Internet TAK uzależnienie NIE Część II
Transkrypt
Internet TAK uzależnienie NIE Część II
Internet TAK uzależnienie NIE 1. Kryteria diagnostyczne wg Tao i współpracowników (2010) [musi być spełnione każde kryterium od A do D, aby rozpoznać uzależnienie] A. Kryterium objawowe Obecność każdego z poniższych: - Zaabsorbowaniu Internetem ( myślenie na temat wcześniejszych aktywności w Internecie lub oczekiwanie na następną sesję online) - Objawy odstawienne takie, jak dysforyczy nastrój, niepokój, drażliwość oraz dotkliwa nuda, występujące przez kilka dni po odstawieniu Internetu Obecność przynajmniej jednego z poniższych objawów: - Tolerancja – znaczny wzrost w ilości korzystania z Internetu, potrzebnej do osiągnięcia stanu satysfakcji - Utrzymujące się pragnienie i/lub niepowodzenia w kontrolowaniu, ograniczaniu lub zaprzestaniu używania Internetu - Kontynuowanie nadmiernego używania Internetu pomimo świadomości stale utrzymujących się lub nawracających problemów z tym związanych, problemy te mogą mieć charakter fizyczny lub psychologiczny - Utrata dotychczasowych zainteresowań, sposobów spędzania wolnego czasu lub źródeł przyjemności na rzecz korzystania z Internetu - Korzystanie z Internetu w celu uniknięcia lub osłabienia przeżywania przykrych uczuć, jak bezradność, poczucie winy, niepokój B. Kryterium wykluczenia Nadmierne używanie Internetu nie jest lepiej wyjaśnione przez zaburzenia psychotyczne lub Chorobę Afektywną Dwubiegunową typu I C. Kryterium znaczącego klinicznego pogorszenia Pogorszenie w zakresie funkcjonowania społecznego, szkolnego lub zawodowego, włączając utraty pracy, znaczących relacji, a także możliwości edukacyjnych lub zawodowych D. Kryterium czasowe Nadmierne używanie Internetu trwa co najmniej przez 3 miesiące i zabiera minimum 6 godzin dzienne, wyłączając użytkowanie Internetu w celach zawodowych 2. Diagnoza - Należy być uważnym na obecność innych zaburzeń zdrowia psychicznego lub problemów emocjonalnych - Nadużywanie komputera jest często odpowiedzią na trudności , doświadczane w jednym z następujących obszarów: rodzina, środowisko rówieśnicze, szkoła, miejsce zamieszkania, stąd warto pytać młodych ludzi o ich sytuację i doświadczenia w tych obszarach - Po stwierdzeniu, że nadużywanie komputera/Internetu jest nadmierne, należy bardziej precyzyjnie określić: stopień nasilenia pr. i jego wpływ na życie, indywidualny wzorzec nadużywania, typ uzależnienia lub nadużywania - Warto być przygotowanym na silne zaprzeczanie problemowi u nadużywającego, stąd niezwykle ważne jest, aby szczegółowy wywiad przeprowadzić także z przynajmniej jednym rodzicem/opiekunem - Z diagnozą nie należy się spieszyć, warto wykorzystać czas na nawiązanie kontaktu z nastolatkiem Jakie pytania warto zadać rodzicom którzy podejrzewają, że ich dziecko nadużywa Internetu: • Czy dziecko jest zaabsorbowane Internetem (jak często myśli o sieci, czy rozważa poprzednie pobyty w sieci, czy planuje następne)? • Czy pojawia się w dziecku potrzeba korzystania z Internetu coraz dłużej? • Czy dziecko umie kontrolować czas spędzany przed monitorem? • Czy dziecko niepokoi się, martwi się lub złości, gdy nie może korzystać z Internetu? • Czy dziecko pozostaje w sieci dłużej niż sobie zaplanowało? • Czy zaniedbuje swoje obowiązki i przyjemności z powodu Internetu ( naukę, hobby, kontakty z rówieśnikami, aktywność sportową)? • Czy zdarza mu się oszukiwać opiekunów co do ilości czasu spędzonego online? • Czy dziecko używa Internetu jako sposobu na ucieczkę od problemów lub sposobu na pogorszony nastrój(uczucia bezradności, winy, lęku)? • 3. Neurobiologia ZUI (dr Gary Small) „te same ścieżki neurologiczne w mózgu, które wzmacniają zależność od niektórych substancji, mogą też wzmacniać kompulsywne zachowania powiązane z technologiami; są one tak samo uzależniające oraz potencjalnie destrukcyjne. Niemalże wszystko, co lubimy robić – jeść, robić zakupy, uprawiać hazard, kochać się – ma potencjał uzależniający zarówno fizycznie jak i psychologicznie” Uzależnienie od Internetu ma nie tylko wymiar psychiczny ale także biologiczny. Przestymulowany mózg produkuje bardzo dużo dopaminy, która reguluje odczuwanie przyjemności. Jeżeli odetniemy dostęp do „używki” pojawi się zespół odstawienny, aż mózg wróci do stanu sprzed zmiany. 