Rozstrzygniecie nadzorcze Nr NPII.4131.1.9.2017 z dnia 12 stycznia

Rozstrzygniecie nadzorcze Nr NPII.4131.1.9.2017 z dnia 12 stycznia

Katowice, 12 stycznia 2017 r.
WOJEWODA ŚLĄSKI
NR NPII.4131.1.9.2017
ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE
Na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jedn.
Dz. U. z 2016 r. poz. 446 z późn. zm.)
stwierdzam nieważność
uchwały Nr XIII.156.2016 Rady Miasta Jastrzębie-Zdrój z dnia 1 grudnia 2016 r. w sprawie powołania
Kolegium Redakcyjnego gazety samorządowej „Jastrząb” w całości, jako niezgodnej z art. 25 ust. 6 ustawy z dnia
26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz. U. z 1984 r. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.) w związku z art. 7 Konstytucji RP.
Uzasadnienie
Na sesji w dniu 1 grudnia 2016 r. Rada Miasta Jastrzębie-Zdrój podjęła uchwałę Nr XIII.156.2016 w
sprawie powołania Kolegium Redakcyjnego gazety samorządowej „Jastrząb”. Uchwała ta wpłynęła do organu
nadzoru w dniu 13 grudnia 2016 r.
Na mocy przepisu § 1 uchwały powołała Kolegium Redakcyjne gazety samorządowej „Jastrząb” w
składzie: 1) Prezydium Rady Miasta Jastrzębie-Zdrój, 2) Przewodniczący każdego klubu radnych Rady Miasta
Jastrzębie-Zdrój oraz 3) pracownik Urzędu Miasta Jastrzębie Zdrój delegowany do pracy w Kolegium
Redakcyjnym przez Prezydenta Miasta Jastrzębie-Zdrój.
W § 2 ust. 1 uchwały Rada określiła co należy do zadań Kolegium Redakcyjnego, ustaliła kwestie
dotyczące wynagradzania członków Kolegium (ust. 2) oraz tryb jego pracy (ust. 3 i 4).
W podstawie prawnej uchwały wskazano m.in. art. 7 ust. 1 pkt 9 i pkt 18, art. 18 ust. 1 ustawy
o samorządzie gminnym oraz art. 8 i art. 25 ust. 6 ustawy Prawo prasowe.
Stosownie do treści art. 7 ust. 1 pkt 9 i 18 ustawy o samorządzie gminnym zaspokajanie zbiorowych
potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy kultury, w
tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz promocji
gminy. Z kolei przepis art. 18 ust. 1 stanowi, że do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w
zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.
Natomiast przepis art. 25 ust. 6 ustawy Prawo prasowe określa, że przy redakcji działa kolegium
redakcyjne, jeżeli statut redakcji lub właściwe przepisy tak stanowią.
Po dokonaniu analizy treści uchwały organ nadzoru stwierdza, że przedmiotowa uchwała narusza przepis
art. 25 ust. 6 ustawy Prawo prasowe. Z informacji będących w posiadaniu organu nadzoru, a uzyskanych z pisma
Pani Anny Hetman - Prezydenta Miasta Jastrzębie-Zdrój z dnia 21 listopada 2016 r. dotyczącego zaopiniowania
projektu uchwały w sprawie powołania Kolegium Redakcyjnego gazety samorządowej „Jastrząb”, wynika, że
gazeta samorządowa „Jastrząb” nie posiada statutu, jak również o istnieniu kolegium nie stanowią inne właściwe
przepisy, w tym regulamin redakcji.
Id: 1C0D0899-14E6-4E3B-BB88-12FB9081736C. Podpisany
Strona 1
W ocenie organu nadzoru, mając na uwadze fakt, iż statut i regulamin, o jakich mowa wyżej, nie
funkcjonują w obrocie prawnym, uregulowania przyjęte przez Radę w § 1 kwestionowanej uchwały pozostają w
sprzeczności z obowiązującymi przepisami prawa. Organ nadzoru podziela prezentowany w orzecznictwie pogląd,
iż rada gminy jest organem upoważnionym do określenia ustroju czasopisma, którego wydawcą jest gmina, a tym
samym do nadania mu statutu (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 15 października 2014 roku sygn akt IV SA/Gl
29/14, z dnia 27 marca 2012 r. sygn. akt IV SA/Gl 118/12 oraz z 20 marca 2008r. sygn. akt IV SA/Gl 1024/07).
Oznacza to, że rada gminy jest uprawniona do powołania kolegium redakcyjnego oraz określenia zasad jego
funkcjonowania - winna to jednak uczynić właśnie poprzez nadanie czasopismu statutu.
Zgodnie z przepisem art. 7 ust. 2 pkt 8 ustawy Prawo prasowe, redakcją - w rozumieniu ustawy - jest
jednostka organizująca proces przygotowywania (zbierania, oceniania i opracowywania) materiałów do publikacji
w prasie. Z kolei na podstawie przepisu art. 25 ust. 1 cyt. ustawy redakcją kieruje redaktor naczelny decydujący o
całokształcie działalności redakcji, to do jego właściwości powinna należeć decyzja o powołaniu i ustaleniu składu
osobowego organu, jakim jest kolegium redakcyjne. Wskazać również należy, że jak przyjęto w doktrynie,
kolegium redakcyjne działa jako zgromadzenie doradcze redaktora naczelnego, które może on zwoływać w miarę
potrzeby lub regularnie. Praktyka ustaliła, że kolegium redakcyjne tworzą redaktor naczelny, jego zastępcy,
sekretarz redakcji, kierownicy działów i inni (komentarz do art. 25 ustawy – Prawo prasowe, Ewa FerencSzydełko, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska - Oficyna 2010). Wobec powyższego organ nadzoru stoi na
stanowisku, że brak jest również podstawy prawnej do ustalania przez Radę Miasta zadań, które należą do
kompetencji Kolegium Redakcyjnego.
