Moc z gazu

Profesjonalne Gazownictwo 2008
Gaz w Energetyce
Perspektywy rozwoju krajowej energetyki opartej na gazie ziemnym
Moc z gazu
Jeśli w XIX wieku najważniejszą rolę odgrywał węgiel,
a XX wiek uważany jest za wiek ropy naftowej, to obecny
należeć będzie prawdopodobnie do paliw gazowych, przede
wszystkim gazu ziemnego oraz – w przyszłości – do wodoru. W ostatnich dziesięcioleciach daje się zauważyć wzrost
zużycia gazu ziemnego na świecie. Surowiec ten jest wykorzystywany w wielu gałęziach gospodarki – zarówno dla
potrzeb przemysłu (zwłaszcza chemicznego), jak i w gospodarstwach domowych i sektorze usług. W wielu krajach
gaz ziemny jest także szeroko wykorzystywany do wytwarzania energii elektrycznej. W Polsce wykorzystanie gazu
ziemnego do tego celu nie jest jeszcze popularne, jednak należy się spodziewać, że rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie sprzyjać rozwojowy mocy wytwórczych w Polsce, także tych opartych na paliwach gazowych.
Głównymi zaletami technologii wytwórczej opartej na tym
paliwie są: niskie szkodliwe oddziaływanie na środowisko
przyrodnicze (brak odpadów stałych), stosunkowo niskie
nakłady inwestycyjne (w porównaniu z technologiami węglowymi, a zwłaszcza z technologiami jądrowymi), wysoka
elastyczność pracy, krótki czas realizacji inwestycji.
Gaz w strukturze zużycia
energii pierwotnej
W strukturze światowej zasobów surowców energetycznych największy udział mają paliwa stałe (67%), a łączny
udział gazu ziemnego i ropy naftowej – wynosi około 33%.
Szacuje się, że zasoby węgla na świecie zabezpieczą zapotrzebowanie na około 200 lat, podczas gdy dla gazu ziemnego okres ten jest szacowany na około 60 lat, a dla ropy
naftowej – 42 lata. W krajowej strukturze zdecydowanie
dominują paliwa stałe – ich łączny udział to przeszło 99%.
Na paliwa węglowodorowe przypada niespełna 1% udział;
gaz ziemny – 0,40%, metan z pokładów węgla kamiennego
– 0,35%, ropa naftowa – 0,10 %.
Dzięki posiadaniu znacznych zasobów paliw stałych, nasz
kraj jest jednym z najmniej uzależnionych od importu surowców energetycznych w UE; udział importu wynosi 18,4%,
podczas gdy dla UE udział ten to 56,2% (Czechy – 37,6%,
Szwecja – 45%. Niemcy – 65,1%, Włochy – 86,8%) [7].
Udział gazu ziemnego w krajowej strukturze zużycia
energii pierwotnej w 2006 roku wyniósł 12,5% i był około
dwukrotnie niższy niż w przypadku struktury dla UE, czy
też świata – 21%. Obserwując udział gazu w tej strukturze
w poszczególnych państwach UE, widać znaczne zróżnicowanie; w niektórych państwach jest on na podobnym poziomie, jak w Polsce (np. Grecja – 8%, Portugalia – 14%),
w innych zdecydowanie wyższy (np. Węgry – 46%, Włochy
– 38%, Wielka Brytania – 36%). W ostatnich latach rośnie
znaczenie gazu ziemnego na świecie i UE. Na przestrzeni
ostatnich dziesięciu latach roczne zużycie gazu ziemnego
wzrosło na świecie o 28%, a w UE o 16% [1]. W niektórych państwach, w tym okresie, nastąpił ponad dwukrotny
wzrost zużycia gazu ziemnego (Chiny – 330%, Hiszpania
P
R
O
F
E
S
J
O
N
A
L
N
E
G A
– 270%). W 2007 roku zużycie gazu w skali świata wzrosło
o 3,1% w odniesieniu do 2006 roku, przy czym w przypadku UE zużycie nieznacznie się zmniejszyło o 1,6%.
W perspektywie, do 2030 roku, szacuje się, że zużycie gazu
wzrośnie do około 4 831 mld m3/rok, co będzie stanowić
ok. 25% globalnego zużycia energii. Ze względu na udział,
gaz ziemny stanie się wówczas drugim, po ropie naftowej,
nośnikiem energii (obecnie plasuje się na trzecim miejscu,
zaraz po węglu) [11].
Krajowe wydobycie gazu ziemnego w ostatnich latach kształtowało się na poziomie 4,3 mld m3/rok. Wielkość ta pokrywa
w około jednej trzeciej krajowe zapotrzebowanie na gaz. Prognozuje się zwiększenie wydobycia – powyżej 5 mld m3 w najbliższych latach. Dla zaspokojenia popytu na gaz niezbędny
jest jego import – głównie z kierunku wschodniego (tab. 1).
W Polsce w latach 1998–2007 zapotrzebowanie na gaz
ziemny wzrosło o 33% (2007 r. – 13,7 mld m3). Jeżeli weźmie
się pod uwagę wielkość zużycia gazu na mieszkańca w ciągu roku, to widać wyraźnie zasadnicze różnice pomiędzy
stopniem rozwoju rynku gazu ziemnego w Polsce, a rynkami gazu w wybranych krajach UE. Dla Polski jednostkowe
zużycia gazu ziemnego to około 360 m3/osoba*rok. Zarówno
w krajach sąsiadujących z Polską, jak i w największych państwach UE, wskaźnik ten jest zdecydowanie wyższy, np.:
Słowacja – 1 011, Niemcy – 1 058, Austria – 1 147, Wielka
Brytania – 1 498, Węgry – 1 252, Litwa – 918 [1; 3; 12].
Jak już wspomniano wcześniej, zużycie gazu ziemnego w 2007 roku wyniosło 13,7 mld m3 (praktycznie się
nie zmieniło w odniesieniu do 2006 roku). Najliczniejszą
grupę odbiorców stanowili klienci indywidualni – 99,6%.
Na rysunku 1.1 oraz 1.2 przedstawiono strukturę sprzedaży gazu ziemnego w Polsce (II kwartał 2008 r.) oraz Unii
Europejskiej (2005 r.).
Z
O
W
N
I
C
T
W
O
2
0
0
8
49