4. Ogólne cele interwencji (według N. Ogińskiej – Bulik) - Odzyskanie kontroli nad używaniem komputera/Internetu - Poprawa funkcjonowania społecznego i emocjonalnego - Podniesienie poczucia własnej wartości i skuteczności - Zmiana stylu życia oraz rozwój innych zainteresowań i form spędzania wolnego czasu 5. Warunki skutecznej interwencji - Nawiązanie dobrego kontaktu z uczestnikiem / uczestnikami interwencji Określenie specyfiki używania komputera / Internetu Określenie znaczenia wirtualnego życia w emocjonalnym i społecznym funkcjonowaniu nastolatka, a także jego rodziny Włączenie rodziców / opiekunów - 6. Model stadiów zmiany ( Prohaska, Diclemente) PREKONTEMPLACJA ->KONTEMPLACJA-> PRZYGOTOWANIE-> DZIAŁANIE -> UTRWALENIE A) Przeprowadzenie do fazy kontemplacji Słuchanie narracji nastolatka na temat jego przeżywania rozmowy, spotkania; - - Słuchanie opisów jego sposobu widzenia i przeżywania swojego używania komputera/Internetu; Rozmowa o innych jego kłopotach i trudnościach, które dostrzega i o których chce rozmawiać; Budzenie w nim niepokojów dotyczących używania komputera; Udzielanie fachowych informacji na temat ryzyka związanego z nadużywaniem; Badanie rozbieżności pomiędzy sposobem widzenia problemu przez nastolatka i jego opiekuna; Pokazywanie różnych możliwości B) Przeprowadzenie do fazy przygotowania: Przekaz mówiący o tym, że ambiwalencja w stosunku do zmiany jest czymś normalnym; Rozmowa na temat „za” i „przeciw” zmianie Przyglądanie się wszystkim wartościom, które są dla osoby ważne w kontekście zmiany; Uzyskiwanie i wzmacnianie wszelkich przejawów motywacji do zmiany użytkowania komputera/Internetu 7. W fazie działania - wzmacnianie samokontroli – techniki: - Prowadzenie rejestru czasu, spędzanego przy komputerze/ w Internecie, swego rodzaju dziennika; Przeniesienie komputera do pomieszczenia, w którym często przebywają inni domownicy, aby wzmocnić kontrolę zewnętrzną; Wzmocnienie kontroli rodzicielskiej nad dostępem do Internetu oraz czynnościami przy komputerze Rezygnowanie z czynności, przy których kontrola jest najbardziej upośledzona (np. unikanie włączania gier, wchodzenia na pewne strony, likwidacja konta w grze internetowej) Przeciwstawianie się indywidualnym nawykom w obrębie korzystania z komputera (np. korzystanie rano zamiast wieczorem, zmiana sekwencji czynności przy komputerze); Przestrzeganie zasady korzystania z komputera po odrobieniu lekcji lub wykonaniu innych ważnych czynności; Wprowadzenie przerw w korzystaniu z komputera; Obserwowanie swoich myśli i impulsów, dotyczących korzystania z komputera – ich treści, intensywności i okoliczności pojawiania się. 8. Co mówią rodzice dzieci „uzależnionych” od Internetu: REZYGNACJA: Nie umiem sobie z nim poradzić; w sumie to lepiej niech już siedzi przy tym komputerze; jest agresywny w stosunku do mnie gdy go odrywam; ZAPRZECZANIE: To nie jest uzależnienie, cały weekend nie grał, bo wysiadło światło – i wytrzymał; Jej koleżanki to siedzą i po 12 godzin - 9. Wskazówki dla rodziców, dotyczące umów z dziećmi: Rodzic ma dostęp do historii odwiedzanych stron Zakaz jedzenia przed komputerem - - - Zmiana miejsca, w którym stoi komputer na dostępne dla wszytkich Określenie i egzekwowanie ograniczeń w używaniu komputera/Internetu, np.: nie więcej niż 2h dziennie; gry – nie więcej niż 2 razy w tygodniu; wyłączamy komputer o godz. 21:00, włączenie komputera po odrobieniu lekcji; Zasada przestrzegania zaleceń producentów gier (ograniczenia wiekowe, odległość od monitora, ustawienia ekranu) Zapoznanie się z europejskim systemem klasyfikacji gier ze względu na prezentowane w nich treści, PEGI. 10. Sposoby na obchodzenie zasad Minimalizowanie ekranu przy użyciu kombinacji „Alt-tab” kiedy ktoś zbliża się do komputera Korzystanie z bezprzewodowego Internetu Posiadanie własnego routera oraz ukrywanie tego faktu przed innymi Tworzenie wirtualnych dysków w systemie operacyjnym Ładowanie systemu operacyjnego z dysku zewnętrznego