A w konsekwencji zmieniono art. 794
§ 1. Postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności w części, w jakiej przyznano w nim
wierzycielowi zwrot kosztów postępowania, podlega wykonaniu bez potrzeby zaopatrywania
go w klauzulę wykonalności.
§ 2. W razie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności w sposób określony w
1
art. 783 § 3 albo 4 3 rozstrzygnięcie o przyznaniu wierzycielowi zwrotu kosztów
postępowania umieszcza się w klauzuli wykonalności.
2
Art. 794 . Doręczanie postanowień
§ 1. Postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym doręcza się tylko wierzycielowi.
Postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności, o której mowa w art. 783 § 4, doręcza
1
się w sposób przewidziany w art. 131 .
§ 2. W razie wydania postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności w sposób określony w
1
art. 783 § 3 albo 4 3 uzasadnienie postanowienia sporządza się i doręcza wierzycielowi na
jego wniosek zgłoszony w terminie tygodniowym od dnia wydania mu tytułu wykonawczego
albo zawiadomienia go doręczenia zawiadomienia o utworzeniu tytułu wykonawczego w
systemie teleinformatycznym.
§ 3. Dłużnik może żądać sporządzenia uzasadnienia postanowienia o nadaniu klauzuli
wykonalności i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem w terminie tygodniowym od dnia
doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Jeżeli postanowienie o nadaniu
klauzuli wykonalności zostało wydane bez spisywania odrębnej sentencji, dłużnikowi doręcza
się wyłącznie uzasadnienie postanowienia.
Art. 795 Zażalenie
Art. 795. § 1. Na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje
zażalenie.
§ 2. Termin do wniesienia zażalenia biegnie dla wierzyciela od dnia wydania mu tytułu
wykonawczego lub zawiadomienia go o utworzeniu tytułu wykonawczego w systemie
teleinformatycznym albo od dnia ogłoszenia postanowienia odmownego, a gdy ogłoszenia
nie było - od dnia doręczenia tego postanowienia. Dla dłużnika termin ten biegnie od dnia
doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. W razie zgłoszenia wniosku, o którym
2
mowa w art. 794 § 2 albo 3, termin ten biegnie od dnia doręczenia stronie uzasadnienia
postanowienia albo postanowienia z uzasadnieniem.
1
1
1
§ 2 . W przypadkach, o których mowa w art. 778 , art. 786, art. 787, art. 787 , art. 788 i
art. 789, lub gdy tytułem egzekucyjnym nie jest orzeczenie sądu albo referendarza
sądowego, sąd drugiej instancji, uwzględniając zażalenie wierzyciela na postanowienie o
odmowie nadania klauzuli wykonalności, uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje
wniosek do ponownego rozpoznania, jeżeli zachodzą podstawy do nadania klauzuli
wykonalności.
1
§ 3 Przepis § 2 Przepisy § 2 i 2 stosuje się odpowiednio do biegu terminu do
wniesienia skargi na postanowienie referendarza sądowego.
A zatem…
uregulowanie uniemożliwiające wydanie orzeczenia reformatoryjnego przez sąd II
instancji uwzględniającego zażalenie (lub skargę) wierzyciela na postanowienie o
1
odmowie nadania klauzuli wykonalności w przypadkach, o których mowa w art. 778 , 786,
1
787, 787 , 788 i 789 lub gdy tytułem egzekucyjnym nie jest orzeczenie sądu albo
referendarza sądowego.
Jeżeli zachodzą podstawy do nadania klauzuli wykonalności, sąd II instancji uchyla
zaskarżone postanowienie i przekazuje wniosek do ponownego rozpoznania (dodany
1
§ 2 i zmieniony § 3 w art. 795).
Informatyzacja postępowania egzekucyjnego
art. 760 § 1. Wnioski, oświadczenia
§ 1. Wnioski i oświadczenia w postępowaniu egzekucyjnym składa się bądź na piśmie,
bądź na piśmie albo ustnie do protokołu. Jeżeli przepis szczególny tak stanowi albo
dokonano wyboru wnoszenia pism za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, wnioski i
oświadczenia składa się wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego.
§ 2. W wypadku przypadku gdy
według
przepisów kodeksu
niniejszego niniejszego
kodeksu zachodzi potrzeba wysłuchania strony, wysłuchanie odbywa się, stosownie do
okoliczności, bądź przez spisanie protokołu w obecności lub nieobecności drugiej strony,
bądź albo przez oświadczenie strony na piśmie złożone na piśmie lub za pośrednictwem
systemu teleinformatycznego.
