Ochrona przeciwpowodziowa

OCHRONA PRZECIWPOWODZIOWA



Art. 88a. 1. Ochrona przed powodzią jest zadaniem
organów administracji rządowej i samorządowej.
Ochrona przed powodzią jest zadaniem publicznym.
Przez powódź rozumie się czasowe pokrycie przez
wodę terenu, który w normalnych warunkach nie jest
pokryty wodą, powstałe na skutek wezbrania wody w
ciekach naturalnych, zbiornikach wodnych, kanałach
oraz od strony morza, powodujące zagrożenie dla
życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa
kulturowego oraz działalności gospodarczej (art. 9 ust.
1 pkt 10 ustawy Prawo wodne).

Art. 88a ust. 1 wskazuje organy administracji
publicznej, które odpowiadają za to zadanie.
Wskazanie to ma charakter ogólny - obejmuje
organy administracji rządowej i organy
administracji samorządowej. Nie wynika z niego,
które z tych organów wykonywać mają
konkretnie określone zadania. Natomiast
dopuszczalne jest powierzenie tych zadań tylko i
wyłącznie organom określonym w przepisie, a nie
żadnym innym.

2. Użytkownicy wód współpracują z organami
administracji rządowej i samorządowej w
ochronie przed powodzią, w zakresie określonym
w przepisach ustawy oraz w odrębnych
przepisach.

Obowiązek współpracy z organami w zakresie ochrony
przed powodzią ciąży na użytkownikach wód (przy
czym jest to obowiązek jednokierunkowy). Pojęcie
użytkownik wody nie zostało w ustawie zdefiniowane,
chociaż występuje też w innych jej przepisach (art. 1
ust. 3, 113b ust. 2 pkt 2). Prawnie przez użytkownika
rozumiemy osobę, która używa czegoś - w tym
przypadku wody, zarówno własnej, jak i stanowiącej
cudzą własność (nie możemy tutaj mylić z
cywilistyczną umową użytkowania). Zakres tej
współpracy określa zarówno ustawa Prawo wodne, jak
i przepisy odrębne. Zaliczyć do nich będziemy mogli
regulacje związane z przeciwdziałaniem klęskom
żywiołowym.

3. Ochronę przed powodzią prowadzi się z
uwzględnieniem map zagrożenia powodziowego,
map ryzyka powodziowego oraz planów
zarządzania ryzykiem powodziowym.


Art. 88b. 1. Dla obszarów dorzeczy przygotowuje
się wstępną ocenę ryzyka powodziowego.
Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 23 października
2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i
zarządzania nim (Dz. Urz. UE L 288 z
06.11.2007, str. 27) przewiduje jako pierwszy
etap działań w niej przewidzianych wstępną
ocenę ryzyka powodziowego. Ocena ta
uregulowana jest w rozdziale drugim tego aktu.
Zgodnie z art. 4 ust 4. państwa członkowskie
dokonują wstępnej oceny ryzyka powodziowego
do dnia 22 grudnia 2011 r.


Pojęcie ryzyka powodziowego zdefiniowano w art.
9 ust. 1 pkt 13c jako jako kombinację
prawdopodobieństwa wystąpienia powodzi i
potencjalnych negatywnych skutków powodzi dla
życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa
kulturowego oraz działalności gospodarczej.





2. Wstępna ocena ryzyka powodziowego zawiera w
szczególności:
1)
mapy obszarów dorzeczy, z zaznaczeniem
granic dorzeczy, granic zlewni, granicy pasa nadbrzeżnego,
ukazujące topografię terenu oraz jego zagospodarowanie;
2)
opis powodzi historycznych:
a)
które spowodowały znaczące negatywne skutki dla
życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego
oraz działalności gospodarczej, zawierający ocenę tych
skutków, zasięg powodzi oraz trasy przejścia wezbrania
powodziowego,
b)
jeżeli istnieje prawdopodobieństwo, że podobne
zjawiska powodziowe będą miały znaczące negatywne
skutki dla życia i zdrowia ludzi, środowiska, dziedzictwa
kulturowego oraz działalności gospodarczej;








3)
ocenę potencjalnych negatywnych skutków
powodzi mogących wystąpić w przyszłości dla życia i zdrowia
ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności
gospodarczej, z uwzględnieniem:
a)
topografii terenu,
b)
położenia cieków wodnych i ich ogólnych cech
hydrologicznych oraz geomorfologicznych, w tym obszarów
zalewowych jako naturalnych obszarów retencyjnych,
c)
skuteczności istniejących budowli przeciwpowodziowych i
regulacyjnych,
d)
położenia obszarów zamieszkanych,
e)
położenia obszarów, na których jest wykonywana
działalność gospodarcza;
4)
w miarę możliwości - prognozę długofalowego
rozwoju wydarzeń, w szczególności wpływu zmian klimatu na
występowanie powodzi;
5)
określenie obszarów narażonych na
niebezpieczeństwo powodzi.

1) budowle przeciwpowodziowe (art. 88b ust. 2
pkt 3 c) - rozumie się przez to kanały ulgi,
kierownice w ujściach rzek do morza, poldery
przeciwpowodziowe, zbiorniki retencyjne
posiadające rezerwę powodziową, suche zbiorniki
przeciwpowodziowe, wały przeciwpowodziowe
wraz z obiektami związanymi z nimi
funkcjonalnie oraz wrota przeciwpowodziowe i
przeciwsztormowe (art. 9 ust. 1 pkt 1a);

2) obszary narażone na niebezpieczeństwo
powodzi (art. 88b ust. 2 pkt 5) - rozumie się przez
to określone we wstępnej ocenie ryzyka
powodziowego obszary, na których istnieje
znaczące ryzyko powodzi lub jest prawdopodobne
wystąpienie znaczącego ryzyka powodzi (art. 9
ust. 1 pkt 6b).



Art. 88c. 1. Wstępną ocenę ryzyka powodziowego
przygotowuje Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki
Wodnej.
Art. 88c ma charakter ustrojowo-proceduralny.
Wskazuje organy odpowiedzialne i uczestniczące we
wstępnej ocenie ryzyka powodziowego oraz określa
procedurę jej przygotowania.
Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej jest
organem właściwym w sprawach gospodarowania
wodami jako centralny organ administracji rządowej,
nadzorowany przez ministra właściwego do spraw
gospodarki wodnej (art. 4 pkt 2 oraz art. 89 ust. 1
ustawy Prawo wodne)




3. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
przekazuje projekt wstępnej oceny ryzyka
powodziowego do zaopiniowania właściwym
wojewodom oraz marszałkom województw.
Są to zarazem organy właściwe w sprawach
gospodarowania wodami (art. 4 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy
Prawo wodne).
Właściwość, o której mowa więc w art. 88c ust. 3 to
właściwość miejscowa.
Ponieważ nie mamy tutaj do czynienia z procedurą
administracyjną regulowaną przez Kodeks
postępowania administracyjnego to przepisy w nim
zawarte dotyczące współdziałania organów nie znajdą
tutaj swojego zastosowania (art. 106).
4. Organy, o których mowa w ust. 3,
przedstawiają opinię w terminie 45 dni od dnia
otrzymania projektu wstępnej oceny ryzyka
powodziowego. Brak opinii we wskazanym
terminie uznaje się za pozytywne zaopiniowanie
projektu.
 Termin ma charakter zawity - jego upływ
uniemożliwia wydanie opinii (chyba, że w grę
wchodziłyby nadzwyczajne, uniemożliwiające
wydanie opinii w terminie okoliczności).
 Qui tacet consentire videtur – milczenie
uważa się za zgodę

6. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
zawiadamia organy opiniujące o sposobie
rozpatrzenia opinii, w terminie 45 dni od dnia ich
otrzymania.
 Zawiadomienie to ma charakter indywidualny konkretnie określony organ informowany jest o
sposobie rozpatrzenia jego opinii.
 Termin ten ma jedynie charakter instrukcyjny i
jego naruszenie nie powoduje żadnych
negatywnych następstw prawnych.
 Omawiane tutaj zawiadomienie ma jedynie
charakter informacyjny


