Jakub Siemek*, Stanisław Rychlicki*, Maciej Kaliski**, Adam Szurlej

Jakub Siemek*, Stanisław Rychlicki*, Maciej Kaliski**, Adam Szurlej

ROLA SEKTORA GAZOWEGO W ZAPEWNIENIU BEZPIECZEŃSTWA
ENERGETYCZNEGO POLSKI NA TLE WYBRANYCH PAŃSTW UNII
EUROPEJSKIEJ
Autorzy: Jakub Siemek, Stanisław Rychlicki, Maciej Kaliski, Adam Szurlej, Piotr Janusz
(„Rynek Energii” – nr 6/2010)
Słowa kluczowe: gaz ziemny, bezpieczeństwo energetyczne, wydobycie krajowe, bilans energii pierwotnej
Streszczenie. W artykule przedstawiona została struktura dostaw i zużycia gazu ziemnego w kraju w ostatnich latach. Przedstawiono wielkość zużycia oraz udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej w wybranych państwach
europejskich, a także kierunki importu tego paliwa. Ponadto zaprezentowano ilość zasobów gazu ziemnego będącego
w posiadaniu tych państw oraz ich wpływ na zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego.
1. WSTĘP
Zużycie energii pierwotnej w krajach Unii Europejskiej w 2004 roku wyniosło 1770,1 Mtoe natomiast
w 2008 roku wielkość zużycia energii zmniejszyła o 2,4 % i wyniosła 1728,2 Mtoe. W Polsce natomiast
zużycie energii pierwotnej w 2008 roku wyniosło 97,4 Mtoe i w stosunku do 2004 roku - wielkość 90,9
Mtoe - wzrosło o 7,1% [1].
Zarówno w Polsce, jak i w pozostałych krajach UE zapotrzebowanie na energię pierwotną pokrywane
jest głównie przez kopalne surowce energetyczne. Należy jednak zaznaczyć, że struktura
zapotrzebowania na energię pierwotną w Polsce i UE jest zdecydowanie odmienna. Głównym
nośnikiem, który pokrywa zapotrzebowanie UE na energię pierwotną jest ropa naftowa, w 2008 roku
pokrywała ona ponad 40% zapotrzebowania państw członkowskich. Kolejnym nośnikiem w strukturze
bilansu energetycznego Unii jest gaz ziemny, którego udział w pokryciu zapotrzebowania w 2008 roku
wyniósł 25,5%. Pozostała wielkość zapotrzebowania na energię pokrywana jest przez węgiel – ponad
17%, oraz energię atomową – ponad 12%. Uzupełnieniem bilansu energetycznego UE w omawianym
okresie były inne nośniki energii – w tym źródła odnawialne – które pokrywały zapotrzebowanie na
energie w około 4% [1].
2. STRUKTURA ZUŻYCIA ENERGII PIERWOTNEJ W POLSCE I UE
Struktura zużycia energii pierwotnej w Polsce w znacznym stopniu odbiega od wyżej wymienionej
struktury. Głównym surowcem energetycznym zużywanym w kraju był węgiel, jego udział w strukturze
zaopatrzenia w energię pierwotną wyniósł w 2008 roku 61%. Kolejnymi nośnikami, pod względem
udziału w strukturze zapatrzenia w energię pierwotną były ropa naftowa – udział 25,5%, następnie gaz
ziemny – udział 12,8 % [1, 3].
W 2005 roku struktura światowych udokumentowanych zasobów nośników energetycznych
kształtowała się następująco: węgiel stanowił prawie 60%, natomiast gaz ziemny i ropa naftowa
stanowiły po ok. 20% [6]. W 2008 roku Unia Europejska zużyła 15,3% energii skonsumowanej w tym
okresie na Świecie, natomiast udział Polski w światowym zużyciu energii wyniósł 0,9%. W tym
miejscu należy zwrócić uwagę na rozmieszczenie surowców energetycznych na terenie UE oraz Polski.
I tak na obszarze wspólnoty europejskiej zlokalizowane jest około 0,5% światowych zasobów ropy
naftowej, natomiast wydobycie tego surowca w 2008 roku wyniosło 2,7 % światowego wydobycia.
