spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
Transkrypt
spis treści - Księgarnia Internetowa Grzbiet.pl
http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości SPIS TREŚCI Wstęp do wydania polskiego: August Kubizek (1888-1956) i jego wspomnienia - (Marek Kornat) .................................................. 7 Przedmowa wydawcy niemieckiego ....................... 31 Uwagi do wydania czwartego ................................ 33 Decyzja i uzasadnienie .......................................... 35 Część 1: MŁODZIEŃCZA PRZYJAŹŃ W LINZU Pierwsze spotkanie ................................................. 41 Dziwna przyjaźń .................................................... 52 Portret młodego Hitlera .......................................... 64 Wizerunek matki ................................................... 85 Wspomnienia o ojcu .............................................. 101 Rozliczenie ze szkołą ............................................. 118 Stefanie .................................................................. 133 Oczarowanie Ryszardem Wagnerem ...................... 152 Młody nacjonalista ................................................. 171 Rysować, malować, budować ................................ 187 WIZJa ..................................................................... 215 Książki historyczne, wydawnictwo: Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości Część 11: NASZE ŻYCIE W WIEDNIU Adolf wyjeżdża do Wiednia ................................... 229 Śmierć matki .......................................................... 257 "Jedź ze mną, Gustl" .............................................. 273 Stumpergasse 29 .................................................... 290 Cesarskie miasto .................................................... 310 Samokształcenie i lektury ....................................... 331 W Operze Wiedeńskiej .......................................... 347 Adolf komponuje operę ......................................... 360 Mobilna orkiestra symfoniczna Rzeszy ................... 373 Nieprzyjemne wezwanie ........................................ 388 Adolf i kobiety ....................................................... 404 W parlamencie ...................................................... 423 Nagły i niespodziewany koniec przyjaźni ............... 443 POSŁOWIE ............................................................ 467 Książki historyczne, wydawnictwo: Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości Wstęp do wydania polskiego August Kubizek (1888-1956) i jego wspomnienia Olbrzymia literatura dotycząca życia i biografii poli tycznej Adolfa Hitlera liczy już dziesiątki tysięcy pozycjil. Jeden z czołowych specjalistów przedmiotu, Werner Ma ser, pisał w roku 1971, że życie wodza III Rzeszy możemy "odtworzyć krok po kroku". Po blisko trzydziestu latach polemicznie zareagowała na to inna badaczka, Marlis Steinert, pisząc w roku 1999, że konstatacja ta jest jednak przedwczesna 2• Stwierdzenie Steinert o tyle ma swoje uzasadnienie, że w ostatnich latach coraz większą uwagę kieruje się na młodość Hitlera, obejmującą austriackie lata życia ' Hasło "Adolf Hitler" wywołuje 6 640 000 pojawień w Internecie (nazwi sko Józef Stalin - aż 8 860 000). Pelniejszą bibliografię prac poświęconych twórcy narodowego socjalizmu zestawilian Kershaw w swej trzytomowej bio grafii wodza III Rzeszy, która na razie zdaje się być "ostatnim słowem" histo riografii. 