7. Przygotowanie wstępnej oceny ryzyka
powodziowego dla obszarów dorzeczy, których
części znajdują się na terytorium innych państw
członkowskich Unii Europejskiej, poprzedza się
wymianą informacji niezbędnych dla
opracowania tej oceny z właściwymi organami
tych państw. Wymiana informacji następuje w
trybie i w zakresie określonym w odrębnych
przepisach.
8. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
przekazuje wstępną ocenę ryzyka powodziowego
dyrektorowi Rządowego Centrum Bezpieczeństwa.
 Rządowe Centrum Bezpieczeństwa utworzono na
podstawie ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o
zarządzaniu kryzysowym





9. Wstępna ocena ryzyka powodziowego podlega
przeglądowi co 6 lat oraz w razie potrzeby
aktualizacji.
Przyjąć trzeba, że chodzi o okres od przygotowania
ostatecznej wersji poprzedniej wstępnej oceny.
Pomimo, iż brak w tym zakresie w przepisach
odpowiednich uregulowań uznać należy, iż przegląd
powinien mieć postać dokumentu, z którego będzie
wynikać opis przeglądu oraz znajdować się w nim
będą wnioski, m.in. związane z aktualizacją wstępnej
oceny.
Aktualizacja wstępnej oceny nie jest obowiązkowa.
Zachodzi jedynie w razie potrzeby.

10. Przepisy ust. 2-8 stosuje się odpowiednio do
aktualizacji wstępnej oceny ryzyka powodziowego.

Art. 88d. 1. Dla obszarów narażonych na
niebezpieczeństwo powodzi wskazanych we
wstępnej ocenie ryzyka powodziowego, sporządza
się mapy zagrożenia powodziowego.








2. Na mapach zagrożenia powodziowego przedstawia się w
szczególności:
1)
obszary, na których prawdopodobieństwo
wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat lub
na których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia
zdarzenia ekstremalnego;
2)
obszary szczególnego zagrożenia powodzią;
3)
obszary obejmujące tereny narażone na
zalanie w przypadku:
a)
przelania się wód przez koronę wału
przeciwpowodziowego,
b)
zniszczenia lub uszkodzenia wału
przeciwpowodziowego,
c)
zniszczenia lub uszkodzenia budowli piętrzących,
d)
zniszczenia lub uszkodzenia budowli ochronnych pasa
technicznego.





Pojęcie obszarów szczególnego zagrożenia powodzią zostało
zdefiniowane w art. 9 ust. 1 pkt 6c ustawy Prawo wodne
jako:
a)
obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia
powodzi jest średnie i wynosi raz na 100 lat,
b)
obszary, na których prawdopodobieństwo wystąpienia
powodzi jest wysokie i wynosi raz na 10 lat,
c)
obszary, między linią brzegu a wałem
przeciwpowodziowym lub naturalnym wysokim brzegiem,
w który wbudowano trasę wału przeciwpowodziowego, a
także wyspy i przymuliska, o których mowa w art. 18,
stanowiące działki ewidencyjne,
d)
pas techniczny w rozumieniu art. 36 ustawy z dnia 21
marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej
Polskiej i administracji morskiej.
3. Na mapach zagrożenia powodziowego
przedstawia się następujące elementy:

1)
zasięg powodzi;

2)
głębokość wody lub poziom zwierciadła
wody;

3)
w uzasadnionych przypadkach prędkość przepływu wody lub natężenie przepływu
wody.


Art. 88e. 1. Dla obszarów, o których mowa w art.
88d ust. 2, sporządza się mapy ryzyka
powodziowego.











2. Na mapach ryzyka powodziowego przedstawia się:
1)
szacunkową liczbę mieszkańców, którzy mogą
być dotknięci powodzią;
2)
rodzaje działalności gospodarczej
wykonywanej na obszarach, o których mowa w art. 88d ust.
2;
3)
instalacje mogące, w razie wystąpienia
powodzi, spowodować znaczne zanieczyszczenie
poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska
jako całości;
4)
występowanie:
a)
ujęć wody, stref ochronnych ujęć wody lub obszarów
ochronnych zbiorników wód śródlądowych,
b)
kąpielisk,
c)
obszarów Natura 2000, parków narodowych oraz
rezerwatów przyrody;
5)
w uzasadnionych przypadkach:
a)
obszary, na których mogą wystąpić powodzie, którym
towarzyszy transport dużej ilości osadów i rumowiska,
b)
potencjalne ogniska zanieczyszczeń wody.



Art. 88f. 1. Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy
ryzyka powodziowego sporządza Prezes Krajowego Zarządu
Gospodarki Wodnej.
Art. 88f ma charakter ustrojowo-proceduralny. Wskazuje
organy odpowiedzialne za sporządzenie map zagrożenia
powodziowego oraz map ryzyka powodziowego, zakres
oddziaływania tych map na dokumenty i akty
ogólnokrajowe, regionalne i lokalne, a także określa
procedury ich przeglądu i aktualizacji.
Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka
powodziowego sporządza Prezes Krajowego Zarządu
Gospodarki Wodnej. Oznacza to, że Prezes jest
samodzielnie odpowiedzialny za opracowanie całości map, z
wyjątkiem mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy
ryzyka powodziowego od strony morza (którą opracowują
dyrektorzy urzędów morskich).







3. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej przekazuje
mapy, o których mowa w ust. 1:
1)
dyrektorom regionalnych zarządów gospodarki
wodnej;
2)
Głównemu Geodecie Kraju;
3)
Głównemu Inspektorowi Ochrony Środowiska;
4)
dyrektorowi Rządowego Centrum
Bezpieczeństwa.
Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy ryzyka
powodziowego mają wywierać wpływ na akty planowania
przestrzennego. M.in. w tym celu zostają one oficjalnie
skierowane do określonych regionalnych i lokalnych organów.
na poziomie centralnym nie są to organy planowania
przestrzennego, lecz inne organy centralne i regionalne
wykonujące zadania powiązane z ochroną przed powodzią
(ochrona środowiska, zarządzanie kryzysowe, służba
geodezyjna).








4. Dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki
wodnej, przekazują mapy zagrożenia powodziowego i
mapy ryzyka powodziowego:
1)
właściwym dyrektorom urzędów żeglugi
śródlądowej;
2)
właściwym wojewodom;
3)
właściwym marszałkom województw;
4)
właściwym starostom;
5)
właściwym wójtom (burmistrzom,
prezydentom miast);
6)
właściwym komendantom wojewódzkim i
powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej.
Są to więc też rozmaite organy odpowiedzialne za
różne sfery realizacji zadań publicznych ściśle
powiązanych z ochroną przed powodzią (planowanie
przestrzenne, ale także bezpieczeństwo publiczne,
bezpieczeństwo powszechne, zarządzanie kryzysowe
czy żegluga śródlądowa).

5. Przedstawione na mapach zagrożenia
powodziowego oraz mapach ryzyka powodziowego
granice obszarów, o których mowa w art. 88d ust.
2, uwzględnia się w koncepcji przestrzennego
zagospodarowania kraju, planie
zagospodarowania przestrzennego województwa,
miejscowym planie zagospodarowania
przestrzennego oraz w decyzji o ustaleniu
lokalizacji inwestycji celu publicznego lub decyzji
o warunkach zabudowy.








W aktach planowania przestrzennego uwzględnia się
przedstawione na mapach zagrożenia powodziowego oraz
mapach ryzyka powodziowego granice następujących
obszarów:
1)
obszary, na których prawdopodobieństwo
wystąpienia powodzi jest niskie i wynosi raz na 500 lat lub na
których istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia
ekstremalnego;
2)
obszary szczególnego zagrożenia powodzią;
3)
obszary obejmujące tereny narażone na zalanie
w przypadku:
a)
przelania się wód przez koronę wału
przeciwpowodziowego,
b)
zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego,
c)
zniszczenia lub uszkodzenia budowli piętrzących,
d)
zniszczenia lub uszkodzenia budowli ochronnych pasa
technicznego.

