Geologia Samorządowa - Ekspert odpowiada - - Kodeks

Transkrypt

Geologia Samorządowa - Ekspert odpowiada - Kodeks postępowania administracyjnego
Geologia Samorządowa - Ekspert odpowiada - Kodeks Postępowania Administracyjnego
Odpowiedzi na pytania udzielił Sławomir Krześ
Adwokat Sławomir Krześ w 1983 r. ukończył studia prawnicze. W grudniu 1989 r. po aplikacji
adwokackiej we Wrocławiu i aplikacji sędziowskiej w Jeleniej Górze, zdał egzamin adwokacki we
Wrocławiu. Od 1989 r. prowadził własną działalność jako prawnik, a od 1998 r. prowadzi
indywidualną kancelarię adwokacką. W latach 1999-2006 był członkiem/ekspertem Komisji
Praworządności i Bezpieczeństwa Urzędu Miejskiego we Wrocławiu. Od 2007 r. jest zastępcą
sekretarza Okręgowej Rady Adwokackiej we Wrocławiu. W 2007 r. był członkiem Rady Górniczej
przy Ministrze Środowiska. W 2008 roku przez Ministra Sprawiedliwości został powołany na
stanowisko członka komisji egzaminacyjnej na aplikację adwokacką. Jest członkiem Polskiego
Stowarzyszenia Obrony Godności Lekarskiej. Specjalizuje się w szeroko rozumianym prawie
gospodarczym, legislacji i prawie medycznym. W swojej 22 letniej praktyce zawodowej prowadził
zarówno sprawy cywilne, administracyjne i karne. Jest autorem lub współautorem ponad 60
komentarzy, monografii, podręczników i artykułów prawniczych.
Decyzje
Czy w podstawie prawnej wydawanych decyzji w oparciu o ustawę Prawo geologiczne i
górnicze przywoływać art. 104 k.p.a.?
Tak.
Jak powinno być przeprowadzone postępowanie administracyjne w przypadku stwierdzenia
nieważności decyzji?
Postępowanie to precyzyjnie regulują przepisy art. 156-159 k.p.a.,:
Art. 156. § 1. Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:
1)
wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości,
2)
wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa,
3)
dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną,
4)
została skierowana do osoby nie będącej stroną w sprawie,
5)
była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały,
6)
w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą,
Źródło: http://powiaty.pgi.gov.pl
1
7)
zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.
§ 2. Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt. 1, 3, 4 i 7,
jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała
nieodwracalne skutki prawne.
Art. 157. § 1. Właściwy do stwierdzenia nieważności decyzji w przypadkach wymienionych w art.
156 jest organ wyższego stopnia, a gdy decyzja wydana została przez ministra lub samorządowe
kolegium odwoławcze - ten organ.
§ 2. Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji wszczyna się na żądanie
strony lub z urzędu.
§ 3. Odmowa wszczęcia postępowania w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze
decyzji.
Art. 158. § 1. Rozstrzygnięcie w sprawie nieważności decyzji następuje w drodze decyzji.
§ 2. Jeżeli nie można stwierdzić nieważności decyzji na skutek okoliczności, o których
mowa w art. 156 § 2, organ administracji publicznej ograniczy się do stwierdzenia
wydania zaskarżonej decyzji z naruszeniem prawa oraz wskazania okoliczności, z
powodu których nie stwierdził nieważności decyzji.
Art. 159. § 1. Organ administracji publicznej, właściwy w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji,
wstrzyma z urzędu lub na żądanie strony wykonanie decyzji, jeżeli zachodzi
prawdopodobieństwo, że jest ona dotknięta jedną z wad wymienionych w art.
156 § 1.
§ 2. Na postanowienie o wstrzymaniu wykonania decyzji służy stronie zażalenie.
Omówić zagadnienie zmiany lub uchylenie ostatecznej decyzji przy spełnieniu przesłanek
określonych w art. 155 kpa.
Istotne jest spełnienie łącznie dwóch przesłanek:
1) zgoda strony, która na mocy decyzji nabyła prawo – a więc nie koniecznie wniosek tej strony
(postępowanie może być wszczęte z wniosku innej strony lub z urzędu) i zgoda tylko tej strony,
która nabyła prawo na mocy decyzji (nie jest wymagana zgoda innych stron). Zgoda musi być
wyraźna – nie dorozumiana;
2) za zmianą/uchyleniem musi przemawiać interes społeczny lub słuszny interes strony. Interes
społeczny jest pojęciem uznaniowym, szerokim; natomiast może wystąpić brak słusznego
interesu strony mimo, że przecież wyraziła zgodę. W wyroku z 27.01.1987r. III SA 1048/86
(ONSA z 1987r. Nr 2, poz. 50) Naczelny Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, że
ograniczenie się przez organ tylko do zbadania legalności decyzji objętej wnioskiem, bez
zbadania, czy za jej uchyleniem/zmianą przemawia interes społeczny lub strony – stanowi
naruszenie prawa.
2
Właściwy organ wydaje decyzję w sprawie uchylenia lub zmiany dotychczasowej decyzji (art.
154§2 k.p.a.)
Omówić zagadnienia wydawania decyzji zmieniających już wydane decyzje, kiedy i w jakim
zakresie można zmienić decyzję/koncesję, a kiedy należy wydać nową w świetle przepisów
k.p.a.?
Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą
strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ
wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej
decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony, (art. 155 k.p.a.).
Jakie są środki zaskarżania decyzji ostatecznych?
