Działalność gospodarcza obywateli Chińskiej Republiki

Działalność gospodarcza obywateli Chińskiej Republiki Ludowej na terytorium Rzeczpospolitej
Zgodnie z obowiązującymi przepisami również cudzoziemcy spoza Unii Europejskiej, w tym
obywatele Chińskiej Republiki Ludowej mogą prowadzić działalność gospodarczą na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej. Podjęcie takiej działalności regulowane jest m.in. przepisami ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 672 ze zm.,
dalej: „ustawa o swobodzie działalności gospodarczej”) oraz ustawy o cudzoziemcach z dnia 12
grudnia 2013 roku (Dz. U. z 2013 roku poz. 1650, dalej: „ustawa o cudzoziemcach”) a także umowami
międzynarodowymi zawartymi pomiędzy Polską a Chinami.
Umowami wiążącymi te państwa, mającymi wpływ na prowadzenie działalności gospodarczej przez
obywateli Chin na obszarze Polski są m.in. Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
a Rządem Chińskiej Republiki Ludowej w sprawie wzajemnego popierania i ochrony inwestycji (dalej:
„umowa w sprawie popierania inwestycji”) oraz Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej
Ludowej a Rządem Chińskiej Republiki Ludowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i
zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (dalej: „umowa o
unikaniu podwójnego opodatkowania”), obie z dnia 7 czerwca 1988 roku.
W myśl art. 2 umowy w sprawie popierania inwestycji, każda strona będzie popierać inwestorów
drugiej strony i dopuści takie inwestycje zgodnie ze swoim prawem i przepisami, zaś z art. 3 ust. 1
wynika, że inwestycjom i działalności związanej z inwestycjami zostanie przyznane sprawiedliwe
traktowanie i będą one korzystały z ochrony na terytorium drugiej strony. Zgodnie z art. 3 ust. 2
umowy w sprawie popierania inwestycji, takie traktowanie i ochrona będą nie mniej korzystne niż
przyznane inwestycjom i działalności związanej z inwestycjami inwestorów z jakiegokolwiek państwa
trzeciego. Ustalenia te zostały rozwinięte m.in. w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej.
Prowadzeniu działalności gospodarczej przez obywateli Chin na terytorium Polski sprzyjać może też
umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania. Stosownie do art. 7 ust. 1 umowy o unikaniu
podwójnego opodatkowania zyski przedsiębiorstwa umawiającego się państwa będą podlegać
opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim
umawiającym się państwie przez położony tam zakład, bowiem w takim przypadku zyski
przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej
mogą być przypisane temu zakładowi. Zgodnie z art. 10 ust. 1 tej umowy, dywidendy, które płaci
spółka mająca siedzibę w umawiającym się państwie osobie mającej miejsce zamieszkania lub
siedzibę w drugim umawiającym się państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim państwie. Z
art. 10 ust. 2 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania wynika jednak, że dywidendy te mogą
być również opodatkowane w tym państwie i według prawa państwa, w którym spółka wypłacająca
dywidendy ma swoją siedzibę, ale jeżeli odbiorca dywidend jest ich właścicielem, podatek ten nie
może przekroczyć dziesięciu procent kwoty dywidend brutto (te postanowienia ustępu nie naruszają
opodatkowania spółki od zysków, z których dywidendy są wypłacane). Zgodnie z art. 13 ust. 1 umowy
o unikaniu podwójnego opodatkowania, zyski ze sprzedaży majątku powstające w umawiającym się
państwie mogą być opodatkowane w tym państwie. W myśl art. 14 ust. 1 umowy o unikaniu
podwójnego opodatkowania dochody, które osoba mająca miejsce zamieszkania w umawiającym się
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
państwie osiąga z wykonywania usług zawodowych albo z innej samodzielnej działalności
(samodzielnie wykonywana działalność lekarzy, prawników, inżynierów, architektów, naukowa itp.)
będą podlegać opodatkowaniu tylko w tym państwie, z wyjątkiem jednej z następujących
okoliczności, w których takie dochody mogą być również opodatkowane w drugim się państwie:
a) jeżeli ta osoba dysponuje zwykle stałą placówką dla wykonywania swojej działalności w drugim
umawiającym się państwie; w takim przypadku dochody mogą być opodatkowane w tym drugim
umawiającym się państwie, jednak tylko w takiej wysokości, która może być przypisana tej stałej
placówce;
b) jeżeli ta osoba przebywa w drugim umawiającym się państwie przez okres lub okresy
przekraczające łącznie 183 dni w danym roku kalendarzowym; w takim przypadku tylko ta część
dochodu pochodząca z wykonywania działalności w tym drugim umawiającym się państwie może być
opodatkowana w tym drugim państwie.
Honoraria i inne podobne należności, które osoba mająca miejsce zamieszkania w jednym z państw
otrzymuje z tytułu członkostwa w radzie zarządu spółki mającej siedzibę w drugim państwie, mogą
być opodatkowane w tym drugim państwie (art. 16 umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania).
Stosownie do treści art. 13 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, osoby zagraniczne z
państw członkowskich Unii Europejskiej, z państw członkowskich Europejskiego Stowarzyszenia
Wolnego Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz osoby
zagraniczne z państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które
mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa z
Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność
gospodarczą na takich samych zasadach, jak obywatele polscy.
