doc1. Charakterystyka lokalnej grupy działania (LGD)
download 
Reklamacja Transkrypt
1. Charakterystyka lokalnej grupy działania (LGD)
Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 1. Charakterystyka lokalnej grupy działania (LGD) jako jednostki odpowiedzialnej za realizację lokalnej strategii rozwoju (LSR) 1.1 Nazwa i status prawny LGD oraz data wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i numer w tym rejestrze; Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” zostało utworzone na obszarze obejmującym 3 gminy powiatu ryckiego: miejsko – wiejskiej Ryki oraz wiejskich UłęŜ i StęŜyca. LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” (362,18 km2) terytorialnie zajmuje 58,8 % powierzchni obszaru Powiatu Ryckiego (615,54 km²). Na terenie LGD znajduje się 57 sołectw. Z obszaru, dla którego opracowana jest Lokalna Strategia Rozwoju wywodzą się partnerzy tworzący Lokalna Grupę Działania. Lokalna Grupa Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” powstała jako porozumienie trzech sektorów: publicznego, społecznego i gospodarczego w formie stowarzyszenia w oparciu o przepisy ustawy z 7 kwietnia 1989 Prawo o stowarzyszeniach, ustawy z 7 marca 2007 o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich udziałem Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich ( Dz. Urz. UE L 277 z 21.10.2005, str. 1). Podczas zebrania załoŜycielskiego w dniu 21 kwietnia 2008 roku zaakceptowany został Statut LDG oraz zostały wybrano Komitet ZałoŜycielski. Zgodnie z podejściem Leader podstawowymi elementami w strukturze stowarzyszenia są: - walne zebranie członków, - zarząd stowarzyszenia, - komisja rewizyjna, - rada jako organ decyzyjny przy wyborze projektów. W dniu 10.09.2008 Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” zostało zarejestrowane w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem 1 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 0000312563 z siedzibą w Rykach, ul. Wyczółkowskiego 10 A, 08-500 Ryki 1.2 Opis procesu budowania partnerstwa; Budowanie partnerstwa zapoczątkowano w 2008 r. w ramach podejścia LEADER (Narodowa Strategia Spójności na lata 2007 – 2013). Z inicjatywy Starosty Ryckiego w dniu 16 kwietnia w Starostwie Powiatowym w Rykach odbyło się pierwsze spotkanie konsultacyjne przedstawicieli samorządów z gmin, stowarzyszeń i innych organizacji zainteresowanych utworzeniem Lokalnej Grupy Działania, podczas którego zapoznano się z zasadami wdraŜania osi 4 – LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Zebrani wyrazili chęć utworzenia trójsektorowego partnerstwa z udziałem podmiotów sektora publicznego, społecznego i gospodarczego, o którym mowa w osi LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich PROW 2007-2013. Zebranie załoŜycielskie odbyło się 21 kwietnia 2008r. w Starostwie Powiatowym w Rykach, w którym wzięło udział 20 osób. Wyłoniono Komitet ZałoŜycielski w składzie: Leszek Filipek, Zbigniew Chlaściak, Jerzy Gąska, Krzysztof Olszak i Kamil Grudzień, który został upowaŜniony do rejestracji LGD. W skład LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” weszły gminy: Ryki, UłęŜ, StęŜyca oraz Powiat Rycki. Zebranie ZałoŜycielskie Lokalna Grupa Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” podjęło stosowne uchwały (m.in. przyjęto Statut) niezbędne do zarejestrowania stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wynikiem tego Zebrania było dalsze prowadzenie działań promocyjnych przez przedstawicieli poszczególnych samorządów w swoich środowiskach i przekazanie informacji o Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. We wszystkich gminach, tj. Ryki, UłęŜ, StęŜyca odbyły się spotkania informacyjne z radnymi, sołtysami, mieszkańcami, podmiotami gospodarczymi oraz organizacjami pozarządowymi. Podczas tych spotkań uczestnicy mogli zapoznać się z działaniami pomocowymi, jakie kieruje do mieszkańców z obszarów wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007-2013. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Lublinie, XI Wydziału Gospodarczego Krajowego Rejestru Sądowego z dnia 10.09.2008r., Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” zostało wpisane do Krajowego Rejestru 2 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Sądowego – Rejestru Stowarzyszeń, Innych Organizacji Społecznych i Zawodowych, Fundacji oraz Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej pod numerem KRS: 0000312563. Komitet ZałoŜycielski zwołał I Walne Zebranie Członków na dzień 23 października 2008r. W tym dniu I Walne Zebranie Członków wyłoniło władze Stowarzyszenia: Radę (organ decyzyjny), Zarząd oraz Komisję Rewizyjną. Ponadto na I Walnym Zebraniu Członków odbyła się dyskusja mająca na celu wypracowanie kierunków i załoŜeń do Lokalnej Strategii Rozwoju. Wybór władz Stowarzyszenia zakończył etap organizowania Lokalnej Grupy Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej”. 1.3 Charakterystyka członków LGD albo jej partnerów i sposób rozszerzania lub zmiany składu LGD; Lokalna Grupa Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” składa się z 20 członków załoŜycieli. Członkowie przyjęci zostali w oparciu o deklaracje członkowskie. Zgodnie z załoŜeniami podejścia LEADER, Statutem, a takŜe przepisami Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 maja 2008 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i sposobu wyboru lokalnej grupy działania do realizacji lokalnej strategii rozwoju w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 członkami Stowarzyszenia są przedstawiciele trzech sektorów: publicznego, społecznego oraz gospodarczego. Skład Lokalnej Grupy Działania odzwierciedla zatem w pełnym zakresie zasadę trójsektorowości. 75% członków załoŜycieli w Lokalnej Grupie Działania stanowią partnerzy społeczni. Samorządy, będące fundatorami LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej”, stanowią 25% wszystkich podmiotów tworzących LGD. Poza tym w LGD zachowana została równość szans udziału kobiet oraz ludzi młodych. Zgodnie ze Statutem sektor publiczny reprezentowany jest przez powiaty, gminy, państwowe lub samorządowe instytucje kultury i inne utworzone na podstawie innych przepisów w celu wykonywania zadań publicznych. W LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” sektor publiczny reprezentowany jest przez 3 gminy: Ryki, UłęŜ, StęŜyca oraz Powiat Rycki. Sektor społeczny tworzą osoby fizyczne, związki 3 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” zawodowe, stowarzyszenia, ruchy obywatelskie, związki zawodowe rolników i inne dobrowolne zrzeszenia oraz fundacje z obszaru objętego LSR. Sektor gospodarczy reprezentowany jest przez przedsiębiorców. Wstępujący członek zwyczajny określa swą przynaleŜność do jednej z trzech grup sektorowych. Do Stowarzyszenia mogą być przyjęte kolejne gminy wiejskie lub miejsko-wiejskie, których obszar będzie spełniające spójny kryteria przestrzennie określone z w obszarem tworzącym rozporządzeniu Stowarzyszenie, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 23 maja realizacji lokalnej strategii rozwoju w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 /Dz.U. z 2008 r. Nr 103, poz. 659/ i nie są członkami ani podmiotami, które zobowiązały się do współpracy w zakresie realizacji LSR z innymi lokalnymi grupami działania. W tej sprawie Walne Zebranie Członków podejmuje uchwałę. Tabela 1 Lista członków załoŜycieli L.p. Imię i Nazwisko Reprezentowany Rodzaj Funkcja w strukturze sektor prowadzonej LGD działalności 1. Bany Tomasz Społeczny Osoba fizyczna Członek Zwyczajny Stowarzyszenia 2. Busz Tomasz Społeczny Osoba fizyczna Członek Zwyczajny Stowarzyszenia 3. Chlaściak Publiczny Wójt Zbigniew 4. Czerska Adela Gminy Członek Rady StęŜyca Społeczny Osoba fizyczna Członek Komisji Rewizyjnej 5. Dąbrowski Społeczny Członek Stanisław 6. Domańska Stowarzyszenia Społeczny Towarzystwo GraŜyna 7. Filipek Leszek Zwyczajny Członek Rady Przyjaciół StęŜycy Publiczny Starosta Powiatu Członek Rady Ryckiego 8. Jerzy Gąska Publiczny 9. Gorzkowska Eliza Społeczny Burmistrz Ryk Członek Rady Członek Zwyczajny Stowarzyszenia 4 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 10. Grudzień Kamil Społeczny Członek Zwyczajny Stowarzyszenia 11. Grzechnik Społeczny Członek Zarządu Społeczny Członek Małgorzata 12. JeŜewska GraŜyna Zwyczajny Stowarzyszenia 13. Kurek GraŜyna Publiczny Wiceprezes Zarządu 14. Makuch Renata Społeczny Członek Zwyczajny Stowarzyszenia 15. Olszak Krzysztof Publiczny 16. Szczygielski Dariusz Społeczny Wójt Gminy UłęŜ Członek Rady Członek Zwyczajny Stowarzyszenia 17. Szczepański Społeczny Członek Stanisław 18. Komisji Rewizyjnej Wawer Sylwester Społeczny Członek Zwyczajny Stowarzyszenia 19. Wąsik Andrzej Społeczny Członek Zwyczajny Stowarzyszenia 20. śaczek Jarosław Społeczny Członek Rady W trakcie funkcjonowania do LGD przyjęto nowych członków zwyczajnych. Obecnie jest ich łącznie 113, z czego sektor publiczny stanowi 5,31% (6 członków), sektor (6 gospodarczy członków). Najliczniej stanowi reprezentowany jest sektor 5,31% społeczny, którego przedstawiciele stanowią 89,38 % ogółu członków (101 osób). Kobiety stanowią 31,86% członków Stowarzyszenia. Dotychczasowe doświadczenia samorządów w rozwiązywaniu róŜnego rodzaju problemów wiejskich, jak równieŜ w realizacji projektów rozwoju wsi, ukształtowały w samorządowcach przeświadczenie, Ŝe tylko konsolidując siły oraz posiadając wspólnie wypracowane metody działania, są w stanie skutecznie wspierać rozwój obszarów wiejskich. Stowarzyszenie – LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej”, jest dobrowolnym, samorządnym i trwałym zrzeszeniem osób fizycznych oraz osób prawnych, o celach niezarobkowych. Członkostwo w Stowarzyszeniu, prawa i 5 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” obowiązki członków, sposób rozszerzenia składu członkowskiego oraz warunki skreślenia z listy członków Stowarzyszenia uregulowane zostały w § 5 – 14 Statutu. Członkowie Stowarzyszenia dzielą się na: 1) zwyczajnych, 2) wspierających, 3) honorowych Obecnie LGD nie posiada członków wspierających i honorowych. Członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia moŜe być pełnoletnia osoba fizyczna oraz osoba prawna. Aby stać się członkiem zwyczajnym osoba fizyczna musi być obywatelem polskim, mającym pełną zdolność do czynności prawnych i nie pozbawionym praw publicznych. Ponadto musi złoŜyć deklarację członkowską, zaakceptować cele i sposób działania Stowarzyszenia oraz przedłoŜyć pisemną pozytywną rekomendację przynajmniej 2 członków Stowarzyszenia w tym minimum jednego zwyczajnego. Warunkiem członkostwa jest takŜe posiadanie miejsca zamieszkania Stowarzyszenia na terenie z chwilą Lokalnej Grupy zarejestrowania Działania. Członkami Stowarzyszenia stali się zwyczajnymi członkowie załoŜyciele. Warunkiem członkostwa osoby prawnej jest posiadanie siedziby na terenie objętym LGD, złoŜenie deklaracji członkowskiej, akceptacja celów i sposobów działania Stowarzyszenia oraz przedłoŜenie pisemnej pozytywnej rekomendacji przynajmniej 2 członków zwyczajnych Stowarzyszenia. Osoba prawna przystępując do Stowarzyszenia działania przez swojego przedstawiciela. Jednostka samorządu terytorialnego będąca członkiem zwyczajnym Stowarzyszenia jest reprezentowana w Stowarzyszeniu przez swój organ wykonawczy lub upowaŜnioną przez niego osobę. Do osób prawnych będących członkami Stowarzyszenia naleŜą: 1. Spółdzielnia Kółek Rolniczych w UłęŜu 2. Uczniowsko – Parafialny Klub Sportowy „Arka” Ryki 3. Miejsko – Gminne Centrum Kultury w Rykach 4. Towarzystwo Przyjaciół StęŜycy 5. Stowarzyszenie Miejski Klub Sportowy Ryki Członków zwyczajnych przyjmuje w drodze uchwały Zarząd Stowarzyszenia przyjętej zwykłą większością głosów po spełnieniu przez kandydata na członka warunków, o których mowa wyŜej. Kandydat na członka Stowarzyszenia, któremu Zarząd odmówił 6 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” przyjęcia do Stowarzyszenia moŜe złoŜyć odwołanie do Walnego Zebrania Członków w terminie 30 dni od daty doręczenia uchwały Zarządu. Skreślenie z listy członków Stowarzyszenia następuje z powodu: 1. pisemnej rezygnacji członka złoŜonej Zarządowi, 2. wykluczenia przez Zarząd, a) za działalność niezgodną ze Statutem lub uchwałą władz Stowarzyszenia, b) za pozbawienie praw publicznych w wyniku prawomocnego orzeczenia sądu, 3. śmierci osoby fizycznej będącej członkiem lub likwidacji osoby prawnej. Od uchwał Zarządu Stowarzyszenia w przedmiocie wykluczenia członków zwykłych i wspierających Stowarzyszenia przysługuje odwołanie do Walnego Zebrania Członków w terminie 30 dni od dnia doręczenia uchwały Zarządu o wykluczeniu. Uchwała Walnego Zebrania jest ostateczna i jest podejmowana na najbliŜszym Walnym Zebraniu. Członkiem wspierającym moŜe być osoba fizyczna lub osoba prawna, która popiera działalność Stowarzyszenia i deklaruje wsparcie na rzecz Stowarzyszenia. Członka wspierającego przyjmuje Zarząd po złoŜeniu przez niego pisemnej deklaracji o przyjęcie do Stowarzyszenia i wpłaceniu wpisowego. Członkiem honorowym Stowarzyszenia moŜe zostać osoba fizyczna lub osoba prawna szczególnie zasłuŜona dla Stowarzyszenia. Godność członka honorowego nadaje Walne Zebranie Członków za zgodą zainteresowanej osoby. 1.4 Struktura rady lub innego organu LGD, do którego wyłącznej właściwości naleŜy wybór operacji zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporządzenia nr 1698/2005, zwanych dalej „organem decyzyjnym”; Organem, do którego wyłącznej kompetencji naleŜy wybór operacji zgodnie z art. 62 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) Nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia Rozwoju Obszarów Wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (Dz.Urz. UE 1277 z 21.10.2005 r. str. 1), które mają być 7 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” realizowane w ramach opracowanej przez Stowarzyszenie Lokalnej Strategii Rozwoju, jest Rada Stowarzyszenia. Rada jest powołana dla podniesienia rangi, skuteczności i optymalizacji działań Lokalnej Grupy Działania. Radę tworzą osoby, posiadające odpowiednią rangę w lokalnej społeczności i duŜe doświadczenie na polu zakreślonym celami Lokalnej Grupy Działania, wyraŜające wolę wsparcia na zasadach partnerskich działalności Lokalnej Grupy Działania. Rada Stowarzyszenia składa się z co najmniej 10 członków wybieranych i odwoływanych w głosowaniu tajnym przez Walne Zebranie Członków z pośród nieograniczonej liczby kandydatów. Liczbę członków Rady ustala Walne Zebranie Członków Stowarzyszenia. Rada, w co najmniej 50 % składa się z podmiotów, o których mowa w art. 6 ust. 1 lit b i c rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich, – czyli partnerów gospodarczych i społecznych oraz innych odpowiednich podmiotów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie, organizacje pozarządowe, w tym organizacje zajmujące się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego, oraz podmiotami odpowiedzialnymi za promowanie równości męŜczyzn i kobiet - wybieranych i odwoływanych przez Walne Zebranie. W skład Rady wchodzą: 1. przedstawiciele gmin będących członkami 2. przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego wybranych uchwałą organu uchwałodawczego, będących członkami tego stowarzyszenia. 3. co najmniej trzej przedstawiciele podmiotów sektora publicznego 4. co najmniej trzej przedstawiciele podmiotów sektora społecznego 5. co najmniej trzej przedstawiciele podmiotów sektora gospodarczego, których miejsce zamieszkania lub siedziba objęte są LGD. Tabela 2 Skład Rady Lp. Nazwisko i imię Nazwa Reprezentowa Reprezentowa reprezentowanego na gmina ny sektor podmiotu 8 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 1. Chlaściak Gmina StęŜyca StęŜyca Publiczny Zbigniew 2. Domańska Towarzystwo Przyjaciół StęŜyca GraŜyna StęŜyca 3. Filipek Leszek Powiat Rycki Ryki Publiczny 4. Gąska Jerzy Gmina Ryki Ryki Publiczny 5. Głąbicki Kazimierz PPHU MEBELMARK Ryki Gospodarczy 6. Marciniak Zakład Mieczysław Marciniak Mieczysław 7. Olszak Krzysztof Gmina UłęŜ 8. śaczek Jarosław Mechaniczny StęŜyca Społeczny Gospodarczy UłęŜ Publiczny Ryki Społeczny 9. 10. Członek Rady nie moŜe być zatrudniony w Biurze Stowarzyszenia a takŜe nie moŜe jednocześnie sprawować funkcji w Zarządzie i Komisji Rewizyjnej. 1.5 Zasady i procedury funkcjonowania LGD oraz organu decyzyjnego; Władzami Stowarzyszenia są: a) Walne Zebranie Członków; b) Zarząd; c) Rada; d) Komisja Rewizyjna. NajwyŜszą władzą Stowarzyszenia jest Walne Zebranie Członków, które gromadzi wszystkich partnerów w LGD i posiada przede wszystkim funkcję kreacyjną i kontrolną, związaną z wyborem pozostałych organów i kontrolą ich działalności. Do najwaŜniejszych kompetencji Walnego Zebrania Członków naleŜy: 1. uchwalanie kierunków i programu działania Stowarzyszenia, 2. ustalanie liczby członków Zarządu, Rady i Komisji Rewizyjnej, 3. rozpatrywanie i zatwierdzanie sprawozdań Zarządu, Rady i Komisji Rewizyjnej. 4. udzielanie absolutorium Zarządowi, 5. uchwalanie zmian Statutu, 9 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 6. podejmowanie uchwał w sprawie przystąpienia Stowarzyszenia do innych organizacji, 7. podejmowanie uchwał w sprawie rozwiązania Stowarzyszenia i przekazania jego majątku, 8. rozpatrywanie odwołań od uchwał Zarządu wniesionych przez członków Stowarzyszenia, 9. uchwalanie regulaminów wewnętrznych Stowarzyszenia, 10. nadawanie godności członka honorowego Stowarzyszenia, 11. zatwierdzanie budŜetu, 12. ustalanie limitów do zaciągania kredytów i poŜyczek przez Zarząd, 13. rozpatrywanie spraw wniesionych przez Zarząd, Radę, Komisję Rewizyjną i członków Stowarzyszenia, 14. rozpatrywanie odwołań od decyzji Zarządu w sprawie skreślenia z listy członków, wykluczenia ze Stowarzyszenia bądź nieprzyjęcia do Stowarzyszenia, 15. zatwierdzanie Lokalnej Strategii Rozwoju LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej”. 16. zatwierdzanie wysokości składek członkowskich i wpisowego na wniosek Zarządu. 