Instrukcja przebiegu praktyki studentów ` n r Wydziału Nauk

uniwersytet warmińsko -mazurski
w OlSZiYI
__
WYDZIAŁ NAUK SPO ŁECZN YCH
Instrukcja przebiegu praktyki studentów
' n r Wydziału Nauk Społecznych
Katedry Aksjologicznych Podstaw Edukacji
Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Kierunek: Pedagogika
Specjalność: Diagnostyka pedagogiczna z edukacją międzykulturową
I. Rodzaj praktyki: praktyka ciągła - 120 godzin (4 tygodnie), miesiące: luty-wrzesień
II. Istota praktyki
Praktyka studencka po pierwszym roku studiów magisterskich uzupełniających stanowi inte­
gralną, nieodzowną, część programu kształcenia na kierunku pedagogika o specjalności „Diagnostyka
pedagogiczna z edukacją międzykulturową” (zgodnie z KRK jest to element realizacji modułu - 2
„Przygotowanie w zakresie psychologiczno-pedagogicznym” - wiodący oraz modułu 3 „Przygotowa­
nie w zakresie dydaktycznym”).
Zgodnie z wytycznymi KRK praktyka ciągła powinna być realizowana w instytucjach, placów­
kach, ośrodkach opieki i wsparcia, w świetlicach terapeutycznych, ośrodkach diagnostycznych, cen­
trach badań międzykulturowych, placówkach dydaktyczno-wychowawczych wdrażających elementy
edukacj ¡/pedagogiki międzykulturowej, w ośrodkach wsparcia imigrantów/uchodźców, itp. - tj. me­
rytorycznie związanych ze specjalnością.
Praktyka ciągła powinna służyć zdobywaniu wiedzy i umiejętności praktycznych, które będą
wykorzystane w pracy zawodowej pedagoga-diagnosty, pedagoga-terapeuty oraz w obszarze edukacji
międzykulturowej. Służy ona w szczególności:
1. Zdobyciu umiejętności diagnostycznych (diagnozowanie podstawowych problemów dydak­
tyczno-wychowawczych, diagnozowanie potrzeb kulturowych, diagnozowanie sytuacji socjalnobytowej imigrantów/uchodźców oraz ich potrzeb psychospołecznych itp.);
2. Rozwinięciu zainteresowań, umiejętności i kompetencji w zakresie diagnostyki psychopedagogicznej i edukacji międzykulturowej;
3. Nabywaniu kompetencji pedagoga-diagnosty, pedagoga-terapeuty; pedagoga wdrażającego
programy wsparcia uchodźców imigrantów i monitorującego tego typu programy;
4. Kształtowaniu kompetencji międzykulturowych, takich jak:
a) w sferze umiejętności: dostrzeganie, rozróżnianie i rozumienie odmienności, świadome „wy­
chodzenie” na pogranicza kulturowe i postrzeganie inności jako wzbogacającej i ciekawej, rozpo­
znawanie przejawów nierówności, dyskryminacji, rasizmu, marginalizacji, ksenofobii, nacjonali­
zmu, megalomanii, podejmowanie dialogu, interakcji i negocjacji, wzmacnianie wzajemnych sto­
sunków między zróżnicowanymi społeczeństwami,
b) w sferze postaw: opanowanie w reakcjach na różnicę, tolerancja, szacunek, wrażliwość na inne
kultury i ich wartości, empatia, otwartość, moralność obywatelska, pluralizm, integracja, zaanga­
żowanie na rzecz pokoju, równości i solidarności, przeciwstawianie się nierówności, dyskrymina­
cji, rasizmowi, marginalizacji, ksenofobii, nacjonalizmom, megalomanii,
c) w sferze świadomości: równouprawnienie wszystkich kultur, niezależność, wzmacnianie wła­
snego poczucia tożsamości, więzi grupowych, lokalnych, kulturowych, narodowych i ponadnaro­
dowych, ekologizm w odniesieniu do środowiska naturalnego i społeczeństwa;
5. Zbieraniu materiałów empirycznych do pracy naukowej (pracy magisterskiej) oraz kształtowa­
niu umiejętności niezbędnych w jej realizowaniu (m.in. analitycznych, organizacyjnych, pracy
zespołowej);
6. Ukierunkowaniu orientacji zawodowej, poznaniu własnych możliwości na rynku pracy;
7. Nawiązaniu kontaktów zawodowych, umożliwiających wykorzystanie ich w momencie po­
szukiwania pracy (aktywizacja studenta na rynku pracy);
8. Identyfikacji z zawodem, przygotowaniu do samodzielnej pracy i uzmysłowieniu odpowie­
dzialności za powierzone zadania.
