Rolnictwo

2016-03-17
IV. ROLNICTWO
Znajomość faktów
109. Zakreśl poprawną odpowiedź na pytanie: Jaką część ludności świata stanowi ludność wiejska?
1 p.
a) niewielką część
b) około połowy
c) znacznie ponad połowę
110. Dokończ zdanie: Przyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce na tle świata określa się jako
1 p.
............................................... .
111. Zakreśl poprawne uzupełnienie zdania: Grunty orne zajmują ...... % powierzchni lądowej na
Ziemi.
1 p.
a) 10
b) 45
c) 60
112.W Zakreśl zdania fałszywe.
a) W rolnictwie Indii przeważa intensywna, zmechanizowana uprawa roli.
b) Tradycyjna uprawa ryżu w Azji jest pracochłonna, ale zasoby pracy są wystarczające
dzięki dużej gęstości zaludnienia obszarów wiejskich.
c) Głównym zadaniem rolnictwa tradycyjnego w Afryce jest produkcja żywności na
potrzeby własne.
d) Produkcja żywności na obszarach rolnictwa tradycyjnego w Afryce całkowicie
zaspokaja potrzeby mieszkańców.
e) Wysokie plony ryżu uzyskuje się dzięki korzystnym warunkom przyrodniczym i dużym
nakładom pracy.
2 p.
113.PW W miejscu kropek wpisz nazwy głównych roślin żywieniowych uprawianych na wymienionych
obszarach.
2 p.
a) Ameryka Łacińska...................................., ....................................
b) Indie...................................., ....................................,
c) Europa....................................
d) strefa okołorównikowa....................................
e) Australia....................................
114.W Zakreśl zdania prawdziwe.
a) Najlepsze gatunki włókna bawełny produkuje się w dolinie Nilu.
b) Najwięcej juty uprawia się w Japonii.
c) Len jest uprawiany w strefie umiarkowanej.
d) Największe obszary zajmują plantacje w strefie umiarkowanej.
e) W Indiach ryż uprawia się głównie na wyżynie Dekan.
f) Indie należą do największych światowych producentów herbaty i juty.
g) Na całym świecie szybko maleje liczba koczowników.
2 p.
115. PW Na ilustracjach przedstawiono obszary uprawy trzech zbóż. Wybierz ich nazwy spośród
wymienionych niżej i podpisz ilustracje.
2 p.
kukurydza, proso, pszenica, ryż, żyto
1
2016-03-17
116.PW W miejscu kropek wpisz po dwa produkty chowu wymienionych zwierząt.
a) króliki ............................................................................................................
b) lamy …..........................................................................................................
c) renifery...........................................................................................................
d) wielbłądy........................................................................................................
e) drób................................................................................................................
f) owce................................................................................................................
2 p.
117. Uzupełnij zdanie.
1 p.
W środowisku pierwotnym lasy zajmowały 60% lądowej powierzchni Ziemi. Na początku XXI w.
zajmują jedynie .................. dawnego obszaru.
118. Uzupełnij opis wykresu, wpisując w miejsce kropek brakujące nazwy kontynentów.
1 p.
A. …………………………………………….
B. …………………………………….
2
2016-03-17
119. Uzupełnij opis wykresu, wpisując w miejsce kropek brakującą nazwę państwa i jego udział w
światowych połowach organizmów morskich.
1 p.
120. Zakreśl poprawne uzupełnienia zdania.
Według norm FAO organizm dorosłego człowieka potrzebuje do normalnego
funkcjonowania .........................., a także około .................... białka dziennie.
a) 3000 kcal; 110 g
b) 1750 kcal; 10 g
c) 2400 kcal; 70 g
1 p.
121. Uzupełnij zdanie.
2 p.
Największe znaczenie w wyżywieniu ludności na świecie mają .............................................,
a wśród nich: ..............................., ............................... i ............................... .
122.W Zakreśl poprawne zakończenie zdania: Spośród roślin alimentacyjnych największą zawartość
białka mają
1 p.
a) soja, fasola, groch.
b) fasola, pszenica, żyto.
c) ziemniaki, pszenica, pszenżyto.