Od decyzji ostatecznych nie przysługują środki zaskarżenia, mogą być one natomiast wzruszane w
nadzwyczajnym trybie. Wyjątki od zasady trwałości decyzji ostatecznej są wyraźnie określone w
art. 16 § 1 zdanie drugie k.p.a. Decyzja ostateczna może być wzruszona:
1) przez uchylenie (zmianę) decyzji w trybie postępowania w sprawie uchylenia (zmiany) decyzji
prawidłowej lub dotkniętej wadą niekwalifikowaną:
a) gdy strony nie nabyły praw z decyzji ostatecznej, a za zmianą lub uchyleniem decyzji
przemawia interes społeczny lub słuszny interes strony (art. 154 § 1 k.p.a.),
b) gdy strony, które nabyły prawa z decyzji ostatecznej, wyrażają zgodę na jej zmianę lub
uchylenie, a przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes stron i nie sprzeciwia
się to obowiązującym przepisom (art. 155 k.p.a.),
c) gdy decyzja ostateczna zagraża życiu, zdrowiu ludzkiemu, ważnym interesom państwa lub
grozi szkodą w gospodarce narodowej, a nie ma innej możliwości odwrócenia tego
niebezpieczeństwa (art. 161 § 1 k.p.a.);
2) przez uchylenie decyzji w trybie postępowania w sprawie wznowienia postępowania (art. 145 §
1 w związku z art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a.). Uchylając decyzję, organ wydaje nową decyzję
rozstrzygającą o istocie sprawy (art. 151 § 1 pkt 2 k.p.a.);
3) przez stwierdzenie nieważności w trybie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności
(art. 156 § 1 k.p.a.). Stwierdzenie nieważności decyzji może otwierać drogę do ponownego
rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy, np. w razie rażącego naruszenia prawa;
4) przez zmianę decyzji w ramach autokontroli sprawowanej przez organ odwoławczy w związku
ze skargą do wojewódzkiego sądu administracyjnego (art. 54 § 3 u.p.p.s.a.);
5) przez uchylenie (zmianę) na podstawie przepisów szczególnych (art. 163 k.p.a.).
Ponadto przepisy k.p.a., przewidują możliwość wzruszenia ostatecznej decyzji w związku z
3
kontrolą jej wykonania poprzez:
1) stwierdzenie wygaśnięcia decyzji, gdy stała się bezprzedmiotowa albo gdy nie dopełniono
warunku zastrzeżonego w decyzji (art. 162 § 1 k.p.a.);
2) uchylenie decyzji, gdy strona nie wykonała zlecenia dodanego do decyzji w oznaczonym
terminie (art. 162 § 2 k.p.a.).
Z zasady trwałości decyzji administracyjnej wynika niedopuszczalność stosowania wykładni
rozszerzającej podstaw prawnych wyeliminowania decyzji z obrotu prawnego oraz związanie
przesłankami negatywnymi wyłączającymi wyeliminowanie decyzji z obrotu prawnego. Naruszenie
tak wyznaczonych granic ochrony trwałości decyzji administracyjnych stanowi rażące naruszenie
prawa (B. Adamiak, glosa do wyr. SN z dnia 11 października 1996 r., III RN 8/96, OSP 1997, z. 1,
poz. 190, t. 1).
W orzecznictwie sądowym wskazuje się na konieczność ostrożnego korzystania z instytucji
pozwalających na wzruszanie decyzji ostatecznych i ograniczenie jej stosowania tylko do sytuacji
wyjątkowych i w szczególnie uzasadnionych przypadkach. Wzruszenie takich decyzji może
nastąpić jedynie wtedy, gdy ustawowe przesłanki określonej instytucji pozwalającej na odstępstwo
od zasady trwałości, mają charakter bezsporny i oczywisty. Przykładowo w wyroku z dnia 19 maja
1989 r. (IV SA 90/89, PiŻ 1989, nr 35) NSA uznał, że: "Stwierdzenie nieważności decyzji
administracyjnej, jako wyjątek od określonej w art. 16 § 1 k.p.a., ogólnej zasady stabilności decyzji
administracyjnych, następuje tylko wtedy, gdy bezspornie ustalone zostało istnienie przyczyny
nieważności określonej w art. 156 § 1 k.p.a.". Podobnie w innym wyroku, z dnia 22 października
1999 r. (I SA 8/98, niepubl.): "Stwierdzenie nieważności decyzji jest instytucją szczególną, godzącą
w zasadę trwałości decyzji administracyjnych, zatem istnienie przesłanki powodującej stwierdzenie
nieważności musi być oczywiste i oczywistość tę właściwy organ ma obowiązek wykazać".
Zasada trwałości decyzji obejmuje także te części decyzji, które nie zostały dotknięte żadną z wad
dających podstawę do ich wzruszenia. Decyzja administracyjna może zostać zmieniona, uchylona
bądź unieważniona jedynie w części. Takie stanowisko umacnia zasadę stabilności decyzji i chroni
prawa nabyte strony, w tej części, która nie narusza prawa (M. Zdyb, J. Stelmasiak, Zasady
ogólne..., s. 116). Trwałość rozstrzygnięcia, wynikająca z decyzji ostatecznych, ma charakter erga
omnes. Odnosi się do organów administracyjnych, stron i pozostałych uczestników postępowania
oraz innych podmiotów obrotu prawnego. (Komentarz do art.16 kodeksu postępowania
administracyjnego (Dz.U.00.98.1071), [w:] G. Łaszczyca, A. Martysz, A. Matan, Kodeks
postępowania administracyjnego. Komentarz. Tom I. Komentarz do art. 1-103, LEX, 2007, wyd. II.).
Ponadto stosownie do przepisu art.16 § 2 k.p.a. decyzje mogą być zaskarżane do sądu
administracyjnego z powodu niezgodności z prawem.
4
Czy uchylać w myśl art. 162 § 1 pkt.1 k.p.a. dawne decyzje zatwierdzające dokumentacje, po
przyjęciu zawiadomieniem nowych dokumentacji dla tych samych złóż?
