Hermes psychopompos

Protokół nr 1
z zebrania Oddziału Łódzkiego PTF, które odbyło się dn. 13 października 2016 r. o godz.
18.00 w budynku Wydziału Filologicznego UŁ przy ul. Pomorskiej 171/173, w sali nr –27.
Po wakacyjnej przerwie wszystkich zebranych powitała pani prezes Oddziału
Łódzkiego PTF dr Joanna Rybowska, która przedstawiła na wstępie sprawy organizacyjne.
Pierwsza dotyczyła umieszczania plakatów informujących o zebraniach PTF na tablicy w
budynku przy ul. Pomorskiej 171/173. Postanowiono, iż powinna być do tego przeznaczona
oddzielna, zamykana tablica. Dr Magdalen Koźluk zaproponowała uruchomienie Funpage
PTF, by zachęcić również młodzież do przychodzenia na odczyty. Druga sprawa dotyczyła
sali, w której odbywać się mają w tym roku akademickim zebrania. Uzgodniono, iż zebrania
będą się odbywały w sali –27. Trzecia sprawa dotyczyła deklaracji członkowskich, które
zobowiązani są wypełnić nowi członkowie, przyjęci w 2016 roku.
Po omówieniu spraw organizacyjnych pani prezes przedstawiła prelegenta, pana
magistra Wojciecha Jakubczyka doktoranta z historii sztuki, który wygłosił odczyt
zatytułowany „Hermes psychopompos. Hermes jako przewodnik dusz”. Wystąpienie
prelegent rozpoczął od cytatu z Boskiej komedii Dantego, w której poeta mówi o boskich
przewodnikach dusz. Motyw ten znany był jednak dużo wcześniej; taką funkcję pełnił w
religii greckiej Hermes (stąd jego przydomek psychopompos). Magister W. Jakubczyk
zwrócił uwagę, iż z zestawienia trzech tekstów Iliady, Odysei i Hymnu homeryckiego o
Hermesie wyłania się postać greckiego boga jako wysłannika do Hadesu.
Prelegent zaprezentował bogaty materiał archeologiczny, przede wszystkim malarstwo
wazowe, inspirowane eposami, które przedstawia Hermesa właśnie jako przewodnika dusz.
Doktorant zwrócił uwagę, iż grecki bóg, na wczesno attyckiej ceramice, jest najczęściej
ukazywany w towarzystwie Syren oraz Sfinksów. Taki rodzaj przestawienie pojawia się już
pod koniec VIII wieku na Krecie. Prelegent powołuj się na badania Aleksandry Aleksandridu,
która zauważa, że większość waz odnalezionych na cmentarzach ma przedstawienia Hermesa
psychopomposa.
Magister W. Jakubczyk, rozwijając watek Hermesa w otoczeniu Syren, wskazuje na
prawdopodobne inspiracje egipskie. Wiąże on postaci Syren z egipskimi przedstawieniami
Ba. Na greckich grobach bardzo często pojawiało się przedstawienie Syreny z lirą. Także
uskrzydlone lwy o głowie kobiet – Sfinksy – towarzyszące Hermesowi, świadczą (powołanie
się na badanie A. Aleksandridu) o roli Hermesa jako przewodnika dusz. Prelegent
zaprezentował bogaty materiał ikonograficzny, który uatrakcyjnił wystąpienie.
Następnie dr J. Rybowska otworzyła dyskusję. Wątpliwości prof. Hanny ZalewskiejJury wzbudziły przytoczone przez magistra historii sztuki odesłania do fragmentów mówiące
o Hermesie w Iliadzie i Odysei. Ostatecznie uzgodniono poprawną wersję. Pani profesor
ostatecznie pochwaliła wystąpienie.
Na koniec pani prezes zapowiedziała grudniowe wystąpienie magistra Jana SkarbkaKazaneckiego, który ma opowiedzieć o Mesenii.
protokołował
przewodniczyła
dr Marcin Cyrulski
dr Joanna Rybowska