Znajomość terminów geograficznych
123. Napisz, co jest głównym zadaniem rolnictwa.
1 p.
..................................................................................................................................................
124. Obok podanych terminów wpisz ich synonimy (według wzoru).
suburbia – przedmieścia
a) nomada – .......................................................................
1 p.
3
2016-03-17
b) irygacja – .......................................................................
c) rośliny alimentacyjne – .......................................................................
125. Wyjaśnij, jak rozumiesz termin „czynniki agroklimatyczne”.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
1 p.
126. Uzupełnij zdanie:
1 p.
Produkcja rolnicza dzieli się na dwa rodzaje: .......................................................................
i ........................................................................... .
127. Uzupełnij tabelę, wpisując litery W (wysokie) lub N (niskie).
Cechy
Rolnictwo ekstensywne
2 p.
Rolnictwo intensywne
Nakłady finansowe na 1 ha
Nakłady pracy na 1 ha
Zużycie nawozów
sztucznych na 1 ha
Zużycie środków ochrony
roślin na 1 ha
Plony
128. W miejscu kropek wpisz, jakie jest przeznaczenie produkcji w rolnictwie:
1 p.
a) samozaopatrzeniowym .......................................................................................................
b) towarowym ........................................................................................................................
129. Wymień po trzy rośliny przemysłowe uprawiane:
a) na świecie ..........................................................................................................................
................................................................................................................................................
b) w Polsce ............................................................................................................................
................................................................................................................................................
2 p.
130.P Wyjaśnij różnicę znaczenia terminów „rybołówstwo” i „marikultura”.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
3 p.
131. Wyjaśnij, jak rozumiesz termin „rolnictwo towarowe”.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
2 p.
132. Podaj pełną polską lub angielską nazwę FAO.
.................................................................................................................................................
2 p.
4
2016-03-17
.................................................................................................................................................
Znajomość zależności
133. Wyjaśnij, dlaczego duże nachylenie stoków jest niekorzystne dla rolnictwa.
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
2 p.
134. Zaproponuj po jednym działaniu zwiększającym produkcję rolniczą:
2 p.
a) gdy rolniczo wykorzystuje się niewielką część obszaru ....................................................
.................................................................................................................................................
b) gdy wszystkie obszary o warunkach korzystnych dla rolnictwa są już zagospodarowane
…….........................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
135. Uzasadnij stwierdzenie, że wysokość plonów pszenicy może służyć do porównywania
intensywności rolnictwa na świecie.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
136. Wymień czynniki kształtujące popyt na produkty rolnictwa ekologicznego.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
137. Wymień dwie cechy środowiska przyrodniczego sprzyjające pasterstwu.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
138. Uzupełnij tabelę.
Religia
2 p.
Przykład kraju
Rodzaj mięsa niespożywany
ze względów religijnych
Islam
Judaizm
Hinduizm
139. Wyjaśnij zależności między chemiczną degradacją gleby a wysokością plonów.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
5
2016-03-17
Dostrzeganie i formułowanie prawidłowości
140.P Uzupełniając tabelę, wykaż, że zarówno rolnictwo ekstensywne, jak i rolnictwo intensywne mają
zalety i wady.
2 p.
Typ rolnictwa
Zalety
Wady
Rolnictwo
ekstensywne
Rolnictwo
intensywne
141.PW Uzupełnij tabelę, wpisując po dwie wady i zalety rolnictwa zachodnioeuropejskiego.
Wady
2 p.
Zalety
142.W Wykaż, że rolnictwo intensywne nie musi być zmechanizowane.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Znajomość teorii
143. Uzupełnij tabelę, wpisując po dwie cechy poszczególnych typów rolnictwa oraz po dwa
przykłady regionów lub krajów, w których przeważają te typy rolnictwa.
3 p.
Typ rolnictwa
Cechy
Kraje lub regiony
Rolnictwo pierwotne
Rolnictwo tradycyjne
Rolnictwo rynkowe
Rolnictwo uspołecznione
6
2016-03-17
Odczytywanie, interpretowanie i przetwarzanie informacji
144. Posługując się informacjami podanymi w tabeli, przedstaw w formie graficznej strukturę
użytkowania ziemi na świecie.