Ponadto na marginesie organ nadzoru wskazuje, że wątpliwości wzbudza jeden z podmiotów, będących w
składzie Kolegium, wskazanych w § 1 pkt 1 uchwały, a mianowicie „Prezydium Rady Miasta Jastrzębie Zdrój”.
Zauważyć należy, że Statut Miasta Jastrzębie-Zdrój w swej treści nie zawiera regulacji dotyczących Prezydium
Rady, istnienia takiego organu nie przewidują również inne przepisy powszechnie obowiązującego prawa, w tym w
szczególności ustawy o samorządzie gminnym.
Organ nadzoru podkreśla, iż jedną z podstawowych zasad działania organów administracji publicznej jest
zasada praworządności, to jest działania tych organów na podstawie i w granicach prawa. Jest to zasada rangi
konstytucyjnej (art. 7 Konstytucji RP), z której wynika w szczególności zakaz domniemywania kompetencji
organu władzy publicznej, a tym samym nakaz, by wszelkie działania organu władzy publicznej były oparte
na wyraźnie określonej normie kompetencyjnej. Organ władzy publicznej ma obowiązek wykazać istnienie normy
kompetencyjnej, uprawniającej go do działania, niedopuszczalne jest bowiem poprzestawanie tylko na
stwierdzeniu braku zakazu takiego działania w normach zawierających jego kompetencje ogólne (postanowienie 7
sędziów SN z 18 stycznia 2005 r., sygn. akt WK 22/04, OSNKW 2005, nr 3, poz. 29). Oznacza to, że w państwie
praworządnym wszelka działalność władcza wymaga podstaw prawnych, tzn. legitymacji w prawnie nadanym
upoważnieniu do działania. Sposób wykorzystywania kompetencji przez organy państwowe nie jest wyrazem
arbitralności ich działania, lecz wynikiem realizacji przekazanych im uprawnień. Działania wykraczające poza
ramy tych uprawnień są pozbawione legitymacji. Nie ma tu więc pola dla swobody w działalności organu władzy
publicznej. Każde przekroczenie granic określonych przez Konstytucję, pozbawia taki organ legitymacji działania
(B. Banaszak, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009, s. 57). W doktrynie zasadnie
podkreśla się, że w państwie przyjmującym zasadę państwa prawnego kompetencje organów państwowych
powinny wyraźnie wynikać z obowiązujących przepisów i nie można ich domniemywać lub tworzyć za pomocą
Id: 1C0D0899-14E6-4E3B-BB88-12FB9081736C. Podpisany
Strona 2
wykładni. W państwie prawa nie jest dopuszczalne uzurpowanie sobie przez jakikolwiek organ kompetencji
nieprzyznanych mu wyraźnie w normie prawnej (zob. B. Banaszak, Proceduralne i materialnoprawne normy
konstytucji (w:) J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm konstytucji, Warszawa 1997, s. 121; por. wyrok
WSA w Gdańsku z dnia 7 listopada 2013 r. sygn. akt III SA/Gd 583/13, publ. Centrala Baza Orzeczeń Sądów
Administracyjnych).
Bezspornym jest zatem, w opinii organu nadzoru, iż Rada Miasta Jastrzębie-Zdrój poprzez podjęcie
przedmiotowej uchwały rażąco naruszyła art. 25 ust. 6 ustawy Prawo prasowe w związku z art. 7 Konstytucji RP.
Działanie takie musi być zatem uznane za istotne naruszenie prawa, co zgodnie z treścią przepisów art. 91 ust. 1
ustawy o samorządzie gminnym stanowi przesłankę do stwierdzenia nieważności uchwały w całości.
Tym samym uchwałę Nr XIII.156.2016 Rady Miasta Jastrzębie-Zdrój z dnia 1 grudnia 2016r. w sprawie
powołania Kolegium Redakcyjnego gazety samorządowej „Jastrząb” ze względu na wyżej opisane
nieprawidłowości należy uznać za wadliwą, co czyni stwierdzenie jej nieważności w całości uzasadnionym i
koniecznym
Pouczenie:
Na niniejsze rozstrzygnięcie nadzorcze służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego
w Gliwicach, za pośrednictwem Wojewody Śląskiego, w terminie 30 dni licząc od dnia doręczenia rozstrzygnięcia.
Stwierdzenie nieważności uchwały wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa z dniem doręczenia rozstrzygnięcia
nadzorczego.
z up. WOJEWODY ŚLĄSKIEGO
Dyrektor Wydziału Nadzoru Prawnego
Krzysztof Nowak
Otrzymuje:
Rada Miasta Jastrzębie-Zdrój
Id: 1C0D0899-14E6-4E3B-BB88-12FB9081736C. Podpisany
Strona 3