17. rozpatrywanie odwołań od uchwał podjętych przez Radę Stowarzyszenia. Funkcję zarządzająco – administracyjną Zarząd, który kieruje całokształtem działalności Stowarzyszenia zgodnie z uchwałami Walnego Zebrania Członków, Rady Stowarzyszenia, reprezentuje je na zewnątrz i ponosi odpowiedzialność za swoją pracę przed Walnym Zebraniem. Zarząd składa się od 5 do 7 członków wybieranych i odwoływanych przez walne Zebranie Członków, w tym Prezesa Zarządu, Wiceprezesa, Sekretarza i Skarbnika. KaŜda gminy reprezentowana jest przez jednego członka Zarządu. Wyboru Prezesa Zarządu dokonuje się w pierwszej kolejności w odrębnym kandydatów. Wyboru głosowaniu tajnym spośród pozostałych członków Zarządu nieograniczonej dokonuje liczby się spośród nieograniczonej liczby kandydatów, w głosowaniu tajnym. Zarząd na swym pierwszym posiedzeniu wybiera spośród swoich członków Wiceprezesa, Sekretarza i Skarbnika Stowarzyszenia oraz określa zadania i funkcje pozostałych członków Zarządu. Prezes Zarządu jest jednocześnie Stowarzyszenia. W skład Zarządu wchodzą następujące osoby: 1. Wąsowska Anna - Prezes Zarządu 2. Kurek GraŜyna - Wiceprezes Zarządu 10 etatowym kierownikiem Biura Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 3. Piskorska GraŜyna - Sekretarz 4. Kieliszek Wiesław - Skarbnik 5. Grzechnik Małgorzata - Członek Zarządu 6. Ks. Lament Tadeusz - Członek Zarządu 7. Wojtachnio Marian - Członek Zarządu Funkcję kontrolną w Stowarzyszeniu pełni Komisja Rewizyjna. Członkowie Komisji Rewizyjnej nie mogą być członkami innych władz stowarzyszenia. Członkowie Komisji Rewizyjnej nie mogą pozostawać między sobą w związku małŜeńskim, ani teŜ w stosunku pokrewieństwa, powinowactwa lub podległości z tytułu zatrudnienia. Do kompetencji Komisji Rewizyjnej naleŜy: 1. kontrola bieŜącej działalności Stowarzyszenia; 2. ocena prac i składanie wniosków w przedmiocie udzielenia absolutorium dla Zarządu na Walnym Zebraniu Członków; 3. występowanie z wnioskiem o zwołanie Walnego Zebrania Członków; 4. dokonywanie wyboru podmiotu mającego zbadać sprawozdanie finansowe Stowarzyszenia zgodnie z przepisami o rachunkowości. Komisja Rewizyjna działa w oparciu o Statut oraz regulamin pracy (załącznik nr 2 do LSR), zatwierdzony przez Walne Zebranie Członków. Do składu komisji Rewizyjnej zostali wybrani: 1. Czerska Adela 2. Koniecki Andrzej 3. Kosior Jerzy 4. Miłosz Zbigniew 5. Szczepański Stanisław NajwaŜniejszą kompetencją Rady jest wybór operacji w oparciu o art. 62 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. Członkowie Rady są powoływani i odwoływani przez Walne Zebranie Członków w głosowaniu tajnym. Utrata członkostwa w Radzie następuje z chwilą zajścia zdarzenia w drodze uchwały podjętej przez Walne Zebranie Członków: 1. na skutek utraty członkostwa w stowarzyszeniu 2. na skutek pisemnej rezygnacji 11 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 3. prawomocnego wyroku sądu skazującego za przestępstwa popełnione umyślnie 4. działania na niekorzyść Stowarzyszenia 5. wygaśnięcia, utraty lub cofnięcia upowaŜnienia dla reprezentantów osób prawnych 6. wygaśnięcia, utraty lub cofnięcia upowaŜnienia dla reprezentantów jednostek samorządu terytorialnego. 7. zmiany miejsca zamieszkania lub zmiany siedziby Członka Rady poza teren objęty LGD. Rada działa w oparciu o Statut oraz Regulamin Rady przyjęty przez Walne Zebranie Członków. Szczegółowy Regulamin pracy Rady znajduje się w załączniku nr 1 do LSR i określa on opis procedury funkcjonowania Rady, w tym procedury dotyczącej wyłączenia członka Rady od udziału w dokonywaniu wyboru operacji w razie zaistnienia okoliczności, które mogą wywołać wątpliwości co do jego bezstronności. 1.5.1 Procedura naboru pracowników Lokalna Grupa szczegółowe Działania zasady „Lepsza rekrutacji i przyszłość przyjmowania Ziemi Ryckiej” pracowników. opracowała Szczegółowe wymagania w stosunku do przyjmowanych pracowników mają na celu wybór takich osób, które będą mogły zagwarantować sprawną obsługę zarówno biura jak i beneficjentów. Określono takŜe procedurę postępowania w sytuacji wystąpienia trudności w zatrudnieniu pracowników o określonych wymaganiach. Szczegóły określa Załącznik nr 3 do LSR. 1.5.2 Opis stanowisk Opis stanowisk pracy precyzujący podział obowiązków i zakres odpowiedzialności na poszczególnych stanowiskach znajduje się w Regulaminie Pracy Biura stanowiącym Załącznik nr 4 do LSR. Zgodnie z Regulaminem Pracownik na stanowisku pracy ds. koordynowania projektów jest odpowiedzialny za kompleksową obsługę potencjalnych beneficjentów, przygotowanie projektów oraz realizację i rozliczenie procesu dotyczącego projektów. 12 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Pracownik zatrudniony na stanowisku pracy ds. organizacyjno-promocyjnych i współpracy jest odpowiedzialny za prowadzenie spraw bieŜących Biura, promocję i informacje na temat LSR, realizowanych projektów oraz Stowarzyszenia, a takŜe za współpracę międzynarodową i międzyregionalną. Pracownik zatrudniony administracyjnych na stanowisku odpowiedzialny jest pracy za ds finansowo-księgowych obsługę administracyjną i Biura Stowarzyszenia oraz prowadzenie spraw finansowo-księgowych. 1.5.3 Warunki techniczne i lokalowe biura LGD Warunki techniczne i lokalowe biura LGD zapewniają moŜliwość przyjmowania i obsługi interesantów oraz moŜliwość archiwizowania dokumentów i organizacji spotkań. Wynika to z tego, Ŝe na biuro LGD zostało przeznaczone pomieszczenie w siedzibie Starostwa Powiatowego w Rykach przy ul. Wyczółkowskiego 10A (centrum miasta, skupisko urzędów i instytucji, w pobliŜu Urząd Miejski, Urząd Skarbowy, Biuro Powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa). Powierzchnia lokalu wynosi 20 m2. Do dyspozycji LGD Starostwo Powiatowe w Rykach uŜycza sali konferencyjnej, która z powodzeniem słuŜy organizacji większych spotkań z beneficjentami, zaplecza socjalnego oraz pomieszczeń sanitarnych. Biuro korzysta ze sprzętu (komputer stacjonarny, laptop, rzutnik, faks, ksero) oraz mebli Starostwa Powiatowego w formie uŜyczenia. Posiada dostęp do Internetu oraz ma własną podstronę na stronie internetowej powiatu: www.ryki.powiat.pl. Pełne wyposaŜenie w sprzęt biurowy planowane jest po wygraniu konkursu i podpisaniu umowy na realizację strategii LGD. Szczegółowy opis wraz z dokumentacją fotograficzną znajduje się w Załączniku nr 5 do LSR. 1.6 Kwalifikacje i doświadczenie osób wchodzących w skład organu decyzyjnego; Załącznik nr. 6 do LSR 13 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 1.7 Doświadczenie LGD i członków LGD albo jej partnerów w realizacji operacji. Załącznik nr. 7 do LSR 14 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 2. Opis obszaru objętego LSR wraz z uzasadnieniem jego wewnętrznej spójności 2.1 Wykaz gmin wchodzących w skład LGD albo będących jej partnerami: W skład Lokalnej Grupy Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” wchodzą następujące gminy: • Gmina Ryki • Gmina StęŜyca • Gmina UłęŜ Tabela 3. Wykaz gmin wchodzących w skład LGD Nazwa Status Liczba mieszkańców Powierzchnia Powiat Gminy Gminy (Stan na 31.12.2006) w km² Ryki Miejsko- 20 512 161,7 Rycki wiejska StęŜyca Wiejska 5 444 116,78 Rycki UłęŜ Wiejska 3 560 83,7 Rycki Razem - 29 516 362,18 Rycki Według danych GUS 2008 Według danych GUS na dzień 31.12.2006 roku na obszarze gmin tworzących LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” zameldowanych na pobyt stały było 29 516 mieszkańców. Gmina Ryki ma status gminy miejsko-wiejskiej, pozostałe wiejskiej. Wszystkie wymienione gminy nie są członkami innych Lokalnych Grup Działania, które ubiegają się o wybór realizacji LSR. Wszystkie gminy wchodzące w skład LGD podjęły stosowne uchwały Rady Gminy o przystąpieniu do LGD. 2.2 Uwarunkowania przestrzenne, historyczne i kulturowe 15 geograficzne, przyrodnicze, Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 2.2.1 Uwarunkowania przestrzenne (mapa). 2.2.2. Uwarunkowania geograficzne Gminy objęte obszarem oddziaływania LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” połoŜone są w południowo – zachodniej części województwa lubelskiego, na południowym krańcu Niziny Mazowieckiej, zamkniętej od południa Pradoliną 16 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Wieprza, od południowego zachodu Wisłą. Gminy LGD leŜą na pograniczu dwóch województw: lubelskiego i mazowieckiego. Pod względem krain geograficznych gminy są częścią NiŜu Środkowopolskiego oraz Nizin Środkowopolskich. Południową część przecina rzeka Wieprz, od północy obszar jest ograniczony Doliną Środkowej Wisły. Od zachodu sąsiadują z Równiną Łukowską, od południowego zachodu z miastem Dęblin, od północy z Gminą Trojanów (powiat garwoliński w województwie mazowieckim) i gminą Kłoczew. Wschodnie granice przebiegają na styku Gminy Nowodwór, natomiast od południa graniczą z gminą śyrzyn (powiat puławski).Gmina UłęŜ graniczy od południa z Gminą Baranów i śyrzyn z powiatu puławskiego, od wschodu gminą Jeziorzany z powiatu lubartowskiego, od północy gminą Adamów z powiatu łukowskiego oraz gminą Nowodwór z powiatu ryckiego. Powierzchnia Gminy Ryki obejmuje 161,7 km², z czego 16,7 % powierzchni gminy zajmują grunty leśne. W skład Gminy Ryki wchodzi Miasto Ryki i 30 sołectw: Bobrowniki, Brusów, Budki – Rososz, obejmujące wsie Budki i Kruków, Chrustne, Edwardów, Janisze, Falentyn część wsi Leopoldów, Karczmiska część wsi Leopoldów, Nowiny – Rososz obejmujące część wsi Leopoldów – przysiółki Nowiny i Chudów, Kleszczówka, Krasnogliny, Lasocin, Lasoń, Moszczanka, Niwa Babicka, Nowa Dąbia, Nowy Bazanów, Oszczywilk, Ownia, Podwierzbie, Potok, Rososz, Sędowice, Sierskowola, Stara Dąbia, Stary Bazanów, Swaty obejmujące wieś Swaty i przysiółek Kazimierzyn, Zalesie obejmujące wieś Zalesie i Zalesie – Kolonia. Powierzchnia Gminy StęŜyca wynosi 116,78 km². W skład gminy wchodzi 15 sołectw: Brzeziny, Brzeźce, Długowola, Drachalica, Kletnia, Krukówka – Plebanka, Nadwiślanka, Paprotnia, Pawłowice, Piotrowice, PraŜmów, Rokitnia Nowa, Rokitnia Stara, StęŜyca i Zielonka. Gmina UłęŜ zajmuje obszar 83,7 km² . W skład gminy wchodzi 12 miejscowości: Białki Dolne, Białki Górne, DrąŜgów, Korzeniów, Lendo Ruskie, Podlodów, Podlodówka, Sarny, Sobieszyn, UłęŜ, Zosin, śabianka. 17 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Lokalna Grupa Działania „ Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” zajmuje łącznie powierzchnię 362,18 km², co stanowi 58,8 % powierzchni obszaru Powiatu Ryckiego (615.54 km²). Na terenie LGD znajduje się 57 sołectw. 2.2.3 Uwarunkowania przyrodnicze Ukształtowanie powierzchni, klimat Na terenie gmin wchodzących w skład Lokalnej Grupy Działania „ Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” występują dwa charakterystyczne obszary o odmiennym ukształtowaniu terenu. Jeden z obszarów wyróŜnia się pofalowaną i pagórkowatą rzeźbą terenu, obejmuje on swoim zasięgiem dolinę Wisły i Wieprza. Drugi obszar posiada bardzo nieznaczne deniwelacje terenu, połoŜony on jest w północno wschodniej części powiatu na południowo-zachodnim fragmencie Wysoczyzny śelechowskiej. Granica wyznaczająca poszczególne obszary to krawędź erozyjna dochodząca do wysokości 20 metrów. Klimat na omawianym obszarze LGD charakteryzuje się niską roczną sumą opadów w granicach 550 – 600 mm, a w części północno-wschodniej poniŜej 550 Lokalna Grupa Działania Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej połoŜona jest w granicach administracyjnych Powiatu Ryckiego oraz Województwa Lubelskiego. Gminy bezpośrednio sąsiadują ze sobą tworząc zwarte terytorium. mm. Średnia roczna temperatura powietrza kształtuje się w okolicach 80C, a na krańcach wschodnich jest o 0,50C niŜsza. NajniŜsza temperatura powietrza najzimniejszego miesiąca stycznia wynosi – 3,50C, a na krańcach wschodnich – 40C. NajwyŜsza temperatura powietrza najcieplejszego miesiąca lipca wynosi 18,50C w części zachodniej, do 180C, w części wschodniej. W porze letniej liczba dni gorących 18 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” z temperaturą powietrza przekraczającą 250C wynosi 35 dni. W porze zimowej średnia liczba dni z temperaturą poniŜej 00C kształtuje się w granicach 40 – 45 dni. Dokonując analizy powyŜszych danych naleŜy stwierdzić, iŜ omawiany teren LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” charakteryzuje się niską sumą opadów. Występują gorące lata oraz długie i mroźne zimy. W ostatnich latach dostrzegalne jest globalne ocieplenie klimatu, które dotyczy równieŜ omawianego terenu. Gleby Na terenie gmin LGD głównymi czynnikami kształtującymi pokrywę glebową są osady polodowcowe: glina, piaski oraz osady aluwialne w dolinach. W północnej i centralnej części przewaŜają gleby pseudobielicowe, wytwarzane z lekkich i mocnych piasków gliniastych. W południowej i środkowozachodniej części gminy występują gleby bielicowe, rdzawe, brunatne kwaśne, gleby brunatne wyługowane i kwaśne, powstałe z pyłów zwykłych. Gleby: mady lekkie, średnie i cięŜkie występują w dolinie Wieprza. W północnej i środkowej części gminy spotykane są równieŜ niewielkie obszary gleb czarnych. W okolicach Sierskowoli, Krukówki, Oszczywilka występują gleby murszowo –mineralne, mułowo – torfowe, murszowo – torfowe i torfowe. W sąsiedztwie koryta Wisły występują mady, charakteryzujące się duŜą zawartością próchnicy (kilka procent) Generalnie na terenie gminy LGD przewaŜają grunty orne na glebach IV i V klasy bonitacyjnej, natomiast wśród uŜytków zielonych dominują kompleksy o średniej wartości uŜytkowej. Gleby klasy I-III zajmują tylko Cechą spójną obszaru objętego LSR w zakresie uwarunkowań przyrodniczych jest róŜnorodność ukształtowania powierzchni obszaru LGD, co stwarza ogromne moŜliwości dla uprawiania turystyki aktywnej tj. kajakarstwa, turystyki pieszej i rowerowej. Takie ukształtowanie terenu moŜe sprzyjać takŜe sportom ekstremalnym np. jeździe samochodami terenowymi, motorami crossowymi, quadami. 22,3% powierzchni uŜytków rolnych. 19 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Bogactwa naturalne Na terenie gmin LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” występują zasoby naturalne surowców kopalnych w postaci kruszywa, piasku i gliny. Kopalnie zlokalizowane są na terenie Gminy Ryki i UłęŜ. Na terenie gminy StęŜyca znajdują się dość zasobne złoŜa gazu ziemnego i ropy naftowej. Zasoby gazu ziemnego oceniane są na ok. 800 mln m³, natomiast złoŜa ropy naftowej mają zasobność około 280 tys. ton. Wszystkie gminy wchodzące w skład LGD dysponują potencjałem w zakresie rozwoju pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. W obrębie tzw. „Rowu Lubelskiego” stwierdzono występowanie wód geotermalnych na głębokości od 1000 do 3000 m ppt. Dodatkowym źródłem energii odnawialnej moŜe być energia wiatrowa oraz biomasa odpadowa powstająca w ramach prowadzonej gospodarki rolnej i leśnej. Lesistość Lasy i zadrzewienia na ternie LGD zajmują około 22% powierzchni. Lesistość jest niŜsza od średniej dla województwa lubelskiego (22,5 %) i wynosi prawie 21 % powierzchni gminy. Wśród siedlisk leśnych dominuje bór świeŜy (43%), bór suchy (24%) i bór mieszany świeŜy (19,3%). Dominującym gatunkiem w lasach jest sosna zwyczajna, a gatunkami towarzyszącymi brzoza brodawkowata, dąb szypułkowy, olsza czarna, osika i świerk pospolity. Zasoby wodne W skład wód powierzchniowych zasobów wodnych na terenie LGD wchodzi rzeka Wisła, która przez Powiat Rycki przepływa na odcinku 17 km tworząc w południowej części swego koryta starorzecze, wyspy rzeczne oraz zastoiska powstałe wskutek rozlewania się rzeki i tworzenia się odnóg. W południowej części obszaru na granicy z Powiatem Puławskim swoje koryto rzeczne ma Wieprz tworzący w swojej dolinie liczne starorzecza. Dopływem Wieprza jest przepływająca południkowo, przez centralną część obszaru rzeka Zalesianka. W jej zlewni zlokalizowane są stawy hodowlane. Najwięcej stawów jest w południowowschodniej części miasta Ryki część z nich załoŜono juŜ w XIX w, stawy występują ponadto w Sierskowoli, Janiszach, Chrustnem, Swatach i Zalesiu. Zalesianka odwadnia 60% obszaru gminy Ryki. Bezpośrednim dopływem Wisły jest przepływająca przy północnej granicy regionu rzeka Okrzejka, w dolinie, której występują liczne obszary bagienne i podmokłe. Powierzchnia zlewni obejmuje 12% powierzchni Gminy Ryki. Pozostałymi ciekami wodnymi są dopływy rzeki Świnki, 20 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” zlokalizowane we wschodniej części Gminy Ryki oraz zlewnia rzeki Irenka płynącej w południowo-zachodniej części gminy. Na terenie pozostałych gmin występują duŜe ilość sztucznych zbiorników wodnych w postaci stawów. Obszary chronione Na terenie LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” na obszarze Gminy StęŜyca występują obszary NATURA 2000, ostoja ptasia „Dolina Środkowej Wisły” i potencjalna ostoja siedliskowa „Wisła Środkowa” W ramach sieci ECONET – Polska ochroną planistyczną objęta jest dolina rzeki Wisły (korytarz ekologiczny), gdzie obowiązują podwyŜszone rygory, jeŜeli chodzi o kierunki gospodarowania. Korytarz Cechą spójną obszaru objętego LSR jest występowanie duŜej ilości stawów. Stawy spełniają rolę odwadniającą oraz są wykorzystywane gospodarczych do hodowli zbiorniki wodne ryb. mogą Oprócz funkcji pełnić funkcje rekreacyjne, większość zbiorników umoŜliwia wędkowanie. ten obejmuje jak gdyby dwa uzupełniające się środowiska. Jednym jest sama Wisła z licznymi wyspami, odnogami i starorzeczami związanymi bezpośrednio z nurtem rzeki. Drugi rejon środowisk tworzy dolina rzeczna o zróŜnicowanych warunkach – od wydm najczęściej porośniętych sosnami poprzez tereny Ŝyzne zajęte przez uprawy rolne do terenów podmokłych, obecnie zmeliorowanych uŜytkowanych jako łąki, pastwiska oraz pozostałości koryt rzecznych w postaci wąskich starorzeczy. Wobec bogactwa środowisk, fauna i flora tworzy tutaj swoisty konglomerat gatunków związanych ze środowiskami suchymi i wilgotnymi. Oprócz „Korytarza Ekologicznej Środkowej Wisły” przez teren LGD przechodzą korytarze ekologiczne o znaczeniu regionalnym Obszar Chronionego Krajobrazu „ Pradolina Wieprza”, który obejmuje dolinę rzeki Wieprz wraz z fragmentem równiny denudacyjnej będącej pozostałością moreny dennej. W jego granicach znajduje się duŜy kompleks leśny „ Kleszczówka”, z którego wyłączone są obiekty wojskowe połoŜone na zachód od Bobrownik. Na obszarze gminy nie ma obecnie obszarów objętych ochroną rezerwatową Jako Ekologiczny System Obszarów chronionych wskazany jest korytarz ekologiczny dolina Wieprza, dolina Świnki i jej prawego dopływu spod Grabowa Ryckiego, kompleksy 21 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” lasów państwowych leśnictwa Sobieszyn oraz system suchych dolin. WzmoŜoną ochroną objęte są zasoby wód podziemnych południowej części gminy UłęŜ (Pradolina Wieprza). Do ochrony wskazany jest obszar występowania Ŝółwia błotnego przylegający od strony północnej do terenu Zespołu Szkół Rolniczych w Sobieszynie Brzozowej. W kompleksie lasów leśnictwa Sobieszyn wskazanych jest 6 uŜytków ekologicznych (śródleśne łąki i torfowiska). Trzydzieści drzew (głównie w zespołach parkowych) ma status pomników przyrody. 2.2.4. Uwarunkowania historyczne Cechą spójną obszaru objętego LSR pod względem przyrodniczym i krajobrazowych terenów Lokalnej Grupy Działania „Lepsza występowanie Przyszłość unikalnych Ziemi gatunków Ryckiej” roślin jest leśnych i łąkowych, stanowisk przelotowych i miejsc gniazdowania rzadkich gatunków ptactwa (rycyk, błotniak łąkowy i stawowy) co powoduje, Ŝe obszar ten jest wyjątkowo atrakcyjny pod względem turystycznym, co daje duŜe moŜliwości rozwoju. Udokumentowane i bogate tradycje historyczne regionu LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” sięgają XIV w., ale wykopaliska archeologiczne potwierdzają obecność ludzi juŜ w okresie neolitu. W DrąŜgowie i Sobieszynie odnotowano znaleziska z II w. p.n.e. naleŜące do tzw. kultury przeworskiej. W okresie IX - X w. w okolicy rozwijały się osady związane ze szlakiem bursztynowym, wiodącym od Morza Czarnego nad Bałtyk. Niektóre z tych osad przekształciły się w wiekach następnych w miasta / StęŜyca / i odgrywały waŜną rolę w ówczesnym Państwie Polskim. 