Szejk 2/2013 2 (108) VI 2013

Transkrypt

NR 2 (108)
VI 2013
SZEJK
Czasopismo PGNiG SA
Oddział w Zielonej Górze
Załęcze
– jubilat z perspektywami str. 4
Węzeł Kościan
– nowe możliwości str. 8
Ujarzmić siarkowodór
czyli metody odsiarczania str. 12
spis treści
4
Od wierceń po latający tłok
7Poszerzamy zakres badań
8Rozbudowany węzeł
9
Wspólny gaz z Lisewa
10 Zarządzać projektami
12 Niepotrzebny
siarkowodór
czyli przegląd procesów
odsiarczania gazu ziemnego
18
20
22
23
24
26
27
Fundusz po nowemu
Zielona Góra geologią stoi
Odpoczywam w ruchu
8Rozbudowany węzeł
Dzienniki pracy do lamusa
Mundur lubi porządek
SITPNiG
Otwarte Działania Twórcze
– LITWA
27 Konkursy na 45-lecie
28 Zaangażowanie społeczne
30Informacje kadrowe
30Sięgaj wyżej
31Pracuj bezpiecznie
32 Otwarty na wyzwania
34 Żarnowiec edukacyjnie
35 Opracować normy
36Sport
38Studiuj budowę i eksploatację gazociągów
38Ratownicy na Daszewie
39 Kalendarium
40Szejkówka
34
Żarnowiec edukacyjnie
Wydawca:
PGNiG SA w Warszawie
Oddział w Zielonej Górze
Redaguje zespół:
Dorota Mundry - tel. 68 32 91 262,
Magdalena Wajda - tel. 68 32 91 425
Adres redakcji:
65-034 Zielona Góra
ul. Boh. Westerplatte 15
[email protected],
[email protected]
[email protected]
www.pgnig.pl/zielonagora
Projekt, skład i druk:
tel. 68 45 35 700
www.sandmedia.com.pl
PGNiG SA Oddział w Zielonej Górze
Od redakcji
Szanowni Czytelnicy,
drugi w tym roku numer Szejka oddajemy do Państwa rąk w czasie, kiedy mija 45 lat od powołania naszego przedsiębiorstwa. To lipiec 1968 roku przyniósł bowiem utworzenie Przedsiębiorstwa Poszukiwań Naftowych w Zielonej Górze, od dwóch lat wcześniej „w budowie”. Pierwszy
otwór odwiercony przez naszych pracowników to Zatonie-5 na obrzeżach wsi Zatonie w pobliżu
Zielonej Góry. Do tych wydarzeń wrócimy szerzej w następnym numerze - do pierwszych lat działalności dzisiejszego Oddziału i reorganizacji, w wyniku której powstała spółka „Diament”. Podsumujemy w ten sposób pewien etap w historii naszych górniczych przedsiębiorstw – etap, który
zamyka powstanie spółki Exalo i wkrótce - wydzielenie Operatora Systemu Magazynowania.
Na zmieniającym się rynku to z pewnością nie koniec zmian w naszej spółce, jej władzach i w Oddziale. Po kwietniowych zmianach w zarządzie kolejne postępowanie konkursowe na stanowisko
prezesa w rękach Rady Nadzorczej. Zapowiadane zmiany nie tylko dzieją się na naszych oczach,
ale doświadczamy ich sami. Stąd też motywem przewodnim nowej inicjatywy dla zarządzających
zespołami w naszej spółce – Akademii Menadżera, o której piszemy – jest właśnie „zmiana”.
Wśród głównych tematów tym razem kopalnia Załęcze i 40 lat jej historii w skrócie, przegląd metod odsiarczania gazu ziemnego autorstwa kanadyjskich kolegów z branży i bieżące informacje
z obszaru inwestycji. Piszemy sporo o różnych przykładach zaangażowania naszych pracowników – od działań w obszarze edukacji, sportu przez ćwiczenia ratownicze, krwiodawstwo, wystawę przygotowaną przez Dział BHP i Ochrony P. Poż. I o tym, że Laboratorium przy ul. Naftowej
poszerzyło zakres prowadzonych badań, a zielonogórscy młodzi geolodzy zdobyli ważne laury.
Nowym zagadnieniem na naszych łamach jest sprawa normalizacji w PGNiG, o czym rozmawiamy z pełnomocnikiem zarządu ds. normalizacji. Z kolei wśród spraw pracowniczych ważne
miejsce ma tym razem artykuł przedstawiający kierunki wydatkowania funduszu świadczeń
socjalnych, na decyzje w tej sprawie dość długo bowiem czekaliśmy. Dodatkowo – „pracownicze” informacje o zmianach w systemie ewidencji czasu pracy, z których dowiemy się m.in. kim
jest „czasowprowadzacz”.
A ponieważ to już połowa roku, czas wnioskowania o nadanie odznak i stopni górniczych, prezentujemy kilka ważnych dla posiadaczy odznaczeń informacji o ich umieszczaniu na mundurze
górniczym. Inspiracją do „szejkowych” artykułów są najczęściej rozmowy, w tym przypadku była
to jedna z nich podczas zeszłorocznej Barbórki. Dziękując mojemu rozmówcy mam nadzieję, że
temat tradycji górniczych na stałe zagości w ten sposób na naszych łamach.
Wszystkim naszym Czytelnikom życzę udanych, inspirujących i pozwalających wypocząć urlopów, z ciekawą lekturą Szejka…
„Szejk” nr 2 (108)
czerwiec 2013 r.
ukazuje się od 1986 r.
okładka:
foto: Paweł Chara
Kopalnia Gazu Ziemnego Załęcze
czerwiec 2013 | SZEJK
na s z e j e dno s t k i
Od wierceń
po latający tłok
Józef Szurek
Kierownik Kopalni Załęcze
W tym roku minie 40 lat od rozpoczęcia działalności kopalni Załęcze. Wiele działo się w jej
historii – od czasu rozpoczęcia wierceń, przez budowę instalacji, przekazanie pierwszych
metrów sześciennych gazu do sieci dystrybucyjnej, okres wielu lat eksploatacji złoża Załęcze
i innych odkrytych w jego sąsiedztwie.
Pierwszy bez efektu
Pierwszy odwiert Załęcze-1, zlokalizowany
w powiecie rawickim, odwiercony przed rokiem 1970 przez Przedsiębiorstwo Poszukiwań Naftowych w Pile był negatywny i dalsze prace poszukiwawcze zostały przerwane
do lutego 1971 r., kiedy wiercenie otworu
Załęcze-2 prowadził już nasz Oddział – wtedy Przedsiębiorstwo Poszukiwań Naftowych
w Zielonej Górze. Uzyskaliśmy w nim przypływ gazu z zawartością 73% czystego metanu i 24% azotu. Dało to impuls do dalszych
wierceń, jeszcze w tym samym roku odwierciliśmy Załęcze–4 i w tym otworze również
uzyskaliśmy duży przypływ gazu. Podczas
pomiaru produkcji potencjalnej ustalono wydobycie Vabs na poziomie 623 Nm3 i ustalono
dozwolony pobór gazu 150 Nm3/min.
Nie był to największy przypływ na tym złożu.
W dalszym etapie rozwiercania złoża największe
przypływy gazu uzyskano m.in. w odwiertach:
Załęcze–28 (Vabs 1496 Nm3 przy V dozwolonym
Na przestrzeni lat zmieniały się podległość i nazwy zakładów, w skład których wchodziła kopalnia.
Rok
Zwierzchnictwo
Listopad 1973 r. do 1976 r
Przedsiębiorstwo Kopalnictwa Gazu Ziemnego w Sanoku
Lipiec 1976 r. do 1983 r.
Wielkopolskie Zakłady Gazownictwa i Górnictwa Nafty
i Gazu w Poznaniu
Marzec 1983 r. do 2005 r.
Zielonogórski Zakład Górnictwa Nafty i Gazu
Czerwiec 2005 r.
- 306 Nm3/min.), Załęcze–48 (Vabs 2057 Nm3 przy
V dozwolonym 200 nm3/min.), Załęcze-45 (Vabs
1403 Nm3 przy V dozwolonym 225 Nm3/min.).
Ogółem na złożu Załęcze odwiercono 50 otworów z produkcją gazu. Prace wiertnicze trwały
od 1971 r., a zakończono je w 1978 r. Ostatni
etap rozwiercania złoża zakończył się w latach
1985-87. Z ciekawostek - w roku 1993 na złożu Wiewierz E odwiercono 2 otwory badawcze
z myślą o utworzeniu podziemnego magazynu
gazu o pojemności 200 mln m3. Od tego pomysłu jednak odstąpiono.
Powstaje kopalnia
Instalacje kopalni budował Zakład Budownictwa
Naftowego Naftomontaż z Krosna. W 1973 r.
rozpoczęła działalność, eksploatując na początku odwierty: Załęcze-4 i Załęcze-23. „Pierwszy
gaz” popłynął w kierunku Poznania, a następ-
nie do Wrocławia, w kolejnych latach do KRIO
w Odolanowie i na Górny Śląsk. W 1979 r.
rozpoczęliśmy bezpośrednie dostawy do Huty Miedzi Cedynia Walcownia Miedzi w Orsku. Początkowo kopalnia wchodziła w skład Przedsiębiorstwa
Kopalnictwa Gazu Ziemnego w Sanoku i podlegała
pod pierwszy powstały w zachodniej Polsce Ośrodek Kopalń w Ostrowie Wlkp. Jego pierwszym kierownikiem był inż. Eugeniusz Gdula.
Kilka słów o złożu
Złoże gazu ziemnego Załęcze zlokalizowane jest
na obszarze gmin Wąsosz i Rawicz, charakteryzuje się bardzo dobrymi własnościami kolektorskimi. Struktura zalega w obszarze południowej
części monokliny przedsudeckiej. Akumulacja
gazu ziemnego w złożu związana jest z brachyantyklinalną strukturą w piaszczystych utworach czerwonego spągowca. W tym rejonie
utwory czerwonego spągowca reprezentowane
są wyłącznie przez górną serię osadową o miąższości ok. 300 m. Litologicznie stanowi ją jednorodna seria dobrze wysortowanych piaskowców kwarcowych o spoiwie ilasto żelazistym,
węglanowym lub kwarcowym.
Kilka parametrów złoża Załęcze
20,4 mld m3 gazu - pierwotne zasoby wydobywalne
20 km2 - powierzchnia złoża
47,67 m - miąższość średnia efektywna
122,5 m - miąższość maksymalna
18 % - porowatość skały zbiornikowej
1354 m - głębokość zalegania wody złożowej
15,10 MPa - pierwotne ciśnienie złożowe
2,2 MPa - aktualne ciśnienie złożowe
73 % - metanu zawiera gaz ze złoża Załęcze
Miliarderzy
Do końca 2012 r. wydobyliśmy ze złoża Załęcze 19,556 mld nm3 gazu. Z trzech odwiertów
osiągnęliśmy wydobycie przekraczające ponad miliard. Z odwiertu Załęcze-20 wydobyli-
śmy 1,293 mld m3, Załęcze-25 – 1,121 mld m3,
Załęcze-45 – 1,09 mld m3. Czwartym „miliarderem” na złożu ma szansę być odwiert Załęcze-48, z którego do tej pory wydobyliśmy
0,981 mld m3.
Kopalnia Załęcze eksploatuje również mniejsze
złoża: Wiewierz E, W, złoże Ślubów i nadzoruje
odwierty niezagospodarowane: Pakosław-2 i 4.
Zakończyliśmy eksploatację złoża Wiewierz S.
Do tej pory zlikwidowaliśmy 15 odwiertów (12
na złożu Załęcze, 1 na złożu Wiewierz S, 2 na
złożu Wiewierz E).
Piasek i tłoczenie
W latach 1975 – 1980 podczas eksploatacji
zaobserwowaliśmy na złożu zjawisko piaszczenia odwiertów, którego przyczyną była
przede wszystkim słaba zwięzłość kolektora
i eksploatacja z dużą wydajnością. Zjawiska
te były badane przez Instytut Naftowy z Krakowa i potwierdziły przedstawione przez nas
sugestie.
W 1989 r. wybudowaliśmy tłocznię złożową,
gdyż spadki ciśnień głowicowych powodowały utrudnienia w przesyle gazu z kopalni do
gazociągów dystrybucyjnych. Od 1990 r. eksploatacja odbywa się poprzez tłocznię złożową
kanadyjskiej firmy CHERC0, Była to pierwsza
kontenerowa tłocznia w naszym Oddziale
(3 zestawy). Parametry pracy sprężarek po zastosowaniu systemu wizualizacji są przesyłane
do tłoczni i kopalni i na bieżąco śledzone. W ramach dalszych potrzeb sprężania gazu z wymienionych złóż oraz sprężania gazu przesyła-
Przyszłość?
nego z Kopalni Borzęcin i Radziądz w 2002 r.
wybudowano czwarty zestaw. Obecnie gaz
jest sprężany do ciśnienia 6,4 MPa i w całości
jest przesyłany do Odazotowni w Odolanowie.
Piana, świece i latający tłok
foto: Paweł Chara
Eksploatacja w obecnych warunkach przy
znacznych spadkach ciśnień głowicowych
i zmniejszonych wydatkach z poszczególnych odwiertów staje się coraz trudniejsza.
Aby zachować wyliczone i wyznaczone dozwolonymi poborami wydajności od 2002 r.
wspomagamy wydobycie przy pomocy
środków pianotwórczych. Wykonaliśmy
i zamontowaliśmy na głowicach odwiertów
śluzy do zapuszczania dobranych środków
pianotwórczych. Zapuszczanie ich na spód
odwiertu odbywa się zgodnie z opracowywanymi na bieżąco harmonogramami.
Stosujemy świece FMS – 315, SCW -1442,
N – 22. Dominującym środkiem do wynoszenia wody jest świeca pianotwórcza typu
FMS – 315.
Z zagadnień związanych z eksploatacją oraz
wynoszeniem wody ze spodu odwiertu na
uwagę zasługuje zastosowanie na złożu Wiewierz E tłoka do wynoszenia wody. Odwiert
W-8 uległ zawodnieniu, przez okres 20 miesięcy nie był eksploatowany i został przeznaczony do likwidacji. Po konsultacjach podjęto
decyzję o przeprowadzeniu obróbki odwiertu.
Na odwiercie zamontowaliśmy z inicjatywy
p. Tomasza Grygieńczy z działu wsparcia wydobycia urządzenie FLUSHBY UNIT, wyciągnęliśmy zestaw wydobywczy, zapuściliśmy
nowe rurki wydobywcze. Zalany odwiert
oczyszczony został z wody przez tłokowanie,
następnie zamontowaliśmy zestaw sterujący
z baterią słoneczną i śluzą na głowicy odwiertu. Poprzez śluzę zapuściliśmy „latający” tłok
ustawiając parametry jego pracy. Zabieg okazał się skuteczny i od lipca 2010 r. odwiert jest
eksploatowany, wynosząc wodę przy pomocy
tłoka z wydatkiem średnim 10 m3/min. Przez
okres trzech lat wydobyliśmy przy pomocy latającego tłoka 14 082 457 Nm3 gazu.
W 2003 roku wybudowano nową instalację kolumnową do osuszania gazu
Z przedstawionymi utrudnieniami eksploatacyjnymi, transportem gazu z odwiertów do
ośrodka grupowego i centralnego, dalszym
sprężaniem gazu przyjdzie się nam zmierzyć
w najbliższych latach. Do wydobycia z zasobów wydobywalnych pozostało jeszcze około
650 mln m3 gazu. Z analiz wynika, że eksploatację poprowadzimy do 2018 r., a dalsze wydobycie będzie wymagało podjęcia szeregu decyzji począwszy od przeszacowania zasobów,
opracowania metod wydobycia gazu i wody
z poszczególnych odwiertów, transportu gazu
wraz z wynoszoną wodą pomiędzy odwiertami a ośrodkami zbioru gazu, dalszego sprężania gazu i związaną z tym analizą ekonomiczną
tych działań. Z nadzieją patrzymy w przyszłość
i wierzymy, że złoże Załęcze nadal będzie wykorzystywane.
Czekamy również na udokumentowanie zasobów w rejonie Rawicza. W 2012 r. prowadzone były prace geofizyczne w obrębie złoża Załęcze oraz w rejonie Rawicza. W samym
Rawiczu występuje złoże gazu i w przyszłości, po analizie ekonomicznej podjęte zostaną decyzje dotyczące jego zagospodarowania. Obecnie do zagospodarowania jest także
złoże Pakosław o zasobach geologicznych
500 mln m3.
Odnotować należy, że w 2011 r. złoże Załęcze zostało wytypowane do projektu SiteChar
w zakresie badań i rozwoju technologicznego.
Projekt UE ma na celu rozwój technologii zatłaczania i składowania CO2, tu też więc pojawiają
się zupełnie nowe perspektywy.
Nafciarze Załęcza
W okresie 40 lat w KGZ Załęcze zatrudnionych
było 172 pracowników. Obecnie jest to 42-osobowa załoga. Pierwszym kierownikiem kopalni
był Józef Głód. Od października 1975 r. ja pełnię
tę funkcję, a z kopalnią związany jestem rok
dłużej. Od 1973 r. pracuje ze mną Krzysztof Siemek, obecnie zatrudniony na stanowisku operatora pomp sprężarek tłoczni gazu. Z dniem
31.12.2012 r. odeszli w ramach PDO pracownicy o wieloletnim stażu pracy: Tadeusz Razik
- kierownik zmiany, który przepracował tu 41
lat, Stanisław Bulwan - mistrz zmiany (46 lat),
Florian Łukowiak - pomiarowy odwiertów gazowych (31 lat). Nadal jest u nas zatrudnionych
wielu pracowników o wieloletnim stażu pracy.
Wśród nich są Krzysztof Wojnar - kierownik
zmiany (41 lat), Stanisław Kulczycki - monter
mechanik maszyn i urządzeń (38 lat), Zdzisław
Kaczmarek - operator pomp, sprężarek i tłoczni gazu (36 lat), Tadeusz Teczyński - kierownik
zmiany (37 lat).
Wierzę, że złoże Załęcze w swojej bogatej historii będzie nadal wykorzystane, stwarzając
możliwość pracy dla załogi, czego serdecznie
życzę wszystkim pracownikom z okazji pięknego jubileuszu.
NASZE JEDNOSTKI
Poszerzamy
zakres badań
Iwona Bruczyńska
Specjalista ds. Jakości
Laboratorium
Laboratorium Oddziału kolejny raz poddane zostało ocenie przeprowadzonej przez Polskie
Centrum Akredytacji, podczas której zakres akredytacji został rozszerzony o dwie nowe metody
badań dla ropy naftowej i kondensatu.
C
Gęstość ropy
Laboratorium posiada obecnie trzy metody badania gęstości dla ropy i kondensatu. Dwie z nich,
akredytowane wcześniej, to badanie gęstości
ropy naftowej piknometrem i gęstości kondensatu areometrem. Trzecia metoda wdrożona
i poddana ocenie podczas auditu to uniwersalna metoda badania gęstości oscylacyjnie zgod-
foto: Włodzimierz Barański
Gęstościomierz może oznaczać gęstości w zakresie temperatur 0-90 oC, w Laboratorium badania prowadzone są w standardowych warunkach odniesienia, które wynoszą 15 oC
nie z normą PN-EN ISO 12185:2002
Ropa naftowa i przetwory naftowe
– Oznaczanie gęstości – Metoda
oscylacyjna z U-rurką. Zakres wdrożonej metody 0,6000 ÷ 1,100 g/cm3
pozwala objąć zarówno kondensaty,
których gęstość wynosi od ~0,6500
g/cm3 (np. kondensat z kopalni
Zielin), jak i ropy, których gęstość
dochodzi do ~0,8700 g/cm3 (ropa
naftowa z Kamienia Pomorskiego).