Należy także dodać, że zużycie ropy naftowej w UE w analizowanym okresie wyniosło prawie 18%
światowego zużycia. W przypadku pozostałych surowców energetycznych sytuacja wygląda
następująco: zasoby udokumentowane gazu ziemnego na terenie UE stanowią 1,6% światowych
zasobów, wydobycie błękitnego paliwa w 2008 roku stanowiło 6,2%, natomiast zużycie oscylowało w
okolicach 16% światowego zużycia. Udokumentowane zasoby węgla kamiennego w UE wynoszą około
3,6 % światowych zasobów, wydobycie wynosi 5,2%, zużycie 9,1% [1].
Udokumentowane zasoby węgla kamiennego w Polsce w 2008 roku stanowiły 0,9% światowych zasobów, natomiast wydobycie jak i zużycie tego surowca kształtowało się na poziomie około 1,8%
światowego zużycia i wydobycia. Udokumentowane złoża gazu ziemnego w Polsce stanowiły w
omawianym okresie około 0,1%, podobnie wydobycie tego surowca kształtowało się na poziomie 0,1%.
Natomiast zużycie błękitnego paliwa w Polsce w 2008 roku wyniosło 0,5% światowej konsumpcji.
Należy także dodać, że udokumentowane krajowe kopalne nośniki energii to w ponad 99% węgiel, gaz
ziemny (konwencjonalne złoża oraz metan z pokładów węgla) stanowi 0,75%, a ropa naftowa jedynie
0,1%. Posiadane przez Polskę znaczne zasoby węgla pełnią rolę ważnego stabilizatora bezpieczeństwa
energetycznego kraju, co ma szczególne znaczenie wobec uzależnienia polskiej gospodarki od importu
gazu i ropy naftowej [1].
Omawiając szczegółowo strukturę zużycia nośników energii w Polsce i w wybranych krajach UE
należy stwierdzić, że Polska posiada zdecydowanie odmienną strukturę zużycia nośników
energetycznych. Spowodowane jest to posiadaniem znacznych zasobów węgla, którego udział w
produkcji energii elektrycznej w kraju wynosi obecnie około 90%. Na rys. 1 przedstawiono strukturę
zużycia energii pierwotnej w wybranych krajach europejskich. Z przedstawionego rysunku wynika, że
udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej w analizowanych krajach jest wyższy niż
w Polsce. Udział gazu w bilansie energetycznym Czech jest o 50% wyższy niż w Polsce, natomiast w
przypadku pozostałych państw ten udział jest dwu- a nawet trzykrotnie większy [1, 3].
Rys. 1. Udział węglowodorów w bilansie energetycznym wybranych państw UE, wg [1, 3]
Analizując wybrane kraje pod względem zużycia gazu ziemnego w 2009 roku Polska plasuje się na 9
miejscu – rys. 2. Biorąc pod uwagę, że kraje Unii Europejskiej nie dysponują znaczącymi zasobami
gazu ziemnego, które umożliwiłyby im samowystarczalność niezbędny jest import tego surowca. W
2008 roku zużycie gazu w Unii Europejskiej wyniosło około 490 mld m3, biorąc pod uwagę, że w 2008
roku wydobyto na terenie Unii Europejskiej około 190 mld m3 gazu ziemnego, w celu pokrycia
zapotrzebowania na ten surowiec niezbędny był jego import. Głównymi krajami, z których gaz ziemny
był importowany do Unii Europejskiej były: Rosja – ponad 40% importu, Norwegia – ponad 26%,
Algieria – prawie 17% [5]. Należy jednak zaznaczyć ze struktura importu gazu do poszczególnych
państw UE była zróżnicowana. Na rys. 3 przedstawiono strukturę importu tego paliwa do wybranych
państw. Z przedstawionych danych wynika, że do części z analizowanych państw gaz ziemny
dostarczany jest wyłącznie z Federacji Rosyjskiej – Słowacja, Finlandia, Litwa. Natomiast w przypadku
kolejnych 6 państw – Austria, Czechy, Grecja, Węgry, Polska, Rumunia – udział gazu z Federacji
Rosyjskiej stanowi ponad 70% importu. Pozostałe państwa tj. Francja, Niemcy, Hiszpania, Włochy
posiadają w znacznie większym stopniu zdywersyfikowane kierunki importu gazu ziemnego [1]. W
tabeli 1 przedstawiono wielkość udokumentowanych zasobów tego surowca i jego wydobycie. Na
uwagę zasługuje fakt, że państwa takie jak Niemcy, Włochy, Polska, Dania posiadają zbliżone zasoby
udokumentowane. Jednak wielkość wydobycia w tych krajach jest zdecydowanie odmienna.