22 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Cechą spójną uwarunkowań obszaru objętego historycznych jest LSR w wspólne zakresie połoŜenie obszaru dzisiejszego regionu LGD w czasach staropolskich na terenie ziemi stęŜyckiej, wczesnośredniowiecznej która kasztelanii wywiodła się sieciechowskiej z na terenie województwa sandomierskiego. Ryki, stanowiły niegdyś osadę zamieszkałych przez dzika pośród zwierzynę. wielkich Z tym obszarów faktem leśnych kojarzona jest licznie nazwa miejscowości. Od początku swego istnienia Ryki były wsią królewską i taką pozostały do końca XVIIIw. Początkowo, podobnie jak okoliczne tereny, Ryki wchodziły w skład starostwa radomskiego. Od końca XVIw. naleŜały do starostwa stęŜyckiego w woj. sandomierskim, a od I połowy XVII w. tworzyły starostwo niegrodowe w dzierŜawie Ossolińskich i Lubomirskich. Od 1759 r. starostwo ryckie obejmuje Stanisław Poniatowski herbu Ciołek, wojewoda mazowiecki i starosta krakowski – ojciec króla. Najprawdopodobniej dzięki jego staraniom Ryki w 1782 r. uzyskały prawa miejskie. Po upadku Rzeczypospolitej Ryki znalazły się w zaborze austriackim w Galicji Zachodniej. W czasach Księstwa Warszawskiego naleŜały do departamentu siedleckiego. W r. 1810 tracą prawa miejskie. Po Kongresie Wiedeńskim w 1815r. weszły w skład Królestwa Polskiego w zaborze rosyjskim. W 1836r. dobra rządowe Ryk sprzedano hrabiemu Janowi Jezierskiemu, który w latach 1836-43 załoŜył 31 stawów hodowlanych, uruchomił 4 młyny i tartak. Gospodarstwo rybackie było jednym z najlepiej prowadzonych w Królestwie, a Ryki jeszcze w r. 1929 nazywano “stolicą karpi”. PołoŜenie przy trakcie łączącym Warszawę z Lublinem oraz otwarcie w 1876r. bocznego odcinka kolei nadwiślańskiej łączącej Dęblin z Łukowem przyczyniły się do szybkiego rozwoju gospodarczego miasta. Powstawały instytucje, organizacje oraz szkoła. Ryki były waŜnym ośrodkiem ruchu chasydzkiego, pierwsza samodzielna Gmina śydowska powstała w 1842r, a w 1866 r. prawie 50 % mieszkańców stanowili śydzi. Podczas II wojny światowej, we wrześniu 1939r. Ryki zostały zajęte przez wojska niemieckie i wcielone do Generalnej Guberni w dystrykcie lubelskim. Pod koniec 1940 r. Niemcy 23 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” utworzyli w Rykach getto, w którym zgromadzili ponad 3,5 tysiąca śydów, których w maju 1942r. wywieziono do obozów zagłady w Sobiborze i Treblince. Czas wojny to okres bardzo aktywnej działalności ruchu oporu na tym terenie. Jedną z pierwszych organizacji był ZWZ, którego pierwszą komórkę juŜ 1940 r. załoŜył ppor. rezerwy Marian Bernaciak ps. “Orlik”. 26 lipca 1944r. Ryki zostały wyzwolone spod okupacji niemieckiej przez jednostki 2 Armii Pancernej 1 Frontu Białoruskiego. W latach 1956-75 Ryki stają się siedzibą powiatu, utworzonego z części powiatu garwolińskiego, przynaleŜnego do woj. warszawskiego. Powstają powiatowe związki, komendy, przedsiębiorstwa i Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, nowe zakłady i szkoły. Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów (Dz. U. Nr 52 z dnia 17.11.1956r.) Ryki z dniem 1 stycznia 1957r. ponownie uzyskują prawa miejskie. Z dniem 1 lipca 1975r. po likwidacji powiatów Ryki ponownie znalazły się w woj. lubelskim. Na terenie Gminy Ryki zarejestrowano 21 obiektów zabytkowych (z tego 8 w mieście Ryki) wpisanych do rejestru zabytków „A” Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Lublinie dnia 11 listopada 1998 r. Na terenie gminy istnieje 79 obiektów (47 obiektów na terenie miasta) o wysokich wartościach historycznych i kulturowych, nie wpisanych do rejestru zabytków, a takŜe 19 obiektów nie naleŜących do Ŝadnej z wyŜej wymienionych kategorii, a stanowiących świadectwo historii, tradycji i pamięci. Wizytówką Ryk jest Zespół Sakralny Kościoła p.w. Najświętszego Zbawiciela. Kościół zbudowany w latach 1908 – 1914 w stylu neogotyckim. Ołtarz główny zdobi cenny obraz Chrystusa na krzyŜu pędzla Leona Wyczółkowskiego z 1915 r. W centrum miasta znajduje się dwór klasycystyczny, zbudowany najprawdopodobniej, jako rezydencja dla Stanisława Poniatowskiego w połowie XVII w. Obecnie jest siedzibą Urzędu Stanu Cywilnego, Oddziału Dziecięcego Miejskiej Biblioteki Publicznej, Miejsko – Gminnego Ośrodka Kultury oraz Gminnego Centrum Informacji. Zabytkowy dwór wymaga rewaloryzacji, dzięki której odzyska dawną świetność. Zabytkowy charakter ma cmentarz parafialny, tzw. Stary, na którym pochowani są powstańcy styczniowi, dziadkowie i matka malarza Leona Wyczółkowskiego i wielu innych zasłuŜonych dla Ryk i okolic. Nagrobki zmarłych mają wysokie walory artystyczne. Historyczną i kulturową wartość Ryk przedstawia „Stare Miasto” zamieszkiwane przez ludność Ŝydowską. Początkowo zabudowa Rynku była drewniana, jednak trawiące poŜary i wzrost zamoŜności mieszkańców przyczynił się do wzniesienia murowanych domów i murowanej BoŜnicy. Kamienice przetrwały wojnę i obecnie wymagają rewitalizacji. 24 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Na terenach wiejskich dość dobrze zachował się stary drzewostan w dwóch parkach podworskich połoŜonych w Zalesiu i Rososzy. O miejscowości StęŜyca pierwszy raz wspomniano w wieku XIV. Miejscowość ta, jako część województwa sandomierskiego stała się ośrodkiem Ziemi StęŜyckiej, posiadała wówczas prawa miejskie (1330-1869). Od 12 maja do 4 czerwca 1575 roku była głównym miejscem obrad Sejmu StęŜyckiego. Od 1975 roku miejscowość naleŜy do województwa lubelskiego. Na terenie Gminy StęŜyca wydzielono obszary i obiekty zabytkowe, które podlegają ścisłej ochronie konserwatorskiej. Zostały one wpisane do rejestru zabytków województwa i stanowią atrakcję turystyczną gminy. Są to: 1. Kościół filialny p.w. Przemienienia Pańskiego, 1790-1827 w StęŜycy. 2. Zespół kościelny w StęŜycy: - Kościół parafialny p.w. św. Marcina, I poł. XV w. - dzwonnica, 2 poł. XIX w. - ogrodzenie z bramą, XIX w. - drzewostan, XIX w. - plebania, 1 poł. XX w. - cmentarz przykościelny; 3. Kościół parafialny p.w. św. Sebastiana, 2 poł. XVIII w. 4. Nadwiślanka – fort 1 ( element twierdzy Dęblin), 2 poł. XIX w. Obiekty zabytkowe objęte strefa pośredniej ochrony konserwatorskiej figurującej w ewidencji dóbr kultury województwa lubelskiego: 1. Zespól kościelny w Brzezinach, 2 poł. XX w. 2. Szkoła w Kletni, 1 poł XX w. 3. Cmentarz oraz mauzoleum prawosławne, 1 poł. XIX w. 4. Szkoła w Paprotni, I poł. XX w. 5. Zespół kościelny w Pawłowicach, 1 poł. XIX w. 6. Szkoła w Pawłowicach, 1 poł. XX w. 7. Kapliczka przydroŜna, 1 poł. XIX w. 8. Cmentarz parafialny w Piotrowicach, 1 poł. XIX w. 9. Zespól dworsko – parkowy w PraŜmowie, 1 poł. XX w. 10. Zespół kościoła filialnego w StęŜycy, 1 poł. XIX w. oraz układ urbanistyczny StęŜycy 25 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Niemal wszystkie obiekty zabytkowe wymagają kompleksowej restauracji i przystosowania ich do pełnienia funkcji muzealno – kulturalnej. Wzmiankę o wsi UłęŜ moŜna odnaleźć w "Kronice" Jana Długosza. W roku 1439 była ona własnością Stanisława Rogali. W wieku XVI starosta stęŜycki Jacenty Bentkowski wybudował pierwszy dwór. Obecny pałac projektu Jakuba Kubickiego postawiono dla Jacka Bentkowskiego w pierwszej połowie wieku XIX. Stanowi on miniaturę warszawskiego Belwederu. Kolejnym właścicielem był Adam Cieciszowski ojciec matki Henryka Sienkiewicza. Następnie pałac przeszedł w posiadanie rodziny Janickich. Ostatni właściciele UłęŜa - Karol Meisner i Irena z Meisnerów Janicka - są pochowani na wzgórzu " Pięciu Figur" w centrum UłęŜa. Po II wojnie światowej UłęŜ znalazł się w Powiecie Garwolińskim (województwo warszawskie), zaś w roku 1954 w nowo utworzonym Powiecie Ryckim. W roku 1973, w wyniku reformy administracyjnej, zostaje włączony do województwa lubelskiego. Na terenie Gminy UłęŜ istnieje 8 obiektów (obszarów) zabytkowych objętych ścisłą ochrona konserwatorską, wpisanych do rejestru zabytków. Są to: 1. Zespół pałacowo – parkowy w UłęŜu – w jego skład wchodzą: pałac (I poł. XIX w.), park z zabytkowym drzewostanem, kapliczka Matki Boskiej, siedziba Urzędu Gminy UłęŜ. 2. Zespół pałacowo – parkowy w Sobieszynie – w jego skład wchodzą pałac (XIX w.), 2 oficyny, kuźnia park z zabytkowym drzewostanem. Własność Powiatu Ryckiego. 3. Zespół dworsko – pałacowy w Podlodowie – dwór, dawna stajnia, park z zabytkowym drzewostanem. Własność prywatna. 4. Zespół dworsko – parkowy w Sarnach – dwór (XIX w.), park. Własność prywatna. 5. Zespól Szkół im. Kajetana hr. Kickiego w Sobieszynie Brzozowej – budynek szkoły, budynek mieszkalny, budynek gospodarczy, park i aleja dojazdowa (II poł. XIX w.). Własność Powiatu Ryckiego. 6. Zespół kościelny w Sobieszynie – kościół parafialny p.w. PodwyŜszenia KrzyŜa (II poł. XIX w.), plebania i otaczający park. 7. Zespół kościelny w śabiance – drewniany kościół parafialny p.w. N. M. P. (XVIII w.), dzwonnica, cmentarz. Ponadto na terenie gminy znajduje się kilkanaście obiektów wpisanych do ewidencji zabytków, spośród których najciekawszymi są: wzgórze „ Pięciu figur” w UłęŜu z 26 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” kaplicą grobową Janickich oraz układ urbanistyczny DrąŜgowa (najstarsza jednostka osadnicza na terenie gminy) – dawnego miasta z uformowanym rynkiem. W ewidencji dóbr kultury województwa lubelskiego figurują liczne kapliczki przydroŜne. 2.2.5 Uwarunkowania kulturowe Obszar LGD jest regionem o bogatej historii tradycjach kulturowych. Organizatorem i animatorem Ŝycia kulturalnego LGD, prowadzącym wiele działań mających na celu stworzenie jak najlepszych warunków do rozwoju kultury jest Miejsko – Gminne Centrum Kultury w Rykach. Dzięki róŜnorodnej i bogatej ofercie programowej i ścisłej współpracy z organizacjami i stowarzyszeniami działającymi na terenie gminy, MGCK w duŜym stopniu zaspakaja potrzeby kulturowe mieszkańców. Obok działalności programowej MGCK zajmuje się równieŜ upowszechnianiem i promowaniem kultury lokalnej, patronuje twórcom i zespołom z terenu gminy, prowadzi redakcję lokalnej gazety „Dziś i Jutro Miesięcznik Rycki” oraz działalność wydawniczą. Lokalną kulturę i tradycję na terenie działalności LGD promują zespoły amatorskie ruchu artystycznego oraz koła zainteresowań. Na terenie LGD znajdują się świetlice i kluby wiejskie. W większości przypadków nie spełniają one wymogów niezbędnych do prowadzenia działalności kulturalnej dla mieszkańców. Stąd potrzeba ich modernizacji i doposaŜenia w niezbędny sprzęt. Działalność kulturalna skupia się równieŜ w placówkach oświatowych. Czytelnicze potrzeby mieszkańców Miasta i gminy Ryki zabezpiecza Publiczna Biblioteka – oddział dla dorosłych w Rykach i oddział dziecięcy biblioteki. Na terenie gminy Ryki funkcjonuje sześć filii bibliotecznych, dwa punkty biblioteczne, czternaście bibliotek przyszkolnych i jedna biblioteka parafialna. Na terenie LGD funkcjonuje 11 bibliotek publicznych wraz z filiami (w tym na wsi 10). Oprócz bibliotek publicznych w kaŜdej szkole działają biblioteki szkolne. Ponadto działają Biblioteka Pedagogiczna z bardzo bogatym księgozbiorem pedagogicznym. Do realizacji celów kulturalnych Gmina StęŜyca posiada Gminny Ośrodek Kultury w StęŜycy z salą widowiskową oraz obiekty Ochotniczej StraŜy PoŜarnej z moŜliwością wykorzystania do tych celów. Na terenie Gminy UłęŜ działają dwie placówki kulturalne prowadzone przez gminę. Są to Gminny Ośrodek Kultury oraz Gminna Biblioteka Publiczna. Obok OSP działają takŜe Koła Gospodyń Wiejskich. 27 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Na terenie LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” występuje kilka uwarunkowań, które są zbieŜne dla wszystkich gmin wchodzących w skład LGD. Wspólną cechą kulturową obszaru LGD są organizowane przez wszystkie gminy imprezy kulturalne. Na terenie funkcjonowania LGD organizowane są stałe coroczne imprezy: Dni Ryk (sierpień), Dni StęŜycy (lipiec), Dni Pawłowic (lipiec), Juwenalia Ryckie (czerwiec), Festyn Folklorystyczny w Rykach (czerwiec), Powiatowy Przegląd Piosenki Dziecięcej i MłodzieŜowej, Powiatowy Przegląd Twórczości Ludowej (sierpień), Wojewódzki Festiwal Piosenki Dziecięcej i MłodzieŜowej „Śpiewający Słowik”, Powiatowy Przegląd Teatrów Dziecięcych i MłodzieŜowych. Latem organizowane są uroczystości związane z obchodami zakończenia Ŝniw DoŜynki Powiatowe i Gminne. Twórcy ludowi działają na terenie wszystkich gmin LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej”: Rzeźba: • Cejko Witold, rzeźby w korze, zam. Ryki • Komorniczak Marianna, rzeźby w drewnie, zam. Piotrowice, Gmina StęŜyca • Mikos Michał, rzeźby w drewnie, zam. Korzeniów, Gmina Ryki • Potocki Jerzy, rzeźby, malarstwo, fotografia, zam. StęŜyca Cechą spójną w zakresie uwarunkowań kulturowych obszaru LGD są silnie związane z dobrami kultury niematerialnej, pielęgnowane na przestrzeni wielu lat tradycje i obrzędy, jak równieŜ wspólne dla obszaru tradycyjne rzemiosło i sztuka twórców ludowych: rzeźba, hafty i koronki, wikliniarstwo, wyroby z korzenia, kowalstwo artystyczne, malarstwo. • Kuchnio Jadwiga, rzeźby w korze, rękodzieło ludowe, zam. Dąbia Stara, Gmina Ryki Hafty i koronki: • Komosa Marta, hafty, robótki ręczne, zam. StęŜyca • Maraszak Maria, hafty richelieu, zam. StęŜyca • Ośko ElŜbieta, hafty, zam. StęŜyca 28 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” • Witkowska Alodia, haft krzyŜykowy, zam. StęŜyca Wikliniarstwo: • Janiszek Tadeusz, zam. Korzeniów, Gmina UłęŜ • Wąsiewski Stanisław, zam. Brzeźce, Gmina StęŜyca • Mikusek Ireneusz, zam. StęŜyca Malarstwo: • Głodek Beata, malarstwo, malowanie na szkle, zam. StęŜyca • Potocki Jerzy, zam. StęŜyca Kowalstwo artystyczne: • Szych Marek, kowalstwo artystyczne, zam. StęŜyca W dniu 25 marca 2008 r. na listę Produktów Tradycyjnych zostały wpisane w kategorii miody: Nadwieprzański Miód Wielokwiatowy, Nadwieprzański Miód Kwiatowy z pasieki Jana Cucha z Sobieszyna. 2.3 Ocena społeczno – gospodarcza obszaru, w tym potencjału demograficznego i gospodarczego obszaru oraz poziomu aktywności społecznej 2.3.1. Ocena potencjału demograficznego Gmina Ryki liczy 21544 mieszkańców, z czego na miasto Ryki przypada 10958, Gmina StęŜyca liczy ogółem 5417 osób, Gmina UłęŜ jest zamieszkała przez 3 508 mieszkańców.(Stan w dniu 31.12.2007. Wg danych GUS 2008) Tabela 4 Sytuacja demograficzna i społeczna terenu Powiat /gmin a Powiat rycki Ogółe m MęŜczyźn Kobiet i y 60396 30253 30143 Raze m 28691 29 Miasto MęŜczyźn Kobiety Raze i m 14346 14345 3170 5 Wieś MęŜczyźn i 15907 Kobiet y 15798 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Gmina 20533 10164 10369 9750 4721 5029 miejsk o wiejsk a Ryki Gmina 5576 2746 2830 StęŜyc a Gmina 3639 1776 1873 UłęŜ Ludność LGD stan w dniu 30.06.2004. Według danych GUS 2008 1078 3 5443 5340 5576 2746 2830 3693 1766 1873 Tabela 5 Ludność w gminie miejsko – wiejskiej Ryki w latach 2006 i 2007. Stan w dniu 31.XII 2006 2007 20512 Ogółem W tym męŜczyźni 20449 10081 Na podstawie Rocznik Demograficzny 2008. GUS Warszawa 2008 Tabela 6 Ludność na wsi wg gmin w latach 2006 i 2007. Stan w dniu 31.XII Gmina 2006 2007 Ogółem W tym męŜczyźni Ryki 10780 10733 5414 StęŜyca 5444 5417 2675 UłęŜ 3560 3508 1732 Na podstawie Rocznik Demograficzny 2008. GUS Warszawa 2008 Porównując dane demograficzne z ostatnich lat we wszystkich gminach LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” liczba ludności ma tendencję malejącą. Analizując dane GUS z roku 2008 pod kątem migracji wewnętrznej i zagranicznej ludności na pobyt stały w roku 2007 w regionie Powiatu Ryckiego odnotowano napływ ludności w liczbie 819 osób (w tym z miast 415, z zagranicy 5), odpływ wynosił 1325 osób (w tym do miast 811, za granicę 15). W omawianym okresie saldo migracji było ujemne i wyniosło (-506 osób), średnie saldo na 1000 ludności wyniosło (-8,52) i było najmniejsze w całym podregionie lubelskim, w którym saldo miało wartość (1,89). 30 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Na podstawie danych zawartych w tabeli 5 moŜna stwierdzić, Ŝe społeczeństwo obszaru LGD ma niekorzystną strukturę wiekową, wskazującą na duŜy udział osób w wieku poprodukcyjnym (powyŜej 59 lat dla kobiet i 64 lat dla męŜczyzn). Zbyt duŜa liczba osób w wieku poprodukcyjnym wpływa niekorzystnie na lokalny rynek pracy i sprawia, Ŝe zbyt duŜy odsetek mieszkańców utrzymuje się z socjalnych źródeł dochodów Tabela 7 Udział ludności wg ekonomicznych grup wiekowych w % ludności ogółem na koniec 2006 Grupa wiekowa Woj. Powiat Lubelskie Rycki 21,00 21,80 21,81 21,00 21,03 Wiek produkcyjny 62,30 61,80 58,90 59,00 58,82 Wiek 16,70 16,40 14,64 20,00 20,14 Wiek Gmina Ryki Gmina Gmina UłęŜ StęŜyca przedprodukcyjny poprodukcyjny Na podstawie danych rocznik demograficzny GUS 2008 Niekorzystnie przedstawia się ponadto struktura wykształcenia ludności gmin. Według danych Spisu Powszechnego, odsetek osób z wyŜszym wykształceniem jest najniŜszy w Gminie StęŜyca i wynosi 4% (Gmina UłęŜ 6,2%), z wykształceniem średnim 26% (Gmina UłęŜ 6,2%). Największą grupę stanowią osoby z wykształceniem podstawowym i wynosi ono w Gminie UłęŜ 41,2% (Gmina StęŜyca 38%) Tabela 8 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na dzień 30.11.2008 Wyszczególnienie Ogółem w Powiecie PUP Ryki Ryckim Liczba zarejestrowanych bezrobotnych 1 910 1 422 194 133 Długotrwale bezrobotni 1 006 782 Osoby do 25 roku Ŝycia 514 433 Osoby powyŜej 50 roku Ŝycia 319 213 Osoby bez kwalifikacji zawodowych 465 354 Samotnie wychowujące dziecko do 18 122 75 Z prawem do zasiłku 31 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” roku Ŝycia Niepełnosprawni 59 37 Na podstawie danych PUP Ryki 2008 Tabela 9 Stan bezrobocia dla Powiatu Ryckiego, województwa i kraju w 2008 roku Miesiąc Powiat Rycki Polska 12,7 Województwo lubelskie 13,4 Styczeń Luty 12,7 13,3 11,5 Marzec 12,0 12,8 11,1 Kwiecień 11,8 12,2 10,5 Maj 11,1 11,7 10,0 Czerwiec 10,0 11,0 9,6 Lipiec 9,5 10,9 9,4 Sierpień 9,6 10,8 9,3 Wrzesień 9,0 10,5 8,9 Październik 8,4 10,4 8,8 11,7 Na podstawie danych PUP Ryki 2008 Na koniec października 2008 r. zarejestrowano spadkowy trend liczby zarejestrowanych bezrobotnych z 12,7 % bezrobocia w miesiącu styczniu 2008 r. do 8,4 % na koniec października 2008 r. Z danych podanych przez PUP w Rykach wynika, Ŝe najliczniejszą grupę bezrobotnych stanowili długotrwale bezrobotni – 1006 osób (52,7%) oraz osoby do 25 roku Ŝycia – 514 osób (26,9%). W okresie styczeń – listopad 2008r. w PUP Ryki zarejestrowano 390 osób, zaś wyłączonych z ewidencji zostało 247 osób. NaleŜy jednak uwzględnić niepokojące informacje płynące od początku 2009 roku z Powiatowego Urzędu Pracy w Rykach dotyczące gwałtownego wzrostu zarejestrowanych bezrobotnych. Tabela 10 Liczba zarejestrowanych bezrobotnych na koniec III kwartału 2008 w poszczególnych gminach LGD Gmina/Miasto Ryki Ogółem W tym kobiety 741 363 32 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” StęŜyca 162 74 UłęŜ 144 77 Na podstawie danych PUP Ryki 2008 Tabela 11 Pracujący według sektorów w powiecie ryckim