Stanowisko w/s hurtowego zaopatrzenia gmin w wodę w świetle

Stanowisko w/s hurtowego zaopatrzenia gmin w wodę w świetle

Stanowisko
Zgromadzenia Ogólnego
Śląskiego Związku Gmin i Powiatów
dn. 25 października 2013 r.
w sprawie: hurtowego zaopatrzenia gmin w wodę w świetle działań Samorządu
Województwa Śląskiego dot. Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów
S.A.
1. W nawiązaniu do poprzedniego stanowiska Zgromadzenia Ogólnego Śląskiego Związku
Gmin i Powiatów z dn. 16 listopada 2012 r. oraz stanowisk Zarządu Związku z dn.
7 września 2012 r. i 16 września 2013 r., Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin
i Powiatów zwraca się do Samorządu Województwa Śląskiego o podjęcie poważnej,
partnerskiej rozmowy z przedstawicielami Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów,
reprezentującego jednostki samorządu terytorialnego w województwie śląskim dot.
docelowych zamierzeń Samorządu Województwa w kwestii struktury właścicielskiej, statusu
prawnego i polityki Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. (w tym prowadzonej
przez to przedsiębiorstwo polityki cenowej w zakresie sprzedaży wody hurtowej). Szczególne
wątpliwości gmin wzbudziły krążące informacje o przygotowywanym prospekcie emisyjnym
dot. GPW S.A. oraz ankieta przesłana w sierpniu br., rodząca obawy, iż planowane są kolejne
niekorzystne zmiany dot. GPW S.A. (w tym również zmiany właścicielskie), a także
w zakresie prowadzonej poprzez niego polityki, w tym zwłaszcza cenowej. Część danych
o przesłanie których wnoszono dotyczyło kwestii objętych tajemnicą handlową i pozwoliłoby
ewentualnemu przyszłemu inwestorowi w GPW S.A. (zwłaszcza gdyby był inwestorem
prywatnym) na uzyskanie strategicznie istotnych wiadomości o stanie komunalnych spółek
wodno-kanalizacyjnych, a w efekcie umożliwiających w dalszej przyszłości nawet ich
wykupienie. Przypuszczenia te uprawdopodobniają działania GPW S.A. w ostatnim czasie,
polegające na nawiązywaniu kontaktów handlowych z dużymi detalicznymi odbiorcami wody
(np. kopalniami), z obejściem istniejących komunalnych przedsiębiorstw, co już w chwili
obecnej osłabia pozycję niektórych komunalnych przedsiębiorstw działających w sferze
detalicznego zaopatrzenia w wodę. Jednocześnie działania te polegają na naruszeniu
obowiązujących przepisów (np. związanych z zatwierdzaniem taryf przez gminy).
Równocześnie GPW S.A. nie realizuje prawidłowo swoich obowiązków w zakresie
remontowania i utrzymania swojej zasadniczej sieci (co przyczyniło się tytułem przykładu
w ostatnim czasie do braku wody w Sosnowcu dla ok. 60 tys. osób przez okres ok. 10 dni).
W tej sytuacji budzi nasz niepokój fakt, iż mimo dwukrotnych próśb, ani we wrześniu ani też
w październiku br. nie doszło do spotkania Marszałka Województwa Śląskiego
z przedstawicielami Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów celem spokojnego
omówienia powstałej sytuacji oraz możliwości jej rozwiązania. Ponownie wnosimy o pilne
spotkanie przed podjęciem ostatecznej decyzji dot. tej kwestii.
1
Kwestie te rodzą niepokój i poważne wątpliwości, ze względu na szczególne
znaczenie, które posiada w naszym województwie sprawa hurtowej dostawy wody przez
GPW S.A., funkcjonującego praktycznie jako monopolistyczny na znacznych obszarach
województwa przedsiębiorca w tym zakresie. GPW S.A. nie jest jednak zwykłym
przedsiębiorstwem komercyjnym, bowiem z samej natury hurtowej dostawy wody wynika, iż
działalność ta posiada bardzo istotne znaczenie z punktu widzenia podstawowych, bytowych
wręcz interesów mieszkańców województwa, przedsiębiorstw i inwestorów działających na
jego terenie, jak również posiada strategiczne znaczenie dla tych gmin woj. śląskiego, które
korzystają z hurtowej dostawy wody zapewnianej przez GPW S.A.