Szczególnie zobrazowane jest to przez wskaźnik żywotności zasobów, który dla Niemiec – zasoby
udokumentowane 120 mld m3- wynosi ponad 9 lat, dla Włoch - zasoby udokumentowane także 120 mld
m3- wynosi ponad 14 lat, natomiast dla Polski - zasoby udokumentowane 98 mld m3- współczynnik ten
wynosi aż ponad 27 lat. Wielkość tego wskaźnika obrazuje nam, że intensywność eksploatacji złóż gazu
ziemnego w przedstawionych państwach jest dwukrotnie wyższa niż w Polsce. Można zatem postawić
tezę, że w Polsce istnieje potencjał do zwiększenia krajowego wydobycia, jednak mając na uwadze czas
udostępniania nowych złóż oraz wysokość nakładów inwestycyjnych na ten cel, to nie należy
oczekiwać radykalnej poprawy w tym zakresie w ciągu najbliższych kilku lat.
Rys. 2. Zużycie gazu ziemnego w wybranych krajach UE w 2009 r., wg [1]
Na rys. 4 przedstawiono wielkość tego wskaźnika w wybranych państwach UE w 2009 roku.
Z przedstawionych informacji wynika, że największe jednostkowe użycie gazu miało miejsce w Dani i
wyniosło ono ponad 2309 m3 na osobę. Należy zwrócić uwagę, że Polska w tym zestawieniu
uplasowała się na przedostatnim miejscu z wielkością zużycia 361 m3 gazu na osobę w 2009 roku,
podczas gdy średnia wielkość tego wskaźnika dla UE w analizowanym okresie wynosi ponad 1004 m3
gazu na osobę. Pozycja Polski w tym zestawieniu świadczy o potencjale rozwoju krajowego rynku
gazu. Należy także zaznaczyć, że w przypadku konsekwentnej realizacji, przyjętej przez Radę
Ministrów w dniu 10 listopada 2009 roku Polityki energetycznej Polski do 2030 roku, w której pro-
gnozuje się, że wielkość zużycia gazu ziemnego w 2030 roku będzie wynosić 20,2 mld m3, to wielkość
wskaźnika zużycia gazu ziemnego na jednego mieszkańca będzie wynosić około 524 m3/osobę [8].
Rys. 3. Kierunki dostaw gazu ziemnego do wybranych państw UE w 2008 r., wg [1, 3]
Tabela 1 Krajowe zasoby gazu ziemnego wybranych państw UE [1]
Państwo
Zasoby,
mld m3
Holandia
Rumunia
Wielka
Brytania
Niemcy
Włochy
Polska
Dania
1 390
630
Wskaźnik
Wydobycie, żywotności
mld m3
zasobów,
lata
67,5
20,6
11,5
54,6
340
69,6
4,9
120
120
98
60
13,0
8,4
4,1
10,1
9,2
14,2
27,1
5,5
Rys. 4. Zużycie gazu ziemnego na jednego mieszkańca
w wybranych krajach UE w 2009 r., wg [9]
3. STRUKTURA DOSTAW ENERGII
Zużycie gazu ziemnego w kraju w ostatnich latach kształtuje się na poziomie ok. 14 mld m3. Około 70
% rocznego zużycia tego surowca jest importowane do Polski (tab. 2). Dostawy te, ok. 64 % rocznego
zużycia, odbywają się głównie z kierunku wschodniego, przy czym około 45-49 % jest importowane z
Rosji na podstawie porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej, a Rządem Federacji
Rosyjskiej z 1993 r. (z późniejszymi aneksami). Pozostała ilość tj. około 16-18 % była importowana na
podstawie krótko terminowych kontraktów z krajów Azji Środkowej. Kierunek dostaw gazu ziemnego
do Polski jest zdeterminowany istniejącą siecią przesyłową, przystosowaną tylko do przesyłu gazu ze
wschodu na zachód. Pozostała wielkość importu tj. około 5 % rocznego zużycia odbywa się z kierunku
zachodniego. Dzięki posiadanym zasobom krajowym gazu ziemnego możliwe jest pokrycie
zapotrzebowania
krajowego
na
ten
surowiec
w
ilości
około
30%
[2,
7].