Wyszczególnienie o – ogółem k - kobiety Powiat rycki Ogółem o 15911 Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo i rybactwo 7421 k 8016 3407 Przemysł i budownictwo Usługi rynkowe Usługi nierynkowe 3119 2305 3066 1321 944 2344 Cechą spójną obszaru objętego LSR w zakresie potencjału gospodarczego jest połoŜenie gmin LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” na obszarach słabo uprzemysłowionych. Gospodarka obszaru LGD jest uzaleŜniona od rozwoju sektora rolniczego. Sektor o 4900 16 570 1460 2854 publiczny k 2720 x 119 432 2167 Sektor o 11011 7405 2549 845 212 Prywatny k 5296 3405 1202 512 177 Stan w dniu 31.12.2007 r. według danych GUS 2008 2.3.2 Ocena potencjału gospodarczego 33 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Dominują branŜe spoŜywcze związane z rolnictwem: przetwórstwo owocowo – warzywne, bazujące na lokalnych surowcach, mleczarstwo. W 1997 roku na terenie LGD (Gminy StęŜyca) utworzono grupę producencką „Nadwiślanka” zrzeszającą producentów owoców i warzyw. Na obszarze gmin LGD bogate są tradycje upraw ogrodniczych: truskawek, malin, porzeczek, wiśni i warzyw. Produkcja rolna jest wielokierunkowa. W strukturze zasiewów dominują zboŜa, ziemniaki i truskawki. UŜytki rolne gmin LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej stanowią około 72 % całej powierzchni LGD. Tabela 12 Liczba podmiotów gospodarczych zrejestrowanych na terenie LGD w Rejestrze Regon w latach 2002-2006 Liczba podmiotów gospodarczych osób fizycznych i spółek Lata cywilnych zarejestrowane w rejestrze regon w powiecie ryckim Powiat Rycki Ryki Tereny wiejskie 2002 3082 948 1054 2003 3207 983 1144 2004 3133 958 1085 2005 3157 958 1096 2006 3101 929 1095 Tabela 13 Wykaz większych zakładów pracy o charakterze produkcyjno-usługowym na terenie działania LGD Dział gospodarki i charakter prowadzonej Lp. Nazwa zakładu pracy Zakład 1 Przetwórstwa działalności Owocowo- Warzywnego „POLSKI OGRÓD” w Rykach 2 Przedsiębiorstwo Produkcyjno- handlowe Jan Miłosz w Rykach Działalność produkcyjna - przetwórstwo owocowo-warzywne Działalność produkcyjna - szycie odzieŜy 34 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Przedsiębiorstwo 3 Produkcyjno- Handlowe „Marex” w Pawłowicach Gospodarstwa 4 Ogrodnicze JMP StęŜyca 5 mleczarskie PPHU „Romex” Wytwórnia Zniczy w Rykach 7 pochodzenia Hurtownia SpoŜywcza „Eldorado” w Rykach Spółdzielczy 9 10 11 12 Techniczno- Działalność produkcyjna - produkcja konstrukcji metalowych i ich części „JUWENT” s.c. w Rykach Działalność produkcyjna Gminna Spółdzielnia „SCH” w Rykach Zakład Usług Górnictwo Gazownictwo – Firma Technobeton Handel hurtowy i detaliczny Technicznych Produkcja urządzeń i części zamiennych Energetyki w StęŜycy ziemnego w StęŜycy 14 Handel - sprzedaŜ artykułów spoŜywczych Handlowy „Ermet” w Rykach Polskie 13 Zakład Działalność produkcyjna - wyrób zniczy Handel - sprzedaŜ artykułów róŜnego PPHU „Pumar” w Rykach 8 Produkcja róŜ, anturium i storczyka Działalność produkcyjna - przetwórstwo Spółdzielnia Mleczarska w Rykach 6 Działalność produkcyjna - szycie odzieŜy urządzeń energetycznych Naftowe kopalnia i gazu Eksploatacja znajdującego się tam złoŜa gazu ziemnego Firma budowlana Na podstawie danych Starostwa Ryckiego (strona internetowa www.ryki.powiat.pl) Infrastruktura techniczna Sieć drogowa: 35 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Na terenie gmin LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” układ podstawowy sieci komunikacyjnej stanowią drogi krajowe. Do najwaŜniejszych ciągów komunikacyjnych naleŜą: 1. Droga krajowa międzyregionalna nr 17 relacji Warszawa – Ryki – Hrebenne, plany regionalne zmierzają w kierunku przekształcenia drogi nr 17 na drogę ekspresową i obejście miasta Ryki po jego wschodniej części. 2. Droga krajowa regionalna nr 48 relacji Opactwo – Dęblin – Moszczanka – Kock, IV klasy technicznej 3. W systemie transportowym lokalnym – drogi powiatowe V klasy technicznej. 4. Droga wojewódzka Lublin – Dęblin – Warszawa przechodząca przez Gminę StęŜyca Przez obszar LGD prowadzi droga kolejowa Warszawa – Dęblin – Lublin. Gospodarka wodno – ściekowa : Omawiając gospodarkę wodno – ściekową obszaru LGD naleŜy podkreślić, Ŝe spójną cechą gmin LGD jest niewystarczający poziom infrastruktury wodno – kanalizacyjnej. Zwodociągowanie Gminy StęŜyca jest oceniane na poziomie 73%, w Gminie UłęŜ natomiast wg danych GUS wynika, Ŝe 87 % budynków jest wyposaŜona w wodociąg, w tym w 75% w wodociąg z sieci. Podobnie sytuacja przedstawia się w zakresie zagospodarowania ścieków.W Gminie Ryki znajduje się jedna oczyszczalnia ścieków, z obszaru Gminy StęŜyca ścieki dowoŜone są do oczyszczalni ścieków mechaniczno-biologicznej zlokalizowanej w południowo-wschodniej części gminy. Natomiast na terenie Gminy UłęŜ brak jest rozwiniętej sieci kanalizacji sanitarnej. Funkcjonują dwie oczyszczalnie ścieków w Zespole Szkół w Sobieszynie – Brzozowej obsługujące obiekty szkolne i osiedle domów nauczycielskich oraz w Podlodowie obsługującej Wspólnotę Mieszkaniową. Ścieki socjalno–bytowe w gospodarstwach domowych oraz obiektach uŜyteczności publicznej odprowadzane są do lokalnych zbiorników bezodpływowych i wywoŜone do oczyszczalni poza terenem Gminy. Usługi w zakresie odbioru ścieków świadczy min. Zakład Komunalny posiadający samochód asenizacyjny. Poprawa stanu gospodarki wodno-ściekowej na obszarze LGD ma szczególne znaczenie przy planowanym rozwoju ruchu turystycznego oraz przyciąganiu kapitału zewnętrznego oraz potencjalnych inwestorów. Gospodarka odpadami komunalnymi 36 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Oceniając sposób gospodarowania odpadami naleŜy stwierdzić, Ŝe w największych zakładach LGD, w których wytwarzana jest największa ilość odpadów gospodarka odpadami jest zgodna z zasadami określonymi odpowiednimi ust aw am i. W wi elu ma łyc Cechą spójną obszaru objętego LSR jest metoda unieszkodliwiania odpadów komunalnych w gminach LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” poprzez ich składowanie na gminnych wysypiskach śmieci (w Gminie UłęŜ połoŜone w Sobieszynie, w Gminie StęŜyca w Brzeźcach) oraz składowisku odpadów komunalnych w Ryki. h i bardzo małych podmiotach gospodarczych, gospodarstwach domowych na obszarze LGD nie są przestrzegane obowiązujące zasady postępowania. Niestety nadal bardzo częstym procederem jest wywoŜenie odpadów komunalnych na dzikie wysypiska śmieci. Usprawnienie systemu zbioru, segregacji i wywozu odpadów komunalnych jest szczególnie istotne dla zachowania zasobów przyrodniczych i krajobrazowych obszaru. Edukacja Sieć placówek oświatowych na terenie gmin LGD tworzą: 16 szkół podstawowych sześcioklasowych, 6 gimnazjów i 8 przedszkoli. W mieście Ryki oprócz szkół podstawowych i gimnazjów funkcjonują trzy szkoły ponadgimnazjalne: I Liceum Ogólnokształcące im. Marii Skłodowskiej – Curie, Zespół Szkół Zawodowych Nr 1 im. Wł. KorŜyka w Rykach oraz Zespół Szkół Zawodowych Nr 2 w Rykach. Od 1997 roku działa w Rykach WyŜsza Szkoła Umiejętności Pedagogicznych i Zarządzania. Uczelnia prowadzi 3 letnie studia licencjackie na wydziale pedagogicznym i studia podyplomowe. Dysponuje własnym dobrze wyposaŜonym w środki dydaktyczne, powierzchniowo i funkcjonalnie przystosowanym do prowadzenia zajęć dydaktycznych budynkiem o powierzchni uŜytkowej 3400. m². W Rykach znajduje się ponadto Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna. Placówki Oświatowe w gminie StęŜyca to: Szkoła Podstawowa im. Marii Konopnickiej w StęŜycy, Gimnazjum Publiczne im. Stefana Batorego w StęŜycy, 37 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Publiczne Przedszkole w StęŜycy, Szkoła Podstawowa w Brzeźcach, Szkoła Podstawowa w Nowej Rokitnie, Zespół Placówek Oświatowych w Pawłowicach, Zespół Placówek Oświatowych w Paprotni. Na terenie Gminy UłęŜ zlokalizowane są dwie szkoły średnie: Zespół Szkół Ogólnokształcących w Sobieszynie, Zespół Szkół im. Kajetana hr. Kickiego w Sobieszynie – Brzozowej. Szkolnictwo obowiązkowe obejmuje 2 placówki oświatowe: Zespół Szkół Ogólnokształcących w Sobieszynie, Szkoła Podstawowa w Białkach Dolnych. Sport i turystyka Organizatorem i współpracującym animatorem z turniejów organizacjami, i zawodów stowarzyszeniami i sportowych, klubami ściśle sportowymi działającymi na terenie LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” jest Miejsko – Gminny Ośrodek Sportu i Rekreacji w Rykach. Baza sportowa miasta Ryki skupia się w jednym kompleksie sportowym, składającym się ze stadionu sportowego, w skład, którego wchodzą pełnowymiarowe boisko do piłki noŜnej, bieŜnia lekkoatletyczna o nawierzchni ŜuŜlowej oraz trybuny. Działalności sportowo –rekreacyjnej w Gminie StęŜyca słuŜy istniejący w StęŜycy stadion sportowy im. H. Frąckiewicza o pow. 4,5 ha, wyremontowany i oddany do uŜytku w 2004 r. wraz z zapleczem (siłownia) oraz boisko wielofunkcyjne przy Szkole Podstawowej w StęŜycy. Na terenie LGD istnieją 23 kluby sportowe, w tym: Miejski Klub Sportowy „Ruch” (piłka noŜna), Klub Sportowy „ Amator” Leopoldów - Rososz (piłka noŜna, tenis stołowy), Rycki Klub Cyklistów (kolarstwo), LKS „Mazowsze StęŜyca” (piłka noŜna), MKS „ TUR” Ryki (trójbój siłowy), Uczniowsko-Parafialny klub Sportowy „Błękitni” w Leopoldowie, Uczniowsko-Ludowy Klub Sportowy „Brzozowiak” przy zespole Szkół im. Kajetana hr. Kickiego w Sobieszynie, Gminno-Ludowy Klub Sportowy w UłęŜu. Na terenie działania LGD przebiega szlak turystyczny im. gen. bryg. Franciszka Kleeberga (zielony) Dęblin – Bobrowniki – UłęŜ – Sobieszyn – Wola Głuchowska – Charlejów – Białobrzegi – Kock. Szlak przebiega przez obszary związane z walkami SGO „ Polesie”, atrakcyjne historycznie i bogate w zabytki . Niezwykle malowniczy jest szlak kajakowy Wieprzem z Kocka do Dęblina o długości spływu ok. 50 km na odcinku, którym rzeka wije się licznymi zakolami. Turyści korzystający z pobytu na terenie gmin wchodzących w skład LGD nie mają duŜego wyboru, jeŜeli chodzi o bazę hoteli i noclegów. W tym zakresie wymienić 38 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” moŜna: „Zajazd nad Wieprzem” hotel i restauracja w Sarnach gmina UłęŜ, „W Forcie” Motel w StęŜycy, „ Olivia” hotel i restauracja w Rykach, Karczma Rybna hotel i restauracja w Rykach, „Jakubowa Chata” hotel i restauracja w Niwie Babickiej, gospodarstwo agroturystyczne Halina Busz w StęŜycy 2.3.3 Poziom aktywności społecznej Organizacje pozarządowe dysponują wielkim potencjałem aktywności w działaniach na rzecz społeczeństwa. Instytucje sektora pozarządowego są waŜną grupą biorącą czynny udział w zwalczania wykluczenia społecznego, wspierania rozwo ju lokaln ego czy teŜ lokaln Cechą spójną obszaru objętego LSR w zakresie aktywności społecznej społeczności lokalnej LGD jest jej aktywność przejawiająca się w działalności sektora pozarządowego. Na obszarze Lokalnej Grupy Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” zarejestrowanych jest wiele stowarzyszeń oraz organizacji społecznych. ej przed siębiorczości. Istotną funkcją pełnioną przez organizacje jest dostarczanie usług społecznych. Jednak ich rola nie ogranicza się tylko do aktywnego obejmowania działaniami róŜnych grup społecznych, ale przede wszystkim wiąŜe się z wnoszeniem do realizacji usług społecznych specyficznej wartości dodanej, jaką są kompetencje: indywidualizacja działań wobec klientów, dopasowanie narzędzi do konkretnych grup i ich potrzeb, wysoka jakość usług, monitorowanie sytuacji beneficjentów w dłuŜszym horyzoncie czasowym, usamodzielnianie beneficjentów - tak, by sami sobie zaczynali dawać radę z problemami społecznymi oraz wyzwaniami rynku pracy. 39 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Na terenie LGD moŜna wymienić następujące organizacje: • Stowarzyszenie Regionalne „ Małe Mazowsze” z siedzibą w Rykach • Ryckie Stowarzyszenie Gospodarcze • Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Ziemi Ryckiej z siedzibą w Rykach • Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym Oddział w Rykach • Katolickie Stowarzyszenie Niepełnosprawnych Oddział w Rykach • Katolickie Stowarzyszenie MłodzieŜy w Rykach • Stowarzyszenie Pomocy Chorym na Białaczkę i Choroby Nowotworowe w StęŜycy • Stowarzyszenie „ Koło Sobieszyniaków” w Sobieszynie Gmina UłęŜ • Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Dzieci i MłodzieŜy przy Parafii Najświętszego Zbawienia w Rykach • Stowarzyszenie Kulturalne im. Leona Wyczółkowskiego w Rykach • Stowarzyszenie Kobiet „Liderki” w PraŜmowie Gmina StęŜyca • Towarzystwo Przyjaciół Ryk • Towarzystwo Przyjaciół Bobrownik • Towarzystwo Przyjaciół StęŜycy Ponadto działają zespoły artystyczne: • Zespół Pieśni i Tańca „ Brzozowiacy” przy Zespole Szkół im. Kajetana hr. Kickiego w Sobieszynie • Dziecięcy Zespół Tańca Ludowego „ Ryki” • Dziecięco-MłodzieŜowy Zespół „Radość” w StęŜycy • Kapela Rodzinna „ Pośpiechy” • Kapela „Rykowiacy” działająca przy ZSO nr 1 w Rykach • Chóry Seniora: „Relax” z Ryk i „ Zorza” ze StęŜycy • Zespoły Obrzędowe Kół Gospodyń Wiejskich Aktywność podmiotów prowadzących działalność poŜytku publicznego jest istotną cechą społeczeństwa demokratycznego, elementem spajającym i aktywizującym 40 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” społeczność lokalną. W celu osiągnięcia wzajemnych korzyści niezbędna jest równieŜ długoterminowa współpraca sektora samorządowego i pozarządowego. Aktywność społeczna w poszczególnych gminach LGD opiera się na działalności na ich terenie stosunkowo duŜej liczby organizacji kombatanckich, wysokiej aktywność mieszkańców skupionych w Kołach Gospodyń Wiejskich (36 kół), koła łowieckie i wędkarskie oraz Ochotniczych StraŜach PoŜarnych. Obserwuje się wzrastające zainteresowanie aktywnością społeczną i gospodarczą mieszkańców poprzez podmioty działające na rzecz promocji i rozwoju poszczególnych gmin oraz wykorzystywania wewnętrznego potencjału kulturowego, przyrodniczego, turystycznego. Mówiąc o aktywności społecznej naleŜy równieŜ wspomnieć o wydarzeniach i inicjatywach, które są organizowane przez pracowników samorządu, nauczycieli, a które ukierunkowane są na pobudzenie aktywności i rozwój społeczności lokalnych. NaleŜy tutaj wspomnieć przede wszystkim o róŜnych imprezach integracyjnych i okolicznościowych dla lokalnej społeczności. 2.4 Specyfika obszaru Dane przedstawione w rozdziale 2 wyraźnie wskazują na rolniczy charakter badanego obszaru, gdzie dominują małe rodzinne gospodarstwa. Teren działania LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” naleŜy do obszarów słabo uprzemysłowionych. Gospodarka obszaru LGD jest mocno uzaleŜniona od rozwoju sektora rolniczego. Produkcja przemysłowa skoncentrowana jest głównie w mieście Ryki. Bardzo waŜnym walorem obszaru objętego LSR, stanowiącym o jego specyfice jest czyste środowisko (brak uciąŜliwych zakładów przemysłowych), atrakcyjność turystyczna, która wynika min. z następujących aspektów: • występowanie cennych pod względem przyrodniczym i krajobrazowych terenów, unikalne gatunki roślin leśnych i łąkowych oraz występowanie wód naturalnych (główne rzeki Wisła i Wieprz, liczne stawy) • połoŜenie na obszarze, na którym występują cenne obiekty historyczne i turystyczne • bogactwo obszarów chronionego krajobrazu, pomników przyrody • róŜnorodność ukształtowania powierzchni obszaru, co stwarza ogromne moŜliwości dla uprawiania turystyki aktywnej tj. kajakarstwa, turystyki 41 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” pieszej i rowerowej Takie ukształtowanie terenu moŜe sprzyjać takŜe sportom ekstremalnym np. jeździe samochodami terenowymi, motorami crossowymi, quadami. Dobry stan środowiska naturalnego oraz zasoby dla rozwoju przetwórstwa owocowo – warzywnego mogą sprzyjać rozwojowi w regionie rozwoju produkcji wysokiej jakości Ŝywności w tym Ŝywności ekologicznej. Podejmowane są działania na rzecz gospodarczego wykorzystania przyrody poprzez wydzielenie terenów do wędkarstwa, zagospodarowania terenów leśnych, połoŜonych nad Wisłą i Wieprzem na miejsc odpoczynku. Zbiorniki wodne, rzeki, unikatowe zasoby wodne mogą stanowić doskonałą bazę do rozwoju zarówno gospodarczego (stawy hodowlane), jak i rekreacyjnego. Dla zrównowaŜonego rozwoju oraz zachowania wartości przyrodniczych i krajobrazowych konieczne jest kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców wobec przyrody, jako dziedzictwa i bogactwa narodowego. Cechy obszaru LGD stwarzają moŜliwości rozwijania aktywności mieszkańców w dziedzinie obsługi ruchu turystycznego, agroturystyki i kultury. Społeczność lokalną LGD cechuje aktywność przejawiająca się w działalności sektora pozarządowego. Na obszarze Lokalnej Grupy Działania „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” zarejestrowanych jest wiele stowarzyszeń oraz organizacji społecznych. Biorąc pod uwagę specyfikę obszaru LGD „ Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” operacje podejmowane w ramach przewidzianych w Lokalnej Strategii Rozwoju powinny słuŜyć zachowaniu oraz udostępnianiu jego walorów przyrodniczych, turystycznych, atrakcyjności kulturowych poprzez zagospodarowaniu agroturystycznych, miejsc i historycznych. budowę rekreacji Jak elementów i organizowanie podejmowanie działań o charakterze promocyjny podnoszeniu infrastruktury wypoczynku, wydarzeń 42 równieŜ rozwój jego turystycznej, gospodarstw kulturalno-rekreacyjnych, Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 3. Analiza SWOT dla obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju Analiza SWOT w Lokalnej Strategii Rozwoju jest techniką porządkującą informacje dotyczące zasobów tego obszaru. Została wykonana na podstawie informacji uzyskanych w diagnozie. Dotyczy ona całego spektrum zagadnień gospodarczych, środowiskowo-przyrodniczych, kulturowych i społecznych tego obszaru. Uczestnicy warsztatów wykorzystali przeprowadzoną analizę SWOT do sformułowania celów strategii oraz przedsięwzięć. Dzięki wskazaniu zagroŜeń i szans w analizie SWOT, moŜemy przewidzieć pewne nieprawidłowe zjawiska, które mogą zaistnieć i zahamować prawidłowe rozwijanie się tego terenu. Szanse natomiast podpowiadają, co jest korzystne, co warto rozwijać i na co zwrócić uwagę by wzrosła pozycja obszaru. Analiza SWOT dla obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju została opracowana podczas warsztatów, przeprowadzonych z udziałem przedstawicieli sektora publicznego, społecznego i gospodarczego trzech gmin partnerów w Lokalnej Grupie Działania. Ostatnim etapem prac nad analizą SWOT było uporządkowanie poszczególnych mocnych i słabych stron, szans i zagroŜeń rozwoju gmin LGD według kryterium waŜności. Analiza SWOT jest, zatem wynikiem wiedzy, poglądów i spostrzeŜeń przedstawicieli trzech sektorów na temat analizowanego obszaru. Mocne strony • Korzystne duŜymi Słabe strony połoŜenie pomiędzy ośrodkami miejskimi: • terenach wiejskich Warszawa, Radom, Lublin • Walory przyrodnicze krajobrazowe (połoŜenie • - Zły stan infrastruktury drogowej i komunikacyjnej w w zakresie lokalnym granicach Obszaru Chronionego • Brak rozwiniętej infrastruktury na • Słabo rozwinięta