1 M. Steinert, Hitler, Wrocław 2001, s. l O. 7 Książki historyczne, wydawnictwo: Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości (1889-1913). Wystarczy w tym miejscu wspomnieć waż ną i dobrze przyjętą książkę austriackiej badaczki, pro fesor historii na Uniwersytecie Wiedeńskim Brigitte Ha mann, Hitlers Wien. Lehrsjahre eines Diktators 3• Na tym zaś polu historyk natrafia na bardzo niewiele wiarygod nych źródeł. Do lat oświetlających poglądy i dążenia Hit lera z doby Republiki Weimarskiej (1919-1933) powstało trochę relacji jego współpracowników 4 • Do wczesnego okresu życia przyszłego wodza III Rzeszy - czy też ra czej jego biografii sprzed roku 1914 - mamy bardzo mało relacji wspomnieniowych, jak i w ogóle jakichkolwiek świadectw. Tak się złożyło, że właściwie jedynym z nich jest pa Augusta Kubizka. Był on bliskim przyjacielem Hit lera z lat młodości. W swym pamiętniku, który niniejszym kierujemy do rąk czytelnika, pisał: "W latach od 1904 do 1908 żyłem jako jedyny przyjaciel u boku Adolfa Hitlera, najpierw w Linzu, a potem w Wiedniu, gdzie mieszkaliśmy wspólnie w jednym pokoju". Już tylko z tego powodu czło wiek, który jest autorem niniejszych wspomnień, zajmuje istotne miejsce w studiach nad biografią wodza III Rzeszy. Jego relacji nie wolno więc przeoczyć. Właściwie każdy z biografów twórcy i wodza narodowego socjalizmu za trzymuje się nad nią i sięga do zawartych tam wiadomości i naświetleń, co nie oznacza oczywiście, że robi to bezkry tycznie. miętnik Książki historyczne, wydawnictwo: Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości Kim był August Kubizek? To pierwsze pytanie, które za pewne postawi sobie czytelnik jego pamiętnika. Co o nim wiadomo? Spróbujmy więc zatrzymać się nad jego biogra tlą w oparciu o te dane, którymi dysponuje dotychczasowa historiografia. Urodził się 3 sierpnia 1888 roku w Linzu jako jedyny syn Michaela i Marii, gdyż trzy siostry zmarły w dzieciń stwie. Był więc o rok starszy od Hitlera, który- jak wiado mo- przyszedł na świat 20 kwietnia 1989 roku. Pochodził i wzrastał w rodzinie należącej do austriackiej klasy śred niej o korzeniach czeskich 5• Pozostaje niejasność co do daty spotkania Hitlera. Ku bizek pisze, że spotkał go w roku 1904, około Wszyst kich Świętych, czyli przed 1 listopada. Ale wygląda na to, że informacja ta nie jest ścisła. Werner Maser twier dził, że nastąpiło to albo w czerwcu 1905, albo około Wszystkich Świętych w tym samym roku 6 • jesień 1905 roku jest w każdym razie najbardziej prawdopodobna. Nastąpiło to w operze w Linzu 7 • Połączył ich obydwu podziw dla muzyki Richarda Wagnera, w której odnaj dywali artystyczny szczyt, ulegając jej patosowi i uwo dzicielskiej mocy, jak powie Joachim Fest 8 • Pragnienie Hitlera, aby była "możliwie najbogatsza inscenizacja", 1 K.O. Bracher, Adolf Hitler, Bern-MOnchen-Wien 1964, s. 8. • W. Maser, Hitler i Stalin. Fałszerstwo, wymysł, prawda, tłum. B. Giblak, Wrocław etc. 201 O, s. 111. ' l. Kershaw, Hitler 1889-1936. Hybris, przedm. M. Zmierczak, Poznań 2010, s. 17. 8 J. Fest, Hitler, t. 1: Droga do władzy, tłum. D. Kucharska, B. Szymańska, W. Jeżewski, Warszawa 1995, s. 31 (wyd. niemieckie: Hitler. Eine Biographie, Frankfurt/M.-Berlin 1973). Zwłaszcza opera Rienzi, die letzte der Tribunen napisana w latach 1838-1840 (Wagner był twórcą również libretta) pociągała wyobratnię młodego Hitlera. 