Udzielenie odpowiedzi na postawione pytanie wymaga ustalenia zakresu stosowania przepisu art.
46 P.g.g. w związku z jednym z nadzwyczajnych trybów weryfikacji decyzji administracyjnych.
W orzecznictwie zauważa się, że „Przepis art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. stanowi, iż organ administracji
publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji, stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja stała
się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie wygaśnięcia takiej decyzji nakazuje przepis prawa albo gdy
leży to w interesie społecznym lub w interesie strony. Bezprzedmiotowość decyzji, będąca
niezbędną przesłanką stwierdzenia jej wygaśnięcia, wynika z ustania prawnego bytu elementu
stosunku materialnoprawnego, nawiązanego na podstawie decyzji administracyjnej - z powodu
ustania bytu podmiotu, zniszczenia lub przekształcenia rzeczy, rezygnacji z uprawnień przez
stronę, a także z powodu zmiany stanu faktycznego uniemożliwiającej wykonanie decyzji lub
zmiany w stanie prawnym w przypadku, gdy powoduje ona taki skutek. Bezprzedmiotowość
decyzji wskazana w art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. stwarza podstawę do stwierdzenia jej wygaśnięcia
albo z mocy odrębnego przepisu prawa albo też po ustaleniu przez organ administracyjny, że leży
to w interesie społecznym lub w interesie strony (wyrok WSA w Warszawie w spr. Sygn. Akt VII SA/
Wa 89/06).
Przepis art. 46 ustawy P.g.g. ma charakter bezwzględnie obowiązujący, zatem stosownie do
powołanego przepisu „1. Dokumentacja geologiczna podlega zmianie w razie:
1. stwierdzenia istotnych różnic w budowie geologicznej lub w warunkach geologicznych albo
w sposobie i w warunkach zagospodarowania wód podziemnych w stosunku do danych
określonych w zatwierdzonej lub przyjętej dokumentacji;
2. zmiany przedmiotu lub zakresu działalności, dla której dokumentacja została sporządzona.
2. Do zmiany dokumentacji geologicznej stosuje się przepisy art. 45.
W kwestii trybu stosowania przepisu art. 46 P.g.g wypowiedział WSA w Warszawie w wyroku z
dnia 15.06.2004 r. (w sprawie II SA 3075/02), stwierdzając, że:
1. Przepisy art. 22 i 23 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze, jak i
przepis art. 15 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 16 ust. 2 i 4 Prawa geologicznego i górniczego, nie
nakładają na organ koncesyjny w postępowaniu w przedmiocie udzielenia koncesji na
rozpoznanie złoża obowiązku rozstrzygnięcia, w jakim zakresie, pod jakimi warunkami i na
jakich zasadach koncesjobiorca może korzystać z istniejących już informacji geologicznych.
2. Przyjęcie dokumentacji geologicznej, w tym ustalenie, czy spełnia ona wszystkie
wymagania prawa, nie następuje w postępowaniu koncesyjnym, tylko w trybie art. 45
Prawa geologicznego i górniczego. W tym właśnie trybie następuje ustalenie, czy
dokumentacja geologiczna będzie spełniać wymagania określone rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 19 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim
5
powinny odpowiadać dokumentacje geologiczne złóż kopalin (Dz. U. Nr 153, poz. 1778).
Sam fakt zmiany przepisów nie stanowi podstawy do stwierdzenia wygaśnięcia decyzji, jeżeli nie
nakazuje tego przepis prawa. Jeżeli nowa regulacja prawna nie przewiduje uregulowań co do losu
decyzji wydanych przed wejściem jej w życie i wydanej na odmiennych podstawach prawnych, to
decyzja ta nadal jest wiążąca, mimo że przestała istnieć podstawa prawna, która uzasadniała jej
wcześniejsze wydanie (wyrok WSA w Warszawie z 26.06.2006 r., II SA/Wa 594/06). Przy czym:
•
Jeśli nowa regulacja prawna nie przewiduje uregulowań co do losu decyzji wydanych przed
wejściem jej w życie i wydanej na odmiennych podstawach prawnych, to decyzja ta nadal
jest wiążąca. Mimo że przestała istnieć podstawa prawna, która uzasadniała jej
wcześniejsze wydanie. (wyrok WSA w Warszawie z dnia 20.05.2005 r., II SA 2389/04).
•
Zgodnie zaś z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o zmianie ustawy Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 110, poz. 1190) decyzje, wydane na podstawie
dotychczasowych przepisów prawa geologicznego i górniczego przed dniem wejścia w
życie tej ustawy, pozostają w mocy.
Do jakiego organu przysługuje odwołanie od decyzji Starosty np. koncesyjnych,
zatwierdzających projekty prac geologicznych i na jakiej podstawie?
Zagadnienie to jest sporne w doktrynie, ale należy zgodzić się z poglądem wyrażonym w
postanowieniu Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 21 grudnia 2006 r., II GW
4/06 (cytowane za SIP LEX OMEGA 2009 pozycja 295015), że od dnia 1 stycznia 2006 r., to jest
wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 29 lipca 2005 r., o zmianie niektórych ustaw w związku ze
zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. Nr 175, poz. 1462 ze
zm.), zgodnie z którą z dniem 1 stycznia 2006 r. kompetencje wojewody (jako organu administracji
geologicznej) przejął marszałek województwa, wojewoda nie jest już w stosunku do starostów
(jako organów administracji geologicznej) organem wyższego stopnia. Ustawa ta uchyliła
art.
103a ust. 4 ustawy Prawo geologiczne i górnicze, zatem organem wyższego stopnia w stosunku
do starosty - w obecnym stanie prawnym - jest SKO, zgodnie z treścią art. 17 pkt. 1 k.p.a.