W tabeli 3 przedstawiono zależność wybranych państw Unii Europejskiej od importu węglowodorowych surowców energetycznych. Z przedstawionych informacji wynika że Polska jest jednym z krajów
najmniej uzależnionych od importu surowców energetycznych. Całkowita zależność Polski od importu
surowców energetycznych w 2008 roku wyniosła prawie 32%. Wielkość ta klasyfikowała Polskę na
czwartym miejscu wśród wybranych państw zaraz po Dani, Wielkiej Brytanii i Czechach. Analizując
wybrane państwa pod kątem uzależniania od importu gazu ziemnego Polska w 2008 roku znajdowała
się na trzecim miejscu – 72% zależności od importu gazu ziemnego – za Wielką Brytanią – 26%
zależności od importu błękitnego paliwa i Danią która była eksporterem tego surowca. Pomimo tego, że
Polska jest praktycznie w 100% uzależniona od importu ropy naftowej, to jej pozycja nie odbiega od
innych państw UE [3].
Tabela 2 Struktura dostaw gazu ziemnego do Polski w latach 2001 – 2009 w mln m3, wg [2, 7]
Źródło/kierunek pochodzenia
Zużycie gazu ziemnego
Wydobycie krajowe
Import gazu, w tym:
Rosja
Niemcy
Norwegia
Czechy
Kraje Azji Środkowej
Ukraina
2003
mln m3
12 681,20
4 058,50
8 622,70
6 754,90
417,6
487,5
0,3
962,4
0
2004
mln m3
13 630,70
4 326,70
9 304,00
5 757,60
386,2
480
0,3
2 679,90
0
2005
mln m3
14 008,70
4 318,10
9 690,60
6 340,30
330,6
485,1
0,3
2 533,10
1,2
2006
mln m3
14 305,50
4 277,10
10 028,40
6 839,70
477,5
360,1
0,3
2 346,90
3,9
2007
mln m3
13 562,60
4 276,00
9 286,60
6 219,20
783,6
0
0,3
2 279,30
4,2
2008
mln m3
14 338,30
4 073,90
10 264,40
7 056,70
825,40
0,00
0,30
2 377,20
4,80
2009
mln m3
13 563,90
4 078,60
9 485,30
7 739,90
1 072,80
0,00
0,30
667,50
4,80
4. PRIORYTETY POLSKIEJ POLITYKI ENERGETYCZNEJ
Do priorytetów obowiązującego dokumentu Polityka energetyczna Polski do 2030 roku należy zaliczyć
[8, 10]:
poprawę efektywności energetycznej,
wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii,
dywersyfikację struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez wprowadzenie energetyki jądrowej,
rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw,
rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii,
ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Tabela 3 Zależność od importu surowców energetycznych w wybranych państwach Unii Europejskiej w latach 1990-2008
w %, [3]
Państwo
Szwecja
Finlandia
Grecja
Dania
Portugalia
Irlandia
Słowacja
Czechy
Austria
Węgry
Polska
Hiszpania
Francja
Włochy
Niemcy
U.K.
Nośnik energii
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
Całkowita zależność
Gaz ziemny
Ropa naftowa
1990
38,88
100,00
107,00
62,83
100,00
109,00
71,42
0,00
119,00
49,68
-51,10
36,00
89,01
1995
38,57
100,00
106,00
54,43
100,00
102,00
79,40
0,00
132,00
37,60
-47,32
15,00
89,91
111,00
68,73
0,00
105,00
76,93
105,11
100,00
15,61
90,87
98,00
68,84
85,71
91,00
49,42
58,02
77,00
2,08
75,84
108,00
66,21
74,25
107,00
53,18
93,62
102,00
86,22
64,91
100,00
47,12
75,90
97,00