Kontynuowanie używania w serecie przed innymi ( gdy inni śpią) Przetwarzanie danych na serwerze, przesyłanie plików do urządzenia ( komputer lub telefon) 11. PEGI zapewnia doradztwo dotyczące stosowności gier dla poszczególnych grup wiekowych. Jednak każde dziecko jest inne. To rodzice powinni podjąć ostateczną decyzję co do tego, jakie obrazy i doświadczenia są odpowiednie dla ich dzieci. Poniżej podajemy kilka wskazówek: A. Zawsze sprawdzaj klasyfikację wiekową podaną na opakowaniu gry lub poszukaj jej, korzystając z wyszukiwarki udostępnionej w naszym portalu. B. Z góry ustal, w co, jak długo i kiedy Twoje dziecko może grać. W razie sprzeciwu dziecka wyjaśnij przyczyny swojej decyzji. C. Poszukaj streszczenia lub opisu treści gry, a najlepiej sam w nią najpierw zagraj. D. Graj ze swoimi dziećmi, nadzoruj je podczas gry i rozmawiaj o tym. Wyjaśnij im, dlaczego niektóre gry nie są dla nich odpowiednie. E. Zachęcaj dzieci do rozmowy o grach. F. Pamiętaj, że niektóre gry internetowe umożliwiają pobranie dodatkowego oprogramowania, które może zmienić treść gry i jej klasyfikację wiekową. G. W gry internetowe zazwyczaj gra się w wirtualnych grupach, w których konieczne jest kontaktowanie się z nieznanymi osobami. Powiedz dzieciom, aby nie podawały swoich danych i mówiły Ci o niewłaściwych zachowaniach. Inne pomocne wskazówki dla rodziców: - Zapewnienie dziecku możliwości uczestniczenia w rozmaitych zajęciach w jego czasie wolnym; - Zniechęcanie dziecka do gry w pojedynkę; - Interesuj się tym co robi Twoje dziecko w sieci i rozmawiaj z nim o tym, pytaj na czym polega gra, którą lubi, ile czasu trzeba spędzić by przejść na kolejny poziom i jak można to zrobić, z kim dziecko gra, gdy jest podłączone do sieci; - Nie bój przyznać się do niewiedzy; - Uświadom dziecku, że osoba poznana w sieci nie musi być tym, za kogo się podaje; - Szukanie form wspólnego spędzania czasu z dzieckiem, które będą satysfakcjonujące dla wszystkich. - Wyzwania dla rodziców: Rodzice muszą wspólnie ustalić granice Spotkanie rodzinne w celu wynegocjowania zasad i konsekwencji ich łamania Software pomagający odpowiedzialnie korzystać z Internetu Rodzice powinni być przykładem korzystania z internetu w umiarze Nie bój się być nieugiętym ( oraz nielubianym) 12. Jak rozmawiać z dzieckiem które nadużywa internetu? • • • • • • • Nazwij problem. Zbadajcie sytuacje trudne sytuacje i znajdźcie alternatywę Ustalcie zrównoważony harmonogram dnia z dzieckiem Pomyślcie o nagrodach za ograniczenia. Jeśli jest to niezbędne, odłącz internet, komputer. Wyjaśnij, dlaczego decydujesz o ograniczeniach, odłączeniu. Skontaktuj się z profesjonalistą. 13. Praca z nastolatkiem nadużywającym komputera • • • • • • • • Pomoc specjalistyczna: Pomoc zdalna online Pomoc psychologiczna dla dzieci i młodzieży Psychoterapia indywidualna rodzica Terapia pary małżeńskiej Terapia rodziny Treningi i konsultacje dla rodziców Wsparcie informacyjne/emocjonalne rodzica Terapia ambulatoryjna jednostki dotkniętej komputera/internetu problemem nadmiernego używania 14. Zasady dla osób dorosłych - Nie korzystaj więcej niż 2 h dziennie z technologii cyfrowych lub internetu, to pozwoli przeciwdziałać wytworzeniu się nałogu Pracuj offline kiedy tylko jest to możliwe Wyłącz opcje powiadamiania o otrzymanych wiadomościach, e –mailach, wyznacz sobie godziny sprawdzania poczty i wiadomości Miej telefon wyłączony zawsze, kiedy to możliwe. Jeśli jest włączony odbieraj tylko najważniejsze telefony – wyznaczanie sobie granic w pracy jest bardzo ważne Wyłącz telefon kiedy śpisz, chyba, że absolutnie nie jest to możliwe Utrzymuj domową atmosferę dla siebie i swojej rodziny. Wyłącz telefon. Nie siadaj od razu przed komputerem. Jeśli musisz pracować z domu rób to w wyznaczonym miejscu, o określonej porze. Jeśli zamierzasz korzystać z Internetu w celach osobistych upewnij się, że zostały zaspokojone inne potrzeby Twoje i twoich bliskich ( fizyczne i psychiczne) 15. Pomocne strony WWW: www.cyberprzemoc.pl www.saferinternet.pl www.dyżurnet.pl www.dzieckowsieci.pl www.helpline.pl www.sieciaki.pl Kontakt : Katarzyna Wawrzecka [email protected]