DODANO CAŁY ROZDZIAŁ
ROZDZIAŁ 3.
SPRZEDAŻ W DRODZE LICYTACJI ELEKTRONICZNEJ.
Art. 879.1 – 879.11 KPC
Dodany ustawą z dnia 10.07.2015 wchodzi w życie 1 marca 2017 roku
ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia 7 września 2016 r.
w sprawie sposobu przeprowadzenia licytacji elektronicznej ruchomości w sądowym
postępowaniu egzekucyjnym
(Dz. U. z dnia 9 września 2016 r.)
Pozostałe zmiany w postępowaniu egzekucyjnym
art. 799 § 1 otrzymuje nowe brzmienie:
,, § 1. Wniosek o wszczęcie egzekucji lub żądanie przeprowadzenia egzekucji z urzędu
umożliwia prowadzenie egzekucji według wszystkich dopuszczalnych sposobów, z
wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. Skierowanie egzekucji do nieruchomości dłużnika
oraz składników jego majątku, do których przepisy o egzekucji z nieruchomości stosuje się
odpowiednio, jest możliwe tylko na wniosek wierzyciela. Wierzyciel może wskazać wybrane
przez siebie sposób albo sposoby egzekucji. Organ egzekucyjny stosuje sposób egzekucji
najmniej uciążliwy dla dłużnika. ";
po art. 804 dodaje się art. 804.1 w brzmieniu:
,, Art. 804.1. W razie przejścia egzekwowanego uprawnienia na inną osobę po wszczęciu
postępowania egzekucyjnego osoba ta może wstąpić do postępowania na miejsce
wierzyciela za jego zgodą, o ile przejście będzie wykazane dokumentem urzędowym lub
dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. ";
W doktrynie i orzecznictwie występowały rozbieżności co do konieczności nadania klauzuli
wykonalności w razie przejścia egzekwowanego uprawnienia w wyniku innych zdarzeń niż
dziedziczenie.
Nowo wprowadzony przepis jest przepisem szczególnym, umożliwiającym osobie, która
nabyła uprawnienie po wszczęciu postępowania egzekucyjnego, wstąpienie do
postępowania na miejsce wierzyciela za jego zgodą, o ile przejście będzie wykazane
dokumentem urzędowym lub dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo
poświadczonym. Uzyskanie klauzuli wykonalności na rzecz tej osoby nie jest wymagane.
Nadal będzie wymagane nadanie klauzuli wykonalności na podstawie art. 788 § 1 KPC, w
razie przejścia obowiązku po wszczęciu postępowania egzekucyjnego.
Zmiany w egzekucji z nieruchomości
wykorzystanie istniejącego opisu i oszacowania (art. 948 § 11 k.p.c.)
§ 1. Oszacowania nieruchomości dokonuje powołany przez komornika biegły uprawniony do
szacowania nieruchomości na podstawie odrębnych przepisów. Jeżeli jednak nieruchomość
była w okresie sześciu miesięcy przed zajęciem oszacowana dla potrzeb obrotu rynkowego i
oszacowanie to odpowiada wymogom oszacowania nieruchomości w egzekucji z
nieruchomości, nowego oszacowania nie dokonuje się.
1
§ 1 . Jeżeli wniosek o wszczęcie nowej egzekucji złożono w terminie trzech
lat od daty umorzenia postępowania, w którym dokonano opisu i oszacowania
nieruchomości, komornik dokona nowego opisu i oszacowania tylko na wniosek
wierzyciela lub dłużnika. Dłużnik może złożyć taki wniosek w terminie dwóch tygodni
od daty doręczenia mu wezwania do zapłaty, o czym należy go pouczyć przy doręczeniu
wezwania.
…
§ 2. W oszacowaniu należy podać osobno wartość nieruchomości, budowli i innych
urządzeń, przynależności i pożytków oraz osobno wartość całości, jak również wartość
części nieruchomości, która w myśl art. 946 została wydzielona celem wystawienia
oddzielnie na licytację. Wartości powyższe należy podać tak z uwzględnieniem, jak i bez
uwzględnienia praw, które pozostają w mocy bez zaliczenia na cenę nabycia, oraz wartości
praw nieokreślonych nie określonych sumą pieniężną obciążających nieruchomość, w
szczególności świadczeń z tytułu takich praw.