9 Książki historyczne, wydawnictwo: Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości zapamięta jego przyjaciel 9 • Młody Kubizek powziął myśl o karierze muzycznej. Był żywo zachęcany do tego przez Hitlera. Wymagało to przeniesienia się do Wiednia i poszukiwania tam szczęścia na drodze starań o wyż sze wykształcenie w tej dziedzinie. Ostatecznie to Hitler przekonał ojca Kubizka, by pozwolił mu opuścić rodzin ny dom i w wieku osiemnastu lat wstąpić w stołecznej metropolii do konserwatorium. W Wiedniu Hitler i Kubizekdzielili wynajmowane miesz kanie przy ulicy Stumpergasse 29/2 w VII dzielnicy miasta, w okresie między lutym a lipcem 1908 roku. Przyszły wódz III Rzeszy określał swego przyjaciela zdrobniale: "Gustl". "Dziwną koegzystencją" nazwał tę znajomość Kershaw 10 • Hitler był człowiekiem władczym i usiłującym dominować. Kubizek zaś "naiwny i ulegający wpływom" 11 • jak ujmie to Joachim Fest, "podziwiając go bezkrytycznie, służył mu za pierwsze audytorium" 12 • Werner Maser uzna zaś Kubizka za "pierwszego naiwnego wielbiciela Hitlera" 13 • Na lata 1907-1908 przypadają starania Hitlera o przy jęcie do wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych [Kunstaka demie]. W październiku 1907 roku po raz pierwszy odrzu cono jego podanie. W październiku następnego roku stało się tak samo po raz drugi. Otrzymał decyzję, wskazującą na "niezdatność" jego malarstwa 14 • "Nie mówiąc matce prawdy, [Hitler) pozostał w Wiedniu, tak jakby nic się nie stało i kontynuował to, co pompatycznie nazywamy »stu• W. Maser, Ado/t Hitler, Legenda, mit, rzeczywistość, tłum. E. Zigler-Brodnicka, Warszawa 1998, s. 61. 10 1. Kershaw, Hitler 1889-1936, s. 38. 11 Tamie, s. 36. 12 1. Fest, Hitler, t. 1: Droga do władzy, tłum. D. Kucharska, B. Szymańska, W. Jeżewski, Warszawa 1995, s. 31. 11 W. Maser, Ado/i Hitler, Legenda, mit, rzeczywistość, tłum. E. Zigłer-Brod nicka, Warszawa 1998, s. 61. " Zalecono mu studiować architekturę (zob. A. Bullock, Hitler i Stalin. Ży woty równoległe, przekl. M. Lipska, Warszawa 1994, t. l. s. 20l. 10 Książki historyczne, wydawnictwo: Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej. http://grzbiet.pl/ksiazki/adolf-hitler-moj-przyjaciel-z-mlodosci Przykładowy rozdział książki: Adolf Hitler. Mój przyjaciel z młodości diami«, czyli gorączkową, ale równie jak w Linzu bezce lową działalność"- pisał Alan Bullock 15 • Fakty te ukrył też Hitler przed swym przyjacielem. Odrzucony jako kandydat do Kunstakademie otrzymał poradę, by podjął studia na Wydziale Architektury. Nie było to wszakże możliwe. Nieco wcześniej Hitler, zapisa ny do Realschule w Steyr we wrześniu 1904, w roku 1905 powtórzył egzamin końcowy. Ze szkoły w Linz został wy rzucony. Nie miał ukończonej szkoły średniej -nie mógł podjąć studiów w zakresie architektury 16 • Hitler przybył do Wiednia wiosną 1906- miał siedem naście lat. Po śmierci ojca (1903) wspierany był przez mat kę i otrzymywał środki od państwa z tytułu sieroctwa. Za czął malować 17 • Silnie przeżył zgon matki w grudniu 1907 roku, w czym wielu upatruje jeden z przełomowych mo mentów jego życia 18 • "Gustl łatwo ulegał wpływom"- pisał Kershaw, charak teryzując wzajemne relacje dwóch młodych wkraczają cych w dorosły wiek mężczyzn w wiedeńskiej metropolii. Wskazywał też na pewne przeciwieństwo ich charak terów, które pozwalało, że się wzajemnie uzupełniały. "Adolf nie poddawał się niczyjemu autorytetowi. Gustl był ustępliwy, pozbawiony silnej woli, usłużny, Adolf do minował, decydował, kierował. Gustl nie przejmował się byle czym, właściwie niczego zbyt mocno nie przeżywał, Adolf wszystko. (... ) Ze względu na swoje rzemieślnicze pochodzenie uczęszczał do niższej szkoły niż młody Hit ler i czując się zarówno z powodu pochodzenia, jak i wy kształcenia kimś gorszym, pełen był podziwu dla Adol fa. Obojętne, czy Adolf wygłaszał oracje o niedostatkach ' 1 A. Bullock, Hitler i Stalin, t. l, s. 21-22. •• A. Bullock, Hitler i Stalin, t. l, s. 21 . 17 W grudniu 1907 zmarła mu matka. •• Hitler liczył wówczas osiemnaście lat. 11 Książki historyczne, wydawnictwo: Internetowa księgarnia historyczna Grzbiet.pl Uwaga! Próbka wygenerowana automatycznie, oryginalne wydawnictwo może wyglądać inaczej.