UL Cele praktyki
1. Zapoznanie się ze specyfiką danej instytucji, placówki, organizacją procesu dydaktyczno-wy­
chowawczego (w szczególności w odniesieniu do przedstawicieli mniejszości narodowych i
etnicznych), organizacją procesu wsparcia i opieki imigrantów/uchodźców (zakres, sposoby
oraz przedmiot działania);
2. Zapoznanie się ze strukturą organizacyjną danej instytucji, placówki, organizacji;
3. Zapoznanie się z całokształtem pracy na danym stanowisku;
4. Zapoznanie się z metodami, technikami oraz działalnością hospitowanej placówki;
5. Praktyczne przygotowanie kadry pedagogicznej do popularyzowania wiedzy na temat praw
człowieka i obywatela oraz edukacji międzykulturowej, jak również do realizacji zadań wyni­
kających z nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego;
6. Praktyczne przygotowanie kadry pedagogicznej do integracji dziecka cudzoziemskiego - mi­
granta czy uchodźcy (praktyczna lekcja tolerancji i szacunku wobec inności) ze środowiskiem
polskiego przedszkola/szkoły; wzajemna wymiana doświadczeń i wiedzy na temat procesów
integracyjnych, adaptacyjnych, wzorców kulturowych, przygotowanie dyrekcji danej pla­
cówki, nauczycieli i pracowników administracji szkolnej do współdziałania z rodzicami - pol­
skimi i cudzoziemskimi, umiejętnej współpracy z instytucjami i organizacjami zajmującymi
się cudzoziemcami, a także wsparcia finansowego i organizacyjnego;
7. Praktyczne przygotowanie kadry pedagogicznej do wdrażania idei dialogu międzykulturo­
wego;
8. Praktyczne zastosowanie przepisów prawa cudzoziemców do edukacji w Polsce oraz korzysta­
nia z systemu wsparcia i opieki.
IV. Zadania praktyki
1. Student podczas praktyki ciągłej powinien zapoznać się:
a) z organizacją i funkcjonowaniem danej placówki (również w terenie);
b) ze strukturą i zadaniami, jakie wypełnia hospitowana placówka;
c) z zadaniami pracowników danej placówki na poszczególnych stanowiskach;
d) ze specyfiką działalności danej placówki (podstawy prawne działania - program, statut itp.);
e) z opiniami pracowników/przełożonych na temat wykonywanej pracy;
f) doświadczeniami pracowników badanej/hospitowanej placówki, w oparciu o konkretne - in­
dywidualne przypadki.
2. Student podczas praktyki ciągłej nabywa i pogłębia umiejętności:
a) obserwowania pracowników podczas wykonywania ich codziennych obowiązków;
b) pracy na określonych stanowiskach;
c) opracowania planu pracy;
d) wprowadzania do praktyki ciągłej ulepszeń i twórczych, nowatorskich pomysłów;
e) prowadzenia pracy badawczej w zakresie określonej tematyki (w oparciu o autorskie lub stan­
daryzowane narzędzia diagnostyczne - zastosowanie tychże narzędzi w konkretnych przypad­
kach);
f) wykorzystania w praktyce wyników autorskich badań diagnostycznych, międzykulturowych.