Badanie odbywa się za pomocą gęstościomierza oscylacyjnego DMA Nowa metoda badawcza pozwala badać na analizatorze zawartości siarki
4500, w którym badanych może być SINDIE OTG większość rop wydobywanych przez nasz Oddział
równocześnie kilka próbek ropy naftowej i kon- szukujemy możliwości rozwoju i wdrażania nodensatu. Próbki umieszczone w celkach pomiaro- wych metod badań. Metodę oznaczania związków siarki w gazie przybliżymy w kolejnym
wych są automatycznie podawane do badań.
artykule, tymczasem wszystkich zainteresowanych naszą pracą już dziś zapraszamy na Dzień
Ile siarki w ropie?
W 2011 r. uruchomione zostały badania na ana- Otwarty, który planowany jest na wrzesień.
lizatorze zawartości siarki SINDIE OTG. Do tego
czasu badanie siarki w ropie naftowej, kondensacie i gazie ziemnym prowadzone były za pomocą
Z aktualnym zakresem
Analizatora siarki TS/UV 3000, na którym badania
akredytacji Laboratorium
dla rop o zawartości siarki przekraczającej 0,10%
w Zielonej Górze można zawag. wymagały rozcieńczania próbki. Wprowapoznać się na stronie www.
dzenie nowej metody pozwoliło odciążyć ten
aparat i uprościć badania. Wdrożenie badania
pca.gov.pl, akredytacja lazawartości siarki metodą rentgenowskiej spekboratorium
badawczego
trometrii fluorescencyjnej z monochromatyczną
nr
AB
511,
pełny
zakres badyspersją fali wymagało opracowania procedury
dań
umieszczony
jest na
badawczej Oznaczanie siarki metodą MWDXRF,
stronie naszego Oddziału
zgodnie z którą oznaczana jest siarka w ropie
naftowej w zakresie 0,10 ÷ 2,00 % wag.
www.zielonagora.pgnig.pl/
Polityka jakości Laboratorium oraz zmieniające
się wymagania klientów powodują, że stale po-
Akredytacja Laboratorium Oddziału w Zielonej Górze obejmuje:
Badania ropy naftowej:
1. Gęstość w zakresie 0,8000 ÷ 0,9000 g/cm3 pomiar piknometrem.
2. Zawartość wody w zakresie 0,010 ÷ 0,600 %wag metodą Karla-Fischera.
3. Zawartość wody w zakresie 0,10 ÷ 1,00 %wag metodą destylacyjną.
4. Prężność par w temperaturze 37,8 °C i 50 °C w zakresie 10,0 ÷ 150,0 kPa
metodą rozprężania.
5. Zawartość soli w zakresie 3,0 ÷ 431 mg/l metodą pomiaru przewodności.
6. Zawartość siarkowodoru w zakresie 1,0 ÷ 3500 mg/l metodą jodometryczną.
7. Temperatura płynięcia w zakresie -36 ÷ +45 °C metodą automatycznego
schładzania.
8. Zawartość parafiny w zakresie 0,1 ÷ 5,0 %wag metodą destylacji atmosferycznej i wymrażania.
9. Lepkość kinematyczna w zakresie temperatur 0 ÷ 50 °C dla zakresu
0,3000 ÷ 50,00 cSt.
foto: Włodzimierz Barański
ertyfikat akredytacji potwierdzający
spełnienie wymagań normy PN-EN ISO
IEC 17025 nasze Laboratorium uzyskało w 2004 r. i od tej pory co roku potwierdza
swoje kompetencje podczas oceny przeprowadzanej przez auditorów Polskiego Centrum
Akredytacji. W kwietniu zakres akredytacji rozszerzony został o dwie nowe metody: badanie
gęstości ropy naftowej i kondensatu metodą
oscylacyjną oraz badanie zawartości siarki
w ropie naftowej metodą MWDXRF.
zielonagora/onas/lab.
Badania kondensatu:
1. Gęstość w zakresie 0,6000 ÷ 0,8000 g/cm3 pomiar aerometrem.
2. Skład frakcyjny w zakresie IBP > 20,0 ÷ FBP <300,0 °C,
V FBP 90,0 ÷ 98,0 %obj. metodą destylacji normalnej.
3. Zawartość wody w zakresie 0,010 ÷ 0,600 %wag metodą Karla-Fischera.
4. Prężność par w temperaturze 37,8 °C i 50 °C w zakresie 10,0 ÷ 150,0 kPa
metodą rozprężania.
5. Zawartość soli w zakresie 0,0 ÷ 431 mg/l metodą pomiaru przewodności.
6. Zawartość siarki w zakresie 0,001 ÷ 1,00 %wag metodą detekcji
UV-fluoroscencyjnej.
7. Zawartość siarkowodoru w zakresie 1,0 ÷ 3500 mg/l metodą jodometryczną.
8. Temperatura mętnienia w zakresie -60,0 ÷ +49,0 °C metodą automatycznego schładzania.
9. Lepkość kinematyczna w zakresie temperatur 0 ÷ 50 °C dla zakresu
0,3000 ÷ 50,00 cSt
i nw e s t y c j e
Rozbudowany węzeł
W ramach realizowanych inwestycji Dział Projektów Strategicznych
zakończył zadanie „Rozbudowa Węzła Kościan”. Jego celem była
rozbudowa istniejących układów o urządzenia pomiarowo - regulacyjne
u m o ż l i w i a j ą c e p r z e s y ł g a z u z a a z o t o w a n e g o p o d g r u p y L w.
G
eneralnym Wykonawcą zadania była firma PGNiG Technologie S.A. Oddział Naftomontaż w Krośnie. Realizowano je
w dwóch etapach:
• I etap – wykonanie prac związanych ze zwiększeniem przepustowości ciągu regulacyjno - pomiarowego węzła KGHM Żukowice/Polkowice (zwiększenie średnicy ciągu);
• II etap – wykonanie robót obejmujących m in. budowę nowych oraz
przebudowę istniejących obiektów, urządzeń i instalacji na obiektach
węzła Kościan: węzła EC Zielona Góra, węzła KGHM Żukowice/Polkowice, mieszalni, instalacji odbiorczej do/z PMG Bonikowo.
Przeszkody
Podczas trwania robót budowlanych Generalny Wykonawca napotykał nieprzewidziane przeszkody utrudniające realizację zadania m.in.
• wysoki poziom wód gruntowych na terenie inwestycji;
• zmiany w zaprojektowanym systemie elektronicznej ochrony obiektu w związku z wydzieleniem dla potrzeb WSG Sp. z o .o. w Poznaniu
śluzy nadawczo - odbiorczej w kierunku KGHM Żukowice/Polkowice;
• różnice w usytuowaniu i głębokości zalegania niektórych istniejących rurociągów w odniesieniu do planu zagospodarowania terenu
stworzonego na podkładzie mapy do celów projektowych.
Pierwszy etap zadania inwestycyjnego umożliwiający przesył gazu na
kierunek KGHM Żukowice/Polkowice zakończono w czerwcu 2012 r.
Natomiast testy i próbę gwarancyjną całego obiektu (łącznie etapów
I i II) zakończono w marcu 2013 r. Węzeł Kościan przekazano użytkownikowi do eksploatacji na początku kwietnia 2013 r.
Zakres inwestycji obejmował również zabudowę redundantnego sterownika PLC, zarządzającego rozpływem gazu i sterowaniem ciągami
pomiarowymi w w/w kierunkach. Sterowanie węzłem realizowane
jest za pomocą oprogramowania Telexus z poziomu dyspozycji ruchu
w Zielonej Górze, natomiast sterowanie awaryjne następuje z pozio-
Wojciech Grzewka
Branżowy Inspektor Nadzoru
Dział Projektów Strategicznych
Dzięki rozbudowie węzła możemy przesyłać gaz do niżej wymienionych odbiorców w ilościach:
Odbiorcy lokalni
WSG Sp. z o.o. Poznań
(max. 20 tys. nm3/h)
EC Zielona Góra
(10 tys. nm3/h
÷ 102 tys. nm3/h)
EC KGHM Żukowice/Polkowice
(44 tys. nm3/h ÷ 106 tys. nm3/h)
Węzeł Krobia
(10 tys. nm3/h ÷ 100 tys. nm3/h)
mu KGZ Kościan poprzez program InTouch. Wszystkie obiekty zarządzane są wspólnym systemem sterowania i stanowią logiczną całość.
Zaprojektowany system cechuje wysoka niezawodność, stabilność pracy oraz maksymalna prostota przy zachowaniu najlepszych rozwiązań.
Prace projektowe dla w/w inwestycji z wyjątkiem układu na kierunek
KGHM Żukowice/Polkowice realizowało biuro projektowe (Tesgas S.A.).
Natomiast dokumentacją projektową obejmującą zwiększenie przepustowości węzła do odbiorcy KGHM Żukowice/Polkowice zajęło się Biuro Studiów i Projektorów Gazownictwa Gazoprojekt S.A. będące podwykonawcą
Generalnego Wykonawcy inwestycji pn.: „Rozbudowa Węzła Kościan”.
foto: Marcin Kamycki
inwestycje
Wspólny gaz z Lisewa
Odkrycie złóż gazu ziemnego w okolicy Lisewa doprowadziło do zawarcia umowy pomiędzy
F X E n e r g y i P G N i G w s p r a w i e i c h e k s p l o a t a c j i . I n w e s t y c j a z o s t a ł a p r z y g o t o w a n a p r z e z F X E n e r g y,
a nadzór nad jej realizacją prowadzi Dział Projektów Górniczych naszego Oddziału. Dotyczy
zagospodarowania odwiertów Lisewo-1, Lisewo-2k i Komorze-3k.
Niedaleko Wrześni
Poznań
Września
Konin
Śrem
KOMORZE
LISEWO
Pleszew
foto: Piotr Kaczmarczyk
Złoże gazu ziemnego „Lisewo” zlokalizowane jest około 30 km na południe od miejscowości Września, w województwie wielkopolskim. Zostało odkryte w 2011 r. otworem Lisewo-1 w utworach czerwonego spągowca. W bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowane są również otwory
Lisewo-2k i Komorze-3k.
Wiercenie otworu Lisewo-2k zaplanowane jest na lipiec 2013 r. Zagospodarowanie odwiertu Komorze rozpocznie się przekazaniem terenu
budowy wykonawcy robót w lipcu. W rezultacie powstanie instalacja
uzdatniająca pozyskiwany gaz do jakości handlowej.
Na instalacji technologicznej będącego w budowie Ośrodka Grupowego Lisewo gaz ziemny
ze stref przyodwiertowych Lisewo-1 oraz Komorze-3k zostanie przygotowany do parametrów handlowych. OG Lisewo zaprojektowano w sposób umożliwiający podłączenie kolejnych stref przyodwiertowych w przyszłości.
Bezobsługowo
Ośrodek Grupowy i strefa przyodwiertowa zostały zaprojektowane jako
w pełni zautomatyzowane, bez stałej obsługi. Urządzenia technologiczne wymagające zabudowy umieszczono w kontenerach. Sterowanie
i kontrola nad procesem technologicznym odbywać się będzie lokalnie
z panelu sterowniczego na OG Lisewo i zdalnie z KGZ Radlin I.
Zakończono budowę gazociągu DN 250 wraz z infrastrukturą towarzyszącą, kompletujemy dokumentację powykonawczą. Zakończenie budowy obiektów technologicznych na OG Lisewo i strefie przyodwiertowej Lisewo-1 planujemy na jesień 2013 r.
Bogumiła Orlicka
Inspektor nadzoru, Dział Projektów Górniczych
Jarocin
Projekt składa się z dwóch faz:
• Budowa Ośrodka Grupowego Lisewo, zagospodarowanie strefy przyodwiertowej Lisewo-1, budowa gazociągu technologicznego relacji odwiert Lisewo-1 – OG Lisewo oraz budowa gazociągu DN 250 8,4 MPa
o dł. 11834,50 m (do przesyłu gazu ziemnego ze złoża Lisewo) relacji OG
Lisewo – KGZ Radlin I wraz ze światłowodem niezbędnym do przesyłu
danych pomiędzy OG Lisewo a KGZ Radlin I i przyłączem energetycznym do OG Lisewo z linią kablową elektroenergetyczną i słupową stacją
transformatorową.
• Zagospodarowanie stref przyodwiertowych Lisewo-2k i Komorze-3k,
budowa gazociągów technologicznych relacji odwierty – OG Lisewo.
Prace polegające na zagospodarowaniu OG Lisewo i strefy przyodwiertowej Lisewo-1 wraz z obiektami liniowymi prowadzimy na terenie gminy
Pyzdry, w powiecie wrzesińskim, 2 km na północny zachód od miejscowości Lisewo i ok. 2 km na południe od miejscowości Ruda Komorska.
3 897 m2 - powierzchnia działki pod urządzenia Ośrodka
Grupowego
Gaz ze złoża Lisewo:
• 30,84 MJ/m3 - ciepło spalania
• 77% metanu
• Lw - podgrupa do której klasyfikuje się gaz
i nw e s t y c j e
Zarządzać
projektami
Katarzyna Kajmowicz
Kierownik Działu
Planowania i Rozliczeń
Inwestycje to poza przygotowaniem i realizacją, dokumentacja służąca podjęciu decyzji
o zadaniach oraz monitorowaniu, harmonogramowaniu, sprawozdawczości i analizach.
A
nalizy, koncepcje, projektowanie,
wreszcie wykonanie robót budowlano-montażowych to długi proces
inwestycyjny. Realizacja projektów ujętych w Planie Inwestycyjnym przebiega
według ściśle określonych zasad, prowadzona jest zgodnie z przepisami prawa
oraz przyjętymi w PGNiG SA procedurami
i metodologiami. To obszar, którego nie
widać, a który wymaga dużego zaangażowania i uwagi.
dla osób zarządzających projektami. Metodykę opracowano dla dużych projektów,
gdzie dla zakwalifikowania inwestycji do
tej grupy przyjęto kryterium wartościowe
– nakłady inwestycyjne na poziomie powyżej 150 mln zł.
Jednym z podstawowych dokumentów
regulujących
proces inwestycyjny są
wprowadzone do stosowania przez Prezesa
Zarządu naszej spółki
„Zasady dotyczące
planowania, przygotowania i realizacji
inwestycji
w PGNiG SA” .
Dokument opisuje
poszczególne
kroki od rozpoczęcia zadań inwestycyjnych, tj. zakres
koncepcji, tryby opiniowania i zatwierdzania, wydanie decyzji
inwestycyjnej, również
wymagania dla wprowadzenia projektów do Planu
Inwestycyjnego oraz ogólne
ramowe zasady realizacji.
Dla dużych projektów
W ostatnim okresie wprowadzane są do
stosowania kolejne ważne dokumenty
z obszaru inwestycji. Opracowano m.in.
„Metodykę Zarządzania Dużymi Projektami
w GK PGNiG”, której głównym celem było
wsparcie realizacji projektów oraz poprawa stosowanych praktyk w tym zakresie
– opis działań, mechanizmów i narzędzi
10
W 2012 r. wprowadzona została zarządzeniem Prezesa Zarządu „Procedura inwestycyjna PGNiG SA”. Określa ona sposób
przygotowania Planu Poszukiwań i Planu
Inwestycyjnego oraz sposób uruchamiania
i monitorowania realizacji poszczególnych
zadań. Nadzór merytoryczny nad postanowieniami procedury powierzono Departamentowi Ekonomicznemu, który prowadzi
tzw. „monitoring projektów”.
Harmonogramy na bieżąco
Wszystkie zadania inwestycyjne mają swój
harmonogram. W celu poprawnego planowania, zarówno finansów jak i zakresu rzeczowego, później także nadzoru nad
realizacją, prowadzone są analizy
zatwierdzanych harmonogramów. W bieżącym roku weszła w życie „Procedura
wprowadzania harmonogramów zadań inwestycyjnych do Aplikacji
Projekt Web App”.
W Departamencie
Inwestycji powołany został koordynator wszystkich
harmonogramów.
W Oddziale dla wyznaczonych zadań
z Planu Inwestycyjnego sporządzono
w MsProject harmonogramy projektów
w oparciu o wytyczne
w/w procedury. Aktualizacja harmonogramów
odbywa się w cyklach
miesięcznych, odzwierciedla stan zaawansowania inwestycji. Bieżące harmonogramy
porównywane są z bazowymi w celu
monitorowania postępu prac, śledzenia
ewentualnych odchyleń. Do celów monitorowania i raportowania realizacji projektów
w obszarze inwestycji PGNiG tworzona jest
także metodologia Earned Value - pomiar
efektywności kosztowej i odchyleń harmonogramów, uwzględniający komplet informacji o planowanym i faktycznym wykonaniu zadań inwestycyjnych.
Postęp prac na poszczególnych zadaniach
odnotowywany jest nie tylko w harmonogramach. W naszym Oddziale opracowywane są cyklicznie raporty z realizacji zadań
inwestycyjnych, sporządzane są sprawozdania rzeczowo – finansowe. Każdorazowo
przy opracowywaniu planu inwestycyjnego
tworzone są dla nowych projektów oraz aktualizowane dla tych kontynuowanych tzw.
„Karty Projektu”. Opisują one cel inwestycji,
zakres robót, etapy realizacji, aktualny stan
zaawansowania prac, nakłady inwestycyjne,
ryzyka projektu, spodziewane efekty oraz
powiązania z innymi zadaniami.
Od kierownika po komitet
Tak jak zmienia się otoczenie, tak i w obszarze inwestycji również zmienia się podejście
do realizacji projektów. Obecnie wprowadzana jest „Metodyka zarządzania projektami w Departamencie Inwestycji PGNiG”.
Ta inicjatywa bazuje na powszechnie przyjętych metodykach w zakresie zarządzania
projektami oraz wykorzystuje obowiązujące
i sprawdzone w GK PGNiG praktyki. Jej celem
jest m.in. stworzenie narzędzi zarządzania
projektami, poprawa ich efektywności, ujednolicenie standardów oraz raportowania.
Zgodnie z nią dla projektów inwestycyjnych
powoływani są Kierownicy Projektu oraz Ze-
społy Projektowe i Biuro Zarządzania Projektem. Każdy projekt ma wskazanego Sponsora oraz Komitet Sterujący.
Pierwszy projekt zgodnie z metodyką
ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI
Obecnie w oparciu o tę metodykę realizowanych jest kilka wybranych projektów.
W naszym Oddziale jest nim zadanie pn.
„Modernizacja KRNiGZ Zielin – zagospodarowanie złoża Różańsko”. Celem inwestycji
jest zbilansowanie zapotrzebowania na gaz
w rejonie Dębna. Zmodernizowanie instalacji
uzdatniania kopalni Zielin umożliwi eksploatację złoża Różańsko udostępnionego otworami Różańsko-3k, Różańsko-4 i Różańsko1A, możliwa będzie także dalsza eksploatacja
złoża Górzyca.
Realizację projektu zaplanowano w dwóch
etapach:
1. Opracowanie dokumentacji formalno prawnej oraz wprowadzenie inwestycji do
miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego gmin, opracowanie Programu Funkcjonalno – Użytkowego z częścią
technologiczną, w tym uzyskanie decyzji
o Środowiskowych Uwarunkowaniach.
2. Procedura przetargowa, wybór i podpisanie umowy z Generalnym Realizatorem In-
westycji (GRI), następnie realizacja i rozruch
technologiczny inwestycji, czyli wykonanie
kompletnej dokumentacji projektowej, budowa obiektów w terenie, odbiór techniczny,
rozruch, próba gwarancyjna, dopuszczenie
do użytkowania i odbiór końcowy.
Dla realizacji inwestycji powołano już Zespół
Projektowy, który zajmuje się obecnie przygotowaniem zadania od strony formalnoprawnej.
• Ze względu na istotność projekt zaliczany
jest do grupy Strategicznych,
• Ze względu na wielkość projekt zaliczany
jest do grupy Dużych,
• Ze względu na obszar projekt zaliczany jest
do grupy Wydobycia krajowego,
• Ze względu na charakter inwestycji projekt
zaliczany jest do grupy Rozwojowych.