Rodzaj gruntu
Użytki rolne
W tym:
grunty orne
sady
łąki i pastwiska
Lasy
Pozostałe
Ogółem
2 p.
2007
38,2
10,5
0,2
27,5
27,5
34,3
100,0
145. Rozpoznaj na mapie „Wartość produkcji na 1 osobę pracującą w rolnictwie” kraje, w których
rolnictwo jest wysoko zmechanizowane i wymień nazwy siedmiu z nich.
2 p.
............................................
............................................
............................................
............................................
............................................
............................................
............................................
7
2016-03-17
146.PW Wykorzystując informacje zamieszczone w tabeli, odpowiedz na pytania.
4 p.
A. W których kolumnach tabeli podano informacje służące odróżnieniu rolnictwa intensywnego
od ekstensywnego?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
B. W których kolumnach znajdują się informacje służące odróżnieniu rolnictwa
zmechanizowanego od niezmechanizowanego?
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
C. W której grupie krajów praca rolnika jest najwydajniejsza?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
D. W której grupie krajów osiąga się największą wydajność z jednostki powierzchni?
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Budowanie prostych modeli
147. Uzupełnij schemat, wpisując w miejscu kropek przykłady wpływu produkcji roślinnej na
produkcję zwierzęcą oraz produkcji zwierzęcej na produkcję roślinną.
2 p.
148. Uzupełnij schemat przedstawiający czynniki wpływające na wielkość połowów, wpisując w
prostokąty odpowiednie litery.
2 p.
A. zasobność łowiska
B. ilość światła docierającego do wody
C. ilość substancji odżywczych w wodzie
D. tempo rozmnażania się organizmów
8
2016-03-17
Uogólnianie treści geograficznych
149. W Stanach Zjednoczonych w rolnictwie pracuje tylko 2% ogółu zatrudnionych, a w całym
sektorze gospodarki żywnościowej – kilkanaście razy więcej. W której grupie krajów jest
podobnie? Uzasadnij odpowiedź.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
150. W Polsce spożycie ryb wynosi 5 kg na osobę rocznie, w Japonii – ponad 30 kg. Wymień dwa
czynniki, które – Twoim zdaniem – wpływają na tę różnicę.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
151. Korzystając z wykresów, sformułuj dwa wnioski dotyczące udziału statków polskich w
połowach morskich na świecie w drugiej połowie XX w.
2 p.
.................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
9
2016-03-17
Zastosowanie wiedzy w rozwiązywaniu zadań praktycznych
152.W Oblicz powierzchnię prostokątnego sadu o wymiarach 100 m na 200 m. Wynik podaj w
hektarach. Zapisz obliczenia.
2 p.
Obliczenia: ...........................................................................................................................................
Powierzchnia sadu: ...............................
153. W Indiach na 1 osobę przypada 0,17 ha gruntów ornych. Podaj tę wartość w m 2. Zapisz
obliczenia.
2 p.
Obliczenia: ...........................................................................................................................................
Powierzchnia gruntów ornych na 1 osobę: ...............................
154.W W 2008 r. w Polsce na powierzchni 549 tys. ha wyprodukowano 10,462 mln t ziemniaków.
Oblicz wysokość plonów w dt/ha (1 t = 10 dt). Zapisz obliczenia.
2 p.
Obliczenia: ...........................................................................................................................................
Plony: .....................................
155. W Lesistość to procentowy udział powierzchni lasów w ogólnej powierzchni danego obszaru.
Oblicz lesistość województwa mazowieckiego, znając jego powierzchnię ogólną (35 566 km 2) i
powierzchnię zalesioną (7843 km2)
1 p.
Obliczenia: ...........................................................................................................................................
Lesistość: ..............................
156. Uzupełnij zdanie.
1 p.
Aby dostarczyć organizmowi właściwą ilość białka, wegetarianie powinni spożywać
produkty roślinne takie jak ...............................................................................................................
157. Wymień cechy tkanin z włókien naturalnych i sztucznych, które sprawiają, że odzież z nich
wyprodukowana jest odpowiednia w podanych warunkach pogodowych.
