Znane osobistości: Nikifor

Znane osobistości: Nikifor
Nikifor Krynicki, (od 2003) Epifaniusz Drowniak, (ur. 21 maja 1895 w Krynicy, zm. 10
października 1968 w Foluszu) - polski malarz prymitywista pochodzenia łemkowskiego.
Był synem Eudokii Drowniak bardzo biednej wiejskiej kobiety, która zarabiała na życie
sprzątaniem krynickich pensjonatów. Po matce, która wychowywała go samotnie, w wielkiej
biedzie i poniewierce odziedziczył wadę słuchu i wymowy. Bełkotliwa, bardzo niewyraźna mowa
uniemożliwiła mu normalny kontakt z ludźmi i naukę w szkole, do której podobno krótki czas
uczęszczał, lecz faktycznie pozostał analfabetą.
Nie wiadomo, skąd wzięło się jego imię czy też przezwisko (oryginalnie brzmiało ono
prawdopodobnie Netyfor), w każdym razie używał go od najmłodszych lat. Przez długi czas
posługiwał się wyłącznie tym imieniem. Dopiero w 1963 roku urzędowo nadano mu nazwisko
"Krynicki", co stanowiło przypieczętowanie administracyjnej normalizacji jego statusu
(jednocześnie od władz Krynicy otrzymał mieszkanie). Natomiast w 2003 roku sąd w Muszynie
rozstrzygnął, że prawdziwe imię i nazwisko Nikifora to: Epifaniusz (Epifan) Drowniak.
zdj. 1.
Pomnik Nikifora Krynickiego w Krynicy-Zdrój
Nikifor był samoukiem, ale niewątpliwie został obdarzony nadzwyczajnym talentem malarskim.
Znawcy sztuki mówią wręcz o Jego "fenomenalnej intuicji malarskiej", pozwalającej mu szybko,
bezbłędnie i idealnie dokonywać zestawień kolorystycznych. Przez długie lata artysty nie było
stać na zakup dobrych materiałów malarskich, tworzył więc na przypadkowych kawałkach
papieru, takich jak np. papier pakunkowy, stare plakaty, kartki z zeszytów szkolnych, tektura,
pudełka po papierosach itp.
1/3
Znane osobistości: Nikifor
W swoim malarstwie Nikifor był swoistym dokumentalistą rzeczywistości. Wybierając pewien
element do utrwalenia na obrazie przekształcał go i poprawiał według własnego uznania.
Zawsze jednak, co warte jest podkreślenia, brał na warsztat tylko to, co było "godne
malowania". Zaznaczyć też należy, iż Nikifor nigdy nie namalował dwóch jednakowych
obrazów. Nawet, gdy był o to specjalnie proszony, malując ten sam obiekt kolejny raz, zawsze
zmieniał szczegóły kompozycji.
Zdecydowana większość obrazów Nikifora to akwarele i w tej technice wykonane zostały w
okresie międzywojennym prace, które uznawane są za najlepsze w jego dorobku. W
późniejszych latach Nikifor stosował także gwasze i kredki. Do najstarszych, wyśmienitych
obrazów, prawdopodobnie z lat I wojny światowej, zaliczane są sceny wojskowe. Przedstawiają
żołnierzy armii austro-węgierskiej i rosyjskiej przy składaniu meldunków i raportów. Za
szczególnie cenne pod względem artystycznym uznawane są obrazy z lat 20. i 30., wśród
których wyróżniają się architektury fantastyczne i sceny we wnętrzach świątyń. Za szczytowe
osiągnięcie w twórczości Nikifora należy chyba jednak uznać obrazy, które umownie nazwiemy
pejzażami beskidzkimi ze stacyjkami. Temat wiejskich stacyjek i dworców kolejowych związany
jest z ulubionymi przez Nikifora podróżami koleją.
Od 1960 aż do śmierci Nikiforem opiekował się krynicki artysta malarz Marian Włosiński.
Poświęcił dla niego swój talent i stworzył mu dobre warunki do pracy i życia, a po śmierci
Nikifora zadbał o zachowanie jego twórczości. Dzieje tej niezwykłej przyjaźni opowiada film
fabularny Mój Nikifor Krzysztofa Krauzego (rolę Nikifora zagrała w nim Krystyna Feldman).
Premiera filmu w 2004 roku przyczyniła się do ponownego, wzrostu zainteresowania
krynickim samoukiem, a co za tym idzie - spowodowała kilka wystaw oraz wznowienie
niektórych publikacji dotyczących Jego i Jego sztuki.
2/3
Znane osobistości: Nikifor
zdj. 2. Plakat z filmy "Mój Nikifor".
Artysta zmarł 10.10.1968 roku w sanatorium w Foluszu k. Jasła. Pochowany został na
cmentarzu w Krynicy. Od 1995 roku czynne jest w Krynicy Muzeum Nikifora.
zdj. 3.
Muzem Nikifora na ul. Bulwary Dietla 19 w Krynicy Zdrój
Przez całe życie Nikifor był bardzo mocno związany z Krynicą, gdzie mieszkał i tworzył. Był
bardzo barwną postacią, swój "warsztat malarski" (kilka pudełek ze zwykłymi szkolnymi
akwarelkami i kredkami oraz trochę ołówków i pędzli) rozkładał codziennie w różnych
punktach uzdrowiska co czyniło go znanym zarówno wśród kuracjuszy, jak i mieszkańców.
Nie ma przesady w stwierdzeniu że Nikifor stał się
w świecie.
najsłynniejszym "ambasadorem Krynicy"
Literatura:
1. Almanach Muszyny 1999, Rocznik pod patronatem Towarzystwa
Muszyńskiej, wydanie I
1. http://www.malarze.walhalla.pl/malarze.php5? art=66
2. http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_nikifor_krynicki
3. http://pl.wikipedia.org/wiki/Nikifor_Krynicki
4. http://www.nikifor.com.pl
Miłośników ziemi
Zobacz również artykuł o najsłynniejszym "ambasadorze Krynicy" w świecie, czyli JANI
E KIEPURZE
.
3/3