V. Przykładowe miejsca odbywania praktyki
1. Student może odbywać praktykę wyłącznie w instytucjach i organizacjach funkcjonujących w obrę­
bie systemu oświaty, zgodnie z Ustawą o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005
r. Nr 164, poz. 1365 z późn. zm.), czyli w następujących instytucjach, placówkach:
a) przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach, szkołach ponadgimnazjalnych - realizu­
jących idee edukacji międzykulturowej;
b) placówkach dydaktycznych, oświatowo-wychowawczych, opiekuńczo-wychowawczych w celu przeprowadzenia badań diagnostycznych (tj. np. diagnozowanie gotowości szkolnej,
testy wiadomości i umiejętności itp.);
c) w placówkach dydaktycznych z wykładowym językiem nauczania innym niż język polski;
d) poradniach psychologiczno-pedagogicznych;
e) centrach wsparcia imigrantów/uchodźców (PAH, UNHCR, Polskie Forum Migracyjne, Cari­
tas itp.);
f) środowiskowych domach samopomocy;
g) domach dziennego pobytu dla dzieci/młodzieży z różnych środowisk kulturowych;
h) domach samotnej matki;
i) ośrodkach interwencji kryzysowej.
2. Ponadto student może odbywać praktykę w świetlicach rodzinnych dla przedstawicieli mniejszości
narodowych i etnicznych, stowarzyszeniach mniejszości etnicznych i narodowych, ośrodkach dla
uchodźców i cudzoziemców w Polsce, centrach szkolenia straży granicznej, w oddziałach Polskiej
Akcji Humanitarnej, w oddziałach Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodź­
ców (UNHCR), w instytutach działających na rzecz dialogu różnorodnych kultur i religii, w ośrodkach
badań naukowych, w fundacjach działających na rzecz mniejszości i etnicznych (np. BORUSSIA),
placówkach oświatowych mniejszości narodowych (np. w szkołach podstawowych, gimnazjach
i szkołach średnich z ukraińskim i białoruskich językiem nauczania), w agencjach mających na celu
rozwój stosunków międzykulturowych;
3. Miejscem praktyki mogą być również wojewódzkie urzędy pracy, powiatowe urzędy pracy, urzędy
marszałkowskie, starostwa powiatowe, urzędy miasta oraz oddziały PCK.
Uwaga: student nie może odbywać praktyki w wyżej wymienionych instytucjach i placówkach jako
nauczyciel/praktykant
VI. Przykładowe stanowiska pracy, których może dotyczyć praktyka
1. Pedagog-diagnosta, pedagog-terapeuta: publiczne i niepubliczne poradnie psychologicznopedagogiczne, przedszkola, szkoły (profesjonalna diagnoza uczniów lub wychowanków, in­
terwencja pedagogiczna, terapia pedagogiczna i psychopedagogiczna, zajęcia korekcyjnokompensacyjne i korekcyjno-wyrównawcze);
2. Pracownik świetlicy szkolnej, terapeutycznej, socjoterapeutycznej i środowiskowej;
3. Koordynator zespołu diagnostyczno-terapeutycznego (przedszkola, szkoły, różne placówki
opiekuńczo-wychowawcze);
4. Pracownik różnorodnych placówek dydaktyczno-opiekuńczo-wychowawczych, prowadzących
działalność na rzecz imigrantów lub/i uchodźców;
5. Pracownik ośrodków pomocy uchodźcom, imigrantom, przedstawicielom mniejszości narodo­
wych i etnicznych, osobom odmiennym kulturowo;
6. Pracownik ośrodków wsparcia cudzoziemców;
7. Pracownik pomocniczy straży granicznej i policji (profesjonalna diagnoza potrzeb kulturo­
wych oraz pomoc i wsparcie cudzoziemców);
8. Pracownik ośrodków interwencji kryzysowej (profesjonalna diagnoza, interwencja i terapia
psychopedagogiczna).
VII. Ramowy program praktyki
1. Zapoznanie się ze strukturą organizacyjną, zakresem działania instytucji, placówki, sposobami ich
funkcjonowania oraz obiegiem dokumentów;
2. Zapoznanie się z zakresem pracy na danym stanowisku (jako asystent lub samodzielny pracownik):
a) praca z petentami;
b) poznanie i realizacja strategii oraz metod pracy stosowanych na danym stanowisku;
c) poznanie i obsługa urządzeń wykorzystywanych na danym stanowisku;
d) poznanie i realizacja dokumentacji związanej z danym stanowiskiem;
e) prowadzenie działań diagnostycznych;
f) próba podejmowania (na bazie diagnozy) działań mediacyjnych, remediacyjnych, związanych
ze wsparciem społecznym, opieką i interwencją kryzysową oraz wspieranie mocnych stron
podopiecznych;
g) planowanie, próba koordynowania pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz dokonywanie
oceny (postdiagnoza) efektywności pomocy psychologiczno-pedagogicznej;
h) zbieranie materiałów empirycznych do pracy naukowej;
3. Wnioski z praktyki na temat funkcjonowania instytucji, placówki, centrów oraz własnego funkcjo­
nowania na danym stanowisku.