2,19
13,10
-13,00
108,00
71,94
3,43
102,00
68,90
86,78
103,00
21,00
98,02
101,00
66,61
84,93
89,00
48,05
60,31
73,00
-0,22
64,52
97,00
74,11
97,41
107,00
48,62
92,93
105,00
83,53
63,89
96,00
57,28
78,61
98,00
-17,15
0,98
-60,00
2000
38,02
100,00
110,00
56,62
100,00
110,00
78,11
99,41
123,00
-38,69
-64,72
-97,00
89,84
100,49
103,00
85,16
72,30
100,00
66,27
98,96
93,00
23,33
99,73
96,00
66,75
80,28
90,00
55,70
75,54
76,00
10,70
66,43
99,00
80,13
101,64
110,00
51,46
100,03
103,00
88,74
81,15
100,00
59,85
79,15
97,00
-17,50
-10,64
-57,00
2002
37,55
100,00
98,00
53,68
100,00
100,00
79,22
97,22
123,00
-44,65
-64,36
-110,00
85,61
100,00
99,00
89,95
81,52
103,00
61,70
96,12
84,00
26,55
102,06
94,00
69,12
72,16
95,00
58,39
80,56
73,00
11,57
66,07
99,00
82,62
100,91
111,00
51,16
98,03
102,00
87,91
84,14
98,00
60,75
79,48
97,00
-13,30
-8,15
-53,00
2004
38,01
100,00
110,00
56,05
100,00
101,00
80,11
97,31
124,00
-49,43
-79,70
-127,00
85,84
100,00
102,00
92,48
81,32
102,00
67,07
103,27
94,00
25,74
91,01
94,00
71,07
78,87
95,00
60,77
79,25
77,00
14,77
68,27
98,00
81,29
97,81
109,00
51,00
96,09
102,00
85,61
83,76
97,00
61,75
83,70
98,00
4,66
1,67
-17,00
2006
39,48
100,00
119,00
55,53
100,00
111,00
81,01
98,91
125,00
-40,32
-103,30
-112,00
87,88
100,55
109,00
96,72
89,78
113,00
64,08
96,65
100,00
27,83
104,49
101,00
73,13
87,53
99,00
63,48
82,27
82,00
20,16
71,87
104,00
88,03
101,35
118,00
52,39
99,62
109,00
90,10
91,18
101,00
61,56
83,58
98,00
22,05
11,79
10,00
2008
39,32
100,00
124,00
56,60
100,00
114,00
76,61
100,00
126,00
-26,69
-120,83
-69,00
87,93
100,00
114,00
96,30
92,19
115,00
65,88
96,32
95,00
27,39
98,60
101,00
71,39
86,67
98,00
65,42
87,88
85,00
31,92
72,96
99,96
89,31
101,00
120,00
52,66
97,87
109,00
88,77
90,32
101,00
63,14
84,05
106,00
27,35
26,07
10,00
Istotnym, z punktu widzenia rozwoju gospodarczego kraju czynnikiem, jest dostęp do surowców
energetycznych. Mając to na uwadze oraz politykę Unii Europejskiej w zakresie ograniczenia emisji
gazów cieplarnianych do atmosfery w polityce energetycznej położono szczególny nacisk na
zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju. Szczególny nacisk położono na zapewnienie
bezpieczeństwa energetycznego kraju poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu
ziemnego. Do celów szczegółowych w tym obszarze zaliczono [8]:
zapewnienie alternatywnych źródeł i kierunków dostaw gazu do Polski,
rozbudowa systemu przesyłowego i dystrybucyjnego gazu ziemnego,
zwiększenie pojemności magazynowych gazu ziemnego,
zwiększenie możliwości wydobywczych gazu ziemnego na terytorium Polski,
pozyskanie przez polskie przedsiębiorstwa dostępu do złóż gazu ziemnego poza granicami kraju,
zwiększenie przez polskie przedsiębiorstwa zasobów gazu ziemnego pozostających w ich dyspozycji,
pozyskanie gazu z wykorzystaniem technologii zgazowania węgla,
gospodarcze wykorzystanie metanu, poprzez eksploatację z naziemnych odwiertów powierzchniowych.