Dokumentacje
Jaki może być zakres możliwej ingerencji geologów powiatowych w treść zatwierdzanych
projektów prac geologicznych i przyjmowanych dokumentacji geologicznych oraz jaka
może być odpowiedzialność prawna i finansowa za nakazane przez pracownika
administracji geologiczne zmiany?
6
Wezwanie do usunięcia braków w dokumencie istotnym dla sprawy, w formie postanowienia
(postanowienie NSA z 23.09.1986r. IV SAB 13/86, publ. OSPiKA z 1988r. Nr 5, poz. 125).
Odpowiedzialność, w zależności od winy lub jej braku pracownika, faktu i wysokości zaistnienia
szkody i motywów, jakimi się kierował może być odpowiedzialnością dyscyplinarną (pracowniczą),
cywilną (odszkodowawczą), a nawet karną. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny.
Omówić postępowanie administracyjnego w przypadku decyzji o uzupełnienie w
dokumentacji geologicznej.
W terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania dokumentacji geologicznej organ administracji
zawiadamia pisemnie o przyjęciu dokumentacji bez zastrzeżeń, a w przypadku gdy dokumentacja
nie odpowiada wymaganiom określonym w przepisach prawa, zażąda, w drodze decyzji,
uzupełnienia lub poprawienia dokumentacji. W terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania
uzupełnionej lub poprawionej dokumentacji organ zawiadamia o przyjęciu jej bez zastrzeżeń. (art.
45 ust. 1a Ustawy Prawo geologiczne i górnicze). Lipiński i R. Mikosz na str. 224 pkt. 5
Komentarza trafnie wskazują, że ten tryb postępowania jest niedopracowany.
Omówić możliwość ingerencji przez organ administracji geologicznej zgodnie z k.p.a., w
zakres, treść i formę w „innej dokumentacji geologicznej”, która nie odpowiada przepisom
prawa i nie podlega przyjmowaniu bez zastrzeżeń.
Możliwość ingerencji, na podstawie art. 45 Prawa geologicznego i górniczego, występuje w
przypadkach,
gdy
przepis
przewiduje
obowiązek
„przekazania”
innych
dokumentów
(rozporządzenie Ministra Środowiska z 23.06.2005, Dz. U. Nr 116 poz. 983) – patrz Komentarz A.
Lipińskiego i R. Mikosza, str. 221, teza 1.
Omówić zagadnienie zawiadomienie o przyjęciu dokumentacji geologicznej przez organ
administracji geologicznej - w świetle przepisów k.p.a.
Po otrzymaniu dokumentacji geologicznej wspomniany organ bądź zawiadamia o jej przyjęciu (bez
zastrzeżeń), bądź nakazuje jej uzupełnienie (poprawienie). Jeżeli dokumentacja geologiczna
spełnia wymagania określone przepisami prawa (tj. prawem geologicznym i górniczym,
rozporządzeniami wykonawczymi), organ administracji geologicznej ma obowiązek pisemnego
zawiadomienia o jej przyjęciu bez zastrzeżeń. Termin do dokonania tej czynności wynosi 2
miesiące i liczy się od dnia otrzymania dokumentacji. W interesie przedkładającego dokumentację
jest uzyskanie potwierdzenia daty otrzymania jej przez organ administracji geologicznej. Ustawa
nie określa prawnego charakteru wspomnianego terminu. Wydaje się, że jest on terminem prawa
procesowego, ustalonym ustawowo i ma charakter bezwzględnie oznaczony. Do jego obliczania
należy stosować przepisy art. 57 i n. k.p.a. W konsekwencji należy przyjąć, że ma on charakter
7
zawiły, a zatem po jego upływie organ administracji geologicznej nie może skutecznie żądać
poprawy bądź uzupełnienia dokumentacji. Termin ten nie podlega też przywróceniu (instytucja
przywrócenia terminu dotyczy wyłącznie terminów wiążących strony). Ustawodawca wyszedł z
założenia,
że termin
dwumiesięczny jest
wystarczający do
stwierdzenia prawidłowości
sporządzenia dokumentacji geologicznej. Istnieje natomiast obawa, że (zwłaszcza w odniesieniu
do dokumentacji sporządzonych dla złóż zalegających na znacznym obszarze, w tym o złożonej
budowie geologicznej), dotrzymanie go może być niezwykle trudne. Ustawa nie rozstrzyga, czy
stwierdzenie prawidłowości sporządzenia dokumentacji geologicznej powinno być poprzedzone
stanowiskiem specjalistów z danego zakresu (np. opinią komisji powołanej przez organ
administracji geologicznej); sposób postępowania w tych sprawach jest wewnętrzną sprawą
organu. Powstaje pytanie, według jakich kryteriów ustalać, czy termin do dokonania omawianego
zawiadomienia został zachowany. Wypada odesłać w tej mierze do art. 57 k.p.a.; w praktyce
oznacza to konieczność złożenia w urzędzie pocztowym (przed upływem 2 miesięcy) pisma
zawierającego oświadczenie woli w przedmiocie zawiadomienia. W praktyce wykazanie tej
okoliczności wymaga nadania takiego pisma listem poleconym. Wypada postulować, aby
załącznikiem do wspomnianego zawiadomienia był opieczętowany (a nawet przesznurowany)
egzemplarz "przyjętej" dokumentacji geologicznej; odmienne rozwiązanie może prowadzić do
wątpliwości, czy dany egzemplarz dokumentacji geologicznej rzeczywiście został przyjęty, stając
się źródłem potencjalnych nadużyć. Brak także podstaw, by z tytułu weryfikacji dokumentacji
pobierać jakiekolwiek opłaty. Powstaje natomiast pytanie, jak postępować, jeżeli w określonym
wyżej terminie organ ani nie dokona zawiadomienia o przyjęciu dokumentacji bez zastrzeżeń, ani
też nie zażąda jej uzupełnienia. Powinno być poza sporem, że opisane wyżej zawiadomienie nie
jest decyzją administracyjną, a w konsekwencji nie znajdują tu zastosowania wymagania
dotyczące tego rodzaju rozstrzygnięć. Alternatywą dla "przyjęcia" dokumentacji jest bowiem
decyzja administracyjna nakazująca uzupełnienie (poprawę) takiej dokumentacji. Wydaje się, że
instrumentem prawnym skutecznie chroniącym interesy inwestora może być w takiej sytuacji
instytucja "zaświadczenia" w rozumieniu art. 217 i n. k.p.a. Wydaje się je, jeżeli:
−
urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa,
−
osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym
potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.