Wyniki analizy opłacalności potwierdzają
ekonomiczną opłacalność projektu. Zadanie
jest już rozpoczęte, jego zakończenie planowane jest na 2016 r.
Kolejnym projektem naszego Oddziału, który
wytypowany został do realizacji według metodyki Zarządzania Projektami jest zagospodarowanie złoża Radoszyn, a szerzej o tym
projekcie - w następnych numerach Szejka.
Przykładowy harmonogram projektu w MS Project
11
ak t ualno ś c i
Niepotrzebny
siarkowodór
czyli przegląd procesów
odsiarczania gazu ziemnego
Eugeniusz Grynia
John Carroll
Gas Liquids Engineering Ltd.,
Calgary, Alberta, Kanada
W składzie eksploatowanych przez nasz Oddział złożach węglowodorów występuje często
siarkowodór – trujący gaz, którego należy pozbyć się w procesie uzdatniania płynu złożowego.
Artykuł zawiera przegląd różnych procesów odsiarczania gazu ziemnego. W niektórych z nich
p o w s t a j e g a z k w a ś n y, k t ó r y n a l e ż y z n e u t r a l i z o w a ć l u b n a p r z y k ł a d z a t ł o c z y ć d o z ł o ż a .
O zatłaczaniu gazu kwaśnego do złoża pisaliśmy już w listopadowym numerze Szejka z 2004 roku,
tym razem prezentujemy szersze spojrzenie na temat odsiarczania.
Zasiarczony gaz
Procesy odsiarczania gazu ziemnego można podzielić na następujące grupy technologii:
Gaz ziemny zawierający więcej niż 1% mol
siarkowodoru (H2S) nazywa się gazem zasiarczonym. Nawet przy zawartości siarkowodoru
mniejszej niż 1%, musi być on usunięty z gazu
ziemnego, aby spełnić wymogi specyfikacji
gazu handlowego. H2S jest wysoce toksyczny.
W obecności wody tworzy kwas powodujący
korozję stali. Dwutlenek węgla (CO2) występujący często w gazie ziemnym jest balastem
– nie ma wartości opałowej i również tworzy
w obecności wody kwas powodujący korozję
stali. W gazie zasiarczonym mogą być obecne
inne związki siarki, takie jak siarczek karbonylu,
dwusiarczki i merkaptany. Mają one swój udział
w całkowitej zawartości siarki w gazie ziemnym,
dlatego muszą być również z niego usunięte.
Stężenia wszystkich tych związków nie mogą
przekraczać wartości podanych w normach
czy specyfikacjach gazu handlowego. W poniższej tabeli zestawiono najwyższe dopuszczalne
wartości stężeń zanieczyszczeń określone przez
normy polskie i północnoamerykańskie:
Zanieczyszczenie
Polska
Ameryka Płn.
H2S
7 mg/Nm3
4 – 16 ppm
(6 – 23 mg/Sm3)
CO2
3 % mol.
2 – 3 % mol.
Siarka
całkowita
40 mg/Nm3
115 – 230 mg/Sm3
Uwaga: 1 Sm3 (standardowy metr sześcienny) jest
w przybliżeniu 5,49% większy od 1 Nm3 (normalny
metr sześcienny) ze względu na różnie zdefiniowane
warunki odniesienia: temperatura standardowa to
15°C, a temperatura normalna to 0°C.
Istnieje wiele procesów odsiarczania gazu
ziemnego. Dobór odpowiedniej technologii nie
jest łatwy, jako że pod uwagę należy wziąć następujące czynniki:
12
Procesy
odsiarczania
gazu ziemnego
Absorpcja
(rozpuszczalniki
regenerowalne)
Rozpuszczalniki
chemiczne
Rozpuszczalniki
fizyczne
Reakcje redoks
w fazie ciekłej
(konwersja bezpośr.)
Powszechnie
dostępne
Zastrzeżone
(licencjonowane)
Neutralizatory
(nieregenerowalne)
Neutralizatory
stałe
Neutralizatory
ciekłe
Adsorpcja
Węgiel aktywny
Sita molekularne
Membrany
Procesy
katalityczne
Procesy
biologiczne
Procesy
kriogeniczne
Rozpuszczalniki
mieszane
• Rodzaj i stężenie zanieczyszczenia, skład mieszaniny węglowodorów
• Temperatura i ciśnienie obróbki gazu zasiarczonego
• Specyfikacja, norma dla oczyszczonego gazu
• Natężenie przepływu gazu poddawanego obróbce
• Wymagana selektywność usuwania gazów kwaśnych
(np. usunięcie H2S, ale pozostawienie CO2)
• Nakłady kapitałowe i operacyjne, opłaty licencyjne
• Przepisy o ochronie środowiska: zrzut do atmosfery, usuwanie
niebezpiecznych odpadów
Procesy absorpcyjne
Pierwsza grupa procesów odsiarczania opiera się na absorpcji
związków siarki i CO2 w ciekłych rozpuszczalnikach. Mogą to być
rozpuszczalniki chemiczne, fizyczne lub ich mieszaniny. Rozpuszczalniki chemiczne reagują z zanieczyszczeniami pod wysokim
ciśnieniem i w niskiej temperaturze w kolumnie nazywanej kon-
taktorem, a regenerowane są pod niskim ciśnieniem i w wysokiej temperaturze w kolumnie
nazywanej regeneratorem. W czasie regeneracji
zaabsorbowane zanieczyszczenia są uwalnianie
z rozpuszczalnika. Tak uwolniony gaz nazywa
się gazem kwaśnym. Obróbka gazu kwaśnego
będzie omawiana dalej. Rozpuszczalnik krąży
między dwiema kolumnami w obiegu zamkniętym. Zasiarczony gaz wpływa tylko do kontaktora i wypływa z niego jako gaz słodki.
Najlepsze rozpuszczalniki to takie, które usuwają niepożądane zanieczyszczenia do pożądanego poziomu, prawie całkowicie usuwają
H2S, usuwają CO2 do poziomu wymaganego
przez specyfikację czy normę i nie usuwają węglowodorów. Wszystkie rozpuszczalniki dzięki
regeneracji mogą być używane ponownie i to
jest ich wielka zaleta.
Procesy absorpcyjne są zwykle stosowane wtedy, kiedy natężenie przepływu gazu zasiarczonego jest wysokie i stężenie gazów kwaśnych
w gazie ziemnym jest stosunkowo wysokie.
Rozpuszczalniki chemiczne dzielą się na powszechnie dostępne i zastrzeżone. Rozpuszczalniki powszechnie dostępne to takie, które nie są
chronione patentem lub nie są licencjonowane
i które można swobodnie nabywać. Wszystkie
rozpuszczalniki powszechnie dostępne należą
do klasy związków chemicznych nazywanych
aminami. Najbardziej popularnymi aminami powszechnie dostępnymi (pospolitymi) są:
Rozpuszczalnik
zastrzeżony
Licencjodawca
GAS SPEC
Ineos Oxide
Ucarsol
Dow
AmineGuard
(proces z Ucarsol)
UOP
Jefftreat
Huntsman
OASE
(dawna nazwa: aMDEA)
BASF
AdvAmine
Prosernat
Adip
Jacobs Comprimo
Adip-X
Shell
Benfield, Benfield
HiPure
UOP
Siłą napędową procesu odsiarczania za pomocą rozpuszczalników chemicznych jest powinowactwo chemiczne.
Ciśnienie jest ważne
W przeciwieństwie do rozpuszczalników chemicznych, rozpuszczalniki fizyczne nie reagują
ze składnikami gazu ziemnego. Zamiast tego
fizycznie rozpuszczają w sobie składniki gazu
kwaśnego znacznie lepiej niż lekkie węglowodory. Siłą napędową procesu jest ciśnienie; im
wyższe ciśnienie, tym lepsza rozpuszczalność
gazów kwaśnych. Wysokie ciśnienie cząstkowe gazów kwaśnych (>3,5 bar) w strumieniu
zasilającym instalację odsiarczania faworyzuje rozpuszczalniki fizyczne, niskie ciśnienie
gazów kwaśnych faworyzuje rozpuszczalniki
chemiczne.
Jeśli zmiesza się rozpuszczalnik chemiczny
z rozpuszczalnikiem fizycznym otrzyma się
rozpuszczalnik mieszany (hybrydowy), który będzie posiadał zalety obu składników.
W zależności od wzajemnego stosunku obu
rozpuszczalników można osiągnąć niemal całkowite usunięcie H2S, CO2 i COS, lub wysoki
stopień usuwania H2S i COS z możliwością wydostawania się CO2.
Wadą rozpuszczalników fizycznych i hybrydowych jest wyższa współabsorpcja ciężkich węglowodorów, dlatego obecność w gazie ziemnym
propanu i wyższych węglowodorów powoduje
Rozpuszczalnik
fizyczny
Skład chemiczny
Dostawca lub
licencjodawca
Selexol
Eter dimetylowy glikolu polietylenowego
Dow (dostawca)
UOP (licencjodawca)
Coastal AGR
Eter dimetylowy glikolu polietylenowego
Coastal Chemical
Purisol
N-metylo-2-pirolidon (NMP)
Lurgi, Air Liquide
Amina pospolita
Nazwa chemiczna
Fluor Solvent
Węglan propylenu
Fluor Daniel
MEA
Monoetanoloamina
Rectisol
Metanol
Linde
DEA
Dietanoloamina
Morphysorb
N-formylomorfolina + N-acetylomorfolina
ThyssenKrupp Uhde
MDEA
Metylodietanoloamina
Ifpexol
Schłodzony metanol
Prosernat, SNC Lavalin
DGA
Diglikoloamina
DIPA
Diizopropanoloamina
Aminy powszechnie dostępne są oferowane
przez wielu dostawców chemikaliów, między
innymi przez:
• BASF • Brenntag • Coastal Chemical • Dow
• Huntsman • Quadra Chemicals • Univar
foto: René Bakker
Rozpuszczalniki zastrzeżone to takie, które są
licencjonowane i za których stosowanie pobierane są opłaty licencyjne. Są one oparte na
MDEA i różnych dodatkach, takich jak MEA,
DEA, piperazyna czy kwasy nieorganiczne,
takie jak kwas fosforowy. Dodatkowy koszt
rozpuszczalników zastrzeżonych jest kompensowany zmniejszeniem wielkości urządzeń,
niższą korozją i oszczędnością energii. Stosuje
się je wtedy, kiedy stężenie CO2 w gazie zasiarczonym jest wysokie i pożądane jest maksymalne „wydostawanie się” CO2 (czyli minimalne usuwanie), albo minimalne wydostawanie,
albo stopień wydostawania się CO2, który pozwala osiągnąć wymagania normy dotyczącej
gazu handlowego.
Instalacja odsiarczania z wykorzystaniem procesu biologicznego firmy Paqell, stan Teksas, USA
13
spadek atrakcyjności rozpuszczalników fizycznych i mieszanych. Z drugiej strony obecność
siarki organicznej w gazie zwiększa atrakcyjność
rozpuszczalników fizycznych i mieszanych.
Rozpuszczalnik
mieszany
Sulfinol-D
Sulfinol-M
Sulfinol-X
Skład
chemiczny
Licencjodawca
Sulfolan + DIPA
+ woda
Sulfolan +
MDEA + woda
Sulfinol-M +
piperazyna
Dimetyloetanoloamina
DEA lub MDEA
+ tiodiglikol
Shell
Shell
Neutralizatory stałe
Skład chemiczny
Dostawca lub licencjodawca
Iron Sponge
(żelazna gąbka)
Tlenek żelaza na drewnianych wiórach
Connelly-GPM, Inc.
SulfaTreat
Fe2O3 + Fe3O4
M-I SWACO
Sofnolime RG
NaOH + Ca(OH)2
Molecular Products Ltd.
Puraspec
ZnO
Johnson Matthey
SulfurTrap
Fe2O3 + Fe3O4
Chemical Products Industries
SulfuSorb
CuO na węglu aktywnym
(regenerowalny)
Calgon Carbon Corporation
Shell
Neutralizatory ciekłe
Skład chemiczny
Dostawca lub licencjodawca
H2S-20
Formaldehyd
Altachem Ltd.
RS 1513
Triazyna
Riteks
Sulfinol stosuje się do usuwania H2S, CO2, COS,
CS2, merkaptanów i polisiarczków.
DTM
Triazyna
DThree Technology
Cansweet SX
Triazyna
Canwell Enviro-Industries
Sulfinol-D stosuje się do całkowitego usuwania
H2S, CO2, i COS.
Sweet Complete, Zero Sour
Triazyna
Ultrafab Industries
Glioksal
BASF
GasTreat
Akroleina
Champion Technologies
AcroClear
Akroleina
MultiChem
SulfaCheck
Roztwór wodny NaNO2
Nalco
Thiolex – Fiber Film
NaOH
Merichem
Mycie ługowe
NaOH
Proces nielicencjonowany
Selefining
HySWEET
Saipem
Prosernat
Sulfinol-M stosuje się do selektywnego usuwania H2S w obecności CO2, przy czym częściowo
usuwany jest COS.
Sulfinol-X stosuje się do całkowitego usuwania
H2S, CO2 i innych związków siarki.
Procesy redoks w fazie ciekłej
Redoks to skrót oznaczający reakcję redukcji
i utleniania, w której stopnie utlenienia atomów
biorących udział w reakcji ulegają zmianie.
Przykładem procesu redoks jest rdzewienie żelaza, w czasie którego stopień utlenienia żelaza
wzrasta, a stopień utlenienia tlenu zmniejsza
się. W procesach redoks w fazie ciekłej stosuje
się wodne roztwory jonu metalu, zwykle żelaza lub wanadu. Żelazo czy wanad utrzymywane są w roztworze dzięki organicznym związkom chelatującym, takim jak np. EDTA, kwas
etylenodiaminotetraoctowy, lub krócej kwas
wersenowy. H2S utleniany jest za pomocą jonu
metalu do siarki elementarnej, a jon metalu
zmniejsza swój stan utlenienia (redukuje się).
Na etapie regeneracji, jon metalu jest z powrotem utleniany za pomocą tlenu z powietrza do
swojego pietrwotnego stanu utlenienia.
Neutralizatory
Neutralizatory są stałymi lub ciekłymi związkami chemicznymi reagującymi w sposób nieodwracalny z H2S, dlatego nie można ich zregenerować. Zużyty neutralizator należy usunąć.
Zakres zastosowania neutralizatorów ogranicza się do odsiarczania strumieni gazu ziemnego, w których stężenie H2S zwykle nie przekracza 200 ppm, a zawartość siarki jest mniejsza
niż 100 kg/dobę. Większość neutralizatorów
nie reaguje z CO2. Ciekłe neutralizatory mogą
być dozowane do rurociągów. Neutralizatory
ciekłe lub stałe mogą być wykorzystywane
w układzie zbiornikowym.
Procesy adsorpcyjne
Adsorpcja to proces zagęszczania się substancji
(adsorbatu) na powierzchni ciała stałego (adsorbentu) wskutek oddziaływań międzycząsteczkowych. Cząsteczki gazu kwaśnego adsorbują
się w relatywnie niskiej temperaturze a usuwane są z adsorbentu w wysokiej. Adsorbentem
Nazwa
Proces
Dostawca lub
licencjodawca
LO-CAT
Chelat żelaza
Merichem
Stredford
Sól wanadu
SulFerox
Chelat żelaza
Sulfint-HP
Chelat żelaza
Prosernat
DARCO H2S
SweetSulf
Chelat żelaza
Prosernat
Centaur
IGNiG-Chelate
Chelat żelaza
INiG
Crysta-Sulf
Reakcja Clausa
URS Corp
w fazie ciekłej
14
Joule
Processing
Shell Global
Solutions
Węgiel aktywny
Dostawca
Cabot (Norit Activated
Carbon)
Calgon Carbon Corp
(Chemviron w Europie)
ADDSORB
Jacobi Carbons
Chemsorb 1202
Molecular Products
może być węgiel aktywny lub sita molekularne
(glinokrzemiany, zeolity). Siłą napędową procesu
odsiarczania za pomocą adsorpcji jest stosunek
ciśnienia cząstkowego adsorbowanej substancji
do jej prężności pary.
Sita molekularne
Dostawca
Zeochem
UOP, Axens
Siliporite
CECA (Arkema Group)
ZeoSorb
ZAN-TECH
Każdy rodzaj sit molekularnych charakteryzuje się różną wielkością porów. Sita o mniejszej
wielkości porów adsorbują mniejsze cząsteczki, sita o dużej wielkości porów adsorbują duże
cząsteczki. H2S adsorbuje się na sitach 5A,
a merkaptany na sitach 13X. Zastosowanie sit
molekularnych w odsiarczaniu gazu ziemnego jest ograniczone, ponieważ woda wypiera
gazy kwaśne ze złoża adsorbentu.
Procesy membranowe
Membrany są półprzepuszczalnymi stałymi
materiałami polimerowymi używanymi do usuwania H2S lub CO2 lub obydwu gazów kwaśnych z gazu ziemnego. Siłą napędową procesu
rozdziału jest ciśnienie. Membrany nadają się
najbardziej do zgrubnego usuwania gazów
kwaśnych z gazu ziemnego.
Zalety membran
Niskie nakłady kapitałowe w porównaniu z rozpuszczalnikami
Praca nie wymagająca dozoru
Brak ruchomych części
Duży zakres przepustowości
Nie wymagają stosowania chemikaliów
Łatwość instalacji – montowane na skidach
Mała powierzchnia montażu i mała waga
Wady membran
Znaczne straty węglowodorów
Nie tolerują cieczy węglowodorowych i wodnych
Skid membranowy do uzdatniania gazu paliwowego firmy Membrane Technology and Research w Newark w Kalifornii, zainstalowany na platformie wiertniczej u wybrzeży Kataru
Wymagane jest ponowne sprężanie gazu
Nie można uzyskać wymaganej zawartości H2S
Procesy biologiczne
Niektórzy dostawcy membran:
Membrany
Dostawca
SourSep (H2S), membrany na CO2
Membrane Technology and
Research
Gas Sweetening Membranes
(H2S, CO2)
ProSep
Generon (H2S)
Innovative Gas Systems
Cynara (CO2)
Cameron
Separex (H2S, CO2)
UOP
W procesie biologicznym H2S jest absorbowany przez roztwór alkaliczny z utworzeniem siarczku sodu, który jest następnie utleniany do siarki elementarnej za pomocą występujących w naturze
mikroorganizmów. Bakterie z rodzaju Thiobacillus używane w tym
procesie wydalają siarkę hydrofilową, która może być stosowana
w rolnictwie jako nawóz. Ewentualnie można taką siarkę stopić
i uzyskać produkt o wysokiej czystości, spełniający wymogi stawiane siarce w procesie Clausa. Proces biologiczny jest niezależny
od ciśnienia i stężenia H2S w gazie ziemnym. Stopień odzysku siarki wynosi 99,99%. Proces ten może zastąpić kombinację procesów
aminowego, Clausa i doczyszczania gazu resztkowego, albo proces
redoks w fazie ciekłej.
Proces biologiczny
Licencjodawca
Thiopaq O&G
Paqell, Cameron, Shell Global Solutions,
Hofung, Paques
Procesy kriogeniczne
W procesach kriogenicznych wykorzystuje się niskie temperatury
do zgrubnej separacji H 2S i CO 2 z gazu zasiarczonego. Wstępnie
oczyszczony gaz, o zmniejszonej zawartości gazów kwaśnych,
może być poddany dalszemu odsiarczaniu. Uzyskany w procesie
kriogenicznym ciekły strumień gazów kwaśnych można zatłoczyć
do złoża.
Skid membranowy FuelSep firmy Membrane Technology and Research w Newark w Kalifornii, zainstalowany w Indonezji.Odsiarczony gaz jest jeszcze doczyszczany za pomocą neutralizatora
Procesy katalityczne
Procesy katalityczne to takie, w których usuwanie H2S jest wspomagane
przez obecność katalizatora.