Zgodnie z przyjętą Polityką energetyczną Polski do 2030 roku działania w sektorze gazu ziemnego mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego można podzielić na [8, 4]:
działania legislacyjne, do których zaliczono:
• właściwą politykę taryfowa, zachęcająca do inwestycji w złoża krajowe oraz do inwestowania w
infrastrukturę liniową (przesył i dystrybucja gazu),
• stosowanie zachęt inwestycyjnych do budowy pojemności magazynowych (poprzez odpowiednią
konstrukcję taryf oraz zapewnienie zwrotu z zaangażowanego kapitału),
• działania legislacyjne, mające na celu likwidację barier inwestycyjnych, w szczególności
w zakresie dużych inwestycji infrastrukturalnych (magazyny, infrastruktura LNG, tłocznie gazu,
etc.) oraz inwestycji liniowych,
• usprawnienie mechanizmu reagowania w sytuacjach kryzysowych,
• stworzenie polityki zrównoważonego gospodarowania krajowymi zasobami gazu umożliwiającej
rozbudowę bazy rezerw gazu ziemnego na terytorium Polski
działania zmierzające do dywersyfikacji źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego i paliw płynnych:
• budowa terminalu do odbioru gazu skroplonego (LNG),
• zawarcie na warunkach rynkowych kontraktów na zdywersyfikowane dostawy gazu ziemnego
dla terminalu do odbioru gazu skroplonego oraz z kierunku północnego,
• dywersyfikacja dostaw poprzez budowę systemu przesyłowego umożliwiającego dostawy gazu
ziemnego z kierunków północnego, zachodniego i południowego oraz budowa połączeń
międzysystemowych,
• pozyskiwanie przez polskie przedsiębiorstwa dostępu do złóż gazu ziemnego poza granicami
kraju,
• zwiększenie poziomu konkurencji w sektorze, celem minimalizowania negatywnych skutków dla
gospodarki, wynikających z istotnych zmian cen surowców na rynkach światowych,
5. PODSUMOWANIE
Oceniając bezpieczeństwo energetyczne Polski z punktu widzenia zależności od importu surowców
energetycznych można stwierdzić, że Polska plasuje się w ścisłej czołówce na tle państw członkowskich UE. Tak wysoką pozycję zawdzięczamy przede wszystkim znaczącym zasobom węgla
kamiennego i brunatnego. Wprawdzie w ostatnich latach, głównie z powodu zmniejszenia wydobycia
węgla kamiennego i wzrostowi importu tego paliwa wskaźnik zależności od importu dla naszego kraju
pogorszył się jednak w porównaniu ze średnim dla UE i tak należy go pozytywnie oceniać.
Wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na gaz ziemny w perspektywie najbliższych lat ważnym
wyzwaniem będzie utrzymanie około 30% udziału gazu pochodzącego z rodzimych złóż w bilansie
zapotrzebowania kraju na gaz. Ten strategiczny cel znajduje odzwierciedlenie zarówno w dokumencie
rządowym – Polityka energetyczna Polski do 2030 r. zakłada wzrost wydobycia gazu w kraju, jak i
strategii GK PGNiG w perspektywie do 2015 r.
W dalszej perspektywie czasowej (po 2020 r.) w przypadku udokumentowania znaczących niekonwencjonalnych złóż gazu, można oczekiwać, że rozpoczęcie eksploatacji tych pokładów wpłynie pozytywnie na bezpieczeństwo energetycznej kraju. Jednak o realizacji tego scenariusza decydować będą
m.in. względy ekonomiczne (technologia pozyskania gazu z łupków jest droższa) i ekologiczne.
Reasumując należy podkreślić, że budowanie obecnie przyszłości gazowej Polski w oparciu o
analizowane zasoby gazu w łupkach ilastych byłoby w perspektywie najbliższych lat
nieodpowiedzialne. Za dwa do trzech lat zdobędziemy informacje dotyczące wielkości zasobów gazu w
złożach niekonwencjonalnych, a w razie ich potwierdzenia za 10 – 15 lat możemy liczyć na rozpoczęcie
eksploatacji gazu z łupków. Dlatego w najbliższych okresie powinno dojść do podpisania kontraktu na
długoterminowe dostawy gazu z Federacji Rosyjskiej [11].
LITERATURA
[1]
[2]
[3]
[4]
BP 2009: BP Statistical Review of World Energy June 2009; www.bp.com.
Urząd Regulacji Energetyki (URE) 2006 – 2010: Sprawozdanie z działalności Prezesa URE – 2009.
International Energy Agency, 2001-2009 Natural Gas Information
Siemek J., Kaliski M., Rychlicki S., Szurlej A., Janusz P.: Udział sektora naftowego i gazowniczego
w bezpieczeństwie energetycznym Polski na tle UE. V Polski Kongres Naftowców i Gazowników, Bóbrka
12-14 maja 2010 r.
[5] Siemek J., Rychlicki S.: Stosunki gazowe Rosji z Unią Europejką i Polską - fakty i zagrożenia. Profesjonalne Gazownictwo 2009, Wyd. AKNET-Pres.
[6] Siemek J., Mokrzycki E., Ney R.: Światowe zasoby surowców energetycznych – wnioski dla Polski.
Rynek Energii nr 6/2008.
[7] Kaliski M., Szurlej A., Janusz P.: Podziemne magazyny gazu jako element krajowego systemu gazowego.