Takie zaświadczenie należy wydać "bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 7 dni".
Jeśli zatem organ administracji geologicznej w terminie 2 miesięcy od przekazania mu
dokumentacji geologicznej nie zawiadomi o jej przyjęciu bez zastrzeżeń, inwestor może żądać
zaświadczenia, że wspomniana dokumentacja została przyjęta. Przed wydaniem zaświadczenia
organ administracji geologicznej może w koniecznym zakresie przeprowadzić postępowanie
wyjaśniające ( art. 218 § 2 k.p.a.). Odmowa wydania zaświadczenia (w tym zaświadczenia o
8
żądanej treści) następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie (a w konsekwencji
skarga do NSA). Wspomniane zaświadczenie podlegałoby zatem opłacie skarbowej. (Komentarz
do art.45 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.94.27.96), [w:] A.
Lipiński, R. Mikosz, Ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz, Dom Wydawniczy ABC,
2003, wyd. II.).
Koncesje
Jaki jest sposób wszczęcia postępowania, terminy, sposób postępowania, gdy wniosek np.
koncesyjny jest niekompletny ?
Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy
wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie
tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64§2 k.p.a.).
Na jakiej podstawie należy dokonać zmiany w decyzji koncesyjnej np. zmiany adresu
przedsiębiorcy czy numeru działki (na skutek podziału działki) w oparciu o art. 16 ust. 5a
czy art. 155 kpa?
Art. 16 ust. 5a prawa geologicznego i górniczego, jako przepis specjalny.
Jaki jest sposób postępowania gdy w trakcie załatwiania sprawy (już po wszczęciu
postępowania) stwierdza się braki we wniosku koncesyjnym?
Jeżeli podanie nie czyni zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach prawa, należy
wezwać wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni z pouczeniem, że nieusunięcie
tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64 §2 k.p.a).
Czy można zawiesić postępowanie o udzielenie koncesji na eksploatację kopaliny
pospolitej w przypadku złożenia przez wnioskodawcę skargi do WSA na postanowienie SKO
utrzymujące w mocy postanowienie wójta gminy odmawiające uzgodnienia tego
przedsięwzięcia – czy należy wydać decyzję odmawiającą udzielenia koncesji?
W przypadku złożenia przez wnioskodawcę skargi do WSA na postanowienie SKO utrzymujące w
mocy postanowienie wójta gminy odmawiające uzgodnienia tego przedsięwzięcia w kontekście
zasady wynikającej z przepisu art. 7 k.p.a. (zgodnie z którym, w toku postępowania
administracyjnego organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują
wszelkie niezbędne kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do
załatwienia sprawy, mając na względzie także słuszny interes obywateli), a także art. 8 k.p.a.
9
(pogłębiania zaufania do obywateli) zasadnym byłoby zawieszenie postępowania na podstawie
przepisu art. 97 pkt. 4 k.p.a. Stosownie do powołanego przepisu, gdy rozpatrzenie sprawy i
wydanie decyzji zależy od uprzedniego rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ
lub sąd. W przypadku gdyby nie zostało zawieszone takie postępowanie strona w odwołaniu od
odmowy udzielenia koncesji mogłaby podnosić to jako zarzut nie rozpoznania wszystkich
okoliczności mających istotny wpływ na merytoryczne rozstrzygnięcie sprawy.
Omówić zagadnienie w przypadku uchylenia przez WSA decyzji SKO w sytuacji, gdy już
decyzja o odmowie udzielenia koncesji stała się prawomocna.
Celem uniknięcia sytuacji, w której w wyniku uwzględnienia skargi uchylone zostało przez sąd
administracyjny postanowienie SKO utrzymujące w mocy postanowienie wójta gminy odmawiające
uzgodnienia przedsięwzięcia, a decyzja o odmowie udzielenia koncesji stała się ostateczna,
należałoby zawieszać postępowanie do czasu wyczerpania środków prawnych służących
weryfikacji postanowienia wójta gminy odmawiającego uzgodnienia przedsięwzięcia na podstawie
przepisu art. 97 pkt.4 k.p.a.
Projekt prac geologicznych
Jaki może być zakres możliwej ingerencji geologów powiatowych w treść zatwierdzanych
projektów prac geologicznych i przyjmowanych dokumentacji geologicznych oraz jaka
może być odpowiedzialność prawna i finansowa za nakazane przez pracownika
administracji geologiczne zmiany?
Wezwanie do usunięcia braków w dokumencie istotnym dla sprawy, w formie postanowienia
(postanowienie NSA z 23.09.1986r. IV SAB 13/86, publ. OSPiKA z 1988r. Nr 5, poz. 125).
Odpowiedzialność, w zależności od winy lub jej braku pracownika, faktu i wysokości zaistnienia
szkody i motywów, jakimi się kierował może być odpowiedzialnością dyscyplinarną (pracowniczą),
cywilną (odszkodowawczą), a nawet karną. Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny.