Proces
Katalizator
Dostawca
Oxorbon K 20J
KJ (jodek potasu) na węglu
aktywnym
Donau Carbon
GT-DOS
Tlenek metalu
GTC Technology
Proces
Technologia
Zastosowanie
Licencjodawca
Sprex
Destylacja
kriogeniczna
H2S w gazie > 25%
Prosernat
Controlled
Freeze Zone
Destylacja
kriogeniczna
Dowolne stężenie
H2S, CO2
ExxonMobil
Ryan
Holmes
Destylacja
kriogeniczna
CO2 w gazie > 50%
Chart
CryoCell
Wymrażanie
i separacja
równowagowa
Usuwanie CO2
Cool Energy
Twister
Separacja
naddźwiękowa
Usuwanie H2S, i CO2
Twister, UOP
15
Metody obróbki gazu kwaśnego
W niektórych procesach odsiarczania, na przykład absorpcyjnych,
powstaje produkt uboczny w postaci strumienia gazu kwaśnego.
Strumień ten należy usunąć lub poddać dodatkowej obróbce, korzystając z poniższych metod:
Gaz kwaśny
z procesów
odsiarczania
Metody obróbki gazu resztkowego
Stopień odzysku siarki w procesie Clausa jest za niski, nie pozwala na spełnienie przepisów o ochronie środowiska w odniesieniu do gazu resztkowego, czyli gazu opuszczającego instalację Clausa. Gaz ten zawiera ciągle zbyt dużo siarki, aby
go można było zrzucić do atmosfery albo spalić. Na szczęście
istnieje pewna liczba procesów nazywanych uzdatnianiem
gazu resztkowego (ang. TGT, Tail Gas Treatment), które zwiększają stopień odzysku siarki do pożądanego czy wymaganego
przepisami poziomu:
Gaz resztkowy
z instalacji
Clausa
Spalanie
i zrzut
do atmosfery
Z powrotem do jednego
z procesów absorpcyjnych
Redukcja do H2S
SCOT – Shell
HCR – Siirtec Nigi
Zatłaczanie
do złoża
Wzbogacanie gazu
kwaśnego (wysoki
stosunek CO2/H2S)
np. Flexsorb SE
Claus
Jacobs Comprimo
Siirtec Nigi
GT-SPOC
GTC Technology
Selectox – UOP
Wzbogacanie w tlen
COPE – Goar Allison
OxyClaus – Lurgi
SURE/DCP – Worley
Parsons/BOC
Do instalacji obróbki
gazu resztkowego
Z powrotem
do instalacji Clausa
Redukcja do H2S
SO2 +3H2 H2S + 2H2O
LTGT
Proces z mokrą płuczką
Lurgi, Air Liquide
Euroclaus - Jacobs
99,8% - 99,9%
odzysku siarki
Bezpośrednie utlenienie
do siarki
H2S + ½ O2 S + H2O
Superclaus – Jacobs
99,0% – 99,5%
odzysku siarki
DynaWave
Proces z mokrą
płuczką Jacobs
99,9% odzysku siarki
Reakcja Clausa
na złożu stałym
poniżej punktu rosy S
CBA – BP
Sulfreen – Prosernat
Sultimate – Prosernat
SŁOWNICZEK
Absorpcja – pochłanianie gazu (absorbatu) przez ciecz
lub ciało stałe (absorbent), zachodzące w całej objętości absorbentu.
Adsorpcja – zagęszczanie się gazu lub cieczy (adsorbatu) na powierzchni ciała stałego (adsorbentu).
Gaz kwaśny – siarkowodór i dwutlenek siarki po usunięciu ich z gazu zasiarczonego w w procesie odsiarczania.
Gaz resztkowy – gaz opuszczający instalację Clausa.
Gaz zasiarczony – gaz ziemny zawierający siarkowodór
lub dwutlenek węgla, lub obydwa gazy.
16
Reakcja Clausa
z katalizatorem
w fazie ciekłej
poniżej punktu rosy S
Clauspol – Prosernat
Utlenianie do SO2
Cansolv TGT+ - Shell
99,99% odzysku S
Z powrotem
do instalacji Clausa
Jak już wspomniano, wybór odpowiedniej technologii odsiarczania gazu
ziemnego nie jest łatwym zadaniem, jednak poniższa tabela i wykres
pozwalają na dokonanie wstępnego wyboru technologii odsiarczania
dla danego strumienia gazu ziemnego.
Skala
usuwania H2S
Zawartość
Technologia
siarki w gazie usuwania H2S
Duża
> 15 t/d
Średnia
0,1 – 15 t/d
Mała
< 0,1 t/d
Amina/Claus/
TGTU
Procesy redoks,
utlenianie
bezpośrednie
Neutralizatory
CAPEX
OPEX
wysoki
niski
średni
średni
niski
wysoki
Powyższe jak i nowe technologie odsiarczania gazu ziemnego prezentowane są również każdego roku na międzynarodowych konferencjach
poświęconych obróbce gazu ziemnego, takich jak SOGAT (Sour Oil and
Gas Advanced Technology) w Abu Dhabi, GPA (Gas Processors Association) w Ameryce Północnej, LRGCC (Laurance Reid Gas Conditioning Conference) w Norman w stanie Oklahoma, czy GPS (Gas Processing Symposium) w Ad-Dausze w Katarze. Warte odnotowania jest również Gas
& Oil Expo w Calgary.
SŁOWNICZEK
Chelat – (z greckiego chélē –
szpon, szczypce kraba) związek kompleksowy składający
się z centralnego atomu metalu przyłączonego do dużej
cząsteczki, nazywanej ligandem, tworzący pierścieniową
strukturę.
Katalizator – substancja, która zwiększa szybkość reakcji chemicznej, ale sama nie ulegaja trwałej zmianie
chemicznej.
Neutralizatory – związki chemiczne, stałe lub ciekłe,
które reagują nieodwracalnie z H2S. Zużyte neutralizatory są usuwane.
Reakcja redoks – (reakcja redukcji-utleniania) reakcja, w której następuje zmiana stopnia utlenienia atomów. Każdej reakcji redukcji towarzyszy reakcja utlenienia.
Wszelkie pytania dotyczące omawianego w artykule tematu można wysyłać na adres [email protected] lub [email protected].
17
s p r awy p r a c own i c z e
Fundusz
po nowemu
Natalia Łucka
Dział Socjalny
T e g o r o c z n y F u n d u s z Ś w i a d c z e ń S o c j a l n y c h b y ł d ł u g o o c z e k i w a n y z e w z g l ę d u n a z m i a n y, j a k i e
przyniosła idea ujednolicenia funduszu w ramach Spółki PGNiG SA. W marcu decyzją Komisji
Porozumiewawczej, tj. Dyrekcji Oddziału i przedstawicieli Związków Zawodowych, zostały
p r z y j ę t e k i e r u n k i w y d a t k o w a n i a Z F ŚS n a b i e ż ą c y r o k .
Z
godnie z ustawą pracodawca ma obowiązek dysponować środkami w oparciu
o kryteria socjalne tj. sytuację życiową,
rodzinną i materialną osoby uprawnionej do
korzystania z Funduszu, co oznacza, że wysokość dopłat nie może być równa dla każdego
pracownika. Mając na uwadze ten zapis dla
całej Spółki zostały ujednolicone niektóre tabele1 z przedziałami dochodowymi, które rzutują bezpośrednio na wysokość świadczeń,
jakie osoby uprawnione do korzystania z Funduszu (tj. pracownicy i ich rodziny, emeryci
i renciści - byli pracownicy i ich rodziny) mają
prawo otrzymać w 2013 r.
Na dom lub mieszkanie
Pożyczki na cele mieszkaniowe cieszą się
bardzo dużym zainteresowaniem pracowników. Podstawową zmianą wynikającą
z ujednolicenia Funduszu było zredukowa-
nie siedmiu rodzajów pożyczek do dwóch.
Pierwszy rodzaj to pożyczka na bieżące cele
mieszkaniowe. Jej maksymalna wysokość
wynosi 15 tys. złotych. Druga, budowlana
ma na celu pomoc w budowie i rozbudowie
domów/mieszkań, zakup i wykup mieszkań,
jak również spłatę kredytów, których podstawą zaciągnięcia były cele mieszkaniowe
oraz adaptacja pomieszczeń dla osób z orzeczeniem o niepełnosprawności. Na pożyczkę
budowlaną można otrzymać 40 tys. zł. W odniesieniu do 2012 r. zmieniła się wysokość
oprocentowania oraz sposób jego naliczania.
Oprocentowanie pożyczki naliczane jest jednorazowo od całej kwoty i wynosi w zależności od progu dochodowego pracownika od
0,5% do 3,5%.
Osoby uprawione, które zostały dotknięte
zdarzeniem losowym i znalazły się w trud-
Pracownicy oraz członkowie ich rodzin mają możliwość korzystania w 2013 r. z następujących świadczeń:
• pożyczek na cele mieszkaniowe,
• bezzwrotnej pomocy materialnej, rzeczowej lub finansowej
(zapomoga),
• świadczeń w ramach działalności sportowo – rekreacyjnej i kulturalno – oświatowej,
• wypoczynku pracownika – tzw. „wczasy pod gruszą”, zorganizowanego indywidualnie lub przez pracodawcę,
• wypoczynku dzieci i młodzieży oraz paczek i imprez zbiorowych
dla dzieci,
• wypoczynku w ośrodkach własnych,
• dofinansowania do imprez masowych,
• wyprawki szkolnej dla dzieci i młodzieży.
1
nej sytuacji życiowej mają prawo ubiegać się
o wsparcie ze strony Pracodawcy w formie
bezzwrotnej pomocy materialnej, rzeczowej
i finansowej.
Do kina, teatru, na basen
Świadczenia w ramach działalności sportoworekreacyjnej i kulturalno-oświatowej również
zostały poddane standaryzacji. Pracownik w zależności od średniego miesięcznego dochodu na
osobę w rodzinie ma do wykorzystania od 180
zł do 540 zł dofinansowania na rok. Podstawą
uzyskania dopłaty jest przedstawienie w Dziale
Socjalnym rachunku lub faktury jako świadectwa
skorzystania z aktywności sportowej, rekreacyjnej, kulturalnej czy oświatowej. Ponadto dla
pracowników naszego Oddziału podtrzymane
zostało dofinansowanie do wycieczek wewnątrzzakładowych organizowanych przez Oddział,
zmienił się jednak limit roczny, który wynosi od
800 zł do 950 zł w zależności od dochodu.
Dopłaty do wypoczynku
Świadczenie związane z wypoczynkiem pracownika, które głównie w okresie wakacyjnym
pomaga w realizowaniu planowanego urlopu,
zostało rozbudowane do trzech form dopłaty:
Pracownik ma możliwość otrzymania dopłaty, jeśli zdecyduje się na wypoczynek w ośrodkach własnych pracodawcy,
w naszym przypadku są to wczasy w ośrodkach wypoczynkowych w Pogorzelicy i Jesionce
Ujednolicone tabele dotyczą: wypoczynku pracowników, dofinansowania wypoczynku dla dzieci i młodzieży, dofinansowanie do paczek dzieci pracowników, dopłata
do świadczeń w ramach działalności sportowo-rekreacyjnej i kulturalno – oświatowej, dopłata do wyprawki szkolnej dzieci i młodzieży, wysokości i oprocentowania
pożyczek na cele mieszkaniowe.
18
wypoczynek indywidualny, czyli tzw. „wczasy
pod gruszą”, dopłata do wypoczynku zorganizowanego indywidualnie lub wczasów zorganizowanych przez pracodawcę. Dwie ostatnie
są unowocześnieniem w odniesieniu do roku
ubiegłego, jednakże każda z trzech zaproponowanych form wiąże się z taką samą dopłatą
– co najważniejsze pracownik ma możliwość
w danym roku kalendarzowym skorzystania
tylko z jednej wybranej formy dopłaty.
foto: archiwum Oddziału
Pracodawca zabezpieczył także środki na
zorganizowanie wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Wypoczynek może być zorganizowany
przez Pracodawcę (dzieci w przedziale wiekowym od 7-18 lat, uczące się i pozostające na
wyłącznym utrzymaniu rodzica) lub indywidualnie przez pracownika. Kolonie i obozy organizowane indywidualnie przez pracownika dla
dzieci i młodzieży w wieku do 25 lat podlegają
dofinansowaniu po spełnieniu określonych
kryteriów zorganizowania wypoczynku. Wypoczynek młodzieży powyżej 18 roku życia
podlega opodatkowaniu.
Jedną z imprez ogólnozakładowych organizowanych ze środków ZFŚS jest rajd samochodowy „Nafty”
Nowość – wyprawka
Trzech Boisk, Rajd Samochodowy, a także Dzień
Dziecka i Impreza Mikołajkowa. Dla pracowników w jednostkach terenowych organizowane
są imprezy wewnątrzośrodkowe.
Ponadto ze środków Funduszu w ciągu roku
organizowane są imprezy ogólnozakładowe
takie jak Powitanie i Pożegnanie Lata, Turniej
Kierunki wydatkowania ZFŚS na 2013 rok
uwzględniają świadczenia skierowane do
byłych pracowników Oddziału oraz osób
uprawnionych. Wśród nich należy wymienić
bezzwrotną pomoc materialną, finansową
i rzeczową, bony podarunkowe, wypoczynek
dla dzieci i młodzieży organizowany przez
Oddział lub indywidualnie, dofinansowanie
do paczki dla dzieci byłych pracowników,
pożyczka na bieżące cele mieszkaniowe
do kwoty 5 tys., wypoczynek w ośrodkach
własnych.
Szczegółowe omówienie wszystkich świadczeń
z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych
znajduje się na stronie Informacji Wewnętrznych
Oddziału (IWO) w intranecie, w zakładce Działalność Socjalna Oddziału.
foto: Marek Woźniak
foto: Marek Woźniak
Tegoroczną nowością Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych jest wyprawka
szkolna dla dzieci i młodzieży. Świadczenie to
jest wypłacane w okresie od sierpnia do października na podstawie złożonego wniosku.
Pracownik może otrzymać na każde uczące
się dziecko (do ukończenia 18 roku życia) dopłatę w wysokości od 150 zł do 300 zł w zależności od dochodu.
Pracodawca w ramach Zakładowego Funduszu
Świadczeń Socjalnych daje pracownikowi szereg
możliwości, które niewątpliwie są atrakcyjnym
uzupełnieniem comiesięcznego wynagrodzenia. Zgodnie z ustaleniem Komisji Porozumiewawczej podstawą otrzymania jakiegokolwiek
świadczenia z ZFŚS jest złożenie informacji o sytuacji materialnej, życiowej i rodzinnej. Pracownik, który nie udokumentuje swoich dochodów
otrzyma najniższe świadczenie z ZFŚS.
W bieżącym roku odbyło się już kilka wydarzeń, których realizacja była możliwa dzięki
środkom Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Dzieci pracowników obchodziły wraz z rodzicami swoje święto 1 czerwca na ośrodku wypoczynkowym
w Jesionce. Dział Socjalny zorganizował także
imprezę plenerową „Powitanie Lata”. Kolejnym
wydarzeniem będzie XI Turniej Trzech Boisk o Puchar
Dyrektora Oddziału Zielona Góra, który odbędzie się
w dniach 2-4 sierpnia.
19
A k t ualno ś c i
Zielona Góra geologią stoi
O kształconych w Winnym Grodzie młodych geologach można powiedzieć, że są solidnie
w y e d u k o w a n i . D o w ó d ? W y g r a n a r e p r e z e n t a n t ó w Z e s p o ł u S z k ó ł Te c h n i c z n y c h i m . M i k o ł a j a
Kopernika w XXVI Ogólnopolskim Konkursie Geologicznym!
Szkoła
A
by przekonać się, dlaczego
XXVI Ogólnopolski Konkurs
Geologiczny odbył się w Winnym Grodzie, musielibyśmy cofnąć
się w czasie o 51 lat. Wtedy to po-
wstała Przyzakładowa ZSZ dla Pracujących Lubuskiej Fabryki Zgrzeblarek
w Zielonej Górze, której dyrektorem
został inż. Jerzy Dubowik. To dzięki
niemu ruszyła budowa obiektu szkolnego przy ul. Wrocławskiej – dzisiejszego Zespołu Szkół Technicznych
im. Mikołaja Kopernika.
foto: archiwum ZST
W 2012 r. szkołę opuściło
9 geologów – absolwentów technikum. W tym
roku będzie ich już 15.
Większość uczniów z tytułem technika geologa,
uzyskanym w Zielonej
Górze, zasila szeregi Akademii GórniczoHutniczej i Uniwersytetu
Wrocławskiego.
Dynamiczny rozwój szkoły zaowocował możliwością kształcenia
w obszarze mechanicznym, mechatronicznym, elektrycznym i bliskim naszej firmie – geologicznym.
W ostatnich latach powstały tu
nowe kierunki techniczne takie jak:
technik geolog, technik ochrony
środowiska, technik logistyk o profilu wojskowym, technik mechatronik, a także technik gazownictwa.
O wartości tej placówki świadczy
fakt, że jest to jedna z czterech
szkół średnich w Polsce kształcąca
w kierunku geologicznym. Pozo-
Tak wyglądała nauka w szkole kilkadziesiąt lat temu
20
E
kspozycja urządzeń wiertniczych, modeli żurawia i rdzeni skał
związana była z naszą obecnością na „Dniu Otwartym” w zielonogórskim ZST im. Mikołaja Kopernika, który odbył się 12 kwietnia. Dlaczego akurat tu? Bo od kilku lat szkoła kształci w kierunku
„technik geolog” i „technik gazownictwa”. Licznie przybyli goście
mieli okazję zapoznać się z podstawowymi zagadnieniami w zakresie poszukiwania złóż i eksploatacji.
(mb)
Katarzyna Pernal-Wyderkiewicz,
Dyrektorka Szkoły
„W Zespole Szkół Technicznych pracuję
20 lat i mam to szczęście, że zarządzam zgranym
zespołem wspaniałych pedagogów i zawodowców, ludzi, którzy swoją pasją potrafią zarażać innych. Nasze dzieci przychodzą tutaj zdobywać nie tylko wiedzę
praktyczną i teoretyczną, z powodzeniem zdają egzaminy zawodowe i maturalne, ale również nawiązują przyjaźnie, uczą się
szacunku dla innych oraz rozwijają swoje zainteresowania.”
Dzień otwarty w ZST
Największe zainteresowanie wzbudzały modele żurawia i kieratu pompowego
stałe znajdują się w Warszawie,
Krakowie i Krośnie.
Można powiedzieć, że naszą firmę
i Zespół Szkół Technicznych oprócz
geologii łączy również kadra pracownicza. Jednym z nauczycieli
w ZST jest bowiem nasz kolega
z Działu Dyspozycji Ruchu Mirosław
Wyderkiewicz, który uczy „wiertnictwa” i „geologicznej obsługi wierceń”. Z wieloma pracownikami
młodzież z ZST spotykała się podczas organizowanych w Oddziale
prezentacji, staży i praktyk.
Konkurs geologiczny
T
ematem tegorocznej edycji
konkursu, który odbył się
w dniach 17-19 kwietnia
w Zielonej Górze, była „Geologia
i hydrogeologia Przedgórza Sudeckiego i Sudetów”. Do finału
zakwalifikowało się 12 uczniów
z czterech szkół – Zespołu Szkół
Zajączkowski z Krosna oraz dwaj
zielonogórzanie – Adrian Dominiczak i Damian Bielec.
Zaciętą walkę o miejsce na podium i wiele godzin spędzonych
nad książkami zrekompensowały
uczestnikom atrakcyjne nagro-
Nagroda dla drużyny
Zespołu Szkół
Technicznych
– agat przywieziony
z Rio Grande
do Sul
w Brazylii
Technicznych im. Mikołaja Kopernika w Zielonej Górze, Zespołu
Szkół Zawodowych Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa
im. Walerego Goetla z Krakowa,
Technikum Geologiczno-Geodezyjno-Drogowego im. Profesora
Stanisława Kluźniaka z Warszawy
i Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 im. Ignacego Łukasiewicza z Krosna.