1 p.
Elementy pogody
Wysoka temperatura powietrza,
duże nasłonecznienie
Umiarkowana temperatura
powietrza, deszcz, wiatr
Tkanina
Zalety
z włókna naturalnego
z włókna sztucznego
Wyjaśnianie przyczyn, przebiegu i skutków zjawisk i procesów
158. Wymień korzyści poprawiania naturalnej żyzności gleby i związane z tym koszty.
Korzyści
2 p.
Koszty
159.W Zakreśl przyczynę degradacji gleb występującą powszechnie w krajach biednych.
1 p.
10
2016-03-17
a) stosowanie środków ochrony roślin
b) nawożenie mineralne
c) nadmierny wypas
d) kwaśne opady
160. Zakreśl wszystkie spośród wymienionych przyczyn szybkiego wzrostu antropopresji, które
występują na obszarach ekstensywnego rolnictwa tradycyjnego w krajach biednych.
2 p.
a) szybki rozwój przemysłu i usług
b) pojawianie się nowych potrzeb
c) szybki wzrost liczby ludności
d) brak wiedzy o nowych metodach uprawy roli
161. Uzasadnij stwierdzenie, że rolnictwo ekologiczne jest oznaką nowoczesnego gospodarowania
mimo niskiej – w porównaniu z rolnictwem uprzemysłowionym – wydajności.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
162. Wymień jeden główny czynnik przyrodniczy decydujący o korzystnych lub niekorzystnych
warunkach rozwoju rolnictwa na obszarach oznaczonych na mapie literami A–D.
2 p.
A. ..........................................………………………………………………………….….………...
B. ..........................................…………………………………………………………………..…...
C. ..........................................…………………………………………………………….….……...
D. ..........................................…………………………………………………………..…………...
163. Wymień czynniki, które mogą zniechęcać do mechanizacji rolnictwa na obszarach gęsto i słabo
zaludnionych.
2 p.
Obszary gęsto zaludnione: ................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
Obszary słabo zaludnione: ................................................................................................
11
2016-03-17
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
164. Wyjaśnij, dlaczego chów bydła nie występuje:
2 p.
a) na obszarach o stale niskiej temperaturze powietrza .........................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
b) w strefie lasów równikowych ............................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
165. Wskaż, która kotlina jest bardziej zagrożona powodzią: ta, której stoki są porośnięte lasem, czy
ta, której stoki zajmują pola uprawne. Uzasadnij odpowiedź.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
166.W Wymień dwie przyczyny dużego znaczenia pszenicy w wyżywieniu ludności świata.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
167. Wyjaśnij związek między starzeniem się ludności pracującej w rolnictwie a wielkością produkcji
rolniczej.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Dostrzeganie problemów i proponowanie rozwiązań w skali lokalnej
168. Przedstaw w tabeli argumenty przemawiające za pozostawaniem młodych ludzi w rolnictwie i
argumenty przemawiające za podjęciem pracy poza rolnictwem.
2 p.
Argumenty przemawiające
za pozostaniem w rolnictwie
Argumenty przemawiające
za podjęciem pracy poza rolnictwem
169. Oceń możliwości rozwoju rolnictwa ekologicznego w regionie, w którym mieszkasz.
2 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
12
2016-03-17
Dostrzeganie problemów i proponowanie rozwiązań w skali globalnej
170. Wymień trzy zagrożenia zdrowia ludzi, które są skutkiem uprzemysłowienia rolnictwa.
2 p.
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
171. Uzasadnij prawdziwość stwierdzenia: „Najgorzej odżywiają się ludzie najbiedniejsi i najbogatsi”.
3 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
Dostrzeganie problemów w różnych skalach czasowych
172. Zwięźle uzasadnij prawdziwość stwierdzenia: „Bardziej pomożesz głodnemu, dając mu wędkę
zamiast ryby”.
3 p.
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
173. Wymień skutki wycinania lasów i oceń je.
3 p.
Skutki odczuwane tuż po wycięciu lasu: ...............................................................................
................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
Skutki odczuwane później: ....................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
Ocena: .....................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................
13