Strony postępowania administracyjnego
Jak traktować wnioskodawcę (pełnomocnika) w stosunku do właściciela terenu, nie zawsze
jest to ta sama osoba, na kogo wydać decyzję?
10
Decyzję wydaje się na wnioskodawcę (przedsiębiorcę), a właściciel nieruchomości (gruntu) jest
stroną postępowania.
Kogo należy uznać za stronę w postępowaniu o wydanie koncesji na poszukiwanie,
rozpoznanie lub wydobywanie kopalin ze złoża ?
Stroną postępowania jest wnioskodawca (przedsiębiorca), właściciel gruntu (gdy jest to kto inny niż
wnioskodawca), może być nią gmina (patrz jednak wyrok NSA z 27.05.1992r. IV SA 333/92, publ.
ONSA 1993r. Nr 2, poz. 43) oraz organizacje ekologiczne (art. 44 ustawy z 03.10.2008 o
udostępnianiu informacji o środowisku...-Dz.U. Nr 199, poz. 1227).
Czy Zarząd Dróg Powiatowych czy Wojewódzkich po których odbywa się transport z
kopalni należy uznać za stronę w postępowaniu koncesyjnym?
Nie. Stroną w rozumieniu art. 28 k.p.a. będzie podmiot wymieniony w art. 29 k.p.a. lub w
przepisach odrębnych, który na podstawie prawa obowiązującego może czy powinien uzyskać
konkretne korzyści albo też może lub powinien być obarczony powinnością określonego
zachowania wyznaczonego nakazem lub zakazem, jednakże dopiero po skonkretyzowaniu ich
w decyzji administracyjnej przez organ administracji publicznej, działający w granicach jego
właściwości i kompetencji (J. Borkowski {w:} B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania
administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2008, s. 238, teza.2, nb. 13). Zarząd Dróg nie spełnia
tej przesłanki bycia stroną.
Czy sąsiedzi planowanego zakładu górniczego oddzieleni drogą powinni być traktowani
jako strona w postępowaniu koncesyjnym?
Moim zdaniem nie, chociaż zagadnienie jest sporne. Sąsiad nie spełnia kryteriów strony
wymienionych w odpowiedzi na pytanie 3. Jednak w wyroku z 11.04.1996r. II SA 667/95
(powołanym w: A. Lipiński, R. Mikosz, Ustawa Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz,
Warszawa 2003, s. 143-144, teza 4) Naczelny Sąd Administracyjny stanął na stanowisku, że w
postępowaniu administracyjnym dotyczącym koncesji na działalność gospodarczą o szczególnym
znaczeniu (na wydobywanie kopalin) właściciel sąsiedniej nieruchomości może już na etapie
ubiegania się o koncesję zapobiegać powstaniu dla siebie niekorzystnych skutków przez
korzystanie z uprawnień należnych stronie. Szczególnie w przypadku, gdy sąsiedzi są
oddzieleni drogą, a przecież decyzja nie przyznaje im korzyści ani też nie obarcza powinnością
określonego zachowania.
Kogo należy uznać za stronę w postępowaniu administracyjnym przy zatwierdzaniu
projektów prac geologicznych?
11
Wnioskodawcę i właściciela nieruchomości; właściciele sąsiednich nieruchomości, gdy znajdą się
w zasięgu szkodliwych wpływów prac geologicznych; organizacje ekologiczne po spełnieniu
kryteriów ustawowych, gdy zgłoszą się w postępowaniu (art. 44 ustawy z 03.10.2008 o
udostępnianiu informacji o środowisku...-Dz.U. Nr 199, poz. 1227).
Kogo należy uznać za stronę w sprawach z zakresu hydrogeologii, czy inni użytkownicy
wód podziemnych położonych w pobliżu planowanej inwestycji (budowy ujęcia) są stroną?
Stroną jest wnioskodawca i właściciel gruntu. Nie są nią inni użytkownicy wód położonych w
pobliżu planowanej inwestycji. Patrz jednak uwagi do pytania 4.
Jak przeprowadzić postępowanie zgodnie z kpa w przypadkach sprzeciwu sąsiadów np. w
przypadku udzielania koncesji na wydobycie kopalin, przykładowe sposoby rozwiązań
takich konfliktów?
Sąsiedzi nie są stroną można jednak uwzględnić ich postulaty (warunki w decyzji) z uwagi na art. 7
k.p.a., nakazujący uwzględnianie słusznego interesu obywateli (patrz komentarz B. Adamiak
powołany w pytaniu 3, strona 74 - 75 teza 1 nb. 12 i powołane tam poglądy doktryny oraz
orzecznictwo). Należy też skłaniać do ugody, proponując jej założenia (art. 114 k.p.a.).
W jaki sposób administracja geologiczna ma postępować w przypadku zgłoszenia się osób/
instytucji
do
organu
np.
koncesyjnego
z
wnioskiem
o
uznanie
za
stronę
po
uprawomocnieniu się decyzji koncesyjnej?
Jeżeli rzeczywiście zgłaszający się spełnia przesłanki, by uznać go za stronę postępowania, a nie
brał udziału w postępowaniu bowiem nie był o nim powiadomiony – należy wznowić postępowanie
(art. 145 §1 pkt. 4 k.p.a.).
Jak prowadzić postępowanie administracyjne zgodnie z k.p.a., w przypadku pobytu strony
za granicą?
Jeżeli strona nie zmieniła adresu, tylko wyjechała na jakiś czas - doręczenia na adres
zamieszkania są skuteczne (art. 42§1 w związku z art. 43 k.p.a.). Jeżeli wyjechała na stałe i nie
zawiadomiła o zmianie adresu – doręczenia na dotychczasowy adres są skuteczne (art. 41 k.p.a.).