VIII. Regulamin (organizacja i przebieg) praktyki
Na podstawie Ustawy o szkolnictwie wyższym z dnia 27 lipca 2005 r. (Dz. U. z 2005 r. Nr 164, poz.
1365 z późn. zm.) oraz w oparciu o Program Dydaktyczny kierunku Pedagogika w UWM w Olsztynie,
ustala się co następuje:
1. Do realizacji praktyki można przystąpić po zawarciu Umowy pomiędzy daną instytucją/placówką a Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie w sprawie organizacji
praktyki studenckiej;
2. Student zobowiązany jest do pobrania z Biura Praktyk (ul. Żołnierska 14A, pok. 30) „Umowy
o organizację praktyki studentów”, Dzienniczka Praktyk oraz wymaganych dokumentów po­
trzebnych do odbycia praktyki;
3. W trakcie praktyki student zobowiązany jest do:
a) zapoznania się z treścią Umowy, Programu i Regulaminu Praktyk oraz charakterem
pracy w miejscu przyszłej praktyki;
b) zgłoszenia się w miejscu praktyki w dniu jej rozpoczęcia zgodnie z zawartą wcześniej
Umową;
c) zapoznania się z obowiązującymi wewnętrznymi przepisami instytucji/placówki
(BHP, itp.) oraz ich przestrzegania;
d) sumiennego wykonywania zadań wynikających z programu praktyki;
e) wykonywania poleceń związanych merytorycznie z treścią praktyki;
f) poszanowania powierzonych materiałów i urządzeń;
g) bezwzględnego zachowania tajemnicy poufnych danych służbowych i osobowych;
h) właściwego reprezentowania macierzystej Uczelni i wykazywania się nienaganną po­
stawą godną studenta UMW w Olsztynie, szczególnie w wymiarze zdyscyplinowania
i kultury osobistej.
IX. Zaliczenie praktyki
1. Praktyka, stanowiąc nieodłączną część procesu dydaktyczno-wychowawczego, podlega obowiązko­
wemu zaliczeniu (na ocenę) równorzędnie z innymi zajęciami prowadzonymi na kierunku pedagogika,
a jej treść winna być zgodna z powyższymi wytycznymi;
2. Decyzję o zaliczeniu praktyki podejmuje Dziekan lub upoważniony pracownik dydaktyczny na pod­
stawie oceny placówki/instytucji;
3. Praktykę można zaliczyć w oparciu o pozytywną opinię z miejsca praktyki oraz na podstawie pra­
widłowo wypełnionego i potwierdzonego Dziennika Praktyk, zawierającego: pieczątkę instytu­
cji/placówki, w której student odbywał praktykę, datę rozpoczęcia i zakończenia praktyki, wymagane
podpisy;
4. Dziennik Praktyk winien być złożony opiekunowi praktyk do dnia 30 września aktualnego roku
akademickiego w którym realizowana jest praktyka
X. Uwagi końcowe
1. Student powinien w Dzienniku Praktyk udokumentować zrealizowanie przynajmniej 8-godzinnego
dnia pracy.
2. Praktyka ciągła na specjalności „Diagnostyka pedagogiczna z edukacją międzykulturową” jest czę­
ścią praktyki zawodowej liczącej 180 godzin (120 godzin praktyki ciągłej + 30 godzin praktyki śród­
rocznej w II semestrze + 30 godzin praktyki śródrocznej w III semestrze)
Opracowanie: M. Guziuk-Tkacz, M. Łojko, M. Michalak, A. J. Siegień-Matyjewicz