sieć Krajobrazu „ Pradolina Wieprza, „ wodociągowo-kanalizacyjna Korytarz Ekologicznej Środkowej gospodarka Wisły) komunalnymi. Zasoby wodne (rzeki Wieprz i • 43 Brak rozwiniętej i odpadami turystyki, Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” • Wisła, bogata sieć stawów) wystarczającej Zasoby rekreacyjnych i turystycznych. leśne, duŜa lesistość obszaru • Dobry • stan • uciąŜliwych • Brak wystarczającej ilości obiektów rekreacyjnych, zaplecza Dobra jakość gleb, sprzyjające hotelowo – konferencyjnego dla warunki rozwoju turystyki biznesowej dla produkcji rolnej, • Słabo wykorzystane Obszar o bogatym dziedzictwie • Brak doświadczeń kulturowym i historycznym (zabytki prezentacjach architektury sakralnej i świeckiej, ludowej, bogate tradycje kulturowe) turystycznego Dobre warunki wypoczynkowe turystyczno do walory przyrodnicze regionu rolno -spoŜywczego • infrastruktury zakładów przemysłowych) zasoby dla rozwoju przetwórstwa • poziom obiektów turystycznej oferowanej turystom środowiska naturalnego (brak Niski ilości – • kultury jako w i sztuki produktu Niewystarczająca promocja regionu uprawiania • Brak lokalnego kapitału wodnej. • Niskie dochody ludności • Istniejące szlaki turystyczne • Pogłębiające się bezrobocie • Aktywność społeczności lokalnej – • Brak turystyki pieszej, rowerowej, organizacji • WyŜsza Szkoła • Słaby otoczenie bilans dla wynikający stan infrastruktury Rykach Dobre dla ze spadku przyrostu naturalnego Umiejętności Pedagogicznych i Zarządzania w • Niekorzystny demograficzny pozarządowych • Ŝycia młodych ludzi duŜa liczba aktywnych organizacji stowarzyszeń, perspektyw techniczny kultury (domów kultury, świetlic, remiz OSP) rozwoju małej przedsiębiorczości • Słabo rozwinięta baza przedszkoli • Niedostateczne wyposaŜenie w sprzęt bazy szkolnictwa zawodowego • Niski poziom informatycznej infrastruktury (brak ogólnodostępnego Internetu) 44 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” • Słabo rozwinięta infrastruktura sportowa • Mała atrakcyjność inwestycyjna gmin w oczach potencjalnych inwestorów • Rozdrobnienie gospodarstw rolnych ich oraz niska dochodowość • Mała aktywność mieszkańców w zakresie dodatkowej działalności pozarolniczej • Słabo rozwinięty sektor usług pozarolniczych • Szanse • ZagroŜenia Tworzenie nowych miejsc pracy • Kryzys gospodarczy poprzez przyciągnięcie kapitału • Pogłębiające wewnętrznego i zewnętrznego • Rozwój • • terenów rekreacyjno – • agroturystyki zwiększająca atrakcyjność oferty oraz sytuacja produkcji Pozyskiwanie środków z funduszy spoŜywczym • • Napływ kapitału zagranicznego • Specjalizacja regionu wysokiej rozwój Brak moŜliwości spadek wypoczynkowej Ŝywności, się WraŜliwość sektora rolnictwa na ograniczone strukturalnych • Pogarszająca społeczno – gospodarcza w kraju Rozbudowa zaplecza turystyki i produkcję zagroŜenie wzrostu bezrobocia wypoczynkowych • się w opłacalności sektorze stabilnej zbytu rolno polityki - rolnej Państwa • w Brak organizacji zbytu produktów rolnych jakości • produktów Brak uwarunkowań prawnych i tradycyjnych i regionalnych finansowego wsparcia Rosnące umoŜliwiającego tworzenie zainteresowanie nowych miejsc pracy aktywnymi formami turystyki 45 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” • • Wzrost zainteresowania aktywnym wypoczynkiem na • Wzrost jakości Ŝycia i świadomości • Modernizacja kluczowych szlaków oraz koszty tworzenia i Ujemny wskaźnik przyrostu naturalnego Nawiązanie zagranicznej Wysokie utrzymania nowych miejsc pracy komunikacyjnych • w strukturalnych ekologicznej mieszkańców • przedsiębiorstw pozyskiwaniu środków z funduszy terenach wiejskich • Trudności współpracy • Niskie wykształcenie mieszkańców sąsiednimi • Pogłębiająca z młodych regionami ludzi, się migracja aktywnych i wykształconych • Degradacja obszarów wiejskich 3.1 Wnioski wypływające z przeprowadzonej analizy SWOT Przeprowadzona diagnoza strategiczna oraz analiza SWOT dla obszaru LGD „ Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej ” zidentyfikowała główne zasoby i słabości wewnętrzne oraz czynniki pozytywne jak i negatywne mające wpływ na obszar gmin wchodzących w skład Lokalnej Grupy Działania. Główne zasoby obszaru LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” – podsumowanie: Sfera gospodarcza: • Typowo rolniczy charakter obszaru i rodzaju prowadzonej gospodarki • Sprzyjające warunki dla produkcji rolnej, dobre zasoby dla rozwoju przetwórstwa rolno - spoŜywczego • Specjalizacja regionu w produkcję wysokiej jakości Ŝywności, rozwój produktów tradycyjnych i regionalnych • Tworzenie nowych miejsc pracy wewnętrznego i zewnętrznego 46 poprzez przyciągnięcie kapitału Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” • Dobre otoczenie dla rozwoju małej przedsiębiorczości Sfera geograficzna i przyrodnicza: • Korzystne połoŜenie pomiędzy duŜymi ośrodkami miejskimi: Warszawa, Radom, Lublin • Walory przyrodnicze - krajobrazowe (połoŜenie w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu „ Pradolina Wieprza, „ Korytarz Ekologicznej Środkowej Wisły) • Zasoby wodne (rzeki Wieprz i Wisła, bogata sieć stawów) • Zasoby leśne, duŜa lesistość obszaru • Dobry stan środowiska naturalnego (brak uciąŜliwych zakładów przemysłowych) Sfera społeczna i kulturowa • Obszar o bogatym dziedzictwie kulturowym i historycznym (zabytki architektury sakralnej i świeckiej, bogate tradycje kulturowe) • Dobre warunki turystyczno – wypoczynkowe do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej, wodnej • Wysoka dbałość mieszkańców o podtrzymywanie zanikającego dziedzictwa kultury wiejskiej oraz tradycji ludowej 47 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 4. Określenie celów ogólnych i szczegółowych LSR oraz wskazanie planowanych przedsięwzięć słuŜących osiągnięciu poszczególnych celów szczegółowych, w ramach których będą realizowane operacje, zwanych dalej „przedsięwzięciami”. Cele ogólne, cele szczegółowe oraz przedsięwzięcia wynikają z diagnozy opracowanej przez LGD – „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” podczas wielu warsztatów z udziałem przedstawicieli róŜnych środowisk obszaru LGD. Analiza obecnego stanu obszaru LGD jest kluczową kwestią, ale wyobraŜenie, w jakich istotnych warunkach będzie się rozwijać jest jeszcze waŜniejsza i była dla członków LGD jednym z trudniejszych zadań. Dlatego poświęcono temu zagadnieniu najwięcej czasu i uwagi w pracach warsztatowych. Podczas pracy nad LSR najwięcej pracy poświęcono na przeprowadzenie diagnozy i na wnioski wynikające z analizy. Analiza prowadziła do stwierdzenia, Ŝe największym atutem obszaru LGD jest potencjał gospodarczy, społeczny, przyrodniczy i turystyczny. Podczas spotkań warsztatowych zostały ustalone cele ogólne oraz cele szczegółowe LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej”, a następnie przedsięwzięcia. Niniejszy układ drzewa celów LSR zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi zawiera 3 poziomy: • cele ogólne • cele szczegółowe • cele operacyjne (przedsięwzięcia) 48 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 49 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Tabela 14 Cele ogólne i szczegółowe LSR Rodzaj celu Cel ogólny I Nazwa celu Poprawa jakości poprzez rozwój Ŝycia sfery Opis mieszkańców Obszar działania LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” ma charakter głównie społeczno- rolniczy. Miarą poziomu rozwoju gospodarczego są między innymi wskaźnik ilości gospodarczej. stanowisk pracy w miejscu zamieszkania i liczba osób czynnych zawodowo. Konieczne jest podjęcie działań zmierzających do wykorzystania rezerw produkcyjnych miejscowych podmiotów gospodarczych, w zakresie zwiększenia róŜnorodności branŜowej (w przypadku gospodarstw rolniczych – większej specjalizacji), zwiększenia zatrudnienia i zasięgu oddziaływania (produkcji i usług sprzedawanych na zewnątrz). Cel Rozwój przedsiębiorczości w oparciu o Obszar realizacji LSR jest typowo rolniczy, skupiający małe gospodarstwa. szczegółowy I.1. zasoby lokalne oraz otoczenie społeczno- Produktywność w tych gospodarstwach jest mało opłacalna i mało efektywna, gospodarcze obszaru dlatego dla poprawy jakości Ŝycia mieszkańców tych obszarów konieczne jest róŜnicowanie źródeł dochodu z gospodarstw rolnych. Realizacja tego celu przyczyni się do tworzenia sprzyjających warunków dla rozwoju przedsiębiorczości, skutkujących powstawaniem nowych, trwałych miejsc pracy i wzrostem zamoŜności mieszkańców. NaleŜy wyraźnie podkreślić, Ŝe zadania związane z tym obszarem winny, w równym stopniu wzmacniać istniejące podmioty gospodarcze, jak i wpływać na powstawanie nowych oraz stworzenie strefy inwestycyjnej. Cel Rozwój agroturystyki i turystyki wiejskiej Agroturystyka jest obecnie przedmiotem duŜego zainteresowania nie tylko osób Szczegółowy I.2 jako dodatkowego lub alternatywnego korzystających z tych usług, ale równieŜ samych rolników, dla których jest szansą 50 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” źródła dochodów w gospodarstwach rolnych zdobycia nowych źródeł dochodu. Wraz ze spadkiem dochodowości produkcji rolniczej agroturystyka pomaga znajdować dodatkowe źródła dochodu gospodarzom. Agroturystyka to szansa rozwoju małych gospodarstw, dla których specjalizacja w produkcji rolnej jest mało efektywna i mało opłacalna. Wiele osób, przy narastającym zanieczyszczeniu powietrza i wody oczekuje kontaktu z naturą, a ten mogą im zapewnić rejony atrakcyjne turystycznie. Istniejące na obszarze działania LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” gospodarstwa agroturystyczne wymagają poprawy swoich standardów oraz na obszarze działania zauwaŜa się wśród lokalnej społeczności chęć przekształcenia swoich gospodarstw rolnych w gospodarstwa agroturystyczne. Rozwojowi agroturystyki na obszarze realizacji LSR sprzyjają warunki przyrodnicze, krajobrazowe, kulturowe i tradycja regionu. Cel Rozwój kapitału ludzkiego Ten cel szczegółowy ma przyczynić się do informowania mieszkańców obszaru szczegółowy I.3 działania LGD o kierunkach i sposobie rozwoju osobistego i zawodowego. Świadomość społeczeństwa jest waŜnym czynnikiem rozwoju regionu. Szkolenia i działalność doradcza miałaby dotyczyć szerokiego zakresu m.in. róŜnicowania źródeł dochodu z gospodarstw rolnych, tworzenia i rozwoju mikroprzedsiębiorstw, aktywnych postaw na rynku pracy, zdobywania nowych kompetencji zawodowych, pozyskiwania środków finansowych z funduszy UE. Pozwoli to na stworzenie narzędzi i efektywne wykorzystanie posiadanych zasobów do poprawy jakości Ŝycia mieszkańców obszaru. Cel ogólny II Aktywizacja obszaru społeczna mieszkańców Jak wykazała analiza SWOT mocną stroną obszaru jest duŜa ilość organizacji pozarządowych, kół gospodyń wiejskich i grup nieformalnych. NaleŜy wykorzystać więc ten potencjał dla rozwoju obszaru. Wsparcie aktywności 51 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” społecznej i trzeciego sektora, ułatwi zgodnie z zasadą pomocniczości, rozwiązywanie problemów mieszkańców obszaru i poprawi warunki ich Ŝycia. Cel szczegółowy II.1 Rozwój infrastruktury sprzyjającej aktywności społecznej Ten cel szczegółowy przyczyni się do wykorzystania istniejących i powstania nowych miejsc słuŜących integracji społecznej, takich jak centra wsi, świetlice wiejskie, ośrodki kultury. W ramach tego celu wspierane teŜ będzie wykorzystanie nowoczesnych technologii informacyjnych na obszarze LGD, w tym tworzenie miejsc ogólnego dostępu do Internetu, pracowni komputerowych oraz dostęp do szerokopasmowego Internetu. Cel szczegółowy II.2 Wsparcie rozwoju organizacji trzeciego Mocną stroną obszaru jest duŜa ilość organizacji pozarządowych. Aby w pełni sektora wykorzystać szanse rozwoju stąd wynikające, konieczne jest wsparcie zasobów tych organizacji, w tym zwłaszcza kapitału ludzkiego. Wsparcie to powinno obejmować doradztwo i szkolenia dla członków organizacji, w tym w szczególności dotyczące zarządzania organizacją, pozyskiwania funduszy. W ramach tego celu wspierane teŜ będzie tworzenie lokalnych centrów wsparcia dla organizacji pozarządowych oraz powstawanie nowych organizacji. Cel szczegółowy II.3 Tworzenie porozumień współpracy oraz wsparcie międzyregionalnej i międzynarodowej trzeciego sektora W ramach tego celu wspierane będą przedsięwzięcia słuŜące wymianie doświadczeń pomiędzy róŜnymi LGD, a takŜe pomiędzy organizacjami pozarządowymi z obszaru LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” i innych obszarów. Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na współpracę międzynarodową, w tym zwłaszcza wymianę doświadczeń z organizacjami z Europy Wschodniej (Ukraina, Białoruś, Mołdowa, itp.). Cel Ogólny III Wspieranie inicjatyw zmierzających do Obszar LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” to obszar o duŜym potencjale poprawy przyrodniczo – krajobrazowym. Dlatego waŜna jest promocja, ale i poprawa turystycznej i rozwoju w oparciu infrastruktury o zasoby walorów oraz wzrost zasobów przyrodniczo – krajobrazowych, a takŜe ich 52 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” przyrodnicze obszaru ochrona. Dziedzictwo i zasoby przyrodnicze stanowią instrument promocji obszaru oraz podstawę rozwoju gospodarczego tworząc bazę dla rozwoju działalności turystyczno - rekreacyjnej. Ochrona, gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie cennego dziedzictwa są niezbędnymi elementami słuŜącymi rozwojowi obszaru LGD. Działania chroniące środowisko naturalne mają na celu zachowanie zasobów przyrodniczych w jak najlepszym stanie oraz umoŜliwienie korzystania z terenów o wysokich walorach przyrodniczych bez pogarszania ich stanu. Cel szczegółowy III.1 Podejmowanie i wspieranie zmierzających do poprawy i inicjatyw Przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe atuty obszaru LGD „Lepsza przyszłość rozwoju Ziemi Ryckiej” tworzą szansę na rozwój sektora turystyczno - rekreacyjnego. infrastruktury turystycznej. Analiza SWOT wykazała duŜą szansę na rozwój turystyki i rekreacji na obszarze działania LGD. Inwestycje w infrastrukturę oraz marketing terytorialny związane z turystyką i rekreacją są kluczowymi elementami rozwoju tego waŜnego sektora dla obszaru LGD i jego mieszkańców Cel szczegółowy III.2 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw Realizacja tego celu przyczyni się do promocji produktów turystycznych w zmierzających do kreowania i promocji oparciu o zasoby przyrodnicze i turystyczne obszaru jak i w oparciu o jego produktów turystycznych obszaru dziedzictwo kulturowe. Produkty turystyczne przyciągną turystów, wpływając tym samym na wzrost sprzedaŜy towarów i usług oraz rozwój gospodarczy obszaru. Cel szczegółowy III.3 Ochrona zasobów przyrodniczych obszaru Realizacja tego celu ma przyczynić się do polepszenia stanu środowiska poprzez naturalnego na obszarze działania LGD równieŜ poprzez właściwą gospodarkę wspieranie inicjatyw ekologicznych i edukację ekologiczną odpadami. Informowanie lokalnych mieszkańców o tym jak ich działania wpływają na stan otaczającego ich środowiska ma przyczynić się do wykluczenia negatywnego oddziaływania na nie. Szkolenia z zakresu ekologii, 53 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” posiadanych zasobów przyrodniczych, kształtowania postaw ekologicznych oraz wykorzystania odnawialnych źródeł energii będą miały na celu przekazanie wiedzy o zagroŜeniach jakie niosą obecne problemy ekologiczne, zmiany klimatyczne oraz niewłaściwe korzystanie z zasobów przyrodniczych. Dzięki temu moŜliwe będzie zachowanie walorów przyrodniczo - krajobrazowych oraz efektywne wykorzystanie posiadanych zasobów do poprawy jakości Ŝycia mieszkańców obszaru. Cel ogólny IV Rozwój kultury i edukacji oraz wspieranie Potencjał twórczości lokalnej prezentowany jest w wielu okolicznościowych i dziedzictwa kulturowego obszaru cyklicznych imprezach o charakterze rekreacyjno – kulturalnym. Odpowiednio zachowane, promowane i przekazywane dziedzictwo moŜe w duŜej mierze przyczynić się do rozwoju regionu, a co się z tym wiąŜe do poprawy jakości Ŝycia mieszkańców głównie poprzez zwiększenie zainteresowania tym regionem turystów. Z rozwojem i promocją kultury wiąŜe się teŜ wsparcie rozwoju edukacji, zwłaszcza przedszkolnej a takŜe wzmocnienie potencjału istniejącej sieci szkół zawodowych. Cel szczegółowy Wspieranie i promocja dziedzictwa kulturowego obszaru. konsekwencji IV.1 Cel szczegółowy IV.2 Cel ten sprzyjać będzie upowszechnianiu kultury, promocji tradycji obszaru a umacnianiu toŜsamości mieszkańców i rozwojowi usług turystycznych. Wspieranie organizacji i instytucji działających w obszarze kultury i edukacji Realizacja tego celu przyczyni się do wzmocnienia potencjału organizacji, instytucji i przedsiębiorstw działających w obszarze kultury i edukacji zarówno pod względem organizacyjnym jak i zasobów ludzkich. Szczególną uwagę naleŜy zwrócić na edukację przedszkolną oraz szkolnictwo zawodowe. 54 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Diagram poniŜej przedstawia zdefiniowane cele strategiczne i cele szczegółowe. 55 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 56 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 57 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Karta przedsięwzięcia: NAZWA PRZEDSIĘWZIĘCIA „Wspieranie róŜnicowania dochodów w gospodarstwach rolnych w kierunku zaspokajania potrzeb lokalnej społeczności w zakresie zaopatrzenia w dobra i usługi” 1. Cele jakie zostaną osiągnięte dzięki realizacji tego przedsięwzięcia: Cele ogólne Cele szczegółowe Cel I I.1. Rozwój przedsiębiorczości w oparciu Poprawa jakości poprzez rozwój Ŝycia mieszkańców o sfery zasoby lokalne oraz otoczenie społeczno- społeczno-gospodarcze obszaru gospodarczej. Cel III III.2 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw Wspieranie inicjatyw zmierzających do zmierzających do kreowania i promocji poprawy turystycznej i rozwoju w infrastruktury produktów turystycznych obszaru oparciu o zasoby przyrodnicze obszaru Cel IV IV.2 Wspieranie organizacji i instytucji Rozwój kultury i edukacji oraz wspieranie działających dziedzictwa kulturowego obszaru w obszarze kultury i edukacji 2. Uzasadnienie Obszar działania LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” posiada duŜy potencjał gospodarczy (lokalizacja, walory turystyczne, istniejące nisze rynkowe), który przy odpowiednim wykorzystaniu i przygotowaniu moŜe stać się źródłem dochodu lokalnych mieszkańców oraz wpłynie na poprawę jakości Ŝycia mieszkańców obszaru LSR. Rozdrobnienie gospodarstw rolnych na całym obszarze objętym LSR powoduje ich niską opłacalność i „wymusza” dywersyfikację źródeł dochodu. WyŜej opisane walory moŜna wykorzystać dzięki rozwojowi i powstawaniu szerokiej gamy usług związanych z obsługą ruchu turystycznego i działań na rzecz społeczności lokalnej, a takŜe działalności produkcyjnej i handlowej. Przedsięwzięcie ma charakter innowacyjny, gdyŜ na danym obszarze pozwoli stworzyć sieć mikro- i małych przedsiębiorstw współpracujących ze sobą, tworzących wspólny rynek zaopatrzenia i pozyskiwania klientów, promocji, jak równieŜ dystrybucji usług. 