Jakie są formy doręczeń powiadomień stronom, aby były skuteczne?
Doręczenia reguluje przepis art. 40 i następne k.p.a. Pismo doręcza się: stronie w miejscu, w jakim
ją się zastanie; jeżeli działa przez przedstawiciela – koniecznie przedstawicielowi; jeżeli strona ma
pełnomocnika – bezwzględnie pełnomocnikowi, a stronie jeżeli czynność wymaga jej
osobistego udziału np. dowód z przesłuchania stron. Dopuszczalne jest doręczenie zastępcze
12
dorosłemu domownikowi, sąsiadowi lub gospodarzowi domu (art. 43) oraz tzw. fikcja doręczenia
(art. 44 i 47).
Kiedy organ administracji geologicznej powinien udostępniać stronom akta sprawy
związane z prowadzonym postępowaniem administracyjnym dotyczącym np. udzielania
koncesji, nielegalnej eksploatacji kopalin?
Stosownie do przepisu art. 73 §1 k.p.a., strona ma prawo przeglądania akt oraz sporządzania
notatek i odpisów w każdym stadium postępowania.
Jaka powinna być prawidłowa forma wezwania strony do wniesienia merytorycznych
poprawek w projekcie prac geologicznych, dokumentacji lub operacie ewidencyjnym złoża:
wezwanie, postanowienie czy decyzja i na podstawie którego przepisu k.p.a?
W projekcie prac geologicznych – postanowienie (postanowienie NSA z 23.09.1986r. IV SAB
13/86, OSPiKA 1988r. Nr 5, poz. 125 i J. Borkowski w Komentarzu do kpa, s. 569, teza 2, nb. 6).
W terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania dokumentacji geologicznej uprawniony organ
zawiadamia pisemnie o przyjęciu dokumentacji bez zastrzeżeń, a w przypadku gdy dokumentacja
nie odpowiada wymaganiom określonym w przepisach prawa, zażąda, w drodze decyzji,
uzupełnienia lub poprawienia dokumentacji. (art. 45 ust. 1a prawa geologicznego i górniczego.
Jak prowadzić postępowanie administracyjne (np. w przypadku postępowania dotyczącego
nielegalnej eksploatacji kopalin), gdy strona nie podejmuje korespondencji?
Zagadnienie prowadzenia postępowania administracyjnego w przypadku niepodejmowania
korespondencji przez stronę jest zróżnicowane w zależności od tego czy stroną jest osoba
fizyczna, czy osoba prawna.
Tryb związany z dokonywaniem doręczeń osobom fizycznym został uregulowany w przepisach art.
42-43 k.p.a. Natomiast sytuację, której nie jest możliwe dokonanie doręczenia na zasadach tam
przewidzianych określa przepis art. 44 § 1 k.p.a., stosownie do którego :
„W razie niemożności doręczenia pisma w sposób wskazany w art. 42 i 43:
1. poczta przechowuje pismo przez okres czternastu dni w swojej placówce pocztowej - w
przypadku doręczania pisma przez pocztę,
2. pismo składa się na okres czternastu dni w urzędzie właściwej gminy (miasta) - w
przypadku doręczania pisma przez pracownika urzędu gminy (miasta) lub upoważnioną
osobę lub organ.
§ 2. Zawiadomienie o pozostawieniu pisma wraz z informacją o możliwości jego odbioru w terminie
siedmiu dni, licząc od dnia pozostawienia zawiadomienia w miejscu określonym w § 1, umieszcza
się w oddawczej skrzynce pocztowej lub, gdy nie jest to możliwe, na drzwiach mieszkania
13
adresata, jego biura lub innego pomieszczenia, w którym adresat wykonuje swoje czynności
zawodowe, bądź w widocznym miejscu przy wejściu na posesję adresata.
§ 3. W przypadku niepodjęcia przesyłki w terminie, o którym mowa w § 2, pozostawia się powtórne
zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki w terminie nie dłuższym niż czternaście dni od daty
pierwszego zawiadomienia.
§ 4. Doręczenie uważa się za dokonane z upływem ostatniego dnia okresu, o którym mowa w § 1,
a pismo pozostawia się w aktach sprawy”.
Problematyka przyjęcia tzw. fikcji doręczenia w postępowaniu administracyjnym była także
przedmiotem analizy orzecznictwa, które również potwierdziło, że
„Przepis art. 44 k.p.a. wprowadza swoistą fikcję prawną doręczenia, które w tym przypadku ma
charakter doręczenia zastępczego. Ustanowienie przez ustawodawcę tego rodzaju doręczenia
podyktowane jest postulatami płynącymi z zasady ekonomiki procesowej i ma na celu ochronę
biegu postępowania przed jego zatamowaniem wskutek nieodebrania pism przez stronę. Należy
zważyć, że doręczenie zastępcze jest w pełni skuteczne i wywiera takie same skutki jak
doręczenie rzeczywiste pisma adresatowi. Doręczenie w trybie art. 44 kpa może dotyczyć
wszelkich pism wydawanych w toku postępowania przez organ prowadzący postępowanie, a więc
również decyzji. Jednym ze skutków doręczenia decyzji w postępowaniu podatkowym jest
rozpoczęcie biegu terminów przewidzianych w przepisach postępowania związanych z
doręczeniem decyzji, w tym również terminów do wniesienia środków zaskarżenia decyzji w trybie
zwyczajnym i nadzwyczajnym postępowania. Skutki tego rodzaju doręczenia mogą być obalone
przeciwdowodem potwierdzającym, że adresat pisma nie miał obiektywnej możliwości zapoznania
się z treścią pisma doręczonego w trybie art. 44 kpa”.(wyrok WSA w Warszawie z 25.02.2004r., III
SA 1650/2002).