Uwzględnieniu podlegają jedynie granice takich
obszarów. Nie oznacza to więc automatycznego
wprowadzenia w związku z tym jakichś
ograniczeń czy zakazów. Ich ewentualne
ustanowienie jest zupełnie odrębnym
zagadnieniem. Pojęcie uwzględnia należy
rozumieć jako obowiązek wykazania tych granic
(z określeniem typu obszaru) w aktach
planistycznych.

6. Od dnia przekazania map zagrożenia
powodziowego i ryzyka powodziowego jednostkom
samorządu terytorialnego, wszystkie decyzje o
ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego
lub decyzje o warunkach zabudowy na obszarach
wykazanych na mapach zagrożenia
powodziowego, muszą uwzględniać poziom
zagrożenia powodziowego wynikający z
wyznaczenia tych obszarów.

7. Zmiany w dokumentach, o których mowa w ust.
5, wprowadza się w terminie 18 miesięcy od dnia
przekazania map zagrożenia powodziowego oraz
map ryzyka powodziowego organom, o których
mowa w ust. 4 pkt 2, 3 i 5.

8. Koszty wprowadzenia zmian w planach oraz
decyzjach, o których mowa w ust. 5, ponoszą
odpowiednio budżety właściwych gmin albo
województw.

9. Przygotowanie map zagrożenia powodziowego
oraz map ryzyka powodziowego dla obszarów, o
których mowa w art. 88d ust. 2, położonych na
obszarach dorzeczy, których części znajdują się na
terytorium innych państw członkowskich Unii
Europejskiej, poprzedza się wymianą informacji
niezbędnych do opracowania tych map z
właściwymi organami tych państw. Wymiana
informacji następuje w trybie i w zakresie
określonym w odrębnych przepisach.

10. Przygotowanie map zagrożenia powodziowego
oraz map ryzyka powodziowego dla obszarów, o
których mowa w art. 88d ust. 2, położonych na
obszarach dorzeczy, których części znajdują się na
terytorium państw leżących poza granicami Unii
Europejskiej, poprzedza się działaniami
mającymi na celu nawiązanie w tym zakresie
współpracy z właściwymi organami tych państw.
11. Mapy zagrożenia powodziowego oraz mapy
ryzyka powodziowego podlegają przeglądowi co 6
lat oraz w razie potrzeby aktualizacji.
 Przegląd jest więc obligatoryjny, natomiast
aktualizacja fakultatywna - w zależności od
ustaleń dokonanych w trakcie przeglądu. W
kontekście terminu sześcioletniego przyjąć
trzeba, że chodzi o okres od przygotowania
ostatecznej wersji poprzedniej mapy. Pomimo, iż
brak w tym zakresie w przepisach odpowiednich
uregulowań uznać należy, iż przegląd powinien
mieć postać dokumentu, z którego będzie wynikać
opis przeglądu oraz znajdować się w nim będą
wnioski, m.in. związane z aktualizacją mapy.


12. Przepisy ust. 2-10 stosuje się odpowiednio do
aktualizacji map zagrożenia powodziowego oraz
map ryzyka powodziowego.


Art. 88g. 1. Dla obszarów dorzeczy oraz dla
regionów wodnych przygotowuje się, na podstawie
map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka
powodziowego, plany zarządzania ryzykiem
powodziowym.
Kolejnym elementem systemu administracyjnego
ochrony przeciwpowodziowej są plany
zarządzania ryzykiem powodziowym.






2. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym
zawierają:
1)
mapę obszaru dorzecza, na której są
zaznaczone obszary narażone na niebezpieczeństwo
powodzi;
2)
mapy zagrożenia powodziowego oraz
mapy ryzyka powodziowego wraz z opisem wniosków z
analizy tych map;
3)
opis celów zarządzania ryzykiem
powodziowym;
4)
katalog działań służących osiągnięciu
celów zarządzania ryzykiem powodziowym, z
uwzględnieniem ich priorytetu.
Ust. 2 art. 88g określa obligatoryjną zawartość
planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Jest to
zarazem katalog zamknięty.











3. Przy ustalaniu działań służących osiągnięciu celów
zarządzania ryzykiem powodziowym uwzględnia się w
szczególności:
1)
koszty oraz korzyści działań podejmowanych dla
osiągnięcia celów zarządzania ryzykiem powodziowym;
2)
zasięg powodzi, trasy przejścia wezbrania
powodziowego oraz obszary o potencjalnej retencji wód
powodziowych;
3)
cele środowiskowe, o których mowa w art. 38d38f;
4)
gospodarowanie wodami;
5)
sposób uprawy i zagospodarowania gruntów;
6)
stan planowania i zagospodarowania
przestrzennego;
7)
ochronę przyrody;
8)
uprawianie żeglugi morskiej i śródlądowej oraz
porty morskie i porty lub przystanie zlokalizowane na wodach
śródlądowych uznanych za żeglowne, wraz ze związaną z nimi
infrastrukturą;
9)
prognozowanie powodzi i systemy wczesnego
ostrzegania przed zagrożeniami;
10)
infrastrukturę krytyczną.

Ust. 3 art. 88g wskazuje na przesłanki, które
bierze się pod uwagę przy ustalaniu działań
służących osiągnięciu celów zarządzania
ryzykiem powodziowym.


Art. 88h. 1. Plany zarządzania ryzykiem
powodziowym dla obszarów dorzeczy
przygotowuje Prezes Krajowego Zarządu
Gospodarki Wodnej w uzgodnieniu z ministrem
właściwym do spraw gospodarki wodnej.
Art. 11 ust. 1 pkt 1 c ustawy z dnia 5 stycznia
2011 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz
niektórych innych ustaw stanowi, że Prezes
Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
przygotuje plany zarządzania ryzykiem
powodziowym dla obszarów dorzeczy w terminie
do dnia 22 listopada 2015 r.


2. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym dla
regionów wodnych przygotowują dyrektorzy
regionalnych zarządów gospodarki wodnej.
Art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o
zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektórych
innych ustaw stanowi, że dyrektorzy
regionalnych zarządów gospodarki wodnej
przygotują plany zarządzania ryzykiem
powodziowym dla regionów wodnych w terminie
do dnia 22 listopada 2015 r.

4. W celu przygotowania planu zarządzania
ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza,
którego część znajduje się na terytorium innych
państw członkowskich Unii Europejskiej, Prezes
Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, w
uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw
gospodarki wodnej, podejmuje współpracę z
właściwymi organami tych państw.

5. W celu przygotowania planu zarządzania
ryzykiem powodziowym dla obszaru dorzecza,
którego część znajduje się na terytorium państw
leżących poza granicami Unii Europejskiej, Prezes
Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, w
uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw
gospodarki wodnej, podejmuje działania mające
na celu nawiązanie w tym zakresie współpracy z
właściwymi organami tych państw.

6. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej,
zapewniając aktywny udział wszystkich
zainteresowanych w osiągnięciu celów
zarządzania ryzykiem powodziowym, w
szczególności w przygotowywaniu, przeglądzie
oraz aktualizacji planów zarządzania ryzykiem
powodziowym, podaje do publicznej wiadomości,
na zasadach i w trybie określonych w ustawie z
dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o
ocenach oddziaływania na środowisko, w celu
zgłoszenia uwag, projekty planów zarządzania
ryzykiem powodziowym, co najmniej na rok przed
rozpoczęciem okresu, którego dotyczą te plany.
Pojęcie podanie informacji do publicznej
wiadomości zdefiniowane zostało w wyżej
wskazanej ustawie jako:
 a)
udostępnienie informacji na stronie
Biuletynu Informacji Publicznej, organu
właściwego w sprawie,
 b)
ogłoszenie informacji, w sposób zwyczajowo
przyjęty, w siedzibie organu właściwego w
sprawie,
 c)
ogłoszenie informacji w przypadku projektu
dokumentu wymagającego udziału społeczeństwa
- w prasie o odpowiednim do rodzaju dokumentu
zasięgu (art. 3 ust. 1 pkt 11).