Po trzech dniach zmagań wszystko
było jasne – ZST im. M. Kopernika
zwyciężył w rywalizacji drużynowej! Drugie miejsce zajęła szkoła
z Krakowa, trzecie z Warszawy
i czwarte z Krosna.
W finale konkursu nie było łatwych zadań…
dy. Wśród nich laptop, tablety
i najważniejsze – 9 indeksów na
uczelnie wyższe (3 na krakowską
Akademię Górniczo-Hutniczą, 3
na Uniwersytet Warszawski i 3 na
Uniwersytet Wrocławski)! Oprócz
tego najlepsza drużyna, którą
okazała się ekipa Zespołu Szkół
Technicznych im. M. Kopernika,
otrzymała od Dziekana Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony
Środowiska AGH w Krakowie
W rywalizacji drużynowej zwyciężyła ekipa z Zielonej Góry. Dyplom i nagrody wręczał wygranym Stanisław Mamczur z Oddziału Geologii i Eksploatacji
agat przywieziony z Rio Grande
do Sul w Brazylii.
a sponsorem XXVI finału Ogólnopolskiego Konkursu Wiedzy Geologicznej był nasz Oddział.
Warto dodać, że jednym z członków jury był p. Stanisław Mamczur
z Oddziału Geologii i Eksploatacji,
Michał Burkowski
foto: Mirosław Wyderkiewicz
Indywidualnie wygrała Katarzyna
Drabek z Krakowa. Drugie miejsce
zajęły dwie osoby – Aldona Siwak
i Bartłomiej Grochmal z Krosna.
Natomiast na trzecim miejscu znalazło się aż troje uczniów – Konrad
Wśród nagród dla
uczestników konkursu znalazło się
9 indeksów na renomowane uczelnie wyższe!
Na zdjęciu uczestnicy konkursu, nauczyciele i członkowie jury
21
s ylw e t ka
Odpoczywam w ruchu
Krzysztof Marciniak jest absolwentem wydziału wiertniczo – naftowego Akademii Górniczo
– Hutniczej w Krakowie. Pracę w branży rozpoczynał jako referent w dziale podziemnego
m a g a z y n o w a n i a g a z u w n a s z y m O d d z i a l e , b e z p o ś r e d n i o p o z a k o ń c z e n i u s t u d i ó w. O b e c n i e
kieruje jednym z największym i najnowocześniejszych obiektów w górnictwie naftowym –
k o p a l n i ą L u b i a t ó w.
Imię i nazwisko… Krzysztof Marciniak
Za swoją największą wadę uważam... szczerość
Stanowisko…
Moim celem zawodowym jest…
Kierownik Kopalni Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Lubiatów
Staż pracy… 18 lat, byłem m.in. kierownikiem zmiany kopalń Zielin i Dębno i zastępcą kierownika kopalni Dębno
Znak zodiaku… rak
Urodziłem się…
Mieszkam…
w Łasku w pobliżu Łodzi
w Gorzowie Wlkp.
W swojej pracy najbardziej cenię…
możliwość rozwoju
Najtrudniejszym wykonanym zadaniem…
była budowa i rozruch KRNiGZ Lubiatów :)
W życiu i w pracy najbardziej przydaje mi się moja
cechą, jaką jest…
spokój i opanowanie
bezpieczne wydobywanie gazu i ropy :)
Najwięcej nauczyłem się od… „uczymy się całe życie”
Zmieniłbym…
nie mam „pretensji” do losu i niczego bym nie zmieniał
Nigdy nie starcza mi czasu na…
staram się znaleźć czas na wszystko ale tym samym mam go mało
w każdej dziedzinie
Chciałbym się nauczyć… pilotować samolot
U ludzi najbardziej cenię… szczerość, punktualność
Moja najbliższa rodzina to…
żona Magdalena, córka Alicja (14 lat) i syn Iwo (7 lat)
Z ostatnio przeczytanych książek w głowie została mi...
„Cosmopolis” (lubię fantastykę)
Muszę pojechać…
muszę nie muszę, ale bardzo chciałbym odwiedzić Islandię…
Odpoczywam, gdy… jestem w ruchu
Podróż, którą najbardziej pamiętam...
foto: Sebastian Rzepiel
wspinaczka na Etnę…
22
s p r awy p r a c own i c z e
Dzienniki pracy
do lamusa
Marta Młyńczak
Dział Kadr i Szkoleń
Wdrożenie nowych modułów programu SAP wpłynęło na pracę służb kadrowych,
płacowych, socjalnych, księgowych, ale również na codzienne życie jednostek
t e r e n o w y c h , k t ó r e z o s t a ł y z o b l i g o w a n e d o e l e k t r o n i c z n e j e w i d e n c j i c z a s u p r a c y.
Z
początkiem roku na kopalniach powołani
zostali tzw. czasowprowadzacze, którzy są
odpowiedzialni za przygotowanie w Karcie
Czasu Pracy (KCP) harmonogramu czasu pracy
dla danej grupy pracowników oraz za ewidencjonowanie zmian, nieobecności pracowników,
godzin nadliczbowych. Elektroniczne KCP zastąpiły tradycyjne dzienniki pracy, które były dotychczas przygotowywane i wysyłane do Działu
Kadr i Szkoleń w formie papierowej.
Aplikacja KCP daje możliwość kontrolowania poprawności wprowadzanych danych pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami
prawa pracy. Kolor zielony, żółty i czerwony informuje czasowprowadzacza odpowiednio: o poprawności danych, ostrzega o uchybieniach oraz
alarmuje o poważnych błędach, których należy się
wystrzegać. Od czerwca, po każdym zakończonym miesiącu pracy, kierownicy jednostek, które
obowiązuje sporządzanie KCP, będą zatwierdzać
jej wykonanie dla podległych im pracowników.
Portal kadrowy
Nowością jest także uruchomienie portalu kadrowego, który daje pracownikom, mającym
dostęp do intranetu możliwość wglądu do
swoich danych, limitów urlopowych, obejrzenia i wydrukowania paska płacowego, złożenia
wniosku o nieobecność. Kierownicy jednostek
organizacyjnych dodatkowo w samoobsłudze
menadżerskiej mają dostęp do podstawowych
danych swoich pracowników, mogą przejrzeć
kalendarz zespołu, zatwierdzać lub odrzucać wnioski urlopowe. Prace nad portalem są
nadal prowadzone i już niebawem ma zostać
uruchomiona kolejna funkcjonalność związana
z samoobsługową rejestracją delegacji.
Należy jednak zaznaczyć, że nie wszyscy pracownicy, głównie na jednostkach terenowych,
mają dostęp do komputera, tym samym nadal
korzystają z druczków urlopowych i pasków
płacowych w tradycyjnej, papierowej formie.
W praktyce
Paweł Szymański
kierownik zmiany
KRN Jeniniec
Z punktu widzenia tzw. „czasowprowadzacza” nowe rozwiązanie niosło ze sobą
sporo wątpliwości i niejasności w początkowej fazie wdrażania. Jednak po kilkumiesięcznej pracy w systemie SAP można
doszukać się coraz więcej pozytywnych
stron, które po udoskonaleniu z biegiem
czasu mogą wpłynąć na poprawę efektywności pracy.
Najmniej problemów sprawia ewidencja
czasu pracy w systemie podstawowym, ponieważ z góry wiadomo, jaki jest harmonogram pracy, wystarczy tylko nanieść
ewentualne nieobecności. Więcej czasu zajmuje ewidencja dla
pracowników w systemie równoważnym. W ich przypadku na-
Jako pierwsza
elektroniczne Karty
Czasu Pracy testowała
w styczniu Odazotownia
Grodzisk, obecnie na aplikacji
pracują wszystkie kopalnie
leży zaplanować i wprowadzić harmonogram pracy na poszczególnych zmianach w trakcie danego okresu rozliczeniowego,
dokonywać korekt oraz nanosić nieobecności. Z pewnością
udogodnieniem jest automatyczna bieżąca kontrola liczby godzin do przepracowania, godzin przepracowanych, godzin urlopu, jak również kontrola poprawności wprowadzenia danych
pod kątem Kodeksu Pracy. KCP w formie elektronicznej pozwoliły także odstąpić od comiesięcznego drukowania wielu stron
tradycyjnych dzienników.
Reasumując, wprowadzenie elektronicznych Kart Czasu Pracy
z pewnością pochłania sporo czasu na etapie zapoznania się z jego
funkcjami i możliwościami, ponieważ początkowo system wydaje
się być nieco skomplikowany. Jednak po kilkukrotnym wprowadzeniu danych, czasowprowadzacz powinien obsługiwać aplikację
swobodnie i intuicyjnie.
23
A K T U A L N O ŚCI
Mundur lubi porządek
Wielu pracowników Oddziału dostąpiło zaszczytu posiadania munduru górniczego. Wielu także
może z dumą nosić górnicze odznaczenia. Jednak być może nie każdy do końca poznał zasady
ich przyznawania, a co się z tym wiąże – porządku, w którym powinny znaleźć się na piersi
u h o n o r o w a n e g o g ó r n i k a . A i l u g ó r n i k ó w, t y l e t a k ż e r ó ż n y c h o d c z u ć w s t o s u n k u d o g ó r n i c z y c h
a t r y b u t ó w. W s z c z e g ó l n o ś c i j e ż e l i c h o d z i o o t r z y m y w a n e o d z n a c z e n i a .
D
la niektórych mogą mieć one wymiar kolekcjonerski. Dla innych będą
wartościowym symbolem, za którym
zawsze zobaczą, ukryte dla pozostałych,
trudy zawodu. A może ktoś dopiero czeka
na pierwsze w swojej karierze zawodowej
odznaczenie. Wszystkim chcemy przekazać
kilka informacji na temat zasad ich umieszczania na mundurze.
Mundur to podstawa
Wyróżniamy dwa rodzaje munduru górniczego: służbowy, noszony wraz z baretkami
posiadanych orderów i odznaczeń (wąskimi
paskami wstążek o barwie danej odznaki)
podczas wykonywania czynności służbowych
oraz galowy, który górnik ubiera przy okazji
świąt i uroczystości wraz z przypiętymi do
niego odznaczeniami. Tego rodzaju uniform,
jak podaje ustawa, oznacza przynależność
do stanu górniczego a także szacunek dla
tradycji oraz odpowiedzialnej i niełatwej
pracy górniczej. Z tego powodu dokonanie
zamówienia na uszycie dla siebie munduru
musi być poprzedzone otrzymaniem przez
górnika stopnia górniczego. Uhonorowany
tym wyróżnieniem, może dumnie zacząć
nosić górniczy mundur, na którym, w odpowiednim porządku, będą pojawiały się ordery i medale.
Zasady przyznawania odznaczeń
Za proces postępowania w sprawie nadania
orderów, odznaczeń państwowych, odznak
honorowych oraz stopni górniczych odpowiedzialne jest najczęściej Ministerstwo Gospodarki. Po stronie tego państwowego urzędu stoi
ustalanie terminów, w których „organ przedkładający wniosek” będzie ubiegał się o nadanie odznaczeń dla górników.
W przypadku odznak, wnioski o ich nadanie należy złożyć z dwumiesięcznym wyprzedzeniem.
Ponadto górnik, w imieniu którego występuje
się o przydzielenie mu odznaczenia, powinien
spełniać odpowiednie wymogi. Przede wszystkim: „W przypadku osób, wobec których wnioskuje się nadanie odznak honorowych zaleca się
przestrzeganie zasady dotyczącej minimalnego
stażu pracy w danej gałęzi gospodarki; dolna
granica stażu nie powinna być niższa niż 10 lat.”
Niewystarczającym faktem jest również to, że
posiada się status pracownika górniczego. Aby
górnik został uhonorowany odznaką, powinien
szczególne wyróżniać się swoimi zasługami.
Osobami upoważnionymi do wręczania orderów i odznaczeń państwowych są Minister
Gospodarki lub jego zastępca oraz osoby przez
niego upoważnione, najczęściej wojewoda lub
jego zastępca. Pozostałe może przypiąć wyższy stanowiskiem w stosunku do odznaczane-
Uroczysty mundur górniczy
24
go górnika, np. prezes czy dyrektor. Przyznawanie odznaczeń, szczególnie państwowych,
powinno mieć uroczysty charakter.
Reguła pierwszeństwa
W 1992 roku, po przepisach obowiązujących
w okresie PRLu, uregulowano na nowo zasady
dotyczące przyznawania polskich orderów i odznaczeń. Rozporządzenie Prezydenta RP z 2010
roku traktuje o ich chronologii. I tak, poza najwyższymi orderami, noszonymi na wstędze, pozostałe nosi się na lewej piersi, z prawej do lewej
strony. Na pierwszym miejscu, według ważności, wśród odznaczeń „wstążkowych” znajdują
się ordery, kolejno krzyże, a po nich medale.
A co w przypadku jeżeli każde z odznaczeń posiada dodatkowo różne klasy i stopnie? Wtedy
nie obowiązuje już zasada precedencji, czyli
reguły pierwszeństwa, do munduru zostaje
przypięta jedynie odznaka najwyższa rangą.
W jednym rzędzie powinny znajdować się
maksymalnie trzy odznaczenia, a więc łącznie
w dwóch, do sześciu najważniejszych odznak.
W przeciwnym razie uzyskamy mało reprezentacyjny efekt, bo jak mówi rzymskie przysłowie: „Każdy nadmiar szkodzi”.
Pozostałe polskie odznaczenia, nie objęte tą regułą nosi się według kolejności ich otrzymania
na lewej (te w postaci medali, w tym wstążkowe
i te na zapinkę) i prawej piersi. Można je podzie-
Służbowy mundur górniczy
stronie piersi. Podobnie jak odznakę honorową „Zasłużony dla Przemysłu Naftowego
i Gazowniczego”, ale tą znajdziemy na górniczym mundurze po orderach i odznaczeniach
państwowych. Może zostać wręczona przez
Ministra Gospodarki lub osobę przez niego upoważnioną. Z rąk Ministra Środowiska
osoba posiadająca szczególne zasługi może
otrzymać odznakę honorową „Zasłużony dla
Polskiej Geologii” przy okazji świąt państwowych lub Barbórki. Jednak w przeciwieństwie
do poprzednich odznaczeń, tą nosi się po prawej stronie piersi.
Świadomie
lić na honorowe, pamiątkowe oraz otrzymane
za „sprawność”. To istotna informacja z górniczego punktu widzenia, ponieważ w górnictwie
istnieje wiele odznak, o których stanowieniu nie
decyduje Prezydent RP, ani regulacje mówiące
o ich kolejności na mundurze, a które przyznawane są przez kopalnie, związki zawodowe, stowarzyszenia czy stacje ratownictwa górniczego.
Takim odznaczeniem jest na przykład odznaka
„Zasłużony dla Górnictwa Naftowego i Gazownictwa”, którą przyznaje prezes na wniosek
bezpośredniego przełożonego. Uhonorowany
nimi górnik może nosić je zarówno w kolejności
ich otrzymania, jak i samodzielnie zadecydować
o tym, która z tego rodzaju odznak ma dla niego
większe znaczenie.
Częstym błędem jest prezentowanie swoich
odznaczeń na kapie munduru. Ich przypięcie
w tym miejscu jest dopuszczalne tylko i wyłącznie w momencie odznaczania górnika.
Aby w ten, względnie nowy sposób, móc
umieścić swoje medale na mundurze, najpierw
należy go do tego odpowiednio przystosować.
Na lewej stronie piersi, powinny zostać wykonane dwie poziome sztychy (pętelki) o długości
jednego centymetra i o odpowiednim rozstawie tak, aby umieścić w nich zaczepy wieszaka
wraz z odznaczeniami.
Na rynku dostępne są cztery rozmiary wieszaków, dostosowane do ilości odznaczeń: dla 12, 3-4, 5-8 oraz 9-15.
Ustawowo
W ustawach dotyczących danych odznaczeń
państwowych znajdziemy szczegółowe informacje o tym kto je przyznaje, komu, kiedy
oraz po której stronie munduru powinno się
je nosić. I tak odznakę honorową „Zasłużony
dla Górnictwa RP” nadaje Minister Gospodarki. Wręcza się ją uroczyście z okazji „Dnia Górnika”, w przypadku innego terminu powinien
on być szczególnie uzasadniony. Odznaka jest
jednostopniowa i może być nadana tej samej osobie tylko raz. Przypina się ją po lewej
Można zadać pytanie, czy kolejność odznaczeń na mundurze górnika jest aż tak istotna?
W przypadku nagród jakimi one są, nie ma chyba osoby, która nominowana do wyróżnienia
nie ucieszyłaby się z tego faktu. Jest to sposób
na docenienie czyichś starań, osiągnięć, poświęcenia. Dając Państwu do ręki ten artykuł
chcemy, aby radość płynąca z faktu przynależności do górniczej braci oraz Waszych zasług
w jej szeregach była jeszcze większa z wiedzą
o tym, w jaki sposób godnie nosić na piersi
symbole upamiętniające ich osiągnięcie. Świadomość, że robi się to należycie, wpłynie na
jeszcze większą satysfakcję z ich otrzymania
oraz pomoże się wśród nich odnaleźć, nie tylko
noszącym odznaczenia, ale także tym, którym
przyjdzie je podziwiać.
Joanna Pająk
Praktykantka w Dziale Komunikacji
i Public Relations
Źródła:
http://www.nettg.pl/news/106069/medalowy-lad-na-piersi
http://www.mg.gov.pl/
http://www.medal.kroscienko.pl/index.htm
Postępowe rozwiązanie
„Wieszak odznaczeń” to propozycja dla tych,
którzy cenią sobie wygodę i praktyczne podejście do życia. Produkt kryjący się pod tą
nazwą umożliwia bowiem przypinanie odznaczeń w prostszy sposób niż tradycyjny.
Ponieważ raz umieszczone, według odpowiedniej kolejności, na wieszaku, są z nim
każdorazowo przypinane do munduru galowego bez konieczności umieszczania ich za
każdym razem do niego pojedynczo i zastanawiania się nad zasadami pierwszeństwa.
Wieszaki wykonuje się także do umieszczenia na nich baretek odznaczeń.
25
sitpn i g
Rowerami na kopalnię
Lubiatów
D
la miłośników dwóch kółek Koło zorganizowało III rajd
rowerowy w dniach 10-12 maja. Wzięło w nim udział 18
osób z Grodziska, Zielonej Góry i Poznania. Odbył się on
w trzech etapach: I dzień trasa: Grodzisk Wlkp.-Zbąszyń-TrzcielMiędzychód-OW Mierzyn – 100 km, II dzień trasa: OW MierzynKRNiGZ Lubiatów-OW Mierzyn – 22 km, III dzień trasa: OW Mierzyn-Lwówek Wlkp.-Opalenica-Grodzisk Wlkp. – 78 km.
tekst i foto: Artur Bielec,
Przewodniczący Koła Grodzisk
Grupa rowerzystów odwiedziła najnowocześniejszą w Polsce Kopalnię Ropy Naftowej i Gazu Ziemnego Lubiatów.
Węgiel i piaskowce
H
istoria i sposób eksploatacji
węgla brunatnego w KWB
Turów oraz geneza niezwykłych form skalnych na przykładzie Jetrichowskich Ścian w Zakolu
Łaby to tytuł czerwcowego wyjazdu naukowo-technicznego Koła
Poznań. Uczestnicy zapoznali się z
budową geologiczną złoża węgla
brunatnego i procesem eksploatacji tego surowca, dwa dni spędzili na terenie Czeskiej Szwajcarii,
gdzie z bliska podziwiali unikatowe formy skalne: słupy, wieże,
ściany, jary, wąwozy, kaniony, wąskie korytarze.