§ 3. Opisem i oszacowaniem należy objąć z osobna każdą nieruchomość stanowiącą
przedmiot egzekucji, jeżeli jest ona wpisana do odrębnej księgi wieczystej lub prowadzony
jest dla niej odrębny zbiór dokumentów. Jeżeli jednak postępowania egzekucyjne toczące się
co do kilku nieruchomości tego samego dłużnika, wpisanych do oddzielnych ksiąg
wieczystych lub dla których prowadzone są odrębne zbiory dokumentów, połączone zostały
w jedno postępowanie, to w przypadku gdy nieruchomości te stanowią całość gospodarczą,
należy opisać i oszacować tę całość i każdą z nieruchomości z osobna.
powierzenie komornikowi czynności wykonywanych dotąd przez sąd
Art. 967 [Zapłata ceny]
Po uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu komornik sąd wzywa licytanta, który
uzyskał przybicie (nabywcę), aby w ciągu dwóch tygodni od dnia otrzymania wezwania złożył
na rachunek depozytowy Ministra Finansów cenę nabycia z potrąceniem rękojmi złożonej w
gotówce.
Na wniosek nabywcy komornik sąd może oznaczyć dłuższy termin uiszczenia ceny nabycia,
nieprzekraczający jednak miesiąca.
Art. 1035 Termin sporządzenia planu
Art. 1035 W razie potrzeby sąd wprowadza do planu zmiany i uzupełnienia; w przeciwnym
wypadku plan zatwierdza. Niezwłocznie po uprawomocnieniu się
postanowienia o przysądzeniu własności złożeniu na rachunek depozytowy Ministra
Finansów sumy ulegającej podziałowi komornik sporządza plan projekt planu podziału.
A zatem:
Niezwłocznie po uprawomocnieniu się postanowienia o przysądzeniu własności
komornik sporządza plan podziału.
Art. 1040 [Wierzytelności zależne od warunku]
§ 1. Sumę wydzieloną na zaspokojenie wierzytelności, której uiszczenie zależne jest od
warunku zawieszającego albo od wyniku sporu, w którym wierzyciel uzyskał zabezpieczenie
powództwa, pozostawia się na rachunku depozytowym Ministra Finansów.
§ 2. Suma wydzielona na zaspokojenie wierzytelności zależnych od warunku rozwiązującego
będzie wydana wierzycielowi bez zabezpieczenia. Jeżeli jednak obowiązek zabezpieczenia
zwrotu ciąży na wierzycielu z mocy istniejącego między nim a dłużnikiem stosunku
prawnego, komornik sąd zarządzi złożenie wydzielonej sumy na rachunek depozytowy
Ministra Finansów.
POWÓDZTWA PRZECIWEGZEKUCYJNE
Art. 840 Powództwo opozycyjne
§ 1. Dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego
wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:
1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w
szczególności gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym
niebędącym orzeczeniem sądu albo gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia
formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;
2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie
wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik
może oprzeć powództwo oprzeć także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu
rozprawy, a także na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu zarzut
ten nie był przedmiotem rozpoznania w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne;
3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787 ,
wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi
temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego
małżonek wcześniej nie mógł podnieść.
§ 2. Jeżeli podstawą egzekucji jest tytuł pochodzący od organu administracyjnego, do
stwierdzenia, że zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane, powołany jest
organ, od którego tytuł pochodzi.
Z uzasadnienia projektu…
„Zmiana przepisu art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. zmierza do wyeliminowania podstawy
pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego obejmującego orzeczenie sądowe w razie
zgłoszenia takich okoliczności faktycznych, które zostały pominięte w postępowaniu
rozpoznawczym jako spóźnione albo nie zostały w ogóle zgłoszone.
Gdyby dopuścić taką możliwość, to powództwo opozycyjne służyłoby „korygowaniu”
orzeczenia wydanego w procesie, w którym dłużnik nie przytoczył faktów we właściwym
terminie.”
Art. 843 Właściwość; pozew; zabezpieczenie
§ 1. Powództwa przewidziane w niniejszym dziale niniejszym wytacza się przed sąd
rzeczowo właściwy, w którego okręgu prowadzi się Egzekucję. Miejsce prowadzenia
egzekucji określa się na podstawie przepisów niniejszego kodeksu regulujących właściwość
miejscową organu egzekucyjnego także wtedy, gdy do prowadzenia egzekucji został
wybrany komornik poza właściwością ogólną.