Celem tego podania do wiadomości jest zapewnienie
aktywnego udziału wszystkich zainteresowanych w
osiągnięciu celów zarządzania ryzykiem
powodziowym, w szczególności w przygotowywaniu,
przeglądzie oraz aktualizacji planów zarządzania
ryzykiem powodziowym. Wyznacza to zakres
podmiotowy konsultacji - w których wziąć udział może
każdy (wszyscy zainteresowani) - a więc zarówno
osoby fizyczne, jak i osoby prawne czy inne jednostki
organizacyjne. Szczegółowym celem jest zgłoszenie
uwag. Oznacza to, że informacja podawana do
publicznej wiadomości winna zawierać taką treść, jak
też wskazywać formę i adresata uwag.

7. Udostępnienie przez Prezesa Krajowego
Zarządu Gospodarki Wodnej, dyrektorów
regionalnych zarządów gospodarki wodnej albo
ministra właściwego do spraw gospodarki
morskiej materiałów źródłowych wykorzystanych
do przygotowania projektów planów zarządzania
ryzykiem powodziowym odbywa się na zasadach i
w trybie określonych w ustawie z dnia 3
października 2008 r. o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko.

W ustawie tej kwestia ta uregulowana jest w
dziale II - Udostępnianie informacji o środowisku
i jego ochronie. Będą więc one udostępniane
zasadniczo na wniosek.

8. W terminie 6 miesięcy od dnia podania do
publicznej wiadomości projektów planów
zarządzania ryzykiem powodziowym
zainteresowani mogą składać, do Prezesa
Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, pisemne
uwagi do ustaleń zawartych w projektach tych
planów.

Drugim elementem konsultacji społecznych jest
możliwość składania pisemnych uwag do ustaleń
zawartych w projektach planów. Zwrócić tutaj trzeba
uwagę na to, że jedyną dopuszczalną formą uwag jest
forma pisemna. Składane mogą one być przez
zainteresowanych - a więc użyto tutaj tego samego
zwrotu, co w ust. 6. Uwagi składane są wyłącznie do
Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej.
Termin do ich składania to 6 miesięcy od dnia
podania do publicznej wiadomości projektów planów
zarządzania ryzykiem powodziowym. Biorąc pod
uwagę, iż mamy kilka form podania do wiadomości
przyjąć trzeba, że termin ten będziemy liczyć od
ogłoszenia w ostatni z wymienionych w przepisie
sposobów.

9. Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej
uzgadnia sposób i zakres uwzględnienia uwag do
projektów planów zarządzania ryzykiem
powodziowym z ministrem właściwym do spraw
gospodarki wodnej, a w odniesieniu do projektów
planów zarządzania ryzykiem powodziowym od
strony morza, w tym morskich wód
wewnętrznych, z ministrem właściwym do spraw
gospodarki morskiej.

Ostatnim elementem konsultacji jest rozpatrzenie
uwag. W tym zakresie Prezes Krajowego Zarządu
Gospodarki Wodnej uzgadnia sposób i zakres
uwzględnienia uwag do projektów planów
zarządzania ryzykiem powodziowym z ministrem
właściwym do spraw gospodarki wodnej, a w
odniesieniu do projektów planów zarządzania
ryzykiem powodziowym od strony morza, w tym
morskich wód wewnętrznych, z ministrem właściwym
do spraw gospodarki morskiej. Uwzględnienie ma
charakter fakultatywny- nie ma więc obowiązku
takiego odniesienia się do wszystkich uwag, a jedynie
do uznanych za merytorycznie poprawne. Poprzez
uzgodnienie sposobu i zakresu uwzględnienia uwag
do projektów planów uznać należy indywidualne
odniesienie się do poszczególnych uwag.


10. Plany zarządzania ryzykiem powodziowym
podlegają przeglądowi co 6 lat oraz w razie
potrzeby aktualizacji.
Ustawa Prawo wodne wprowadza obligatoryjny
przegląd planów zarządzania ryzykiem
powodziowym co 6 lat. Aktualizacja ma
natomiast charakter fakultatywny związany z
potencjalną koniecznością w tym zakresie (w
razie potrzeby).





11. Aktualizacja planów zarządzania ryzykiem
powodziowym dotyczy elementów, o których mowa w
art. 88g ust. 2, i obejmuje w szczególności:
1)
wszelkie zmiany lub uaktualnienia
dotyczące tych planów, wraz z podsumowaniem
przeglądów wstępnej oceny ryzyka powodziowego, map
zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego;
2)
ocenę postępów w realizacji celów
zarządzania ryzykiem powodziowym;
3)
opis i wyjaśnienie przyczyn
niezrealizowania zaplanowanych działań
zmierzających do osiągnięcia celów zarządzania
ryzykiem powodziowym;
4)
opis działań podjętych, a
niezaplanowanych w tych planach.

12. Przepisy ust. 2-9 stosuje się odpowiednio do
aktualizacji planów zarządzania ryzykiem
powodziowym.

Art. 88i. 1. Organy administracji rządowej i
samorządowej są obowiązane do nieodpłatnego
przekazywania danych niezbędnych do
przygotowania wstępnej oceny ryzyka
powodziowego, sporządzenia map zagrożenia
powodziowego i map ryzyka powodziowego oraz
przygotowania planów zarządzania ryzykiem
powodziowym organom przygotowującym i
sporządzającym te dokumenty.

Ratio legis komentowanego artykułu jest nałożenie obowiązku
nieodpłatnego przekazania danych związanych z
koniecznością opracowania dokumentów dotyczących ochrony
przeciwpowodziowej. Kwestia braku odpłatności nie jest w tym
przepisie novum - tak też jest to uregulowane w art. 26 ust. 4
ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu
informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa
w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko, gdzie przewidziano, iż opłat za udostępnienie
informacji o środowisku nie pobiera się, jeżeli wniosek został
złożony przez organ administracji. W art. 88i zamiast pojęcia
informacji użyto określenie danych, co moim zdaniem, nie
pozwala na utożsamianie tych terminów. Dane będą więc
nieprzetworzonymi zbiorami liczb czy tekstów, które właśnie w
takiej surowej postaci dostarczane są do organów
przygotowujących i sporządzających dokumenty z zakresu
ochrony przeciwpowodziowej. Nota bene nic oczywiście nie stoi
na przeszkodzie, aby organy te wystąpiły w trybie wyżej
wskazanej ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie o przekazanie im przetworzonych już dla ich
potrzeb z surowych danych informacji. Stąd też ewentualne
dywagacje na temat tego jakie dane są niezbędne z
praktycznego punktu widzenia uważam za niepotrzebne, gdyż
w trybie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i
jego ochronie można wystąpić nawet o zbędne dane.

2. Przepis ust. 1 stosuje się do instytutów
badawczych, w zakresie, w jakim posiadają one
dane niezbędne do przygotowania wstępnej oceny
ryzyka powodziowego, sporządzenia map
zagrożenia powodziowego i map ryzyka
powodziowego oraz przygotowania planów
zarządzania ryzykiem powodziowym.