Andrzej Gęsicki, Przewodniczący
Koła Poznań
Prezentacja Phoenix Contact
Z
arząd Koła Grodzisk przy nowsze rozwiązania z zakresu zawspółpracy z Ośrodkiem silania i separacji sygnału, podstaSzkolenia i Rzeczoznawstwa wy ochrony przeciwwybuchowej
SITPNiG Oddział Zielona Góra – urządzenia iskrobezpieczne.
zorganizował 28 marca szkolenie połączone z prezentacją protekst i foto: Artur Bielec,
duktów firmy Phoenix Contact.
Przewodniczący Koła Grodzisk
Zakres szkolenia
obejmował nowatorskie rozwiązania
z zakresu urządzeń
elektrycznych i automatyki przemysłowej. Omówiono
zagadnienia takie
jak ochrona urządzeń elektrycznych
i elektronicznych
od przepięć występujących w obwoPrzedstawiciele firmy Phoenix Contact na przenośnych stanodach elektrycznych wiskach laboratoryjnych zaprezentowali funkcjonowanie swoi automatyki, naj- ich urządzeń
Energia elektryczna
z gazu czy atomu
K
oła Zielona Góra i Ostrów
Wlkp. zorganizowały w dniach
12-16 czerwca wyjazd naukowo-techniczny na PMG Wierz-
uczestnicy wyjazdu mogli zapoznać się z technicznymi aspektami produkcji energii wytwarzanej
zarówno z gazu ziemnego jak
Uczestnicy wyjazdu zapoznali się z tematem wytwarzania energii elektrycznej na PMG Wierzchowice i w elektrowni atomowej na Słowacji , foto: archiwum Koła Zielona Góra
Proces technologiczny eksploatacji złoża Turów oparty jest na 12 koparkach wieloczerpakowych i 4 zwałowarkach połączonych ze sobą układem ciągów wielkogabarytowych przenośników taśmowych tworzących układy transportowe, foto: www.kwbturow.pgegiek.pl
26
chowice i do elektrowni atomowej Mochovce. Dzięki prezentacji
dotyczącej magazynu Wierzchowice przygotowanej przez Mirka
Majchrzaka oraz filmom prezentowanym przez przedstawiciela
elektrowni atomowej Mochovce
i z procesu rozszczepiania atomów. Grupa zwiedziła także Ołomuniec i Brno w Czechach oraz
stolice Słowacji i Austrii – Bratysławę i Wiedeń.
Iwona Bruczyńska
Przewodnicząca Koła Zielona Góra
s alon wy s taw
Otwarte Działania Twórcze – LITWA
B
Janowca i happening w centrum
Zielonej Góry, który odbył się 4
czerwca. W zabawach uczestniczyli uczniowie zaprzyjaźnionych
szkół, młodzież niepełnosprawna
zrzeszona w lokalnych stowarzyszeniach i mieszkańcy Zielonej
Góry. Ostatnim etapem projektu
będzie prezentacja dokonań artystycznych młodzieży w naszym
Salonie Wystaw w trzecim kwartale roku.
Jolanta Pietras
Opiekun Salonu Wystaw
Na Placu Bohaterów w Zielonej Górze podczas happeningu zorganizowane zostały stanowiska plastyczne, zabawy z chustą animacyjną, malowanie twarzy, stanowiska gier zręcznościowych i zabaw sportowych
foto: Magdalena Wajda
foto: archiwum ZSP nr 1
Podczas warsztatów integracyjnych powstały prace wielkoformatowe
raliśmy udział w kolejnej
edycji programu edukacyjno-integracyjnego „Otwarte
działania twórcze”. Jest to projekt realizowany od 2004 r. przez
Zespół Szkół Specjalnych Nr 1
w Zielonej Górze we współpracy
z innymi zielonogórskimi szkołami i naszym Oddziałem. Myślą
przewodnią spotkań jest przyswojenie elementarnej wiedzy
o krajach Unii, w tym roku była to
Litwa. Działania objęły dwa spotkania warsztatowe, wycieczkę do
Konkursy na 45-lecie
W
ak t ualno ś c i
tym roku mija 45 lat od powołania naszego przedsiębiorstwa. Szerzej o jubileuszu w kolejnym numerze Szejka, tymczasem już
teraz zapraszamy do udziału w dwóch konkursach pod hasłem „Ciepła energia” organizowanych z tej okazji. Pierwszy z nich
kierujemy do dzieci pracowników, które zachęcamy do przedstawienia w dowolnej technice, z czym kojarzy się im ciepła energia.
Dorosłych prosimy o ujęcie tematu w kadrze zdjęciowym.
Konkurs plastyczny
Kategorie wiekowe: 3-5 lat, 6-9 lat, 10-12 lat, technika: dowolna, format prac: od A4 do A1
Termin nadsyłania prac: 31 sierpnia 2013 r. do Działu Komunikacji i PR
Pracę należy opisać z tyłu: imię i nazwisko, wiek dziecka, kontakt telefoniczny do rodzica - pracującego w firmie i miejsce jego pracy
Konkurs fotograficzny
Zdjęcie: wersja elektroniczna, rozdzielczość: min 300 dpi, format: jpg
Termin nadsyłania prac: 31 sierpnia 2013 r. na adres: [email protected],
w tytule: konkurs fotograficzny
Do wygrania atrakcyjne nagrody, o szczegółach wkrótce w informacji, którą
prześlemy drogą elektroniczną.
Dział Komunikacji i PR
27
zaangażowan i e s p oł e c zn e
Odpowiedzialny biznes
na Uniwersytecie
Z
Z
ostaliśmy zaproszeni na
obchody Międzynarodowego Dnia Ochrony
Środowiska zorganizowane
przez Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Urzędzie Marszałkowskim w Zielonej Górze. Czerwcowa konferencja składała się z dwóch
części, w pierwszej instytucje
związane z ochroną środowiska przedstawiły prezentacje
nt. m.in. stanu środowiska,
przyrody województwa lubuskiego, przepisów dotyczących
ochrony środowiska. W drugiej
- zielonogórskie firmy mówiły
o stosowanych przez nie dobrych praktykach, które minimalizują negatywne oddziaływanie na naturę i o swoich
działaniach na rzecz środowiska. Prezentację Oddziału
przedstawiła Dorota Mundry.
Oprócz naszego Oddziału zaprezentowały się również firmy: Rockwool Polska Sp. z o.o.,
Stelmet Sp. z o.o., Kronopol i EC
Zielona Góra.
Magdalena Wajda
foto: Dorota Mundry
aproszono nas do udziału w panelu dyskusyjnym na temat zaangażowania społecznego zorganizowanym na Uniwersytecie
Zielonogórskim. Celem panelu było zaprezentowanie dobrych
przykładów - praktyk ukazujących pozytywne oddziaływanie biznesu na społeczeństwo. Dorota Mundry, pełniąca funkcję koordynatora ds. CSR w naszym Oddziale, zaprezentowała elementy strategii
zrównoważonego rozwoju i odpowiedzialnego biznesu w naszej
spółce, w trakcie debaty
odpowiadała na pytania
związane z zaangażowaniem społecznym
Oddziału, np. „Dlaczego angażujecie się
Państwo w działania
na polu społecznym?
Do kogo kierujecie
swoje
inicjatywy/
przedsięwzięcia?
Z kim współpracują
Państwo realizując
przedsięwzięcia na
polu społecznym?
Kto jest zaangażowany w działania
z obszaru CSR?”
Dzień Ochrony Środowiska
(dm)
Uczestnicy konferencji mogli odwiedzić stoiska przygotowane przez zaproszone
instytucje i przedsiębiorstwa
Bieg do kariery
P
o raz drugi włączyliśmy się
w organizację gry miejskiej
dla studentów Uniwersytetu Zielonogórskiego „Bieg do
kariery”. Najlepszy z sześciu ze-
społów będzie miał możliwość
odbycia u nas miesięcznej praktyki. Zabawa polegała na rozwiązywaniu zadań w różnych instytucjach miasta, których znajomość
Dla studentów przygotowaliśmy w nawiązaniu do eksponowanej w Salonie wystawy „Pracuj
bezpiecznie” pytania dotyczące BHP
28
może przydać się studentom
w ich przyszłej karierze Trafili oni
m.in. do Wojewódzkiego i Powiatowego Urzędu Pracy, Urzędu
Statystycznego, OPZL czy Ochotniczego Hufca Pracy, a także do
nas - jako jednego z największych
pracodawców w województwie.
W rywalizacji bezkonkurencyjna
okazała się drużyna pań - MP Sp.
z o.o., które wygrały z dużą przewagą, z pewnością w rozwiązaniu naszego zadania pomógł im
studiowany przez dwie członkinie
grupy kierunek – Bezpieczeństwo
i higiena pracy.
tekst i foto: Magdalena Wajda
Zwyciężczynie: K. Józefowicz, A. Linke, K. i N. Matuszewskie, D. Szutta podkreślały, że największą motywacją do udziału w „Biegu” była nagroda, jaką jest możliwość odbycia miesięcznej praktyki w naszym Oddziale
Dziękujemy za oddaną krew!
K
olejna akcja krwiodawcza pod
hasłem „Dar krwi na Dzień
Dziecka” za nami. Przed siedzibą Oddziału 14 czerwca udało
nam się zebrać niemal 10 litrów
krwi. Przy pomniku Ignacego Łukasiewicza, gdzie pojawił się krwio-
bus, działo się tego dnia naprawdę
wiele. Odwiedziły nas przedszkolaki
z trzech przedszkoli, koledzy motocykliści prezentowali swoje maszyny, a wolontariusze PCK pokazywali
na fantomie, jak w prawidłowy
sposób przeprowadzić resuscytację
krążeniowo-oddechową. W momencie powstawania tego tekstu
nie wiedzieliśmy jeszcze, jaki wynik osiągnęli krwiodawcy HDK PCK
„Nafta”, którzy oddawali krew 28
czerwca w „Bukowym Dworku”.
Trzymamy kciuki za 35 litrów, bo
„Dar krwi
na dzień dziecka”
39 osób zgłosiło chęć
Przedszkolaki na własne oczy mogły się przekonać, jak wygląda procedura pobierania krwi
w tym roku obok tradycyjnego, towarzyszy nam hasło „45 litrów krwi
na 45-lecie Oddziału” związane z jubileuszem naszego zakładu.
Michał Burkowski
foto: Michał Burkowski
oddania krwi
22 osoby oddały krew
9,9 litra krwi zebraliśmy
podczas akcji
Rafał Zańko i Waldemar Wybudowski oddali
krew jako pierwsi
Ropa i gaz na Festiwalu Nauki
F
estiwal Nauki odbył się w
Zielonej Górze 16 czerwca
po raz dziesiąty. Byliśmy
sponsorem jubileuszowej edycji i przygotowaliśmy stoisko
edukacyjne dla odwiedzających
piknik naukowy zorganizowany
przez Uniwersytet Zielonogórski. W tym roku, podobnie jak
w ubiegłych dwóch latach, odwiedziły nas setki osób, które
z pewnością przyciągał specyficzny zapach… ropy naftowej.
Prezentowaliśmy na zielonogórskiej starówce skały ropo- i gazonośne, próbki ropy z różnych
złóż i elementy stroju ratownika górniczego. Dzieci malowały
górnicze czako, a dorośli rozwiązywali krzyżówki. Podczas
dwóch wykładów popularnonaukowych przeprowadziliśmy
konkurs „Nagradzanie za słuchanie”.
tekst i foto: Magdalena Wajda
Artur Kasperski z KRN Kije opowiadał o prowadzonym przez nas procesie eksploatacji
węglowodorów
Krzysztof Wolański z OGiE opowiadał o skałach, z których
wydobywamy ropę i gaz, demonstrował także jak kwas solny
reaguje z węglanami
Tomasz Wiktorski z Laboratorium wykonywał z dziećmi doświadczenia i tłumaczył, dlaczego
próbki ropy różnią się barwą i gęstością
29
i nfo r ma c j e kad r ow e
ODDZIAŁ
30 kwietnia
W związku z zakończeniem realizacji Projektu LMG rozwiązany został Dział Realizacji Projektu LMG.
Zgodnie z zapisami Regulaminu
Organizacyjnego Oddziału pracownicy tego działu przeszli do
Działu Projektów Strategicznych.
1 maja
Paweł Chwaliński
objął stanowisko
kierownika Działu
Projektów Strategicznych, uprzednio kierownik Działu
Realizacji Projektu
LMG, w Oddziale od 2007 r.
Zarząd PGNiG SA
1 kwietnia
Jacek Murawski
został powołany
na
stanowiska
Wiceprezesa ds.
Finansowych. Absolwent Szkoły
Głównej Handlowej, studiów podyplomowych
z zakresu zarządzania wartością
firmy, posiada dyplom EMBA Helsinki School of Economics. W latach
1990 - 1995 odpowiadał za finanse
w spółce Bantex Poland, w latach
1995 - 2001 Kontroler Finansowy
i Członek Zarządu w spółce Polskie
Książki Telefoniczne, Główny Księgowy w Polkomtel S.A., Dyrektor
ds. Finansowych w spółce Tchibo
Warszawa. W latach 2001 – 2007
Członek Zarządu ds. Finansowych
w PTK Centertel sp. z o.o., w okresie 2007 - 2008 Prezes Zarządu
Wirtualnej Polski S.A.
29 kwietnia
Grażyna Piotrowska-Oliwa, Prezes Zarządu i Radosław Dudziński,
Wiceprezes ds. Handlu zostali
odwołani przez Radę Nadzorczą
PGNiG SA. Powodem odwołania
była utrata zaufania do członków
Zarządu związana z Memorandum
of Understanding dotyczącym
budowy II nitki gazociągu JamałEuropa zawartym pomiędzy spółkami SGT EuRoPol Gaz oraz OOO
Gazprom Export 4 kwietnia w Petersburgu.
14 czerwca
Jerzy Kurella
został powołany
na stanowisko Wiceprezesa Zarządu
ds. Handlu. Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego, radca prawny. W latach 2002
– 2007 związany z PGNiG SA, m.in.
dyrektor zarządzający ds. obsługi
prawnej, dyrektor zarządzający ds.
negocjacji. Od 2007 r. Członek Zarządu, a następnie Wiceprezes BOT
GiE S.A. Od 2008 r. Prezes Zarządu
spółki Wojskowe Towarzystwo Budownictwa Społecznego, od 2009 r.
do czerwca 2012 r. Wiceprezes Zarządu Banku Gospodarstwa Krajowego, od 1 lipca 2012 r. Doradca
Prezesa Zarządu BGK.
ak t ualno ś c i
Sięgaj wyżej
Pod takim hasłem realizowany jest w całej
spółce cykl szkoleń dla kadry kierowniczej
– nazwany Akademią Menadżera. Założeniem
tego programu jest rozwój kompetencji
kierowniczych wszystkich osób zarządzającym
pracownikami w naszej firmie.
W
30
Jako uczestnicy byliśmy zgodni
co do jednego – być menadżerem
to mieć wpływ na obszar, którym
zarządzamy – na wielu różnych
płaszczyznach. A tego często brakuje. Z kolei zarządzanie zmianą
wymaga jasnej wizji zmian.
SIĘGAJ WYŻEJ! czyli rozwijaj
się, zdobywaj nowe umiejętności, wymagaj więcej
od siebie i swoich współpracowników, bądź doskonale
przygotowany do wyzwań,
które stoją przed naszą firmą w najbliższych latach.
W kolejnej, jesiennej edycji czeka
nas drugie dwudniowe szkolenie
z obszaru wspierania zespołu,
technik delegowania oraz narzędzi
coachingu menedżerskiego. Kolejna faza projektu to indywidualnie
dobierane szkolenia z tematyki
zarządzania. A to, ile skorzystamy
z tych spotkań i ile przeniesiemy
na nasz zawodowy grunt – zależy
już od nas.
Dorota Mundry
Kilka wypowiedzi
uczestników:
„Pierwsza okazja do
spotkania w tak dużym
gronie pracowników z
różnych miejsc w spółce”
„Możliwość przeniesienia
praktyki na teorię –
sytuacje faktyczne zostały
wyjaśnione, łatwiej
zrozumieć dlaczego ktoś
postąpił w określony
sposób”
„Merytorycznie ok, grupa
mało zaangażowana”
foto: Agata Rozbicka
kwietniu odbyło się
w Oddziale spotkanie w grupie focusowej, której uczestnicy mówili
o swoich oczekiwaniach co do
projektu szkoleń, w maju miało miejsce pierwsze pilotażowe
szkolenie dla wybranych osób
z każdego oddziału PGNiG. Na
nim „przetestowaliśmy” przygotowany program szkolenia
i mogliśmy podzielić się uwagami/spostrzeżeniami/wnioskami
oraz przedstawić nasze postulaty związane zarówno ze szkoleniem, jak i sposobem widzenia
menadżera w naszej spółce.
Pierwsza część szkoleń odbywa
się od czerwca do sierpnia. Jest
doskonałą okazją nie tylko do nabycia nowych umiejętności czy
wiedzy, ale przede wszystkim do
poznania wielu pracowników spółki z innych obszarów aktywności
naszej firmy oraz najcenniejszej
– wymiany doświadczeń w obszarze zarządzania zespołem.
Na szkoleniu pilotażowym 27-28 maja przekonaliśmy się pracując w grupach jak różne punkty widzenia reprezentujemy w naszej spółce
foto: Tomasz Babel de Fronsberg
D z i a ł B H P i O c h r o n y P. P o ż .
z okazji Światowego Dnia
Bezpieczeństwa i Ochrony
Zdrowia zorganizował
w salonie wystaw ekspozycję
plakatów ze zbiorów
Centralnego Instytutu Ochrony
P r a c y p t . „ PR A C U J B E Z PIEC Z N IE ” .
Te m a t y k a o b e j m o w a ł a s z e r o k o
pojętą kulturę bezpieczeństwa
– poza zagadnieniami
bezpieczeństwa pracy na
wystawie odnaleźć można było
treści z zakresu mobbingu czy
e r g o n o m i i w m i e j s c u p r a c y.
Wystawę „Pracuj bezpiecznie” uroczyście otworzył 9 maja Dyrektor Eksploatacji Czesław Klasiński, przecinając
symboliczną wstęgę w żółto-czarnych
barwach bezpieczeństwa
Pracuj bezpiecznie
C
elem wystawy była promocja bezpieczeństwa pracy w niestandardowej i ciekawej formie, tak aby nasi pracownicy
pamiętali o BHP podczas realizacji codziennych obowiązków. Dyrektor Sławomir Kudela
obejmując patronat nad wystawą podkreślił,
iż kwestie bezpieczeństwa pracy są priorytetem dla Oddziału i całej Spółki PGNiG. Osiągnięcie wysokiego standardu bezpieczeństwa
jest niezbędne, niepotrzebna w trosce o na-
szych pracowników, a także by Spółka mogła
dobrze współpracować z partnerami biznesowymi w Polsce i na świecie.
Wystawa eksponowana była do 25 czerwca
i cieszyła się dużym zainteresowaniem pracowników, dlatego widząc potrzebę promowania zagadnień bezpieczeństwa, postanowiliśmy wykorzystać logo wystawy. Będzie
nam ono towarzyszyć w innych działaniach
promujących bezpieczną pracę – konkursach,
prezentacjach, ćwiczeniach. Tematykę BHP
i ochrony przeciwpożarowej będziemy także
przybliżać w cyklu artykułów w „Szejku”. Już
w następnym numerze artykuł o ocenie ryzyka
zawodowego na stanowiskach pracy.
Daniel Limanówka
Zastępca Kierownika Działu BHP
i Ochrony Ppoż.
Masz pytania, spostrzeżenia
z zakresu BHP i ochrony
przeciwpożarowej? Chcesz
dowiedzieć się więcej?