3. Grupy docelowe beneficjentów: Beneficjentami mogą być przedstawiciele 58 trzech sektorów: społecznego, Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” gospodarczego i publicznego m.in.: rolnicy, przedsiębiorcy zainteresowani inwestowaniem w tworzenie i rozwój przedsięwzięć gospodarczych, samorządy i organizacje im podległe. 4. Lista rekomendowanych operacji: 4.1 W ramach działania RóŜnicowaniu w kierunku działalności nierolniczej: liczba operacji min. 15 − tworzenie nowych i rozwój juŜ istniejących mikroprzedsiębiorstw świadczących usługi na rzecz społeczności lokalnej Preferowane będą operacje dotyczące: rzemiosła, rękodzieła, usług związanych z obsługą lokalnej społeczności oraz produkcji i handlu. 4.2 W ramach działania Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw: liczba operacji min 15 − tworzenie i rozwój juŜ istniejących mikroprzedsiębiorstw działających w obszarze produkcji i handlu Preferowane będą operacje dotyczące: rzemiosła, rękodzieła, usług związanych z obsługą lokalnej społeczności, produkcji i handlu. Wskaźnik produktu • minimum 30 zrealizowanych operacji Wskaźnik rezultatu • w 2013 utworzonych min. 30 pozarolniczych miejsc pracy • powstanie 15 nowych przedsięwzięć gospodarczych • Wskaźnik oddziaływania wzrost dochodów mieszkańców Karta przedsięwzięcia: NAZWA PRZEDSIĘWZIĘCIA „Wspieranie róŜnicowania dochodów z działalności rolniczej w kierunku agroturystyki i turystyki wiejskiej” 1. Cele jakie zostaną osiągnięte dzięki realizacji tego przedsięwzięcia: Cele ogólne Cele szczegółowe Cel I I.1. Rozwój przedsiębiorczości w oparciu Poprawa jakości poprzez rozwój Ŝycia sfery mieszkańców o zasoby lokalne oraz otoczenie społeczno- społeczno-gospodarcze obszaru 59 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” gospodarczej. I.2 Rozwój agroturystyki i turystyki wiejskiej jako dodatkowego lub alternatywnego źródła dochodów w gospodarstwach rolnych Cel III III.1 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw Wspieranie inicjatyw zmierzających do zmierzających do poprawy i rozwoju poprawy i turystycznej rozwoju w infrastruktury infrastruktury turystycznej. oparciu o zasoby III.2 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw przyrodnicze obszaru zmierzających do kreowania i promocji produktów turystycznych obszaru Cel IV IV.1 Wspieranie i promocja dziedzictwa Rozwój kultury i edukacji oraz wspieranie kulturowego obszaru. dziedzictwa kulturowego obszaru 2. Uzasadnienie Obszar działania LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” posiada wiele walorów przyrodniczych, historycznych, kulturowych, które przy odpowiednim wykorzystaniu i przygotowaniu mogą stać się źródłem dochodu mieszkańców oraz wpłyną na poprawę jakości ich Ŝycia. Rozdrobnienie gospodarstw rolnych na całym obszarze objętym LSR powoduje ich niską opłacalność i „wymusza” dywersyfikację źródeł dochodu. Obszar charakteryzuje się równieŜ bogatą tradycją, kulturą. WyŜej opisane walory moŜna wykorzystać dzięki rozwojowi i powstawaniu nowych gospodarstw agroturystycznych oraz szerokiej gamy usług związanych z obsługą ruchu turystycznego. Przedsięwzięcie ma charakter innowacyjny, gdyŜ na danym obszarze pozwoli stworzyć sieć gospodarstw agroturystycznych, współpracujących ze sobą, tworzących wspólny rynek zaopatrzenia i pozyskiwania klientów, promocji, jak i dystrybucji usług. Gospodarstwa agroturystyczne będą stanowić bazę gastronomiczno noclegową na obszarze działania LGD. 3. Grupy docelowe beneficjentów: Beneficjentami mogą być przedstawiciele trzech sektorów: społecznego, gospodarczego i publicznego m.in.: rolnicy, przedsiębiorcy zainteresowani inwestowaniem w agroturystykę i turystykę wiejską i świadczenie usług przyczyniających się do rozwoju turystyki, samorządy 60 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” i organizacje im podległe. 4. Lista rekomendowanych operacji: 4.1 W ramach działania RóŜnicowaniu w kierunku działalności nierolniczej: liczba operacji min. 15 − tworzenie nowych i rozwój juz istniejących gospodarstw agroturystycznych − tworzenie nowych i rozwój juŜ istniejących mikroprzedsiębiorstw o profilu działalności związanym z obsługą ruchu turystycznego − tworzenie nowych i rozwój juŜ istniejących mikroprzedsiębiorstw świadczących usługi na rzecz społeczności lokalnej − podejmowanie inicjatyw na rzecz rozwoju infrastruktury turystycznej (szlaki turystyczne, ścieŜki rowerowe, przystanie wodne, itp.) Preferowane będą operacje dotyczące: usług agroturystycznych, usług związanych z obsługą ruchu turystycznego. 4.2 W ramach działania Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw: liczba operacji min 15 − tworzenie nowych i rozwój juŜ istniejących mikroprzedsiębiorstw o profilu działalności związanym z obsługą ruchu turystycznego − tworzenie nowych i rozwój juŜ istniejących mikroprzedsiębiorstw świadczących usługi na rzecz społeczności lokalnej − podejmowanie inicjatyw na rzecz rozwoju infrastruktury turystycznej (szlaki turystyczne, ścieŜki rowerowe, przystanie wodne, itp.) Preferowane będą operacje dotyczące usług na rzecz obsługi ruchu turystycznego, w tym hotele, pensjonaty, zajazdy, usługi gastronomiczne. 4.3 W ramach działania WdraŜanie LSR – Małe projekty: liczba operacji min. 5 Preferowane będą operacje dotyczące tworzenia produktu turystycznego, budowy i obsługi infrastruktury turystycznej. Wskaźnik produktu • minimum 35 zrealizowanych operacji Wskaźnik rezultatu • w 2013 250 osób korzystających z usług agroturystycznych • w 2013 utworzone min 25 miejsc pracy w obszarze usług związanych z obsługą ruchu turystycznego • 50 osób korzystających z nowej bazy noclegowej • 500 osób korzystających z nowej infrastruktury 61 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” turystycznej • powstanie 12 gospodarstw agroturystycznych i przedsiębiorstw turystycznych • Wskaźnik oddziaływania wzrost dochodów mieszkańców Karta przedsięwzięcia: NAZWA PRZEDSIĘWZIĘCIA „Szkolenia i doradztwo w zakresie przekwalifikowania lokalnej społeczności i zdobywania przez nią nowych kompetencji oraz podnoszące świadomość ekologiczną promujące postawy proekologiczne” 1. Cele jakie zostaną osiągnięte dzięki realizacji tego przedsięwzięcia: Cele ogólne Cele szczegółowe Cel I I.1. Rozwój przedsiębiorczości w oparciu Poprawa jakości poprzez rozwój Ŝycia sfery mieszkańców o zasoby lokalne oraz otoczenie społeczno- społeczno-gospodarcze obszaru gospodarczej. I.2 Rozwój agroturystyki i turystyki wiejskiej jako dodatkowego lub alternatywnego źródła dochodów w gospodarstwach rolnych I.3 Rozwój kapitału ludzkiego Cel II II.2 Aktywizacja społeczna Wsparcie rozwoju organizacji mieszkańców trzeciego sektora obszaru II.3 Tworzenie porozumień oraz wsparcie współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej trzeciego sektora Cel III III.1 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw Wspieranie inicjatyw zmierzających do zmierzających do poprawy i rozwoju poprawy turystycznej i rozwoju w oparciu przyrodnicze obszaru infrastruktury infrastruktury turystycznej. o zasoby III.2 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw zmierzających do kreowania i promocji produktów turystycznych obszaru III.3 Ochrona zasobów przyrodniczych obszaru poprzez wspieranie inicjatyw ekologicznych i edukację ekologiczną 62 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Cel IV IV.1 Wspieranie i promocja dziedzictwa Rozwój kultury i edukacji oraz wspieranie kulturowego obszaru. IV.2 Wspieranie organizacji i instytucji dziedzictwa kulturowego obszaru działających w obszarze kultury i edukacji 2. Uzasadnienie Dostarczając moŜliwości zdobycia nowych umiejętności mieszkańcom obszaru poprzez i szkolenia kursy z zakresu agroturystyki, marketingu, prowadzenia działalności gospodarczej przyczynią się do podnoszenia świadomości mieszkańców o moŜliwości zmiany ich źródeł dochodu, a co się z tym wiąŜe poprawić jakość swojego Ŝycia. Edukacja ekologiczna ma na celu ochronę środowiska naturalnego oraz zachowanie i poprawę istniejących zasobów naturalnych. Działanie to ma przyczynić się do realizacji potrzeb i prognozowanego kierunku rozwoju lokalnego, wykorzystywania regionalnego potencjału kulturowego, oferowanie wsparcia pozwalającego na przejście z rolnictwa nie wymagającego radykalnej zmiany trybu Ŝycia beneficjentów ostatecznych 3. Grupy docelowe beneficjentów: Beneficjentami gospodarczego mogą i być przedstawiciele publicznego m.in.: trzech rolnicy, sektorów: przedsiębiorcy społecznego, zainteresowani inwestowaniem w agroturystykę i świadczenie usług przyczyniających się do rozwoju obszaru, samorządy i organizacje im podległe, organizacje pozarządowe i ich członkowie. 4. Lista rekomendowanych operacji: 4.1 W ramach działania RóŜnicowaniu w kierunku działalności nierolniczej: liczba operacji min. 5 − organizacja szkoleń w zakresie przedsiębiorczości i róŜnicowania dochodów z działalności rolniczej w kierunku agroturystyki i gospodarstw ekologicznych − usługi informacyjno – doradcze w zakresie przedsiębiorczości i róŜnicowania źródeł dochodu z działalności rolniczej m.in. w kierunku agroturystyki i gospodarstw ekologicznych − organizacja kursów, szkoleń, warsztatów w zakresie podnoszenia kompetencji zawodowych przydatnych w działalności rolniczej i pozarolniczej − organizacja szkoleń, seminariów w zakresie edukacji ekologicznej i promocji 63 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” postaw proekologicznych − usługi informacyjno- doradcze w zawodowych zakresie podnoszenia oraz kompetencji ekologii, a takŜe prowadzenie badań, analiz w tym zakresie − szkolenia i doradztwo w zakresie tworzenia i zarządzania organizacją pozarządową − szkolenia, warsztaty i usługi konsultacyjno – doradcze w zakresie organizacji rynku usług turystycznych, tworzenia i promocji regionalnego produktu turystycznego. Preferowane będą operacje dotyczące wsparcia podmiotów działających w zakresie usług szkoleniowych i doradczych. 4.2 W ramach działania Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw: liczba operacji min 5 − organizacja szkoleń w zakresie przedsiębiorczości i róŜnicowania dochodów z działalności rolniczej w kierunku agroturystyki i gospodarstw ekologicznych − usługi informacyjno – doradcze w zakresie przedsiębiorczości i róŜnicowania źródeł dochodu z działalności rolniczej m.in. w kierunku agroturystyki i gospodarstw ekologicznych − organizacja kursów, szkoleń, warsztatów w zakresie podnoszenia kompetencji zawodowych przydatnych w działalności rolniczej i pozarolniczej − organizacja szkoleń, seminariów w zakresie edukacji ekologicznej i promocji postaw proekologicznych − usługi informacyjno- doradcze w zawodowych zakresie podnoszenia oraz kompetencji ekologii, a takŜe prowadzenie badań, analiz w tym zakresie − szkolenia i doradztwo w zakresie tworzenia i zarządzania organizacją pozarządową − szkolenia, warsztaty i usługi konsultacyjno – doradcze w zakresie organizacji rynku usług turystycznych, tworzenia i promocji regionalnego produktu turystycznego. Preferowane będą operacje dotyczące wsparcia podmiotów działających w zakresie usług szkoleniowych i doradczych. 4.3 W ramach działania WdraŜanie LSR – Małe projekty: liczba operacji min. 15 − organizacja szkoleń w zakresie przedsiębiorczości i róŜnicowania dochodów z działalności rolniczej w kierunku agroturystyki i gospodarstw ekologicznych − usługi informacyjno – doradcze w zakresie przedsiębiorczości i róŜnicowania 64 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” źródeł dochodu z działalności rolniczej m.in. w kierunku agroturystyki i gospodarstw ekologicznych − organizacja kursów, szkoleń, warsztatów w zakresie podnoszenia kompetencji zawodowych przydatnych w działalności rolniczej i pozarolniczej − organizacja szkoleń, seminariów w zakresie edukacji ekologicznej i promocji postaw proekologicznych − usługi informacyjno- doradcze w zawodowych zakresie podnoszenia oraz kompetencji ekologii, a takŜe prowadzenie badań, analiz w tym zakresie − szkolenia i doradztwo w zakresie tworzenia i zarządzania organizacją pozarządową − szkolenia, warsztaty i usługi konsultacyjno – doradcze w zakresie organizacji rynku usług turystycznych, tworzenia i promocji regionalnego produktu turystycznego. Preferowane będą operacje dotyczące: organizacji szkoleń w zakresie agroturystyki, marketingu, prowadzenia działalności gospodarczej, z zakresu ekologii oraz tworzenia i zarządzania organizacją pozarządową. Aktywizacja i nabywanie umiejętności: liczba operacji min. 10 − organizacja szkoleń w zakresie przedsiębiorczości i róŜnicowania dochodów z działalności rolniczej w kierunku agroturystyki i gospodarstw ekologicznych − usługi informacyjno – doradcze w zakresie przedsiębiorczości i róŜnicowania źródeł dochodu z działalności rolniczej m.in. w kierunku agroturystyki i gospodarstw ekologicznych − organizacja kursów, szkoleń, warsztatów w zakresie podnoszenia kompetencji zawodowych przydatnych w działalności rolniczej i pozarolniczej − organizacja szkoleń, seminariów w zakresie edukacji ekologicznej i promocji postaw proekologicznych − usługi informacyjno- doradcze w zawodowych zakresie podnoszenia oraz kompetencji ekologii, a takŜe prowadzenie badań, analiz w tym zakresie − szkolenia i doradztwo w zakresie tworzenia i zarządzania organizacją pozarządową − szkolenia, warsztaty i usługi konsultacyjno – doradcze w zakresie organizacji rynku usług turystycznych, tworzenia i promocji regionalnego produktu turystycznego. Preferowane będą działania szkoleniowe oraz konsultacyjno – doradcze z zakresu 65 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” prawidłowego przygotowania wniosków aplikacyjnych wraz z niezbędnymi załącznikami dla potencjalnych beneficjentów oraz specjalistyczne szkolenia z zakresu wiedzy niezbędnej do sprawnego i prawidłowego wdraŜania LSR. Wskaźnik produktu • minimum 35 zrealizowanych operacji Wskaźnik rezultatu • w 2013 powstanie min 25 pozarolniczych miejsc pracy • wzrost potencjału kadrowego oraz wzbogacenie o know how min. 50 nowopowstałych i istniejących podmiotów gospodarczych • wzrost potencjału kadrowego oraz wzbogacenie o know how min. 10 nowopowstałych i istniejących organizacji pozarządowych Wskaźnik oddziaływania • wzrost dochodów mieszkańców • zmniejszenie degradacji środowiska naturalnego • wzrost wykorzystania funduszy europejskich w rozwoju obszaru Karta przedsięwzięcia: NAZWA PRZEDSIĘWZIĘCIA „Tworzenie i promocja produktu turystycznego” 1. Cele jakie zostaną osiągnięte dzięki realizacji tego przedsięwzięcia: Cele ogólne Cele szczegółowe Cel I I.1. Rozwój przedsiębiorczości w oparciu Poprawa jakości poprzez rozwój Ŝycia sfery mieszkańców o zasoby lokalne oraz otoczenie społeczno- społeczno-gospodarcze obszaru I.2 Rozwój agroturystyki i turystyki wiejskiej gospodarczej. jako dodatkowego lub alternatywnego źródła dochodów w gospodarstwach rolnych Cel III III.1 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw Wspieranie inicjatyw zmierzających do zmierzających do poprawy i rozwoju poprawy turystycznej i rozwoju w oparciu przyrodnicze obszaru infrastruktury infrastruktury turystycznej. o zasoby III.2 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw zmierzających do kreowania i promocji 66 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” produktów turystycznych obszaru Cel IV IV.1 Wspieranie i promocja dziedzictwa Rozwój kultury i edukacji oraz wspieranie kulturowego obszaru. dziedzictwa kulturowego obszaru 2. Uzasadnienie Obszar działania LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” posiada wiele walorów przyrodniczych, historycznych, kulturowych, które odpowiednio wykorzystane mogą stać się źródłem dochodu oraz poprawić jakość Ŝycia wszystkich mieszkańców obszaru LSR. Przedsięwzięcie ma na celu waloryzację i wykorzystanie zasobów przyrodniczych, historycznych i kulturowych. Przedsięwzięcie ma charakter innowacyjny, gdyŜ na danym obszarze nie ma obecnie produktu turystycznego, który w pełni wykorzystywałby zasoby obszaru. Stworzenie produktu turystycznego ma na celu zapewnić turyście wszystkie dobra i usługi tworzone i kupowane w związku z wyjazdem poza miejsce stałego zamieszkania w trakcie podroŜy i przebywania na tym obszarze. Produkt turystyczny będzie obejmował dobra i urządzenia turystyczne: podstawowe (naturalne, historyczne), komplementarne (sieć transportowa, środki transportu, baza noclegowa, baza Ŝywieniowa, baza towarzysząca) oraz usługi turystyczne: podstawowe (transport, Ŝywienie, nocleg) i komplementarne (przewodnik, wypoŜyczalnia). Podstawą konsumpcji turystycznej są dobra turystyczne, czyli dobra stworzone przez naturę lub powstałe w wyniku działalności człowieka, które stanowią cel podróŜy turystycznych zwane walorami turystycznymi. Stworzenie takiego produktu turystycznego na tym obszarze jest szansą na jego rozwój. 3. Grupy docelowe beneficjentów: Beneficjentami gospodarczego mogą i być przedstawiciele publicznego m.in.: trzech rolnicy, sektorów: przedsiębiorcy społecznego, zainteresowani inwestowaniem w turystykę, samorządy i organizacje im podległe, organizacje pozarządowe. 4. Lista rekomendowanych operacji: 4.1 W ramach działania Odnowa i rozwój wsi: liczba operacji min. 6 − budowa, przebudowa, remont małej infrastruktury turystycznej − rewitalizacja i odbudowa budynków i obiektów o duŜym znaczeniu historycznym i kulturowym 67 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” − rewitalizacja i remont obiektów sakralnych i świeckich wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków − zakup materiałów i narzędzi słuŜących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji społeczności lokalnych lub tradycyjnych zawodów (m.in. zakup tradycyjnych strojów ludowych, instrumentów muzycznych, itp.) − wyburzenie i rozbiórka zdewastowanych obiektów budowlanych w celu uporządkowania terenu w miejscowości, jeŜeli niemoŜliwe jest ich odnowienie i dalsze uŜytkowanie - w zakresie koniecznym do realizacji operacji; − tworzenie nowych i wsparcie juŜ istniejących gospodarstw agroturystycznych, których profil działalności ukierunkowany jest stworzenie i promocję regionalnego produktu turystycznego; − tworzenie nowych i wsparcie juŜ istniejących mikroprzedsiębiostw, których profil działalności ukierunkowany jest na obsługę ruchu turystycznego oraz stworzenie i promocję regionalnego produktu turystycznego; − organizacja imprez promujących rzemiosło, rękodzieło i produkty stanowiące dziedzictwo kulturowe regionu oraz jego walory; 4.2 W ramach działania RóŜnicowaniu w kierunku działalności nierolniczej: liczba operacji min 6 − budowa, przebudowa, remont małej infrastruktury turystycznej − rewitalizacja i odbudowa budynków i obiektów o duŜym znaczeniu historycznym i kulturowym − rewitalizacja i remont obiektów sakralnych i świeckich wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków − zakup materiałów i narzędzi słuŜących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji społeczności lokalnych lub tradycyjnych zawodów (m.in. zakup tradycyjnych strojów ludowych, instrumentów muzycznych, itp.) − wyburzenie i rozbiórka zdewastowanych obiektów budowlanych w celu uporządkowania terenu w miejscowości, jeŜeli niemoŜliwe jest ich odnowienie i dalsze uŜytkowanie - w zakresie koniecznym do realizacji operacji; − tworzenie nowych i wsparcie juŜ istniejących gospodarstw agroturystycznych, których profil działalności ukierunkowany jest stworzenie i promocję regionalnego produktu turystycznego; − tworzenie nowych i wsparcie juŜ istniejących mikroprzedsiębiostw, których profil działalności ukierunkowany jest na obsługę ruchu turystycznego oraz stworzenie i 68 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” promocję regionalnego produktu turystycznego; − organizacja imprez promujących rzemiosło, rękodzieło i produkty stanowiące dziedzictwo kulturowe regionu oraz jego walory; Preferowane będą operacje dotyczące usług turystycznych, rzemiosła, rękodzieła, rozwoju agroturystyki, zagospodarowania terenu. 