Art. 88j. 1. Minister właściwy do spraw gospodarki
wodnej, minister właściwy do spraw gospodarki
morskiej, minister właściwy do spraw administracji
publicznej oraz minister właściwy do spraw
wewnętrznych określą, w drodze rozporządzenia:
1)
wymagania dotyczące opracowywania
map zagrożenia powodziowego oraz map ryzyka
powodziowego;
2)
skalę map zagrożenia powodziowego oraz
map ryzyka powodziowego.
2. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1,
ministrowie kierują się potrzebą sprawnego
sporządzenia map zagrożenia powodziowego oraz map
ryzyka powodziowego, ze szczególnym uwzględnieniem
standardów i zakresu danych zawartych w
państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym.
Dz.U.2013.104
 ROZPORZĄDZENIE
 MINISTRA ŚRODOWISKA1), MINISTRA
TRANSPORTU, BUDOWNICTWA I
GOSPODARKI MORSKIEJ2), MINISTRA
ADMINISTRACJI I CYFRYZACJI3) ORAZ
MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH4)
 z dnia 21 grudnia 2012 r.
 w sprawie opracowywania map zagrożenia
powodziowego oraz map ryzyka
powodziowego








Art. 88k. Ochronę ludzi i mienia przed powodzią
realizuje się w szczególności przez:
1)
kształtowanie zagospodarowania
przestrzennego dolin rzecznych lub terenów
zalewowych;
2)
racjonalne retencjonowanie wód oraz
użytkowanie budowli przeciwpowodziowych, a także
sterowanie przepływami wód;
3)
zapewnienie funkcjonowania systemu
ostrzegania przed niebezpiecznymi zjawiskami
zachodzącymi w atmosferze oraz hydrosferze;
4)
zachowanie, tworzenie i odtwarzanie
systemów retencji wód;
5)
budowę, rozbudowę i utrzymywanie
budowli przeciwpowodziowych;
6)
prowadzenie akcji lodołamania.

Art. 88k określa działania, jakie składają się na
ochronę ludzi i mienia przed powodzią. Poprzez
użycie pojęcia w szczególności katalog ten ma
charakter otwarty. Zgodnie z art. 88a ust. 1
działania te są zadaniem organów administracji
rządowej i samorządowej, w zależności od
szczegółowo przydzielonych im kompetencji. Są to
zasadniczo zadania o charakterze materialnym.




Art. 88l. 1. Na obszarach szczególnego zagrożenia
powodzią zabrania się wykonywania robót oraz
czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub
zwiększających zagrożenie powodziowe, w tym:
1)
wykonywania urządzeń wodnych oraz
budowy innych obiektów budowlanych;
2)
sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem
plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz
roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej
dolin rzecznych lub służącej do wzmacniania brzegów,
obwałowań lub odsypisk;
3)
zmiany ukształtowania terenu,
składowania materiałów oraz wykonywania innych
robót, z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub
utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a także
utrzymywaniem, odbudową, rozbudową lub
przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z
obiektami związanymi z nimi funkcjonalnie.

Zakazy powyższe mają charakter powszechny i
do ich respektowania są zobligowane także
wszelkie organy administracji publicznej
podejmujące jakiekolwiek rozstrzygnięcia
administracyjne, w tym w szczególności organy
właściwe w sprawach gospodarowania wodami.



2. Jeżeli nie utrudni to ochrony przed powodzią, dyrektor
regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze
decyzji, na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią,
zwolnić od zakazów określonych w ust. 1.
Zakazy określone w ust. 1 nie mają charakteru
bezwzględnego. Zwolnić od tych zakazów może, w drodze
decyzji, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej,
o ile nie utrudni to ochrony przed powodzią. Natomiast
organem właściwym do wydania tej decyzji w zakresie pasa
technicznego, jest dyrektor właściwego urzędu morskiego.
Celem postępowania administracyjnego w sprawie
zwolnienia od zakazów jest merytoryczna weryfikacja
przesłanki wskazanej w ust. 2, jaką jest nie utrudnienie
ochrony przed powodzią.
3. Dyrektor regionalnego zarządu gospodarki
wodnej dla stwierdzenia czy zamierzone działanie
nie utrudni ochrony przed powodzią może
zasięgnąć opinii państwowej służby
hydrologiczno-meteorologicznej.
 Zgodnie z art. 102 ust. 3 ustawy Prawo wodne
państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną
pełni Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Zasięgnięcie opinii następuje w trybie art. 106
Kodeksu postępowania administracyjnego


4. Do wniosku o wydanie decyzji, o której mowa w
ust. 2, dołącza się charakterystykę planowanych
działań wraz z podstawowymi danymi
technicznymi i opisem planowanej technologii
robót, mapę sytuacyjno-wysokościową z
naniesionym schematem planowanych obiektów i
robót, a w razie potrzeby, obliczenia hydrauliczne
i hydrologiczne.

5. Stroną postępowania o wydanie decyzji, o której
mowa w ust. 2, jest wnioskodawca, właściciel
wody i właściciel wału przeciwpowodziowego.
6. Decyzja, o której mowa w ust. 2, wygasa, jeżeli
w terminie 2 lat od dnia, w którym stała się
ostateczna, nie uzyskano wymaganego pozwolenia
wodnoprawnego.
 Ust. 6 art. 88l odnosi się do obligatoryjnej
przesłanki wygaśnięcia decyzji w sprawie
zwolnienia od zakazów.
 Dotyczy to sytuacji w której decyzja
administracyjna została wydana z zastrzeżeniem
dopełnienia przez stronę określonego warunku, a
strona tego warunku nie dopełniła.





7. Na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, w
celu zapewnienia właściwych warunków przepływu
wód powodziowych, dyrektor regionalnego zarządu
gospodarki wodnej może, w drodze decyzji:
1)
wskazać sposób uprawy i
zagospodarowania gruntów oraz rodzaje upraw
wynikające z wymagań ochrony przed powodzią;
2)
nakazać usunięcie drzew lub krzewów.
Jest to decyzja fakultatywna - a więc jej wydanie jest
uzależnione od dyrektora regionalnego zarządu
gospodarki wodnej. Organem właściwym do wydania
tej decyzji w zakresie pasa technicznego, jest dyrektor
właściwego urzędu morskiego.


8. Przy wydawaniu decyzji, o której mowa w ust.
7, przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.
Zgodnie z art. 102 ust. 3 ustawy Prawo wodne
państwową służbę hydrologiczno-meteorologiczną
pełni Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Zasięgnięcie opinii następuje w trybie art. 106
Kodeksu postępowania administracyjnego

10. Stroną postępowania o wydanie decyzji, o
której mowa w ust. 7, jest właściciel wody i
posiadacz nieruchomości, której dotyczy ta
decyzja.


11. Decyzja, o której mowa w ust. 7 pkt 2, wymaga
uzgodnienia z właściwym regionalnym
dyrektorem ochrony środowiska.
Uzgodnienia dokonuje się także w trybie art. 106
Kodeksu postępowania administracyjnego.

Art. 88m. Dla terenów, dla których nie określono
obszarów narażonych na niebezpieczeństwo
powodzi, właściwy dyrektor regionalnego zarządu
gospodarki wodnej może, w drodze aktu prawa
miejscowego, wprowadzić zakazy, o których mowa
w art. 40 ust. 1 pkt 3, kierując się potrzebą
ochrony wód, lub zakazy, o których mowa w art.
88l ust. 1, kierując się względami bezpieczeństwa
ludzi i mienia.

Przepis odnosi się do terenów, dla których nie
określono obszarów narażonych na
niebezpieczeństwo powodzi. Obszary te zostały
zdefiniowane w art. 9 ust. 1 pkt 6b ustawy jako
określone we wstępnej ocenie ryzyka
powodziowego obszary, na których istnieje
znaczące ryzyko powodzi lub jest prawdopodobne
wystąpienie znaczącego ryzyka powodzi.

Dla terenów wyżej wskazanych właściwy dyrektor
regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze
aktu prawa miejscowego, wprowadzić zakazy, o których
mowa w art. 40 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo wodne. Są to
zakazy lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia
powodzią nowych przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać na środowisko, gromadzenia ścieków,
odchodów zwierzęcych, środków chemicznych, a także
innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody,
prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w
tym w szczególności ich składowania (na temat tych pojęć
patrz komentarz do art. 40). Zakazy te mogą być
wprowadzone kierując się potrzebą ochrony wód. Przepisy
odnoszące się do ochrony wód zawarte są w dziale III
ustawy, a więc winny być one uwzględniane przy
zastosowaniu tej przesłanki. Szczegółowe odniesienie się do
niej powinno się znaleźć w uzasadnieniu do aktu prawa
miejscowego.