Należy jednak pamiętać, iż aby skorzystać z fikcji doręczenia niezbędne jest przestrzeganie
wszystkich warunków przewidzianych w przepisie art. 44 k.p.a., jak bowiem wskazuje się w
orzecznictwie „1. W świetle art. 44 k.p.a. ocena ziszczenia się skutku prawnego, o którym mowa w
§ 4, polegającego na uznaniu pisma za doręczone nie może być sformułowane wyłącznie w
oparciu o związek tegoż przepisu z § 1, do którego on odsyła, a więc tylko w oparciu o
stwierdzenie, iż pismo było przechowywane przez pocztę przez okres czternastu dni w jej
placówce pocztowej, lecz musi być powiązana także z ustaleniem, że spełnione zostały w czasie
biegu tego terminu wszystkie pozostałe wymogi płynące zarówno z § 2 jak i § 3, czyli wymogi
związane z pierwszym i powtórnym zawiadomieniem o nadejściu przesyłki.
2. Pisma nie można uznać za doręczone w rozumieniu art. 44 § 4 kpa, w sytuacji, gdy powtórne
zawiadomienie o możliwości odbioru przesyłki zawierającej to pismo zostanie pozostawione
adresatowi w miejscu, o którym mowa w § 2 przed upływem terminu przewidzianego na podjęcie
przesyłki, określonego w pierwszym zawiadomieniu o pozostawieniu pisma wraz z informacją o
14
możliwości jego odbioru w placówce pocztowej. (wyrok WSA w Warszawie z dnia 26.07.2007r., III
SA/Wa 1000/2007)”. Ponadto warunkiem zastosowania przepisu art. 44 k.p.a. jest wcześniejsze
wykorzystanie trybu przewidzianego w art. 42-43 k.p.a., jak słusznie zauważa się w orzecznictwie
„Jeżeli organ miał informację, że adres, pod który wysyłana jest korespondencja, nie jest
prawidłowy i doręczenie korespondencji nie nastąpiło do rąk własnych adresata lub domownika,
który podjął się przekazania zainteresowanemu przesyłki, nie było podstaw do stosowania przy
doręczaniu decyzji przepisów o doręczeniu zastępczym (art. 44 k.p.a.) ani uznania, że strona
zaniedbała powiadomienia organu o zmianie miejsca zamieszkania (art. 41 k.p.a.).” (wyrok WSA w
Warszawie z dnia 21.07.2004r. I SA 2341/2005 ONSA i WSA 2006/2 poz. 41).
Zasady dokonywania doręczeń osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym oraz organizacjom
społecznym reguluje przepis art. 45 k.p.a., w myśl którego „Jednostkom organizacyjnym i
organizacjom społecznym doręcza się pisma w lokalu ich siedziby do rąk osób uprawnionych do
odbioru pism. Przepis art. 44 stosuje się odpowiednio.”
W przypadku natomiast, gdy nie jest znane miejsce pobytu strony zastosowanie ma przepis
art. 48. § 1 k.p.a. tj. „Pisma skierowane do osób nie znanych z miejsca pobytu, dla których sąd nie
wyznaczył przedstawiciela, doręcza się przedstawicielowi ustanowionemu w myśl art. 34.”
Jak ustalać strony postępowań – kto jest stroną, w przypadku udzielania koncesji na
wydobywanie kopalin prowadzone z użyciem materiałów wybuchowych i odwodnieniem –
lejem depresji, jeżeli w jego zasięgu są zwodociągowanie zabudowania?
Zasady postępowania w przypadku prowadzenia prac związanych z użyciem materiałów
wybuchowych określa rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 28 lipca 2005 r.
w sprawie sposobu prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych przeznaczonych do
użytku cywilnego (rozporządzenie to zostało notyfikowane w Komisji Europejskiej w dniu
17.03.2005 r. pod numerem 2005/0121/PL - C10C zgodnie z § 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm
i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597).
W postępowaniu administracyjnym zgodnie z przepisem art. 28 k.p.a. „Stroną jest każdy, czyjego
interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie albo kto żąda czynności organu ze
względu na swój interes prawny lub obowiązek”. W związku z powyższym dokonując oceny
zagrożenia wydobycia kopalin na przyległe tereny oraz tereny, na które może oddziaływać
projektowana inwestycja, stosownie do tzw. decyzji środowiskowej, należy powiadomić z urzędu
wszystkie osoby, który prawa mogą być w wyniku realizacji inwestycji związanej z wydobywaniem
kopalin zagrożone. Rozumienie pojęcia strony zostało już opisane w poprzednio udzielonych
odpowiedziach.
W orzecznictwie wyrażany jest pogląd, że Właściciel nieruchomości położonej w sąsiedztwie
15
działki, na której ma być prowadzona działalność gospodarcza zagrażająca jego dobru osobistemu
lub majątkowemu, ma interes prawny w rozumieniu art. 28 k.p.a. w kwestionowaniu prawidłowości
pozwolenia na zbieranie odpadów, tym bardziej jeżeli pozwolenie to zawiera wymogi dotyczące
ograniczenia uciążliwości powodowanych ww. działalności (por. wyrok NSA z 26.09.2007r., II OSK
1252/2006).
16

Geologia Samorządowa - Ekspert odpowiada - - Kodeks

Transkrypt

Podobne dokumenty

Skill CV

Znaczenie i zasady pracy administracyjno

Profesjonalna obsługa interesanta w ramach

Sylabus-Prawo Administracyjne-SSP

Wspomnienie o prof. zw. dr. hab. Januszu Borkowskim