Napisz do nas na adres:
[email protected]
Podczas otwarcia wystawy odbył się konkurs o tematyce bezpieczeństwa pracy – nagrody wręczył zwycięzcom
Zastępca Dyrektora ds. Wydobycia Grzegorz Kawka
31
Ż y c i o r y s w p i s any w naf t ę
Otwarty na wyzwania
J ó z e f W a ś n i o w s k i z w i ą z a n y j e s t z b r a n ż ą o d 1 9 7 2 r. P o s i a d a k i l k a n a ś c i e z a t w i e r d z e ń u r z ę d ó w
górniczych na różne stanowiska ruchowe w zakresie wierceń i eksploatacji, w tym kierownika
r u c h u z a k ł a d u g ó r n i c z e g o . J e g o n a f t o w a d r o g a r o z p o c z ę ł a s i ę n a w i e r t n i C y c h r y, o s t a t n i m j e j
e t a p e m b y ł y w i e r c e n i a z a g a z e m z ł u p k ó w. W s i e r p n i u p o ż e g n a s i ę z O d d z i a ł e m , p r z e c h o d z ą c
na emeryturę.
U
rodził się w Dąbrowie Tarnowskiej,
a wychował we wsi Czyżów, gdzie
mieszkała jego rodzina. Jako, że ojciec
posiadał gospodarkę, do obowiązków pana
Józefa należało głównie pasienie krów. Szkołę podstawową ukończył w Niecieczy, a liceum ogólnokształcące w Tarnowie. W szkole
średniej wiedział, że będzie kontynuował naukę na studiach. Miała to być Akademia Rolnicza i kierunek leśnictwo. W rodzinie były
tradycyjnie leśnicze i on także z zamiłowania
chciał je kontynuować.
Wybuch, który wszystko zmienił
W 1965 r. złożył papiery na wybraną przez
siebie uczelnię, ale wówczas wydarzyło się
coś, co skierowała go na zupełnie inną drogę.
W oddalonej o 7 km od domu miejscowości
Olesno nastąpił na wiertni wybuch gazu na
otworze Swarzów. Pan Józef bardzo zainteresował się tym zdarzeniem i zagadnieniami
związanymi z wierceniami, na tyle mocno,
że zdecydował się na studia na Akademii
Górniczo-Hutniczej na Wydziale Górniczym.
Po dwóch latach przeniósł się na powołany
wówczas wydział wiertniczo-naftowy. Studia wspomina jako jeden z najpiękniejszych
okresów w życiu. Nie pamięta większych kłopotów z nauką, nie oblał żadnego egzaminu,
ale nie był też orłem, raczej czwórkowym
studentem. W czasie studiów odbył praktykę w kopalni węgla kamiennego „Lenin”, jej
obecna nazwa brzmi „Wesoła”, a także na
wiertni w Polkowicach. W 1969 r. podpisał
umowę stypendialną z Przedsiębiorstwem
Poszukiwań Naftowych w Zielonej Górze.
Na wierceniach
Po ukończeniu AGH w 1972 r. trafił na wiertnię Cychry-1 do kierownika Eugeniusza
Mierzwy, po miesiącu został przeniesiony
na wiertnię Pakosław, którą kierował Jan
Filipiak. Był asystentem kierownika. Panowały wówczas siermiężne warunki, ale pan
Józef wspomina ten okres bardzo dobrze.
Wszystko było nowe, ciekawe. Nie pracował
8 godzin, tylko tak długo, jak działo się coś
interesującego. Po niespełna dwóch latach
objął stanowisko kierownika, trochę z musu,
ponieważ brakowało ludzi z odpowiednim
wykształceniem. Awans przyjął niechętnie,
ponieważ uważał, że miał mało doświadcze 32
Bliźniacy Krzysiu i Stasiu to dwójka z sześciu wnucząt Państwa Waśniowskich, pozostali to Luke, Ania, Natalia i Karolina
nia, a i opanowanie załogi nie było sprawą
łatwą. Była to zbieranina różnych ludzi, także recydywistów, w związku z tym trzeba
było mieć sytuację ciągle pod kontrolą. Praca była jednak ciekawa, więc nie myślało się
o kłopotach, tylko szło się do przodu. Okres
kolejnych pięciu lat to wiercenia w rejonie
Rawicza, Góry Śląskiej, Szlichtyngowej. Najciekawszym wierconym wówczas otworem
był dla pana Józefa Lipowiec-1 za miedzią,
rdzeniowany w 100%. Wiercenie zlecił Instytut Geologiczny w Warszawie. Otwór okazał
się jednak gazowy.
Borzęcin i Załęcze
Jako, że pan Józef bardzo lubi zmianę i jest otwarty na nowe wyzwania, nie wahał się, kiedy
przyszło mu zmienić profil wiertnika na eksploatatora. Kazimierz Jakubowicz, pracujący
na Ośrodku Kopalń Ostrów Wlkp., zwerbował
go w 1977 r. do Wielkopolskich Zakładów Gazownictwa i Górnictwa Nafty i Gazu w Poznaniu kusząc go gwarancją otrzymania mieszkania, o co nie było wówczas łatwo. Pan Józef
trafił na kopalnię Borzęcin na etapie jej uruchamiania. Pracował jako kierownik zmiany,
zdobywając równolegle dozory eksploatacyjne. Następnie przeszedł na kopalnię Załęcze,
jako że była ona bliżej jego miejsca zamieszkania. Z rejonu Rawicza pochodzi żona pana
Józefa, po ślubie w 1974 r. mieszkali z panią
Jadwigą w Masłowie razem z teściami.
Roboty górnicze i rekonstrukcje
Po otrzymaniu mieszkania w Poznaniu pan
Józef został tam zatrudniony w 1978 r. jako
specjalista, a następnie zastępca kierownika
działu robót górniczych. Była to praca biurowa, ale z częstymi wyjazdami w teren.
W 1981 r. awansował na kierownika działu
rekonstrukcji. Rok później otrzymał propozycję przejścia do Zielonej Góry na to samo
stanowisko, ale jako że pani Jadwiga była
niechętna przeprowadzce, w drodze kompromisu trafił na Ośrodek Wierceń Urbanowo
do swojego dawnego kierownika Jana Filipiaka. Jego praca polegała wówczas na pośredniczeniu w uzgodnieniach pomiędzy działami
technicznymi w Zielonej Górze a kierownikami wiertni, okresowo pracował także przy
dowiercaniu otworów. Dyrektor Tadeusz
Kulczyk stwierdził jednak, że czas przejść
do „centrali”. Pan Józef przyjął stanowisko
kierownika działu wierceń w 1987 r. Przeniósł się, ale bez rodziny. W związku z tym
na weekendy wracał do Poznania. Podobnie
pracowali Dyrektor Kulczyk, Józef Bogdan,
Kazimierz Chrobak, więc nie był osamotniony w cotygodniowych podróżach.
Raz dyrektor, raz nie
W czasie reorganizacji zakładu w 1998 r.
pan Józef przeszedł do wydzielonego oddziału wierceń, przekształconego następnie
w spółkę PN „Diament”. Pełnił tam funkcję
głównego inżyniera ds. wierceń, zastępcy
kierownika ruchu zakładu. Szybko przyszła
jednak nowa propozycja – objęcia stanowiska zastępcy dyrektora ds. górnictwa naftowego w Zielonogórskim Zakładzie Górnictwa
Nafty i Gazu, a było to w 1999 r. Pan Józef
żartuje, ze raz go awansowali, raz zdejmowali, taka kolej rzeczy. Z zastępcy dyrektora
został kierownikiem działu nadzoru wiertniczego i pracę na tym stanowisku wykonywał przez 9 lat, aż znów powołano go na
zastępcę dyrektora ds. wierceń. Wiązało się
to z wydzieleniem odrębnego pionu w Oddziale w związku z wprowadzeniem w spółce
systemu rozliczania prac wiertniczych „daily
rate”. Niedługo trzeba było czekać na kolejną
zmianę. W 2012 r. powstał Oddział Geologii
i Eksploatacji, tym samym pan Józef zmienił
pracodawcę na warszawskiego. Został regionalnym koordynatorem ds. robót górniczych,
z tego stanowiska odchodzi w sierpniu na
emeryturę.
zawodowa sprawiały, że Zieloną Górę wybrał
na miejsce, w którym wybuduje dom. Miasto
podobało mu się od samego początku. Sceptyczna początkowo pani Jadwiga, kiedy zobaczyła lokalizację domku i kominek, też pokochała to miejsce. Państwo Waśniowscy mają
trójkę dzieci, syna Pawła, córki Ewę i Kasię.
Doczekali się już sześciu wnucząt. Pan Józef
poza pracą kocha podróże. Ze zwiedzonych
miejsc na pierwszym miejscu stawia kaniony
w Arizonie, ale ciekawe były dla niego także
podróże do Chin i Japonii. Marzy mu się od-
wiedzenie jaskiń w Stanach Zjednoczonych
i wizyta w krajach Europy, do których jeszcze
nie dotarł. Chce wrócić znów do leśnictwa.
Zrobił uprawnienia myśliwego i od czasu do
czasu wybiera się z kolegami na polowania.
Lubi też spędzać czas w ogrodzie. Pan Józef
uważa się za człowieka spełnionego, ponieważ jest bardzo zadowolony z dwóch najważniejszych jego zdaniem życiowych dziedzin
– przebiegu pracy i kochającej rodziny.
Magdalena Wajda
Foto: archiwum rodzinne
Na pewno zapamięta
W ciągu niemal 43 lat pracy zawodowej wiele było momentów ważnych i interesujących,
tak jak wspomniane już wiercenie otworu Lipowiec-1. Z pewnością ciekawym doświadczeniem była erupcja na otworze Rawicz. Pan
Józef był sekretarzem trwającej 2-3 tygodnie
akcji ratowniczej. Wspomina także etap uruchamiania kopalni Dębno. Jako zastępca dyrektora niemal codziennie wizytował obiekt
w tym okresie. W ostatnim etapie kariery
miał styczność z głośnym tematem „łupków”.
Oprócz swoich podstawowych obowiązków
w 2011 r. został koordynatorem ds. gazu
z łupków. Nadzorował wiercenia i zabiegi
szczelinowania w rejonie Lubocina, Opalina
i Kochanowa. Przeżywał ciężkie chwile, gdy
wiceprezes Zarządu PGNiG SA Marek Karabuła był bardzo niecierpliwy i naciskał, by przyspieszyć moment spalania gazu na otworze
Lubocino-1. Za to mile wspomina wizytę premiera Donalda Tuska na wiertni. Mimo tylu
lat pracy i doświadczenia pan Józef przyznaje, że zaskoczyło go, że w łupkach jest także ropa naftowa. Ma nadzieję, że za ok. 20
lat możliwa będzie przemysłowa produkcja
gazu i ropy z tych pokładów skalnych, czego
serdecznie życzy naszej branży.
Spełniony
Pan Józef przyjeżdżając na zachód Polski, był
początkowo głęboko przekonany, że po odpracowaniu stypendium wróci do Krakowa,
gdyż ma do tego miasta ogromny sentyment.
Jednak poznanie żony w tych stronach i droga
Ostatnie lata pracy pana Józefa zdominowane były pracami wiertniczymi na otworach poszukiwawczych gazu z łupków, na
wiertni Lubocino-1
33
ak t ualno ś c i
Żarnowiec edukacyjnie
D z i a ł a j ą c a o d 1 9 7 2 r. K R N i G Z Ż a r n o w i e c s t a ł a s i ę j e d n y m z w a ż n y c h e l e m e n t ó w w p r o g r a m i e
komunikacji społecznej naszej spółki na Pomorzu.
W
ramach lokalnych działań edukacyjno-informacyjnych dotyczących
poszukiwania gazu z łupków prowadzonych przez PGNiG w rejonie Krokowej
zrealizowano już wiele ciekawych inicjatyw.
Włączyli się w ich realizację zarówno pracownicy Oddziału Handlowego w Gdańsku
jak i naszej kopalni.
Pracownicy KRNiGZ Żarnowiec uczestniczyli
w szeregu działań promocyjno-edukacyjnych
m.in. warsztatach geologicznych i różnego
rodzaju konkursach, lekcjach. Ważnym elementem tej aktywności były też dni otwarte
na terenie Ośrodka Grupowego Dębki, podczas
których uczniowie zapoznali się z metodami
pracy i polityką dotyczącą bezpieczeństwa na
naszych instalacjach. W wyniku współpracy
z Muzeum w Krokowej zorganizowaliśmy ekspozycję przybliżającą „skarby Ziemi” – zarówno ropę naftową, gaz ziemny, jak i minerały,
sylwetkę I. Łukasiewicza i działania spółki w zakresie poszukiwania złóż w łupkach.
Edukacja po pierwsze
Celem działań informacyjnych koordynowanych przez Departament Marketingu i Ko-
munikacji w centrali spółki jest zapewnienie
mieszkańcom stałego, bieżącego dostępu
do aktualnych wydarzeń dotyczących prac
w pomorskich gminach. Założeniem jest
działanie cykliczne i przy wykorzystaniu wielu różnych kanałów komunikacji. Głównie
dzięki wsparciu pracowników terenowych.
W 2012 r. poza działaniami o zasięgu ogólnopolskim, jak komunikacja z wykorzystaniem
newslettera, radia, telewizji, prasy, internetu, w równym stopniu zwrócono uwagę na
prowadzenie działań o charakterze lokalnym poprzez osobisty kontakt pracowników
z mieszkańcami.
Kontakt bezpośredni to ta forma komunikacji,
która łączy emocje, wiedzę i dialog, niezaprzeczalnie wpływając na wizerunek naszej
spółki w otoczeniu. Podczas wizyty na instalacji przybliżamy historię przemysłu naftowego
nie tylko na Pomorzu, ale i w całym rejonie
działania Oddziału. Mówimy również o najnowszych projektach związanych z pracami
na koncesjach Wejherowo, Kartuzy-Szemud
i Stara Kiszewa. Kierując przekaz do mieszkańców, również tych najmłodszych, wierzymy, że zaangażowanie naszych pracowników
W ramach programu edukacyjnego dla dzieci w wieku szkolnym, którym na dedykowanych lekcjach przybliżamy działalność PGNiG, odbyły się wizyty terenowe na Ośrodku Grupowym Dębki. W maju i czerwcu odwiedziły nas dzieci i młodzież
ze szkół podstawowych w Sławoszynie, Lubocinie i Wierzchucinie, gimnazjum z Przywidza, liceum z Kościerzyny i studenci
Wydziału Geologii Uniwersytetu Gdańskiego
34
Ekspozycja w Krokowej pozwoliła pokazać długą historię
przemysłu naftowego w Polsce
i możliwość wizyty na naszych obiektach
spełni długofalowy cel, jaki ma informacja
i edukacja o naszej działalności.
Rafał Haładyn, Jacek Słowakiewicz
KRNiGZ Żarnowiec
Foto: Jarosław Zielonka
r ozmowa s z e jka
Opracować
normy
Pracownicy naszego Oddziału zaangażowani są
w działalność normalizacyjną spółki, w związku z tym
poprosiliśmy Ewę Soroko, Pełnomocnika Zarządu ds.
Normalizacji o przybliżenie tego tematu czytelnikom.
Na czym polega działalność normalizacyjna w obszarze górnictwa naftowego – na
szczeblu krajowym i zakładowym?
Na szczeblu krajowym działalność normalizacyjna jest prowadzona na podstawie umowy zawartej pomiędzy PGNiG SA a Instytutem Nafty
i Gazu w Krakowie, a realizowana przez Komitet
Techniczny Polskiego Komitetu Normalizacyjnego nr 31 ds. Górnictwa Nafty i Gazu. W pracach Komitetu już prawie od 20 lat aktywnie
uczestniczą przedstawiciele GK PGNiG (Centrali
Spółki, Oddziału Geologii i Eksploatacji, Oddziału
PGNiG Technologie, Exalo Drilling S.A.) Biorą oni
udział w procesie opiniowania projektów norm
europejskich, programowania prac normalizacyjnych, opracowywania Polskich Norm oraz
nadzoru nad ich aktualizacją. Wcześniej w pracach normalizacyjnych w ramach KT nr 31 brali
również udział przedstawiciele Oddziałów wydobywczych z Sanoka i Zielonej Góry.
Jakie są efekty prac tego Komitetu?
W ramach KT nr 31 wdrożono wszystkie ważne
normy wywodzące się ze Standardów Amerykańskiego Instytutu Naftowego (API), które są
wymagane i stosowane w światowym górnictwie naftowym. Dotyczą one m.in. elementów zabudowy odwiertów ropno-gazowych,
rur okładzinowych i wydobywczych, głowic
eksploatacyjnych, urządzeń wiertniczych morskich i lądowych, osprzętu niezbędnego do
eksploatacji złóż węglowodorów, materiałów
niezbędnych do produkcji sprzętu i urządzeń
wiertniczych, jak również podstawowych zasad projektowania i budowy podziemnych magazynów gazu w różnych uwarunkowaniach
geologicznych.
Jak działalność normalizacyjna wygląda na
szczeblu zakładowym?
PGNiG SA realizuje działalność normalizacyjną
na szczeblu zakładowym w ramach prac Komitetu Standardu Technicznego Izby Gospo-
Ewa Soroko zajmuje się w Centrali Spółki normalizacją od 2007 roku
darczej Gazownictwa (KST IGG) i jego Zespołów
Roboczych oraz Międzyzakładowej Komisji
Normalizacyjnej (MKN). Współpracę pomiędzy
PGNiG SA oraz IGG również reguluje stosowna
umowa. Przedstawiciele GK PGNiG poprzez
swoje członkostwo w Komitecie Standardu
Technicznego oraz jego Zespołach Roboczych
biorą aktywny udział w planowaniu tematyki i tworzeniu Standardów Technicznych IGG.
Przedstawiciel PGNiG SA jest wiceprzewodniczącym KST IGG.
Kto wchodzi w skład Międzyzakładowej Komisji Normalizacyjnej? Czym się ona zajmuje?
Zakładowa działalność normalizacyjna skupiona wokół MKN została wznowiona dwa lata
temu z chwilą wprowadzenia przez prezesa
PGNiG SA zarządzenia wraz z instrukcją dotyczącą zasad organizacji i prowadzenia działalności normalizacyjnej w PGNiG SA.
Do dnia dzisiejszego
w ramach Komitetu
Technicznego Polskiego
Komitetu Normalizacyjnego
nr 31 ds. Górnictwa Nafty
i Gazu zostały przetłumaczone
i zatwierdzone
133 Polskie Normy
W skład Komisji wchodzą przedstawiciele grupy kapitałowej (Spółek, Centrali i Oddziałów).
Przewodniczącą Komisji jest Anna Mahlik
z Państwa Oddziału. Międzyzakładowa Komisja
Normalizacyjna podjęła dotychczas 45 Uchwał.
Prace Komisji obejmują dwa podstawowe kierunki działalności:
- implementacja Standardów Technicznych
Izby Gospodarczej Gazownictwa i opracowywanie wytycznych do stosowania tych
Standardów w GK PGNiG. MKN przygotowuje
rekomendacje dla zarządu spółki o przyjęcie
Standardów w GK PGNiG z jednoczesnym
wycofaniem Norm Zakładowych zbieżnych
z tematyką tych Standardów,
- inicjowanie i przeprowadzanie procedury
opracowywania Norm Zakładowych w obszarze nieobjętym tematyką Standardów Technicznych. Przykładem takiej inicjatywy jest
powołanie w 2011 r. Zespołu ds. LNG, który
pracuje nad opracowaniem siedmioczęściowej Normy Zakładowej w zakresie projektowania, budowy i eksploatacji stacji regazyfikacji LNG.
Plany na najbliższą przyszłość?