Możliwe jest też wprowadzenie zakazów o których
mowa w art. 88l ust. 1 ustawy. Są to zakazy
wykonywania robót oraz czynności utrudniających
ochronę przed powodzią lub zwiększających
zagrożenie powodziowe, w tym:
1)
wykonywania urządzeń wodnych oraz
budowy innych obiektów budowlanych;
2)
sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem
plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz
roślinności stanowiącej element zabudowy
biologicznej dolin rzecznych lub służącej do
wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk;
3)
zmiany ukształtowania terenu,
składowania materiałów oraz wykonywania innych
robót, z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub
utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a także
utrzymywaniem, odbudową, rozbudową lub
przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z
obiektami związanymi z nimi funkcjonalnie

Tutaj przesłanką wprowadzenia tych zakazów są
względy bezpieczeństwa ludzi i mienia. Winny
być one wykazane w uzasadnieniu do aktu
podejmowanego przez dyrektora regionalnego
zarządu gospodarki wodnej.

Akty prawa miejscowego są źródłami prawa
powszechnie obowiązującego. Mają moc wiążącą na
obszarze (lub części obszaru) działania organu, który
je ustanowił. W konstytucyjnej hierarchii źródeł
prawa powszechnie obowiązującego znajdują się na
samym końcu – za Konstytucją, ratyfikowanymi
umowami międzynarodowymi za zgodą wyrażoną w
ustawie, ustawami, ratyfikowanymi umowami
międzynarodowymi oraz rozporządzeniami. Oznacza
to konieczność zgodności z wszystkimi wyżej
wymienionymi typami aktów prawnych. Wskazany w
przepisie akt zaliczymy do przepisów wykonawczych,
czyli wydawanych na podstawie upoważnień
szczegółowych. Upoważnienie to określa organ
uprawniony do wydania aktu oraz zakres spraw
przekazanych do uregulowania. Ma ono charakter
wiążący, co oznacza, że organowi nie wolno jest
wykroczyć poza określony w nim zakres spraw. Takie
wykroczenie stanowi przesłankę do stwierdzenia
nieważności aktu.

Jeśli chodzi o ogłaszanie aktów prawa miejscowego to
problematyka ta uregulowana jest w ustawie z dnia
20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i
niektórych innych aktów prawnych (Dz.U. z 2011 r.
Nr 197, poz. 1172). Przewiduje ona, że akty prawa
miejscowego podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim
dzienniku urzędowym, który wydaje wojewoda. Akty
prawa miejscowego podlegające ogłoszeniu ogłasza się
w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu
ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji
działalności podmiotów realizujących zadania
publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z późn. zm.).
Wojewódzki dziennik urzędowy wydaje się w postaci
elektronicznej. Dla każdego dziennika urzędowego
wydawanego w postaci elektronicznej organ wydający
prowadzi odrębną stronę internetową.







Art. 88n. 1. W celu zapewnienia szczelności i
stabilności wałów przeciwpowodziowych zabrania się:
1)
przejeżdżania przez wały oraz wzdłuż
korony wałów pojazdami lub konno oraz przepędzania
zwierząt, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych;
2)
uprawy gruntu, sadzenia drzew lub
krzewów na wałach oraz w odległości mniejszej niż 3
m od stopy wału po stronie odpowietrznej;
3)
rozkopywania wałów, wbijania słupów,
ustawiania znaków przez nieupoważnione osoby;
4)
wykonywania obiektów budowlanych,
kopania studni, sadzawek, dołów oraz rowów w
odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału po stronie
odpowietrznej;
5)
uszkadzania darniny lub innych
umocnień skarp i korony wałów.
Są to zakazy bezpośrednio obowiązujące. Ich
naruszenie jest sankcjonowane na podstawie art. 194
pkt 13 ustawy Prawo wodne

WSA w Warszawie w wyroku z dnia 2 września 2010
r. określił, iż "usytuowanie ogrodzenia w odległości 34 m od stopy wału naruszało przepis art. 85 ust. 1
p.w., który ustalając zakazy bądź wskazując
minimalne odległości od wału przeciwpowodziowego,
chroni szczelność i stabilność wałów
przeciwpowodziowych i odnosi się do wszelkich
obiektów budowlanych, nawet tymczasowych.
Stawianie jakiegokolwiek obiektu a więc budowa
ogrodzenia czy wykopanie jakiegokolwiek dołu czy
rowu, czy też rozciągnięcie siatki ogrodzeniowej od
strony wału przeciwpowodziowego w odległości
mniejszej niż 50 m jest bezwzględnie zakazane tym
przepisem ustawy, a wykonanie takiego ogrodzenia
przez inwestora skutkować musi nakazem rozbiórki"
(sygn. akt VII SA/Wa 329/10, LEX nr 665740).

Natomiast krakowski WSA odniósł się do
związków wzajemnych pomiędzy tą regulacją a
miejscowym planem zagospodarowania
przestrzennego przyjmując, że "jeżeli właściwe
organy uzgadniające nie zakwestionowały
(uzgodniły negatywnie) w ramach procedury
planistycznej przeznaczenia terenów położonych
w 50 m strefie ochrony wałów
przeciwpowodziowych na cele budowlane, to nie
mamy do czynienia z naruszeniem art. 85 ust. 1
pkt 4 p.w." (wyrok z dnia 25 stycznia 2008 r.,
sygn. akt II SA/Kr 535/07, LEX nr 509640).

Jednakże tę tezę należy rozpatrywać w
kontekście reszty orzeczenia, gdzie Sąd wskazał,
iż "zakaz ten odczytywać należy wraz z art. 85
ust. 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo
wodne (...), w którym wskazano, iż marszałek
województwa może w drodze decyzji zwolnić od
zakazów określonych w ust. 1. Zatem aby
marszałek województwa mógł w ogóle zwolnić
potencjalnego inwestora np. z zakazu
wykonywania obiektów budowlanych, miejscowy
plan zagospodarowania przestrzennego musi
przewidywać przeznaczenie terenu na takie cele".


2. Zakazów, o których mowa w ust. 1, nie stosuje się do
robót związanych z utrzymywaniem, odbudową,
rozbudową lub przebudową wałów
przeciwpowodziowych.
Wyjaśnienia wskazanych powyżej pojęć poszukiwać
trzeba na gruncie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo
budowlane (Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z
późn.zm.), chociaż zdefiniowana jest tam jedynie
przebudowa - wykonywanie robót budowlanych, w
wyniku których następuje zmiana parametrów
użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu
budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych
parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy,
wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji
(art. 3 pkt 7a).

Natomiast podkreślenia wymaga, że budowa
wału powodziowego nie umożliwia odstąpienia od
zakazów. Takie stanowisko zostało przez NSA
wyrażone w odniesieniu do decyzji o warunkach
zabudowy (wyrok z dnia 16 lutego 2011 r., sygn.
akt II OSK 314/10, LEX nr 992542 - Dla
uzyskania decyzji o warunkach zabudowy dla
inwestycji, obejmującej budowę obiektu
budowlanego w odległości mniejszej niż 50 m od
stopy wału po stronie odpowietrznej, niezbędne
jest uprzednie uzyskanie decyzji marszałka
województwa, zwalniającej od zakazu, o którym
mowa w art. 85 ust. 1 pkt 4 p.w.).

3. Jeżeli nie wpłynie to na szczelność i stabilność
wałów przeciwpowodziowych, marszałek
województwa może, w drodze decyzji, zwolnić od
zakazów określonych w ust. 1.