Nafta-Gaz Nr 5/2010.
[8] Obwieszczenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2009 roku w sprawie polityki energetycznej państwa
2030 r. (M.P. z 2010 roku, Nr 2, poz. 11).
[9] Strona internetowa http://ec.europa.eu/dgs/energy_transport/index_en.htm.
[10] Kaliski M., Rychlicki S., Szurlej A., Janusz P.: Polityka energetyczna Polski do 2030 r. w sektorze gazu
ziemnego – szanse i zagrożenia. Gaz Woda i Technika Sanitarna nr 10/2009.
[11] Górecki W., Poprawa P., Rychlicki S.: Perspektywy poszukiwań niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego.
V Polski Kongres Naftowców i Gazowników, 12 – 14 maja 2010, Bóbrka.
THE SENSE OF NATURAL GAS SECTOR IN ASSURING THE ENERGY SECURITY
OF POLAND AGAINST THE BACKGROUND OF SELECTED EU COUNTRIES
Key words: natural gas, energy security, domestic production, primary energy balance
Summary. The article depicts the structure of supplies and consumption of natural gas in Poland during last years. There is
shown the amount of consumption and the participation of natural gas in the structure of primary energy’s consumption in
selected EU countries and directions of import of this fuel. Moreover, the article presents the amount of natural gas reserves
possessed by countries mentioned above and their influence on assuring the energy security.
Maciej Kaliski, prof., dr hab. inż., pracownik naukowo – dydaktyczny Akademii Górniczo – Hutniczej
im. Stanisława Staszica w Krakowie od 1970 r.; dyscyplina naukowa: górnictwo i geologia inżynierska,
ekonomika przedsiębiorstw, organizacja i zarządzanie. Aktualne stanowisko pracy: profesor
nadzwyczajny AGH, Wydział Wiertnictwa Nafty i Gazu – Katedra Inżynierii Gazowniczej (zastępca
kierownika), Dyrektor Departamentu Ropy i Gazu w Ministerstwie Gospodarki od października 2008 r.
Jakub Siemek, prof. zw. dr hab. inż., pracownik Katedry Inżynierii Gazowniczej na Wydziale
Wiertnictwa, Nafty i Gazu AGH, Przewodniczący Sekcji VI Nauk Technicznych w Centralnej Komisji
ds. Stopni i Tytułów Naukowych, specjalność naukowa: górnictwo i inżynieria środowiska, fizyka i
inżynieria złóż gazu ziemnego i ropy naftowej, przepływy w ośrodkach porowatych, sekwestracja
zanieczyszczeń płynnych w warstwach geologicznych, polityka i prognozy energetyczne, metody
matematyczne w górnictwie, członek korespondent PAN i PAU. Doktor h.c. Uniwersytetu im. Lucian
Blaga w Sibiu (Rumunia) - 2002; Profesor honorowy Narodowego Uniwersytetu w Dniepropietrowsku
(Ukraina) - 2000; Profesor honorowy Narodowego Uniwersytetu Nafty i Gazu w Iwano-Frankowsku
(Ukraina) – 2004.
Stanisław Rychlicki, prof. zw. dr hab. inż., Kierownik Katedry Inżynierii Naftowej na Wydziale
Wiertnictwa Nafty i Gazu AGH, , Przewodniczący Sekcji Wiertnictwa i Górnioctwa Otworowego KG
PAN, Przewodniczący Rady Nadzorczej PGNiG S.A., członek Komitetu WOC1 d/s Poszukiwań i
Produkcji Unii Gazowniczej, członek Światowej Rady Naftowej.
Adam Szurlej, dr inż., pracownik naukowo – dydaktyczny Katedry Zrównoważonego Rozwoju
Energetycznego na Wydziale Energetyki i Paliw Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie i od
stycznia 2009 r. pracownik Departamentu Ropy i Gazu w Ministerstwie Gospodarki. Tematyka
zainteresowań naukowych jest związana z rynkiem gazu ziemnego.
Piotr Janusz, mgr inż., absolwent Wydziału Wiertnictwa, Nafty i Gazu oraz Wydziału Zarządzania
Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Od stycznia 2008 r. pracownik Departamentu Ropy i Gazu
w Ministerstwie Gospodarki. Zajmuję się przygotowywaniem i opiniowaniem aktów prawnych z
zakresu gazownictwa.