Możliwością taką dysponują również obywatele innych państw niż wymienione powyżej, w tym
obywatele Chin. Zgodnie bowiem z art. 13 ust. 2 osoby takie mogą podejmować i wykonywać
działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak
obywatele polscy, jeżeli posiadają w Rzeczypospolitej Polskiej:
a) zezwolenie na pobyt stały,
b) zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
c) zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z kształceniem się na studiach lub w celu
połączenia się z rodziną,
d) zezwolenie na pobyt czasowy udzielone przybywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
lub przebywającemu na tym terytorium w celu połączenia z rodziną członkowi rodziny, w rozumieniu
art. 159 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, osób, o których mowa w lit. a, b,
e oraz f,
e) status uchodźcy,
f) ochronę uzupełniającą,
g) zgodę na pobyt ze względów humanitarnych lub zgodę na pobyt tolerowany,
h) zezwolenie na pobyt czasowy i pozostają w związku małżeńskim, zawartym z obywatelem polskim
zamieszkałym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
i) zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania działalności gospodarczej, udzielone ze względu
na kontynuowanie prowadzonej już działalności gospodarczej na podstawie wpisu do CEIDG,
2) korzystają w Rzeczypospolitej Polskiej z ochrony czasowej,
3) posiadają ważną Kartę Polaka,
4) są członkami rodziny, w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw
członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043, ze zm.),
dołączającymi do obywateli państw, o których mowa w ust. 1, lub przebywającymi z nimi.
Możliwością podjęcia działalności gospodarczej na zasadach takich samych jak obywatele polscy
dysponują również cudzoziemcy, którzy przebywają na terytorium Polski na podstawie złożonego w
terminie wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i wniosek nie zawiera braków
formalnych (lub braki formalne zostały uzupełnione w terminie) lub na podstawie umieszczonego w
dokumencie podróży odcisku stempla, który potwierdza złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na
pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, jeżeli bezpośrednio przed złożeniem wniosku o
udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt
rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej byli uprawnieni do podejmowania i wykonywania
działalności gospodarczej na podstawie opisanego powyżej ust. 2 pkt 1 lit. c, d i h.
Jeżeli cudzoziemiec nie spełnia warunków wymienionych powyżej, ma on prawo do podejmowania i
wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowoakcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek
oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią
inaczej (art. 13 ust. 3 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej).
Z podjęciem działalności gospodarczej przez cudzoziemca na terytorium Polski wiąże się uprawnienie
do udzielenia takiemu cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności
gospodarczej. Zgodnie z art. 142 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach zezwolenia na pobyt czasowy w celu
prowadzenia działalności gospodarczej udziela się, jeżeli celem pobytu cudzoziemca na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej jest prowadzenie działalności gospodarczej na podstawie przepisów
obowiązujących w tym zakresie na tym terytorium. Zezwolenia tego udziela się także w przypadku,
gdy celem pobytu cudzoziemca jest wykonywanie pracy poprzez pełnienie funkcji w zarządzie spółki z
ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej, którą cudzoziemiec utworzył lub której udziały
lub akcje objął lub nabył (art. 142 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach).
W celu udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemiec podejmujący działalność gospodarczą
musi wykazać spełnienie następujących warunków (art. 142 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach):
posiadanie ubezpieczenia zdrowotnego lub potwierdzenia pokrycia przez ubezpieczyciela kosztów
leczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadanie źródła stabilnego i regularnego dochodu
(wystarczającego na pokrycie kosztów utrzymania siebie i członków rodziny pozostających na jego
utrzymaniu) i posiadanie zgody właściwego organu na zajmowanie określonego stanowiska lub
wykonywanie zawodu, jeżeli obowiązek jej uzyskania wynika z przepisów odrębnych. Ponadto
cudzoziemiec musi wykazać, iż ma zapewnione na terytorium Polski miejsce zamieszkania (art. 142
ust. 1 pkt 3 ustawy o cudzoziemcach). W przypadku podmiotu, który prowadzi działalność
gospodarczą wymagane jest (art. 142 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o cudzoziemcach), aby w roku
podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt
czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemca podmiot ten osiągnął
GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – ADWOKACI I RADCOWIE PRAWNI SP.P.
dochód nie niższy niż 12-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie, w
którym podmiot ten ma siedzibę lub miejsce zamieszkania lub zatrudniał na czas nieokreślony i w
pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej przez okres 1 roku poprzedzającego złożenie wniosku co
najmniej 2 pracowników będących obywatelami polskimi lub cudzoziemcami, posiadającymi
zezwolenia pobytowe lub status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub czasową, zgodę na pobyt,
obywatelstwo Unii Europejskiej lub państwa Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo
korzystającymi na innej podstawie ze swobody przepływu osób. Ewentualnie, zgodnie z art. 1 42 ust.
1 pkt 3 lit. b należy wykazać posiadanie środków pozwalających na spełnienie w przyszłości
warunków określonych w lit. a lub prowadzi działania pozwalające na spełnienie w przyszłości tych
warunków, w szczególności przyczyniające się do wzrostu inwestycji, transferu technologii,
wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy.
Podjęcie działalności gospodarczej przez obywateli Chin na terytorium Polski wiązać się może zatem z
korzyściami (wynikającymi z powyżej omówionych ustaw i umów wiążących te państwa), zwłaszcza z
uzyskaniem zezwolenia na pobyt tymczasowy, co skutkować może uzyskaniem dostępu do innych
krajów Unii Europejskiej, jak też w przyszłości ewentualnym dostępem do rynków państw, które
mogą podpisać umowy o wolnym handlu z Unią Europejską (obecnie rozmowy na ten temat
prowadzone są z USA).
Autor: Tomasz Bernady, radca prawny w Kancelarii GACH, HULIST, MIZIŃSKA, WAWER – adwokaci
i radcowie prawni sp.p.
(www.ghmw.pl)