§ 2. Jeżeli egzekucji jeszcze nie wszczęto, powództwo o pozbawienie tytułu wykonawczego
wykonalności wytacza się według przepisów o właściwości ogólnej.
§ 3. W pozwie powód powinien przytoczyć wszystkie zarzuty, jakie w tym czasie mógł
zgłosić, pod rygorem utraty prawa korzystania z nich w dalszym postępowaniu.
§ 4. (uchylony)
Z uzasadnienia projektu:
„Źródłem rozbieżności jest aktualne brzmienie tego przepisu.
Przepis ten jest różnie interpretowany.
Według pierwszego wariantu, sądem właściwym do wytoczenia powództwa
przeciwegzekucyjnego jest sąd, w którego okręgu znajduje się rzecz (prawo majątkowe), do
którego została skierowana egzekucja sądowa.
Według drugiego wariantu, sądem właściwym jest sąd, w którego okręgu ma siedzibę
komornik prowadzący egzekucję, niezależnie od tego, czy jest to komornik właściwy z mocy
przepisów k.p.c., czy też wybrany przez wierzyciela w trybie przepisów art. 8 ustawy z dnia
29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji.
Trzeci wariant zakłada, że sądem właściwym jest sąd, w którego okręgu działa komornik
właściwy do przeprowadzenia egzekucji według przepisów k.p.c., niezależnie od tego, czy
prowadzi on egzekucję.
Proponuje się określenie tej właściwości według ostatniego wariantu. Za takim rozwiązaniem
przemawiają względy związane z organizacją wymiaru sprawiedliwości, potrzeba
zapewnienia sprawności postępowań w tych sprawach oraz ochrona interesów powodów
(najczęściej będzie to sąd, w okręgu którego dłużnik ma miejsce zamieszkania lub
siedzibę).”
Podsumowując:
Referendarze sądowi
Zmiana zdejmuje z sędziów i przekazuje w ręce referendarzy sądowych więcej uprawnień i
obowiązków w postępowaniu upominawczym.
Postępowanie egzekucyjne
- uproszczenie niektórych czynności (np. rozstrzyganie zbiegów egzekucji), przyspieszeniu
niektórych postępowań (np. tryb wnoszenia skargi na czynności komornika, tzw. komornicze
wyjawienie majątku)
-wyeliminowanie takich regulacji, które są wykorzystywane jako narzędzie obstrukcji
procesowej (np. ograniczenie zaskarżalności niektórych czynności komornika sądowego).
-zmiana trybu wnoszenia i rozpoznawania skargi na czynności komornika;
-uproszczenie czynności związanych z rozstrzygnięciem zbiegu egzekucji (tzw.
rozstrzygnięcie zbiegu z mocy ustawy);
-zmiany dotyczące instytucji poszukiwania majątku dłużnika i wprowadzenie komorniczego
wyjawienia majątku (ograniczenie zakresu stosowania poszukiwania majątku wpłynie na
obniżenie kosztów egzekucji);
-modyfikacja przepisów dotyczących związania organu egzekucyjnego wnioskiem
wierzyciela co do sposobu egzekucji
-rezygnacja z wymogu nadawania klauzuli wykonalności w razie przejścia uprawnień
wierzyciela na inną osobę w trakcie postępowania egzekucyjnego;
-rezygnacja z obligatoryjnego wysłuchania stron przed umorzeniem postępowania
egzekucyjnego;
-modyfikacja przepisów dotyczących ograniczeń egzekucji z rachunków bankowych oraz
z rachunków prowadzonych przez spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe;
-zmiana podstawy powództwa opozycyjnego;
-doprecyzowanie przepisu dotyczącego właściwości sądu w sprawach z powództw
przeciwegzekucyjnych.
Cywilne usprawnienia
-Zmiany przepisów dotyczących niektórych czynności procesowych, które doprowadzą do
usprawnienia postępowania:
-wyłączenie sędziego
-możliwość wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym
Pytanie: jaki wpływ na postępowanie egzekucyjne i sądowe będą miały nowe ustawy
dotyczące ustroju rolnego?