MKN odpowiadając na szereg sygnałów z Oddziałów i spółek GK PGNiG SA o potrzebie objęcia pracami normalizacyjnymi zagadnień takich jak:
• ochrona katodowa instalacji podziemnych na
terenach górniczych,
• projektowanie, budowa i eksploatacja rurociągów transportujących węglowodory i inne
media na terenie kopalń ropy naftowej i gazu
ziemnego,
• oznakowanie linii kablowych światłowodowych budowanych wzdłuż gazociągów wysokiego ciśnienia na potrzeby transmisji danych
telemetrycznych obiektów technologicznych
tych rurociągów,
• kompensatory wydłużeń gazociągów stosowane na stalowej sieci gazowej,
podjęła pracę w tym zakresie. Wymienione
wyżej jednostki organizacyjne zgłosiły swoich
przedstawicieli do grup roboczych do poszczególnych tematów normalizacyjnych. Rozpoczęły się już prace grupy roboczej ds. kompensatorów. W tym roku planowane jest także
rozpoczęcie prac grup roboczych do dwóch
pierwszych wymienionych tematów.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiała, foto: Dorota Mundry
35
spo r t
Mamy tytuł „Mecenasa Sportu”
N
wyróżnionych znaleźli się m.in.
medaliści Igrzysk Olimpijskich, Mistrzostw Świata, Europy i Polski Radosław Kawęcki (pływanie), Sylwia Bogacka (strzelectwo), Marcin
Nitschke (snooker), Patryk Dudek
(żużel).
Michał Burkowski
Dyrektor Eksploatacji Czesław Klasiński
odebrał statuetkę „Mecenas Sportu”
z rąk Prezydenta Zielonej Góry podczas
uroczystości, która odbyła się 25 kwietnia
w zielonogórskiej Palmiarni
Nasi na Narodowym
N
Dzięcioł, Adam Rachwalski, Robert
Sielicki, Jarek Łucyszyn. Nasza drużyna zwyciężyła z wynikiem 4:2.
Tomek Dzięcioł i Adam Rachwalski
strzelili po jednej bramce, a Grzegorz Kowalski miał dwie asysty.
Czekamy na kolejny mecz, tym razem być może na Wembley.
Magdalena Wajda
Z motocyklem za pan brat
U
waga, uwaga! Tworzymy grupę „Miłośników
Motocykli”!
Pierwsze
spotkanie organizacyjne Klubu
Motocyklowego przy naszym
Oddziale odbyło się 14 czerwca
w Jesionce, kolejne 28 czerwca
w Bukowym Dworku przy okazji terenowej akcji krwiodaw-
czej. Obecnie na liście „Miłośników
Motocykli” znajdują się 23 osoby,
które zachęcają do wstąpienia
w swoje szeregi. Zainteresowanych prosimy o kontakt z Wojciechem Babiuchem, e-mail: [email protected],
tel. 697 871 584.
Michał Burkowski
foto: Dorota Mundry
foto: archiwum TST „Sportgas”
asi piłkarze mieli okazję poczuć się jak reprezentacja
Polski i rozegrać mecz na
murawie Stadionu Narodowego,
kiedy to ekipa PGNiG SA zmierzyła
się z drużyną spółki Gaz System.
Mecz odbył się 5 kwietnia, a zespół PGNiG zasilili: Marek Burdzy,
Grzegorz Kowalski, Marcin Korotyszewski, Tobiasz Tomczak, Tomek
a wsparcie naszego Oddziału może liczyć wiele klubów
sportowych zawodowych
i amatorskich. W Zielonej Górze
wspieramy m.in. koszykarzy i żużlowców, sportowców z ośrodka
sportowego w Drzonkowie, ale
także kluby szkolne i uczniowskie.
Nasze działania zostały docenione
przez Prezydenta Zielonej Góry.
Otrzymaliśmy tytuł „Mecenasa
Sportu”. Wyróżnienia otrzymali
także działacze i najwybitniejsi
sportowcy Winnego Grodu. Wśród
W skład drużyny PGNiG SA weszli piłkarze z OGiE, naszego Oddziału, a także koledzy z Sanoka
i Warszawy
„Miłośnicy Motocykli” zanim udali się na swoje pierwsze spotkanie w Jesionce pojawili
się na akcji krwiodawczej „Dar krwi na Dzień Dziecka” przed siedzibą Oddziału
Siatkarze
walczyli o puchar
V
III Turniej Piłki Siatkowej o Puchar Kierownika OK Grodzisk Wlkp.
odbył się 17 maja. Wzięły w nim udział zespoły reprezentujące jednostki organizacyjne Ośrodka. W dniu turnieju wręczono również
puchary dla drużyn uczestniczących w III edycji Ośrodkowej Ligi Piłki
Siatkowej, jej zwycięzcą została drużyna PMG Bonikowo.
Artur Bielec
36
W turnieju zwyciężyła drużyna PMG Bonikowo, kolejne miejsca zajęły zespoły KGZ Wielichowo, OK Grodzisk Wlkp., KGZ Kościan-Brońsko i Odazotowni Grodzisk Wlkp.
Jubileuszowe Mistrzostwa
B
yliśmy gospodarzem XXV
Mistrzostw Polski Firm Naftowych i Gazowniczych
w Badmintonie o puchar Prezesa PGNiG SA. Zawody odbyły się
w Międzychodzie w dniach 19-21
kwietnia. Wzięło w nich udział 59
zawodników m.in. z Gdańska, Łodzi, Tarnowa, Warszawy, Poznania
i Zielonej Góry.
Zawodnicy rozegrali 146 meczy. W klasyfikacji drużynowej zwyciężył zespół Pomorskiej
Spółki
Gazownictwa,
drugie miejsce zajął PGNiG SA
Pomorski Oddział Handlowy.
Trzecie miejsce przypadło naszemu Oddziałowi. W godzinach
wolnych od grania grupa goszcząca w Międzychodzie miała
okazję zapoznać się z pobliską
kopalnią Lubiatów. Równie dużym powodem do radości, jak
miejsce na pudle naszej drużyny, były pochlebne głosy uczestników na temat atmosfery i organizacji Mistrzostw.
Tekst i foto: Magdalena Wajda
Miłośnicy badmintona w naszej branży spotkali się już po raz 25, organizacja jubileuszowych
zawodów przypadła naszemu Oddziałowi
Piłka ręczna w Zielonej Górze
P
GNiG jest sponsorem strategicznym polskiej piłki ręcznej. Pracownicy Oddziału mieli okazję po raz kolejny zobaczyć męską
reprezentację narodową w zielonogórskiej hali CRS. Nasi szczypiorniści przy gorącym dopingu kibiców pokonali Ukrainę w ostatnim meczu eliminacyjnym do turnieju finałowego Mistrzostw Europy
2014. Przed meczem odbył się finał Festiwalu Piłki Ręcznej PGNiG
Dzieciom pt. „Szczypiorniaki na Orlikach”. Na obu wydarzeniach
gościła Minister Sportu i Turystyki Joanna Mucha.
Tekst i foto: Magdalena Wajda
Rywalizacja męskiego debla dostarczyła kibicom wiele emocji, Sławomir Narusz i Krzysztof
Macielak (PSG Sp. z o.o.) ulegli w finale naszym zawodnikom Tomaszowi Olejarzowi i Robertowi Robakowskiemu, T. Olejarz okazał się bezkonkurencyjny również w singlu
Medale najlepszym drużynom II ogólnopolskiego turnieju „Szczypiorniak na Orlikach”
wręczyła Minister J. Mucha w asyście Dyrektora naszego Oddziału, wiceprezydenta Zielonej Góry W. Haręźlak i Prezesa Związku Piłki Ręcznej w Polsce A. Kraśnickiego
Po KRNiGZ Lubiatów oprowadził badmintonistów Andrzej Zabiegaj – kierownik zmiany na tej
kopalni i jednocześnie uczestnik Mistrzostw
Szczypiorniści już przed meczem w Zielonej Górze zapewnili sobie udział w finałach
przyszłorocznych Mistrzostw Europy, ale dla kibiców dali z siebie wszystko
W uroczystości zakończenia Mistrzostw wzięła udział Agnieszka Leśniewska, zastępca Burmistrza Gminy Międzychód i kierownik OK Drezdenko Sławomir Borowiec
Dla kibiców
przygotowaliśmy
stoisko promocyjne,
na którym można
było wygrać
drobne nagrody,
wśród osób,
które prawidłowo
rozwiązały naszą
krzyżówkę
rozlosowaliśmy
zestawy upominków
37
Studiuj budowę i eksploatację gazociągów
Politechnika Wrocławska, Centrum Kształcenia Ustawicznego
w s p ó l n i e z B S i P G G a z o p r o j e k t S A r o z p o c z ę ł y n a b ó r n a III
edycję studiów podyplomowych „Współczesne zagadnienia
projektowania, budowy i eksploatacji systemów gazociągowych”.
W
śród wykładowców obok kadry naukowej z Politechniki Wrocławskiej, Śląskiej, Uniwersytetu i INiG z Krakowa jest wielu praktyków z firm takich jak EuroPolGaz, PGNiG, Gaz System, a
wśród słuchaczy – pracownicy biur projektowych, przedsiębiorstw gazowniczych.
W programie m.in. gaz ziemny – surowiec i paliwo, projektowanie i budowa/eksploatacja gazociągów, ochrona przeciwkorozyjna, energetyka gazowa, magazyny gazu, LNG, wycieczki na
obiekty technologiczne.
Zajęcia odbywają się w piątki i soboty, wymiar godzinowy to 194 godziny wykładów i 70 ćwiczeń
i seminariów. Zainteresowanym uzupełnieniem wiedzy teoretycznej i praktycznej proponujemy
kontakt z kierownikiem studiów podyplomowych Pawłem Malinowskim, tel. 605 455 750, email:
[email protected].
Więcej informacji o studiach na stronie www.cku.pwr.wroc.pl.
(dm)
Ratownicy na Daszewie
Ćwiczenia ratownicze „GAZ 2013” odbyły się w tym roku na
PMG Daszewo, jednym z naszych zakładów dużego ryzyka
wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, dla którego tego
typu działania są wymagane przez prawo ochrony środowiska.
W
foto: Joanna Pasecka
ćwiczeniach wzięły udział zastępy ratownicze naszego Oddziału, Ratowniczej Stacji Górnictwa Otworowego w Krakowie, Jednostki Ratowniczo-Gaśnicze Państwowej i Ochotniczej Straży Pożarnej, a także pracownicy PMG Daszewo. Celem spotkania było przetestowanie współdziałania naszych służb ratowniczych i sił oraz środków Krajowego Systemu
Ratowniczo-Gaśniczego podczas wystąpienia awarii na terenie zakładu górniczego. Ćwiczenia
odbyły się w dniach 16-17 kwietnia.
Ratownicy przećwiczyli pozorację awarii przemysłowej, polegającej na uszkodzeniu gazociągu,
wycieku gazu i pożarze. Plan ćwiczeń obejmował również naprawę rozszczelnionego separatora
oraz zatamowanie wypływu ropy naftowej z uszkodzonego zbiornika.
Jacek Fortuna
Dział Profilaktyki i Bezpieczeństwa Ruchu
Ratownicy w kombinezonach gazoszczelnych zamknęli zawór w tłoczni metanolu
Nasze służby ratownicze miały
za zadanie zatrzymanie wypływu
gazu poprzez wycięcie uszkodzonej
części i uszczelnienie gazociągu
specjalistycznym sprzętem
foto: archiwum PSP w Białogardzie
38
K A L E N D A RI U M
marzec
W Zielonej Górze i na OK Drezdenko odbyły się spotkania z audytorami
behawioralnymi Systemu Zarządzania HSE. Ich celem było omówienie
postanowień instrukcji INS-01 „Program poprawy świadomości zachowań (BBS)”, sposobu wypełniania Kart Obserwacji Bezpieczeństwa (KOB)
oraz raportowania wyników. Audytorzy otrzymali skrzynki, plakaty oraz
bloczki KOB na poszczególne jednostki terenowe.
11
kwietnia
kwiecień
W ramach realizacji Projektu LMG firma ATREM SA wykonała podłączenie
danych przesyłanych z KRNiGZ Lubiatów do Centralnego Systemu Telemetrii w Zielonej Górze.
16-17
kwietnia
foto: archiwum PSP w Białogardzie
Na terenie PMG Daszewo odbyły się „Ćwiczenia Ratownicze GAZ 2013”.
Więcej na str. 38.
22-24
maja
W Bóbrce odbył się VIII Polski Kongres Naftowców
i Gazowników. Tematem
spotkania były „Warunki rozwoju polskiego przemysłu
naftowego i gazowniczego
w perspektywie najbliższego
dwudziestolecia”. Na konferencji zaprezentowano referat Oddziału pt. „Nowoczesne rozwiązania
technologiczne z zakresu eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu ziemnego zastosowane w nowo powstałej kopalni Lubiatów” autorstwa
S. Kudeli, C. Klasińskiego, G. Kowalskiego, T. Cieńka.
W związku z trwającymi pracami
przygotowawczymi dla zagospodarowania złóż typu shale gas, BP Nafta
Gaz Jasło w ramach umowy wykonało opracowania dla prognozowanych
kierunków oraz studium kierunków
i uwarunkowań zagospodarowania
gazu z padów Kochanowo-TepczCzęstkowo. Jednocześnie 21 maja
podpisano umowę na wykonanie
dwóch opracowań dla zagospodarowania gazu z padów zlokalizowanych
na koncesjach Kartuzy – Szemud
i Stara Kiszewa.
3
czerwca
Uruchomiono ciągły przesył gazu z KRNiGZ Lubiatów w kierunku Odazotowni Grodzisk. Budowę gazociągu wysokiego ciśnienia relacji Terminal
Ekspedycyjny Wierzbno – KGZ Paproć DN300 MOP 8,4MPa wraz z infrastrukturą towarzyszącą realizowała Spółka PGNiG Technologie. Gazociąg
dla alternatywnego zasilania Odazotowni Grodzisk o długości 53,6 km
przebiega przez dwa województwa, umożliwi odbiór i sprzedaż nadwyżek gazu handlowego z KRNiGZ Lubiatów.
maj
maja
Zawarto umowę z Wiertconsulting na wykonanie dokumentacji projektowej i formalno – prawnej dla zagospodarowania złoża ropy naftowej Gajewo. Zadanie wiąże się z modernizacją odwiertu G-1 oraz koniecznością
wykonania niezbędnej infrastruktury służącej do eksploatacji ropy i gazu.
Po wydobyciu płyn złożowy będzie przesyłany na instalacje przy odwiercie Buszewo-13, a następnie poprzez OG Buszewo na KRNiGZ Dębno.
W Oddziale rozpoczął się audyt zewnętrzny przeprowadzony przez jednostkę certyfikującą TÜV Nord Polska. Audyt nadzoru jest przeprowadzany na zgodność z wymaganiami normy PN-EN ISO 14001, natomiast audyt
certyfikacyjny na zgodność z wymaganiami normy OHSAS 18001.
W wyniku postępowania na
udzielenie zamówienia w trybie przetargu nieograniczonego na wykonawcę robót
budowlano-montażowych dla
modernizacji tłoczni Żuchlów
wybrano firmę PGNiG Technologie. Modernizacja tłoczni
umożliwi dalszą eksploatację
złoża Żuchlów. Dostosuje istniejącą tłocznię do parametrów eksploatowanych złóż gazu ziemnego, w tym do obniżającego się ciśnienia ze
złoża Żuchlów.
foto: Krzysztof Moroz
W ramach realizacji zadania „Modernizacja KRNiGZ Zielin - budowa
kompresora” podpisano umowę z ABB Sp. z o.o. na dostawę, montaż
i rozruch kompresora. Podpisano także umowę z PGNiG Technologie na
wykonanie robót budowlano montażowych dla całości zadania. Złoże
Zielin jest w końcowej fazie eksploatacji, w najbliższym okresie (ok. 2
lata) prognozowany jest spadek ciśnienia głowicowego, uniemożliwiający uzdatnienie gazu na instalacji technologicznej i oddawanie go do
podsystemu gazu zaazotowanego. Aby wydłużyć eksploatację złoża,
konieczne jest podniesienie ciśnienia wydobywanego gazu za pomocą
kompresora. Zakończenie prac planowane jest w połowie 2014 r.
15
maja
Uzyskano zgodę Zarządu Spółki na uruchomienie postępowań o udzielenie zamówień dla odwiercenia otworu Wilków-51k, który umożliwi
zwiększenie bezpieczeństwa dostaw gazu do obecnych odbiorców oraz
efektywniejsze sczerpanie złoża.
foto: Wioleta Wanat
Spółka PGNiG Technologie
zakończyła realizację zadania
inwestycyjnego związanego
z rozbudową Węzła Kościan.
Wykonana rozbudowa zapewni ciągłość dostaw gazu
zaazotowanego Lw do odbiorców przemysłowych systemu tj.: EC Zielona Góra, EC KGHM Żukowice/Polkowice, więcej na str. 8.
21
Zmiana adresów poczty elektronicznej
Planowana jest wkrótce zmiana adresów służbowej poczty elektronicznej w naszym Oddziale - z istniejących imię[email protected] na jednolite w całej spółce imię[email protected].
…@pgnig.pl
39
PO GODZINACH
nr 12
POZIOMO:
3. Nazwa jednej z koncesji na poszukiwanie
i rozpoznanie niekonwencjonalnych złóż
węglowodorów
5. Może nastąpić na wiertni
9. Branżowy konkurs rysunku satyrycznego
10. ... regulacyjny, stosowany na obiektach
górniczych
11. Jeden z Ośrodków Kopalń
13. Kobiece, pojawiały się przed laty w „Szejku”
15. Kopalnia Ropy Naftowej - eksploatuje kilka
złóż w rejonie OK Gorzów Wlkp.
PIONOWO:
1. ... Wielkopolska, w pobliżu tego miasta
znajduje się Ośrodek Produkcyjny o tej samej nazwie
2. Kopalnia Gazu Ziemnego w okolicach Ostrowa
Wielkopolskiego
4. Dawniej PN „Diament”
Rozwiązanie krzyżówki
Rozwiązanie Szejkówki nr 11 z nr 1/2013 brzmi: Regulamin Pracy. Dziękujemy za licznie
nadesłane odpowiedzi i zapraszamy do rozwiązania Szejkówki nr 12.
Tym razem nagrody otrzymują: Damian Bogdanowicz (Dział Przygotowania Inwestycji),
Małgorzata Czajkowska (KGZ Borzęcin), Katarzyna Boczkowska-Pidek (Dział Księgowości
Majątkowej). Gratulujemy!
Rozwiązanie:
40
6.Egzamin na ...górniczy, zdają go m.in. pracownicy naszego Oddziału
7. Międzynarodowa organizacja normalizacyjna. Tworzy normy obowiązujące także
w naszym Oddziale.
8. Ma czako na głowie
12.Inaczej bowling, którego turnieje przyciągają pracowników z całej Grupy Kapitałowej PGNiG SA
14. Złoże w pobliżu Środy Wlkp. ... Góra
Odpowiedzi prosimy przesyłać drogą mailową
na adres: [email protected]. Wśród czytelników, którzy nadeślą prawidłowe hasło,
rozlosujemy trzy nagrody.
Michał Burkowski
Rozwiązanie
zagadki nr 1/2013
S
zanowni Państwo! Okazało się, że nasza ostatnia zagadka przysporzyła
Wam wielu trudności. Spośród licznie
nadesłanych do nas odpowiedzi, tylko jedna
okazała się prawidłowa. Niektórzy sugerowali, że na zdjęciu widoczny jest Dyrektor
Eksploatacji Czesław Klasiński, kierownik
Działu Profilaktyki i Bezpieczeństwa Ruchu
Wiktor Dudek czy kierownik Działu Eksploatacji Grzegorz Kowalski!
Tymczasem osoba widoczna na fotografii
to… Wiesław Durbajło – kierownik Ośrodka Kopalń Góra. Jedynie Patrycja Pernal
z Działu Ochrony Środowiska rozpoznała,
że to kierownik Durbajło jest na zdjęciu
i to ona otrzymuje nagrodę. Gratulujemy
spostrzegawczości i zapraszamy
do kolejnej, być
może łatwiejszej
zagadki. Czy tym
razem wiecie,
kto to jest? Na
rozwiązania czekamy pod adresem szejk@
zgora.pgnig.pl.
(mb)

Szejk 2/2013 2 (108) VI 2013

Transkrypt

Podobne dokumenty

Biuletyn Techniczny 1/2015