4.3 W ramach działania Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw: liczba operacji min. 6 − budowa, przebudowa, remont małej infrastruktury turystycznej − rewitalizacja i odbudowa budynków i obiektów o duŜym znaczeniu historycznym i kulturowym − rewitalizacja i remont obiektów sakralnych i świeckich wpisanych do rejestru zabytków lub objętych wojewódzką ewidencją zabytków − zakup materiałów i narzędzi słuŜących przedsięwzięciom związanym z kultywowaniem tradycji społeczności lokalnych lub tradycyjnych zawodów (m.in. zakup tradycyjnych strojów ludowych, instrumentów muzycznych, itp.) − wyburzenie i rozbiórka zdewastowanych obiektów budowlanych w celu uporządkowania terenu w miejscowości, jeŜeli niemoŜliwe jest ich odnowienie i dalsze uŜytkowanie - w zakresie koniecznym do realizacji operacji; − tworzenie nowych i wsparcie juŜ istniejących gospodarstw agroturystycznych, których profil działalności ukierunkowany jest stworzenie i promocję regionalnego produktu turystycznego; − tworzenie nowych i wsparcie juŜ istniejących mikroprzedsiębiostw, których profil działalności ukierunkowany jest na obsługę ruchu turystycznego oraz stworzenie i promocję regionalnego produktu turystycznego; − organizacja imprez promujących rzemiosło, rękodzieło i produkty stanowiące dziedzictwo kulturowe regionu oraz jego walory; Preferowane będą operacje dotyczące usług turystycznych i okołoturystycznych. 4.4 W ramach działania WdraŜanie LSR – Małe projekty: liczba operacji min. 6 Preferowane będą operacje dotyczące: − podnoszenia świadomości społeczności lokalnej, w tym poprzez organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym dla podmiotów z obszaru objętego LSR; − rozwijanie aktywności społecznej lokalnej w kontekście rozwoju turystyki na obszarze objętym LSR; 69 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” − Zachowanie, odtworzenie, zabezpieczenie lub oznakowanie cennego, lokalnego dziedzictwa krajobrazowego i przyrodniczego; − Oznaczenie i promocja szlaków pieszych, tras rowerach, przystani wodnych itp. − Zachowanie lokalnego dziedzictwa kulturowego i historycznego; − Inicjowanie powstawania, przetwarzania lub wprowadzania na rynek produktów i usług opartych na lokalnych zasobach, tradycyjnych sektorach gospodarki, lokalnym dziedzictwie kulturowym, historycznym i przyrodniczym w tym eksponowanie regionalnego charakteru tych produktów. 4.5 W ramach działania Aktywizacja i nabywanie umiejętności: liczba operacji min 2 Preferowane będą działania szkoleniowe oraz konsultacyjno- doradcze z zakresu prawidłowego przygotowania wniosków aplikacyjnych wraz z niezbędnymi załącznikami dla potencjalnych beneficjentów oraz specjalistyczne szkolenia z zakresu wiedzy niezbędnej do sprawnego i prawidłowego wdraŜania LSR w obrębie przedsięwzięcia nr IV. 4.5 W ramach działania Projekty współpracy: liczba operacji min 1 Preferowane będą działania: informacyjno – doradcze w zakresie turystyki, agroturystyki, róŜnicowania dochodów z działalności rolniczej oraz prowadzenia działalności gospodarczej. Wskaźnik produktu • minimum 21 zrealizowanych operacji Wskaźnik rezultatu • w 2013 250 osób korzystających z usług turystycznych • w 2013 utworzone min. 10 pozarolniczych miejsc pracy • 250 osób korzystających z nowej infrastruktury turystycznej Wskaźnik oddziaływania • wzrost dochodów mieszkańców Karta przedsięwzięcia: NAZWA PRZEDSIĘWZIĘCIA „Promocja zasobów regionu oraz wsparcie rozwoju obszaru realizacji LSR” 1. Cele jakie zostaną osiągnięte dzięki realizacji tego przedsięwzięcia: Cele ogólne Cele szczegółowe 70 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Cel I I.1. Rozwój przedsiębiorczości w oparciu Poprawa jakości poprzez rozwój Ŝycia sfery mieszkańców o zasoby lokalne oraz otoczenie społeczno- społeczno-gospodarcze obszaru gospodarczej. I.2 Rozwój agroturystyki i turystyki wiejskiej jako dodatkowego lub alternatywnego źródła dochodów w gospodarstwach rolnych I.3 Rozwój kapitału ludzkiego Cel II II.2 Aktywizacja społeczna Wsparcie rozwoju organizacji mieszkańców trzeciego sektora obszaru II.3 Tworzenie porozumień oraz wsparcie współpracy międzyregionalnej i międzynarodowej trzeciego sektora Cel III III.1 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw Wspieranie inicjatyw zmierzających do zmierzających do poprawy i rozwoju poprawy turystycznej i rozwoju w oparciu infrastruktury infrastruktury turystycznej. o przyrodnicze obszaru zasoby III.2 Podejmowanie i wspieranie inicjatyw zmierzających do kreowania i promocji produktów turystycznych obszaru III.3 Ochrona zasobów przyrodniczych obszaru poprzez wspieranie inicjatyw ekologicznych i edukację ekologiczną Cel IV IV.1 Wspieranie i promocja dziedzictwa Rozwój kultury i edukacji oraz wspieranie kulturowego obszaru. dziedzictwa kulturowego obszaru IV.2 Wspieranie organizacji i instytucji działających w obszarze kultury i edukacji 2. Uzasadnienie Obszar działania Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej”, charakteryzuje się bogatymi zasobami przyrodniczymi, historycznymi, kulturowymi oraz bogatym dziedzictwem kulturowym, tradycjami i zwyczajami. Poprawa jakości Ŝycia mieszkańców oraz ich dochodów wiąŜe się z wykorzystania przez nich tych walorów, dlatego teŜ niezbędny jest rozwój infrastruktury sportowo - rekreacyjnej i społecznej, a takŜe szeroka promocja posiadanych zasobów, informowanie o nich 71 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” celem przyciąganie do siebie klientów. Szerokie działania inwestycyjne i promocyjne przyczyniają się nie tylko do rozwoju turystyki, ale przede wszystkim do zmiany wizerunku regionu i wzrostu liczby inwestorów (zarówno krajowych jak i zagranicznych), a tym samym do jego rozwoju gospodarczego. DuŜe znaczenie powinno się przywiązywać się kompleksowej promocji regionu, a zwłaszcza jego walorów kulturalnych, gospodarczych i turystycznych. 3. Grupy docelowe beneficjentów: Beneficjentami gospodarczego mogą i być przedstawiciele publicznego m.in.: trzech rolnicy, sektorów: przedsiębiorcy społecznego, zainteresowani inwestowaniem w turystykę, samorządy i organizacje im podległe, organizacje pozarządowe. 4. Lista rekomendowanych operacji: 4.1 W ramach działania Odnowa i rozwój wsi: liczba operacji min. 6 − budowa, przebudowa, remont budynków uŜyteczności społecznej (domów kultury, bibliotek, świetlic, domów ludowych) − budowa, przebudowa, remont obiektów sportowo- rekreacyjnych (boisk sportowych, kortów tenisowych, sal gimnastycznych, siłowni, placów zabaw, ścieŜek rowerowych, estakad, pasaŜy dla pieszych, parków, zbiorników i innych cieków wodnych) − zakup wyposaŜenia budynków uŜyteczności społecznej (domów kultury, bibliotek, świetlic, domów ludowych), niezbędnego do prowadzenia statutowej działalności (m.in. meble, sprzęt audiowizualny, komputery wraz niezbędnym oprogramowaniem, stoły do tenisa stołowego, bilarda itp.) − zakup wyposaŜenia obiektów sportowo- rekreacyjnych (wyposaŜenia m.in. sal gimnastycznych, siłowni, kortów tenisowych i boisk sportowych w bramki, siatki, tablice, kosze, piłki, rakiety, zestawy do ćwiczeń fizycznych itp.) − zakup niezbędnej infrastruktury placów zabaw spełniającej warunki bezpieczeństwa − budowa i wyposaŜenie ścieŜek rowerowych, pasaŜy dla pieszych, przystani wodnych, zbiorników i cieków wodnych w celu bezpiecznego uŜytkowania − organizacja oraz udział w imprezach (targi, festiwale, wystawy, imprezy plenerowe) promujących region Preferowane będą operacje dotyczące: − budowy, przebudowy remontu lub wyposaŜenia budynków pełniących funkcje 72 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” rekreacyjne, sportowe i społeczno-kulturalne; − budowy, przebudowy lub remontu obiektów sportowych, ścieŜek rowerowych, szlaków pieszych, placów zabaw, miejsc rekreacji, przeznaczonych do uŜytku publicznego; − urządzania i porządkowania terenów zielonych, parków lub innych miejsc wypoczynku, − zagospodarowania zbiorników i innych cieków wodnych w celu wykorzystania ich do rekreacji lub w celu poprawy estetyki miejscowości; 4.2 W ramach działania WdraŜanie LSR – Małe projekty: liczba operacji min 6 − budowa i wyposaŜenie ścieŜek rowerowych, pasaŜy dla pieszych, przystani wodnych, zbiorników i cieków wodnych w celu bezpiecznego uŜytkowania − organizacja oraz udział w imprezach (targi, festiwale, wystawy, imprezy plenerowe) promujących region Preferowane będą operacje dotyczące promowania obszaru realizacji LSR 4.3 W ramach działania Aktywizacja i nabywanie umiejętności: liczba operacji min 4 Preferowane będą działania szkoleniowe oraz konsultacyjno- doradcze z zakresu prawidłowego przygotowania wniosków aplikacyjnych wraz z niezbędnymi załącznikami dla potencjalnych beneficjentów oraz specjalistyczne szkolenia z zakresu wiedzy niezbędnej do sprawnego i prawidłowego wdraŜania LSR w obrębie przedsięwzięcia nr IV. 4.4 W ramach działania Projekty współpracy: liczba operacji min 1 Preferowane będą działania informacyjne o zasobach i walorach obszaru Wskaźnik produktu • minimum 17 zrealizowanych operacji Wskaźnik rezultatu • w 2013 wypromowanie obszaru • w 2013 powstanie ścieŜek rowerowych, pieszych (6 km) i przystani wodnych (3) • 250 osób korzystających z nowej infrastruktury turystycznej Wskaźnik oddziaływania • wzrost dochodów mieszkańców 73 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 5. Misja LGD Misja rozwoju LGD - czyli poŜądany stan w przyszłości - powinna odpowiadać na pytanie, jak będzie wyglądała sytuacja społeczno-gospodarcza obszaru po upływie danego okresu czasu i wskutek przeprowadzenia działań strategicznych. Rozwój obszaru LGD jest złoŜonym procesem i zaleŜy od bardzo wielu czynników. Dlatego formułując misję rozwoju LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej” wzięto pod uwagę następujące czynniki: uwarunkowania wewnętrzne, czyli potencjały i problemy określone w analizie SWOT jako mocne i słabe strony obszaru uwarunkowania zewnętrzne, czyli czynniki niezaleŜne od działań podejmowanych na szczeblu gminnym: w analizie SWOT zdefiniowane zostały one jako potencjalne szanse i zagroŜenia aktualne dokumenty strategiczne na poziomie gminnym, powiatowym, regionalnym i krajowym kompetencje samorządu gminnego oraz jego moŜliwości budŜetowe instrumenty i programy finansowe, dostępne dla gminy w ramach środków unijnych oraz innych środków zewnętrznych wnioski z przeprowadzonych Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej poprzez zrównowaŜony rozwój społeczno – gospodarczy oraz poprawę warunków Ŝycia mieszkańców regionu konsultacji społecznych. Misja nawiązuje do fundamentalnych wartości i załoŜeń LGD, stanowi swoiste credo grupy, myśl przewodnią wyraŜającą filozofię jej funkcjonowania i wyjaśniającą sens jej istnienia i działania. Misję LGD „Lepsza Przyszłość Ziemi Ryckiej ” sformułowano następująco: 74 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 75 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 6. Wykazanie spójności specyfiki obszaru z celami LSR Misja oraz cele ustalone w Lokalnej Strategii Rozwoju dla LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” zostały opracowane na podstawie analizy obszaru LGD, która stanowi pierwszą część opracowania. Bardzo szczegółową charakterystykę, wyróŜniającą najwaŜniejsze elementy stanowi analiza SWOT. Na podstawie warsztatów i oceny analizy SWOT uczestnicy oraz mieszkańcy obszaru LGD za najwaŜniejsze elementy uwaŜają problematykę związaną z rozwojem przedsiębiorczości, szeroko rozumianej turystyki, usług związanych z ww. dziedzinami, aktywizacją społeczną oraz dziedzictwem kulturowym. Za główne zasoby obszaru LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” uznano: W zakresie sfery gospodarczej: • Typowo rolniczy charakter obszaru i rodzaju prowadzonej gospodarki • Sprzyjające warunki dla produkcji rolnej, dobre zasoby dla rozwoju przetwórstwa rolno –spoŜywczego • Specjalizacja regionu w produkcję wysokiej jakości Ŝywności, rozwój produktów tradycyjnych i regionalnych • Dobre otoczenie dla rozwoju małej przedsiębiorczości W zakresie sfery geograficznej i przyrodniczej: • Dobre warunki turystyczno – wypoczynkowe do uprawiania turystyki pieszej, rowerowej, wodnej • Korzystne połoŜenie pomiędzy duŜymi ośrodkami miejskimi: Warszawa, Radom, Lublin • Walory przyrodnicze - krajobrazowe (połoŜenie w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu „ Pradolina Wieprza, „ Korytarz Ekologicznej Środkowej Wisły) • Zasoby wodne (rzeki Wieprz i Wisła, bogata sieć stawów) • Zasoby leśne, duŜa lesistość obszaru • Dobry stan środowiska naturalnego (brak uciąŜliwych zakładów przemysłowych) W zakresie sfery społecznej i kulturowej: • Obszar o bogatym dziedzictwie kulturowym i historycznym (zabytki architektury sakralnej i świeckiej, bogate tradycje kulturowe) 76 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” • Wysoka dbałość mieszkańców o podtrzymywanie zanikającego dziedzictwa kultury wiejskiej oraz tradycji ludowej Aby dalej się rozwijać LGD musi wzmocnić rozwój dochodowych gałęzi gospodarki, stworzyć odpowiednie warunki do rozwoju turystyki, wspomóc aktywizację społeczną mieszkańców oraz zadbać o rozwój kultury i edukacji oraz wsparcie dziedzictwa kulturowego obszaru. Mieszkańcy tego obszaru za jeden z głównych celów stawiają poprawę jakości Ŝycia mieszkańców poprzez rozwój sfery społeczno – gospodarczej. Do osiągnięcia tego zamierzenia niezbędna jest realizacja przedsięwzięć wspierających róŜnicowanie dochodów w gospodarstwach rolnych w kierunku agroturystyki, produkcji, handlu i usług oraz inwestycji w kapitał ludzki, czyli wszelkiego rodzaju szkoleń dokształcających i uświadamiających społeczeństwo. Głównymi elementami spójności specyfiki obszaru z tym celem LSR jest wykorzystanie zasobów gospodarczych w kierunku rozwoju dodatkowych lub alternatywnych źródeł dochodów w gospodarstwach rolnych i tworzenia miejsc pracy poza rolnictwem. Kolejnym celem jaki chcą osiągnąć mieszkańcy obszaru objętego LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” jest wsparcie inicjatyw zmierzających do poprawy i rozwoju infrastruktury turystycznej w oparciu o zasoby przyrodnicze obszaru. Do osiągnięcia tego zamierzenia niezbędna jest realizacja przedsięwzięć zmierzających do poprawy i rozwoju infrastruktury turystycznej, do kreowania i promocji produktów turystycznych obszaru oraz ochrony zasobów przyrodniczych obszaru poprzez wspieranie inicjatyw ekologicznych i edukację ekologiczną. Głównym elementem spójności specyfiki obszaru z tym celem LSR jest wykorzystanie zasobów przyrodniczych i geograficznych w kierunku rozwoju usług turystycznych, w tym w szczególności rozwój infrastruktury turystycznej i produktów turystycznych obszaru. Stworzenie produktu turystycznego charakterystycznego dla obszaru wdraŜania LSR pozwoli na identyfikację z regionem społeczności lokalnej i wzmocni jeszcze bardziej więzi społeczno gospodarcze LGD. Kolejny cel jakim jest aktywizacja społeczna mieszkańców obszaru zostanie osiągnięty poprzez realizację przedsięwzięć zmierzających do rozwoju infrastruktury sprzyjającej aktywności społecznej, wsparcie rozwoju organizacji trzeciego sektora oraz tworzenie ich porozumień, w tym w zakresie współpracy międzyregionalnej i 77 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 7. Uzasadnienie podejścia zintegrowanego planowanych w ramach LSR międzynarodowej. Głównym elementem spójności specyfiki obszaru z tym celem LSR jest wykorzystanie zasobów w postaci duŜej ilości organizacji pozarządowych w kierunku wzmocnienia ich potencjału organizacyjnego i kadrowego. Ostatnim celem, co nie oznacza, Ŝe najmniej waŜnym, jest rozwój kultury i edukacji oraz wspieranie dziedzictwa kulturowego obszaru. Do jego osiągnięcia posłuŜą przedsięwzięcia polegające na wspieraniu i promocji dziedzictwa kulturowego obszaru oraz wspieraniu organizacji i instytucji działających w obszarze kultury i edukacji. Głównym elementem spójności specyfiki obszaru z tym celem LSR jest wykorzystanie zasobów w postaci bogatego dziedzictwa kulturowego i duŜej ilości podmiotów kultywujących tradycje obszaru w kierunku promocji i ochrony tych zasobów. Efektywne wdroŜenie Lokalnej Strategii Rozwoju LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” jest moŜliwe poprzez realizację idei podejścia zintegrowanego dla wszystkich planowanych działań oraz istniejących na obszarze jego działania zasobów. Zintegrowane podejście przejawia się przede wszystkim w partnerskiej metodzie opracowania Strategii co pozwoliło zachować spójność dokumentu i jego celów ze specyfiką obszaru. W proces szerokich konsultacji społecznych ze wszystkimi aktorami Ŝycia społecznego i gospodarczego zasięgu działania LGD zaangaŜowano wiele podmiotów i instytucji lokalnych co doprowadziło do pełnej ich integracji, w efekcie tworząc skuteczną podstawę do wdroŜenia Strategii. Tak więc, zastosowanie podejścia zintegrowanego gwarantuje współdziałanie ze sobą róŜnych elementów, co przełoŜy się na trwały efekt podejmowanych działań. Zintegrowany charakter Lokalnej Strategii Rozwoju, oznacza unikalne podejście do rozwiązywania problemów poprzez wielosektorowe łączenie istniejących zasobów i działań w trzech sferach: gospodarczej, społecznej, przyrodniczo - geograficznej oraz kulturowej. Dlatego naleŜy stwierdzić, iŜ Lokalna Strategia Rozwoju LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” ma charakter zintegrowany na poziome: • instytucjonalnym, • finansowym, • społecznym, 78 dla Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” • wykorzystania zasobów lokalnych. Poziom instytucjonalny Podejście zintegrowane na poziomie instytucjonalnym dotyczy zaangaŜowania wszystkich instytucji Ŝycia publicznego w proces wdraŜania LSR na etapie realizacji kaŜdego z celów ogólnych, szczegółowych oraz konkretnych przedsięwzięć, w tym w szczególności: a) organów lokalnej administracji samorządowej: władze gmin i ich jednostki organizacyjne, b) ośrodków Ŝycia społecznego i kulturalnego: domy kultury, domy pomocy społecznej, c) organizacji pozarządowych: stowarzyszenia