USTAWA
z dnia 5 sierpnia 2015 r.
o kształtowaniu ustroju rolnego
USTAWA
z dnia 6 lipca 2016 r.
o zmianie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego oraz ustawy o księgach wieczystych
i hipotece
USTAWA O WSTRZYMANIU SPRZEDAŻY NIERUCHOMOŚCI ZASOBU WŁASNOŚCI
ROLNEJ SKARBU PAŃSTWA ORAZ O ZMIANIE NIEKTÓRYCH USTAW z dnia 14
kwietnia 2016 r.
Art. 16 [Wejście w życie] Ustawa wchodzi w życie z dniem 30 kwietnia 2016 r.
Art. 7 [Zmiany w ustawie o kształtowaniu ustroju rolnego]
W ustawie z dnia 11 kwietnia 2003 r. o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz.U. z 2012 r. poz.
803) wprowadza się następujące zmiany:/../
Art. 15 [Derogacja] Traci moc ustawa z dnia 5 sierpnia 2015 r. o kształtowaniu ustroju
rolnego (Dz.U. poz. 1433 i 2179)
Art. 12 [Postępowania w toku]
Do postępowań dotyczących nabycia nieruchomości rolnych oraz wpisu do księgi wieczystej
wszczętych na podstawie ustaw zmienianych w art. 3, art. 4, art. 6 i art. 7, i niezakończonych
do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe.
Art. 13 [Prawo pierwokupu nieruchomości rolnych w okresie przejściowym]
Do czynności prawnych związanych z realizacją prawa pierwokupu nieruchomości rolnych, o
którym mowa w art. 3 ustawy zmienianej w art. 7, albo realizacją uprawnienia Agencji
Nieruchomości Rolnych do nabycia nieruchomości rolnych, o którym mowa w art. 4 ustawy
zmienianej w art. 7, w stosunku do umów zawartych przed dniem wejścia w życie niniejszej
ustawy, stosuje się przepisy dotychczasowe.
A zatem obowiązuje znowelizowana
USTAWA O KSZTAŁTOWANIU USTROJU ROLNEGO
z dnia 11 kwietnia 2003 r.
(Dz.U. Nr 64, poz. 592) tj. z dnia 28 czerwca 2012 r. (Dz.U. z 2012 r. poz. 803)
Art. 1
[Pięcioletni okres wstrzymania sprzedaży nieruchomości]
W okresie 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy wstrzymuje się sprzedaż nieruchomości albo
ich części wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Art. 1a [Wyłączenie stosowania ustawy]
Przepisów ustawy nie stosuje się do:
1) nieruchomości rolnych:
a) wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa, o którym mowa w
ustawie z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa (Dz.U. z 2015 r. poz. 1014, 1433 i 1830 oraz z 2016 r. poz. 50 i 585),
b) o powierzchni mniejszej niż 0,3 ha,
c) będących drogami wewnętrznymi;
2) nabycia udziałów lub ich części we współwłasności nieruchomości, o których mowa w pkt
1 lit. b i c.
…
2. Minister właściwy do spraw rozwoju wsi, na wniosek Prezesa Agencji Nieruchomości
Rolnych, może wyrazić zgodę na sprzedaż nieruchomości lub ich części innych niż
wymienione w ust. 1, jeżeli jest to uzasadnione względami społeczno-gospodarczymi.
3. Sprzedaż nieruchomości i ich części, innych niż wymienione w ust. 1, bez zgody, o której
mowa w ust. 2, w okresie 5 lat od dnia wejścia w życie ustawy, jest nieważna.
Art. 2a [Nabycie nieruchomości, ograniczenia i wyłączenia]
1. Nabywcą nieruchomości rolnej może być wyłącznie rolnik indywidualny, chyba że
ustawa stanowi inaczej. Jeżeli nabywana nieruchomość rolna albo jej część ma wejść w
skład wspólności majątkowej małżeńskiej wystarczające jest, gdy rolnikiem indywidualnym
jest jeden z małżonków.
2. Powierzchnia nabywanej nieruchomości rolnej wraz z powierzchnią nieruchomości rolnych
wchodzących w skład gospodarstwa rodzinnego nabywcy nie może przekraczać powierzchni
300 ha użytków rolnych ustalonej zgodnie z art. 5 ust. 2 i 3.
Art. 2c [Odpowiednie stosowanie do użytkowania wieczystego i do nabycia udziału we
współwłasności]
Przepisy ustawy dotyczące nabycia nieruchomości rolnej stosuje się odpowiednio do
nabycia:
1) użytkowania wieczystego nieruchomości rolnej albo udziału lub części udziału w
użytkowaniu wieczystym nieruchomości rolnej;
2) udziału lub części udziału we współwłasności nieruchomości rolnej.