2. W tym kontekście szczególnie niepokoją nas zmiany, które nastąpiły w ciągu ostatnich
kilkunastu miesięcy. Potwierdzają one bowiem niepokojące tendencje w działaniach w
stosunku do GPW S.A. Z jednej strony bowiem w marcu 2013 roku Skarb Państwa sprzedał
pozostały pakiet 4,97% akcji GPW S.A. na rzecz Trade Brokers Dom Maklerski
w Warszawie (3 022 508 akcji po cenie 6,40 zł za sumę 19 344 051,20 zł), co trudno ocenić
pozytywnie, ponieważ GPW S.A. powinno być – tak jak to było do niedawna –
przedsiębiorstwem pożytku publicznego, a ewentualne wykreowanie prywatnego monopolisty
w tej sferze musi mieć bardzo groźne następstwa. Z drugiej strony już wcześniej, bowiem w
dniu 14 marca ub. r. Nadzwyczajne Zgromadzenie Akcjonariuszy GPW S.A. zmieniło statut
Spółki i wykreśliło z jego treści postanowienia dot. charakteru jej działalności (użyteczność
publiczna i non profit) oraz wprowadziło uprawnienie do dywidendy. Cel i skutki tego
zabiegu zmaterializowały się w dniu 20 czerwca 2012 r. w uchwale Zwyczajnego
Zgromadzenia Akcjonariuszy, dotyczącej przeznaczenia zysku za rok obrotowy 2011. Wynik
finansowy Spółki za 2011 r. wykazał zysk w wysokości 20 913 844,76 zł. Z tej kwoty
15 209 825,76 zł zostało przeznaczone na wypłatę dywidendy, z czego – stosownie do
posiadanego pakietu akcji – 80% przypadło na rzecz Województwa Śląskiego. Praktyka ta
była kontynuowana w odniesieniu do roku 2012, gdzie zysk wyniósł 23 814 213,21 zł, przy
czym wypłacono dywidendę w wysokości 23 118 934 zł. Okazuje się jednak, że skutki
dokonanych w marcu 2012 r. zmian Statutu GPW S.A. dotyczących charakteru jego
działalności sięgają także wyników finansowych roku 2010. Otóż w dniu 7 sierpnia 2012 r.
Nadzwyczajne Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy GPW S.A. – działając ewidentnie wstecz
(co może budzić poważne wątpliwości prawne) – podjęło uchwałę w sprawie podziału zysku
za rok obrotowy 2010 w wysokości 14 474 645, 57 zł, przeznaczając z tego na dywidendę
kwotę 10 342 681 zł. Zachodzi podstawowe pytanie, czy hurtowy sprzedawca wody na
zaopatrzenie ludności, spółka o charakterze użyteczności publicznej, działająca przez cały rok
obrotowy 2010 i 2011 (oraz wcześniej) na zasadzie non profit, powinna generować
odpowiednio prawie 14,5 miliona, prawie 21 milionów i prawie 24 miliony zysku w tych
trzech latach.
Komunalne przedsiębiorstwa wodociągowe, skazane na zakup wody u monopolisty,
jakim jest GPW S. A., w większości kalkulują taryfy zaopatrzenia mieszkańców w wodę
z zerową marżą zysku, czego pilnują – poprzez ustawowy obowiązek sprawdzania taryf –
prezydenci, burmistrzowie i wójtowie. W tej sytuacji trudno jest im akceptować bez
sprzeciwu wysokość zysku wygenerowanego przez hurtowego sprzedawcę wody w latach
2010, 2011 i 2012. Marża zysku w roku 2010 pomniejszona o kwotę dywidendy, tj. 10 342
681 zł oznaczałaby cenę za metr sześcienny wody sprzedawanej przez GPW S.A. niższą o 7
groszy. Przyjęcie odpowiednio niższej marży zysku (pomniejszonej o kwotę dywidendy tj.
