„PIĘKNA NASZA MAŁOPOLSKA CAŁA”-materiały dla klas 5 Atrakcje

„PIĘKNA NASZA MAŁOPOLSKA CAŁA”-materiały dla klas 5
Atrakcje turystyczne Małopolski południowej
Krynica Zdrój
Miasto zwane perłą polskich uzdrowisk. Najstarszym budynkiem w Krynicy jest pijalnia wód
"Słotwinka" z 1806 roku. Na krynickim deptaku znajduje się Pijalnia Główna oraz Stary Dom
Zdrojowy. Miejscowe słynne źródła wód mineralnych to: Jan, Mieczysław, Zuber, Słotwinka.
Ozdobą Krynicy są drewniane wille z XIX wieku, m.in. "Biała Róża", "Biały Orzeł", "Wisła",
"Witoldówka", "Małopolanka". W jednej z nich, o nazwie "Romanówka", od 1994 roku mieści
się Muzeum Nikifora. Nad miastem góruje szczyt Jaworzyny (1114 m n.p.m.), na który można
wjechad kolejką gondolową. Rozciąga się z niego widok na zachwycającą panoramę Beskidu
Sądeckiego.
Szczawnica
Jest to jedno z najpiękniejszych i najstarszych uzdrowisk w Polsce. Usytuowanie miasta
w dolinie Grajcarka, pomiędzy łaocuchem Pienin i Beskidem Sądeckim, tworzy znakomity
mikroklimat sprzyjający poprawie zdrowia. Na terenie uzdrowiska znajdują się źródła
dwunastu kwaśnych wód - szczaw, o walorach których pierwsze wzmianki pochodzą aż z XVI
wieku. W mieście znajdują się: "Dom nad zdrojami", mieszczący pijalnię szczawnickich wód,
Sanatoria Uzdrowiskowe i pensjonaty. Miasto urzeka drewnianą, dziewiętnastowieczną
zabudową. W Szczawnicy działa Stacja Narciarska Palenica z ok. 4 kilometrami tras
narciarskich.
Przełom Dunajca
Dunajec to prawy dopływ Wisły. W okolicach Sromowców i Szczawnicy rzeka ta tworzy
niesamowicie malowniczy krajobraz - głęboko wcięty wąwóz, otoczony stromymi turniami
o wysokości nawet 300 m. Dunajec na tym odcinku wije się wśród skał Pienioskiego Parku
Narodowegoniczym wstęga i właśnie tą trasą odbywa się spływ tratwami flisackimi.
Zabytki Małopolski południowej
KOŚCIÓŁ W DĘBNIE
Kościół parafialny pod wezwaniem św. Michała Archanioła w Dębnie, znajduje się na dwóch
ważnych szlakach kulturowych: Szlaku Architektury Drewnianej oraz Szlaku Gotyckim.
Geograficznie położony jest w północnej części Kotliny Nowotarskiej.
Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1335 roku (XIV w.). We wnętrzu kościoła podziwiad
można cenne rzeźby gotyckie, a także wyjątkowe malowidła pochodzące z XV – XVI w.
W roku 1883 kościół otrzymał od króla Jana III Sobieskiego chorągiew.
Kościół w Dębnie, ze względu na swoją unikatowośd, został w roku 2003 wpisany na Listę
Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
Przyroda Małopolski południowej
Pienioski Park Narodowy -jeden z 23 parków narodowych na terenie Polski, utworzony
w 1932r.Jego odpowiednikiem po stronie słowackiej jest PIENAP. Symbolem są Trzy Korony.
Zajmuje on najcenniejszą krajobrazowo częśd pasma Pienin. Szczyty mają tu ostre sylwetki , a
doliny przyjmują miejscami postad skalnych wąwozów. Pienioski Park Narodowy zajmuje
najcenniejsze pod względem krajobrazowym i przyrodniczym obszary Pienin Właściwych:
Masyw Trzech Koron, Pieniny Czorsztyoskie, Pieninki, Przełom Dunajca. Dla turystów
udostępniono 35 km szlaków. Zalicza się do nich również stanowiący atrakcję na skalę
europejską spływ tratwami przełomem Dunajca (jego trasę można przejśd także pieszo Drogą
Pienioską). Dla turystów przygotowano galerie widokowe na Trzech Koronach i Sokolicy.
Atrakcją turystyczną jest również Zamek w Czorsztynie.
Na obszarze PPN występuje 1100 gatunków roślin naczyniowych, w tym 2 endemity: pszonak
pienioski i mniszek pienioski. Opisano także ponad 400 gat. glonów, 230 gat. mchów, 550
gat. grzybów kapeluszowych, ponad 400 gat. porostów . Osobliwościami, które na terenie
Polski występują wyłącznie w Pieninach są także: pienioska odmiana bylicy piołunu, chaber
pienioski, złocieo Zawadzkiego czy jałowiec sabioski(poza Pieninami nie występuje nigdzie
indziej w Karpatach Zachodnich). Tawuła średnia oprócz Pienin występuje jeszcze tylko
w Bieszczadach. Bardzo ciekawe i bogate gatunkowo są powstałe w wyniku wielowiekowej
działalności człowieka łąki pienioskie. Z rzadszych roślin warto wymienid liczne tutaj gatunki
storczyków: m.in. dwulistnik muszy, storczyk szerokolistny, storczyk bzowy, storczyk męski,
a także rzadkiego i imponującego ostrożenia głowacza czy ciemiężycę zieloną. W murawach
naskalnych dominuje sesleria skalna, występuje także smagliczka skalna, kostrzewa blada.
Urozmaicony teren i różnorodnośd warunków środowiskowych sprawia, że również świat
zwierząt jest ciekawy. Z większych ssaków występują: borsuk, dzik, jeleo, ryś, żbik, kuna
leśna, sarna. Dzięki występowaniu jaskio, w których mogą zimowad, bogata jest fauna
nietoperzy, obejmująca aż 15 gatunków. Najliczniejszy wśród nich jest rzadki już w Europie
podkasaniec mały. Bogata jest awifauna (ok. 160 gatunków ptaków). Z gatunków naskalnych
warto wymienid nagórnika, pomurnika, kopciuszka i gniazdującego również w skałach
bociana czarnego, z rzadszych drapieżników puchacza. W Dunajcu żyje głowacica. Pienioskie
łąki słyną z różnorodności motyli. Najsłynniejszy z nich to endemiczny niepylak apollo.
www.apollo.natura2000.pl Niepylak apollo
Trzy Korony -źródło własne
Złocieo Zawadzkiego www.wikipedia.org
Sławni Małopolanie – Małopolska Południowa
Nikifor Krynicki - właściwie Epifaniusz Drowniak urodzony ok. 21 maja 1895r. w Krynicy. Był
pochodzenia łemkowskiego. Jego matką była Eudokia Drowniak - uboga, głuchoniema
łemkowska żebraczka. Nikifora uważano za niepełnosprawnego psychicznie. Nie umiał czytad
i pisad, a także zamiast mówid bełkotał. Jego wielką pasją było malarstwo. Malarstwo
prymitywne Nikifora zostało docenione dopiero pod koniec jego życia. Zyskał on sławę
i wielkie pieniądze, ale nie umiał z nich korzystad. Nikiforem opiekował się krynicki artysta,
malarz Marian Włosioski. Poświęcił dla niego swój talent i tworzył mu dobre warunki do
pracy i życia. Po śmierci Nikifora zadbał o zachowanie jego twórczości. Nikifor Krynicki zmarł
10 października 1968 r. w domu opieki społecznej w Foluszu.