Art. 3 [Prawo dzierżawcy do pierwokupu]
1. W przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej prawo pierwokupu przysługuje z mocy
ustawy jej dzierżawcy, jeżeli:
1) umowa dzierżawy została zawarta w formie pisemnej i ma datę pewną oraz była
wykonywana co najmniej przez 3 lata, licząc od tej daty, oraz
2) nabywana nieruchomość rolna wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego
dzierżawcy.
Art. 3 [Prawo dzierżawcy do pierwokupu]
4. W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu, o którym mowa w ust. 1, albo
niewykonania przez niego tego prawa, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy Agencji
działającej na rzecz Skarbu Państwa.
Art. 3a [Prawo pierwokupu udziałów i akcji w spółce prawa handlowego]
1. Agencji działającej na rzecz Skarbu Państwa przysługuje prawo pierwokupu udziałów i
akcji w spółce prawa handlowego, która jest właścicielem nieruchomości rolnej.
/../
5. Do wykonywania uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy
art. 3 ust. 10 i 11 oraz przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące prawa pierwokupu.
Art. 4 [Uprawnienia Agencji do nabycia nieruchomości]
1. Jeżeli nabycie nieruchomości rolnej następuje w wyniku:
1) zawarcia umowy innej niż umowa sprzedaży lub
2) jednostronnej czynności prawnej, lub
3) orzeczenia sądu, organu administracji publicznej albo orzeczenia sądu lub organu
egzekucyjnego wydanego na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym, lub
4) innej czynności prawnej lub innego zdarzenia prawnego, w szczególności:
a) zasiedzenia nieruchomości rolnej, dziedziczenia oraz zapisu windykacyjnego, którego
przedmiotem jest nieruchomość rolna lub gospodarstwo rolne,
b) podziału, przekształcenia bądź łączenia spółek handlowych
- Agencja działająca na rzecz Skarbu Państwa może złożyć oświadczenie o nabyciu tej
nieruchomości za zapłatą równowartości pieniężnej odpowiadającej jej wartości rynkowej.
5. Do wykonywania uprawnienia, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy
art. 3 ust. 10 i 11 oraz przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące prawa pierwokupu, z tym że:
1)zawiadomienia dokonuje:
a)nabywca - w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 i 2,
b)sąd, organ administracji publicznej lub organ egzekucyjny - w przypadku, o którym mowa
w ust. 1 pkt 3,
c)nabywca nieruchomości rolnej - w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 lit. a,
d)spółka nabywająca nieruchomość rolną - w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 4 lit. b;
2)do zawiadomienia dołącza się wypis z ewidencji gruntów i budynków dotyczący
nieruchomości rolnej stanowiącej przedmiot nabycia.
Art. 9 [Nieważność czynności prawnej]
1. Nabycie nieruchomości rolnej, udziału bądź części udziału we współwłasności
nieruchomości rolnej, nabycie akcji i udziałów w spółce prawa handlowego będącej
właścicielem nieruchomości rolnej dokonane niezgodnie z przepisami ustawy jest nieważne.
W szczególności nieważne jest:
1) dokonanie czynności prawnej bez zawiadomienia uprawnionego do prawa pierwokupu lub
bez powiadomienia Agencji - w przypadku określonym w art. 3b i art. 4 ust. 1;
2) zbycie albo oddanie w posiadanie nieruchomości rolnej bez zgody sądu, o której mowa w
art. 2b ust. 3;
3) nabycie nieruchomości rolnej w oparciu o nieprawdziwe oświadczenia albo fałszywe lub
potwierdzające nieprawdę dokumenty.
Art. 19 [Wejście w życie]
Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 7 ust. 3,
który wchodzi w życie z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii
Europejskiej.

Nowelizacja KC i KPC 2016

Transkrypt

Podobne dokumenty

Sąd Apelacyjny potwierdził zasadność nałożenia kary pieniężnej na

PW 27 9 2016 PP Sanok Sąd klimatyzacja

Taryfa opłat arbitraży „ad hoc”

Podaję do publicznej wiadomości, że w dniu 29-07

zażalenie - DzielnyTata.pl

Dożywocie za potrójne zabójstwo Sąd Apelacyjny we Wrocławiu