W tym zakresie warto odwołać się do orzeczenia WSA
w Poznaniu z dnia 3 września 2008 r. w którym
wskazano, że "prawidłowe rozstrzygnięcie sprawy w
przedmiocie zezwolenia na budowę budynku
mieszkalnego przy stopie wału przeciwpowodziowego
wymaga wiedzy fachowej" (sygn.akt III SA/Po 331/08,
LEX nr 557075). Zdaniem sądu stanowisko organu I
instancji, "że tak głęboki wykop (około 2 m poniżej
powierzchni terenu) bezpośrednio przy stopie wału,
może doprowadzić do naruszenia struktury korpusu
wału, powodując bezpośrednie zagrożenie
przesiąkami wału, co przy wysokich stanach wód
może spowodować przerwanie wału i zalanie całej
części miasta zalanej wałami" uzasadnione musi
zostać w postępowaniu dowodowym (tym bardziej, że
strona przedstawiała szereg dokumentów
potwierdzających przeciwną tezę - jak opinia
hydrologiczna, opinia techniczna czy stanowisko
regionalnego zarządu gospodarki wodnej).

Natomiast jednoznacznie uznać trzeba, że
dopuszczenie odstępstwa nie dotyczy jedynie
celów publicznych. Potwierdzone to zostało w
wyroku WSA w Poznaniu z dnia 6 listopada 2009
r. (sygn. akt II SA/Po 281/09, LEX nr 531605) - "Z
literalnego brzmienia przepisów art. 85 ust. 1 pkt
4 w zw. z art. 85 ust. 3 Prawa wodnego nie
wynika wymóg, aby marszałek województwa
mógł zwolnić od zakazu przewidzianego w ust. 1
pkt 4 tylko w przypadku obiektu budowlanego,
który realizuje cele publiczne".

Marszałek odmawiając tam zwolnienia z zakazów
motywował to, że może ono dotyczyć charakteru upraw,
budowania obiektów bez trwałego powiązania z gruntem
np. wiat na siano. Inne zwolnienia stwarzające potencjalną
możliwość powstania szkody, zwłaszcza dla interesu
społecznego, nie są możliwe. Także działające w II instancji
SKO przyjęło, że Marszałek musi wykazać, iż "realizacja
inwestycji z punktu widzenia wartości prawnie chronionych
oraz z perspektywy interesu publicznego, powinna mieć
pierwszeństwo przed ochroną ludzi i mienia przed
powodzią. Kolegium stwierdziło, że z przepisów art. 6 pkt 4
ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami oraz art. 80 pkt 4 Prawa wodnego
wyraźnie wynika, że utrzymanie wałów
przeciwpowodziowych stanowi cel publiczny. Stąd
Marszałek korzystając ze swojego uprawnienia musiałby
wskazać na jakiś inny doniosły cel publiczny podlegający
ochronie. Tymczasem przedmiotowa inwestycja
naruszająca integralność wału przeciwpowodziowego ma
polegać na budowie domu mieszkalnego jednorodzinnego.
Zdaniem organu odwoławczego budowa budynku
mieszkalnego nie stanowi celu publicznego".

4. Do wniosku o wydanie decyzji, o której mowa w
ust. 3, dołącza się charakterystykę planowanych
działań wraz z podstawowymi danymi
technicznymi i opisem planowanej technologii
robót oraz mapę sytuacyjno-wysokościową z
naniesionym schematem planowanych robót. W
przypadku planowania robót, które mogą
naruszyć strukturę korpusu lub podłoża wałów
klasy I, II lub III, dołącza się także badania
hydrogeologiczne wraz z opinią dotyczącą wpływu
tych robót na szczelność i stabilność wałów.

5. Stroną postępowania o wydanie decyzji, o której
mowa w ust. 3, jest wnioskodawca, właściciel
wody i właściciel wału przeciwpowodziowego.

6. Decyzja, o której mowa w ust. 3, wygasa, jeżeli
w terminie 2 lat od dnia, w którym stała się
ostateczna, nie uzyskano wymaganego pozwolenia
wodnoprawnego lub nie rozpoczęto wykonywania
robót lub czynności wskazanych w ust. 1.


7. Starosta może, w drodze decyzji, nakazać usunięcie
drzew lub krzewów z wałów przeciwpowodziowych
oraz terenów, o których mowa w ust. 1 pkt 2.
Analizując charakter prawny tego rozstrzygnięcia
warto zwrócić uwagę na decyzję SKO we Wrocławiu z
dnia 4 kwietnia 2008 r. (SKO 4131/4/08, OwSS
2008/3/68), gdzie Kolegium uznało, że "samo położenie
drzewa lub krzewu na terenie wałów
przeciwpowodziowych lub w odległości mniejszej niż 3
m od stopy wału po stronie odpowietrznej nie
wystarczy do wykluczenia możliwości zastosowania
instytucji zezwolenia na usunięcie drzewa lub
krzewu, o której mowa w art. 83 ustawy z dnia 16
kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody".

W uzasadnieniu do tego rozstrzygnięcia podkreślono
natomiast, że "w doktrynie wskazuje się, że ustawodawca
szczególną wagę przywiązuje do sadzenia drzew i krzewów
w obszarze wałów przeciwpowodziowych, uznając, że
korzenie tych roślin stwarzają potencjalną możliwość
naruszenia szczelności wałów i ich podmywania, skutkiem
czego może nastąpić ich uszkodzenie, a nawet przerwanie.
Ustawodawca, upatrując w tym sposobie zagospodarowania
zagrożenia szkodą, przyznał staroście uprawnienie do
wydania decyzji nakazującej usunięcie drzew i krzewów,
oczywiście bez odszkodowania, gdyż nakaz usunięcia drzew
i krzewów zmierza do powstania stanu zgodnego z prawem
[tak J. Szachułowicz, (w:) Prawo wodne. Komentarz,
Warszawa 2006, s. 217-218]. W takim kontekście przepis
art. 85 ust. 4 Prawa wodnego jawi się jako instrument o
charakterze restytucyjnym, umożliwiający reakcję na stan
naruszający zakaz z art. 85 ust. 1 pkt 2 Prawa wodnego, to
jest zakaz sadzenia drzew i krzewów na wałach oraz w
odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału po stronie
odpowietrznej. Zastosowanie art. 85 ust. 4 Prawa wodnego
umożliwia zatem przywrócenie stanu poprzedniego
(zgodnego z prawem) poprzez wydanie decyzji nakazującej
usunięcie drzew lub krzewów".


8. Decyzja, o której mowa w ust. 7, wymaga
uzgodnienia z regionalnym dyrektorem ochrony
środowiska.
Uzgodnienie następuje w trybie art. 106 Kodeksu
postępowania administracyjnego

Art. 88o. 1. W przypadku wykonania robót lub
czynności, o których mowa w art. 40 ust. 1 pkt 3,
art. 88l ust. 1 lub art. 88n ust. 1, nieobjętych
decyzją, o której mowa w art. 40 ust. 3, art. 88l
ust. 2 lub art. 88n ust. 3, organ właściwy do
wydania tej decyzji może nakazać, w drodze
decyzji, przywrócenie stanu nieutrudniającego
ochrony przed powodzią i niepowodującego
zanieczyszczenia wód, na koszt tego, kto wykonał
te roboty lub czynności.