2
15 209 825,76 zł) w roku 2011 dałoby efekt w postaci obniżenia o 10 groszy ceny sprzedaży
wody w tym roku. Byłaby to kwota 1,94 zł za metr sześcienny zamiast 2,04 zł, co miałoby
bezpośrednie przełożenie na kalkulację wody w poszczególnych przedsiębiorstwach
komunalnych, zaopatrujących mieszkańców i w efekcie detalicznej opłaty ponoszonej przez
mieszkańców i inne podmioty. Z danych dostępnych w portalu porównawczo-analitycznym
skierowanym do firm wodociągowych jasno i wyraźnie widać, że komunalni odbiorcy wody
hurtowej skazani na zakup wody w stu procentach z GPW S.A. zajmują dalsze pozycje
rankingowe niż ci, którzy są w miarę od tych dostaw niezależni (a powinno być w zasadzie
odwrotnie).
3. W związku z powyżej przedstawionymi uwagami zwracamy się w imieniu samorządów
lokalnych województwa śląskiego o poważny dialog reprezentantów Samorządu
Województwa Śląskiego z przedstawicielami Zarządu Śląskiego Związku Gmin i Powiatów,
reprezentującego jednostki samorządu terytorialnego w województwie śląskim, którego
elementem byłoby staranne rozważenie poniżej przedstawionych wariantów oraz
wypracowanie rozwiązań zapewniających nieprzerwane dostawy wody o odpowiednich
parametrach jakościowych, po społecznie akceptowalnych cenach, przy zachowaniu stabilnej
kontroli publicznej (samorządowej) nad GPW S.A.:
I.
przywrócenie w GPW S.A. status quo ante (sprzed uchwały Nadzwyczajnego
Zgromadzenia Akcjonariuszy GPW S.A. z dn. 14 marca 2012 r.), tj.:
1) konsekwentne realizowanie przez Samorząd Województwa Śląskiego zapisów
zawartych we wniosku złożonym przez Marszałka Województwa Śląskiego do
Ministra Skarbu o nieodpłatne przekazanie Województwu Śląskiemu akcji GPW S.A.
celem realizacji zadań własnych samorządu, tj. zaopatrzenia mieszkańców w wodę, w
tym przywrócenie postanowień statutu Spółki obowiązujących do dn. 14 marca 2012
r. (tj. dot. użyteczności publicznej, działalności non profit i prawa do dywidendy);
2) zaprzestanie prowadzenia przez GPW S.A. działalności polegającej na dostarczaniu
wody indywidualnym odbiorcom na terenie poszczególnych gmin z naruszeniem
warunków określonych w ustawie z dn. 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu
w wodę i odprowadzaniu ścieków (tj. bez zatwierdzenia taryfy przez poszczególne
rady gmin oraz bez zezwolenia na prowadzenie działalności udzielanej przez organ
wykonawczy gminy), co odpowiednio podlega karze na podstawie art. 29 tej ustawy
oraz stanowi wykroczenie przewidziane w art. 601 kodeksu wykroczeń;
3) przedstawienie przez Pana Marszałka długookresowej strategii GPW S.A.,
przewidującej niezakłócone dostawy wody dla prawie 3,5 mln mieszkańców w woj.
śląskim objętych działaniem tej Spółki;
4) wstrzymanie finansowania działalności innego typu niż związanej z dostawą wody
w ramach grupy kapitałowej GPW S.A. poprzez likwidację tejże grupy,
albo
II. przekazanie gminom akcji GPW S.A. na warunkach tożsamych z przeniesieniem tychże
akcji do Województwa Śląskiego ze Skarbu Państwa.
3
Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin i Powiatów uważa, że w kontekście
zgromadzonych dotychczas informacji w niedalekiej przyszłości – o ile nie nastąpi
uzgodnienie akceptowalnych przez obie strony, racjonalnych i długofalowych rozwiązań może powstać sytuacja groźna dla podstawowych interesów województwa śląskiego oraz
mieszkańców, licznych jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorców i inwestorów.
Samorządy lokalne województwa śląskiego są otwarte również na inne propozycje niż
przedstawione powyżej, pod warunkiem, że zostaną one uzgodnione w drodze dialogu przez
Marszałka Województwa Śląskiego i Zarząd Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.
Edward Maniura
Przewodniczący
Zgromadzenia Ogólnego
Opracowanie projektu stanowiska: biuro Związku (osoba do kontaktu w Biurze ŚZGiP: p. Izabela Pobocha, [email protected],
tel. 32 25 11 021) na podstawie uwag z UM Rybnik i przebiegu spotkania w dn. 2 września 2013 r.
4