i fundacje, koła gospodyń wiejskich d) podmiotów prywatnych: sektor mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, sektor instytucji finansowych. Poziom finansowy Zintegrowany charakter LSR dla obszaru LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” przejawia się poprzez alokowanie dla poszczególnych działań PROW 2007-2013 co najmniej 10% budŜetu strategii. PoniŜsza tabela obrazuje poziom alokacji. Tabela 15 Poziom alokacji LSR w ujęciu na poszczególne działania PROW 2007-2013. Działanie PROW RóŜnicowanie Kwota alokacji PLN w kierunku działalności 684 771,20 % alokacji 20 nierolniczej Tworzenie i rozwój mikroprzedsiebiorstw 684 771,20 20 Odnowa i rozwój wsi 1 540 735,20 45 Małe projekty 513 578,40 15 RAZEM 3 423 856,00 100 Poziom społeczny 79 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Poziom społeczny związany jest z integracją oraz szerokim udziałem wszystkich mieszkańców trzech gmin na rzecz realizacji LSR. Społeczność lokalna jest najwaŜniejszym elementem powodzenia wdraŜania wszystkich celów oraz przedsięwzięć niniejszej Strategii. Dlatego zaangaŜowanie mieszkańców stanowi kluczowy czynnik w procesie zmiany istniejącej sytuacji społeczno-gospodarczej obszaru LSR. Aktywne współuczestnictwo osób zamieszkujących obszar działania Stowarzyszenia w pełni wpisuje się w realizację idei podejścia zintegrowanego. Zasoby lokalne Podejście zintegrowane dotyczy wykorzystania zasobów lokalnych, których istnienie pozwala na skupienie podmiotów Ŝycia społecznego, gospodarczego i publicznego wokół nich i realizacji celów Strategii. Zasoby lokalne to przede wszystkim: a) potencjał gospodarczy, b) potencjał przyrodniczo - geograficzny, c) potencjał społeczny i kulturowy. Najwyraźniejsza integracja wykorzystania zasobów gospodarczych, przyrodniczo – geograficznych, społecznych i kulturowych widoczna jest w realizacji przedsięwzięć zapisanych w ramach celów ogólnych. Określone w Strategii cele i działania tworzą wspólny, ściśle ze sobą powiązany system. KaŜdy z przedstawicieli sektorów wchodzących w skład LGD ma moŜliwość realizacji przedsięwzięć, co zapewnia integrację na kaŜdym z poziomów. Wszystkie poziomy pozostają w efekcie synergii z innymi, wzajemnie się uzupełniają, co sprzyja tworzeniu wartości dodanej w postaci tworzenia nowych relacji nie tylko podczas wdraŜania konkretnych działań, ale poczucia wspólnoty i moŜliwości wzajemnej pomocy i wsparcia zarówno obecnie, jak równieŜ w przyszłości oraz powstawania nowych nieformalnych powiązań. Podsumowując, naleŜy stwierdzić, Ŝe podejście zintegrowane do planowanych przedsięwzięć przedstawia spójny i logiczny system wdraŜania wszystkich celów, przedsięwzięć jak i związków między róŜnymi podmiotami uczestniczącymi w ich realizacji. Tabela 16 Zintegrowane podejście w płaszczyźnie: poziom instytucjonalny – społeczny – zasoby lokalne. Przedsięwzięcie Beneficjenci 80 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Przedsięwzięcie róŜnicowania I Wspieranie Przedstawiciele dochodów gospodarstwach rolnych zaspokajania potrzeb w trzech w społecznego, kierunku rolnicy, gospodarczego przedsiębiorcy dobra i usługi zainteresowani gospodarczych, samorządy i organizacje im podległe Przedsięwzięcie II Wspieranie Przedstawiciele trzech róŜnicowania dochodów z działalności społecznego, w m.in.: lokalnej inwestowaniem w tworzenie i rozwój społeczności w zakresie zaopatrzenia w przedsięwzięć rolniczej sektorów: kierunku agroturystyki gospodarczego i i publicznego m.in.: rolnicy, przedsiębiorcy zainteresowani turystyki wiejskiej sektorów: agroturystykę inwestowaniem i turystykę w wiejską i świadczenie usług przyczyniających się do rozwoju turystyki, samorządy i organizacje im podległe Przedsięwzięcie III Szkolenia i doradztwo przedstawiciele trzech w zakresie przekwalifikowania lokalnej społecznego, sektorów: gospodarczego i społeczności i zdobywania przez nią publicznego m.in.: rolnicy, przedsiębiorcy nowych kompetencji oraz podnoszące zainteresowani świadomość ekologiczną promujące agroturystykę inwestowaniem i świadczenie w usług przyczyniających się do rozwoju obszaru, postawy proekologiczne. samorządy i organizacje im podległe, organizacje pozarządowe i ich członkowie Przedsięwzięciem IV Tworzenie promocja produktu turystycznego i Przedstawiciele społecznego, trzech sektorów: gospodarczego i publicznego m.in.: rolnicy, przedsiębiorcy zainteresowani inwestowaniem w turystykę, samorządy i organizacje im podległe, organizacje pozarządowe Przedsięwzięciem V Promocja zasobów Przedstawiciele regionu oraz wsparcie rozwoju obszaru społecznego, realizacji LSR trzech sektorów: gospodarczego i publicznego m.in.: rolnicy, przedsiębiorcy zainteresowani 81 inwestowaniem w Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” turystykę, samorządy i organizacje im podległe, organizacje pozarządowe 82 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 8. Uzasadnienie podejścia innowacyjnego przedsięwzięć planowanych w ramach LSR Mówiąc o innowacyjnym podejściu, trzeba zwrócić uwagę na wielotorowość tego pojęcia i rozpatrywać je pod róŜnymi kątami. MoŜe ono, bowiem dotyczyć praktycznie wszystkich aspektów LSR np. wdroŜenia nowych procesów, wprowadzenia nowych produktów i usług, czy sposobów wykorzystywania lokalnych zasobów, sposobu promowania lokalnych walorów, nowych i dotąd nie podejmowanych działań, nowej formy organizacyjnej lub rynku. Działania innowacyjne powinny zapewniać nowatorskie wykorzystanie lokalnych zasobów i proponować nowatorskie rozwiązania. Innowacyjność Lokalnej Strategii Rozwoju LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” jest związana z połoŜeniem w niej nacisku na komplementarność, współpracę i zaangaŜowanie lokalnych partnerów oraz wykorzystanie lokalnych zasobów w przedsięwzięciach o charakterze gospodarczym. Charakter strategii LSR jest innowacyjny, a zaplanowane przedsięwzięcia cechuje nowatorstwo. ZałoŜenia przyjęte w LSR są równieŜ wyzwaniem dla społeczności lokalnej. Innowacyjny jest pomysł mieszkańców LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” na wykreowanie i promocję produktów turystycznych obszaru. Uwzględniona została tu zarówno problematyka tworzenia i funkcjonowania gospodarstw agroturystycznych, dystrybucji, zbytu oraz kompleksowej promocji oferowanych produktów i usług turystycznych, a takŜe obsługi ruchu turystycznego. Podnoszenie świadomości mieszkańców w kwestii ochrony i poszanowania środowiska naturalnego oraz prawidłowego i efektywnego wykorzystania posiadanych zasobów dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w rozwoju obszaru stanowi element innowacyjny. Przedsięwzięcia zaplanowane w LSR mają przyczynić się do rozwoju nowych funkcji turystyczno – rekreacyjnych 83 dla Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” obszaru oraz przyczynią się do umocnienia i upowszechnienia działań i zjawisk juŜ zapoczątkowanych na tym obszarze. Nowatorskie jest takŜe podejście do turystyki, w sposób aktywizujący róŜne środowiska jednocześnie (gminy, przedsiębiorcy, osoby prywatne, organizacje pozarządowe). Innowacyjny jest takŜe pomysł mieszkańców LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” na tworzenie porozumień takŜe o charakterze międzyregionalnym i międzynarodowym przez organizacje trzeciego sektora działające na tym obszarze. WaŜnym elementem wskazującym na nowatorstwo jest równieŜ szereg pomysłów, które zakładają rozwój czynnika ludzkiego w kaŜdym z obszarów priorytetowych (np. szkolenia, doradztwo, konsulting). Warto równieŜ zaznaczyć, Ŝe nie występował on wcześniej w duŜym stopniu na terenie LSR. Często, bowiem był on niedoceniany w wielu wcześniejszych opracowaniach dotyczących obszarów wiejskich. Dlatego ogromne zaangaŜowanie społeczne w proces tworzenia LSR jest czymś nowym. Do rozwoju obszaru LGD „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” zaangaŜuje się społeczeństwo lokalne. Liczne funkcjonujące a takŜe nowoutworzone organizacje społeczne i ich porozumienia (takŜe o charakterze międzyregionalnym i międzynarodowym) podejmą szereg działań słuŜących rozwojowi obszaru objętego LGD. Wypracowane innowacyjne rozwiązania dadzą się bez problemu przenieść na inne obszary (geograficzne i społeczne) – wszędzie tam gdzie szeroki jest udział społeczny w podejmowaniu decyzji – decyzje te są bardziej trafne i odpowiadają występującym problemom, a wielostronne podejście do kaŜdej z kwestii pozwala właściwie ją ocenić, zdiagnozować i zaproponować konkretne – trafne rozwiązanie. 84 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 9. Procedury oceny zgodności operacji z LSR, wyboru operacji przez i odwołania od rozstrzygnięć organu decyzyjnego w sprawie wyboru operacji oraz kryteriów na podstawie których jest oceniana zgodność operacji z LSR oraz kryteriów wyboru operacji a takŜe procedury zmiany tych kryteriów. 85 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 10. Określenie budŜetu LSR dla kaŜdego roku jej realizacji. 86 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 11. Opis procesu przygotowania i konsultowania LSR. 87 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 12. Opis procesu wdraŜania i aktualizacji LSR. 88 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 13. Zasady i sposób dokonywania oceny (ewaluacji) własnej. 89 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 14. Określenie powiązań LSR z innymi dokumentami planistycznymi związanymi z obszarem objętym LSR. Spójność z dokumentami strategicznymi: Lokalna Strategia Rozwoju została opracowana w korelacji z następującymi dokumentami strategicznymi na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym: 1.1 Narodowa Strategia Rozwoju Regionalnego na lata 2007-2013 Opracowana Strategia pokrywa się z NSRR w następujących działaniach: a) wpływ na wzrost atrakcyjności konkurencyjności regionu i rozwoju jego potencjału, b) przełamywanie barier strukturalnych i gospodarczych, c) wyrównywania szans pomiędzy regionami, d) wewnętrznej integracji regionu, e) opracowania działań długofalowych, f) podejmowanie problemów priorytetowych dla regionu, g) zidentyfikowanie problemów i barier rozwojowych. 1.2 Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013 Opracowana Strategia podejmuje i rozwija problematykę podjętą w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego w głównych dziedzinach: a) rozwoju ekonomicznego, b) rozwoju i modernizacji obszarów wiejskich, c) rozwoju zasobów ludzkich, d) budowie strategii turystycznej regionu, e) promocji i ochrony dóbr kultury, f) ochrony środowiska, g) powoływania zespołów zadaniowych (grup sektorowych), h) wzrost atrakcyjności regionu. Będzie to moŜliwe dzięki realizacji celów pośrednich: a) wzrost konkurencyjności regionalnej gospodarki oraz jej zdolności do tworzenia miejsc pracy, b) rozwój nowoczesnego społeczeństwa i zasobów ludzkich dostosowanych do wymogów gospodarki opartej na wiedzy, 90 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” c) poprawa atrakcyjności i spójności terytorialnej województwa lubelskiego, d) rozwój współpracy międzyregionalnej oraz poprawa skuteczności wdraŜania polityki rozwoju. 1.3 Regionalny Program Operacyjny Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013 Celem nadrzędnym RPO WL jest podniesienie konkurencyjności Lubelszczyzny prowadzące do szybszego wzrostu gospodarczego oraz zwiększenia zatrudnienia z uwzględnieniem walorów naturalnych i kulturowych regionu. Realizacji celu nadrzędnego słuŜyć maja osie priorytetowe: Oś Priorytetowa I: Przedsiębiorczość i innowacje Oś Priorytetowa II: Infrastruktura ekonomiczna Oś Priorytetowa III: Atrakcyjność obszarów miejskich i tereny inwestycyjne Oś Priorytetowa IV: Społeczeństwo informacyjne Oś Priorytetowa V: Transport Oś Priorytetowa VI: Środowisko i czysta energia Oś Priorytetowa VII: Kultura, turystyka i współpraca międzyregionalna Oś Priorytetowa VIII: Infrastruktura społeczna Oś Priorytetowa IX: Pomoc techniczna Projekty wpisane do Lokalnej Strategii Rozwoju LGD są spójne z celami wskazanymi w osiach priorytetowych I, II, IV, VI, VII i VIII. 1.4 Strategia Rozwoju Powiatu Ryckiego na lata 2007-2013: Diagnoza społeczno – gospodarcza powiatu, pozwoliła na wskazanie niezbędnych do realizacji celów, które przyczyną się do znacznego rozwoju powiatu i pełnego wykorzystania walorów przyrodniczych. Główny cel strategii to aktywizacja ekonomiczna na terenie powiatu ryckiego zapewniająca: 1. Poprawę warunków materialnych (w tym zmniejszenie bezrobocia) i socjalnych Ŝycia mieszkańców oraz warunków gospodarowania na obszarze powiatu. 2. Kompleksowy rozwój infrastruktury technicznej i socjalnej 3. Pełne wykorzystanie warunków przyrodniczych 1.5 Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy Ryki na lata 2008 -2015 91 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Strategia Rozwoju Lokalnego Gminy stanowi podstawę do efektywnego wykorzystania przez gminę środków rozwojowych, zarówno krajowych jak i z UE, na realizację celów społeczno – gospodarczych, a zarówno podstawę do pomnaŜania ilości środków przez szybszy i efektywniejszy wzrost gospodarczy. Cele strategiczne Gminy Ryki sformułowano w 3 podstawowych kategoriach obszarów: 1. Wzrost konkurencyjności Gminy Ryki poprzez rozbudowę infrastruktury drogowej, teleinformatycznej, terenów inwestycyjnych i ochrony środowiska. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: Cel operacyjny 1: Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej wraz z infrastrukturą towarzyszącą. Cel operacyjny 2: Rozwój społeczeństwa informacyjnego. Cel operacyjny 3: Rozbudowa i modernizacja infrastruktury wodno – kanalizacyjnej, oczyszczalni ścieków oraz rozwiązanie problemów gospodarki odpadami Cel operacyjny 4: Kompleksowe uzbrojenie terenów inwestycyjnych 2. Poprawa warunków Ŝycia mieszkańców Gminy Ryki. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: Cel operacyjny 1: Rozwój infrastruktury edukacyjno – sportowej Cel operacyjny 2: Rewitalizacja oraz poprawa estetyki miasta Cel operacyjny 3: Rozbudowa systemu monitoringu na terenie gminy Cel operacyjny 4: Podnoszenie kwalifikacji pracowników Urzędu gminy w Rykach i podległych mu jednostek poprzez organizację szkoleń i kursów finansowanych z funduszy UE Cel operacyjny 5: 92 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Aktywne działania na rzecz zmniejszenia bezrobocia wśród mieszkańców gminy Cel operacyjny 6: Rozwój mieszkalnictwa 3. Rozwój turystyki w oparciu o walory i zasoby środowiska przyrodniczego oraz dziedzictwa kulturowego. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: Cel operacyjny 1: Budowa i rozwój infrastruktury rekreacyjnej Cel operacyjny 2: Odbudowa i modernizacja obiektów dziedzictwa kulturowego Cel operacyjny 3: Promocja walorów turystycznych gminy Cel operacyjny 4: Rozwój bazy turystycznej na terenie gminy Cel operacyjny 5: Budowa i rozbudowa szlaków pieszych ścieŜek rowerowych, tras wycieczkowych, szlaków turystycznych, deptaków turystycznych na terenie gminy Cel operacyjny 6: Rozwój infrastruktury noclegowej. 1.6 Strategia Rozwoju Gminy StęŜyca 2007-2015 Cele strategiczne gminy StęŜyca realizowane będą w 2 podstawowych obszarach: 1. Poprawa efektywności lokalnej gospodarki i atrakcyjności turystycznej: Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację następujących celów operacyjnych Cel operacyjny 1: WyposaŜenie gminy w podstawową infrastrukturę poprawiającą atrakcyjność inwestycyjną i turystyczną. Cel operacyjny 2: Zwiększenie dochodowości gospodarstw rolnych Cel operacyjny 3: Rozwój pozarolniczej sfery gospodarki 2. Integracja społeczna oraz lepsza jakość kapitału ludzkiego: Cel operacyjny 1: Podniesienie poziomu wykształcenia i wiedzy mieszkańców gminy 93 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Cel operacyjny 2: Rozwój kultury i kapitał społecznego w gmine 1.7. Strategia Rozwoju Gminy UłęŜ 2007-2015 Strategia Rozwoju Gminy UłęŜ jest dokumentem określającym wybór drogi rozwoju społeczno – gospodarczego gminy poprzez określenie misji i docelowej wizji jednostki uzaleŜnionej od realizacji wyznaczonych celów. Cele strategiczne gminy UłęŜ sformułowano w 4 podstawowych kategoriach obszarów: 1. ZrównowaŜony rozwój środowiska. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: Cel operacyjny 1 : Uporządkowanie gospodarki wodno – ściekowej na terenie gminy Cel operacyjny 2 : Uporządkowanie gospodarki odpadami Cel operacyjny 3 : Poprawa stopnia lesistości i systemu zieleni urządzonej Cel operacyjny 4 : Podniesienie poziomu świadomości ekologicznej mieszkańców gminy. Cel operacyjny 5 : Wprowadzenie ekologicznych i oszczędnych źródeł ogrzewania. Cel operacyjny 6 : Ochrona cennych walorów przyrodniczych i krajobrazowych. 2. ZrównowaŜony rozwój społeczny. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: Cel operacyjny 1 : Podniesienie poziomu obsługi mieszkańców w oświacie i kulturze. Cel operacyjny 2 : Poprawienie stanu bazy sportowo – rekreacyjnej gminy. Cel operacyjny 3 : Rozwój społeczeństwa informacyjnego. Cel operacyjny 4 : Utworzenie gminnego zasobu nieruchomości mieszkaniowych. 94 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Cel operacyjny 5 : Poprawa bezpieczeństwa zbiorowego i osobistego mieszkańców. Cel operacyjny 6 : Przeciwdziałanie patologii i wykluczeniu społecznemu 3. ZrównowaŜony rozwój gospodarczy. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: Cel operacyjny 1 : Tworzenie nowych miejsc pracy. Cel operacyjny 2 : Poprawa stanu technicznego dróg i rozbudowa sieci dróg. Cel operacyjny 3 : Zagospodarowanie wolnych obiektów na terenie gminy. Cel operacyjny 4 : Promocja atrakcyjności inwestycyjnej Gminy 4. ZrównowaŜony rozwój przestrzenny i instytucjonalny. Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację następujących celów operacyjnych: Cel operacyjny 1 : Zachowanie lokalizacji obszarów rolniczych, leśnych, produkcyjnych, usługowych, mieszkaniowych i rekreacyjno – sportowych. Cel operacyjny 2 : Rozwijanie poziomu zarządzania gminą. Cel operacyjny 3 : Uzyskanie wielosektorowego wsparcia dla działań władz gminnych. Strategia Rozwoju Lokalnego jest ponadto spójna z innymi dokumentami określającymi warunki rozwoju na poziomie kraju w tym : Program Rozwoju Polski Wschodniej, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Narodowa Strategia Rozwoju Kultury oraz na poziomie lokalnym: Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy, Studium Uwarunkowań i 95 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy, Program Ochrony Środowiska, Program Gospodarki Odpadami 96 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 15. Wskazanie planowanych działań, przedsięwzięć lub operacji realizowanych przez LGD w ramach innych programów wdraŜanych na obszarze objętym LSR. 97 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 16. Przewidywany wpływ realizacji LSR na rozwój regionu i obszarów wiejskich. 98 Lokalna Strategia Rozwoju dla obszaru Lokalnej Grupy Działania „Lepsza przyszłość Ziemi Ryckiej” 17. Informacja o dołączonych do LSR załącznikach. 99