Dotyczy on następujących nielegalnie wykonanych robót lub
czynności:
1) lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią
nowych przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na
środowisko, gromadzenia ścieków, odchodów zwierzęcych, środków
chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić
wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym
w szczególności ich składowania (art. 40 ust. 1 pkt 3);
2) robót oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub
zwiększających zagrożenie powodziowe na obszarach szczególnego
zagrożenia powodzią zabrania się wykonywania, w tym:
a)
wykonywania urządzeń wodnych oraz budowy innych
obiektów budowlanych;
b)
sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji
wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz roślinności stanowiącej
element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do
wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk;
c)
zmiany ukształtowania terenu, składowania
materiałów oraz wykonywania innych robót, z wyjątkiem robót
związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu
morskiego, a także utrzymywaniem, odbudową, rozbudową lub
przebudową wałów przeciwpowodziowych wraz z obiektami
związanymi z nimi funkcjonalnie (art. 88l ust.1);






3) w celu zapewnienia szczelności i stabilności wałów:
a)
przejeżdżania przez wały oraz wzdłuż
korony wałów pojazdami lub konno oraz przepędzania
zwierząt, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych;
b)
uprawy gruntu, sadzenia drzew lub
krzewów na wałach oraz w odległości mniejszej niż 3
m od stopy wału po stronie odpowietrznej;
c)
rozkopywania wałów, wbijania słupów,
ustawiania znaków przez nieupoważnione osoby;
d)
wykonywania obiektów budowlanych,
kopania studni, sadzawek, dołów oraz rowów w
odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału po stronie
odpowietrznej;
e)
uszkadzania darniny lub innych
umocnień skarp i korony wałów (art. 88n ust.1).
Nielegalność tych robót lub czynności związana
jest odpowiednio z brakiem następujących decyzji
(lub nieobjęciem ich tą decyzją):
 1) decyzji dyrektora regionalnego zarządu
gospodarki wodnej o zwolnieniu od zakazu, o
którym mowa w art. 40 ust. 1 pkt 3;
 2) decyzji dyrektora regionalnego zarządu
gospodarki wodnej o zwolnieniu od zakazów
określonych w art. 88l ust. 1;
 3) decyzji marszałka województwa o zwolnieniu
od zakazów określonych w art. 88n ust. 1.


Konieczne jest łączne spełnienie obu wyżej
wskazanych warunków dla wydania decyzji, co
potwierdził WSA w Warszawie w wyroku z dnia
27 maja 2008 r. - podstawą wydania przez organ
decyzji, o której mowa w art. 86 ust. 1 Prawa
wodnego jest łączne spełnienie obu przesłanek w
niej wymienionych tj.; wykonanie stosownych
robót, czynności, na obszarach w nim
wymienionych bez posiadania stosownej decyzji
zezwalającej na ich przeprowadzenie (sygn. akt
IV SA/Wa 530/08, LEX nr 471211).

Decyzję wydaje organ właściwy do wydania
decyzji o której mowa w art. 40 ust. 3, art. 88l
ust. 2 lub art. 88n ust. 3. Jest to decyzja
fakultatywna. Nakazuje się w niej przywrócenie
stanu nieutrudniającego ochrony przed powodzią
i niepowodującego zanieczyszczenia wód, na koszt
tego, kto wykonał te roboty lub czynności. Nie
wynika więc z tego konieczność dokładnego
przywrócenia stanu poprzedniego

Problemem analizowanym w orzecznictwie był adresat
takiej decyzji. W przytaczanym już wyżej wyroku WSA z
dnia 27 maja 2008 r. wskazano, że adresatem decyzji może
być jedynie osoba, podmiot, który wykonał roboty lub
czynności na obszarze w nim wskazanym. Natomiast NSA
w wyroku z dnia 26 stycznia 2010 r. stwierdził, że "przepis
art. 86 ust. 1 p.w. nie upoważnia do kierowania nakazów
przywrócenia stanu poprzedniego do podmiotu, co do
którego, nie wykazano, że jest następcą prawnym
poprzednio użytkującego dany teren państwowego
przedsiębiorstwa i które to przedsiębiorstwo w rozumieniu
powyższego przepisu, wykonało określone roboty"(sygn. akt
II OSK 165/09, LEX nr 602151). De facto jednakże
należałoby zwrócić uwagę, iż w ust. 1 mowa jest jedynie o
podmiocie ponoszącym koszty przywrócenia odpowiedniego
stanu, co powoduje, że należy sformułować wniosek de lege
ferenda określenia adresata tej decyzji.

2. W decyzji, o której mowa w ust. 1, określa się
termin przywrócenia stanu nieutrudniającego
ochrony przed powodzią i niepowodującego
zanieczyszczenia wód.

3. Drogi, urządzenia do przepędzania zwierząt
oraz przejazdy przez wały przeciwpowodziowe
wykonuje na swój koszt inwestor budujący wał, a
utrzymuje ten, na którym ciąży obowiązek
utrzymania drogi, urządzenia lub przejazdu.

Art. 88p. 1. W przypadku ostrzeżenia o nadejściu
wezbrania powodziowego dyrektor regionalnego
zarządu gospodarki wodnej, w drodze decyzji,
może nakazać zakładowi piętrzącemu wodę
obniżenie piętrzenia wody lub opróżnienie
zbiornika, bez odszkodowania.


Reguluje on fakultatywną możliwości wydawania decyzji
administracyjnej przez dyrektora regionalnego zarządu
gospodarki wodnej. Dotyczy to sytuacji ostrzeżenia o
nadejściu wezbrania powodziowego. Ostrzeżenie to nie jest
bliżej regulowane przez przepisy prawne. Będzie to więc
czynność materialno-techniczna administracji, a nie
określony akt administracyjny dokonywana przez podmiot
zewnętrzny wobec dyrektora regionalnego zarządu
gospodarki wodnej.
Wówczas w drodze decyzji dyrektor regionalnego zarządu
gospodarki wodnej może nakazać zakładowi piętrzącemu
wodę obniżenie piętrzenia wody lub opróżnienie zbiornika.
Mamy tutaj do czynienia z alternatywą, a więc w
pojedynczej decyzji organ może nakazać jedynie jedną z
powyższych czynności. Zakładowi piętrzącemu za podjęte
przez niego działania nie należy się odszkodowanie.

2. Decyzji, o której mowa w ust. 1, nadaje się
rygor natychmiastowej wykonalności.


3. Decyzja, o której mowa w ust. 1, wymaga
uzgodnienia z właściwymi wojewodami. Brak
stanowiska w ciągu 2 godzin od chwili
przekazania wniosku o uzgodnienie decyzji uznaje
się za dokonanie jej uzgodnienia.
Uzgodnienie dotyczy samej decyzji, a nie
określenia kierunków odpowiednich działań.
Następuje ono w trybie art. 106 Kodeksu
postępowania administracyjnego:

Art. 88q. 1. W przypadku wprowadzenia stanu
klęski żywiołowej, w celu zapobieżenia skutkom
powodzi, dyrektor regionalnego zarządu
gospodarki wodnej może, w drodze aktu prawa
miejscowego, wprowadzić czasowe ograniczenia w
korzystaniu z wód, w szczególności w zakresie
poboru wody lub wprowadzania ścieków do wód
lub do ziemi oraz zmiany sposobu
gospodarowania wodą w zbiornikach
retencyjnych.

Stan klęski żywiołowej jest stanem regulowanym
przez art. 232 Konstytucji (Dz.U. z 1997 r. Nr 78,
poz. 483 z późn.zm.) - "W celu zapobieżenia
skutkom katastrof naturalnych lub awarii
technicznych noszących znamiona klęski
żywiołowej oraz w celu ich usunięcia Rada
Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony,
nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na
części albo na całym terytorium państwa.
Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą
Sejmu". Szczegółowe regulacje związane z tym
stanem znajdują się w ustawie z dnia 18 kwietnia
2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz.U. Nr 62,
poz. 558 z późn.zm.).

Ograniczenia wprowadzane są w drodze aktu prawa
miejscowego. Wydawanie aktów prawa miejscowego
przez organy niezespolonej administracji rządowej
regulowane jest w rozdziale szóstym ustawy z dnia 23
stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej
w województwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206 z późn.zm.).
Zgodnie z jej art. 59 ust. 1 na podstawie i w granicach
upoważnień zawartych w ustawach wojewoda oraz
organy niezespolonej administracji rządowej stanowią
akty prawa miejscowego obowiązujące w
województwie lub jego części. Organy niezespolonej
administracji rządowej działające w województwie są
obowiązane do uzgadniania z wojewodą projektów
aktów prawa miejscowego stanowionych przez te
organy na podstawie odrębnych przepisów (art. 59
ust. 2).

2. Wprowadzenie czasowych ograniczeń, o których
mowa w ust. 1, zawiesza wykonywanie uprawnień
wynikających z pozwoleń wodnoprawnych.
Zakładom nie przysługuje z tego tytułu
odszkodowanie.